1360.01.04

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۱۴ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۸ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1360 |نام = 1360.01.04 |نام دیگر= چهار فروردین |روز=4 فروردین 1360 |تاریخ شمسی= 1360.01.04 |تاریخ میلادی=24 مارس 1981 |تاریخ قمری= 17 جماد‌ی‌الاول 1401 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1361.01.04</div> <div c...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1360
1360.01.04
نام‌های دیگر چهار فروردین
تاریخ شمسی 1360.01.04
تاریخ میلادی 24 مارس 1981
تاریخ قمری 17 جماد‌ی‌الاول 1401





گزارش- 1

1. پس از ۴ روز نبرد در ارتفاعات قوچ‌سلطان، امروز، نیروهای سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی ایران این ارتفاعات را آزاد کردند و در ادامه عملیات به مدت چند ساعت بر پنجوین عراق نیز مسلط شدند. نیروهای سپاه پاسداران و ارتش در عملیاتی که از روز ۱/۱/۱۳۶۰، به‌منظور آزادسازی ارتفاعات قوچ‌سلطان مریوان آغاز شده بود، امروز، به‌طور کامل بر این ارتفاعات مسلط شدند. قوای خودی در ادامه عملیات، با تعقیب بقایای نیروهای عراق شهر پنجوین را نیز تصرف کردند، اما به‌دلیل کمبود نیرو نتوانستند آن را حفظ کنند و مجدد به ارتفاعات قوچ‌سلطان بازگشتند. در این عملیات ۱۵۰ نفر از نیروهای عراقی کشته یا مجروح و ۹۷ نفر اسیر شدند.[۱]

گزارش- 2

2. در ادامه آزادسازی ارتفاعات مرزی در جبهه شمال‌غرب، امروز، سپاه پاسداران مریوان عملیاتی را برای آزادکردن ارتفاعات مرزی تته و ژالانه اجرا کرد. این ارتفاعات ازجمله مناطقی بودند که پس از تهاجم ارتش عراق به مرزهای ایران، به‌سرعت اشغال شدند. احمد متوسلیان فرمانده سپاه مریوان، با بهره‌گیری از نیروهای سپاه، پیشمرگان مسلمان کرد، بسیجیان و پشتیبانی بالگردهای هوانیروز ارتش، عملیات آزادسازی این دو ارتفاع را طراحی کرد. باوجود اینکه کوه‌های مرزی سراسر پوشیده از برف بود و ارتفاع برف در برخی نقاط به بیش از ۱۰ متر می‌رسید، عملیات آغاز شد. نیروهای سپاه پاسداران در همان ساعات اولیه ارتفاع تته را آزاد کردند، اما بالگردهای هوانیروز به‌دلیل مه‌آلودبودن هوا و وضعیت جوی نامناسب نتوانستند تدارکات لازم را به آنها برسانند. بااین‌حال، نیروهای خودی با مشقت بسیار بدون مواد غذایی، چادر و کیسه خواب به مقاومت در مقابل ضدحملات عراق ادامه دادند و ارتفاع تته را حفظ کردند. در این عملیات ۱۱ نفر از رزمندگان ایران براثر سُرخوردن و سقوط از کوه و ۴ نفر هم به‌دست نیروهای دشمن به شهادت رسیدند.[۲]

عملیات آزادسازی ارتفاعات تته و ژالانه - ۴ الی ۱۵ فروردین ۱۳۶۰

گزارش- 3

3. عصر امروز، یک پاسگاه عراقی به تصرف نیروهای سپاه پاسداران درآمد و تعدادی روستا نیز از وجود عناصر مسلح غیرقانونی پاک‌سازی شد. بنا به گفته مجید حداد عادل معاون سیاسی اداری استانداری کرمانشاهان و هماهنگ‌کننده ستاد مشترک عملیات کردستان، پاسگاه کوخلان (کخلان) که در خاک عراق و در منطقه مقابل مریوان قرار دارد، با حمله گروهی از رزمندگان سپاه پاسداران مریوان و همراهی تعدادی از نیروهای جمعی ژاندارمری و نیروی زمینی ارتش تصرف شد.[۳] در این عملیات ۴ نفر از نیروهای دشمن کشته شدند و تعدادی سلاح و مقداری مهمات به غنیمت نیروهای ایرانی درآمد. در پاک‌سازی روستای سیاه‌ناو نیز ۴ نفر عراقی دستگیر شدند.[۴] همچنین نیروهای خودی در جبهه پاوه با اجرای عملیاتی که از شب گذشته، آغاز شد، روستای کمچنار و اطراف آن را دراختیار گرفتند و در نزدیکی روستای شمشیر (از توابع پاوه) مستقر شدند. از نیروهای خودی در این عملیات ۵ تن شهید و ۲ تن مجروح شدند.[۵]

گزارش- 4

4. در جبهه جنوب، آتش‌ خمپاره‌اندازها و توپخانه ارتش عراق در محور کرخه و حمیدیه موجب شهید و مجروح‌شدن تعدادی از رزمندگان ایران شد. ارتش عراق همچنین با تشدید اقدامات آمادی قصد حمله توپخانه‌ای به سوسنگرد را دارد. براثر آتش خمپاره‌اندازهای عراقی در محور روستای ساچت در نزدیکی کرخه، ۴ نفر از نیروهای ارتش به شهادت رسیدند و یک نفر نیز مجروح شد.[۶] شهر حمیدیه نیز زیر آتش توپخانه دوربرد نیروهای ارتش عراق قرار داشت که در نتیجه یک تن شهید شد و چند نفر نیز زخمی شدند.[۷] همچنین بنا بر گزارش‌های ژاندارمری خوزستان به فرماندهی لشکر۱۶زرهی قزوین، نیروهای عراقی با استقرار چندین دستگاه تانک و تجهیز توپخانه در غرب سوسنگرد، درصدد هستند که به‌منظور انهدام کامل نیروهای خودی، این شهر را هر چند روز یک بار هدف حملات توپخانه‌ای خود قرار دهند.[۸]

گزارش- 5

5. عصر امروز، چند فروند جنگنده عراقی شهرهای ایلام و اسلام‌آباد را بمباران کردند. حمله به ایلام در ساعت ۱۸:۳۰ و حمله به اسلام‌آباد در ساعت ۱۸:۳۳ انجام شد که تعدادی مجروح در این شهرها برجای گذاشت.[۹] سپاه پاسداران ایلام در پیامی اعلام کرد: ۲ فروند هواپیمای عراقی که به‌نظر می‌رسید قصد بمباران ساختمان سپاه ایلام را داشتند، ۲ راکت به‌طرف این ساختمان شلیک کردند که منجر به مجروح‌شدن ۲ نفر شد.[۱۰] همچنین براساس گزارش سپاه اسلام‌آباد، یک فروند جنگنده میگ عراقی با ۲ عدد بمب شهر اسلام‌آباد را هدف قرار داد که این تهاجم تلفات و خسارتی نداشت.[۱۱]

گزارش- 6

6. فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مرکز امروز، در یک پیام فوری به فرماندهی سپاه پاسداران ارومیه درباره پیامدهای مستقر نشدن نیروهای ایرانی در منطقه مرزی اشنویه هشدار داد. واحد اطلاعات سپاه مرکز نیز اعلام کرد که قوای عراقی در تلاش برای حمله به ایران ازطریق نوار مرزی نقده هستند. فرماندهی سپاه پاسداران مرکز در پیامی ضمن اشاره به مستقر نشدن نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در منطقه مرزی اشنویه، تخلیه دهکده‌های مقابل اشنویه در خاک عراق و احتمال حمله گسترده این کشور، هشدار داد با سقوط اشنویه، برخی شهرهای مجاور آن مانند نقده و پیرانشهر نیز در معرض خطر قرار خواهند گرفت. در این پیام بر لزوم اقدام فوری تأکید شده است.[۱۲] از سوی دیگر، واحد اطلاعات سپاه مرکز در یک پیام تلفنی اعلام کرد که ارتش عراق به‌علت شکست‌های پی‌درپی در گیلان‌غرب و جبهه‌های ذهاب، میمک و... قصد دارد در یک تاکتیک جدید نیروهایش را ازطریق نوار مرزی نقده وارد ایران کند.‌ دشمن این منطقه را به‌دلیل تأثیر وجود گروه‌های دمکرات و کومه‌له در سرعت پیشروی و همچنین نفوذپذیری زیاد آن انتخاب کرده است.[۱۳]

گزارش- 7

7. رئیس‌جمهور به‌منظور بررسی وضع جبهه‌های جنگ عازم جنوب کشور شد. سیدابوالحسن بنی‌صدر فرمانده کل قوا، پس از ورود به استان خوزستان از یکی از پایگاه‌های تأسیساتی پشت‌جبهه در این استان بازدید کرد. در این بازدید که به مدت سه ساعت طول کشید، مصطفی چمران نماینده امام در شورای‌عالی دفاع نیز حضور داشت و مسئولان و کارکنان فعال در بخش مذکور، چگونگی پیشرفت کارها را به اطلاع رئیس‌جمهور رساندند. فرمانده کل قوا هم ضمن قدردانی از زحمات آنها، از این نیروها خواست تا به تلاش خود برای نابودی هرچه زودتر دشمن ادامه دهند.[۱۴]

گزارش- 8

8. صبح امروز، انفجاری ناشی‌از اتصال سیم برق و متعاقب آن آتش‌سوزی در چندین اتاق کمیته مرکزی در میدان بهارستان تهران رخ داد که سوژه تبلیغاتی رسانه‌های ضدانقلاب شد. براثر انفجار و آتش‌سوزی در چند اتاق کمیته مرکزی واقع در ساختمان سابق مجلس شورای ملی در میدان بهارستان، در سحرگاه امروز، به ساختمان مذکور و ساختمان‌های اطراف آن خساراتی وارد شد. درحالی‌که رسانه‌های ضدانقلاب ادعا کردند که این مکان انبار مهمات و اسلحه بود و عناصر ضدرژیم در یک عملیات از پیش طراحی شده و با برنامه‌ریزی آن ‌را منفجر کرده‌اند، اما در گزارش‌های رسمی علت این حادثه اتصال سیم برق و آتش‌سوزی اعلام شده است.[۱۵]

گزارش- 9

9. پیگیری آخرین وضعیت اختلافات میان رئیس‌جمهور و سران حزب جمهوری اسلامی و تأثیر این اختلافات بر آینده جنگ ایران و عراق، مهم‌ترین موضوعی است که در محافل سیاسی و خبری داخل و خارج همچنان به آن پرداخته می‌شود. درحالی‌که با درایت امام خمینی و سیاست ایشان در برقراری توازن بین دو طرف تاحدودی از تنش‌ها در داخل کشور کاسته شده است، اما همچنان نگرانی زیادی دراین‌زمینه به‌ویژه در میان رهبران حزب جمهوری اسلامی وجود دارد. حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین هاشمی رفسنجانی در بخشی از روزنوشت‌های خود گفت‌وگو با آیت‌الله خامنه‌ای درباره زیاده‌خواهی بنی‌صدر درمورد اختیارات شورای‌عالی دفاع و ابراز نگرانی دراین‌باره را آورده است.[۱۶] این مسئله بازتاب‌های بین‌المللی مهمی نیز داشت. بنا بر گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از بیروت، برخی ناظران معتقدند که بحران یکپارچگی در ایران مانع بزرگی برای تلاش‌های بین‌المللی در یافتن راه‌حل پایان جنگ است. روزنامه ساندی تایمز در مقاله‌ای با عنوان “چرا سیاست خمینی درباره ایجاد توازن غلط از آب درخواهد آمد؟” نوشت: ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور ایران، به‌شدت از افکارعمومی تبعیت می‌کند. وی به‌طور مرتب افکارعمومی را سنجیده و از اطلاعاتی که کسب می‌کند در سخنرانی‌های عمومی که تنها اسلحه سیاسی او محسوب می‌شود، استفاده می‌کند. دراین‌حال آیت‌الله خمینی به‌منظور جلوگیری از درگیرهای بنی‌صدر و مخالفان او، سخنرانی‌های رئیس‌جمهوری را تحریم کرده است. ناظران سیاسی این اقدام آیت‌الله خمینی را یک سیاست بزرگ برای ایجاد توازن به‌شمار آورده‌اند، ولی جای شک و شبهه نیست که باوجود تحریم سخنرانی‌ها، هرآن ممکن است که درگیری دو طرف از سر گرفته شود. حامیان بنی‌صدر معتقدند که این‌بار توطئه‌ای واقعی برای حذف رئیس‌جمهور در میان است. یکی از مشاوران نزدیک بنی‌صدر درمورد حزب حاکم جمهوری اسلامی گفته است: در این حزب دو جناح وجود دارد، یک جناح معتقد است که رئیس‌جمهور قبل از خطرناک‌تر شدن باید پایین کشیده شود و جناح دیگر معتقد است که نباید از بنی‌صدر سلب‌اعتبار کرد. این مقاله در ادامه اضافه کرد که مخالفان بنی‌صدر معتقدند او قدرت‌طلب است و تازمانی‌که زمام امور را کاملاً دراختیار نگیرد، راضی نخواهد شد و [امام] خمینی نیز چند بار مراتب نگرانی خود را دراین‌زمینه ابراز کرده است، اما وی همانند گذشته پس از یازده روز سکوت، حاضر نشد رئیس‌جمهوری را از کار برکنار کند. بااینکه [امام] خمینی به بنی‌صدر بی‌اعتماد است، ولی حاضر نیست زمام امور را کاملاً دراختیار حزب جمهوری اسلامی قرار دهد.[۱۷] اخبار مربوط به اختلافات مقامات ایرانی از حیث تأثیر آن بر آینده جنگ نیز مورد توجه رسانه‌های بین المللی قرار گرفت. براساس گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از بیروت، اختلافات داخلی ایران مانع بزرگی در راه پیداکردن یک راه‌حل صلح‌آمیز برای پایان جنگ ایران و عراق است. گروه‌های مختلفی از میانجی‌ها از کنفرانس کشورهای اسلامی، غیرمتعهدها و سازمان ملل به پایتخت‌های دو کشور سفر کردند و بدون نتیجه به کار خود پایان دادند. مصاحبه هفته گذشته آیت‌الله خمینی رهبر انقلاب، علامت امیدوارکننده‌ای برای خوش‌بینی در یافتن این راه‌حل بود. وی برای نخستین‌بار درباره مبارزه قدرت بین بنی‌صدر و روحانیون تندروی طرف‌دار نخست‌وزیر سخن گفت. ناظران معتقدند که اگر این پرخاشگری‌ها در ایران خاتمه یابد، امکان اینکه میانجی‌های بین‌المللی یک جواب قاطع و یکسان از شرایط ایران و راه‌های ایجاد صلح از تهران دریافت کنند، افزایش می‌یابد.[۱۸]

گزارش- 10

10. یکی از مقامات دولتی ایالات متحده امریکا اعلام کرد که تا مسئله دعاوی مالی حل نشود، این کشور حاضر به برقراری مناسبات تجاری با ایران نیست. یک مقام عالی‌رتبه وزارت بازرگانی امریکا گفت: «ما به ایران خاطرنشان کرده‌ایم که تا برآورده‌شدن ادعاهایمان حاضر به برقراری مناسبات تجاری با این کشور نیستیم.» حدود ۲۵۰۰ شرکت و بانک امریکایی دعاویی به ارزش ۳ تا ۱۵/۴ میلیارد دلار بر علیه باقیمانده دارایی‌های ایران در امریکا اقامه کرده‌اند. وزارت خزانه‌داری امریکا مبلغ دقیق این ادعاها را مخفی نگه‌داشته، ولی بنا بر اظهارات منابع آگاه، جمع این دعاوی از کل دارایی‌های ایران در امریکا بیشتر است. یک مقام وزارت بازرگانی امریکا در این زمینه گفت: «ما بازرگانان امریکایی را از تجارت با ایران بازمی‌داریم. ما مشوق آنها نخواهیم بود.» به‌نظر می‌رسد که بازرگانان آمریکایی برای تجارت با ایران منع قانونی ندارند، اما به گفته مقامات وزارت بازرگانی امریکا، علاوه‌بر سیاست تشویق‌نکردن رابطه بازرگانی با ایران، موانع زیادی در این راه به‌وجود آمده است. بنابراین چون مسئله دعاوی مالی حل نشده، تعدادی از مؤسسات مالی امریکایی از اعطای وام به شرکت‌هایی که قصد تجدید‌رابطه در تجارت با ایران را دارند، خودداری می‌کنند. همچنین باوجود برچیده‌شدن تحریم اقتصادی امریکا علیه ایران، کارکنان بنادر امریکایی از بارگیری کشتی‌هایی که عازم ایران هستند، اجتناب می‌ورزند.*[۱۹]

گزارش- 11

11. شرکت امریکایی راکفلر ازطریق کویت قطعات موشک به عراق ارسال کرد. خبرگزاری الشغیله امروز، اعلام کرد که برپایه برخی گزارش‌ها، شرکت امریکایی راکفلر قطعات موشک دراختیار عراق قرار می‌دهد. براساس این گزارش، شرکت هواپیمایی تی.ام.ای. لبنان چند روز پیش تعداد زیادی صندوق از شرکت راکفلر در امریکا تحویل گرفت و از راه کویت به کشور عراق منتقل کرد که این محموله در فرودگاه بین‌المللی بغداد تخلیه شد. گفته می‌شود شرکت راکفلر یک نوع موشک خاص تولید می‌کند و آن را فقط به برخی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس می‌فروشد.[۲۰]

گزارش- 12

12. خبرگزاری پارس امروز، در تحلیلی محتوای مذاکرات مسئول ستاد تبلیغات شورای‌عالی دفاع ایران با معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه کویت را حاکی‌از وقوع تحولات جدید در منطقه و رویکرد متفاوت کشورهای خلیج‌فارس درمورد جنگ ایران و عراق اعلام کرد. براساس تحلیل مذکور، پذیرش هیئت اعزامی ستاد تبلیغات شورای‌عالی دفاع ازسوی دولت کویت نشان‌دهنده تغییر مواضع کویت درقبال ایران می‌باشد. نوع برخورد مسئولان کویتی با مسائل مطرح‌شده نیز مؤید این مسئله بود که کویت که تاکنون حامی صدام بوده و در ارسال مواد غذایی، سوختی، مصالح ساختمانی و اسلحه عراق را یاری کرده است، آینده را تاریک می‌بیند و تمایل دارد که راه بازگشت خود (بهبود روابط با ایران) را باز بگذارد. همچنین تحولاتی که در همین‌رابطه در دو هفته اخیر، در رسانه‌های گروهی یمن‌شمالی، عربستان سعودی و کویت در نقل برخی از اخبار ایران به‌وجود آمده همگی بیانگر سیاست جدیدی است که در این کشورها درحال شکل‌گیری می‌باشد. به‌نظر می‌رسد که آنها در سیاست حمایت مطلق خود از عراق و دشمنی با ایران مردد شده و درصدد اصلاح این رویکرد برآمده‌اند.[۲۱]

گزارش- 13

13. مسائل مربوط به جنگ عراق و ایران و تلاش‌های مرتبط با روند صلح، بازتاب‌های متفاوتی در مطبوعات و رسانه‌های جهان داشت. روزنامه لوریان لوژور (چاپ بیروت) در شماره امروز خود اعلام کرد: صدور نفت عراق از خط لوله بندر طرابلس لبنان که از سال ۱۹۷۶ قطع شده بود در اواسط ماه آوریل (اواخر فروردین‌ماه)، مجدد آغاز خواهد شد. براساس گزارش این روزنامه، وزارت امور خارجه لبنان از سفیر خود در بغداد خواست که موافقت‌نامه دو کشور را دراین‌زمینه تسلیم مقامات عراقی کند. موافقت‌نامه مذکور در هشتم ماه مارس گذشته (۱۷ اسفندماه ۱۳۵۹)، هنگام دیدار وزیر نفت و صنایع لبنان از عراق به امضا دو طرف رسید. برپایه این قرارداد ۱۰ ساله، تأمین نفت پالایشگاه طرابلس که ۷۰ درصد احتیاجات لبنان را برآورده می‌کند تضمین و همچنین نفت عراق ازاین‌طریق به اروپا صادر خواهد شد.[۲۲] روزنامه ساندی تایمز نیز در گزارشی از تونی علاوی خبرنگار خود در تهران به نقل از یک منبع نزدیک به شورای‌عالی دفاع در ایران ادعا کرد که رهبران ایران درمورد اینکه با مذاکرات بیشتر بتوانند جنگ با عراق را پایان دهند، خوش‌بین هستند. این منبع همچنین اعلام کرد:«ما خواهان خاتمه جنگ و سپس برپایی یک محکمه بین‌المللی هستیم و هنگامی‌که شرایط واقع‌بینانه ما تحقق یافت، آیت‌الله خمینی خواهان پذیرفتن آن بوده و ارتش نیز همین را می‌خواهد.» منبع مذکور اشاره کرد که ایران برای خاتمه‌دادن به جنگ آماده است آنجا که می‌تواند و حتی شاید بیشتر از آنچه در ظاهر دیده می‌شود، انعطاف نشان دهد. براین‌اساس، ایران خواهان بازگشت به قرارداد ۱۹۷۵ و حاکمیت مشترک دو کشور بر اروندرود به‌صورت دوفاکتو است. همچنین به‌گفته مقامات ایرانی آتش‌بس بایستی با عقب‌نشینی فوری عراق از خاک ایران همراه باشد.[۲۳] مجله لبنانی الکفاح العربی هم در مقاله‌ای با عنوان “شکست مأموریت صلح هیئت کنفرانس اسلامی طائف، مقدمات ایجاد پیمانی علیه ایران را فراهم می‌کند” نوشت: «آگاهان دیپلماتیک باتوجه‌به تماس‌های محرمانه بعضی از اعضای هیئت صلح کنفرانس طائف، امکان ایجاد یک گروه‌بندی جدید و حتی انعقاد یک پیمان نظامی میان عراق و پادشاهی سعودی، اردن و کشورهای منطقه خلیج‌فارس را بعید نمی‌دانند. این پیمان همچنین پاکستان را که داعیه عهده‌داربودن نقش در خلیج‌فارس است در بر خواهد گرفت. هدف از انعقاد این پیمان، پشتیبانی از عراق در جنگ ظالمانه‌اش علیه ایران درصورت شکست کوشش‌های این هیئت برای صلح می‌باشد.»[۲۴] بنا به گزارش‌هایی از دهلی‌نو، محافل دیپلماتیک خلیج‌فارس اظهار کرده‌اند که رژیم صدام براثر جنگ، بیش‌ازپیش تضعیف شده است. به عقیده این ناظران درخواست هیئت حسن نیت کنفرانس اسلامی و هیئت اعزامی کشورهای غیرمتعهد مبنی‌بر عقب‌نشینی نیروهای عراقی از خاک ایران، به‌منزله آغاز شکست عراق است. از سوی دیگر، عراق درصدد است با استفاده از اعتبارات مالی پادشاه سعودی و برخی کشورهای منطقه خلیج‌فارس، پالایشگاه‌های نفت و نیروگاه‌های برق خود را که در طول جنگ هدف اصلی حملات نیروی هوایی ایران بوده‌اند، بازسازی کند. شایان ذکر است که رژیم صدام به‌دلیل کمبود نیروی انسانی متخصص برای بازسازی این مراکز اقدام به استخدام تکنسین و مهندس از کشورهای هند و پاکستان کرده است.[۲۵] ضمیمه گزارش ۱۰: گذری بر روابط ایران و امریکا پس از پیروزی انقلاب اسلامی جیمی کارتر رئیس‌جمهور ایالات متحده امریکا، در شامگاه ۱۸ فروردین ۱۳۵۹، دستور قطع روابط سیاسی و بازرگانی با جمهوری اسلامی ایران را صادر کرد. این دستور که ٥ ماه پس از تسخیر سفارت آمریکا صادر شد عکس‌العمل جدید دولت آن کشور دربرابر گروگان‌گیری دیپلمات‌های امریکایی در ایران بود. دستور قطع رابطه با ایران ١٧ روز قبل از حضور نظامی امریکا در منطقه طبس با هدف آزادسازی گروگان‌ها اتخاذ شد. جیمی کارتر پس از صدور دستور قطع رابطه، در سخنانی اعلام کرد دیپلمات‌های ایرانی ٢٤ ساعت فرصت دارند خاک امریکا را ترک کنند. پس از آن امریکا تحریم‌های گسترده اقتصادی و تسلیحاتی برضد ایران وضع کرد که به یک روند غالب در رویکرد امریکا به جمهوری اسلامی ایران در سال‌های بعد تبدیل شد. البته پس از اعمال تحریم‌های اقتصادی امریکا علیه ایران، کشورهای دیگری مانند ژاپن، بریتانیا، فرانسه و آلمان‌غربی این خلأ را در تجارت با ایران پر کردند. کارتر پیش از قطع رابطه با ایران، چند مرحله اقدامات سیاسی و اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران انجام داده بود، ازجمله روز ۲۲ آبان‌ماه ۱۳۵۸، دستور توقیف کلیه دارایی‌های ایران در بانک‌های امریکایی و شعبه‌های خارجی آن را صادر و خرید نفت از ایران را متوقف کرد. در ۱۳ آذرماه همان سال، ١٥ عضو شورای امنیت تحت‌فشار امریکا به‌اتفاق‌آرا قطعنامه شماره ۴۵۷ را در محکومیت اشغال سفارت امریکا در تهران منتشر کردند. ارجاع موضوع گروگان‌گیری به دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه از دیگر اقدامات امریکا بود. رأی این دیوان نیز روز ٢٤ آذرماه علیه ایران صادر شد و ١٥ قاضی این دادگاه، جمهوری اسلامی ایران را به‌دلیل تصرف سفارت امریکا در تهران محکوم کردند.[۲۶] همچنین در 9 دی‌ماه 1358، شورای امنیت سازمان ملل تحت‌فشار امریکا قطعنامه ٤٦١ را با موضوع مجازات‌های اقتصادی علیه ایران تصویب کرد و تا ١٧ دی‌ماه به ایران مهلت داد که گروگان‌های امریکایی را آزاد کند. علاوه‌براین، بسیاری از مفسران امریکایی نیز از نیروی موسوم به واکنش سریع که در ١١ دی‌ماه 1358، به دستور کارتر در خلیج‌فارس شکل گرفت به‌عنوان عکس‌العمل واشنگتن در مقابل واقعه تصرف سفارت امریکا در تهران یاد کردند.[۲۷]

________________________________________

  • ضمیمه دارد؛ گذری بر روابط ایران و امریکا پس از پیروزی انقلاب اسلامی


منابع و مآخذ روزشمار 1360/01/04

  1. رضا صادقی،کردستان در جنگ ضدشورشگری و دفاع مقدس، (اطلس راهنما ۹)، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، ۱۳۹۰، ص۱۲۸.
  2. همان، ص۱۳۰.
  3. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۴، ۴/۱/۱۳۶۰، ص۲، شهرستان‌ها، کرمانشاه خبرگزاری پارس، ۴/۱/۱۳۶۰.
  4. سند شماره ۴۹۸۴۶ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه سنندج به فرماندهی سپاه مرکز (تهران)، ۴/۱/۱۳۶۰.
  5. سند شماره ۴۹۸۴۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه کرمانشاه به فرماندهی سپاه مرکز (تهران)، ۴/۱/۱۳۶۰.
  6. احمد دهقان، گزارش روزانه جنگ (مجموعه آثار شهید حسن باقری)، جلد۲، تهران: مؤسسه انتشارات شهید حسن باقری، ۱۳۸۹، ص ۳۶.
  7. سند شماره ۳۴۱۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری ۲۴ ساعته واحد اطلاعات سپاه پاسداران خوزستان، ۴/۱/۱۳۶۰، ص۱.
  8. سند شماره ۳۴۱۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری خوزستان (رکن۲) به فرماندهی لشکر۱۶ (رکن۲)، ۴/۱/۱۳۶۰.
  9. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۴، ۴/۱/۱۳۶۰، صص ۲ و ۳ شهرستان‌ها، ایلام و اسلام‌آباد خبرگزاری پارس، ۴/۱/۱۳۶۰.
  10. سند شماره ۴۹۸۵۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه ایلام به فرماندهی سپاه مرکز (تهران)، ۴/۱/۱۳۶۰.
  11. سند شماره ۴۹۸۴۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی سپاه اسلام‌آباد به سماجا۳ (مرکز فرماندهی)، ۴/۱/۱۳۶۰.
  12. سند شماره ۴۱۹۰۴۴ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی تهران به فرماندهی ارومیه، ۴/۱/۱۳۶۰.
  13. سند شماره ۴۹۸۵۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه مرکز به مرکز فرماندهی، ۴/۱/۱۳۶۰.
  14. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۴، ۴/۱/۱۳۶۰، ص۱، تهران - خبرگزاری پارس، ۴/۱/۱۳۶۰.
  15. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۸، ۹/۱/۱۳۶۰، صص ۱۴ و ۱۵، رادیو ایران، ۸/۱/۱۳۶۰.
  16. اکبر هاشمی رفسنجانی، عبور از بحران (کارنامه و خاطرات سال ۱۳۶۰)، به اهتمام یاسر هاشمی، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ نهم ۱۳۸۶، ص۳۵.
  17. خبرگزاری پارس، نشریه گزار‌ش‌های ویژه، شماره ۴، ۵/۱/۱۳۶۰، صص ۹ و ۱۰، به نقل از نشریه ساندی تایمز، ۴/۱/۱۳۶۰.
  18. همان، صص ۲ و ۳، بیروت - آسوشیتدپرس، ۴/۱/۱۳۶۰.
  19. همان، صص ۷ و ۸، واشنگتن خبرگزاری رویتر، ۴/۱/۱۳۶۰.
  20. همان، ص‌۴، بیروت خبرگزاری الشغیله، ۴/۱/۱۳۶۰.
  21. همان، صص ۶ و ۷، دهلی‌نو خبرگزارس پارس، ۴/۱/۱۳۶۰.
  22. همان، ص۸، بیروت خبرگزاری فرانسه، ۴/۱/۱۳۶۰.
  23. همان، صص ۴ و ۵، لندن خبرگزاری پارس، ۴/۱/۱۳۶۰.
  24. همان، ص۲، بیروت خبرگزاری پارس، ۴/۱/۱۳۶۰.
  25. همان، ص۵، تهران - خبرگزاری پارس، ۴/۱/۱۳۶۰.
  26. بهرام نوازانی، الگوهای رفتاری ایالات متحده امریکا در رویارویی با جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۳، صص ۱۲۸ و ۱۲۹.
  27. حمید معبادی، چالش‌های ایران و امریکا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۱، ص۳۴.