1360.01.21

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۲۳ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۲۶ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان = روزشمار جنگ سال 1360 |نام = 1360.01.21 |نام دیگر= بیست و یک فروردین |روز= 21 فروردین 1360 |تاریخ شمسی= 1360.01.21 |تاریخ میلادی= 10 آوریل 1981 |تاریخ قمری= 5 جماد‌ی‌الثانی 1401 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1361.01.21...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1360
1360.01.21
نام‌های دیگر بیست و یک فروردین
تاریخ شمسی 1360.01.21
تاریخ میلادی 10 آوریل 1981
تاریخ قمری 5 جماد‌ی‌الثانی 1401





گزارش- 1

1. درگیری‌های امروز نیروهای ایران و عراق در محورهای مختلف جبهه‌ جنوب، بیشتر به‌صورت حملات آتشباری و توپخانه‌ای - ادواتی بر روی مواضع یکدیگر بود. حملات توپخانه‌ای ارتش عراق به شهر اهواز و چندین نفر غیرنظامی زخمی شدند. براثر آتش توپخانه و خمپاره‌انداز ارتش جمهوری اسلامی ایران در محور دارخوین، یک انبار مهمات، یک دستگاه تانک و یک سنگر گروهی نیروهای عراقی از بین رفت. همچنین در یکی از جبهه‌های آبادان با آتش توپخانه ارتش جمهوری اسلامی ایران، ۳ دستگاه تانک منهدم و ۲ انبار مهمات قوای عراقی به آتش کشیده شد.[۱] در محور طلائیه نیز براثر آتش توپخانه نیروهای سپاه پاسداران ۲ سنگر گروهی دشمن منهدم شد و تعدادی از نیروهای عراقی کشته شدند.[۲] امروز همچنین در دو سوی ساحل اروندرود مبادله آتش رخ داد که نیروهای ایرانی ضمن انهدام یک سنگر خمپاره‌انداز دشمن، با اجرای آتش بر روی جاده تدارکاتی فاو - بصره، موفق شدند ساختمان گمرک فاصلیه عراق را به آتش بکشند.[۳] از سوی دیگر، امروز، شهر اهواز نیز زیر حمله توپخانه نیروهای عراقی قرار داشت که در نتیجه این حملات چند واحد مسکونی خسارت دید و تعدادی از مردم شهر زخمی شدند.[۴] دراین‌حال، ارتش‌های دو کشور با انتشار بیانیه‌هایی جداگانه گزارش دادند که در ۲۴ ساعت گذشته، خسارت‌های فراوانی به نیروهای مقابل وارد کردند. ارتش جمهوری اسلامی ایران در اطلاعیه شماره ۴۶۴ خود میزان تلفات و خسارات نیروهای عراقی در درگیری‌های امروز، در نقاط مختلف جنگی را بدین‌شرح اعلام کرد: تعداد ۱۰۵ نفر از نیروهای عراقی کشته یا زخمی شدند و ۴ نفر به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند. همچنین ۴ دستگاه تانک، یک بولدوزر، ۱۶ دستگاه خودرو و کامیون، ۴ انبار مهمات، یک خمپاره‌انداز، ۳ پست دیدبانی، ۲ موضع تیربار و ۱۱ سنگر نیروهای عراقی منهدم شد.[۵] ارتش عراق نیز با انتشار بیانیه نظامی شماره ۳۰۲ خود مدعی شد که در نبردهای روز گذشته و امروز، ۶۰ نفر از نیروهای ایرانی، کشته شدند و ۲ فروند بالگرد مورد اصابت گلوله پدافند ارتش عراق قرار گرفت. خبرگزاری عراق به نقل از بیانیه نظامی این کشور اعلام کرد که این بالگردهای ایرانی قصد داشتند به مواضع نیروهای عراقی نزدیک شوند، ولی براثر آتشبارهای ضدهوایی عراق در ارتفاعات گیلان‌غرب و اطراف دزفول سقوط کردند. همچنین در این بیانیه آمده است یک سنگر گروهی پیاده‌نظام، یک تانک، ۳ نفربر زرهی، ۷ توپ کالیبر مختلف، ۲ لودر، ۵ خودرو، ۲ پست دیدبانی و ۳ چادر مهمات نیروهای ایرانی منهدم شد. ارتش عراق در این بیانیه میزان تلفات خود را ۲۰ نفر اعلام کرد.[۶]

گزارش- 2

2. مبادله آتش توپخانه و سلاح‌های سنگین در تمام خطوط مرزی جبهه ایلام، ازجمله میمک، کانی‌سخت، کنجانچم و ملک‌شاهی ادامه دارد. در مریوان نیز انهدام چند سنگر عراقی موجب واردآمدن تلفاتی به ارتش عراق شد. از ساعات پایانی دیشب و بامداد امروز، توپخانه و خمپاره‌انداز نیروهای ایران در منطقه میمک، بر روی مواضع و سنگرهای قوای عراقی آتش شدیدی اجرا کردند و شهرک ام‌الحمره را هدف قرار دادند. براساس اظهارات دیدبان ارتش، شهرک مذکور پایگاه نیروها و انبار مهمات و تانک‌های نیروهای عراقی بود که براثر این آتش خسارات فراوانی به ارتش عراق وارد آمد. همچنین در نتیجه اجرای آتش رزمندگان بر روی مواضع عراق در همین منطقه، ۳ خمپاره‌انداز ۱۲۰ میلی‌متری، ۳ موضع خمپاره‌انداز و ۶ سنگر گروهی عراق منهدم شد و ۴ انبار مهمات قوای بعثی هدف قرار گرفت. در جریان این عملیات ۵۰ نفر از افراد دشمن کشته شدند.[۷] براساس گزارش قرارگاه مقدم نزاجا در کرمانشاه، از ساعت ۱۸ تا ۲۲ امشب، مبادله آتش توپخانه و خمپاره‌انداز در مناطق کانی‌سخت، کنجانچم، ملک‌شاهی، ارتفاعات میمک و مواضع آتشبارهای عراق انجام شد که تحرکات و جابه‌جایی قوای عراقی را به‌دنبال داشت. در نتیجه این تبادل آتش یک بسیجی در کانی‌سخت مجروح و به بیمارستان صالح‌آباد منتقل شد. در تبادل آتش در پاوه نیز مواضع نیروهای عراقی هدف قرار گرفت و یک موضع توپخانه و ۴ سنگر گروهی دشمن از بین رفت و تعدادی کشته و زخمی از عراقی‌ها برجای ماند. در ساعت ۱۸ روز جاری، براثر مبادله آتش بین یگان‌های ایران و عراق در ارتفاعات بان‌سیران تعداد ۲ سنگر اجتماعی و ۵ سنگر انفرادی عراق منهدم شد و چند نفر از نیروهای آنان کشته شدند.[۸] در منطقه مریوان نیز انهدام ۵ سنگر گروهی عراق در معبر توتمان ۹ کشته برجای گذاشت و یک خودروی مهمات منفجر شد.[۹]

گزارش- 3

3. با وجود اینکه حمله احتمالی عراق برخی از مناطق و شهرهای کردنشین را تهدید می‌کند، گروه‌های مسلح غیرقانونی نیز با ایجاد ناآرامی به این وضعیت دامن می‌زنند. دراین‌میان، ارتش عراق می‌کوشد ضمن حفظ وضعیت موجود، با پخش اخبار و اطلاعات منحرف‌کننده مبنی‌بر انتقال نیرو و بازکردن جبهه‌های جدید مانع از کاربرد یگان‌های ایرانی در جبهه غرب و شمال‌غرب شود. صبح امروز، پس از تصرف کوه‌های روستای صلوات‌آباد به‌دست تعدادی از اعضای حزب دمکرات کردستان بین این افراد و نیروهای سپاه پاسداران درگیری رخ داد.[۱۰] در این درگیری که، از ساعت ۹ صبح آغاز شد و تا ساعت ۱۷ ادامه داشت، حدود ۱۹ نفر از عناصر حزب دمکرات کشته شد و ۳ نفر زخمی شدند. از نیروهای سپاه پاسداران نیز یک نفر شهید و یک نفر مجروح شد. همچنین ۱۹ قبضه سلاح شامل اسلحه‌های ژ۳، کلاشینکف، آر.پی.جی۷ و برنو و مهمات آنها به غنیمت نیروهای خودی درآمد.[۱۱] از طرفی، بنا به اعلام ستاد عملیاتی پاوه، در ساعت ۴ امروز، براثر اجرای آتش یگان‌های خودی بر روی مواضع ارتش عراق در پاوه تعدادی از نیروهای دشمن کشته و زخمی شدند.[۱۲] همچنین امروز، در همین شهر ۴ نفر از افراد سازمان کومه‌له و ۲ نفر از اعضای حزب دمکرات خود را به نیروهای ارتش جمهوری اسلامی تسلیم کردند.[۱۳] علاوه‌براین، فرمانده سپاه مریوان در نامه‌ای به سپاه مرکز، وضعیت مریوان را قرمز اعلام کرد. وی در این نامه درباره وضعیت شهر مریوان آورده است: «...نیروهای عراقی به کوهه‌تخت مسلط بر دکل‌تخت آمده‌اند و [این وضع] موقعیت تته و پاسگاه شهدا و کلاً مریوان را به خطر می‌اندازد. تعداد ۶۰۰ نفر از نیروهای دمکرات از مهاباد به‌طرف باغان آمده‌اند. عراق نیروهایش را در منطقه پنجوین تا کانی‌سیف با یک تیپ جدید دیگر که از جنوب آورده تقویت کرده و در منطقه شیلر تردد نیروهای دشمن زیاد شده، همه چیز نشان از حمله دشمن می‌دهد.»[۱۴] همچنین براساس گزارش نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی، گروه‌های رزگاری در اورامانات و تعدادی از افراد دمکرات که به‌تازگی به مهاباد آمده‌اند، در منطقه چناره آماده شده‌اند که هماهنگ با ارتش عراق حمله همه‌جانبه‌ای را به مریوان آغاز کنند.[۱۵] به‌علاوه، امروز، تعداد ۳۰۰ نفر از نیروهای ارتش عراق به سرپرستی عثمان علی خیون و رشید صالح به منطقه بیاره و طویله وارد شدند و هدف آنها حمله به ارتفاعات تته و ژالانه با هماهنگی افراد حزب دمکرات کردستان ایران و حزب رزگاری است.[۱۶] سعداله ریش‌ترک، سردسته گروهی از افراد مسلح غیرقانونی که امروز، به‌اتفاق ۴ تن از همراهانش خود را به سپاه منطقه معرفی کرد، گفت: در نیمه دوم فروردین‌ماه، جلسه مشترک حزب دمکرات و حزب رزگاری و عوامل صدام در یکی از مناطق غرب تشکیل شد. اعضای این جلسه به بررسی شکست‌های ارتش صدام و عناصر گروه‌های غیرقانونی و مواضعی که در طول هفته‌های اخیر، به‌همت رزمندگان ایران از تصرف آنها درآمد، پرداختند. حاضران در جلسه تصمیم گرفتند که عوامل صدام در منطقه کمانجر اورامانات، گروه‌های مسلح حزب دمکرات در منطقه کناره و عناصر مسلح رزگاری در منطقه داریان مستقر شوند و عملیات هماهنگی را برای بازپس‌گیری مواضع از‌دست‌رفته اجرا کنند. عملیات اجرا شد، ولی با شکست همراه بود، لذا گروه‌های مذکور مجبور به ترک منطقه شدند. امروز همچنین یکی دیگر از سردسته‌های حزب دمکرات موسوم به کیکاووس داریانی خود را تسلیم نیروهای سپاه کرد.[۱۷] از سوی دیگر، امروز، در ۳۰ کیلومتری سه‌راهی ایواغلو در جاده تبریز - ماکو عده‌ای از نیروهای مسلح وابسته به احزاب و گروه‌های غیرقانونی با ایجاد راه بندان از خودروهای عبوری اخاذی کردند که ۲ دستگاه تانک اسکورپین از پادگان خوی همراه با چند تن از نیروهای سپاه به محل اعزام شدند.[۱۸] فرماندهی سپاه تبریز در گزارشی با اشاره به حادثه مذکور افزود: نفربرهای شنی‌دار به‌دلیل قادر نبودن به تحرک در ایواغلو ماندند و افراد به‌صورت پیاده به محل رفتند و تا سه‌راهی قره‌ضیاءالدین را پاک‌سازی کردند.[۱۹] بنا به گزارش‌های رسیده، افراد مسلح غیرقانونی علاوه بر اینکه مقرهای خود را به اطراف سردشت انتقال دادند، در حال تدارک برای حمله به این شهر هستند. از طرفی، حکومت عراق در تاریخ ۱۰/۱/۱۳۶۰، تعداد ۵۰۰ نفر از کردهایی را که در گذشته پیشمرگه بارزانی بودند، استخدام و به منطقه سردشت اعزام کرد. سازمان کومه‌له نیز نیروهای خود را از دیگر مناطق به شرق سردشت آورد و حمله به مقرهای شرقی این منطقه را برعهده گرفت. همچنین در تاریخ ۱۳/۱/۱۳۶۰، اعضای حزب دمکرات و کومه‌له در ریکخراوی‌بژوه جلسه داشتند و مقرر شد که از عراق اسلحه وارد کنند و به مقرهای خود در اطراف سردشت ببرند و ازلحاظ سلاح و مهمات این مقرها را تغذیه کنند، درضمن پیشمرگ‌های خود را هم به نزدیکی سردشت انتقال دهند. سازمان کومه‌له هم در تاریخ ۱۵/۱/۱۳۶۰، توپ‌ها و دیگر مقرهای خود در دو منطقه ناوزنگ و آلان در قریه بیژه را جمع کرد و به نزدیکی سردشت انتقال داد. در جلسه‌ روز ۱۷/۱/۱۳۶۰ حزب دمکرات نیز قرار شد این حزب مقرهای خود را به نزدیکی سردشت انتقال دهد و هرروز به این شهر حمله کند. در چند روز اخیر، گروه‌های مسلح حزب دمکرات در مناطق آلان، قلعه‌رشته و باسکی‌کوله‌سته ازطریق پل کلته‌ربط به ربط و اطراف آن سرازیر شدند و جاده مهاباد، سردشت و پیرانشهر را به‌شدت تحت کنترل درآوردند و پایگاه‌های خود را در پایین سردشت تقویت کردند. همچنین حزب دمکرات به‌تمامی افراد مسلح دستور داد که اگر در فاصله زیاد با سردشت هستند، مقرهای خود را به این شهر نزدیک‌تر و فشار خود را به سردشت بیشتر کنند. گلوله‌باران دیروز سردشت نیز در نتیجه انتقال آنها به اطراف سردشت بود که این توپ‌ها و خمپاره‌ها به مناطق همران‌سفیدار، روستای ماوولو در امامزاده، پشت روستای لیلانه و دره تیتر در شمال روستای مری‌گرنه اصابت کرد.[۲۰] علاوه‌براین، امروز ساعت ۱۱، در تپه پیرناصر واقع در جاده نقده اشنویه براثر انفجار مین، به یک خودروی ارتش جمهوری اسلامی ایران خساراتی وارد آمد و راننده آن به شهادت رسید و یک نفر نیز مجروح شد.[۲۱] برابر اعلام ژاندارمری به نقل از ناحیه ژاندارمری کردستان، تعداد ۱۲ نفر از نیروهای ارتش جمهوری اسلامی که در جریان درگیری اورامانات دستگیر شده بودند، به‌دست عناصر رزگاری شهید شدند و اجساد آنها، امروز به سردخانه الهاک انتقال داده شد.[۲۲]

گزارش- 4

4. تداوم فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی مخالف نظام در برخی از شهرهای استان‌های شمالی کشور مانند فومن، لنگرود، لاهیجان و قائم‌شهر ناآرامی‌هایی را درپی داشت. براساس گزارش سپاه پاسداران رشت، ساعت ۲۲:۳۰ شب گذشته، عناصر سازمان مجاهدین خلق به پاسگاه سپاه بخش شفت فومن با کوکتل‌مولوتف حمله کردند که موجب مجروح‌شدن یک نفر و آتش‌سوزی قسمتی از پاسگاه شد. در لنگرود و رودبار نیز درگیری عناصر این سازمان با مردم بدون مداخله نیروهای انتظامی خاتمه یافت. همچنین در لاهیجان امشب، مرکز پخش روزنامه کار (ارگان سازمان چریک‌های فدایی خلق اکثریت) کشف شد.[۲۳] از سوی دیگر، در قائم‌شهر درگیری گروه‌های مختلف مخالف نظام با مردم در سطح شهر ادامه داشت که به روستاهای اطراف کشیده شد.[۲۴]

گزارش- 5

5. امروز، گروهی از نیروهای کرد مخالف رژیم عراق به یک ستون نظامی تیپ۹۱ ارتش عراق در منطقه اربیل حمله کردند و خساراتی به آن وارد آوردند. ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران به نقل از منابع اطلاعاتی خود در خاک عراق اعلام کرد که حوالی ساعت ۲۰ امروز، تعدادی از نیروهای مسلح کرد عراقی مخالف رژیم بعث به سرپرستی زاجد افندی به یک ستون نظامی تیپ۹۱ احتیاط ارتش عراق در منطقه تلیان‌تیزه از توابع استان اربیل عراق حمله کردند. این درگیری حدود نیم‌ساعت طول کشید.[۲۵] براساس گزارش روابط‌عمومی سپاه پاسداران، این ستون نظامی به‌طرف شهر سیدصادق در حرکت بود که در منطقه سلیمانیه مورد حمله پیشمرگان کرد عراقی (بارزانی‌ها) قرار گرفت و درنتیجه ۳۲ نفر از سربازان عراقی کشته و ۲۴ نفر زخمی شدند و فرمانده ستون به اسارت درآمد. ده نفر از سربازان عراقی نیز پس از فرار از واحدهای نظامی به معارضین پیوستند.[۲۶]

گزارش- 6

6. نخست‌وزیر و اعضای هیئت دولت در سفر خود به استان سیستان و بلوچستان با هدف بررسی مسائل و مشکلات این استان، امروز، از سراوان و ایرانشهر بازدید و ضمن ملاقات با مردم و مسئولان این مناطق به مشکلات آنها رسیدگی کردند. محمدعلی رجایی نخست‌وزیر که همراه هادی منافی وزیر بهداری، برای بازدید از شهرستان سراوان رفته بود، در اجتماع اقشار مختلف مردم این شهر، روحانیون، مسئولان ادارات دولتی و نهادهای انقلابی و فرماندهان نظامی و انتظامی سخنرانی کرد. وی با اشاره به وضعیت دشوار جنگ و ضرورت ایستادگی در مقابل دشمن گفت: «ما امروز در شرایطی به سر می‌بریم که موشک‌های ۹ متری صدام بر سر خانواده‌هایمان فرود می‌آید و در مقابل دشمن خدا و دین خدا قرار گرفته‌ایم. درحالی‌که برای اسلام تلاش می‌کنیم و لازم است هرچه فریاد داریم بر سر دشمن بکشیم، زیرا قرآن می‌فرماید: محمد رسول خدا است و کسانی که با او هستند با دشمنان سخت‌گیر و نسبت به یکدیگر با لطف و مهربان باشند. امروز، قانون اساسی کشور براساس قرآن و رهنمودهای امام امت تدوین یافته است و اگر موارد اختلافی وجود دارد باید توجه داشت که چه کسانی بیشتر به موارد اختلاف دامن می‌زنند و از این کار چه منظوری دارند.» نخست‌وزیر همچنین اظهارامیدواری کرد در هم‌اندیشی هیئت دولت و استانداران برنامه‌های ضربتی برای ایجاد تحولات لازم در استان‌های مختلف و رفع مشکلات و کمبودها طرح و اجرا شود. در این دیدار مسائل و مشکلات مردم محروم شهرستان سراوان در زمینه کشاورزی، بهداشتی و عمرانی بررسی شد.[۲۷] همچنین صبح امروز، سخنگوی دولت، وزیر نیرو و وزیر پست و تلگراف به‌منظور بررسی مشکلات و بازدید از قسمت‌های مختلف شهرستان ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان به این شهرستان سفر کردند. بهزاد نبوی سخنگوی دولت پس از ورود به ایرانشهر در محل شهرداری با علمای اهل تسنن دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار، وی ضمن تأکید بر نقش روحانیت در تداوم انقلاب و روابط اجتماعی، درباره نقشه اخلالگران و کسانی که به عناوین مختلف در وحدت اهل سنت و شیعیان توطئه می‌کنند، هشدار داد. سخنگوی دولت پس از آن در جلسه‌ای با حضور مدیران و رؤسای کل این منطقه، مشکلات و مسائل آنان را بررسی کرد. پس از پایان جلسه، بهزاد نبوی به‌اتفاق همراهان به مسجد نور ایرانشهر که متعلق به اهل سنت است، رفت و برای آنان درباره وحدت شیعه و سنی و چگونگی همکاری میان آنان سخن گفت. وی در بخشی از سخنان خود خاطرنشان کرد: «بسیار خرسندیم که در میان شما برادران اهل سنت هستیم و برای ما افتخاری است که میان شما و با شما ملاقات می‌کنیم. امیدواریم این رابطه یک رابطه تشریفاتی نباشد. انتظار ما این است که این روابط و وحدت کلمه از بین نرود. میان ما و شما برادران هیچ فرقی نیست.» نبوی سپس خطاب به مردم افزود: «ای برادران، زمانی‌که امریکا از یک طرف و شوروی از طرف دیگر برای ما دندان تیز کرده‌اند و ضدانقلاب داخلی برای درهم‌کوبیدن انقلاب اسلامی خود را مهیا می‌کند، چرا ما اختلافات را مطرح کنیم، چرا مسائل بیهوده را طرح و به‌خاطر آن اخوت اسلامی را از بین ببریم. قدرت نظامی ما چندین برابر اول انقلاب است. شما باید وحدت خود را حفظ کنید. کسانی که تحریک می‌کنند و نفاق بین شما برادران اهل سنت و تشیع می‌اندازند، کسانی هستند که از ناحیه ابرقدرت‌ها ارتزاق می‌شوند. آنها درصدد هستند شما را تحریک کنند.» پس از پایان این مراسم، سخنگوی دولت به‌اتفاق همراهان از مقر سپاه پاسداران و همچنین از محل ژاندارمری ایرانشهر دیدن کرد.[۲۸]

گزارش- 7

7. امام‌جمعه تهران و نماینده امام در شورای‌عالی دفاع در خطبه‌های نماز جمعه امروز در دانشگاه تهران، بر لزوم شناسایی دشمنان انقلاب و روش‌ها و شیوه‌های انتخابی آنان تأکید کرد و همچنین درباره آخرین وضعیت جبهه‌های جنگ، رفت‌و‌آمدهای هیئت‌های میانجی صلح و مواضع جمهوری اسلامی دراین‌خصوص سخن گفت. آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای ضمن تأکید بر ضرورت آگاهی و بیداری جامعه دربرابر توطئه دشمنان گفت: «از مسائلی که انقلاب ما به آن احتیاج شدیدی دارد این است که مردم ما دشمنان انقلاب و همچنین روش‌ها و شیوه‌هایی که دشمنان انتخاب می‌کنند را بشناسند تا بتوانند از مکر دشمن رهایی پیدا کنند. دشمنان انقلاب ما همان‌هایی هستند که با پیامبران دشمنی می‌کردند، زیرا انقلاب ما ادامه راه انبیا می‌باشد و همان‌طور که دشمنی آنان با شخص پیامبران نبود، بلکه با خط آنها دشمنی داشتند، الآن نیز دشمنی آنان با اصل انقلاب نیست، بلکه با خطی است که انقلاب دنبال می‌کند و هر شخصی که بیشتر با این خط نزدیک باشد، بیشتر مورد دشمنی قرار می‌گیرد.» وی در ادامه افزود: «مردم موظف‌اند هر کجا دشمنی را می‌بینند آگاهانه با آن برخورد کنند و جامعه اسلامی باید امروز از همیشه حساس‌تر باشد و قرآن به ما هشدار می‌دهد که در مقابله با دشمن و دوست روش‌های خاص آن را انتخاب کرده و با دشمنان با سوءظن و با دوستان با حسن‌ظن برخورد کنیم.»[۲۹] امام‌جمعه تهران درخصوص خواسته مهم و اساسی نیروهای رزمنده از عموم ملت و مسئولان دولتى، اظهار کرد: «در همه نقاطى که این توفیق را پیدا کردیم که با برادران سلحشور رزمنده از همه بخش‌هاى نیروهاى مسلح جمهورى اسلامى دیدار کنیم برادران ما در جبهه‌ها مى‌گفتند به ملت ایران سلام برسانید و بگویید که ما براى حفظ مرزهاى کشور و مرزهاى انقلاب تا آخرین قطره خونمان هستیم. برادرى که سنین جوانى را هم پشت سر گذاشته بود، اما مانند جوانان مقاومت مى‌کرد و آماده جانبازى بود مى‌گفت به امام امت سلام برسانید و بگویید که از ناحیه ما نگران نباشند ما تنها در فکر مقابله و مبارزه با متجاوزان به کشور و به انقلابمان هستیم. پیام دیگرشان به مسئولان دولتى بود مى‌گفتند که به مسئولان دولتى بگویید که تن به هیچ‌گونه سازشى ندهند. من به آنها اطمینان دادم گفتم بدانید و مطمئن باشید که هیچ‌گونه تسلیم و سازشى براى ملت و دولت ایران شایسته نیست و به آن تن نخواهند داد. به آنها گفتم که ما على‌الاصول بنا بر اصول اسلامى با صلح مخالف نیستیم که امیرالمؤمنین(ع) به مالک اشتر مى‌گوید “هر صلحى که دشمن به تو پیشنهاد مى‌کند ملاحظه کن اگر با امر خدا منافات ندارد آن را قبول کن.” ما با تسلیم با سازش با کفر و الحاد و تجاوز و با قبول زورگویى و قلدرى صددرصد مخالفیم و به آن تن در نخواهیم داد.»[۳۰] آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به بازدید خود از جبهه‌ها و ملاقات با سربازان و رزمندگان، خطاب به آنها ابراز کرد: «... اى برادران هنوز که هنوز است ملت ما آن پیرزن فرتوتش، آن کودک تازه به راه افتاده‌اش، جوانش، پیرش، مرد و زنش مى‌آیند و آنچه مى‌توانند از کمک‌هاى مادى و معنوى براى این جنگ و براى انقلاب نثار مى‌کنند شما پشت‌گرم باشید به ملت، مطمئن باشید که ملت با شماست و شما را از یاد نمى‌برد.» وی همچنین خطاب به نمازگزاران و مردم خاطرنشان کرد: «برادرانِ شما در جبهه‌هاى جنگ به این اکتفا نمى‌کنند که در راه خدا آماده جانبازى باشند، علاوه‌برآن هرگونه خدمتى مادى و معنوى‌اى که از دست آنها برآید مایل‌اند در راه خدا تقدیم کنند. نامه این افسر جوان نیروى هوایى را به دست من دادند با مبلغى پول و انگشتر یادگارى نامزدى‌اش. دو سه جمله از این نامه را من براى شما مى‌خوانم: “همیشه خودم را سرزنش مى‌کنم که چرا همچون دلاوران خط مقدم در جبهه نیستم، درحالى‌که دست از همه چیز کشیده‌اند و هنگامى‌که در راه‌پیمایى‌ها به‌خصوص راه‌پیمایى ۱۲ فروردین، در آن وضعیت بدِ هوا زنى را مى‌بینم که در سیلاب باران بدنش کاملاً خیس شده، در میدان آزادى لجن‌هاى سیلاب را با دست خالى جمع مى‌کند و راه را براى دیگران باز مى‌نماید یا آن مرد لالى را که بدون زبان در راه‌پیمایى مشت محکم خود را بلند مى‌کند و فریادهاى نامفهوم، ولى قابل‌فهم براى صاحبان بصیرت را مى‌بینم، شرمنده مى‌شوم.” این یک افسر نیروى هوایى است که امروز، مسئولیت عظیمى نیز حتماً لابد بر دوش او هست. او هم از دیدن احساسات شما مردم این‌طور با اینکه خود درحال جنگ و رزم و انجام وظیفه است احساس شرمندگى مى‌کند. اى کسانى که از دور به ماجراها نگاه مى‌کنید، اى کسانى که با خود و دل پرکین خود خلوت مى‌کنید و از واقعیات جامعه چیزى نمى‌دانید، اى کسانى که به خود دلخوشى و نوید مى‌دهید که انقلاب اسلامى ایران در میان مردم از بین رفته است، قدمى هم از خانه خلوت پرغم و اندوه و پرسوء‌ظن خود بیرون بگذارید، دل پر وسوسه خود را اندکى خاموش کنید، به میان مردم بیایید، ببینید که این مردم چگونه در خطوط مقدم جبهه و در متن اجتماع آماده جانبازى‌اند. ... این انقلاب با دست همین توده مردم پیروز شد. امام امت، امام همین توده مردم است و به همین مردم متکى است و تا این مردم در داخل صحنه هستند، این انقلاب تمام‌شدنى نیست.»[۳۱]

گزارش-8

8. از آغاز جنگ هفت ماهه عراق و ایران تاکنون اکثر شرکت‌های موجود در استان خوزستان، ازجمله شرکت پتروشیمی ایران - ژاپن به‌حالت تعطیل درآمده و کارگران آنها بدون دریافت حقوق در حالت سرگردانی به سر می‌برند. امروز، گلابکش فرماندار بندر ماهشهر، در نامه‌ای به وزارت کشور اجل لوئیان معاون وزارت نفت را مخاطب قرار داد و ضمن اشاره به پاسخ‌گو نبودن مسئولان در قبال مشکلات موجود و پاسخ منفی کنعانی رئیس سابق مجتمع پتروشیمی ایران - ژاپن، برای بازگشت به مجتمع مذکور، از بی‌توجهی به شرکت و اموال آن اظهارگلایه کرد. در این نامه آمده است: «... مشکلات خود شرکت [پتروشیمی] ایران ژاپن از یک‌سو و مشکلات کارگران بیکارشده پیمانکاری‌های این شرکت از سوی دیگر برای این فرمانداری بسیار گران تمام شده، استدعا دارد دستور بفرمایید نسبت به تعیین رئیس مجتمع در منطقه و رسیدگی به مشکلات کارگران پیمانکاری‌های شرکت پتروشیمی ایران ژاپن و پرداخت حقوق معوقه آنان که هفت ماه است دریافت نکرده‌اند، اقدامی مؤثر و عاجل مبذول فرمایند.» این فرمانداری به‌عنوان راه‌حل دوم از وزارت نفت و مدیر عامل مجتمع پتروشیمی ایران - ژاپن خواست به‌منظور رسیدگی به مشکلات منطقه اختیار تام به فرمانداری دهند.[۳۲]

گزارش- 9

9. باوجود تأکید عراق بر خارج‌نکردن نیروهای خود از خاک ایران، اعضای هیئت صلح غیرمتعهدها پس از ملاقات و گفت‌وگو با مقامات عراقی، امروز، به‌منظور آشنایی با آخرین مواضع دولت جمهوری اسلامی ایران وارد تهران شدند. بنا به گفته سخنگوی هیئت حسن نیت جنبش غیرمتعهدها، اعضای هیئت مذکور درحال‌حاضر پیشنهاد خاصی برای ایجاد صلح ندارند. هیئت صلح غیرمتعهدها در ادامه تلاش‌های خود برای برقراری آتش‌بس و صلح وارد ایران شد. هواپیمای حامل اعضای این هیئت در ساعت ۱۱:۴۰ امروز، در فرودگاه تهران بر زمین نشست و وزرای امور خارجه کشورهای هند، کوبا، زامبیا و نماینده سازمان آزادی‌بخش فلسطین مورد استقبال گروهی از کارمندان عالی‌رتبه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران قرار گرفتند.[۳۳] ایزیدورا مالیمرکا مشاور وزیر امور خارجه کوبا و سخنگوی هیئت صلح غیرمتعهدها، پس از ورود به تهران در مصاحبه با خبرگزاری پارس، هدف از سفر این هیئت را آشنایی با دیدگاه‌های مقامات جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد. وی در پاسخ به این سؤال که آیا هیئت مذکور با پیشنهاد ویژه‌ای درزمینه حل مسئله جنگ عراق علیه ایران به تهران آمده است؟ افزود: «این اولین سفر هیئت به تهران و بغداد است و ما هیچ‌گونه پیشنهاد به‌خصوصی همراه نیاورده‌ایم.» وی همچنین گفت: «ما سعی داریم در این سفرها با حقایق و نظریات مقامات دولت جمهوری اسلامی ایران آشنا شویم تا بتوانیم راه‌حلی هرچه سریع‌تر برای پایان‌بخشیدن به جنگ بیابیم.» مالمیرکا به سؤال خبرنگاری که از او پرسید آیا تاکنون با شرایط پیشنهادی ایران ازطریق هیئت‌هایی که پیش‌تر به ایران سفر کرده بودند، آشنا نشده‌اید؟ جواب داد: «ما می‌خواستیم به‌طور مستقیم در جریان امور قرار بگیریم و نظرات ایران را بشنویم و سپس تصمیم مقتضی را اتخاذ کنیم.»[۳۴] این هیئت پیش از سفر به ایران در دیدار دو روزه خود از عراق با عزت ابراهیم الدوری معاون شورای فرماندهی انقلاب عراق، گفت‌وگو کرد و سپس عازم تهران شد.[۳۵] خبرگزاری پارس به نقل از خبرگزاری رویتر در بیروت دراین‌باره گزارش داد: براساس گزارش خبرگزاری عراق، دولت عراق به هیئت صلح کشورهای غیرمتعهد اعلام کرد که نیروهای خود را از مناطق اشغالی ایران خارج نخواهد کرد، مگر اینکه ایران حقوق حاکمیت عراق را به رسمیت بشناسد. برپایه این گزارش، در این گفت‌وگوها عزت ابراهیم الدوری، مواضع عراق را تغییرناپذیر اعلام کرد و ایران را مسئول وقوع جنگ دانست و گفت که عراق سیاست خود را برای یک راه‌حل منصفانه و محترمانه حفظ خواهد کرد. الدوری همچنین افزود: عراق آماده است خارج از مسئله جنگ با کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد که قرار است از سال آینده عراق ریاست آن را به‌عهده گیرد، همکاری کند.[۳۶] درهمین‌حال، رادیو کلن از مواضع ابراهیم الدوری معاون شورای فرماندهی انقلاب عراق و سایر مقامات این کشور در گفت‌وگو با هیئت صلح غیرمتعهدها در روز گذشته، خبر داد و اعلام کرد: «به عقیده ناظران آگاه، موضع سخت عزت ابراهیم و اصولاً رهبران عراق در روز گذشته و همچنین حملات شدید رهبران ایران و رسانه‌های گروهی دو کشور به یکدیگر نشان می‌دهد که مأموریت هیئت‌های میانجیگری کنفرانس اسلامی، کشورهای غیرمتعهد و اولاف پالمه نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد، برای نزدیک‌کردن نظرات دو کشور عراق و ایران و حل اختلافات میان آنها از راه‌های دیپلماتیک با مشکلات و موانع جدیدی روبه‌رو شده است. درحالی‌که آیت‌الله خمینی و رهبران رادیکال مذهبی ایران با اظهارات و تبلیغات خود، مردم عراق را به قیام برای واژگونی رژیم صدام دعوت می‌کنند، رهبران عراق نیز به سرنگونی رژیم خمینی دل بسته و در انتظار تغییر و تحولات آینده در ایران به سر می‌برند. به عقیده آگاهان سیاسی، عراق به‌خصوص در انتظار نتایج مسافرت رهبران غرب به منطقه است و امیدوار است با به‌دست‌آوردن اسلحه و سازوبرگ جنگی جدید به حملات شدیدتری در آینده مبادرت ورزد. از طرفی، در اعلامیه‌های سرفرماندهی نیروهای ارتش ایران در روزهای گذشته، گفته شده است که نیروهای رزمنده ایرانی موفق به واردآوردن ضربات سهمگینی به نیروهای عراقی شده و چندین تپه مهم و سوق‌الجیشی را در غرب کشور به تصرف خود درآورده‌اند. بسیاری از کارشناسان نظامی پیش‌بینی می‌کنند که جنگ فرسایشی فعلی میان دو کشور در ماه‌های آینده نیز ادامه خواهد یافت و رژیم هردو کشور را درصورت ادامه جنگ به خطر خواهد انداخت.»[۳۷] هفته‌نامه فارین ریپورت (چاپ لندن) نیز در شماره اخیر خود نوشت: «حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه، با ارسال پیامی به دکتر ابوالحسن بنی‌صدر از ایران خواسته است که تا تخلیه کامل خاک ایران ازسوی عراق پیشنهادات میانجیگری را نپذیرد.» براساس این گزارش، «حافظ اسد معتقد است، جنگ، عراق را تضعیف کرده و مشکلاتی برای صدام به‌وجود آورده است و گزارش‌ها حاکی‌از کاهش روحیه نیروهای عراقی و انتقادات فزاینده از نحوه اداره جنگ توسط صدام و فرماندهی عالی عراق وجود دارد.» برپایه این گزارش، «ارسال این نامه به‌دنبال ملاقات دو روزه در ابتدای ماه مارس میان کارشناسان نظامی ایران و سوریه در شهر لاتاکیه [لاذقیه] در سوریه صورت گرفته است. ... در این ملاقات همچنین کارشناسان سوری به ایران هشدار دادند تا خود را ظرف دو ماه آینده، برای انجام یک تهاجم جدید دشمن در بخش اهواز - دزفول آماده کند.»[۳۸]

گزارش- 10

10. به‌علت اعمال تحریم‌های تسلیحاتی از‌سوی امریکا، ایران ناچار است برای تأمین تجهیزات مورد نیاز خود ازطریق بازار سیاه و به کمک واسطه‌ها اقدام کند که این موضوع گاهی اوقات مشکلاتی را برای ایران ایجاد کرده است. خبرگزاری پارس به نقل از آسوشیتدپرس گزارش داد: براساس اسناد دادگاه فرانسه، یک فرد لبنانی با قول تهیه اسلحه از بازار سیاه و تحویل آن به ایران دولت این کشور را فریب داد و مبلغی معادل ۵۶ میلیون دلار امریکایی از ایرانیان گرفت. براساس این گزارش، احمد سراکبی تبعه لبنان، خود را نماینده شرکت نفتی یونیورسال که مقر اصلی آن در آتن است، معرفی و ادعا کرد که این شرکت می‌تواند تجهیزات مورد‌ نیاز ایران را تأمین کند. احمد حیدری به‌عنوان نماینده ایران، در دسامبر گذشته (آذرماه ۱۳۵۹)، با این فرد مذاکره و توافق کرد که فرد مذکور با دریافت مبلغ ۵۶ میلیون دلار تجهیزات مورد نیاز ایران را تأمین کند، اما پس از انتقال پول به‌حساب سراکبی در پاریس، مشخص شد که چنین شرکتی وجود خارجی ندارد. بنابراین، وزارت دفاع دولت ایران شکایتی را علیه وی تهیه و با استخدام وکلای فرانسوی سعی کرد که این مبلغ را از فرد یادشده بازپس گیرد. این وکلا نیز در تلاش هستند تا حساب فرد مورد نظر را در پاریس مسدود کنند و گفته‌اند که اولین جلسه دادگاه دراین‌زمینه شاید در تاریخ ۲۲ یا ۲۳ آوریل تشکیل شود.[۳۹]

گزارش- 11

11. به گزارش ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی یک گروه آلمانی درباره ساخت کارخانه تولید موشک‌هایی با برد کم، متوسط و زیاد با دولت عراق وارد مذاکره شد. گفته می‌شود این کارخانه می‌تواند ۱۲۵ موشک با برد ۱۵۰ مایل به قیمت ۷۵ میلیون دلار، یا ۱۵۰ موشک با برد ۱۸۵ مایل به قیمت ۱۱۵ میلیون دلار بسازد. این موشک‌ها با اشعه لیزر هدایت می‌شوند و شاخه‌ای از موشک‌های معروف رولاند هستند.[۴۰] به‌علاوه، برابر اعلام قرارگاه تاکتیکی جنوب، به نقل از خبر پخش‌شده از تلویزیون سی.بی.آی، کشور مصر پیش‌تر ۴ هزار تن اسلحه و مهمات ساخت شوروی برای عراق ارسال کرد و هم‌اکنون درحال ارسال ۸ هزار تن دیگر است. ارسال این سلاح‌ها درحالی انجام می‌گیرد که این دو کشور به‌ظاهر روابط سیاسی ندارند و عراق پس از قرارداد صلح مصر و رژیم اشغالگر قدس با آن کشور قطع رابطه کرده است. گفتنی است عراق برای دریافت اسلحه از مصر موافقت اردن و عربستان را نیز جلب کرد.[۴۱]

آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای امام‌جمعه تهران در خطبه‌های امروز نمازجمعه بر لزوم شناسایی دشمنان انقلاب و شیوه‌های آنها تاکید کرد و خواسته‌های اساسی رزمندگان را مقاومت و تن ندادن به سازش دانست.

ورود اعضای هیئت صلح جنبش غیرمتعهدها به‌منظور تلاش برای برقراری صلح به ایران و آشنایی با دیدگاه‌های جمهوری اسلامی


منابع و مآخذ روزشمار 1360/01/21

  1. سند شماره ۱۱۵۲۱۲ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن مرکز خبری سپاه پاسداران، شماره ۱۲۵، ۲۳/۱/۱۳۶۰، ص۲.
  2. سند شماره ۳۶۱۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای ۲۴ ساعته، واحد اطلاعات سپاه خوزستان، شماره ۱۹۱، ۲۳/۱/۱۳۶۰، ص۲.
  3. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۲۲، ۲۲/۱/۱۳۶۰، صص ۶ و ۷ شهرستان‌ها، آبادان - خبرگزاری پارس، ۲۲/۱/۱۳۶۰.
  4. سند شماره ۳۶۱۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص۱.
  5. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۲۲، ۲۲/۱/۱۳۶۰، ص۱۷، تهران - خبرگزاری پارس، ۲۲/۱/۱۳۶۰.
  6. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۱، ۲۲/۱/۱۳۶۰، صص ۹ و۱۰ ضمیمه، بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر.
  7. سند شماره ۱۱۵۲۱۲ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص۱.
  8. سند شماره ۳۵۸۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی قرارگاه مقدم نزاجا (رکن۲)، شماره ۷، ۲۱/۱/۱۳۶۰، ص۳.
  9. . سند شماره ۵۰۰۲۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده سپاه تبریز به فرمانده سپاه مرکز، ۲۳/۱/۱۳۶۰.
  10. سند شماره ۷۱۲۶۸ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفن‌گرام از سنندج به تهران (مرکز فرماندهی)، ۲۱/۱/۱۳۶۰.
  11. سند شماره ۴۹۹۹۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن مرکز خبری سپاه پاسداران، شماره ۱۲۵، ۲۲/۱/۱۳۶۰، ص۱؛ و - سند شماره ۱۱۶۲۵۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه سنندج به اطلاعات سپاه مرکز، ۲۳/۱/۱۳۶۰.
  12. سند شماره ۳۵۸۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص۳.
  13. سند شماره ۳۶۱۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه مقدم نزاجا (کرمانشاه) به فرماندهی نزاجا (معاونت عملیات و اطلاعات مدیریت عملیات)، ۲۳/۱/۱۳۶۰، ص۲.
  14. سند شماره ۷۱۲۶۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده سپاه مریوان به فرمانده سپاه مرکز، ۲۱/۱/۱۳۶۰؛ و - سند شماره ۷۱۲۷۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی سپاه به مرکز فرماندهی سماجا۳، ۲۱/۱/۱۳۶۰.
  15. سند شماره ۳۵۸۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص۲.
  16. سند شماره ۳۶۰۲ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد عملیات مخصوص (کردستان) رکن۲ به فرمانده لشکر۲۸ رکن۲، ۲۲/۱/۱۳۶۰.
  17. سند شماره ۱۱۵۲۱۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن مرکز خبری واحد روابط‌عمومی سپاه پاسداران، شماره ۱۲۷، ۲۴/۱/۱۳۶۰، ص۳.
  18. سند شماره ۱۳۳۹۱۸ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی به تبریز، ۲۲/۱/۱۳۶۰.
  19. سند شماره ۵۰۰۲۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده سپاه تبریز به فرمانده سپاه مرکز، ۲۳/۱/۱۳۶۰.
  20. سند شماره ۵۰۱۳۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش منطقه (فرمانده عملیات سپاه سردشت)، ۲۳/۱/۱۳۶۰، صص ۱ و ۲.
  21. سند شماره ۴۹۹۹۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص۵.
  22. سند شماره ۵۰۰۶۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی سماجا ۳ به معاونت عملیات و اطلاعات نزاجا، ۲۷/۱/۱۳۶۵۰.
  23. سند شماره ۱۱۶۲۴۸ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده سپاه رشت به فرمانده سپاه مرکز، ۲۱/۱/۱۳۶۰.
  24. سند شماره ۷۱۲۷۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده سپاه ساری به فرمانده سپاه مرکز، ۲۱/۱/۱۳۶۰.
  25. سند شماره ۳۶۳۷ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا۳ (مرکز فرماندهی) به سماجا۲ (م ۱۳۲)، ۲۵/۱/۱۳۶۰.
  26. سند شماره ۱۱۵۲۱۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص۲.
  27. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۲۱، ۲۱/۱/۱۳۶۰، صص ۶ و ۷، زاهدان - خبرگزاری پارس، ۲۱/۱/۱۳۶۰.
  28. روزنامه جمهوری اسلامی،۲۳/۱/۱۳۶۰، ص۸.
  29. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۲۲، ۲۲/۱/۱۳۶۰، صص۱۰ و ۱۱، تهران - خبرگزاری پارس، ۲۲/۱/۱۳۶۰.
  30. روزنامه اطلاعات، ۲۲/۱/۱۳۶۰، ص۲.
  31. روزنامه جمهوری اسلامی، ۲۲/۱/۱۳۶۰، صص ۴ و ۱۶.
  32. سند شماره ۳۸۱۷۶۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری بندر ماهشهر به معاونت وزارت نفت، ۲۱/۱/۱۳۶۰.
  33. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۱، ۲۲/۱/۱۳۶۰، ص۱، بیروت - خبرگزاری یونایتدپرس.
  34. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۲۱، ۲۱/۱/۱۳۶۰، صص ۹ و ۱۰، تهران - خبرگزاری پارس، ۲۱/۱/۱۳۶۰.
  35. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۱، ۲۲/۱/۱۳۶۰، ص۱، بیروت - خبرگزاری یونایتدپرس.
  36. همان، ص۶، بیروت - خبرگزاری رویتر.
  37. همان، صص ۱ و ۲، رادیو کلن، ۲۱/۱/۱۳۶۰.
  38. همان، صص ۳ و ۴، تهران - خبرگزاری پارس، ۲۱/۱/۱۳۶۰؛ و - حمیدرضا زاهدی، اطلاعات ۸۰ سال، (۱۳۶۸ - ۱۳۵۷)، جلد سوم، مؤسسه اطلاعات، چاپ سوم ۱۳۹۲، ص۵۸.
  39. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۲۱، ۲۲/۱/۱۳۶۰، صص ۲ و ۳، پاریس - خبرگزاری آسوشیتدپرس.
  40. سند شماره ۳۵۹۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا۲ به وزارت دفاع، ۲۱/۱/۱۳۶۰.
  41. سند شماره ۳۵۸۹ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص۲.