1366.12.17

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۱۳ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۰۳ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.12.17 |نام دیگر= هفده اسفند |روز=17 اسفند 1366 |تاریخ شمسی= 1366.12.17 |تاریخ میلادی=7 مارس 1988 |تاریخ قمری= 18 رجب 1408 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.12.17</div> <div class="bootstrap-btn">1360.12....» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1366
1366.12.17
نام‌های دیگر هفده اسفند
تاریخ شمسی 1366.12.17
تاریخ میلادی 7 مارس 1988
تاریخ قمری 18 رجب 1408




گزارش - 1

1. در آستانه عملیات در منطقه حلبچه، پیگیری و جلسات فرماندهی به شدت افزایش یافته است. بررسی مسائل جادههای عقبه منطقه، امور یگانها، مانور، آتش، هوانیروز، وضعیت داخل عراق و شرایط حاد قرارگاه رمضان و اتحادیه میهنی و مسائل دیگری از این دست، باعث شده که قرارگاه خاتمالانبیا سپاه با تراکم کاری و ازدحام بیشتر نسبت به یک هفته قبل روبهرو شود. امروز ابتدا در ساعت ٨ صبح محسن رضایی، با شمخانی و صفوی که در ٢ محور اصلی جنوب منطقۀ عملیات بالای سر دو قرارگاه فتح و ثامنالائمه حضور دارند، تلفنی صحبت کرد. وی به شمخانی گفت ممکن است عملیات با دو روز تأخیر انجام شود. اما شمخانی گفت که بهتر است عملیات زودتر انجام بگیرد، زیرا احتمال انواع تحرکات از طرف دشمن متصور است. شمخانی همچنین گفت قرارگاه نجف هم اعلام کرد آمادگی دارد که در محور بیتالمقدس٢، همزمان با عملیات حلبچه روی ارتفاع گوجار وارد عمل شود. آقای رضایی گفت حتی اگر قادر باشند همزمان با مرحله دوم عملیات حلبچه شروع کنند خوب است.* شمخانی درباره شدّت فشارهای ارتش عراق به معارضین عراقی در غرب منطقه عملیاتی بیتالمقدس٢ گفت: جبهه خودی در داخل (عراق) با کمبود نیرو و امکانات مواجه شده است و باید با هوانیروز از آنها پشتیبانی کرد. راوی مرکز مطالعات نوشته است: نیروهایی که برای عملیات داخل (عراق) رفته بودند بعضاً مانند تیپ٤٨ فتح، لشکر٦ پاسداران و تیپ ویژه شهدا و برخی یگانهای دیگر عقب آمدند و آذوقه و مهمات منتقل شده به داخل نیز که برای عملیات میبایست مورد استفاده قرار بگیرد، اکنون در پدافند مصرف میشود.[۱] پس از پایان مکالمه، رضایی به غلامعلی رشید گفت: شمخانی و صفوی میگویند دیر میشود، چکار کنیم؟ رشید گفت: ما آماده شدن جاده [ملخور] را نمیتوانیم نادیده بگیریم.[۲] یک نگرانی عمده فرمانده سپاه این است که چنانچه در آغاز عملیات تأخیر ایجاد شود و یا بین مراحل اول و دوم وقفه چند روزه بهوجود آید، دشمن در زیر ارتفاعات سورن در دشت خرمال خط تشکیل دهد. مهمتر اینکه این وقفه باعث شود دشمن محور دریاچه دربندیخان را فعال کند که در این صورت دستیابی به این نقطۀ مهم مشکل میشود؛ دشمن میتواند منطقه را حفظ و یا رزمندگان را عقب براند. از اینرو رضایی به رشید گفت: اگر محور منتهی به وسط دریاچه برای ما مهمتر است باید عملیات را زودتر انجام دهیم. اما در مجموع، جوانب موضوع، امکان تصمیمگیری درباره تعیین زمان قطعی عملیات را به وی نمیدهد. زیرا صخره بزرگ موجود در جاده ملخور مانع سرعت در احداث جاده شده و برآورد دقیق و برنامهریزی نهایی را با مشکل مواجه کرده است. اندیشه دیگر محسن رضایی این است که عملیات در محور بالامبو به طرف تمورژنان و نزارش و کمر دریاچه (در محور جنوبی) را زودتر شروع کند. رشید میگوید: فرماندهان جناح جنوبی (سد دربندیخان) حرفی ندارند، ولی از این میترسند که تنگه خرمال** توسط جناح شمالی بسته نشود و آنگاه دشمن میتواند آنها را به طور جِد اذیت کند.[۳] ساعت ٩ صبح عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس در گزارشی به فرماندهی سپاه و غلامعلی رشید از پیشرفت کار جاده ملخور به علت کار مؤثر دریل واگن خبر داد و به نقل از نیروهای جهاد سازندگی گفت: اگر دریل واگن کار کند یک روزه صخره تمام میشود. وی افزود: الان صخره نصف شده است.[۴] حدود ساعت ١٠:٣٠ بار دیگر مسئله جاده با حضور رضایی، عزیز جعفری و مسئول تخریب لشکر٤٠ مهندسی مورد بررسی قرار گرفت. مسئول تخریب گفت: الان یک چهارم کار مانده است. ما اگر انفجار کنیم اولاً راه تردد نیروها و قاطر بسته میشود و از طرفی چون تردد زیاد است برای عابرین هم خطرناک است. خصوصاً در شب که تردد زیاد است، لذا قبل از انفجار باید مسیر بسته شود و منطقه را تخلیه کنند. رضایی انفجار را به شب آینده موکول کرد.[۵] در ادامه فعالیتهای امروز تعدادی از فرماندهان یگانها، فرمانده قرارگاه قدس، مسئولین جهاد سازندگی در منطقه، و معاونین فرمانده سپاه و برخی مسئولین نیروی زمینی سپاه آخرین وضعیت و میزان آمادگی خود را به اطلاع فرماندهی رساندند. این جلسه ساعت ١٦:٣٠ تشکیل شد. قبل از جلسه، یدالله شمایلی از مسئولان ارشد جهاد سازندگی، از محل احداث جاده به سنگر فرماندهی آمد و آخرین وضعیت جاده و پیشرفت آن را به اطلاع رضایی رساند. وی با خوشحالی گفت: دریل از صبح تا حالا چال زده که تقریباً ٦٠٪ کار انجام شده، انشاءالله امشب یا تا فردا صبح صخره تمام میشود. رضایی با شنیدن این خبر چنین واکنش نشان داد: اگر امشب صخره تمام شود من یک گوسفند نذر کردم.[۶] ولی بارش برف، مجدداً نگرانی فرماندهان را برانگیخت، مصطفی ایزدی به نقل از افراد محلی میگوید این برف در این زمان ظرف ١٥ سال اخیر بیسابقه بوده است. راوی نوشته است: برادر محسن دوباره در ناراحتی و فکر فرو رفت. او از تأثیر برف بر پیشرفت جاده هراسناک است. از اینرو پیوسته پرسش او این بود که پیشرفت کار جاده در چه وضعی است.[۷] درباره فعالیتهای بهداری، نصرالله فتحیان چنین گزارش داد: در عقبه، بیمارستان در محور دزلی هنوز آماده نگردیده است. الان بیمارستان اللهاکبر در حوالی سهراه حزبالله احداث شده و با ١٧ اتاق عمل و تیمهای پزشکی فعال است. علاوه بر مسائل عقبه و ... یگانها، هماهنگی بهکارگیری توپخانه، هوانیروز، سایت هاگ و پوشش هوایی از سوی ارتش نیز مورد نظر بود. این موضوع در جلسه روزهای قبل با آقای هاشمی هم مطرح بود و با پیگیری صفوی و جلسه با ارتش توافقاتی در زمینه موارد مذکور به دست آمد. به نوشته رنجبر، راوی مرکز مطالعات، برای ضمانت اجرای این توافقات و ورود سریعتر و کاملتر ارتش در پشتیبانی از عملیات، آقای رضایی درصدد بهرهگیری از صیاد شیرازی است. رضایی در نظر دارد از ایشان در زمینه پیگیری توافقات و هماهنگی با ارتش در زمینه هوانیروز، سایت هاگ و توپخانه استفاده نماید.[۸] از طرف دیگر بررسیهای اطلاعاتی از وضعیت دشمن در منطقه عملیاتی بیانگر آن است عناصر گروههای مسلح غیرقانونی ایران شامل دموکرات، کومله و رزگاری که تحت حمایت رژیم و ارتش عراق هستند در قسمتهای مختلف مناطق نوسود، درهتفی، هاوارکن، تختهجام، ارتفاع گاوکش و پروینه مستقر شدهاند و شایع شدن احتمال حمله ایران باعث تضعیف روحیه آنان گردیده است. در این برآورد اطلاعاتی تعداد نیروهای حزب دموکرات کردستان ایران بالغ بر ٧٠٠ نفر تخمین زده شده است.[۹]

گزارش - 2

2. حمله ارتش عراق در ادامه عملیات علیه معارضین عراقی در مناطق کردنشین شمال این کشور به مواضع این نیروها در روستاهای حومه چمچال و چمباسره با شکست مواجه شد. در پی عملیات موفق ظفر٦،*** امروز ارتش عراق برای جبران شکست خود در منطقه عمومی سنگاو با استفاده از ٢ گردان پیاده و مکانیزه و ٤ گردان خفیفه که با ١٠ دستگاه تانک و آتش هواپیما و هلیکوپتر حمایت میشدند با ٣ هجوم سنگین قصد تسلط بر روستاهای آزاد شده در حومه چمچال و چمباسره را داشت که با مقاومت مجاهدین قوات امام خمینی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق ناموفق مانده و طی درگیریهای مستمر که تا بعدازظهر ادامه یافت، نیروهای دشمن سعی داشتند زیر آتش سنگین وارد روستاهای آزادشده شوند و با واحدهای مهندسی که در پشت سر یگانهای مهاجم دشمن حرکت میکردند، اقدام به تخریب و انهدام آنان نمایند که با اقدامات مجاهدین که با حمایت همهجانبه و مشارکت فعال اهالی روستا همراه بود، دشمن با تحمل تلفات و ضایعات مجبور به عقبنشینی از منطقه گردید. طی این درگیریها ٧٠ تن از نیروهای بعثی و نیروهای محلی آنان به هلاکت رسیده یا مجروح شدند. در جریان این اقدام بیش از ٨ دستگاه تانک و نفربر و ادوات مهندسی و چندین خودرو آنها منهدم گردید. فرمانده قوات امامخمینی طی بیانیهای که امروز انتشار یافت اعلام کرد که برای دفاع از مناطق آزاد شده همدوش مردم مسلمان و مظلوم کردستان تا آخرین نفس خواهد جنگید.[۱۰]

گزارش - 3

3. امروز نیز حملات موشکی عراق به تهران ادامه یافت و سه موشک به پایتخت و یک موشک به محدوده دماوند شلیک شد که در نتیجه ٥٧ شهید و ٣٥٧ مجروح برجا ماند و خسارت قابل توجهی به بار آمد. یک موشک در ساعت ٩:٣٠ صبح در خیابان اقبال لاهوری نزدیک میدان امام حسین واقع در شرق تهران به یک ساختمان سه طبقه اصابت کرد که ٢٧ تن شهید و ١٨٠ تن دیگر مجروح شدند. در این حمله به ٨ واحد مسکونی در شرق و به ٢ واحد مسکونی دیگر در غرب خیابان اقبال لاهوری و دو باب مغازه خسارتهایی به میزان ٥٠ تا ١٠٠٪ وارد آمد. همچنین به ٢٢ دستگاه اتومبیل، یک اتوبوس شرکت واحد و یک دستگاه مینیبوس خساراتی وارد آمد. در این حادثه به یک درمانگاه در پشت محل اصابت موشک به میزان ٥٠ درصد خسارت وارد شد که به علت اینکه این درمانگاه صبحها تعطیل است تلفات جانی دربرنداشت. موشک دیگری در ساعت ١٤:٣٦ به منطقه اقدسیه واقع در شمال شرق تهران، خیابان آجودانیه، خیابان سپند، کوچه منجیل اصابت کرد. بر اثر این حمله موشکی ٣ تن شهید و ٢٧ تن مجروح شدند.[۱۱] موشک دیگری به منطقه شهرستانک در جاده تهران - چالوس اصابت کرد. بیمارستانهای مختلف شمار شهدایی که از محل انفجار موشک در خیابان شهرستانک انتقال یافته را ٢٧ تن و تعداد مجروحین را ١٥٠ نفر اعلام کردند که ٧٠ تن از آنان بستری شدهاند.[۱۲] همچنین موشک دیگری در اطراف دریاچه تار دماوند اصابت کرد که تلفات و خساراتی در بر نداشت.[۱۳] اطلاعیه نظامی ٣٠٥٦ ارتش عراق تعداد حملات را ٣ مورد اعلام کرد. درحالی که با احتساب موشک فرود آمده در منطقه دماوند، امروز ٤ فروند موشک به تهران و حومه شلیک شده است.[۱۴]

گزارش - 4

4. امروز، شهرهای اراک، همدان، باختران، اصفهان و سنندج آماج بمباران هواپیماهای عراقی بود که ٣ شهید و ١٦ مجروح بر جا گذاشت و برخی حملات نیز ناکام ماند. خبرگزاری جمهوری اسلامی در اینباره گزارش داد: مقارن ساعت ١٢:٤٠ شهرستان اراک مورد حمله هوایی قرار گرفت. دو نقطه کوهستانی موسوم به پشت کوههای راهآهن واقع در جنوبشرقی شهرستان اراک مورد اصابت بمب قرار گرفته است. یکی از مسئولین ستاد امنیت استانداری استان مرکزی ضمن تأیید این مطلب تعداد هواپیماهای دشمن در حمله امروز را یک فروند ذکر کرد. برپایه همین گزارش حمله هوایی دشمن ٥ دقیقه پس از اعلام وضعیت قرمز مقارن ساعت ١٢:٤٠ انجام شد. این حمله تلفات جانی و خسارات مالی در برنداشت. هواپیماهای دشمن مجدداً در ساعت ١٣:٥٠ به حریم هوایی اراک تجاوز کردند که این تعرض نیز با آتش به موقع پدافند دفع شد. همچنین هواپیماهای رژیم عراق مقارن ساعت ١٤:٠٨ به حریم هوایی همدان تجاوز نمودند و یک نقطه غیرنظامی واقع در ١٠ کیلومتری جاده همدان - باختران را بمباران کردند. در این حمله جمعاً ١٠ بمب به محل مذکور پرتاب گردید که ٦ بمب عمل نکرد. این حمله نیز تلفات جانی به همراه نداشته است. منطقه مذکور طی چند روز اخیر چندینبار هدف هواپیماهای متجاوز رژیم عراق قرار گرفته است.[۱۵] ساعت ١٧:٤٠ نیز هواپیماهای عراقی یک منطقه در غرب شهر باختران پشت جاده کمربندی را که محل ترمینال اسلامآباد غرب است بمباران کردند. این حمله خسارات مالی چندانی نداشت. همچنین هواپیماهای مهاجم عراقی مقارن ساعت ١٨:٢٥ حریم هوایی شهر باختران را مورد تجاوز قرار دادند. جنگندههای دشمن در این تجاوز بمبهای خود را در بیابانهای جنوبی شهر باختران رها کردند. این دو بمباران منجر به مجروح شدن ٧ نفر شد که ٤ نفر سرپایی معالجه شده و ٣ نفر نیز بستری شدند.[۱۶] علاوه بر اینها، هواپیماهای دشمن ساعت ١٢:٤٠ حریم هوایی استان اصفهان را مورد تجاوز قرار دادند. یک منبع نظامی ضمن تأیید این خبر گفت: هیچگونه بمبارانی در سطح منطقه صورت نگرفته است. و بالاخره هواپیماهای دشمن در ساعت ١٤:١٢ وارد آسمان شهرستان سنندج شدند. هواپیماهای عراقی هنگام ترک منطقه اقدام به شکستن دیوار صوتی کردند. براساس این گزارش اطراف شهر مریوان همچنان زیر آتش توپخانه دوربرد دشمن قرار دارد اما هیچ گلولهای به داخل شهر اصابت نکرد. به علاوه در جریان گلولهباران روستای بیله از توابع شهرستان مریوان در ساعت ١٠ صبح امروز، ٣ تن از روستائیان شهید و ٩ تن دیگر مجروح شدند.[۱۷] عراقیها اعلام کردند: «هواپیماهای ما با نفوذ در عمق ایران مأموریتهای زیر را انجام دادند: در ساعت ١٢:٠٩ و ١٣:٣٥ شهر اراک، ساعت ١٧:٣٠ شهر همدان و در ساعت ١٧:٥٦ بار دیگر شهر همدان را مورد حمله قرار دادند.» منظور از شهر همدان، ١٠ کیلومتری جاده کمربندی همدان- باختران است.[۱۸]

گزارش - 5

5. نیروی دریایی سپاه، در واکنش به حملات عراق به مناطق مسکونی و شهرها، روی اسکله الامیه در شمال خلیجفارس، با موشکانداز کاتیوشا اجرای آتش کرد و طی عملیات ایذایی موفق به اقدام آفندی غیراستقراری گردید. به گزارش حسین علایی فرمانده نیروی دریایی سپاه، منطقه سوم نیروی دریایی با بهکارگیری واحدهایی از تیپ٣٤ امام سجاد و گردان تکاوران ویژه ذوالفقار و با ١٢ فروند قایق عاشورا و ٢ فروند قایق والفجر مجهز به کاتیوشا و با پشتیبانی آتش توپخانه تیپ٤٢ یونس از حدود نیمه شب به اسکله الامیه عراق هجوم بردند و تا یک مایلی آن پیش رفتند و آتش سنگینی را روی اسکله اجرا نمودند. در این عملیات خسارات و ضایعات سنگینی به دشمن وارد آمد و تعدادی از نفرات مستقر بر روی اسکله کشته و زخمی شدند. این عملیات موفقیتآمیز در ساعت ٦:٥٠ صبح خاتمه یافت و کلیه قایقها سالم به پایگاههای خود بازگشتند. این دومین عملیات ظرف سه روز گذشته است که بههمت رزمندگان منطقه سوم دریایی سپاه علیه اسکله الامیه انجام میگیرد. همچنین طی چند روز گذشته بهطور مداوم بندر امالقصر زیر آتش توپخانه تیپ٤٢ یونس قرار داشته است.[۱۹] در واکنش به حملات عراق به مناطق مسکونی ایران، برخی شهرها و بخشهای مرزی عراق که عمدتاً سکنه چندانی ندارد با توپخانه هدف قرار گرفت. به گزارش ستاد مشترک ارتش تأسیسات اقتصادی شهرهای بصره، علی غربی، علی شرقی، خانقین، بانمیل، حلوان، نفتخانه، چیان سرخ، دورشیخ، میدان، مندلی و سلیمانیه هدف حملات موشکی و آتش توپخانه ایران قرار گرفت.[۲۰] یک فروند موشک زمین به زمین نیز در ساعت ١٨:٣٨ به سوی یک مرکز مهم اقتصادی شهر موصل عراق در فاصله ١٧٠ کیلومتری از مرز پرتاب شد.**** همچنین این شهر ساعت ٨:١٠ صبح امروز در حملات جنگندههای ایران بمباران شد. در این شهر مراکز نظامی و اقتصادی هدف قرار گرفت.[۲۱]

گزارش - 6

6. با آغاز دوره جدید و بیسابقه جنگ شهرها و اصابت موشک به تهران و برخی شهرهای دیگر و همچنین بمباران وسیع بسیاری از شهرهای ایران، ستادهایی در پایتخت و سایر استانها و شهرستانهای در معرض بمباران تشکیل شد. این ستادها با تهیه دستورالعملهایی نسبت به ایجاد آمادگی نسبی دستگاههای مختلف برای مواجه شدن با شرایط اضطراری ناشی از حملات موشکی یا هوایی عراق اقدام کردند. برخی سازمانها از جمله سپاه پاسداران نیز دستورالعملی حفاظتی برای مجموعههای پادگانی و نظامی تهیه و ابلاغ کرد. در قسمتی از این شیوهنامه که امروز به مجموعههای سپاه در تهران ابلاغ گردید، آمده است: نظر به حفظ اسناد و مدارک و امکانات موجود در واحدها ترتیبی داده شود تا تعدادی از برادران واحدها در هر ساختمان و مقری حضور داشته باشند. (آمادهباش حداقل ٢٠٪) الف) یگان حفاظت اجرایی ستاد و مقرهای تابعه نسبت به آمادهباش ١٠٠٪ پرسنل خود و زوجی کردن پستهای نگهبانی اقدام نماید. ب) یگان وظیفه دارد در صورت اصابت موشک کلیه مداخل ورودی مقرها را کنترل نموده و از ورود احتمالی مردم جلوگیری نماید. ج)محل اصابت را محاصره نموده و از نزدیک شدن افراد غیرمجاز ممانعت بهعمل آورد. وظایف بهداری اجرایی در مجموعه شهید کلاهدوز بهداری اجرایی ستاد وظیفه تخلیه مجروحین محل اصابت را به عهده دارد. بدین مناسبت ضروریست آمادهباش ١٠٠٪ به نیروهای امداد و کادر درمانی را صادر نماید. وظایف خدمات مهندسی در صورت اصابت موشک به ساختمانهای ستاد، خدمات مهندسی با امکانات خود وارد عمل شود و مصدومین احتمالی را از زیر آوار خارج نماید. بدیهی است که امکانات مورد نظر همراه با نیروی مربوطه در حال آمادگی کامل به سر ببرند. در خصوص اجرا و هماهنگیهای لازم، ستادی با حضور نمایندگان تامالاختیار یگان حفاظت، بهداری، تدارکات، مهندسی و حفاظت اطلاعات اجرایی زیر نظر ستاد کل ایجاد گردد تا در صورت حمله موشکی به هر مقری تصمیمات لازم اتخاذ و اجرا گردد.[۲۲] امروز همچنین سپاه یکم ثارالله (نیروی زمینی سپاه) با تهیه دستورالعمل آموزشی که شامل شرح عملیات برای عملیات نجات و امداد در مقابل حملات هوایی و موشکی دشمن است، آن را برای استفاده عموم به سپاههای استانها اعلام کرد. در این شیوهنامه درباره کسب آمادگیهای قبل از حادثه، حین حمله و بعد از حمله هوایی و موشکی، ارائه کمکهای اولیه به مصدومین و اعزام آنها به مراکز درمانی، هدایت مردم به پناهگاهها، شرح وظایف افراد در هنگام وضعیت قرمز یا خطر حملات هوایی و همچنین وسایل مورد نیاز در ارائه کمکهای اولیه و امثال آن مطالبی آمده است.[۲۳]

گزارش - 7

7. آمار شهدا و مجروحان حملات موشکی و هوایی عراق به مناطق مسکونی ایران از آغاز آن در روز دهم اسفند تا امروز اعلام شد. براساس آخرین جمعبندی خبرگزاری جمهوری اسلامی تا ساعت ٩:٣٠ صبح امروز در جریان حملات موشکی دشمن به تهران و حملات هوایی به شهرستانها ٢٣٠ شهید و ١٥٩٨ مجروح برجای مانده است.[۲۴] در حملات هواپیماهای عراقی به شهرستانها نیز که از ساعت ١٦:١٥ روز سه شنبه ١١/١٢/٦٦ صورت گرفت تاکنون ٢٧ شهرستان در معرض حمله قرار داشتهاند که این ٢٧ شهر مجموعاً ٣٧ مرتبه بمباران شده و یا مورد حمله موشکی قرار گرفتهاند. برخی از این بمبها در بیابان فرود آمده و تلفات و خساراتی دربرنداشته است، اما آنچه که در مراکز اقتصادی، نظامی و مسکونی عمل کرده است، ١٠٨ شهید و ٨٩٠ مجروح دربرداشته است. شهرستانهایی که تاکنون هدف حمله موشکی، توپخانه، بمباران دشمن قرار گرفتهاند بدین شرح است: قم، باختران (٢بار)، اسلامآباد غرب، اطراف اهواز، کاشان، اندیمشک، پلدختر، کوهدشت، روستاهای قزوین، شیراز (٢ بار)، همدان (٢ بار)، زنجان، سقز، مریوان، خرمآباد، دزفول (٣ بار)، درود، اراک، بروجرد، تویسرکان، مریوان، (گلولهباران)، نهاوند، کرج (٢ بار)، روستاهای اطراف رشت (٢ بار)، ایلام (٢ بار)، سنندج و میاندوآب.[۲۵]

گزارش - 8

8. مقامات سیاسی ایران امروز در اظهارنظر درباره جنگ شهرها و مسئله پایان جنگ، امریکا و قدرتهای بزرگ را یک مانع اصلی اختتام جنگ عنوان کردند و حملات اخیر عراق را با خطدهی واشنگتن مرتبط دانستند. حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و نماینده امام در شورای عالی دفاع در مصاحبه تلویزیونی درمورد حملات موشکی رژیم عراق به تهران و بمباران شهرهای دیگر گفت: شاید جزئی از اهداف آنها این بوده که ما را تحت فشار بگذارند تا همان طوری که عراق و حامیانش میخواهند، ما قطعنامه را بپذیریم که محال است، و همانطور که گفتیم آنها امید بیشتری به این موشکها بسته بودند. از هاشمی رفسنجانی سؤال شد: شوروی در گذشته اعلام کرده که خواستار پایان جنگ است، از سوی دیگر با ادامه تحویل سلاح به بغداد مانع توقف جنگ میشود، شما این سیاست دوگانه و متضاد را چگونه ارزیابی میکنید؟ وی در جواب گفت: البته ما تردید داریم که قدرتهای جهانی واقعاً خواهان پایان جنگ باشند، چه شوروی چه امریکا چه فرانسه و حتی ارتجاع عرب هریک از اینها اگر واقعاً بخواهند جنگ تمام شود، عراق در دست آنها است اگر آنها از حمایتشان دریغ کنند، عراق مجبور است تسلیم حق شود. در شورای امنیت هم فشار متوجه ما است و روی عراق فشاری نمیآورند.[۲۶] کمال خرازی سخنگوی ستاد تبلیغات جنگ نیز در گفتوگو با روزنامه کیهان، درباره نقش امریکا در شروع جنگ شهرها گفت: حدود ٢٠ روز پیش یک هیئت امریکایی از بغداد بازدید کرد و پس از ملاقاتهایی که بین مقامات رژیم بعثی عراق و هیئت مزبور صورت گرفت، حملات عراق به کشتیها در خلیجفارس قطع شد و به جای آن حمله به شهرهای ایران آغاز گردید. همین فعل و انفعالات نشان میدهد که امریکا از رژیم عراق خواسته است که به جای حمله به کشتیها، بمباران شهرها را از سر گیرد تا از این طریق به جمهوری اسلامی ایران فشار افزونتری وارد آید و زمینه پذیرش قطعنامه٥٩٨ بیشتر فراهم شود؛ و از سوی دیگر امریکا نیز با فشار کمتری در خلیجفارس روبهرو گردد. سخنگوی ستاد تبلیغات جنگ اضافه کرد: مورد دیگری که هماهنگی امریکا و رژیم بعثی صدام را در دور تازه جنگ شهرها به وضوح نشان میدهد، تجاوز هلیکوپترهای امریکایی به حریم استحفاظی ایران در خلیجفارس است که درست در زمانی که شهرهای ما زیر حملات وحشیانه مزدوران بعثی قرار دارد، امریکا نیز به حریم دریایی ایران تجاوز میکند تا فشار بیشتر را بر انقلاب اسلامی وارد آورد.[۲۷] لاریجانی، معاون وزیر امور خارجه هم درباره نقش امریکا در ادامه جنگ اظهار داشت: امریکا ثابت کرده است که هیچ علاقهای به اجرای قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت ندارد و هدف واشنگتن تنها تحت فشار قرار دادن ایران است.[۲۸] درک رهبران جمهوری اسلامی از سیاست جهانی در فشار به ایران در تحلیلهای رسانههای بینالمللی نیز قابل مشاهده است. رادیو امریکا درباره جنگ شهرها گفت: رهبران دولت تهران روشن ساختند که مایل هستند به حملات موشکی در صورتیکه عراق نیز چنین کند پایان بخشند، اما ظاهراً عراق در نظر دارد تا زمان پذیرفته شدن قطعنامه٥٩٨ از جانب ایران و انجام مذاکره کلی پیرامون حل بحران میان دو کشور به جنگ موشکی ادامه دهد.[۲۹]

گزارش - 9

9. هشت روز جنگ شهرها و حملات بیوقفه موشکی و هوایی عراق به تهران، قم و سایر شهرهای ایران، که هنوز ادامه دارد، اکنون در رسانهها و تحلیلها، بازتاب متفاوتی یافته و این روش عراق برای تحمیل صلح به جمهوری اسلامی اشتباه ارزیابی میشود. روزنامه ژاپنی ماینچی شیمبون در سرمقاله خود نیّت عراق در شروع جنگ شهرها را مورد سؤال قرار داده و مینویسد: شلیک موشک علیه تهران به تقویت موضع بغداد در جامعه بینالمللی کمک نخواهد کرد. روزنامه مذکور نوشت: با شروع جنگ شهرها توسط عراق و تلافی آن از طرف ایران و تداوم آن، جنگ هفت سال و نیمه دو کشور وارد مرحله تازهای شده است. ماینچی شیمبون با یادآوری این نکته که حملات موشکی شهری حتی در مقایسه با حملات هوایی از دقت کمتری برخوردار است مینویسد: این وضعیت هشداردهنده است زیرا خطر کشتار مردم عادی افزایش مییابد. این روزنامه با ذکر زمینههایی مانند آنکه ایران به خاطر عدم پذیرش قطعنامه٥٩٨ در افکار عمومی جهان به عنوان" آدم بَد" معرفی میشد و شورای امنیت سازمانملل تحریم تسلیحاتی علیه تهران را در دست مطالعه داشت نوشته که شروع حملات موشکی عراق علیه پایتخت ایران غیرمنتظره بود و نیت عراق را مورد تردید قرار میدهد.[۳۰] روزنامه کریستین ساینس مانیتور چاپ امریکا از همین منظر با موضوع مواجه شده و نوشته است: حملات هوایی عراق به مناطق مسکونی ایران، موضع این کشور علیه راهحل مسالمتآمیز ختم جنگ را راسختر میسازد. مانیتور میافزاید: درک علل آغاز جنگ شهرها از سوی عراق دشوار است. اینگونه حملات نظامی دارای هیچ گونه توجیهی نیست و کاملاً سیاسی میباشد. این حملات بیرحمانه، لزوم یک اقدام سریع جهانی برای ایجاد یک آتشبس در جنگ خلیجفارس را مورد تأکید قرار میدهد. در صورت عدم توفیق شورای امنیت در تحریم تسلیحاتی ایران، عراق که هدف از حملات وسیع موشکی جلب توجه جامعه بینالمللی به لزوم یافتن یک راهحل مؤثر برای ختم جنگ بود، خود را درگیر یک اشتباه عمدی و جدی خواهد یافت.[۳۱] خبرگزاری لیبی هم با اشاره به ملاقات فرستاده قذافی رهبر لیبی با صدام حسین نوشته است: از نظر لیبی در این جنگ پایبندی به اخلاق رزمی ساقط شده و این جنگ از چارچوب قوانین بینالمللی مربوط به جنگ فراتر رفته است و آشکار شده که به قوانین جنگ پایبندی نمیشود. خبرگزاری لیبی افزوده است که عراق با توقف کامل جنگ موافق است.[۳۲] اما این موضع عراق، یعنی اجرای قطعنامه٥٩٨ نیز محل تردید است. رادیو اسرائیل در یک تفسیر کمسابقه، اراده عراق در جهت تحقق قطعنامه٥٩٨ را مورد تردید قرار داده و به ملزومات این مسئله پرداخته است. در این تفسیر آمده است: عراق قطعنامه٥٩٨ را میپذیرد و برای اجرای فوری آن ابراز آمادگی کامل میکند، ولی نمیگوید که از کدام خواستههای سیاسی و جغرافیایی گذشته خود علیه ایران دست برداشته و در مقابل هفت سال کشتار مردم ایران و انهدام زیربنای اقتصادی و صنعتی این کشور چه خسارت و غرامتی را حاضر است بپردازد. حکومت حزب سوسیالیستی بعث عراق که از ادامه جنگ خسته شده، صدام حسین که به اشتباه بزرگ خویش در حمله به ایران و کشتار مردم این کشور پی برده و راه گریزی برای خویش نمیبیند، در سالهای اخیر به هرگونه ترفند سیاسی و شیوه جنگی دست زدند تا شاید ایران را به پای میز مذاکره بکشانند، ولی رژیم تهران همچنان پیگیرانه اعلام میکند که تا برکناری صدام حسین و رژیم او و تا کسب پیروزی کامل به جنگ پایان نخواهد داد. ارتش عراق جنگ شهرها را آغاز کرد و به بمباران مردم ایران پرداخت؛ گرچه در آن ایام صدام حسین موشکهایی را در اختیار نداشت که با کمک آنها بتواند تهران را نیز هدف قرار دهد، ولی پایتخت ایران هدف بمبهای هواپیماهای عراقی قرار میگرفت و چون این شیوه مرگبار بیاثر ماند عراق درصدد برآمد تا با حمله به تأسیسات نفتی و درهم کوبیدن نفتکشها شریان اقتصادی ایران را قطع کند. عراق حتی در جبهههای جنگ به شیوه غیرانسانی کاربرد سلاحهای شیمیایی نیز متوسل شد تا شاید ایرانیان را از ادامه جنگ باز دارد و آنها را به پای میز مذاکره بکشاند؛ و اینها همه بیفرجام ماند و حکومت ایران از شعار اساسی خود یعنی "جنگ جنگ تا پیروزی" عدول نکرد.[۳۳]

گزارش - 10

10. نشانهگیری مناطق مرکزی و داخل شهرها در پرتاب موشک و بمباران توسط هواپیماهای عراقی، زندگی روزمره مردم را دچار اختلال نموده و بسیاری از آنان درصدد هستند تا خود را از مناطق در معرض اصابت بمب و موشک دور ساخته و به خارج شهرها و مناطق امنتر بروند. این مسئله در شهرستانهای کشور بیشتر نمایان است. گزارشها نشان میدهد که در ایلام، خرمآباد، کوهدشت، پلدختر، درود، بروجرد، قروه و نهاوند مردم سعی دارند به طور کامل از شهر خارج شوند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی به دنبال بمباران روز گذشته شهر ایلام که به تخریب ٣٦ واحد مسکونی و تجاری در این شهر انجامید، از دیشب ادارات و ارگانهای دولتی این شهرستان به دنبال مردم، تخلیه شهر را آغاز کردند و تا امروز کلیه سازمانهای دولتی به خارج از شهر انتقال یافتند. بنابراین گزارش قبل از بمباران دشمن، بیش از ٨٠ درصد مردم، شهر ایلام را تخلیه کرده بودند که این امر تلفات جانی حمله مذکور را به پایینتر حد ممکن کاهش داد و پس از بمباران نیز بقیه اهالی شهر و کارکنان ادارات به خارج از شهر و محلهای از قبل تعیین شده که از امنیت نسبی برخوردار است منتقل شدند. ستادهای کمکرسانی به بیش از ١٢٠ هزار نفر اهالی شهر ایلام در چهار محور اصلی اسکان مردم در اطراف شهر امروز تشکیل شد و کار امداد و کمکرسانی به خانوادههایی که زیر چادر زندگی روزمره خود را از سر گرفتند آغاز شد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی هماکنون شهر ایلام کاملاً از سکنه خالی شده و تقریباً بیشتر اسباب و وسایل زندگی مردم نیز از شهر تخلیه شده و این امر همچنان ادامه دارد. گزارش میافزاید همه ساله تخلیه به موقع شهر ایلام و مقاومت چشمگیر مردم در خارج شهر میزان تلفات جانی بمبارانها را کاهش داده است و امسال نیز مردم ایلام با استفاده از تجارب قبلی این کار را انجام دادند.[۳۴] شهرهای استان لرستان نیز به خصوص خرمآباد، پلدختر، کوهدشت، بروجرد، و درود با درصدهای کم و زیاد، از سکنه خالی شده است. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی برخی از ساکنین شهرهای یادشده در روستاهای اطراف یا حاشیه شهر سکنی گزیده و برخی دیگر صبحها به حاشیه شهرها و نقاط مرتفع پناه میبرند. علاوهبراین، تعداد کمی از ادارات استان لرستان که فاقد پناهگاه هستند به نقاط امن حواشی شهر خرمآباد نقل مکان کردهاند. همچنین با استقرار نیروهای ژاندارمری در مبادی ورودی و خروجی شهر خرمآباد خودروهای حامل اثاث منزل تحت کنترل و بازرسی قرار میگیرد. از سوی دیگر برنامه ساعات پخت نان در استان لرستان بین ساعات ٥ تا ٩ صبح و ٥ بعدازظهر تا ١٠ شب و یا تمامی شب به صورت انتخابی در اختیار نانواییها قرار گرفته است.[۳۵] در استان همدان هم نیمی از شهروندان نهاوند شهر را ترک کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی در پی حمله روز گذشته هواپیماهای عراقی به حاشیه شهر نهاوند بیش از ٥٠ درصد اهالی این شهر منازل خویش را ترک کرده و به روستاها و بیایانهای اطراف پناه بردهاند. همچنین از روز گذشته تاکنون حدود ٢٠ درصد از اهالی شهر تویسرکان و درصد ناچیزی از شهروندان همدانی به منظور مصونیت از حملات دشمن شهرها را ترک و به روستاها و بیابانهای اطراف پناه بردهاند.[۳۶] علاوهبراین، عده کثیری از اهالی شهرستان قروه کردستان از بیم حملات احتمالی جنگندههای دشمن روزها را در بیابانهای اطراف شهر به سر میبرند. به گزارش خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی عدهای از اهالی این شهر نیز از آغاز حملات موشکی و هوایی دشمن به شهرهای کشور خانههای خویش را ترک کرده و در روستاها سکنی گزیدهاند. این بدان خاطر است که سال گذشته هواپیماهای عراقی طی چندین نوبت مناطق مسکونی این شهر را به شدت بمباران کردند که براثر آن عدهای از شهروندان شهید و مجروح شدند و خسارات قابل توجهی به اماکن مسکونی، تجاری و ادارات قروه وارد آمد.[۳۷]

گزارش - 11

11. اتباع خارجی در ایران متأثر از حملات موشکی عراق به تهران، به مرور از ایران خارج میشوند و سفارتخانهها نیز به طرق مختلف تلاش میکنند جان کارمندان و خانوادههای سفارت خود را حفظ کنند. رادیو بیبیسی در برنامهای با عنوان خارجیان تهران را ترک میکنند گفت: بسیاری از کشورهای غربی روابط دیپلماتیکشان را با ایران در هیئتهای نمایندگی خود با حداقل دیپلمات ادامه دادند، اما اکنون که جنگ شهرها شدت یافته است تعدادی از کشورها دیپلماتهای خود را از تهران به نقاط دیگری از ایران انتقال میدهند. آلمان غربی سفارتخانه خود در مرکز شهر تهران را به کلی بسته است، اما شخص سفیر آلمانغربی هنوز در خانهاش در شمال اقامت دارد. مقامات آلمانغربی میگویند که تعدادی از خانوادههای دیپلماتها به خانههایی در نزدیکی دریای خزر کوچ کردهاند و اتباع آلمانی که در ایران به امور بازرگانی مشغولند و تعدادشان در حدود چهارصد نفر است اکنون به نصف این عده تقلیل یافتهاند. همچنین دولت آلمان غربی به اتباع این کشور هشدار داده است با توجه به تحولات اخیر در جنگ از سفر به ایران و عراق خودداری کنند. فرد هلم اوست سخنگوی دولت بن به خبرنگاران گفت: تشدید جنگ شهرها بین ایران و عراق سبب شده است سفر به این دو کشور توصیه نشود. اتباع ژاپنی هم ظاهراً از تهران خارج میشوند، ٩٥ نفر از ١٠٨ نفر ژاپنی که در امور بازرگانی فعالیت دارند و در پایتخت ایران زندگی میکنند اکنون به حومه تهران رفته اند. میتسوبیشی که یکی از مهمترین این شرکتها است در آغاز هفته جاری ده نفر از کارکنان ارشد خود را به توکیو بازگرداند. از سوی دیگر، یک مقام ژاپنی که قرار بود در آخر هفته پیش برای مذاکره با مقامات ایرانی وارد تهران شود به خاطر شدت گرفتن جنگ شهرها میان ایران و عراق و حملات موشکی گسترده عراق به تهران این سفر را لغو کرد. به نوشته روزنامه ماینچی دیلی نیوز چاپ توکیو، تاکازو کوریباما معاون وزیر امور خارجه ژاپن قرار بود پیامی را از جانب سوسوکهاونو وزیر امور خارجه ژاپن در رابطه با پایان دادن به جنگ تسلیم علی اکبر ولایتی نماید. هندوستان هم در فکر این است که دیپلماتش را از تهران بیرون ببرد. سفارت سوئد نیز بخش ویزای خود را تعطیل کرده است. اما ضمناً اظهار میدارند که خانوادههای دیپلماتهای سوئدی اکنون به خانهای امن در خارج از تهران انتقال یافتند. علاوهبراین، گزارش شده است که امارات متحده عربی به خاطر امنیت جانی دیپلماتهای خود را فراخوانده است. و بالاخره مسافران شرکت هواپیمایی ایران میگویند که بیشتر مسافرتهای هواپیماهای این شرکت خارجیانی هستند که ایران را ترک میکنند.[۳۸]

گزارش - 12

12. رادیو بیبیسی در گزارشی مرتبط با جنگ شهرها، آسوده خاطر بودن مردم شهرهای عراق را ناشی از تصمیم و دقتنظر ایران در هدف قرار دادن مراکز نظامی و اقتصادی عراق ارزیابی کرده است. واکنش کشورهای خارجی در این سطح بیشتر بدان خاطر است که حملات عراق تقریباً به طور کامل به مراکز شهرها و محلههای مسکونی صوت گرفته است در حالی که حملات موشکی ایران به بغداد، تقریباً در تمام موارد، در حومه شهر فرود آمده است. از همین روست که مردم عراق از جنگ شهرها نگران نیستند و به زندگی عادی خود ادامه میدهند. رادیو بیبیسی در گزارش ساعت ١٩:٤٥ خود در این باره گفت: به گفته منابع دیپلماتیک غربی در بغداد بخش اعظم ١٥ تا ٢٠ موشکی که ایران به سوی بغداد پرتاب کرده است در حومههای شهر فرود آمده و به نظر میرسد خسارات وارده ناشی از آن نسبتاً ناچیز بوده است. یکی از منابع یاد شده گفته است کلیه موشکها در مراکزی که حداقل ٥ کیلومتر با مرکز شهر فاصله دارد فرود آمدهاند گرچه گفته میشود یکی از این موشکها در فاصله ٢ کیلومتری منطقه مصباح که مرکز اقامت دیپلماتهای خارجی است به زمین اصابت کرده است. درباره تأثیر حملات به اتباع و سفارتخانههای خارجی در بغداد، بیبیسی توضیح میدهد که نمایندگیهای خارجی در بغداد به کسانی که قصد مسافرت به عراق را دارند توصیه میکنند در صورتیکه این سفر ضروری نیست از انجام آن منصرف شوند ولی به نظر میرسد بازرگانان غربی اوضاع را عادی تلقی میکنند چون نشانهای از خروج آنها از عراق دیده نمیشود. بسیاری از سفارتخانهها برنامههای احتیاطی را برای بیرون بردن اتباعشان تهیه کردهاند ولی هنوز هیچیک تصمیم نگرفتهاند این برنامهها را اجرا کنند.[۳۹]

گزارش - 13

13. وسعت تخریب و تلفات انسانی ناشی از حملات عراق به شهرها، دولت را بر آن داشته که پناهگاهسازی را جدیتر در دستور کار خود قرار دهد و به بازسازی منازل آسیبدیدۀ مردم نیز همت گمارد. براین اساس، ستاد پشتیبانی مناطق بمباران شده اعلام کرد آمادگی دارد با خودیاری اهالی محلات، کلیه امکانات و تسهیلات مالی و مصالح را در اختیار آنها قرار دهد تا علاوه بر امکان استفاده از پناهگاههای موجود تهران بتوانند در محلات مختلف نیز اقدام به پناهگاهسازی بنمایند. میرزاده معاون اجرائی نخستوزیر و سرپرست ستاد پشتیبانی مناطق بمبارانشده در یک مصاحبه مطبوعاتی ضمن تشریح عملکرد این ستاد، برنامههای در دست اقدام ستاد پشتیبانی مناطق بمباران شده را برشمرد و گفت: تاکنون بالغ بر ٨٠٥٨ پناهگاه بتونی در مدارس و بیمارستانهای مناطق تیررس توپخانه یا حملات هوایی دشمن از جمله در تهران احداث شده و طبق تبصره ٩ قانون بودجه سال ٦٧ برای سال آتی نیز مبلغ ٥٠ میلیارد ریال جهت ادامه امر پناهگاهسازی و تأمین خسارات ناشی از بمبارانها در مناطق یادشده پیشبینی شده است. وی اعلام کرد که در مدت یکسال گذشته بالاترین ضریب اشتغال در استانهایی بوده که در معرض بمباران دشمن بعثی قرار گرفتهاند و در این فاصله ٥٦١٦١ واحد مسکونی و تجاری بازسازی و نوسازی شده و نیز ٣٦٢١٢ واحد دیگر در دست اقدام میباشد که تا پایان بهار سال ٦٧ کار بازسازی آنها به پایان خواهد رسید. سرپرست ستاد پشتیبانی مناطق بمبارانشده همچنین افزود: کمیته تدارکات این ستاد برای تأمین اموال آسیبدیدگان ناشی از بمبارانها معادل ٦٠ میلیوندلار کالا از طریق تولید داخلی یا واردات تأمین و در اختیار آنها قرار داده است، این کالاها: شامل لوازم خانگی و مصالح ساختمانی میباشد. در همین رابطه علاوهبر امتیازات تبصره ٩ قانون بودجه، از محل کمکهای حساب ٢٢٢ شهید رجائی بالغ بر ٢١ میلیارد ریال نیز به آسیبدیدگان مساعدت شده است. همچنین برای کمک به بازسازی مناطق آسیبدیده از بمبارانها مبلغ ٤٠ میلیارد ریال از طریق سیستم بانکی با شرایط مناسب دراختیار آنها قرار میگیرد.[۴۰]

گزارش - 14

14. مقامات سیاسی کشورهای سوریه و پاکستان در اظهارات علنی و غیرعلنی، عراق را آغازکننده جنگ شهرها عنوان کردند. محمد مسلمان وزیر اطلاعات سوریه در دمشق گفت: سوریه با توجه به تشدید جنگ شهرها بین عراق و ایران، بدون ایفای نقش میانجی، از هرگونه ابتکاری برای یک حل و فصل صلحآمیز درگیری خلیج (فارس) حمایت میکند. وی گفت: عراق جنگ شهرها را آغاز کرده است. مقامات دولتی سوریه، حملات موشکی عراق و ناآرامیهای خونین در سرزمینهای اشغالی عرب را با یکدیگر مرتبط میدانند. سلمان افزود: در این رابطه عراق با نگرانی مشاهده کرد که بار دیگر توجه بینالمللی روی درگیری اعراب- اسرائیل متمرکز میشود. وی افزود: ایران به ما قول داده است که به کشورهای خلیج (فارس) کاری نخواهد داشت و روی قول خود ایستاده است.[۴۱] ازسوی دیگر ژنرال مصطفی طلاس وزیر دفاع سوریه در سر مقالهای که امروز در روزنامه تشرین انتشار داد نوشت: صدام جنگ علیه ایران را ابتدا علیه سوریه تدارک دیده بود. وی افزود: همه بدبختیهایی که اکنون ملت مظلوم ایران میکشد برای سوریه تدارک دیده شده بود. طلاس با اشاره به عدم تمایل صدام به سفر خالد فرزند عبدالناصر به بغداد مینویسد: مخالفت صدام طبیعی است، زیرا جمال عبدالناصر اولین کسی بود که رابطه صدام با سازمان امنیت امریکا در زمان دانشجوییاش در قاهره را فاش کرد. وی اضافه کرد: پس از اینکه صدام قرارداد ١٩٧٥ الجزایر را با شاه ایران امضا کرد، هنری کیسینجر در ملاقات با عبدالحلیم خدام وزیر امور خارجه وقت سوریه گفت: حافظ اسد نباید بیش از حد لازم در برابر اسرائیل سختگیر باشد، زیرا در این صورت از مرز شرقی خود (مرز سوریه با عراق) به دنبال انعقاد قرارداد الجزیره، راحت نخواهد بود.[۴۲] سفیر پاکستان هم در ملاقاتی با مدیرکل سیاسی آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه درباره از سرگیری جنگ شهرها اظهار داشت: به اسلامآباد اطلاع داده است که عراق آغازگر این مرحله از جنگ شهرهاست.[۴۳] یونایتدپرس به نقل از دیپلماتهای غربی گزارش داد که دولتهای غربی و اعراب میانهرو خلیجفارس به طور خصوصی از عراق خواستهاند که به حملات خود پایان دهد.[۴۴] در حالی که سوریه به عنوان یک ضلع مهم جبهه پایداری (سوریه، لیبی، سازمان آزادیبخش فلسطین)، عراق را شروعکننده جنگ و آغازگر جنگ شهرها برای کاهش توجه به مسئله فلسطین در سطح بینالمللی میداند، الفتح جمهوری اسلامی را مورد حمله قرار داده است. ابوایاد عضو جنبش فلسطین الفتح ضمن حمله شدید به جمهوری اسلامی ایران گفت: حکام ایران بدانند که ما نمیپذیریم جنگهای انحرافی در میان امت عرب درگیرد و اعراب را از مسئله اصلی فلسطین منحرف سازد. همچنین ابوایاد ایران را مسئول تشنج در منطقه و حضور ناوگانهای خارجی در آبهای خلیجفارس دانست و گفت: رزمندگان انقلاب فلسطین آمادهاند در دفاع از کویت و سرزمینهای دیگر عربی بجنگند. به گفته منابع آگاه سیاسی به نظر میرسد اظهارات ابوایاد علیه جمهوری اسلامی ایران در نتیجه تطمیع وی از سوی کویت و عربستان سعودی صورت گرفته باشد.[۴۵]

گزارش - 15

15. خبرها حاکی از آن است که افزایش قیمت و نیز افزایش تولید و صدور نفت عراق، بدون پایبندی به سهمیه تعیینشده از طرف اوپک، موجب بهبود شرایط مالی رژیم صدام حسین گردیده است. به نوشته روزنامه وال استریت ژورنال، عراق روزانه ٢ میلیون بشکه نفت خام به بیش از ٥٠ کشور و کمپانی بینالمللی صادر میکند. وال استریت ژورنال به نقل از وزیر نفت رژیم عراق افزوده است: روزانه یک میلیون و پانصد هزار بشکه نفت خام عراق از طریق خط لوله آن کشور از ترکیه به کنار دریای مدیترانه و روزانه ٥٠٠ هزار بشکه از طریق خط لوله سعودی به کنار دریای سرخ انتقال مییابد.[۴۶] عراقیها همچنین طرح افزایش مجدد تولید نفت را دنبال میکنند. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از هفتهنامه میدلایست اکونومیک دایجست نوشت: با تکمیل طرح توسعه منابع تازه نفتی در عراق و بهرهبرداری از این منابع طی چند سال آینده روزانه ٦٠٠ هزار بشکه نفت خام بر تولید این کشور افزوده خواهد شد. به گفته مقامات رژیم بغداد، کمپانی تکنوسپورت عملیات توسعه منابع عظیم نفتی غرب گورنا در مناطق جنوبی عراق را آغاز کرده است. انتظار میرود عملیات تولید این حوزه نفتی ظرف دو سال آینده با ظرفیت اولیه ٢٠٠ هزار بشکه در روز آغاز، و عملیات و توسعه بیشتر آن در دهه ١٩٩٠ انجام گردد.[۴۷]


گزارش - 16

16. خبر دیگر امروز به شرح زیر است: o به گفته اتحادیه بینالمللی صاحبان مستقل نفتکشها، از سال ١٩٨٤ تا پایان ١٩٨٧، ٣٢٠ فروند کشتی تجاری مورد حمله قرار گرفته و ١٨٦ کشته برجای گذاشته است.[۴۸]

________________________________________

  • عملیات در منطقه حلبچه در روز ٢٣/١٢/١٣٦٦ آغاز شد و عملیات در محور بیت المقدس٢ (با نام بیتالمقدس٣) یک روز بعد یعنی ٢٤/١٢/١٣٦٦ روی ارتفاع گوجار آغاز گردید.
    • منظور حد فاصل ضلع شمال شرقی دریاچه دربندیخان تا دامنههای غربی ارتفاع سورن است که در اصطلاح نظامی تنگه نامیده میشود و در صورت تصرف این منطقه تمام دشت حلبچه در محاصره قرار میگرفت.
      • عملیات ظفر٦ در مورخ ٥/١٢/١٣٦٦ به اجرا درآمد.
        • عراق در نامهای به دبیرکل سازمانملل اعلام کرده ایران از تاریخ ١٣ تا ١٥ اسفند ٧ موشک به بغداد شلیک کرده است. (جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل، تهیه و ترجمه اسناد: محمدعلی خرمی، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس (مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ)، جلد هشتم، ١٧/١٢/١٣٦٦،صص ٨٤ و ٨٥).

١. عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس سپاه ٢. علی آقامحمدی نماینده هاشمی رفسنجانی در امور سپاه ٣. احمد نیکروش راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه قدس بازدید از جادهسازی عقبه منطقه عملیاتی والفجر١٠ در محدوده قرارگاه قدس

اسکله الامیه عراق در خلیجفارس


منابع و مآخذ روزشمار 1366/12/17

  1. سند شماره ١٦٣٣/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی ستاد کل در عملیات والفجر۱۰، داود رنجبر، ۱۲/۱۲/۱۳۶۶ تا ١٧/١٢/١٣٦٦، صص ١٢٢ و ١٢٣.
  2. همان، صص ١٠٩ و ١١٠.
  3. همان، صص ١١٠ و ١١١.
  4. همان، صص ١١٢ و ١١٣.
  5. همان، صص ١٢٠ و ١٢١.
  6. همان، ص١٢٦.
  7. همان، ص١٢٥.
  8. همان، ص١٢٤.
  9. سند شماره ٢٨٨١٥٩ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات عملیات تیپ۲۱۲ حمزه سیدالشهدا به طرح عملیات تیپ۲۱۲ حمزه سیدالشهدا، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶، صص ۱ و ٢.
  10. سند شماره ٨٥٧٦٩ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (معاونت اطلاعات)، ۱۸/۱۲/۱۳۶۶، صص ۳ - ١؛ و - سند شماره ۱۰۷۵۰۶ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه پانزدهم رمضان (معاونت عملیات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (معاونت اطلاعات)، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶، صص ١ و ٢.
  11. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٤، ١٨/١٢/١٣٦٦، صص ٤ و ٥، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  12. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٥، ١٩/١٢/١٣٦٦، ص١٣، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۸/۱۲/۱۳۶۶؛ و - سند شماره ١٠٠٨٣٠ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد تبلیغات جنگ شورای‌عالی دفاع به نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶، صص ۳ - ١.
  13. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٥، ١٩/١٢/١٣٦٦، ص٨، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۸/۱۲/۱۳۶۶.
  14. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٤، ١٨/١٢/١٣٦٦، ص١، رادیو صوت‌الجماهیر، ١٧/١٢/١٣٦٦.
  15. سند شماره ٧٠٦٧٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از دفتر فرماندهی سپاه سوم قدس به دفتر روابط‌عمومی نیروی زمینی سپاه، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  16. سند شماره ٨٥٩٣٣ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از نمایندگی امام در قرارگاه نجف (دفتر سیاسی) به دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۷/۱۲/١٣٦٦.
  17. سند شماره ٨٥٩١٤ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه حمزه به فرماندهی نیروی زمینی سپاه، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶، ص۱.
  18. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٤، ١٨/١٢/١٣٦٦، صص ۱ و ٢، رادیو صوت‌الجماهیر، ١٧/١٢/١٣٦٦.
  19. سند شماره ۳۰۲۴۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۹/۱۲/۱۳۶۶.
  20. روزنامه کیهان، ۱۸/۱۲/۱۳۶۶، ص٢.
  21. همان.
  22. سند شماره ٧١٤٤٣ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از معاونت اجرایی ستادکل به اداره ستاد سپاه کشوری، اداره ستاد نیروی زمینی، اداره ستاد نیروی دریایی، سپاه یکم ثارالله، کلیه معاونت‌ها و مدیریت‌های ستاد کل، واحدهای اجرایی ستاد کل، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶، صص ٢ و ٣.
  23. سند شماره ٤١٦٦٩٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رئیس ستاد سپاه یکم نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به سپاه ناحیه آذربایجان‌غربی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶، صص ٦ - ١.
  24. سند شماره ۱۱۸۹۸۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از نمایندگی وزارت اطلاعات در قرارگاه خاتم‌الانبیا به فرماندهی نیروی زمینی سپاه پاسداران، ١٨/١٢/١٣٦٦، ص٤.
  25. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٤، ١٨/١٢/١٣٦٦، ص٨، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  26. روزنامه کیهان، ۱۸/۱۲/۱۳۶۶، ص٣.
  27. روزنامه کیهان، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶، ص٢.
  28. روزنامه رسالت، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶، ص٢.
  29. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ۱۸/۱۲/۱۳۶۶، ص٨، رادیو امریکا، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  30. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٤، ١٨/١٢/١٣٦٦، ص٢٠، توکیو - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  31. روزنامه کیهان، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶، ص٢.
  32. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٤، ١٨/١٢/١٣٦٦، صص ۱۱ و ١٢، طرابلس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  33. همان، صص ۲۴ و ٢٥، رادیو اسرائیل، ١٧/١٢/١٣٦٦.
  34. همان، ص٤٨، باختران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  35. همان، صص ۴۸ و ٤٩، خرم‌آباد - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  36. همان، ص٤٩، همدان - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  37. همان، ص٥٠، همدان - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  38. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ۱۸/۱۲/۱۳۶۶، صص ٦ و ٧، رادیو بی‌بی‌سی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  39. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٤، ١٨/١٢/١٣٦٦، ص٢٣، رادیو بی‌بی‌سی، ١٧/١٢/١٣٦٦.
  40. روزنامه کیهان، ۱۸/۱۲/۱۳۶۶، ص١٥.
  41. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٤، ١٨/١٢/١٣٦٦، صص ٣٦ و ٣٧، دمشق - خبرگزاری آلمان، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  42. همان، ص٣٨، دمشق - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  43. سند شماره ۲۱۲۷۹۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش مستقیم وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، شماره ١٨٣/٥، ١٩/١٢/١٣٦٦، صص ١ و ٢، به نقل از سفیر پاکستان.
  44. روزنامه اطلاعات، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶، ص١٤.
  45. گزارش ویژه سیاسی لبنان، شماره ۳۰، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶، ص٢٩.
  46. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ٣٥٤، ١٨/١٢/١٣٦٦، ص٦١، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶.
  47. دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه، نشریه رویدادها و تحلیل، شماره ١٨٨، ٢٥/١٢/١٣٦٦، صص ٢٠ و ٢١.
  48. روزنامه رسالت، ۱۷/۱۲/۱۳۶۶، ص١٢.