1363.05.12

روزشمار جنگ سال 1363 1363.05.12
نام‌های دیگر	دوازده مرداد
تاریخ شمسی	1363.05.12
تاریخ میلادی	03 اوت 1984
تاریخ قمری	5 ذیقعده 1404

1359.05.12

1360.05.12

1361.05.12

1362.05.12

1364.05.12

1365.05.12

1366.05.12

گزارش- 1

1. همزمان با ادامه تبادل آتش در جبهه‏های زمینی، امروز چند جنگنده عراقی نیز به حریم هوایی سقز تجاوز كردند. به گزارش شهربانی کردستان، ساعت ٨:٤٥ دقیقه صبح، چند فروند جنگنده عراقی با شکستن دیوار صوتی به آسمان شهر سقز تجاوز کردند، اما آتش بهموقع پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران این حمله را ناکام گذاشت و جنگنده‏های متجاوز بدون اینکه موفق به انجام اقدامی شوند، گریختند. در تمام جبهه‏های زمینی نیز تبادل آتش برقرار بود. دراینمیان در جبهه آبادان، براثر گلوله‏باران ٤ نظامی و ٢ تن از اعضای جهاد سازندگی مجروح شدند، همچنین به ٩ باب مغازه آسیب وارد شد.

گزارش- 2

2. در ادامه درگیریها و اقدامات متقابل عناصر مسلح ضدانقلاب و نیروهای خودی در مناطق کردنشین، امروز چند حادثه در شهرها و مناطق سردشت، سلماس، ارومیه، میاندوآب، تکاب، سقز، سنندج و دیواندره رخ داد. در منطقه سردشت، گروهی از عناصر حزب دمکرات در کمین نیروهای خودی قرار گرفته و پس از تحمل ٢ کشته و ٢ مجروح مجبور به فرار شدند. به گزارش اداره اطلاعات شاجا، گروهی از نیروهای ژاندارمری ارومیه که برای پاکسازی روستای خورخورا از توابع سلماس اعزام شده بودند در ساعت ١٢:٠٠ با عده‏ای از عناصر مسلح ضدانقلاب درگیر شدند. در این درگیری، ٨ تن از نیروهای خودی به گروگان گرفته شدند، یک تن شهید و یک سرباز وظیفه نیز مجروح شد. در رخداد دیگری، شبهنگام ميان نیروهایی از گردان جندالله ارومیه و نقده که برای پاکسازی و گشت و جوله به روستاهای میرداود و قره‏نساء واقع در محور ارومیه به سرو اعزام شده بودند، با گروهی از عناصر مسلح غیرقانوني درگيري رخ داد که از نیروهای خودی ٢ نفر شهید و ٧ نفر مجروح شدند. این درگیری ساعت ١٢ شب پایان یافت. پنج تن از اعضای حزب دمکرات با حمله به روستای ویس‏آباد (از توابع میاندوآب)، برادر کریمی از اعضای شورای اسلامی این روستا را به شهادت رسانده و متواری شدند. چته‏های حزب دمکرات به پایگاه روستای کت‏دره (از توابع تکاب)، حمله کرده و این پایگاه را با شلیک چند گلوله آر.پی.جی هدف قرار دادند. این درگیری با زخمیشدن یکي از نیروهای خودی پایان یافت. در منطقه سقز نیز گروهی از چته‏های کومه‏له با هجوم به روستای سنته، وسایل و داروهای بهداری این روستا را به سرقت بردند. در محور سنندج - مریوان، یک خودروی تویوتا متعلق به جهاد سازندگی در نزدیکی سه‏راهی حزب‏الله در کمین چته‏های کومه‏له گرفتار شد. در این درگیری از نیروهای خودی یک نفر به شهادت رسيد و ٢ نفر مجروح شدند و خودروی مذکور به آتش کشیده شد. گفتنی است مهاجمان با استفاده از تاریکی شب بدون تلفات از محل گریختند. به گزارش ناحیه ژاندارمری کردستان، درگیری نیروهای پایگاه گاوميشان (حوالی سنندج) با گروهی از عناصر مسلح غیرقانونی که ساعت ٢٢:٤٥ دیروز شروع شده بود، در ساعت ٠٢:٤٥ بامداد امروز بدون تلفات پایان یافت. در محور دیواندره نیز عد‏ه‏ای از عناصر ضدانقلاب بهطرف پایگاه شیخ وجیم تیراندازی کردند. در جریان این درگیری که یک ساعت ادامه داشت، یک نفر از نیروهای پایگاه مذکور مجروح شد.

گزارش- 3

3. نماز جمعه این هفته تهران به امامت آیت‏الله خامنه‏ای رئیسجمهور و رئیس شورایعالی دفاع، برگزار شد. تروریسم، حقوق بشر و مسئله حج و ابعاد سیاسی و عبادی آن مهم‏ترین محورهای مطرحشده در خطبه دوم نماز بود. آیتالله خامنه‏ای با اشاره به مناسبت‏های روزهای جاری (سالگرد انقلاب مشروطیت، سالگرد شهادت شیخ‏ فضل‏الله نوری و فرار بنی‏صدر)، مبحث تنازع میان دو جناح عقیدتی در انقلاب مشروطیت و انقلاب اسلامی را که یکی گرایش به اسلام و حاکمیت دین داشت و دیگری به حاکمیت فرهنگ غربی تمایل نشان می‏داد، مطرح کرد و گفت: «در مشروطیت، علمای اسلام نتوانستند حرف حق خودشان را به کرسی بنشانند و خواسته مردم عملی نشد و شیخ فضل‏الله نوری که منادی حکومت و حاکمیت اسلام بود برای خاطر طرفداری از اسلام بر سرِ دار رفت، اگرچه با تهمت‏ها و بهانه‏هایی دیگر. ... اما در انقلاب اسلامی ما به فضل الهی با تجربیاتی که بندگان صالح خدا کسب کرده بودند با استفاده از تاریخ تلخ و مرارتبار گذشته، مردم آگاهانه وارد ماجرا شدند و علمای دین توانستند آن حرف حق و سخن واقعی و حرف دل خودشان را برای مردم بشکافند و تشریح کنند.» خطیب نماز جمعه تهران در ادامه با تأکید بر اینکه هنوز عده‏ای در داخل و خارج از کشور با استفاده از حربه‏های مختلف درصدد مقابله با حاکمیت اسلام و احکام قرآن هستند، گفت: «ما باید بیدار و هوشیار باشیم. لذاست که بنده بارها می‏گویم شعار درخواست عمل به احکام اسلامی و قوانین قرآنی را مردم هیچ‏وقت نباید زمین بگذارند.» آیت‏الله خامنه‏ای در ادامه، مبحث حقوق بشر و تروریسم را دو حربه دشمنان حاکمیت اسلام عنوان کرد که با استفاده از دستگاه‏های تبلیغاتی علیه جمهوری اسلامی ایران به کار گرفته می‏شود. وی درمورد حقوق بشر ادعایی دشمنان گفت: «بااینکه درباره حقوق بشر بارها ما گفتیم و همیشه به منادیان دروغین حقوق بشر پاسخ دادیم که آن چیزی که آنها درک نمی‏کنند، حقوق بشر است. این چه رعایت حقوق بشری است که آنها ادعایش را می‏کنند درحالیکه بهوسیله خود آنها شنیع‏ترین شکل نقض حقوق بشر در همه جای دنیا دارد انجام می‏گیرد.» رئیس شورایعالی دفاع همچنین، راجع به مسئله تروریسم نیز با اشاره به اینکه ایران یکی از قربانیان تروریسم بوده و در سال‏های اخیر ضربات جبران‏ناپذیری از این ناحیه متحمل شده است، منادیان مبارزه با تروریسم را حامیان اصلی تروریسم معرفی کرد. وی با اشاره به ماجرای ربوده‏شدن هواپیمای خطوط هوایی فرانسه گفت: «بعضی از گویندگان و گزارشگران غربی باز به این مناسبت مسئله تروریسم را در دنیا مطرح کردند. ما نظرمان این است که منشاء و بانی رواج تروریسم در دنیا خود قدرتمندان غربی هستند و من نمی‏دانم چرا حاضر نیستند این حقیقت واضح و آشکار را بهدرستی بفهمند و درک کنند.» وی همچنین با اشاره به تلاش‏های انسان‏دوستانه ایران برای حل مسئله هواپیمای ربودهشده خطاب به کشورهای غربی اظهار كرد: «کشورهای غربی بدانند، سردمداران تروریسم جهانی و تروریسم بین‏المللی که در ظاهر اداره‏کنندگان کشورهای بزرگی مثل فرانسه و امریکا [هستند] ... با این شیوه‏ای که آنها دارند در دنیا برخورد می‏کنند، موج تروریسم روزبه‏روز علیه آنها جدی‏تر خواهد شد.» مسئله حج از دیگر محورهای سخنان آیت‏الله خامنه‏ای در خطبه‏های نماز جمعه تهران بود. وی با تأکید بر اینکه حج دارای دو جنبه سیاسی و عبادی است، در تأکید بر جنبه سیاسی این فریضه خاطرنشان ساخت: «اگر کسانی بخواهند این‏جور وانمود کنند که حج جنبة سیاسی ندارد و یا بخواهند اجبار کنند که مسلمان‏ها از مراسم حج برای افشای افکار سیاسی و برملا کردن خواست‏های سیاسی عمومی مسلمین حق ندارند استفاده کنند، یقیناً معنا و مفهوم حج را نفهمیده‏اند.» آیت‏الله خامنه‏ای با تأکید بر اینکه مسائل و مشکلات مسلمانان غالباً با یکدیگر مشترک است، گفت: «هرکس بخواهد مسلمان‏ها را از نقاط مشترکشان جدا و غافل کند یقیناً به مسلمانان و مصالح آنان خیانت کرده است. مسلمانان عالم، حالا مسلمان با مذاهب مختلف سنی، شیعه، مذاهب مختلف تسنن، آن کسانی که به قرآن و نبوت پیغمبر و به احکام اسلامی اعتقاد دارند بزرگ‏ترین مشکلشان این است که دنیای مادی و استکباری حاکم بر کشورهای قدرتمند عالم از حیات دوبارة اسلام بهشدت واهمه دارد و با همه قدرت درصدد آن هست که از حیات دوباره اسلام در هر جای جهان اسلام جلوگیری کند و مانع بشود. این بزرگ‏ترین مشکل جهان است. مسلمان‏های عالم در هر جا که هستند مایلاند به احکام اسلامی عمل کنند. یک چنین احساس مشترکی در همه مسلمان‏ها وجود دارد و دنیای استکباری با همین بهشدت مقابله می‏کند. هرجا که شعله تجدید حیات اسلام مشاهده بشود استکبار آنجا با بدترین وضعی حاضر می‏شود و سرکوب می‏کند. یک چنین مشکل مشترکی را مسلمان‏ها دارند، البته مشکلات دیگر هم هست که مشترک است؛ حکومت‏های فاسد در بسیاری از کشورهای اسلامی، تسلط سیاست‏های شرقی و غربی، غارت منابع حیاتی، غارت منابع فرهنگی، تحمیل فرهنگ‏های بیگانه و مشکلات فراوان که اینها بین جوامع اسلامی مشترک است که اختلاف نژادها و مناطق جغرافیایی نتوانسته این مشترکات را از بین ببرد و تحت‏الشعاع قرار بدهد این از یک طرف، از طرف دیگر علاج‏های مشترک و راه‏حل‏های مشترکی هم در مقابل همه مسلمان‏های عالم وجود دارد.» رئیسجمهور ایران در ادامه، راه‏حل مشکلات جهان اسلام را بازگشت به اسلام با تبیین و تفسیر حقایق آن عنوان کرد و افزود: «تنها مرکزی که جوامع اسلامی می‏توانند در آنجا یک شعار واحد بدهند، یک حرف واحد بزنند و عظمت خودشان و موجودیت خودشان را اول به یاد خودشان بیاورند، بعد به رخ دشمنانشان بکشند مراسم عظیم حج بیت‏الله‏الحرام است.» آیت‏الله خامنه‏ای در پایان نیز مجدداً بر توأمان بودن دو جنبه سیاسی و عبادی حج تأکید کرد و گفت: «... این واجب دو جنبه اساسی دارد یک جنبه‏اش، جنبه‏ سیاسی است که اصلاً برای یک هدف سیاسی این اجتماع به وجود آمده است. اگر فقط برای ذکر خدا بود می‏گفتند در خانه خودتان بنشینید خدا را بخوانید. اگر فقط برای نماز و عبادت بود می‏گفتند در خانه‏های خود و در مساجد محلتان بنشینید عبادت کنید، خوب مردم عبادت می‏کردند. اینکه اینهمه مردم را از هر گوشه و کنار جهان اسلام خدای متعال می‏خواهد جمع کند در یک نقطه، این اجتماع برای چیست؟ این اجتماع جز برای یک امر سیاسی که همان تأمین وحدت و یکپارچگی جهان اسلام است برای چیز دیگری نمی‏تواند باشد. ... مسلمانان جمهوری اسلامی ایران و همچنین مسلمانان دیگری که ما را در مراسم حج می‏بینند، برادران و خواهرانی که امسال به حج خواهید رفت این فرصت مغتنمی است که پیام اسلام و پیام تجدید حیات اسلام را به همه ملت‏های مسلمان برسانید. ملت‏های مسلمان چشم به راه هستند که شما ملت پیشرو اسلامی در کشورتان چه خواهید کرد، روحیه شما برای آنها درس است، اخلاق شما برای آنها آموزنده است؛ لذاست که حاجی‏ها باید به اعمال و رفتارشان هم کمال اهتمام را بکنند.» مسئله حج که بخش مهمی از خطبه‏های نماز جمعه تهران به آن اختصاص یافت، در برخی کشورهای اسلامی نیز مورد توجه قرار دارد. در همین خصوص، امروز همانديشي حج پاکستان برای بررسی ابعاد سیاسی، عبادی و اجتماعی و اقتصادی آن با حضور علما و شخصیت‏های برجسته‏ای چون حجت‏الاسلام مولانا سیدعارف حسین حسینی، مولانا سعید گیلانی، مولانا اکبر ساقی و مولانا سیدحافظ ریاض حسین (رئیس جمعیت وفاق علمای پاکستان) برگزار شد. در این گردهمایی مولانا سید حافظ ریاض با تأکید بر اینکه فریضه حج عبادتی گروهی و دستهجمعی است گفت: «اگر ما مفهوم صحیح کلمه الله‏اکبر را درک می‏کردیم، امروز وضع ما بدین‏گونه رقت‏بار نبود. حج فقط ادای چند رکن عبادی نیست، بلکه دانشگاه تمام ابعاد انسانی است و باید مسائل مسلمین در آن مطرح گردد.» رئیس جمعیت وفاق علمای پاکستان ضمن تأکید بر اینکه مسلمانان باید متفقاً راهی برای نجات از توطئه‏های امریکا، روسیه و رژیم صهیونیستی پیدا کنند، اظهار كرد: «خمینی بت‏شکن ثابت کرده است که ما می‏توانیم بدون اتکا به ابرقدرت‏های شرق و غرب زندگی آبرومندانه‏ای داشته باشیم و در مقابل توطئه‏های آنان ایستادگی نماییم.» گفتنی است در این همانديشي سخنرانان ضمن اینکه خواستار وحدت بین مسلمین شدند درباره ابعاد سیاسی - عبادی حج مطالبی را بیان کردند.

گزارش- 4

4. هیئت اعزامی از وزارت امور خارجه ایران در ادامه مأموریت خود در سفر به برخی کشورهای جنوبشرق آسیا امروز وارد نپال شد و با مقامات این کشور دیدار و گفتوگو کرد. این هیئت به سرپرستی حسین شیخ‏الاسلام معاون سیاسی وزارت امور خارجه، پس از دیدار و گفت‏وگو با مقامات پاکستانی امروز وارد کاتماندو پایتخت نپال شد. بولتن گزارش مستقیم (بولتن اختصاصی وزارت امور خارجه) راجع به شرح دیدارها و مذاکرات این هیئت با مسئولان نپال نوشته است: «باتوجهبه اشتراکات دو کشور توضیح داده شد که لازم است تماس‏های بین دو کشور افزایش یابد. جمهوری اسلامی ایران آماده گسترش روابط سیاسی می‏باشد. اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تشریح شد. آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای افتتاح سفارت در نپال و نیز آمادگی برای کمک به این کشور برای بازگشایی سفارت خود در تهران اعلام شد. درمورد روابط اقتصادی آمادگی گسترش آن خصوصاً درزمینه فروش نفت و خرید برخی محصولات صادراتی آنها وجود دارد که نپالی‏ها از آن استقبال خاصی به‏ عمل آوردند. از وزیر خارجه نپال برای سفر به ایران دعوت شد که ایشان به‏طور اصولی پذیرفت و تعیین تاریخ آن را به بعد موکول نمودند. نپالی‏ها درمورد طرح اعلام نپال به‏عنوان منطقه صلح توضیحات مفصلی دادند که تاکنون ٤٥ کشور به آن طرح پاسخ مثبت داده‏اند [و] خواستار پشتیبانی از ایران نیز شدند. ما درخواست آن را موکول به بررسی کردیم و گفتیم که امیدواریم در سفر وزیر خارجه نپال به تهران پاسخ مثبتی به آن بدهیم. موقعیت جنگ برای آنها تشریح شد و قصد ایران برای طرح محکومیت کاربرد سلاح‏های شیمیایی در مجمع عمومی سازمان ملل گفته شد که آنان اظهار داشتند نسبت به مسئله جنگ بی‏طرف هستند. اما کاربرد سلاح‏های شیمیایی را محکوم می‏کنند و قول مساعد برای همکاری دادند. درمورد مسئله افغانستان گفت‏وگو شد و باتوجهبه مشابه‏بودن مواضع دو کشور تفاهم نظر دراینخصوص وجود داشت. [موضوع] سازمان همکاری‏های جنوب آسیا توسط ایشان مطرح شد که ما آن را گامی مثبت دانسته و گفتیم بررسی خواهیم کرد.»

گزارش- 5

5. درحالیکه با تمهیدات سیاسی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران ماجرای هواپیمای ربوده‏شده خطوط هوایی فرانسه دیروز پایان یافت و امروز مسافران آن تهران را به مقصد فرانسه ترک کردند، همچنان، واکنش‏ها و بازتاب‏های مربوط به این واقعه بخش مهمی از اخبار و تفاسیر رسانه‏های همگانی جهان را به خود اختصاص داده است. رولان دوما سخنگوی دولت فرانسه، ظهر امروز در یک مصاحبه تلویزیونی اظهار كرد مسئولان این کشور «بی‏صبرانه در انتظار ورود سرنشینان بوئینگ ایرفرانس از تهران به پاریس [هستند].» وی ضمن تأکید بر اینکه دولت فرانسه امیدوار است چنین قضایایی در آینده تکرار نشود، درخصوص تأثیر این واقعه بر مسئله اعطای پناهندگی فرانسه به مخالفان جمهوری اسلامی گفت: «اعطای پناهندگی ازسوی فرانسه به ایرانیان و سایر پناهندگان از ملیت‏های گوناگون یکی از مواد قانون اساسی فرانسه است و با این هواپیماربایی ابداً زیر سؤال کشیده نمی‏شود.» وی با اشاره به اظهارات اخیر علی‏اکبر ولایتی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، که از اعطای پناهندگی فرانسه به مخالفان جمهوری اسلامی انتقاد کرده بود، گفت: «آقای ولایتی فراموش کرده است که آیت‏الله خمینی خود نیز از همین حق پناهندگی* در فرانسه استفاده کرده بود.» رسانه‏های مختلف بین‏المللی بهویژه رسانه‏های فرانسوی ضمن اینکه در تفاسیر و تحلیل‏های خود کیفیت روابط ایران و فرانسه و به‏طور مشخص مواضع فرانسه در قبال جنگ ایران و عراق و اعطای پناهندگی به مخالفان سیاسی جمهوری اسلامی را از ریشه‏های اصلی این هواپیماربایی اعلام كردهاند، شایعاتی مبنیبر دستداشتن مقامات ایرانی در این ماجرا مطرح ساخته‏اند؛ روزنامه لیبراسیون با طرح این ادعا که مواد منفجره روز پنجشنبه (دیروز) ناگهان به دست هواپیماربایان افتاده است، به نقل از کاردار فرانسه در تهران نوشته است: «احتمال همدستی ایران با ربایندگان هواپیما را نمی‏توان رد کرد و می‏توان در انتظار عملیات تازه‏ای از این نوع بود.» خبرگزاری یونایتدپرس نیز با استناد به گفته‏های برخی از مسافران هواپیمای ربوده‏شده ادعا کرد سلاح‏های گرم روز پنجشنبه به دست ربایندگان افتاده است. این ادعاها درحالی مطرح می‏شود که پاتریک موساک یکی از مسافران فرانسوی هواپیما، در گفت‏وگو با یک شبکه رادیویی فرانسه گفته است: «فکر نمی‏کند ایرانیان به هواپیماربایان اسلحه داده باشند، آنها برای گرفتن چمدان‏ها رفتند و ممکن است در آنجا اسلحه‏ها را به ‏دست آورده باشند.» درهمينحال، خبرگزاری جمهوری اسلامی گزارش داده بود: «هواپیماربایان با گفتن اینکه یکی از مسافران بیمار است و احتیاج به دارو دارد، خواهان دسترسی به قسمت بار شدند. ... آنها پیشنهاد کمک پزشکی را رد کرده و خواستار بازشدن قسمت بار بودند.» بههرحال، شایعات درمورد دستداشتن ایران در این هواپیماربایی قوت داشته و علاوهبر روزنامه‏های فرانسوی، رسانه‏های دیگر نیز آن را مطرح کرده‏اند؛ روزنامه آساهی (چاپ ژاپن) با اشاره به روابط نهچندان دوستانه ایران و فرانسه نوشته است: «به نظر میآید هواپیماربایان اخیر طرفدار ایران هستند و شایعه‏ای در میان دیپلمات‏ها در تهران است که این واقعه از قبل طراحی شده بود و نوعی تلافی نسبت به ربوده‏شدن چندی قبل دو هواپیمای ایرانی به پاریس است.» رادیو بی‏بی‏سی هم با استناد به گفته‏های یک پرستار انگلیسی که جزو مسافران هواپیما بوده، گزارش داد: «هواپیماربایان در ابتدا فقط مواد منفجره با خود حمل می‏کردند، ولی روز پنجشنبه هواپیماربایان ناگهان اسلحهبه‏دست دیده شدند.» علاوهبر اظهارنظرها و تحلیل‏های مذكور، روزنامه فرانسوی فیگارو با درج گزارشی نسبتاً مفصل ابعاد مختلف این قضیه را تحلیل کرده است. این روزنامه در مطلبی تحت عنوان "سؤالاتی بی‏جواب" ابتدا با اشاره به اظهارات حجت‏الاسلاموالمسلمين هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، مبنیبر اینکه «همة درها به ‏روی فرانسه بسته نیست» و نیز دیدار اخیر صادق طباطبایی با مقامات فرانسوی درکاخ الیزه، نوشته است: «به نظر می‏رسد که ایران به این ترتیب دریچه‏ای جهت برقراری ارتباط با پاریس را گشوده است.» فیگارو افزوده است: «گفته می‏شود که این چرخش جدید دیپلماتیک در چارچوب برقراری ارتباط ایران با کشورهای غربی قرار می‏گیرد که علت آن اقتصادی است. زیرا ایران در جنگ علیه عراق با برخی دشواری‏ها روبه‏رو است و نیز ناگزیر است تجهیزات صنعتی خود به‏ویژه درزمینه نفت را مدرنیزه نماید.» این روزنامه در ادامه با اشاره به سفر گنشر به ایران، آورده است: «کشورهایی چون انگلیس، آلمان‏غربی، ژاپن و ایتالیا که در مقایسه با فرانسه و امریکا شاید توجه کمتری به نقض حقوق بشر در ایران دارند، به‏صورت شرکای اقتصادی ایران درآمده‏اند، درحالیکه موقعیت فرانسه نسبت به ایران با مشکلات عدیده‏ای روبه‏رو است که مهم‏ترین آنها حمایت فرانسه از عراق در جنگ با ایران و پناهندگی مخالفین ایرانی و حتی اخیراً حکم عطوفانه دادگاه در محاکمه ٥ هواپیماربای ایرانی در پاریس و بالاخره ربوده‏شدن [هواپیمای] فوکر ایرانی و فرود آن در فرانسه و رد درخواست استرداد عاملین به ایران ازسوی دولت فرانسه می‏باشد.» فیگارو پس از اشاره به موارد اختلاف بین ایران و فرانسه، درخصوص ماجرای هواپیمای ربودهشده نوشته است: «ایران به کمک این هواپیماربایی شاید خواسته است مسئولین فرانسوی را تنبیه کند و به آنان درس عبرتی بدهد. ایران به این ترتیب با یک تیر دو نشان می‏زند؛ اولاً پیش‏بینی یک سرانجام منصفانه برای این هواپیماربایی که یک وجهه تازه به مقامات ایرانی می‏دهد و ثانیاً این امر می‏تواند توسط افکارعمومی بین‏المللی به‏عنوان یک حرکت ناشیاز حسن‏نیت ایران نسبت به فرانسه تعبیر شود.»

گزارش- 6

6. محسن رفیقدوست وزیر سپاه، صبح امروز در رأس یک هیئت بلندپایه برای دیدار از سوریه و لیبی تهران را ترک کرد. در این سفر چند تن از فرماندهان سپاه پاسداران، برخی از مسئولان وزارت سپاه و وزارت امور خارجه، همچنین حجت‏الاسلام محتشمی‏پور سفیر ایران در سوریه و خوانساری سفیر ایران در لیبی، رفیقدوست را همراهی می‏کنند. به گزارش روزنامه کیهان، وزیر سپاه در این سفر حامل پیام آیت‏الله خامنه‏ای رئیسجمهور، برای حافظ اسد رئیس‏جمهور سوریه و معمر قذافی رهبر لیبی، است. هدف این سفر که به دعوت مقامات بلندپایه سوریه و لیبی انجام می‏شود، گفت‏وگو و تبادلنظر درباره روابط سه کشور اعلام شده است. گفتنی است حجت‏الاسلام محتشمی‏پور سفیر ایران در سوریه، که هیئت مذکور را در این سفر همراهی می‏کند، صبح امروز با آیت‏الله خامنه‏ای رئیس‏جمهور، دیدار و گفت‏وگو کرد. در این دیدار محتشمی‏پور گزارش‏هایی را درمورد اوضاع منطقه، روابط دوجانبه ایران و سوریه، مبارزات گروه‏های لبنانی و نیز تحرکات رژیم صهیونیستی به اطلاع رئیس‏جمهور رساند. آیتالله خامنه‏ای نیز ضمن تأکید بر لزوم تحکیم هرچه بیشتر روابط ایران با سوریه، درمورد ارتباط وزارتخانه‏های ایران با سوریه رهنمودهایی بيان کرد.

گزارش- 7

7. نمایندگی دائمی ایران در سازمان ملل متحد امروز در نامه‏ای به دبیرکل این سازمان با اشاره به پاسخ مثبت ایران به درخواست دبيركل سازمان ملل مبنیبر خودداري از بهكارگيري سلاح‏های شیمیایی در جنگ با عراق، از وی خواست پاسخ عراق به اين درخواست نيز اعلام شود. در این نامه آمده است: «... در ٢٩ ژوئن ١٩٨٤ [٨ تیر ١٣٦٣]، جناب‏عالی درخواست بشردوستانه‏ای را از دولت‏های جمهوری عراق و جمهوری اسلامی ایران مبنیبر عدم استفاده از سلاح‏های شیمیایی نمودید (S/16663). در ٢ جولای ١٩٨٤ [١١ تیر ١٣٦٣]، رئیس‏جمهوری اسلامی ایران در پاسخ مثبت به درخواست جناب‏عالی [اظهار] داشت: دولت جمهوری اسلامی ایران براساس احترامش به اصول بشردوستانه و اسلامی و بهدلیل حسن‏نیت خویش، از درخواست جناب‏عالی استقبال می‏نماید و اعلام می‏دارد که کاملاً متعهد است که به سیاست خود در عدم استفاده از سلاح‏های شیمیایی ادامه دهد. (پيوست S/16664) بنابراین باتوجه‏به ضرورت تعهدات متقابل دو دولت و با‏توجه‏به درخواست بشردوستانه جناب‏عالی به‏واسطه اینکه یک ماه از تاریخ مقررشده جهت پاسخ به درخواست جناب‏عالی سپری شده است، بسیار حائز اهمیت خواهد بود اگر شما اطلاع دهید که آیا در این مأموریت خویش پاسخی ازسوی عراق به درخواست مورخ ٢٩ ژوئن ١٩٨٤ (S/16663) جناب‏عالی داده شده است یا خیر؟»

گزارش- 8

8. "سیاست درهای باز" که بهعنوان راهبردی جدید در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران اعلام شده است، موضوع تفسیری است که امروز از رادیو کلن پخش شد. در این گزارش با استناد به برخی تعاملات در حوزه روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران تأکید شده است که این کشور «سیاست درهای باز» را به اجرا گذاشته و درصدد پایاندادن به انزوای موجود در روابط خود با برخی کشورهاست. راديو كلن در گزارش خود آورده است: «[جمهوری اسلامی ایران] با رعایت حزم و احتیاط روابط موجود را تقویت و روابط قطعشده را مجدداً برقرار می‏سازد. ازجمله علائم این امر سفر وزیر امور خارجه ایران علیاکبر ولایتی، به ترکیه برای انجام مذاکرات رسمی [است] که روز سه‏شنبه (٩/٥/١٣٦٣) آغاز شد و امروز پایان می‏یابد و ولایتی این سفر را به‏عنوان [پاسخ به] بازدید وزیر امور خارجه ترکیه وحید خلف اغلو، انجام داده است که چهار ماه قبل به تهران آمده بود. حالا اگر دعوتی که وزیر امور خارجه آلمان فدرال هانس دیتریش گنشر، در بیستویکم ژوئیه از وزیر امور خارجه ایران به ‏عمل آورد به همین سرعت تحقق پیدا کند، دراینصورت ولایتی در سال جاری به آلمان فدرال خواهد آمد. همزمان با سفر وزیر امور خارجه ایران به ترکیه، یک معاون او هم عازم جنوب یعنی پاکستان و نپال و بنگلادش گردید. با ذکر این نکته که روابط ایران لااقل با پاکستان زیاد قلبی و صمیمانه نیست؛ چه، پاکستان متحد امریکا و امریکا مورد خصومت ایران است. یکی از علل این فقدان محبت، اختلافنظر بین دو کشور بر سر مسئله افغانستان و بحران حاصل از آن است که البته پاکستان از این بابت تحت فشار بیشتری قرار دارد تا ایران. باوجود این اختلافات، به ‏نظر می‏رسد که دولت ایران اکنون صلاح خود را در آن دیده است که به روابط خود با پاکستان بهبود بخشد. از سفرهای سیاسی مسئولین دولت ایران و اصولاً رفت‏وآمدهای پرجنب‏وجوش ایام اخیر من‏جمله ورود یک هیئت اقتصادی یونان به تهران تحت ریاست وزیر نیروی آن کشور می‏توان چنین برداشت کرد که در مقامات ایرانی گرایش محسوسی به واقع‏بینی پیدا شده است؛ یعنی آنها دیگر نمی‏خواهند روابط خود را به چند کشور دوست و مخالف با امریکا محدود کنند. از طرف دیگر، مدت‏ها بود که کشور متخاصم ایران یعنی عراق و سایر کشورهای عربی متحد آن کشور سعی می‏کردند که با استفاده از خصوصیات سیاست خارجی منحصر به خود ایران، این کشور را از بخشی از جهان جدا و منزوی کنند و در این راه تا حد زیادی موفق شده بودند. ولی حالا به ‏نظر می‏رسد که دولت ایران مصمم است که به این انزوا دربرابر تعدادی از کشورها پایان دهد. درمورد کشورهای جامعه اقتصادی اروپا می‏توان تصور کرد که روابط ایران با انگلستان و فرانسه که از حدود پنج سال قبل به این طرف، قطع شده‏اند در آینده نزدیک لااقل با انگلستان مجدداً برقرار خواهد شد. حتی در کشورهای عربی هم ایران سعی به توسعه محیط مناسبات خود دارد و از چند هفته قبل به این‏ طرف، رژیم ایران درحال تماس با کشورهای عربی منطقه خلیج‏فارس و عربستان سعودی یعنی کشورهایی [است] که خود را مجبور به تأمین هزینه جنگ عراق علیه ایران می‏دانند. همچنین می‏توان حدس زد که در این دیدارها درباره شرایط خاتمه‏دادن به جنگ مذاکره می‏شود، ولی احتمالاً این گفت‏وگوها نتایج قابلتوجهی به بار نخواهند آورد، زیرا ایران همچنان اصرار به برکناری صدام حسین دارد که چنانچه از ظواهر امر معلوم است از موقعیتی کاملاً مستحکم برخوردار است. ولی حتی بدون استقرار رسمی صلح بین ایران و عراق هم میتوان روابط بهتر هرچند غیرمرئی بین ایران و کشورهای ساحلی خلیج‏فارس به ‏وجود آورد؛ بدین ترتیب که هر دو طرف به یکدیگر قول حسننیت و حسن رفتار بدهند و جنگ در جبهه بین بصره و کردستان لااقل برای مدتی معین متوقف شود. رئیس مجلس شورای اسلامی ایران هاشمی رفسنجانی هم در گفت‏وگویی با روزنامه‏نگاران آلمانی اظهار داشت که این امکان وجود دارد که وی دعوت دولت عربستان سعودی را بپذیرد و به زیارت حج برود و در این بین انجام این سفر تقریباً قطعی به ‏نظر می‏رسد. درحالحاضر هم به زوار ایرانی تذکر داده می‏شود که در هنگام تجمع با برادران دینی خود از سایر کشورهای اسلامی البته کمافی‏السابق می‏توانند علیه امریکا و اسرائیل همچنین اتحاد جماهیر شوروی شعار بدهند و به تظاهرات بپردازند، ولی باید از انجام این‏گونه کارها علیه خاندان سلطنتی عربستان سعودی بپرهیزند. هنوز معلوم نیست که آیا رفسنجانی ضمن زیارت اماکن متبرکه اسلام با شخصیت‏های سیاسی سرشناس عربستان هم ملاقات خواهد کرد یا نه، ولی اگر این امر صورت بگیرد می‏توان چنین فرض کرد که یک قرار عدم خصومت بین تهران و ریاض گذاشته شده است.»

گزارش- 9

9. عراق علاوهبر اینکه سلاح‏های مورد نیاز خود را بهطور گسترده از کشورهای مختلف بهویژه فرانسه و روسیه خریداری می‏کند، ظرفیت‏هایی در اختیار دارد که به این کشور اجازه می‏دهد حتی از کشورهایی که به دلایل مختلف خرید مستقيم تسلیحات از آنها میسر نیست نیز سلاح تهیه کند؛ خریدهای نیابتی ازجمله اين راهها است. گزارشی که در شماره امروز نشریه فارین ریپورت درج شده یکی از این نوع خریدها را تشریح کرده است. این نشریه در مطلبی با عنوان "عراق تانک به ‏دست می‏آورد" نوشته است: «عراق خود را با سیاست دولت انگلیس مبنیبر عدم عرضه سلاح‏های مرگبار به طرفین جنگ خلیج (فارس) به‏گونه‏ای تطبیق داده است که علی‏رغم این ممنوعیت، کویت تانک‏های انگلیسی چیفتن را در اختیار عراق می‏گذارد. منابع فارین ریپورت یکی از این تانک‏ها را که از مرکز کویت به مقصد بغداد در حرکت بوده، دیده‏اند. در قسمت جلوی برج این تانک [كه] عجولانه و بدون دقت با رنگ سیاه پوشانده شده بود، علامتی به شکل یک سپر با خطوط عمودی سیاه و سفید دیده می‏شد. تانک در شرایطی عالی بود. در تمام منطقه تنها ایران، عمان و کویت تانک‏های چیفتن در اختیار دارند. به قرار اطلاع، عراق تعدادی از تانک‏های ایران را به غنیمت گرفته است، اما آنها در شرایط بدی قرار دارند. به قرار اطلاع آنها برای تعمیر و رنگ به اردن فرستاده شده‏اند، ولی علامتی که روی تانک دیده می‏شد نه ایرانی بود نه اردنی و نه عراقی. در سال ١٩٨١، عمان ١٢ چیفتن را از ارتش انگلیس قرض گرفت، اما علامت روی چیفتنی که در عراق دیده شد، عمانی هم نبود. بنابراین، فقط کویت باقی می‏ماند. سفارش کویت برای ١٦٠ چیفتن در سال ١٩٧٩ انجام گرفت. علامت روی تانک در عراق با نشانه‏های کویتی تطبیق می‏کند. اکثر وسایط مخصوص حملونقل تانک در ارتش عراق ساخت کمپانی فاون آلمان‏غربی است، ولی چیفتنی که در عراق دیده شده بهوسیله یک کمرشکن اسکالمل انگلیسی که آن هم نو به نظر می‏رسید حمل می‏شد. تنها کشورهایی که در این منطقه تانک‏برهای جدید اسکالمل دارند اردن و کویت هستند. خودروهای اردنی به رنگ سبز تیره هستند درحالی‏که تانک‏بری که در عراق دیده شد به رنگ زرد شنی بود و کویت تنها کشوری است که به یک اسکالمل به رنگ شنی دسترسی دارد. این وسیله سال گذشته به‏منظور آشنایی نیروهای مسلح کویت با طرز کار آن به کویت قرض داده شد.»

گزارش- 10

10. جنگ عراق و ایران علاوهبر اینکه اقتصاد دو کشور متخاصم را بهصورت مستقیم تحتتأثیر قرار داده، تأثیرات غیرمستقیمی نيز بر اقتصاد کشورهای دیگر داشته است. امروز رادیو اسرائیل به نقل از روزنامه‏های مصری گزارشی پخش کرد که آثار منفی جنگ عراق و ایران بر اقتصاد اردن را تشریح میكند. به گزارش این رادیو، «جنگ بین ایران و عراق برای اقتصاد اردن نتایج وخیمی به‏ بار آورده است. به‏دنبال پشتیبانی شدید ملک‏حسین پادشاه اردن، از مواضع عراق در جنگ خلیج‏فارس، معمر قذافی فرمانروای لیبی، که از موضع ایران در این جنگ به‏شدت جانبداری می‏کند، کمک‏های مالی لیبی به اردن را به‏کلی متوقف ساخته‏ است. ... از سوی دیگر، عراق نیز به‏خاطر هزینه‏های سنگین نظامی که طی جنگ خلیج‏فارس متحمل گردید ناگزیر گشته ‏است کمک‏های اقتصادی خویش را به اردن قطع نماید.»

________________________________________

• امام خمینی هیچگاه از دولت فرانسه درخواست پناهندگی نکرده بودند، بلکه ایشان باتوجهبه توافقنامه لغو روادید بین ایران و فرانسه در زمان حکومت پهلوی دوم که به ایرانیان اجازه میداد بدون روادید (ویزا) در خاک فرانسه اقامت کنند، پس از فشار رژیم بعث عراق برای خروج از این کشور، فرانسه را برای اقامت انتخاب کردند.

منابع و مآخذ روزشمار 1363/05/12