1365.05.28
| روزشمار جنگ سال 1365 1365.05.28 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست و هشت مرداد |
| تاریخ شمسی | 1365.05.28 |
| تاریخ میلادی | 19 اوت 1986 |
| تاریخ قمری | 13 ذیحجه 1406 |
گزارش -566
امروز با حضور فرمانده كل سپاه و مسئولان قرارگاه نصرت (يكي از قرارگاه‌هاي تابعه قرارگاه كربلا) به منظور بررسي طرح عمليات در جزيرة مجنون، جلسه‌اي در "بوشهر" تشكيل شد كه طي آن فرمانده كل سپاه طرح جديدي پيشنهاد كرد. اين تجديدنظر در طرح مانور قبلي به دليل بروز مشكلاتي بود؛ از جمله: كمبود نيرو، مشكلات مهندسي و شناسايي و ضرورت آمادگي سريع‌تر يگان‌هاي عملياتي. در اين طرح به دليل كمبود نيرو، عمليات تيپ32 انصارالحسين(ع) براي تصرف پدغربي حذف شده‌است و هدف عمليات را خط دوم دشمن تعيين كرده‌اند. بنابراين، تيپ يادشده به‌عنوان احتياط در عمليات است، ولي مقرر شد كه چنانچه نيرو رسيد، اين تيپ مأموريت تصرف پدغربي را انجام دهد. موضع لشكر19 فجر نيز در يك كيلومتري سمت راست و يك كيلومتري سمت چپ پدمركزي تعيين شد. تيپ44 قمربني‌هاشم(ع) بايد در پدشرقي و يك كيلومتري غرب آن عمل كند و خط حد لشكر7 ولي‌عصر(عج) از يك كيلومتري شرق پدمركزي تا يك كيلومتر مانده به پدشرقي باشد. طبق اين طرح، يگان‌هاي يادشده پس از تصرف خط اول دشمن در شب اول عمليات، به همراهي تيپ32 انصارالحسين(ع) درشب دوم در صورت توانايي، به خط‌دوم دشمن حمله خواهندكرد. فرمانده كل در اين جلسه دلايل ديگر تعيين طرح جديد را نزديك بودن عقبة دشمن در غرب ضلع جنوبي و استفادة او (دشمن) از سه جاده در اين منطقه برشمرد و افزود: «ما در اين منطقه دو جاده داريم و عقبه‌مان نيز دور است.» وي بر فريب دشمن، اجراي دستورالعمل‌هاي حفاظتي، بالابردن كيفيت آموزش نيروها، سرعت عمل، استفاده از حداكثر نيرو و امكانات، به‌عنوان عوامل مهم در پيروزي بر دشمن تأكيد كرد.[۱] (ضميمه دارد) در ادامه اين جلسه فرمانده كل سپاه(برادر محسن رضايي) طي سخناني پس از گله‌گزاري از كُندي فعاليت‌ها گفت: «شما بايد آماده باشيد؛ يك سري عمليات‌ها وجود دارند كه بايد با هم انجام شوند ولي ظاهراً شما كار را جدي نگرفته‌ايد. ما امروز با داشتن يك وضعيت مطمئن در جنگ و درك اين موقعيت كه سبب قدرت تشخيص بيشتر فرماندهان ما مي‌شود، مي‌توانيم در جهت انجام [دادن] تكليف الهي پيش برويم. عدم توجه به اين وضعيت، زيان‌هايي در بردارد كه شايد در آينده جبران‌ناپذير باشد.» وي اضافه كرد: «در شش ماه گذشته [از 20/11/1364 تاكنون] 140 شبانه‌روز، فعالانه جنگيده‌ايم: 70 روز در عمليات فاو، 60 روز در عمليات‌ها و پاتك‌هاي دشمن و 10 روز در عمليات مهران كه در مقايسه با سال اول و دوم جنگ[قابل توجه‌است]. سال اول فقط دو ماه به خاطر مقاومت در خرمشهر و آبادان با دشمن درگير بوديم و در سال دوم، در عمليات فتح‌المبين فقط 9 شبانه‌روز، در عمليات بيت‌المقدس 31 شبانه‌روز و در عمليات طريق‌القدس و ثامن‌الائمه 10 تا 15 شبانه‌روز درگيري فعال داشتيم. به‌طور كلي در سال دوم با آن همه پيش‌رفت فقط 60 شبانه‌روز درگير بوديم ... 140 شبانه‌روز جنگ باعث شده‌است كه نفس دشمن بند بيايد. در مهران هر شبي كه عمليات مي‌كرديم، موفق مي‌شديم و فرماندهان اسير عراقي مي‌گفتند كه "شما در فاو كمر ما را شكستيد." مسئله ديگر اين كه امام هيچ‌گاه در جزئيات جنگ وارد نمي‌شد حتي در عمليات فتح‌المبين نيز چنين بود، اما الآن امام مي‌گويد: "عجله كنيد، دشمن متزلزل شده و وضعش خراب است. اگر مي‌توانيد ايذايي عمل كنيد." مسلماً امام بي‌دليل وارد مسائل نمي‌شود؛ زمين و آسمان اگر به هم بچسبد امام تكان نمي‌خورد. قبل از عمليات آزادسازي مهران (كربلاي1) امام دوباره گفت: "مهران چه شد؟" بعد فهميديم كه چرا امام اصرار مي‌كرد. در آن عمليات با 30گردان و مهمات به اندازه يك دهم مورد نياز عمل كرديم و در برخي گزارش‌ها نيز نوشته بودند كه عمليات لو رفته‌است. با آزادساختن مهران وقتي به قرآن رجوع كرديم اين آيه آمد: اُذِنَ لٍلَّذينُ يقاتٍلُونَ... يعني خدا تواناست كه شما را موفق كند و ننشينيد بگوييد كه نمي‌شود. در آن عمليات ما ديديم مثل اين كه فرشته‌ها قبل از بچه‌هاي ما خط دشمن را مي‌شكافتند. در عمليات مهران ثابت شد كه مي‌توان حتي با معيار كمتر از عمليات فاو هم جنگيد.» برادر رضايي افزود: «در كنار شما چهار پنج نقطة ديگر نيز در حال عمليات هستند و بدين ترتيب دشمن تجزيه مي‌شود. امام نيز با آرامش اما نگران، جريان جنگ را دنبال مي‌كند. امام اگر هم مطمئن بود كه ما با قدرت جلو مي‌رويم، مي‌گفت كه امسال سال پيروزي است، در حالي كه با نگراني فرمود كه ان‌شاءالله بايد سال پيروزي‌باشد. نگراني امام نيز از جانب ماست.» فرمانده كل سپاه تأكيد كرد: «ان‌شاءالله بايد در اين‌جا وارد عمل بشويد... سرعت عمل و دقت عمل مي‌تواند سرنوشت يك انقلاب را تعيين كند. الآن دشمن خسته شده‌است و اگر از اين فرصت استفاده نكنيم، نشان‌دهندة ضعف و سستي خودمان است ... پنج شش روز ديگر به شما سرمي‌زنيم، بايد خود را آماده كرده باشيد، همه يگان‌ها بايد اعلام آمادگي كنند. بايد با ترتيب يك مانور مشابه، اعتماد به نفس يگان‌ها را بالا برد و سرعت عمل را بيشتر نمود. در وهلة اول، هدف خط و حد جناح شرق جزيره است و اگر وضع نيز خوب بود، كل خط را كار كنند.» وي در پايان گفت: «دشمن فكر مي‌كند اين منطقه جاي پاي يك عمليات بزرگ مي‌شود، بنابراين حساس شده و فشار روي شما را زياد خواهد كرد، لذا نبايد ساده‌انديشي كنيد. در صورت موفقيت عمليات‌هاي ديگر ما، شما به راحتي مي‌توانيد كل جزيره را بگيريد.»[۲] (ضميمه دارد.)
گزارش -567
در ادامة فعاليت‌هاي مهندسي عراق در شرق بصره جهت پيش‌گيري از نفوذ نيروهاي خودي، امروز نيز سه تن از نيروهاي دشمن در حال بريدن نخل‌هاي منطقه عملياتي مشاهده شده‌اند.[۳] اين در حالي است كه طبق اظهارات يك پناهنده عراقي كه خود را به نيروهاي سپاه در منطقه شمال "نهرخين" تسليم كرده‌است، دشمن به‌منظور افزايش ديد و امكان تحركات نظامي، نخلستان‌هاي جنوب مواضع تيپ 47 در منطقه عمومي "بوارين" را به عرض 50 متر تا نزديكي جزيره "ام‌الطويله" قطع كرده‌است.[۴]
گزارش -568
امروز يك كشتي يدك‌كش به‌نام ابوعبدل (Abu Abdl) با ظرفيت 485 تن در سواحل ايران هدف دو موشك هوا به زمين عراقي قرارگرفت و دچار آتش‌سوزي شد.[۵] در اطلاعية نظامي عراق اين حمله مورد تأييد قرار گرفته‌است.[۶] از سوي ديگر، به گزارش روزنامه "الاتحاد" چاپ ابوظبي، يك نفت‌كش ليبريايي به نام "مي‌سي‌سي‌پي" به ادعاي كاپيتان آن امروز مورد ره‌گيري يك هلي‌كوپتر مسلح ايراني قرار گرفت ولي بعد از آن‌كه مشخص شد اين كشتي عازم ايران است، از حملة اين هلي‌كوپتر در امان ماند. اين روزنامه به نقل از كاپيتان كشتي ـ كه خواست نامش فاش نشود ـ در اين باره نوشت: «يك هلي‌كوپتر و يك ناوچة توپدار ايراني امروز كشتي او را به مدت 15 دقيقه به‌منظور حمله به آن تعقيب كردند اما كشتي او پس از اين كه موفق شد با تماس راديويي به خلبان هلي‌كوپتر بفهماند كه از جزيرة "سيري" عازم جزيره "لارك" مي‌باشد، از حمله احتمالي مصون ماند.»[۷]
گزارش -569
عراق ادعا كرد كه ايران علي‌رغم اطلاعيه‌هاي خود مبني‌بر توقف حملاتش به شهرهاي اين كشور، هر روز با توپخانة دوربرد شهر بصره را هدف قرار مي‌دهد و از تاريخ 15 تا 18 اوت (24 تا 27 مرداد 1365) علاوه بر اين شهر، به مناطق مسكوني "ابوالخصيب" و "الُعزير" و شهرستان "شيب" و "قلعه صالح" نيز حمله كرده‌است كه اين حملات ضمن مصادف بودن با مراسم جشن "عيدالضحي" (عيد قربان)، دو كشته و 24 مجروح به جا گذاشته‌است.[۸]
گزارش -570
به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از باختران به نقل از كردهاي معارض دولت عراق، انقلابيون مسلمان كرد عراقي در يك شبيخون به نيروهاي عراقي در محور "ليلان" از استان كركوك، موفق شدند ضمن به آتش كشيدن و انهدام چهار خودرو نظامي، 40 تن از نظاميان را نيز بكشند و سلاح‌هاي آنها را به غنيمت بگيرند.[۹]
گزارش -571
"سازمان مجاهدين خلق"، همسو با دولت عراق مي‌كوشد تا از همكاري نيروهاي اتحاديه ميهني كردستان عراق با ايران جلوگيري كند. طبق گزارش يك نشريه داخلي سپاه، اخيراً مسعود رجوي به همراه عبدالرحمن قاسملو در ملاقاتي با صدام، در مورد جلال طالباني مذاكره كرده‌اند و كوشيده‌اند تا روابط حزب بعث و طالباني را بهبود بخشند. در چندماهه گذشته درگيري‌هاي متعددي بين نيروهاي طالباني و نيروهاي سازمان مجاهدين‌خلق گزارش شده‌است. با توجه به محل استقرار طالباني‌ها (اتحاديه ميهني كردستان) در داخل خاك عراق، هرگونه تردد گروه‌هاي ديگر از مرز و نقاط تحت كنترل ايران بايد از منطقه طالباني‌ها صورت گيرد، لذا ايجاد روابط دوستانه با طالباني‌ها براي سازمان مجاهدين و حزب بعث حائز اهميت است. از اين سو جمهوري اسلامي ايران نيز اقداماتي براي ايجاد روابط با طالباني‌ها انجام داده كه نتايج خوبي هم در پي‌داشته‌است.[۱۰]
گزارش -572
"پيربرسي" رئيس حقوق‌بشر سوسياليست فرانسه در گفت‌وگويي با نشريه "قيام ايران" وابسته به شاپوربختيار، ضمن تأكيد بر روابط نزديك قبلي خود با رجوي، وي را به دليل استفاده تاكتيكي از نام اسلام، نيرنگ‌باز سياسي خواند و مسافرت او را به بغداد يك خودكشي سياسي دانست. وي در اين مصاحبه گفت: «من با مسعود رجوي و سازمانش نظرگاه‌هاي نزديكي داشتم به‌طوري كه بارها او در جلسات و مناظره‌هاي ما شركت داشت، اما طي چندسال اقامت در فرانسه و مشاهده عملكرد سازمانش، مجبور به تجديدنظر اساسي دربارة او شديم. در بحث‌هايي كه با رجوي داشتيم وي مي‌گفت كه "قيد اسلامي براي جمهوري دمكراتيك، عملي تاكتيكي است و ما در رويارويي با خميني ناچاريم متوسل به اسلام شويم." به‌نظر من اين عقيده، يك نيرنگ‌بازي سياسي است. رهبري كه براي به‌قدرت رسيدن با ملت خود نيرنگ مي‌كند، به هر كاري مي‌تواند دست بزند.» پيربرسي دربارة مسافرت رجوي به عراق گفت: «او يك سال و چند ماه پيش به من گفته بود كه به عراق خواهد رفت. در حالي كه اين عمل او يك خودكشي تمام‌عيار سياسي است. اگرچه ما به دولت فرانسه براي اخراج رجوي به بغداد، اعتراض كرده‌ايم اما حقيقت آن است كه او از ماه‌ها پيش آمادة سفر بود.»[۱۱]
گزارش -573
در ساعت 8:30 امروز بمبي نسبتاً قوي به قدرت انفجار تخميني 5 پوند در ميدان فردوسي تهران منفجر شد. اين بمب كه در يك اتومبيل ژيان در ضلع‌شمال‌شرقي ميدان فردوسي مقابل دفتر هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران كار گذاشته شده بود، موجب شهادت 21 تن و مجروح شدن شمار بسياري از مردم شد. در ضمن، پنج خودرو سواري و يك اتوبوس شركت واحد كه در حال عبور از اين محل بودند و تعدادي مغازه تا شعاع 700 متري، آسيب‌هاي كلي ديدند.[۱۲] به گزارش خبرنگار روزنامه كيهان، دقايقي بعد از انفجار، گروهي از مردم در ضلع شمالي ميدان فردوسي با سر دادن شعارهايي، دولت‌هاي مستكبر جهان و مزدوران پليد آنها را كه اين حادثه دلخراش را پديد آوردند، محكوم كردند. وي افزوده‌است كه در ميان مجروحان بسياري كه بعد از انتقال به بيمارستان جان سپردند، سه كودك 5 و 13 ساله و يك زن ديده مي‌شدند. خبرنگار روزنامه جمهوري اسلامي نيز تعداد شهيدان را 21 تن گزارش كرده‌است.[۱۳] براثر انفجاري شديد در نزديكي كنسولگري جمهوري‌اسلامي ايران در مركز لندن، خسارت سنگيني به يك كتاب‌فروشي ضدانقلابيون فراري وارد آمد. اين انفجار در ساعت 14:30 به وقت لندن (18:00 به وقت تهران) روي داد و بر اثر آن حداقل سه تن مجروح و دو تن زير آوار ماندند. پليس "اسكاتلنديارد" اين موضوع را كه انفجار از بمب بوده، تأييد نكرده‌است. به گفته يكي از كاركنان كنسولگري اين حادثه به احتمال قوي بر اثر انفجار بمب بوده و نيروهاي ضدانقلاب قصد داشتند آن‌را در حوالي كنسولگري كار بگذارند، ولي قبل از جاسازي، در همان محل ساخت منفجر شده‌است. از سوي ديگر، يك سخن‌گوي پليس لندن گفت: «مأموران فعلاً با اين احتمال كه انفجار به سبب نشت گاز رخ داده‌است، تحقيقات خود را آغاز كرده‌اند.»[۱۴]
گزارش -574
امروز نيز اعزام نيروهاي رزمنده به جبهه‌ها ادامه يافت و از ناحيه آذربايجان‌شرقي 800 نيروي رزمي تخصصي و اعزام مجدد، ره‌سپار جبهه‌ها شدند.[۱۵] همچنين كاروان ويژه كربلا از استان مازندران شامل 3038 تن متشكل از پاسداران رسمي، افتخاري، رزمنده بسيجي آموزش‌ديده و نيروهاي آموزشي بسيج و اعزام به پادگان، طي مراسمي از چالوس عازم جبهه‌ها گشتند.[۱۶]
گزارش -575
حملة قريب‌الوقوع بزرگ ايران، يكي از موضوع‌هاي مهم محافل خبري جهان شده‌است. اين محافل پس از بررسي وضعيت نيروهاي نظامي و تجهيزات دوطرف و اهداف و زمان حمله و احتمال پيروزي ايران و تأثير آن بر وضعيت آينده منطقه، عمدتاً پيروزي ايران را براي منافع غرب در منطقه و در كشورهاي مسلمان نگران‌كننده و فاجعه‌آميز دانسته‌اند. مواردي از اين تحليل‌ها به نقل از روزنامه انگليسي "هرالدتريبون"، هفته‌نامه امريكايي يو.اس.نيوز، روزنامه سوئدي داگنس‌نيهتر، روزنامه لبناني السفير و نيز اظهار نظر ژنرال "بوي" كارشناس علوم نظامي فرانسه، به ترتيب آورده مي‌شود. هرالدتريبون در گزارشي به قلم خبرنگار خود در پاريس كه با عنوان "ديروز در برابر امروز در جنگ خليج‌فارس"، چاپ كرده، نوشته‌است: «اين نكته كه ايران در حال تدارك تهاجم جديد و بزرگي عليه عراق مي‌باشد، يك راز نظامي نيست. بر كسي نيز پوشيده نيست كه اين تهاجم مي‌تواند موفقيت‌آميز بوده و با نتايجش، بر نسل بعدي مسلمانان خاورميانه و چگونه بودن آنها تأثير بگذارد.»[۱۷] اين روزنامه افزوده‌است: «اكنون جنبش مذهبي در اين نبرد به روشني دست بالا را دارد و تنها يك پيش‌روي قدرت‌مندانه كافي است تا ايراني‌ها بغداد را مورد تهديد قرار دهند و تأثير بسزايي در خاورميانه برجاي بگذارند. صدام حسين ـ كه به اردوگاه غيرمذهبي‌ها مربوط است ـ با درك خطري كه در آن قرار دارد، يك‌بار ديگر از ايرانيان درخواست كرد تا اين جنگ را متوقف سازند؛ جنگي كه خود وي بر اثر يك اشتباه محاسباتي فوق‌العاده بزرگ، در سپتامبر 1980(شهريور 1359) آغاز كرد با اين تصور كه انقلاب اسلامي را ساقط خواهد كرد. نبايد تجديد حيات اسلامي را به‌عنوان پديده‌اي كه تاريخ معاصر را تغيير داده‌است، دست كم گرفت و بايد قبول كرد كه وضعيت فرداي جنگ خليج‌فارس، وضعيتي متفاوت با ديروز آن خواهد بود.»[۱۸] مجله آمريكايي "يو.اس.نيوز" نيز در شماره اين هفته خود در خصوص عمليات آتي ايران نوشته‌است: «در حالي كه درجه گرماي مناطق جنگي به 100 درجه فارنهايت (حدود 43 درجه سانتيگراد) مي‌رسد، ايران 600 هزار نيروي تازه‌نفس اضافه بر پاسداران را در جبهه به صف درآورده‌است. علاوه بر اين هجوم انساني، متخصصان نظامي مي‌گويند كه تاكتيك‌هاي جديد ايران توانايي رزمي اين كشور را افزايش داده‌است... برنامه منطقي ايران، قطع شاهراه كويت ـ بصره (دومين شهر بزرگ عراق) و سپس حركت به سوي بصره خواهد بود و با اشغال بصره، عراق از كُليه دوستانش منزوي خواهد شد. به همين دليل كشورهاي نفت‌خيز خليج‌فارس، عربستان سعودي، شاه حسين اردني و مبارك، ديگر كشورهاي عربي را به‌منظور يافتن راه‌حلي براي نجات صدام فراخوانده‌اند.» اين مجله پيروزي ايران را در جنگ خطري براي كشورهاي منطقه كه به غرب وابسته‌اند دانسته و نوشته‌است: «ديدگاه امام‌خميني اين است كه با كنترل نفت، كل خاورميانه را از سيطره نفوذ امريكا رها سازد و به همين دليل تكية كلام مقامات واشنگتن فاجعه‌آميز بودن پيروزي ايران مي‌باشد و اين مسئله ممكن است باعث عملي‌كردن خواست امريكا مبني‌بر فراهم‌آوردن كمك‌هاي غيرمستقيم نظامي براي عراق شود.»[۱۹] روزنامه سوئدي "داگنس‌نيهتر" نيز در اين‌باره نوشته‌است: «تصرف بصره و سرنگوني رژيم عراق دور از دسترس نيروهاي از جان گذشتة ايران نيست. امروز مشخص شده كه ديگر كمك‌هاي مادي، نظامي و سياسي دوستان عراق براي نگه‌داشتن اين رژيم بي‌فايده است و نيروهاي ايران و جمعيت چهار برابري آن نسبت به عراق، دست به هم داده‌اند كه جنگ را به سود خود به پايان برسانند. ادامة جنگ توان و حوصله مردم و روحية سربازان عراق را از بين برده و علي‌رغم آرامش ظاهري بغداد، موجي از نااميدي و نارضايتي و خستگي از جنگ شهر را فراگرفته است. اقتصاد عراق نيز اميد اين رژيم را به يأس تبديل كرده‌است.»[۲۰] روزنامه لبناني "السفير" نيز به نقل از كارشناسان علوم نظامي، چنين نوشته‌است: «اشغال احتمالي جادة ارتباطي ميان بصره و بغداد توسط ايران، مصيبتي بزرگ براي عراقي‌ها خواهد بود، چون ايران ثابت كرده‌است كه پس از تصرف شبه جزيره "فاو"، حمايت و امكانات لازم را براي اين اقدام دارد.»[۲۱] ژنرال "بوي" كارشناس علوم نظامي فرانسه نيز در گفت‌وگويي با روزنامه "الوطن"، ضمن اعتراف به قدرت نظامي برتر ايران در جنگ با عراق، گفت: «ايراني‌ها با در دست داشتن عواملي چون برتري نيروي انساني و قدرت نظامي، مركز ثقل جبهه را در اختيار دارند، به‌طوري كه به‌شدت بر عراق در جبهه‌هاي جنگ فشار مي‌آورند ... شوروي در آغاز اين جنگ از ارسال محموله‌هاي سلاح به عراق خودداري مي‌كرد ولي با مشاهدة موفقيت ايران در فتح جبهه، با موافقت امريكا ارسال سلاح‌هاي گوناگون را به عراق آغاز كرد.» وي پيش‌بيني كرد كه جنگ ميان ايران و عراق در آيندة نزديك پايان نخواهد يافت.[۲۲]
گزارش -576
"فاروق الشرع"، وزيرخارجه سوريه بعدازظهر امروز وارد تهران شد و پيام "حافظ اسد" را تقديم رئيس‌جمهور كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، رئيس‌جمهور حجت‌الاسلام و المسلمين خامنه‌اي در ديدار با وزير امورخارجه سوريه، پس از تشكر از پيام محبت‌آميز رئيس‌جمهوري سوريه، دربارة اوضاع منطقه و روابط دوكشور به گفت‌وگو پرداخت. وزيرخارجه سوريه در ديداري جداگانه با نخست‌وزير (ميرحسين موسوي) در مورد روابط دوجانبه، اوضاع منطقه و سفر اخير نخست‌وزير اسرائيل به مراكش مذاكره كرد. مهندس موسوي در اين ديدار با اشاره به روابط نزديك دو كشور گفت: «اين نزديكي روابط، بسياري از توطئه‌ها را عليه ملت‌هاي مسلمان خنثي كرده و در آينده نيز در سرنوشت كشورهاي اسلامي و عربي تأثير خواهد گذاشت.» وي با ستودن مقاومت سوريه در مقابل فشارهاي جديد اسرائيل براي تحميل صلح، بر سياست جمهوري‌اسلامي ايران مبني‌بر حفظ آرامش منطقه، گسترش روابط با جهان خارج بر مبناي اصول انقلاب‌اسلامي، تأكيد كرد. در اين ديدار فاروق الشرع از مواضع اصولي ايران در مورد وقايع مهم منطقه و جهان، به‌ويژه محكوميت سفر نخست‌وزير اسرائيل به مراكش، تشكر كرد. وزير خارجه سوريه پس از چند ساعت توقف، امشب از تهران رفت.[۲۳] راديو اسرائيل با پخش خبر سفر وزير خارجه سوريه به ايران گفت: «به گزارش راديو دولتي تهران، مقامات جمهوري‌اسلامي به وزيرخارجه سوريه اطمينان داده‌اند كه ايران در نظر ندارد جنگ عليه عراق را گسترش دهد. خبرگزاري "رويتر" قبلاً از قول حجت‌الاسلام خامنه‌اي گزارش داده بود كه عربستان سعودي از ليبي و سوريه درخواست كرده كه از نفوذ خود بر ايران براي توقف جنگ نفت‌كش‌ها در خليج‌فارس، استفاده كنند. حجت‌الاسلام خامنه‌اي همچنين اضافه كرد كه ايران در برابر حمله عراق به كشتي‌ها ساكت نخواهد نشست.»[۲۴] از سوي ديگر، "هفته‌نامه كيهان سلطنت‌طلب" چاپ لندن، از حملة ايران به كشتي‌هاي ساير كشورها در خليج‌فارس، عمليات عناصر حزب‌الله در بيروت و اختلافات مذهبي، به‌عنوان موارد اختلاف بين ايران و سوريه ياد كرد.[۲۵]
گزارش -577
"كيم ايل سونگ" رئيس‌جمهوري كره‌شمالي در ديدار با سفير ايران در كره، با حمايت از جمهوري اسلامي ايران گفت: «از اين كه روابط دوستانه دو كشور به نفع دو ملت توسعه مي‌يابد، خرسندم و مبارزه سرسختانه شما را عليه امپرياليسم امريكا بسيار عالي ارزيابي مي‌كنيم.»[۲۶]
گزارش -578
رسانه‌هاي خبري هدف از سفر وزير نفت ايران (آقازاده) به شوروي را كه از دو روز پيش آغاز شده‌است، مذاكره با مقام‌هاي آن كشور براي صدور مجدد گاز ايران جهت تأمين درآمدهاي ارزي بيشتر و همچنين در ادامة تلاش‌هاي ايران براي جلوگيري از حمايت تسليحاتي آن كشور از عراق، اعلام كرده‌اند. در اين باره راديو بي.بي.سي در تفسيري گفت: «وزير نفت ايران در رأس هيئتي به مسكو رفته تا دربارة امكان صدور مجدد گاز ايران به شوروي، با مقامات اين كشور گفت‌وگو كند. اين سفر مي‌تواند با ايجاد مرحلة ديگري از مناسبات دو كشور ابعاد ديگري نيز به‌دنبال داشته باشد. دولت ايران مي‌كوشد تا حتي‌الامكان مانع رسيدن اسلحه به عراق شود، همان‌طور كه مدتي است با فرانسه كه يكي از تأمين‌كنندگان اصلي سلاح‌هاي مورد نياز عراق است، در تماس بوده و شايد اكنون نيز مي‌خواهد در همين زمينه با شوروي كه مهم‌ترين منبع تأمين اسلحه عراق است وارد مذاكره شود.» بي.بي.سي افزود: «بعيد نيست كه ايران نيز بخواهد از شوروي اسلحه خريداري كند زيرا بيشتر سلاح‌هاي ايران ساخت كشورهاي غربي به‌خصوص امريكاست كه از زمان شاه باقي مانده، البته مقداري هم سلاح ساخت شوروي در اختيار دارد كه قسمتي از آن را در جنگ با عراق به غنيمت گرفته و بخشي را هم ظاهراً از سوريه، ليبي و كره‌شمالي دريافت كرده‌است. بنابراين ايران به‌نحوي به سلاح‌هاي ساخت شوروي متكي شده‌است و شايد اكنون به فكر افتاده تا مستقيماً از شوروي سلاح بخرد... كارشناسان و متخصصان شوروي در چندين طرح صنعتي مهم در ايران نظير نيروگاه‌هاي برق. كارخانه ذوب‌آهن اصفهان همكاري دارند. شوروي تقريباً يك سال قبل به دنبال جنگ شهرها، گروهي از متخصصان خود را به اين دليل كه از بمباران مناطق مسكوني و تأسيسات صنعتي ايران توسط عراق، در امان باشند، از اين كشور خارج كرد. در اين مدت ايران كوشيده كه شوروي را ترغيب كند تا متخصصان خود را دوباره به ايران بفرستد. از سوي ديگر، موضوع صدور گاز ايران به شوروي نيز مطرح است. صدور گاز به شوروي بعد از انقلاب قطع شد و اكنون مقامات دو كشور براي از سرگرفتن آن مذاكره مي‌كنند.»[۲۷]
گزارش -579
خبرگزاري فرانسه طي گزارشي ادعا كرد كه عربستان از مشتريان عمدة خود خواسته است تا ميزان تحويل نفت خود از عربستان سعودي را كه ابتدا براساس شش ميليون بشكه در روز تعيين شده‌بود، در ماه اوت كاهش دهند. در اين گزارش آمده‌است: «توليد روزانه نفت عربستان سعودي در ماه اوت (مرداد 1365) پنج ميليون بشكه و در ماه ژوئيه گذشته(تير 1365) 42/5 ميليون بشكه در روز بوده‌است. با توجه به اين كه عربستان‌سعودي براساس توافق اخير اوپك در ژنو، متعهد شده‌است تا براي ماه سپتامبر آينده (از دهم شهريور) توليد روزانه خود را به 35/4 ميليون بشكه برساند، بنابراين ناگزير است با حذف تخفيف قيمت‌هاي توافق شده با مشتريان عمدة خود، مجدداً مذاكرات دوستانه‌اي را با آنها آغاز نمايد. پيش‌بيني مي‌شود كه توليد نفت اين كشور در ماه سپتامبر حتي از سهمية تعيين‌شده از سوي اوپك براي اين كشور اندكي كاهش داشته باشد.»[۲۸] صرف نظر از اين‌كه در جنگ شديد اقتصادي متحدان عراق عليه ايران، چنين اخباري تا چه حد به واقعيت نزديك است، تلاش عراق براي افزايش صدور نفت خود قابل توجه است. در اين‌باره "قاسم احمدتقي" وزير نفت عراق اعلام كرد كه كشورش سقف توليد روزانه دو ميليون بشكه نفت خود را تا پايان سال 1986(دي ماه 1365) حفظ خواهد كرد. احمدتقي در مصاحبه‌اي با هفته‌نامه عراقي "الفبا" گفت كه كشورش براي افزايش سهم توليد خود تا مقدار سهميه ايران، تلاش مي‌كند و اين زماني تحقق مي‌يابد كه خط لوله جديد از طريق تركيه تكميل شود. وي افزود كه عراق در حال حاضر سرگرم احداث خط لوله نفتي دوم از خاك تركيه‌است كه پس از تكميل شدن آن تا اواسط سال 1987(1366)، ظرفيت صدور نفت خود را 500 هزار بشكه در روز افزايش خواهد داد. پس از اتمام خط لولة نفت ديگري در خاك عربستان سعودي در سال 1988، روزانه يك ميليون بشكه نفت ديگر به اين ظرفيت افزوده خواهد شد.[۲۹]
گزارش - 580
به نوشتة نشريه انگليسي‌زبان "الطايرالجديد" چاپ لندن، در حال حاضر 500 هزار عراقي در سراسر اروپا و امريكا بدون گذرنامه سرگردان‌اند و علت آن خودداري دولت عراق از تمديد گذرنامه آنها است. "الطايرالجديد" نوشته‌است: «ارتباطات تلفني با عراق كه از فوريه 1985(1364) قطع شده‌بود، هنوز برقرار نشده‌است و تماس‌هاي تلفني كه از طريق اپراتور انجام شود، كنترل مي‌گردد. مسافراني كه از بغداد آمده‌اند با رو به افزايش خواندن تعداد اعدام‌ها در عراق، آخرين اعدامي را "شهردار بغداد" اعلام كردند كه به اتهام بي‌كفايتي و ناتواني در انجام دادن امور محوله اعدام شده‌است. از آغاز زمامداري صدام حسين تاكنون 30 هزار عراقي اعدام يا مفقود گشته‌اند.»[۳۰]
گزارش - 581
خبرگزاري كويت درباره اقدامات دفاع ساحلي اين كشور گزارش داد: «وليعهد اين كشور (شيخ‌سعد عبدالله الصباح) از تعداد نامشخصي پست‌هاي شناور مراقبت دريايي بازديد كرد. اين پست‌هاي متحرك كه اخيراً براي مقاصد دفاعي و امنيتي نصب شده‌اند، آب‌هاي ساحلي كويت را براي مراقبت از كشتي‌ها پوشش مي‌دهند و به‌عنوان مراكز پشتيباني و امداد آنها (كشتي‌ها) نيز عمل مي‌كنند. هريك از اين پست‌هاي 1300متر مربعي را كه يك اتاق كنترل دارند، 40 تن اداره مي‌كنند و مجهز به واحدهاي توپخانه، موشك، رادار و تجهيزات بي‌سيم و بالشتك‌هاي فرود هلي‌كوپتر هستند. اين خبرگزاري به نقل از وزير كشور كويت (شيخ نواف) گزارش داد: «اين پست‌ها مكمل مهمي براي واحدهاي گارد ساحلي هستند و به تقويت قدرت دفاعي مرزي ما كمك خواهند كرد.» "آسوشيتدپرس" ضمن مخابره اين خبر، به حضور نيروهاي ايراني در شبه جزيره فاو در جنوب عراق كه با مرز شمال‌شرقي كويت تنها 15 مايل فاصله دارد و قسمتي از آن را در فوريه سال گذشته(بهمن 1364) نيروهاي ايران تصرف كردند، اشاره كرد.»[۳۱]
گزارش - 582
جانبازان انقلاب‌اسلامي و جنگ تحميلي امروز راهپيمايي باشكوهي در مكه برگزار كردند. به گزارش خبرنگاران اعزامي‌ِ صدا و سيماي جمهوري‌اسلامي ايران به عربستان سعودي، اين جانبازان بعدازظهر امروز در مكه در حالي كه بعضي از زائران ايراني و خارجي بيت‌الله‌الحرام آنها را مشايعت مي‌كردند، در مسجدالحرام اين راهپيمايي باشكوه را انجام دادند. جانبازان كه با فريادهاي "مرگ بر امريكا"، "مرگ بر شوروي" و "مرگ بر اسرائيل" مسلمانان را به وحدت و يكپارچگي عليه استعمارگران و استثمارگران دعوت مي‌كردند، پس از عبور از چند خيابان شهر مكه در قبرستان "ابي‌طالب" اجتماع كردند و به نوحه‌خواني پرداختند، سپس به سخنان يكي از روحانيان گوش فرادادند و در پايان براي طول عمر امام امت و پيروزي رزمندگان اسلام دعا كردند.[۳۲] بعثة حضرت امام در مكه امشب سميناري تحت عنوان "عراق" با حضور جمعي از حاجيان كشورهاي اسلامي از جمله عراقي برگزار كرد. در اين مراسم "سيدسامي‌البدري" يكي از اعضاي مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق با اشاره به اهميت مراسم حج براي مطرح كردن مشكلات مسلمانان و كوشش براي رفع آن، شمه‌اي از مسائل و مشكلات مسلمانان را برشمرد و با تأكيد بر اين كه رژيم بعث صدام با اسلام مخالف است، گفت: «اين رژيم هرگونه صداي حق‌طلبانة مردم عراق را خفه مي‌كند، به‌طوري كه تاكنون 20 هزار جوان عراقي را به شهادت رسانده و 300 هزار تن را در سياه‌چال‌ها انداخته است.» وي با اشاره به اين‌كه جنگ تحميلي عراق عليه ايران برخاسته از ضديت رژيم صدام با اسلام است، گفت: «صدام نمي‌تواند تحمل كند كه رژيم اسلامي در منطقه پا بگيرد.»[۳۳]
گزارش - 583
وزارت كار و امور اجتماعي هرگونه اخراج كارگران را به بهانه اوضاع نامطلوب اقتصاد كشور و كمبود ارز ممنوع كرد. براساس دستورالعمل ابلاغ شدة اخير وزارت كار و اموراجتماعي به ادارات كار سراسر كشور، با كارفرماياني كه به‌دليل مشكلات ارزي اقدام به اخراج كارگران كنند، قاطعانه برخورد خواهد شد. آقاي "محجوب" مشاور و بازرس ويژه نخست‌وزير با اعلام اين مطلب و تأييد سخنان اخير وزير كار و اموراجتماعي مبني‌بر مخالفت با اخراج كارگران، گفت: «در سال جاري با وجود محدوديت‌هاي فراوان ارزي، 14 ميليارد دلار ارز بابت خريد كالاهاي ساخته شده و مواد اوليه، از كشور خارج شده، لذا در كشور نمي‌تواند بي‌كاري به‌وجود آيد.» وي ضمن تأكيد بر حسن اجراي دستورالعمل اخير وزارت كارواموراجتماعي در جلوگيري از اخراج‌كارگران، گفت: «در شرايط فعلي هيچ‌كارگري نبايستي به‌دليل نبود ارز اخراج‌شود. مديريت‌ها بايد با اصلاح خطوط‌توليد، در حل مشكل بي‌كاري‌پنهان اقدام‌كنند.»[۳۴]
گزارش - 584
مذاكره بين نمايندگان شوروي و اسرائيل كه ديروز پس از 19 سال در "هلسينكي" فنلاند برگزار شده‌بود، بر اثر اختلاف نظرهايي دربارة دستور كار آن، بدون نتيجه خاتمه يافت.[۳۵] خبرگزاري فرانسه دربارة اين ملاقات پيش از اين گزارش داده بود: «مقامات شوروي و اسرائيل در زمينه برقراري مجدد روابط ديپلماتيك دوجانبه ملاقات خواهند داشت. اگرچه گفت‌وگوها درباره گشايش كنسولگري در پايتخت‌هاي دو كشور دور مي‌زند اما ناظران معتقدند كه مسائل ديگري نيز بر آن افزوده خواهد شد.» "شيمون پرز" نخست‌وزير اسرائيل روز شنبه در يك نطق راديويي اظهار اميدواري كرد كه گفت‌وگوهاي موردنظر به يك گشايش منجر شود. "اسحاق شامير" وزيرخارجه اسرائيل نيز گفته‌است كه بهبود روابط مسكو و تل‌آويو به تجديدنظر عميق شوروي‌ها در سياست‌هاي آنان در مورد يهوديان وابسته است. از سوي ديگر، سخن‌گوي وزارت خارجه شوروي هفته‌گذشته گفته‌بود كه مذاكرات هلسينكي صرفاً در خصوص مسائل كنسولي است، اما مقامات اسرائيلي مي‌گويند بايد وضع يهوديان شوروي نيز مورد بحث قرارگيرد.[۳۶] شركت مطبوعاتي و تحقيقاتي فرانديش در گزارش سالانه خود تحت عنوان "رويدادهاي سال 1365" نوشته‌است: «گفته شده‌است اين اجلاس نوعي تبادل اطلاعات بين دو كشور بوده است. اهم مسائل مورد بحث واقع شده، وضعيت يهوديان شوروي و جريان صلح خاورميانه بوده‌است و شوروي‌ها در اين نشست ابراز تمايل كرده بودند كه نقش كرملين در روند صلح خاورميانه گسترش يابد.»[۳۷]
ضميمه اول گزارش 566: معايب طرح مانور جديد عمليات در جزيرة جنوبي به نوشته رواي قرارگاه كربلا، برادر عبدالله درويشي، تصويب طرح مانور جديد در حالي صورت گرفت كه بسياري از فرماندهان علي‌رغم موافق نبودن با اين طرح، از اظهارنظر صريح در مورد آن خودداري كردند.[۳۸] اين راوي دربارة اين طرح كه به‌نام طرح "بوشهر" (به‌دليل تصويب آن در اين شهر) معروف شده‌بود، نوشته‌است: «علي‌رغم برخي مزايا، در مجموع نقاط ضعف اين طرح بر نقاط قوتش غلبه دارد. از جمله نقاط قوت اين طرح، عمق دادن به مانور عمليات از خط اول به خط دوم دشمن و در اختيار داشتن نيروي احتياط براي اجراي عمليات در شب‌هاي دوم و سوم و نيز به‌كارگيري نيروي كمتر در شب اول و نداشتن مشكل عقبة نامناسب در پدغربي را مي‌توان نام برد. از سوي ديگر، وابستگي پدهاي جزيره به يكديگر، جناح دادن لشكر19 فجر و تمركز آتش دشمن روي شرق جزيره، از جمله موانع اجراي طرح جديد مانور محسوب مي‌شود.» در اين جلسه برآمادگي بيشتر تيپ32 انصارالحسين(ع) نسبت به ديگر يگان‌ها علي‌رغم كمبود نيروي آن، تأكيد شد.[۳۹]
ضميمة دوم گزارش 566: وضعيت شناسايي و كار مهندسي در جزاير مجنون راوي قرارگاه كربلا، دربارة پيش‌رفت كارهاي شناسايي در عمليات جزيره مجنون، نوشته‌است: «كار شناسايي هرچند در مراحل اوليه به كندي پيش مي‌رفت ولي با گذشت زمان سرعت بيشتري به خود گرفت. يگان‌ها تقريباً با كشف راه‌كارهاي كلي، خود درصدد رفع نواقص و تكميل آن مي‌باشند. براي يافتن راه‌كارها، نيروهاي شناسايي در دسته‌هاي دو الي چهار نفره با قايق تا نزديكي كمين دشمن رفته و از آن‌جا با لباس غواصي از ميان كمين‌ها عبور كرده و از وضعيت خط و نوع فعاليت‌هاي دشمن اطلاعات كسب مي‌كنند.» در اين گزارش همچنين آمده‌است: «از دكل‌هاي 6 تا 45 متري نصب شده در منطقه به‌منظور شناسايي استفاده مي‌شود. به‌علاوه اخيراً يك دوربين فيلم‌برداري نيز توسط قرارگاه نصرت روي يكي از اين دكل‌ها نصب شده كه قادر است تا عمق 10 كيلومتري محل استقرار دشمن را فيلم‌برداري كرده و همزمان روي صفحه تلويزيون پخش كند. در كنار اين اقدامات، به‌خاطر ابهامات فرماندهان يگان‌ها از خط دشمن، در روز 25/5/1365 از منطقه عملياتي عكس هوايي گرفته شد كه اين امر در رفع ابهامات موجود تا اندازه‌اي مؤثر واقع شد.»[۴۰] راوي در مورد چگونگي پيش‌رفت كار مهندسي در جزيره كه براي آماده‌سازي منطقه عمليات انجام مي‌شد، افزوده‌است: «علي‌رغم تأكيدات مكرر فرماندهان و ديگر مسئولان يگان‌هاي رزمي مستقر در جزاير جنوبي مبني‌بر كمبود امكانات مهندسي، هنوز هيچ پيش‌رفتي در واگذاري اين امكانات به يگان‌ها صورت نگرفته، به‌طوري‌كه مثلاً در مورد وعده ارسال 1000 كمپرسي، تاكنون تنها 11 كمپرسي به‌دست نيروها رسيده‌است. از سويي، عدم كشش جزيره براي تردد و فعاليت كمپرسي‌ها، مشكلات نيروها را دو چندان كرده‌است.»[۴۱]
منابع و مآخذ روزشمار 1365/05/28
- ↑ سند شماره 1251 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه‌نصرت در عمليات جزيره جنوبي مجنون، راوي: عبدالله درويشي، 18/5/1365 تا 16/6/1365 ص‌ص 48 تا 59.
- ↑ پيشين؛ وـ سند شماره 19417 پ ن مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: جلسه شمارة 10، عمليات جزيره جنوبي قرارگاه نصرت، 28/5/1365، نوار شماره 20559، ص‌ص 32 تا 48؛ وـ سند شماره 336، مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش عمليات محدود در جزيره مجنون، راوي عبدالله درويشي، مهر 1365، ص‌ص 63 تا 65، وـ سند شماره 21035 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، جلسه شماره 11، عمليات جزيره جنوبي، قرارگاه نصرت، 28/5/1365، نوار شماره 20560، ص‌ص 2 و 3.
- ↑ سند شماره 15240 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 38"، اطلاعات سپاه يكم جنوب (كربلا)، 29/5/1365، ص6.
- ↑ سند شماره 15261 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي و اطلاعاتي شماره 1494"، قرارگاه عمليات جنوب (ركن2)، 31/5/1365، ص5.
- ↑ Sreed Har Kapil Kaul, Tanker War, Aspect of IraqـIran War (1980ـ88), New Delhi, ABC, Publishing House, 1989, p110.
- ↑ واحد مركزي خبرصدا و سيماي جمهوري‌اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 28/5/1365، ص1، به نقل از راديو بغداد، 28/5/1365.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 154، 30/5/1365، ص‌ص 14 و 15، ابوظبي، خبرگزاري آلمان‌غربي، 29/5/1365.
- ↑ Year’s Book U.N s/18285. P.225
- ↑ روزنامه كيهان، 30/5/1365، ص19، باختران، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
- ↑ سند شماره 226114 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: منابع سياسي داخلي سپاه، 28/5/1365، ص21.
- ↑ پيشين، ص40، نشريه "قيام ايران" وابسته به بختيار.
- ↑ سند شماره 97076 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفتر فرماندهي سپاه منطقه يك ثارالله،، 28/5/1365.
- ↑ روزنامه كيهان، 28/5/1365، ص‌ص 19 و 20؛ وـ روزنامه جمهوري‌اسلامي، 29/5/1365، ص11.
- ↑ روزنامه جمهوري‌اسلامي، 29/5/1365، ص2.
- ↑ سند شماره 97085 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: رئيس ستاد ناحيه 1، "اعزام نيرو به لشكر عاشورا و برخي پادگان‌هاي كردستان"، 29/5/1365.
- ↑ سند شماره 97083 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه‌پاسداران ناحيه مازندران، "آمار اعزامي ناحيه مازندران به جبهه"، 29/5/1365.
- ↑ مأخذ شماره14، ص1، به نقل از روزنامه هرالدتريبون.
- ↑ روزنامه ابرار، 28/5/1365، ص1، روزنامه هرالدتريبون.
- ↑ مأخذ شماره7، ص 9، واشنگتن، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، 29/5/1365؛ وـ مأخذ شماره 9، ص20، نيويورك، خبرنگار روزنامه كيهان.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 28/5/1365، ص3، خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، به نقل از روزنامه "داگنس‌نيهتر".
- ↑ پيشين، ص14، واحد مركزي خبر روزنامه "السفير".
- ↑ مأخذ شماره 13، ص2، كويت، خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از روزنامه كويتي "الوطن".
- ↑ روزنامه كيهان، 29/5/1365، ص3.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 155، 31/5/1365، ص‌ص 39 و 40، به نقل از راديو اسرائيل، 30/5/1365.
- ↑ كيهان، چاپ لندن،30/5/1365، ص3، به نقل از لوموند.
- ↑ مأخذ شماره 20، ص3، به نقل از خبرگزاري جمهوري‌اسلامي.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 153، 29/5/1365، ص 16، راديو لندن.
- ↑ روزنامه جمهوري‌اسلامي، 28/5/1365، ص2، به نقل از خبرگزاري فرانسه.
- ↑ روزنامه كيهان، 29/5/1365، ص18، بغداد، خبرگزاري آلمان‌غربي.
- ↑ روزنامه جمهوري‌اسلامي، 28/5/1365، ص1، واحد مركزي خبر، به‌نقل از نشريه"الطايرالجديد"، چاپ لندن.
- ↑ مأخذ شماره 7، ص 35، كويت، آسوشيتدپرس.
- ↑ مأخذ شماره 13، ص11، خبرنگار اعزامي صداوسيما.
- ↑ روزنامه جمهوري‌اسلامي، 30/5/1365، ص11.
- ↑ مأخذ شماره 27، ص 11.
- ↑ شركت مطبوعاتي و تحقيقاتي فرانديش، رويدادهاي سال 1365(تهران: بهمن 1366)، ص 87.
- ↑ روزنامه كيهان، 26/5/1365، ص20.
- ↑ مأخذ شماره 35، ص 100.
- ↑ سند شماره 336 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "عمليات محدود در جزيره مجنون"، گزارش راوي قرارگاه كربلا، راوي: عبدالله درويشي،مهر 1365، ص79.
- ↑ پيشين، ص81.
- ↑ مأخذ شماره 38، ص‌ص 73 و 74.
- ↑ سند شماره 1251 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نصرت در عمليات جزيره جنوبي"، راوي: عبدالله درويشي 18/5/1365 تا 16/6/1365، ص‌ص 1/25 و 1/26؛ و نوار شمار 20550