1365.11.02

روزشمار جنگ سال 1365 1365.11.02
نام‌های دیگر	دو بهمن
تاریخ شمسی	1365.11.02
تاریخ میلادی	22 ژانویه 1987
تاریخ قمری	21 جمادی‌الاول 1407

1359.11.02

1360.11.02

1361.11.02

1362.11.02

1363.11.02

1364.11.02

1366.11.02

گزارش -1

1. طرح توسعه و تثبیت سرپل تصرف شده در غرب نهر جاسم که قرار بود امروز (چهاردهمین روز عملیات کربلای۵) به همت دو قرارگاه عملیاتی کربلا و نجف اجرا شود، به دلایلی چون آماده نبودن برخی یگانهای رزمی این دو قرارگاه به روز بعد موکول شد. در ساعت ۸:۳۵ و ۱۲:۴۵ امروز، محسن رضایی فرمانده کل سپاه و فرمانده عملیات کربلای۵ در دو تماس تلفنی با هاشمی رفسنجانی فرمانده عالی جنگ* از دور بودن سامانههای پدافند هوایی هاک نیروی هوایی ارتش از منطقه عملیاتی شلمچه و در نتیجه عملکرد ضعیف آنها گلایه کرد. آقای هاشمی هم گفت ابراز چنین گلایهای از سوی فرماندهان سپاه به تضعیف روحیه کارکنان ارتشی این سامانه که در جریان عملیات کربلای۵ زحمات بسیار متحمل شدهاند، منجر خواهد گردید. محسن رضایی: «بچه ها مسائل را از خط میگویند. ما هم به شما منتقل میکنیم و بچهها هم دروغ نمیگویند ... این مسائلی است که از طرف بچه ها منتقل میشود و الآن آقا رحیم و برادر شمخانی [جانشین و فرمانده نیروی زمینی سپاه] آنجا هستند.» در ساعت ۱۴:۳۰ محسن رضایی با فرماندهی قرارگاه نجف تماس گرفت تا از آخرین وضعیت این قرارگاه در سرپل غرب نهر جاسم (در جنوب جاده بوارین - تنومه) و جزیره صالحیه اطلاع یابد. نورعلی شوشتری جانشین فرمانده قرارگاه نجف: «[نیروهای لشکر] ۲۱ [امام رضا] روی سبوح است.» محسن رضایی: «بگویید گام به گام ادامه دهند [پیشروی کنند]. سبوح را مطمئن هستید؟» نورعلی شوشتری: «قسمت سبوح و رئوف درگیری با دشمن ادامه دارد. بچهها از پل یک هفتم [۴۶] تردد دارند؛ ولی مشکل است. لشکر۱۰ [سیدالشهدا] از یک هفتم به بالا استقرار دارد.» مصطفی ایزدی فرمانده قرارگاه نجف: «توپخانه و ادوات با مشکل مهمات روبهرو هستند.» محسن رضایی: «هیچ مشکل ندارند. به آنها گفته شده بروند بگیرند.» در ساعت ۱۷:۵۵ نیز محسن رضایی در تماس با فرماندهی قرارگاه کربلا از آخرین وضعیت یگانها و خطوط دفاعی این قرارگاه پرسید که پاسخ داده شد وضعیت عادی است. همچنین، در ساعت ۲۰:۴۰ و پس از تلاشهایی که برای انتقال سامانه های هاک به نزدیکی منطقه عملیاتی انجام شد، تماس دیگر میان فرمانده عالی جنگ و فرمانده سپاه برقرار گردید که بخشی از آن چنین است: هاشمی رفسنجانی: «حال شما خوب است؟» محسن رضایی: «شما پدافند را که حل کنید ما خیلی خوب هستیم.» هاشمی رفسنجانی: «حل شد که.» محسن رضایی: «بله. دو تا [هاک] آوردند. چند تا به آنها گفتیم [برای استقرار]، هنوز بررسی نکردهاند که به ما بگویند.» هاشمی رفسنجانی: «میگویند جایی را به ما گفته اند که [عراقیها] ما را میزنند و منهدم میکنند.» محسن رضایی: «اگر بچه های خود ما را آموزش میدادند ...» هاشمی رفسنجانی: «خب بیاورید آموزش بدهند.» محسن رضایی: «خب نمیدهند.» هاشمی رفسنجانی: «روحانی [رئیس ستاد پدافند کل کشور] مرتب به آقای سنجقی [مشاور فرمانده جنگ در امور سپاه] میگوید نیرو بدهید آموزش بدهیم.» محسن رضایی: «دفعه قبل که شما گفتید، اینها نکردند.» هاشمی رفسنجانی: «شما بنشینید با سنجقی و روحانی صحبت کنید.» محسن رضایی (به مزاح): «نه، ما صحبت نمیکنیم.» هاشمی رفسنجانی: «آقای رفان [فرمانده نیروی هوایی سپاه] آمده بود از شما گلایه میکرد که نیرو خواستهاند برای آموزش، شما به آنها نمیدهید. کلاسشان ۱۶۰ نفر ظرفیت دارد، ولی ۵۰، ۶۰ نفر بیشتر به آنها ندادهاید.» محسن رضایی: «درست است، نمیدهند.» هاشمی رفسنجانی (به مزاح): «شما باید بدهید. شما عجب فرماندهی هستید!» محسن رضایی (به مزاح): «یال و کوپال ما را شما ریختهاید.» هاشمی رفسنجانی: «وضعتان چه طور است؟ مردانه کار کنید. دیگر برنگردید.» محسن رضایی: «شما عقب افتادهاید از نظر امکانات.» هاشمی رفسنجانی: «ما که پشتیبانی میکنیم از تهران، از اینجا. ...» محسن رضایی: «ما از شما راضی هستیم. اگر بعضی مواقع عصبانی میشویم ببخشید.» هاشمی رفسنجانی: «عیب ندارد، به شما فشار میآید.» محسن رضایی: «من دو ساعت دیگر مسائل را از جلو میگیرم به شما میدهم.» پس از این مکالمه تلفنی و در ساعت ۲۲:۱۰، محسن رضایی با علی شمخانی فرمانده نیروی زمینی سپاه تماس گرفت و از آخرین وضعیت خطوط درگیری و طرح مانوری که قرار بود امشب اجرا شود، پرسید.** شمخانی در پاسخ از تغییرات ایجاد شده در این طرح و نیز ناتوانی برخی یگانها برای اجرای آن گفت و در پی آن: محسن رضایی: «از آنها بخواهید با هر چه که هست عمل کنند. ... به آنها فشار بیاورید میتوانند این کار را بکنند. از همین حالا بروند که فردا شب آماده عمل باشند.» علی شمخانی: «من که دیشب وضع را برای شما نوشتم.» محسن رضایی: «باشد، شما این را به همه آنها بگویید.» علی شمخانی: «چه بگویم؟!» محسن رضایی: «بگو فردا شب عمل کنند. هرچه قدر که میتوانند.» در بخش پایانی این تماس تلفنی، علی شمخانی کمبود نیرو در دو لشکر۵ نصر و ۱۰ سیدالشهدا از قرارگاه نجف را مهمترین دلیل اجرا نشدن عملیات امشب معرفی کرد و قرار شد محسن رضایی در خصوص رفع این مشکل مساعدت نماید. ساعت۲۲:۵۰، محسن رضایی در تماسی دیگر با علی شمخانی: «با جودکی مسئول ستاد لشکر۱۰ صحبت کردیم. گفتند هیچ مشکلی نداریم و رفتند دنبال نیرو. با قالیباف [فرمانده لشکر۵ هم] صحبت کردیم که به بچههایش بگوید که از عقبههایش نیرو بیاید.»

گزارش - 2

2. بمباران شهرها و مناطق مسکونی کشور امروز به شکل گستردهتری ادامه یافت. خبرگزاری جمهوری اسلامی از اهواز گزارش داد هواپیماهای عراقی در ساعت ۶ بامداد امروز توابع شهر اهواز را بمباران کردند که بر اثر آن یک کارگر اصفهانی شهید و ۴ کارگر دیگر مجروح شدند.

همچنین به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از خرمآباد در ساعت ۹:۴۰ چند نقطه اطراف خط آهن تهران - جنوب در بخش پاپ لرستان هدف حمله ۶ جنگنده عراقی قرار گرفت. در این حمله بین تونلهای ۴۲ و ۴۳ و ایستگاههای تنگ ۵ و تنگ ۷ بمباران شد که هیچگونه تلفات و خسارات جانی و مالی دربرنداشت.

گزارش دیگری از همین خبرگزاری حاکی است در ساعت ۱۱:۳۰ شهر خرمآباد مورد هجوم چند فروند هواپیمای عراقی قرار گرفت و سه نقطه مسکونی در اطراف خیابان ناصرخسرو و پشت بیمارستان شهدای عشایر بمباران شد که به شهادت ۷ نفر و مجروح شدن ۵۰ نفر منجر شد. همچنین ۳ بمب به خارج از شهر اصابت کرد. بر پایه این گزارش حمله دیگری به شهر خرمآباد در ساعت ۱۵:۴۷ صورت گرفت که با عکسالعمل پدافند هوایی مستقر در منطقه روبهرو شد. هواپیماهای مهاجم به هنگام فرار دیوار صوتی را بر فراز این شهر شکستند.

در اقدامی دیگر ۵ فروند هواپیمای عراقی در ساعت ۹:۴۵ امروز ۷ نقطه مسکونی شهر بروجرد را بمباران کردند. در این حمله ۴۱ نفر شهید و ۷۰ نفر مجروح شدند. خبرگزاری جمهوری اسلامی ضمن این گزارش یادآور شد این پنجمین حمله موشکی و هوایی به بروجرد ظرف دو هفته اخیر است. بر پایه این گزارش هواپیماهای مهاجم در ساعت ۱۵:۴۷ نیز با تجاوز به حریم هوایی بروجرد دیوار صوتی را بر فراز این شهر شکستند. همچنین در ادامه حمله هوایی امروز صبح به شهر بروجرد ۴ فروند جنگنده عراقی با حمله به شهرستان دورود ۵ نقطه مسکونی در این شهر را بمباران کردند که بر اثر این حمله ۴۳ تن شهید و ۵۱ نفر مجروح گردید.

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از باختران در ساعت ۱۱:۴۵ شهر اسلامآباد غرب برای چهل و دومین بار طی سه ماه اخیر بهوسیله هواپیماهای عراقی بمباران شد. شمار شهدای این حمله ۸ نفر و تعداد مجروحین ۲۲ نفر اعلام شد. در جریان این بمباران همچنین چندین نقطه مسکونی و تجاری تخریب شد.

همچنین در ساعت ۱۲ امروز هواپیماهای عراقی نقاطی از شهر پلدختر را برای دومین روز متوالی بمباران کردند که این حمله علاوه بر خسارات وارده، ۶ شهید و ۴۰ مجروح به جای گذاشت. مقارن ساعت ۱۲:۰۵ امروز نیز ۴ فروند هواپیمای مهاجم عراق ۶ نقطه مسکونی شهر ملایر را بمباران کردند که بر اثر آن ۴۹ تن از مردم غیرنظامی شهید*** و ۱۵۰ تن دیگر مجروح شدند. در این حمله علاوه بر تخریب تعدادی واحد مسکونی و تجاری یک باب دبیرستان و یک مسجد نیز متحمل خساراتی شده است و تعدادی خودرو نیز منهدم گردید.

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از همدان ۴ فروند هواپیمای عراقی در ساعت ۱۲:۰۶ نقاطی از بلوار ۱۷ شهریور نهاوند را به رگبار بستند که بر اثر این اقدام دو تن مجروح گردیدند.

گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از سنندج نیز حاکی است ۵ فروند هواپیمای عراقی در ساعت ۱۲:۳۰ پنج نقطه مسکونی و نیز بیمارستان شهر مریوان را بمباران کردند. بر اثر این بمباران دو تن از مردم غیرنظامی این شهر مجروح شدند.

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از زنجان در ساعت ۱۲:۴۴ چند نقطه شهر زنجان را جنگندههای ارتش عراق بمباران کردند که ۳۷ شهید و ۶۸ مجروح در پی داشت. این گزارش حاکی است: «در این حمله یک مجتمع آموزشی شامل مدارس دیانت، حسن صادقی، نواب صفوی، ۲۲ بهمن، پروین اعتصامی و علیمردان موحد خسارت کلی و جزئی دیدند. همچنین در این بمباران مناطق شوقی، زینبیه و سعدی شمالی و یک مسجد هدف قرار گرفتند که چندین واحد مسکونی در این مناطق به کلی ویران شد و به چند دستگاه اتوموبیل نیز آسیب وارد آمد.»

بر اساس گزارش سپاه پاسداران سلماس در ساعت ۱۴:۳۰ پنج فروند هواپیمای عراقی که یکی از آنها میگ ۲۵ و بقیه از نوع میراژ بود با ورود به حریم هوایی منطقه سلماس، ایستگاه راهآهن بابکان را مورد حمله قرار دادند که بر اثر آن دو نفر شهید و یک نفر مجروح گردید.

همچنین به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از ارومیه مقارن ساعت ۱۵ چهار فروند هواپیمای مهاجم عراق وارد حریم هوایی شهر خوی شدند و چندین راکت به سوی پل هوایی قطور در مسیر راهآهن ایران - ترکیه و روستاهای اطراف پرتاب کردند. در جریان این بمباران ۴ نفر در روستای سرای در منطقه قطور دچار موجگرفتگی شدند و در روستای بابکان نیز یک نفر شهید و یک نفر مجروح شد و به ۸ واگن قطار صدماتی وارد گردید. در این حمله به پل قطور آسیبی وارد نیامد.

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از تبریز نقاط مسکونی این شهر در ساعت ۱۴:۴۵ بهوسیله چند فروند هواپیمای عراقی بمباران شد. در این حمله سه نقطه شهر در حوالی میدان ساعت، خیابان ارتش شمالی و ارتش جنوبی هدف قرار گرفت که بر اثر آن تعدادی مغازه و واحد مسکونی، ساختمان بخش فرهنگی بنیاد شهید و یک واحد تعمیرگاه اتومبیل به کلی تخریب گردید و به یک مسافرخانه نیز آسیب وارد شد. این بمباران ۷ شهید و ۷ مجروح در پی داشت. گزارش همچنین حاکی است: «پس از این بمباران ددمنشانه در شهر شایعه شد دشمن از بمبهای شیمیایی استفاده کرده است که این مسئله موجب اضطراب و وحشت بیشتر مردم گردید ولی این شایعه از سوی مسئولین تکذیب شد.» از سوی دیگر روند خروج مردم از شهر نسبت به روزهای گذشته افزایش یافته است. بر پایه این گزارش در بمبارانهای اخیر در زمان حضور مردم برخلاف گذشته از شعارهای حمایتی از جنگ خبری نیست.

در حمله هوایی دیگر ۶ فروند هواپیمای عراقی در ساعت ۱۶:۲۵ هشت نقطه از مناطق مسکونی همدان را بمباران کردند که بر اثر آن ۴۳ تن شهید و قریب ۵۰۰ تن مجروح شدند و به تعدادی واحد مسکونی و تجاری و چندین دستگاه اتومبیل خساراتی وارد آمد. گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی حاکی است هواپیماهای مهاجم در ساعت ۹:۲۰ صبح امروز یک حمله ناموفق به این شهر انجام داده بودند.

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از اهواز در حمله امروز هواپیماهای عراقی به شهر دزفول در ساعت ۱۶:۴۵ پنج تن مجروح شدند و به چند واحد مسکونی، اداری و تجاری خساراتی وارد شد. بر پایه این گزارش مقارن ساعت ۲۴ شب گذشته نیز نقاط مسکونی دزفول بهوسیله هواپیماهای عراقی بمباران شد.

مقارن ساعت ۲۰:۴۵ امشب شهر اصفهان هدف حمله هوایی قرار گرفت. در این حمله ۷ منزل مسکونی به کلی ویران شد و به یک مسجد و چندین واحد مسکونی و مغازههای اطراف در خیابان مدرس خساراتی وارد آمد. در جریان این بمباران یک تن به شهادت رسید و ۱۹ تن دیگر مجروح شدند. به گفته یکی از مأمورین شهربانی یکی از بمبها که در محل فرود آمده عمل نکرده است. این گزارش بار دیگر یادآور شد بیشتر سکنه منطقه در شمال اصفهان منازل خود را ترک کردهاند.

همچنین حریم هوایی شهرهای دیگری را هواپیماهای مهاجم نقض کردند و اغلب دیوار صوتی بر فراز این شهرها شکسته شد که عبارتند از: بانه، اراک، اهواز، ایلام (سه نوبت)، سقز و سردشت. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از قم دو فروند هواپیمای میگ ۲۵ عراق در ساعت ۱۶:۲۵ امروز قصد بمباران پادگان منظریه قم را داشتند که عکسالعمل به موقع پدافند هوایی مانع از هرگونه عمل تخریبی آنها شد. یک مقام نظامی در این خصوص گفت: «جنگندههای عراقی بمبهای خود را در منطقه کوه نمک در جنوب غربی قم بدون وارد آمدن هیچگونه خساراتی فرو ریختند.» در همین حال به گفته یک منبع مطلع در ستاد مشترک ارتش «جنگندههای نیروی هوایی ایران در هنگام این تجاوز هوایی در منطقه آماده بوده و با هواپیماهای دشمن درگیر شدهاند.» امروز همچنین از سوی محمد جهرمی استاندار لرستان در نامهای به وزارت کشور آمار شهدا و مجروحین حملات هوایی امروز به شهرهای این استان به این ترتیب اعلام شد: بروجرد (۵۲ شهید و ۷۰ مجروح)، دورود (۴۴ شهید و ۷۹ مجروح)، خرمآباد (۸ شهید و ۴۰ مجروح)، پلدختر (۵ شهید و ۱۵ مجروح).****

گزارش - 3

3. در پاسخ دیگری به حملات گسترده عراق به شهرها و مناطق مسکونی ایران، شهر بغداد در ساعت ۲۲:۳۰ امشب هدف یک فروند موشک زمین به زمین یگان هوایی سپاه پاسداران قرار گرفت. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی در پی این حمله موشکی که این خبرگزاری محل اصابت آن را یک مرکز نظامی اقتصادی در بغداد اعلام کرد خبرگزاری رویتر طی گزارشی فوری از بغداد نوشت: «یک موشک زمین به زمین ایران پنجشنبه شب پایتخت عراق را به لرزه درآورد.» به گزارش این خبرگزاری «سکنه بغداد گفتند که صدای انفجار تا شعاع ۱۵ کیلومتری شنیده شد و ستونی از دود سیاه به آسمان بلند شد.»

رویتر همچنین ضمن اشاره به اینکه محل اصابت موشک به گفته ساکنین بغداد یک ناحیه پرجمعیت بوده است یادآور شد: «مسئولین عراقی معمولاً افشای محل دقیق انفجار موشک را به دلایل امنیتی ممنوع میکنند. آنها آمار تلفات پنج حمله موشکی قبلی را فاش نکردند ولی گفتند شماری از مردم کشته و زخمی شدهاند.» این خبرگزاری حمله موشکی امشب را به دنبال حملات هوایی فشرده عراق به شهرها و شهرکهای متعدد ایران ذکر کرد و افزود: «ایران گفته است در حملات هوایی و موشکی ۱۳ روز گذشته عراق بیش از ۱۵۰۰ غیرنظامی کشته شدهاند در حالی که عراق گزارش داده بیش از ۱۸۰ تن از مردمش توسط گلولهباران و حملات هوایی ایران کشته شدهاند که اغلب در بصره بودهاند.»

خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز ضمن گزارش مشابهی از بغداد اعلام کرد: «موشک ایران روز پنجشنبه پس از اینکه ایران گفت هواپیماهای عراقی در حمله به شهرهایش حداقل ۲۱۲ غیرنظامی را کشتند به بغداد اصابت کرد.» آسوشیتدپرس به نقل از خبرنگار عراقی خود در بغداد افزود: «آمبولانسها و ماشینهای آتشنشانی به محل اصابت موشک هجوم آورده بودند اما هیچگونه اشارهای به این محل نکرد.»

همچنین گسترش دامنه حملات عراق به شهرهای ایران مورد توجه برخی رسانههای خبری غرب قرار گرفت. از جمله رادیو امریکا در بخش فارسی ۲۱:۳۰ امروز گفت: «عراق با حملات هوایی خود به ۱۲ شهر ایران از شامگاه دیروز تاکنون حملات هوایی روزانهاش را به ایران شدت بخشیده است.» این رادیو با اشاره به اسامی تعدادی از شهرهای مورد حمله هواپیماهای عراق و شمار تلفات اعلام شده در حمله هوایی دیروز به شهر قم افزود: «از دو هفته پیش که ایران تهاجم تازهاش را به مناطق اطراف بندر بصره آغاز کرد عراق ۲۴ شهر ایران از جمله تهران را بمباران کرده است.»

گزارش - 4

4. خبرگزاری جمهوری اسلامی امروز در گزارشی به پخش و گسترش شایعاتی در کشور درباره احتمال حملات هوایی گستردهتر علیه تهران و شیوه مقابله با تأثیرات جنگ روانی عراق در این زمینه پرداخت. این خبرگزاری نوشت: «از زمان آغاز مرحله تازه حملات عراق به مناطق مسکونی شهرهای میهن اسلامی و به خصوص در چند روز اخیر شایعاتی مبنی بر آنکه رژیم عراق تهدید کرده است شهر تهران یا بعضی از نقاط مشخص شده تهران یا سایر شهرها را بمباران خواهد کرد در سطح شهرهای کشور پراکنده شده است. راویان اینگونه شایعات عموماً اظهار میدارند که آن را از دیگران شنیدهاند و از رادیو بغداد نیز به عنوان منشأ اولیه این شایعات نام برده میشود. جملاتی نظیر از روز شنبه تهران بمباران خواهد شد و در تهران آجر بر روی آجر بند نخواهد شد و از قلهک به بالا را خالی کنید عباراتی است که گفته میشود رادیو بغداد در پیامها و گفتارهای تهدیدآمیز خود مطرح ساخته است.» خبرگزاری جمهوری اسلامی در ادامه ضمن اشاره به اینکه در هیچیک از بخشهای رادیو بغداد که شنود رادیویی این خبرگزاری موفق به دریافت آن شده است به پیامها یا اخطارهای موضوع این شایعات برخورد نکرده است توصیه کرد: «برای خنثیسازی اثرات این جنگ روانی و شرایطی که دشمن در ادامه این روند قصد به وجود آوردن آن را دارد یک حرکت منسجم لازم است.» خبرگزاری سپس افزود: «پخش برنامههای توجیهی در زمینه جنگ روانی و شیوههای آن در قالب برنامههای رادیویی خصوصاً در این شرایط که صدای جمهوری اسلامی به اقتضای شرایط شنوندگان بیشتری دارد میتواند کارساز باشد. در این برنامهها میتوان راههایی را که دشمن برای تخریب روحیه و استقامت عمومی در پیش میگیرد تشریح کرد و در عین حال آمادگی بیشتر عمومی را برای برخورد با هر حادثه ناگواری فراهم کرد.»

گزارش - 5

5. درباره اوضاع شهرهای آسیب دیده از حملات هوایی عراق امروز نیز گزارشهای دیگری منتشر شد که حاکی از خروج اکثر اهالی این شهرها، رواج شایعات مختلف در میان آنان و مشکلات به وجود آمده در زمینه خدمات عمومی به آنها است. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از قم در پی بمباران روز گذشته مناطق مسکونی قم که به شهادت ۱۰۸ تن انجامید مدارس و بازار این شهر به حال تعطیل درآمد. این گزارش حاکی است: «به دنبال این حمله وحشیانه و قصد دشمن مبنی بر بمباران مجدد قم و نبودن امکانات لازم برای مقابله با تجاوزات هوایی، گروههای زیادی از مردم این شهرستان به منظور حفظ جان خود عازم روستاهای اطراف شهرهای دیگر به خصوص تهران و مشهد شدهاند که این مسئله موجب به وجود آمدن صفهای طویل بنزین در مقابل جایگاههای فروش شده است.» گزارش در عین حال میافزاید: علیرغم اینکه طی هفته گذشته قم سه بار مورد حمله ددمنشانه دشمن قرار گرفته و بیش از ۱۳۸ شهید و ۶۰۷ مجروح به همراه داشته و با توجه به امکان حملات مجدد و پخش شایعههای مختلف، مؤسسات خدماتی، درمانی و ادارات دولتی حالت عادی خود را حفظ کردهاند. امروز بسیاری از مردم با مراجعه به بانکها بخشی از سپردههای خود را خارج ساختهاند.

همچنین در پی بمباران اخیر شهر سنندج، شهربانی کردستان در نامهای به استاندار گزارش داد: «روزانه حدود ۷۰ درصد مردم منازل مسکونی خود را به قصد حومه شهر و روستاها و شهرستانهای قروه و بیجار ترک نمودهاند و عدهای شبانه به محل سکونتشان مراجعه و با نگرش به نیمهتعطیل بودن بعضی از مراکز تأمین مایحتاج عمومی در این زمینه مردم اظهار نارضایتی مینمایند. به خصوص شهرستانهای بیجار و قروه که تجمع مهاجرین سنندجی و باخترانی در شهرستان مذکور بیشتر بوده و مردم از نظر تهیه نان و دیگر ارزاق عمومی در مضیقه میباشند.»

شهربانی کردستان در نامه دیگری اعلام کرد: «اخیراً در سنندج شایع گردیده که صدام عفلقی اعلام نموده که به جز شهرستان مهاباد کلیه شهرهای ایران را به گورستان تبدیل خواهد نمود.» این شهربانی همچنین در گزارش دیگری ضمن اشاره به خروج اهالی شهر سقز در پی بمبارانهای اخیر و پناه آوردن آنان به روستاهای اطراف نوشت: «در این رابطه عوامل گروهکهای ضدانقلاب در بین مردم رفته و بر علیه ادامه جنگ و جمهوری اسلامی ایران به تبلیغات سوء پرداختهاند.»

گزارش - 6

6. سومین جلسه فرماندهی نظامی عراق به ریاست صدام رئیس جمهور عراق تشکیل شد.***** به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی این خبر امشب از سوی رادیو دولتی بغداد اعلام شد. بر پایه این گزارش «تاکنون سابقه نداشته است که در طی یک عملیات، اینگونه پیدرپی صدام به تشکیل جلسات فرماندهی کل نظامی عراق اقدام کند.» به گفته رادیو بغداد در این جلسه عدنان خیرالله وزیر دفاع و معاون فرمانده کل نیروهای مسلح، عبدالجبار شنشل وزیر مشاور در امور نظامی و لطیفنصیف جاسم وزیر اطلاعات و جمعی از فرماندهان عالیرتبه ارتش بعث شرکت داشتند. در جلسه امشب ژنرال عبدالجواد زنون رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح عراق حضور نداشت. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از منابع موثق گفت: «گزارشهایی موجود است که نشان میدهد عبدالجواد زنون از سمت خود برکنار شده است.»

گزارش - 7

7. سرپرست ستاد تبلیغات جنگ هدف اصلی عملیات کربلای۵ را انهدام ماشین جنگی عراق اعلام کرد. به گزارش روزنامه کیهان کمال خرازی امروز در مصاحبهای با خبرنگاران داخلی و خارجی اهداف و نتایج عملیات کربلای۵ را تشریح کرد. وی ابتدا از خبرنگاران خواست مشاهدات خود را از پیروزیهای اخیر ایران به جهان مخابره کنند. خرازی گفت: «هدف اصلی از عملیات کربلای۵ انهدام ماشین جنگی عراق بود و صحنههای مختلف این عملیات به میدانی بسیار مناسب برای نابودی ارتش عراق مبدل شده است.» سرپرست ستاد تبلیغات جنگ به میزان انهدام ارتش عراق اشاره کرد و گفت: «تلفات ارتش عراق در عملیات کربلای۵ به حدی است که قابل تصور نیست و آنچه که در طول یک هفته اخیر از ماشین جنگی دشمن منهدم شده به تنهایی بیشتر از تمامی تلفات و خساراتی است که ارتش عراق در جریان عملیات والفجر۸ (فتح فاو) متحمل شده است.» گزارش خبرنگار کیهان حاکی است در این مصاحبه نمایندگانی از نشریات فیگارو پاریس، حریت از ترکیه و ورلد ریپورت از امریکا، خبرگزاریهای چین، فرانسه و ژاپن حضور داشتند. کمال خرازی در ادامه با اشاره مجدد به هدف عملیات کربلای۵ که ضربه زدن به ماشین جنگی دشمن توصیف شده خاطرنشان ساخت که «پس از تحقق کامل این امر نه تنها بصره که حتی بغداد نیز به راحتی برای نیروهای اسلام قابل حصول است.»

گزارش - 8

8. در پی شهادت سه تن از مجروحین شیمیایی که جهت معالجه به آلمانغربی اعزام شده بودند، نماینده دائم ایران در سازمان ملل در نامهای به دبیرکل این سازمان اعلام کرد عدم اقدام مناسب شورای امنیت، عراق را همچنان به ادامه استفاده از تسلیحات شیمیایی علیه نیروهای ایران تشویق کرده است. در نامه سعید رجایی خراسانی به خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل متحد آمده است: «با کمال تأسف به اطلاع میرسانم که بر اثر استفاده عراق از تسلیحات شیمیایی دو نفر از رزمندگان مسلمان ایران که به شدت آسیب دیده بودند و در بیمارستان الیزابت در رکلینگ هاوزن آلمانغربی تحت درمان قرار داشتند در مورخ ۲۰ ژانویه ۱۹۸۷ به شهادت رسیدند.»****** نماینده دائم ایران در ادامه ضمن اشاره به شهادت یکی دیگر از مجروحین شیمیایی ایران در تاریخ ۱۹ ژانویه (۲۹ دیماه) مینویسد: «به لطف نقش برخی اعضای شورای امنیت که همواره مانع توقف نقض پروتکل ۱۹۲۵ ژنو در مورد ممنوعیت استفاده از گازهای خفهکننده، سمی و سایر گازها و جنگافزارهای میکروبی بوده و عراق را تشویق میکنند تا به جنایات ضدانسانی خود ادامه دهد، این رژیم مجدداً مواد شیمیایی سمی را علیه نیروهای ایران در عملیات جاری در جبهههای جنوب و غرب به کارگرفته و تعدادی از آنان را مجروح ساخته است. سازمان ملل ملزم است با اتخاذ اقدامات فوری به این قبیل نقض آشکار قوانین حقوق بینالمللی رژیم عراق خاتمه دهد.»

گزارش - 9

9. مذاکره درباره اوضاع منطقه در پی تحولات اخیر جنگ، معاون امور بینالملل وزارت امور خارجه ایران را راهی عربستان سعودی کرد. به نوشته روزنامه اطلاعات به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی، محمدجواد لاریجانی معاون امور بینالملل وزارت امور خارجه در رأس هیئتی از مقامات وزارت خارجه امشب وارد ریاض شد. این گزارش حاکی است: «به نظر میرسد ملاقات دکتر لاریجانی با مقامات عربستان در رابطه با تحولات اخیر جنگ تحمیلی و منطقه باشد.»*******

لاریجانی همچنین عصر امروز طی توقف کوتاهی در ابوظبی با شیخ حمدان بن زائد قائممقام وزارت خارجه امارات عربی متحده ملاقات کرد. در این دیدار «آخرین تحولات منطقه بهویژه تحولات جاری جنگ ایران و عراق، مسائل مربوط به کنفرانس اسلامی و روابط دوستانه فیمابین مورد بحث و بررسی قرار گرفت.»

گزارش - 10

10. پیروزیهای اخیر ایران در عملیات کربلای۵ انعکاس وسیعی بین اقشار مختلف مردم بحرین بهخصوص شیعیان داشته است. گزارش نشریه گزارش مستقیم وزارت امور خارجه به نقل از نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در منامه حاکی است: پیروزیهای اخیر ایران در عملیات کربلای۵ انعکاس وسیعی در میان قشرهای مختلف مردم بهخصوص شیعیان بحرین داشته و بسیاری از آنها در طول روز با استفاده از رادیوی جیبی به طوری که از دید مأمورین امنیتی بحرین پنهان باشد اخبار عملیات را دنبال میکنند. همچنین با توجه به نگرانیهای به وجود آمده از تحولات نبرد در میان مقامات و مسئولین حکومت آل خلیفه، اخبار مربوط به عملیات که روزانه از صدای جمهوری اسلامی ایران پخش میشود توسط آنان نیز دنبال میشود. به گفته شاهدان عینی رادیوی اتومبیلهای اغلب وزرا و مسئولین دولتی بر روی طول موج رادیوی ایران به زبان عربی تنظیم شده است.

گزارش - 11

11. حضور نیروهای ایران در نزدیکی شهر بصره و اوضاع غیرقابل پیشبینی جنگ همچنان مهمترین مباحث رسانههای خبری و تحلیلگران نظامی جهان است. رادیو بیبیسی امروز در یک برنامه خبری به آخرین گزارشهای ایران و عراق در مورد وضعیت نبردها در جبهه شرق بصره پرداخت و گفت: «ایران امروز صحبتی از پیشرفت نیروها در شرق بصره نکرد و چنین پیداست که حداقل در حال حاضر وضع به حالت سکون درآمده است (اما) مشکل اصلی عراق در واقع این است که با گذشت هر روز شاهد تحکیم جای پای نیروهای ایران در اراضی تصرف شده عراق است و بدون شک این امر بیرون راندن نیروهای ایران را از خاک عراق دشوارتر و هزینه آن را سنگینتر میکند.»

خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز از بغداد گزارش داد: «تهاجم بزرگ ایران به دومین شهر بزرگ عراق ظاهراً به یک روند کم شدت بدل شده است و عراقیها را در انتظار یک تهاجم نهایی باقی گذاشته است. تحلیلگران خارجی در بغداد میگویند علیرغم دستاوردهای اولیه، ایران از زمان تهاجم به بصره تنها مقادیر کمی پیشرفت ارضی کسب کرد.» آسوشیتدپرس با اشاره به اظهارات سخنگوی وزارت خارجه امریکا که گفت ایرانیها کماکان در حال پیشروی آهسته هستند اما در خارج از خطوط دفاعی عراق در اطراف بصره قرار دارند اضافه کرد: «عملاً تمام دیپلماتها و تحلیلگران در بغداد طی هفته گذشته در مصاحبهها گفتهاند که به عقیده آنها بصره سقوط نخواهد کرد.» این خبرگزاری در عین حال خاطرنشان ساخت: «اگر تهاجم ایران کاهش یافته و یا متوقف شده با این همه نیروهای آیتالله روحالله خمینی برخی دستاوردهای مهم استراتژیک سیاسی داشتهاند. ایران برخی از خطوط دفاعی مستحکم عراق را در هم شکسته و دومین بخش عمده از خاک عراق را طی ۱۲ ماه اخیر به دست آورده است. اولین دستاورد تصرف شبهجزیره فاو در ۱۰۰ کیلومتری جنوب بصره بود... (پس از آن) از دست رفتن شرق بصره یک سردرگمی خطرناک را برای عراق به وجود آورده است و بدین گونه که در یک ضدحمله خطر پذیرش تلفات بسیار عراقیها را بپذیرد و یا ادامه اشغال خاک این ناحیه و تهدید بصره را پذیرا شود.»

آسوشیتدپرس همچنین از تلآویو گزارش داد رئیس پیشین اداره اطلاعات ارتش رژیم صهیونیستی سرلشکر پوهوشوا ساگوی طی اظهاراتی که از تلویزیون این رژیم پخش شد ضمن اشاره به این نکته که سقوط شهر استراتژیک بصره میتواند نقطهعطفی در جنگ شش و نیم ساله خلیج (فارس) تلقی شده و به برکناری صدام حسین منجر شود گفت: «اگر صدام ناپدید شده یا تعویض یا کشته شود راه برای حل و فصل مناقشه با ایران باز خواهد بود.» در عین حال این مقام پیشین ارتش رژیم صهیونیستی و دیگر کارشناسان اسرائیلی نسبت به توانایی ایران برای فتح بصره ابراز تردید کردند. ساگوی گفت: «با توجه به تعادل کنونی نیروها، هیچ پیروزی قطعی برای طرفین روی نخواهد داد.» به عقیده وی «اگر تعادل بیشتری از جهت نیروی هوایی و نیروهای منظم و زرهی وجود داشت ایرانیها برنده میشدند.»

در همین حال روزنامههای امریکایی غالباً به انعکاس ارزیابیهای وزارتخانههای دفاع و خارجه امریکا از اوضاع شرق بصره پرداختند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از واشنگتن روزنامه واشنگتن پست در شماره امروز خود نوشت: «تهاجم جاری ایران بیش از هر عملیات دیگر در طول جنگ طول کشیده و تحلیلگران میگویند به خاطر مشکلات تدارکاتی، ایران نمیتواند مدت بیشتری را ادامه دهد.» واشنگتن پست همچنین به نقل از تحلیلگران غربی پیشبینی کرد که «هدف حمله اخیر ایران کسب اعتبار سیاسی قبل از تشکیل اجلاس سران کنفرانس اسلامی در کویت بوده باشد یا این عملیات، حمله نهایی است.» این روزنامه همچنین نوشت: «روز چهارشنبه حرکت مهمی در جبههها رخ نداده و کارخانه پتروشیمی بصره که ایران میگوید آن را مورد حمله قرار داده در واقع یک کارخانه کود شیمیایی بوده است.»

روزنامه نیویورک تایمز نیز در شماره امروز ضمن اشاره به ادعای وزارت دفاع امریکا در این مورد که ایران در نبردهای اخیر شرق بصره علیرغم ۵۰.۰۰۰ تلفات در مقابل تلفات ۲۰.۰۰۰ نفری عراق پیشروی عمدهای نکرده است افزود: «ارقام اعلام شده توسط پنتاگون بر اساس تحلیل نبردهای قبلی در منطقه که توسط شواهد سازمان اطلاعات دفاعی حمایت میشود عنوان میشوند.» روزنامه کریستین ساینس مانیتور در صفحه اول در گزارشی نوشت: «علیرغم تهاجم اخیر ایران این کشور هنوز در جنگ خلیج فارس برتری کسب نکرده است. روشن نیست ایران در این تهاجم چقدر پیشروی داشته است. عراقیها باید قادر باشند ایرانیها را متوقف کنند.»

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از لندن روزنامه گاردین در شماره امروز «عکسی از یک رزمنده در حال قرائت قرآن داخل سنگر منتشر کرد و یک صفحه داخلی را نیز به عکسهای جنگ در جبهههای ایران اختصاص داد. عکسها توسط کاوه گلستان عکاس ایرانی گرفته شده (است).» گاردین به رغم تأکید ضمنی بر عزم ادامه جنگ در مردم ایران، از قول سیمون تیزدال خبرنگار خود، جنگ ایران و عراق را جنگی پایانناپذیر توصیف کرد. این خبرنگار سپس به نتایج تهاجم نافرجام صدام رئیس جمهور عراق به سرزمینهای ایران پرداخته و مینویسد: «ظهور پیروزمندانه شیعه بنیادگرا که شهادتطلبی پاسداران انقلابی آیتالله خمینی سمبل آن است امواج شوک را در خاورمیانه پخش کرده و از ترکیه تا الجزایر و مصر، دولتهای غیرمذهبی در برابر پیشروی اسلام سازشناپذیر به لرزه درآمدهاند.»

همچنین به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از بن روزنامه آلمانی زوددویچه سایتونگ در گزارشی به نقل از خبرنگار خود در کویت اعلام کرد: «به خاطر کاسته شدن از فعالیت توپخانه ایران روی بصره و نیز متوقف شدن ایرانیان در ۶ تا ۸ کیلومتری بصره تعداد فراریان از این شهر کاهش یافته است.» این روزنامه سپس از قول یک مقام نظامی کویت نوشت: «۱۰ کیلومتری باقیمانده تا بصره طولانیترین ۱۰ کیلومتر در جهان است.» زوددویچه سایتونگ در عین حال به نقل از ناظران مینویسد: «ایران توانسته پس از تسخیر فاو مجدداً پایگاهی در خاک عراق برای خود ایجاد کند که میتواند محل آغاز حملات آینده باشد و فرار مردم از بصره و اشغال مجدد قسمتی از خاک عربی توسط ایران فشاری دوباره بر عراق است که میتواند به همبستگی بیشتر اعراب منجر شود.»

به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از پاریس پیر ماری گالوا یک ژنرال فرانسوی در مصاحبه با شماره اخیر روزنامه لوکوتیدین دوپاری درباره جنگ ایران و عراق و عملیات کربلای۵ گفت: «کارشناسان نظامی غرب فکر نمیکنند ایران در جنگ پیروز شود ولی درباره پیامدهای احتمالی نگونبختیهای عراق به تفکر پرداختهاند. یک ناو هواپیمابر امریکایی (کیتی هاوک) به اقیانوس هند و خلیج فارس نزدیک میشود. پاریس همچنان از صدام حسین پشتیبانی خواهد کرد. واشنگتن میکوشد با حفظ تعادل بین ایران و عراق جنگ ادامه یابد.» وی همچنین اظهار عقیده کرد: «به هر حال پیروزی قاطعی وجود نخواهد داشت. جنگ ایران و عراق در واقع وارد مرحلهای از یک جنگ بزرگ فرسایشی و فرسایشی آهسته شده است.» وی درباره وضع نیروهای ایران و عراق در جنگ گفت: «ایران نیروی انسانی بیشتر و عراق نیروی نظامی برتر دارد. ولی ایرانیان دارای ایمان تازهای هستند که به آنها پروبال میدهد و کمبود تجهیزات نظامی را جبران میکند در حالی که عراق که از نظر جنگافزار بسیار غنی است رزمندگانی ندارد که همچون ایرانیان حاضر به جانبازی باشند.» گالوا در خصوص برخورد کشورهای مختلف جهان با مسئله جنگ گفت: «آنچه مایه شگفتی و اعجاب است این است که همه چیز آنچنان میگردد که گویی همه جهانیان نفع را در ادامه این جنگ میدانند. ایران خواهان سقوط صدام حسین است. عراق ناچار است از خود دفاع کند. نفع روسها در این است که ایران بر اثر جنگ ضعیف شود تا حزب توده بتواند با توانی بیشتر به صحنه سیاست ایران بازگردد. روسها همچنین با ادامه جنگ و ادامه صدور سلاح به بغداد خواهند توانست عراق را بیش از پیش به خود وابسته گردانند. امریکا امیدوار است به زودی بتواند به ایران بازگردد و فکر میکند پس از (امام) خمینی چنانچه نسبت به ایران خیلی بدرفتاری نکرده باشد، تهران اختلافات گذشته را فراموش خواهد کرد تا دلارهایی را که برای بازسازی کشور ضرورت دارد دریافت کند. اسرائیل امیدوار است با ادامه جنگ دشمن دیرینهاش عراق همچنان ناتوان شود. فرانسه، برزیل، انگلستان و دیگر کشورها که به هر دو کشور در حال جنگ سلاح میفروشند و حتی کشورهای خلیج (فارس) در آن معیاری که عراق از نقشههای جاهطلبانه ایران جلوگیری میکند نفع و صلاح را در ادامه جنگ میبینند.» وی در پایان در پاسخ به این سؤال که با وجود این اغلب و بهویژه در ابتدای این جنگ گفته شد که معادن نفت خلیج و بنابراین منافع دنیای غرب بدین سان در معرض تهدید قرار دارد گفت: «این تهدید بیشتر روانی است تا نظامی. پیروزی ایران در این جنگ احتمالاً به نوعی ناثباتی سیاسی و اجتماعی منجر میشود که به صلاح هیچکس نیست به جز خود ایران.»

در این بین رسانههای اتحاد شوروی همچنان بدون هرگونه اشاره به دستاوردهای نظامی ایران، رویه دیگری را در انعکاس اخبار تحولات جنگ در پیش گرفتند. خبرگزاری تاس از مسکو به نقل از نشریه مسکو نیوز اعلام کرد: «جریان جنگ ایران و عراق که در سپتامبر ۱۹۸۰ شعلهور شد به گونهای ثابت کرده که هیچیک از طرفین نمیتوانند به پیروزی برسند.» این نشریه با اشاره به اینکه گفتوگوی دو طرف درگیر به جای تقابل آتش توپخانه ضرورت دارد، به بازگفت موضع ثابت مسکو در این زمینه پرداخت و نوشت: «این جنگ بیمعناست و علاوه بر آن خطرناک است زیرا چارچوب آن میتواند گسترش یابد و سبب حضور نظامی امریکا در این منطقه بشود و آمادگی دخالت امریکا با قضیه اخیر ایران گیت ثابت شده است.»

همچنین به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی رادیو مسکو در بخش فارسی ساعت ۱۴:۳۰ امروز به سخنان روز گذشته صدام اشاره کرد و گفت: «صدام حسین رئیس جمهور عراق در پیامی خطاب به مردم ایران دعوت به قطع جنگ میان ایران و عراق کرد و شرایطی را که قبلاً به منظور برقراری صلح بین دو کشور پیش کشیده بود تکرار نمود. آنها از جمله عبارتند از عقبنشینی کامل و بلاشرط ارتشهای دو کشور به مرزهای شناختهشده بینالمللی، مبادله اسرای جنگی و انعقاد قرارداد صلح که در آن عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر منظور شده باشد.» رادیو مسکو در ادامه این بخش خبری به انعکاس تحولات اخیر جنگ به نقل از گزارشهای عراق پرداخت و گفت: «نیروهای عراقی حملات نیروهای ایرانی در خاور بصره را همچنان دفع میکنند. بنا به گزارش سرفرماندهی نظامی عراق نیروهای ایرانی سعی میکردهاند به سوی جنوب دریاچه الاسماک پیشروی کنند.»

گزارش - 12

12. وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به دعوت وزیر امور خارجه کویت اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران در هیچ سطحی در کنفرانس کویت شرکت نمیکند. به گزارش روزنامه اطلاعات به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی در متن پاسخ علیاکبر ولایتی ضمن اشاره به تمایل ایران به برقراری روابط سالم و دوستانه با کویت به عنوان عضوی از مجموع کشورهای مشرف بر منطقه استراتژیک خلیج فارس آمده است: «متأسفانه با وجود اینکه برای این امر سعی فراوان به عمل آمد و هیئتهایی نیز به کشور شما سفر کردند، پاسخ مناسبی شنیده نشد بلکه مسئولین دولت کویت رویه نادرست حمایت از متجاوز و کمک به رژیم عراق و فراهم آوردن زمینههای ادامه تجاوز و حمله به مناطق مسکونی و مراکز اقتصادی کشورمان را باز اعلام کردهاند و این امر در کنار حمایتهای مالی از رژیم عراق، در اختیار گذاشتن بندر کویت جهت حمل اسلحه مخرب به آن کشور، فروش نفت به نفع عراق، حمایتهای سیاسی و تبلیغاتی از رژیم جنگافروز و ادامه تجاوز او شدیداً موضع بیطرفی کویت را خدشهدار گردانیده است. همچنین تردد مستمر هواپیماهای جنگنده و شناورهای عراقی در فضا و آبهای ساحلی کویت علاوه بر اینکه حاکمیت ملی و استقلال آن کشور را مورد تردید قرار میدهد امنیت آن را برای ما مشکوک میگرداند. علیهذا هیچ هیئتی از طرف جمهوری اسلامی ایران در اجلاس شرکت نخواهد کرد. ...»

همچنین به گزارش روزنامه کیهان وزارت امور خارجه ایران با صدور بیانیهای ضمن تأکید بر شرکت نکردن جمهوری اسلامی ایران در اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی در کویت، مصوبات این اجلاس را فاقد هر گونه ارزش حقوقی اعلام کرد. در این بیانیه آمده است: «حمایت آشکار کویت از متجاوز، وضعیت خاص منطقه و روند افزایش جنگ در جنوب عراق و عدم توانایی کویت در تأمین امنیت اجلاس کمترین زمینهای را برای ایجاد یک فضای مساعد، آرام و امن جهت بحث و تبادلنظر و اتخاذ تصمیمات سازنده پیرامون مسائل حاد و مهم جهان اسلام در کویت باقی نگذاشته است.»

گزارش - 13

13. نشست مقدماتی اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی در کویت امروز در حالی آغاز شد که انتظار میرود جنگ ایران و عراق به ویژه در یکی از حساسترین تحولات نظامی آن همچنان در کانون مباحث این کنفرانس قرار داشته باشد. به گزارش روزنامه کیهان وزیران امور خارجه ۴۶ کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامی امروز در جلسهای به ریاست شیخ صباح الاحمد معاون نخستوزیر و وزیر امور خارجه کویت گردهم آمدند تا پیشنویس دستورکار پنجمین اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی را که قرار است روز دوشنبه در کویت برگزار گردد مورد تأیید قرار دهند.

رادیو بیبیسی در گزارشی از نشست امروز وزرای خارجه کشورهای عضو کنفرانس اسلامی گفت: «امروز در کویت هنگامیکه گردهمایی وزرای خارجه کشورهای اسلامی گشایش مییافت صدای خفیف سلاحهای ایران و عراق در جلسه به گوش شرکتکنندگان میرسید و صندلی تعیینشده برای نماینده ایران خالی بود.» بر پایه این گزارش وزیر خارجه کویت در جلسه افتتاحیه اجلاس امروز طی نطقی که ایراد کرد «از کشورهای اسلامی قویاً درخواست کرد که به جنگ ایران و عراق خاتمه دهند و تروریسم را سرکوب نمایند.» الاحمد الصباح از ایران درخواست کرد به کلیه تلاشهای صلحجویانه پاسخ دهد، تلاشهایی که به گفته او «کراراً مورد پذیرش عراق قرار گرفته است.» وزیر خارجه کویت همچنین گفت: «این خطر وجود دارد که اگر جنگ ایران و عراق ادامه یابد پای ابرقدرتها به میان کشیده شود.»

به گزارش خبرگزاری امارات در جلسه امروز به بحث درباره شماری از مسائل سیاسی پرداخته شد که مهمترین آن مسئله فلسطین بود. در این زمینه فاروق قدومی رئیس بخش سیاسی سازمان آزادیبخش فلسطین به عنوان سخنران جلسه در مورد آخرین تحولات درباره مسئله فلسطین صحبت کرد. قدومی در عین حال گفت: «کنفرانس سران باید بخش عظیمی از تلاشهایش را به پایان دادن به جنگ ایران و عراق اختصاص دهد.» وی پیشنهاد یاسر عرفات مبنی بر ایجاد یک نیروی اسلامی حائل بین ایران و عراق را مورد اشاره قرار داد و گفت این تلاشها و پیشنهادات در چارچوب دستور کار کمیته حسن نیت اسلامی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

همچنین خبرگزاری رویتر از کویت گزارش داد اجلاس امروز وزرای خارجه کشورهای اسلامی «پس از رد درخواست سوریه برای محکوم کردن مصر و مراکش در مورد رابطه آن دو کشور با اسرائیل انتظار میرود کار خود را بر جنگ ایران و عراق متمرکز کنند.» ماجد شاهین معاون وزیر خارجه کویت با اشاره به بررسی دستور کار اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی توسط کمیته این سازمان گفت «امیدوار است که توافقهایی در مورد خاتمه جنگ علیرغم عدم حضور ایران صورت گیرد.» به گفته شاهین «پیشنهاد عراق برای بحث درباره (منع) فروش اسلحه به ایران بهعنوان یک موضوع جداگانه در دستورکار نیز رد شده است ولی افزود این قضیه در بحث عمومی درباره جنگ مطرح خواهد شد.»

رادیو بیبیسی در گزارشی که به تصمیمات احتمالی پنجمین اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی در کویت اختصاص داشت گفت: «دیپلماتهای غربی و عرب مقیم کشورهای حاشیه خلیج فارس معتقدند که تازهترین حمله ایران علیه عراق و تصمیم ایران بر تحریم کنفرانس سران، کار کنفرانس را در پیدا کردن راهحلی مسالمتآمیز برای جنگ مشکلتر کرده است.» این رادیو همچنین اضافه کرد: «تحلیلگران سیاسی در خلیج فارس پیشبینی کردهاند که کنفرانس اسلامی در رابطه با پیدا کردن راهحلی برای مسئله جنگ پیشرفتی نخواهد داشت.»

در همین زمینه به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از کویت وزیر خارجه یمن شمالی در مصاحبه با خبرگزاری کویت که امروز منتشر شد گفت: «غیبت ایران در جلسات قبلی سران کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در سالهای ۱۹۸۱ در طائف و ۱۹۸۴ در کازابلانکا موجب گردید که امت اسلامی نتواند جنگ خلیج (فارس) را متوقف نماید.» عبدالکریم الریانی سپس با اظهار اینکه عدم شرکت ایران در پنجمین اجلاس سران کشورهای اسلامی در کویت پدیده جدیدی تلقی نمیشود افزود: «دعوت ایران به صلح چه این کشور در اجلاس کویت حاضر شود و چه نشود بر ما واجب است.»

از سوی دیگر به رغم تلاشهای اولیهای که به منظور جلب نظر مساعد ایران به حل و فصل جنگ در چارچوب طرحی با عنوان دیوان داوری اسلامی پی گرفته میشود خبرگزاری رویتر در گزارشی از بغداد اعلام کرد: «عراق امروز اقدام شریفالدین پیرزاده دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی برای مورد بحث قرار گرفتن پیشنهاد تأسیس یک دیوان داوری اسلامی جهت حلوفصل اختلافات کشورهای مسلمان در اجلاس هفته آینده سران اسلامی در کویت را محکوم کرد.» بر پایه این گزارش ریاض القیسی رئیس اداره سازمانهای بینالمللی در وزارت خارجه عراق به خبرگزاری عراق در کویت گفت: «پیرزاده قبول منشور دادگاه اسلامی توسط اجلاس را امری نهایی دانسته است، درصورتی که چندین کشور عضو از جمله عراق ملاحظاتی در مورد فکر تأسیس این دادگاه دارند.» رویتر یادآور شد: «پیرزاده به روزنامه سعودی الجزیره گفته است که انتظار دارد اجلاس پیشنهاد بحث در مورد این هیئت قضایی را که حل و فصل جنگ عراق و ایران را مطالعه خواهد کرد بپذیرد. این پیشنهاد در اصل از سوی کویت در اجلاس سران سال ۱۹۸۱ کشورهای اسلامی مطرح شد و کارشناسانی را موظف به تهیه طرحهایی برای ارائه به کنفرانس آتی کرد که قرار است هفته آینده تشکیل شود. بر اساس طرح پیشنویس، این دادگاه تحت رهنمودهایی مانند دیوان داوری بینالمللی لاهه کار خواهد کرد و همچنین سعی خواهد نمود در اختلافات بین دول اسلامی میانجیگری کرده و به عنوان حَکم عمل نماید.»

خبرگزاری فرانسه در گزارشی که امروز به نقل از جانا خبرگزاری لیبی انتشار داد نوشت سرهنگ معمر قذافی رهبر لیبی تأکید کرده است: «به دلیل حضور غیرقانونی مصر در کنفرانس کویت وی شخصاً در این کنفرانس شرکت نمیکند.» بر پایه این گزارش کمال حسن منصور دبیر دفتر مردمی روابط خارجی لیبی (وزیر خارجه)، نمایندگی لیبی را در کنفرانس اسلامی به عهده خواهد داشت.

امروز همچنین مقامات کویت اعلام کردند یک گلوله توپ روز گذشته در جزیره کویتی فیلکه در ۳۵ کیلومتری شرق کویت که تا منطقه جنگ ایران و عراق فاصله زیادی ندارد منفجر شده است.********

گزارش - 14

14. یک خلبان اسیر عراقی بخشی از همکاری نظامی فرانسه با عراق را فاش کرد. روزنامه اطلاعات در شماره امروز ضمن اعلام این مطلب به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی نوشت: «این خلبان که در عملیات کربلای۵ هواپیمایش هدف قرار گرفته و سرنگون شده است گفت مستشاران فرانسوی در فراهم آوردن تمهیدات لازم برای پرواز میراژهای اف یک از پایگاههای هوایی عراق نقش اساسی دارند.» به گفته این خلبان «کارشناسان نظامی فرانسه در پایگاههای هوایی عراق حضور دائمی دارند.» وی گفت: «خود شاهد فراهم آوردن مقدمات عملیات پرواز و نیز تعمیر و راهاندازی میراژهای اف یک در پایگاه حبانیه عراق توسط کارشناسان فرانسوی بوده است.» این گزارش حاکی است خلبان عراقی که در یکی از کمپهای محل نگهداری اسرا در منطقه جنوب با خبرنگار اعزامی خبرگزاری جمهوری اسلامی گفتوگو میکرد توضیح داد: «کارشناسان عراقی هنوز به آن درجه از قابلیت نرسیدهاند که بتوانند بر روی میراژهای اف یک کار کنند. هر چند مستمراً تحت آموزش فرانسویان قرار دارند، اما کارهای پروازی میراژها برای اجرای عملیات علیه ایران، توسط فرانسویها انجام میشود.»

گزارش - 15

15. روزنامه انگلیسی زبان دیلی چاپ بمبئی به نقل از منابع آگاه گزارش داد: «تعداد نامعلومی افسر از هنگ توپخانه هند و متجاوز از ۲۰ آموزشیار خلبانی نیروی هوایی این کشور جهت تقویت نیروی هوایی و شبکه دفاعی عراق در این کشور به سر میبرند.» این روزنامه دلیل نزدیک شدن عراق و هند را تشابه تسلیحاتی دو کشور عنوان کرد و مدعی شد: «حضور هندیها عامل حملات هوایی جسورانه عراق به شهرهای تهران، اصفهان، دزفول و اهواز بوده است.» منابع گزارش روزنامه دیلی همچنین گفتند: «آموزشیارهای هندی نخستین بار در اواخر سال ۱۹۸۱ در پاسخ به درخواستهای نومیدانه فرماندهی عراق برای کمک به این کشور دیده شدند. تا آن زمان خلبانهای عراقی که فاقد اعتماد به نفس، تجربه و آموزش صحیح پرواز در ارتفاع پایین بودند، به منظور اجتناب از شناسایی توسط رادارهای ایران حتی بعد از آنکه بمبهای خود را فقط در جایی داخل خاک ایران میریختند و به شتابی فوق العاده رو به گریز میگذاشتند، جنگندههای ایرانی را در تعقیب خود مییافتند. علاوه بر این، دلیل محتملتری برای موفقیت ناچیز حمله زمینی عراق عدم وجود ارتباط بین ارتش و نیروی هوایی بود.» به نوشته این روزنامه «در تاریخ رزمی قرن بیستم فقط هند در میان ملل از شهرت موفقیت در استفاده از هواپیماهای ساخت شوروی برای پرواز در ارتفاع پایین و انجام مأموریتهای تخریبی برخوردار است.»********

گزارش - 16

16. دبیرکل جامعه عرب امروز با ارسال تلگرامی برای سرهنگ قذافی از اظهارات اخیر وی در مورد جنگ ایران و عراق که آن را جنگی جنونآمیز توصیف کرده بود تشکر کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از طرابلس شاذلی قلیبی در این تلگرام ابراز اطمینان کرد که «این موضع در روشن شدن حق و سنگینی کفه صلح تأثیر بسزایی دارد.» برپایه این گزارش پیش از این نیز وزیر خارجه کویت در مصاحبهای با خبرگزاری کویت اظهارات قذافی را نشانگر احساسات صادقانه اسلامی برای جلوگیری از خونریزی میان مسلمانان و کمک به برقراری صلح در جهان اسلام خوانده بود.

گزارش - 17

17. طی هفته جاری چند پرواز خطوط هوایی شرکتهای هواپیمایی آلمانغربی و اتریش به دلیل اوجگیری جنگ ایران و عراق در هوا و زمین لغو شد. به گزارش خبرگزاری رویتر از تهران یک سخنگوی شرکت لوفتهانزا امروز به این خبرگزاری گفت: «پروازهای بازگشت تنظیمی میان فرانکفورت و پایتخت ایران در روزهای دوشنبه و امروز با توجه به شرایطی که ما در تهران داریم لغو گردیده است.» وی توضیح داد: «لوفتهانزا دوباره پرواز در هفته به تهران را که در ماه اکتبر پس از یک وقفه ۲۰ ماهه از سر گرفته شد به حالت تعلیق درنیاورده است لیکن چگونگی تحول اوضاع را زیر نظر خواهد داشت.» رویتر در ادامه یادآور شد: «اکثر خطوط هوایی خارجی پرواز به تهران را در ماه مارس ۱۹۸۵ یعنی زمانی که عراق اعلام کرد که حریم هوایی ایران یک منطقه جنگی است متوقف کردند.» این گزارش همچنین به نقل از آژانسهای مسافرتی حاکی است خطوط هوایی اتریش نیز یک پرواز خود را به تهران لغو کرده است اما دسترسی رویتر در این زمینه به مقامات رسمی خطوط هوایی اتریش حاصل نشده است.

گزارش - 18

18. رادیو بیبیسی و خبرگزاری آلمان غربی امروز در گزارشهای جداگانهای به بررسی روابط ایران و ترکیه تحت تأثیر جنگ ایران و عراق پرداختند. دیوید بن فورد خبرنگار بیبیسی در گزارشی از آنکارا به تلاشهای اخیر دولت تورگوت اوزال برای میانجیگری در جنگ ایران و عراق اشاره کرد و افزود کان دمیر یک مقام ارشد وزارت خارجه ترکیه که ظرف دو هفته گذشته به منظور یافتن مبنایی برای پایان دادن به جنگ از تهران و بغداد دیدار کرده است امروز به کویت رفته است تا به وحید خلف اوغلو وزیر خارجه ترکیه گزارش بدهد. بر پایه این گزارش خلف اوغلو در یک گفت وگو (پیش از عزیمت به کویت) به روابط متعادل ترکیه با هر دو طرف درگیر جنگ ایران و عراق اشاره کرد و در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات اخیر یک نماینده با نفوذ مجلس ترکیه از حزب مام میهن که گفته است اگر نیروهای ایران به شهر عراقی کرکوک یکی از منابع مهم نفت وارداتی ترکیه حمله کنند ترکیه بیکار نخواهد نشست گفت: «مقامات بلندپایه نباید درباره موقعیتهای فرضی اظهارنظر کنند.»********

در همین حال خبرگزاری آلمان غربی طی گزارشی با اشاره به اینکه مقامهای وزارت خارجه ترکیه اغلب در پاسخ به سؤالها در مورد دیدارهای نمایندگان دولت ترکیه از تهران و بغداد تعهد کامل خود به بیطرفی در جنگی که میان دو کشور همسایه اسلامی جریان دارد را به رخ میکشند نوشت: «ولی اخیراً این پاسخهای کلیشهای دیگر برای مردمی که واقعاً توجهشان نسبت به تحولات جنگ جلب شده است جاذبهای ندارد.» این گزارش میافزاید: «اکنون به نظر میرسد که دولت ترکیه با نگرانیهای متفاوتی روبهروست. تشدید جنگ خلیج فارس و خطر سقوط بصره موجب گشته ترسهای فرضی آنکارا در گذشته اکنون به یکباره به واقعیت بپیوندد. آنچه که دولت ترکیه از آن بیم دارد استقرار یک دولت طرفدار (امام) خمینی در یک بخش جنوبی عراق که اکثر مردم آن شیعه هستند و همچنین بروز احتمالی یک محور بالقوه دشمن تهران - دمشق است.» موضوع دیگر مورد اشاره این گزارش دورنمای تشکیل یک دولت کرد از جانب ایران در بخش شمالی عراق و عواقب احتمالی آن برای واردات نفت ترکیه و نیز تشدید مبارزات چریکهای جداییطلب کُرد در این کشور است. خبرگزاری آلمان در این زمینه مینویسد: «دولت ترکیه هرگونه طرح احتمالی برای دست انداختن بر روی ایالات نفتخیز کرکوک در عراق در صورت انجام تهاجم تعیینکننده از جانب ایران را رد کرده است، با وجود این آنکارا در عین حال نیز خاطرنشان ساخته است این مسئله با توجه به منافع ملی کشور مورد توجه قرار خواهد گرفت.»

در همین زمینه خبرگزاری جمهوری اسلامی امروز در گزارشی از آنکارا اظهارات یک استاد دانشکده سیاسی دانشگاه آنکارا در یکی از بخشهای خبری اخیر کانال ۲ تلویزیون ترکیه را منتشر کرد که در مورد عواقب سقوط احتمالی بصره از نگاه ترکیه گفت: «ترکیه از دوران حکومت عثمانی در منطقه خاورمیانه دارای منافع سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بوده است و بدون شک تحولات منطقه نیز در روابط این کشور با کشورهای همجوار تأثیرگذار خواهد بود.» وی توضیح داد: «باید این واقعیت را که دوستی کشورهای منطقه خاورمیانه پایدار نمیباشد به خاطر سپرد چرا که این یکی از ویژگیهای خاورمیانه است.» این استاد دانشگاه آنکارا افزود: «کشورهایی که امروز دوست یکدیگر هستند بعید نیست فردا به دشمنی با یکدیگر برخیزند.»

گزارش - 19

19. در پی یک دوره روابط سرد ایران و شوروی امروز اعلام شد وزیر امور خارجه ایران در زمان مناسب از مسکو دیدار خواهد کرد. به گزارش روزنامه اطلاعات به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی این مطلب پس از آن اعلام گردید که صبح امروز سفیر شوروی به درخواست خود با علیاکبر ولایتی دیدار کرد. بر پایه این گزارش در این دیدار پیام شوارد نادزه وزیر خارجه شوروی در مورد سفر قریبالوقوع ولایتی به مسکو تسلیم شد. سفیر شوروی همچنین اخبار مربوط به اظهارات اخیر نماینده کشورش در سازمان ملل را به شدت تکذیب کرد و آن را مغایر با مواضع دولت شوروی و ساخته و پرداخته رسانه امپریالیستی خواند و تمایل جدی کشورش برای توسعه و گسترش مناسبات و همکاری بین دو کشور در زمینههای مختلف را مورد تأکید قرار داد. وزیر امور خارجه ایران نیز ضمن تشریح مواضع جمهوری اسلامی ابراز امیدواری کرد در زمان مناسب از آن کشور دیدار نمایند.

گزارش - 20

20. وزارت امور خارجه امریکا امروز ضمن تأیید گزارشهای مربوط به ادامه تماسها میان ایران و امریکا تأکید کرد ایران یک کشور استراتژیک است و امریکا نفع مشروعی در جستوجوی روابط بهتر با تهران دارد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، وزارت امور خارجه امریکا امروز تأیید کرد «پس از برملا شدن رسوایی فروش سلاحهای امریکایی به ایران و انتقال عواید حاصله از آن به کنتراها، تماسها میان امریکاییها و ایرانیها ادامه داشته است.» خبرگزاری فرانسه از واشنگتن گزارش داد چارلز ردمن سخنگوی وزارت خارجه امریکا بدون ارائه جزئیاتی در مورد چگونگی این تماسها اضافه کرد: «با این حال در مورد تحویل سلاحهای دیگر با ایران گفتوگو نخواهیم کرد و تمام نفوذ خود را برای منع ارائه سلاح به ایران توسط کشورهای دیگر به کار خواهیم برد.» سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا همچنین اظهارات جورج شولتز وزیر امور خارجه این کشور را یادآوری کرد که گفته بود تا زمانی که ایران برای پایان دادن به جنگ با عراق تلاش نکند و به حمایت از به گفته وی تروریسم خاتمه ندهد و همچنین از نفوذ خود برای کسب آزادی گروگانهای امریکایی در لبنان استفاده نکند «نمیتواند انتظار روابط بهتری با واشنگتن را داشته باشد.»

در همین حال به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از بوئنوس آیرس روزنامه لاپرنسا چاپ بوئنوس آیرس که به جانبداری از سیاستهای جمهوریخواهان در امریکا مشهور است ضمن انتقاد از انتشار گسترده اخبار مربوط به معامله تسلیحاتی امریکا با ایران موسوم به ایرانگیت در مطبوعات آرژانتینی نوشت: «فروش سلاح به ایران تنها از طریق ایالات متحده صورت نگرفته بلکه بسیاری از کشورهای غربی از جمله آراژانتین در آن دست داشتهاند.» این روزنامه در سرمقاله امروز خود با عنوان جنگی خاتمهناپذیر با اشاره به فهرست تأمینکنندگان سلاح که از سوی مجله جینز دیفنس منتشر شده مینویسد: «تأمینکنندگان سلاح برای ایران که بیش از ده کشور اروپای غربی هستند شامل کشورهایی چون سوئد و اتریش نیز میباشند.» روزنامه آرژانتینی لاپرنسا در پایان مینویسد: «واشنگتن دلایل کافی برای واهمه از تهاجم شوروی به ایران در دست دارد. اگر چنین اقدامی صورت بگیرد شوروی قبلاً ایالات متحده را مطلع نخواهد کرد. میان افغانستان که امروز بیش از هر وقتی در چنگ روسها قرار دارد تا خلیج فارس، تنها ایران واقع است.»

گزارش - 21

21. مدیرکل سیاسی اروپا و امریکای وزارت امور خارجه ایران با رئیس کمیسیون امور خارجه مجلس ملی فرانسه دیدار کرد. به نوشته روزنامه جمهوری اسلامی به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی، علی آهنی مدیرکل وزارت امور خارجه که در رأس هیئتی به فرانسه سفر کرده است در ملاقات امروز خود با رولان دوما که در چارچوب روند عادیسازی و روابط فیمابین صورت گرفت «مشکلات موجود در روابط تهران و پاریس را که بهویژه در زمان حکومت سوسیالیستها آغاز شد مورد بحث و بررسی قرار داد.» آهنی همچنین با اشاره به استفاده مکرر عراق از سلاح شیمیایی و حمله به مناطق مسکونی ابراز امیدواری کرد که رئیس کمیسیون خارجه مجلس ملی فرانسه با محکوم کردن این رژیم به دلیل نقض قوانین بینالمللی در صدد جبران مسائلی که درگذشته منجر به سردی روابط بین ایران و فرانسه گردید برآید.

در مورد این دیدار خبرگزاری فرانسه در گزارشی با اشاره به اینکه سفر هیئت ایرانی به فرانسه که قرار بود دیروز خاتمه یابد به منظور دیدار و گفتوگو با رئیس کمیسیون خارجه مجلس ملی فرانسه به مدت یک روز تمدید شد به موضوع گروگانها در این دیدار اشاره کرد و نوشت: «رولان دوما طی این ملاقات که بیش از یکساعت به طول انجامید نزد مقامات ایرانی اصرار ورزید که آنها از تمامی نفوذ خود برای دستیابی به آزادی کلیه گروگانها که به طور غیرعادلانه در لبنان گرفتار هستند استفاده کند.» دوما افزود: «امیدواریم که مقامات کشورتان درک کنند که در این مضمون اکثریت و اقلیت وجود ندارد بلکه احساسات مشترک موجود است.» علی آهنی نیز پاسخ داد: «ایران تلاشهایی را به کار برده و به نتایج رضایتبخشی نیز دست یافته است. ما به تلاشهای خود ادامه میدهیم.» خبرگزاری فرانسه توضیح داد: «رولان دوما که بسیار به فرانسوا میتران رئیس جمهور فرانسه نزدیک میباشد تا زمان انتخابات مجلس نمایندگان فرانسه در ۱۶ مارس ۱۹۸۶ (۲۵ اسفند ۱۳۶۴) عهدهدار پرونده گروگانهای فرانسوی در لبنان بوده و هم اکنون نیز رئیس کمیسیون امور خارجه در مجلس نمایندگان این کشور است.»

منابع و مآخذ روزشمار 1365/11/02