1365.11.10

روزشمار جنگ سال 1365 1365.10.10
نام‌های دیگر	ده دی
تاریخ شمسی	1365.10.10
تاریخ میلادی	31 دسامبر 1986
تاریخ قمری	28 ربیع الثانی 1407

1359.10.10

1360.10.10

1361.10.10

1362.10.10

1363.10.10

1364.10.10

1366.10.10

گزارش - 1

1. در حالی که نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی با استقرار تعدادی از یگانهایش در منطقه عمومی سومار و نفت شهر قصد دارد علیه مواضع دشمن وارد عمل شود، هواپیماهای عراقی علاوه بر مراکز استقرار این یگانها مناطقی از گیلانغرب و سرپلذهاب را نیز بمباران کردند. به گزارش قرارگاه عملیاتی نیروی زمینی ارتش در غرب کشور، امروز هواپیماهای دشمن چندین بار مراکز تجمع نیروهای خودی در منطقه عمومی سومار و نفتشهر را بمباران کردند و خسارات و تلفاتی به آنها وارد کردند. بنابراین گزارش، در جریان این حملات که از بمبها و راکتهای حاوی مواد شیمیایی نیز استفاده گردید، عدهای از نیروهای نظامی همراه با گروهی از پزشکان و کارکنان یک بیمارستان صحرایی مصدوم شدند. ستاد تبلیغات جنگ شورای عالی دفاع نیز در گزارش این خبر، ماده شیمیایی استفاده شده در این بمبارانها را از نوع گاز خردل اعلام و اضافه کرد ۳۰۰ تن از جمله ۸ پزشک جراح مصدوم شدند. قرارگاه نجف سپاه پاسداران نیز از افزایش تعداد مصدومین این حمله به ۶۰۰ تن خبر داد. همچنین، روابط عمومی سپاه پاسداران ناحیه باختران (کرمانشاه) از بمباران ساعت ۱۶:۱۰ پادگان تیپ قائم و اردوگاهها مهاجران جنگ شهید حسینپور در منطقه گیلانغرب و بمباران ساعت ۱۶:۳۰ سراب گرم و دشت دیره در منطقه سرپلذهاب توسط هواپیماهای عراقی خبر داد و اضافه کرد که این بمباران خسارات و تلفاتی در بر نداشته است.

گزارش - 2

2. در حالی که چهار روز از دستور و تأکید فرمانده عالی جنگ (هاشمی رفسنجانی) و فرمانده کل سپاه (محسن رضایی) برای آمادهسازی فوری منطقه شلمچه جهت اجرای عملیات میگذرد، بسیاری از فرماندهان قرارگاهها و یگانهای سپاه درباره عملیات زود هنگام در این منطقه همچنان تردید دارند. در این حال، آقای هاشمی رفسنجانی برای پیگیری امور مربوط به این عملیات بعدازظهر امروز وارد منطقه شد و در جلسات طولانی مدت سپاه شرکت کرد.*

حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی، رحیم صفوی و محسن رضایی در قرارگاه خاتمالانبیا در اولین جلسه که از ساعت ۱۷:۱۰ در قرارگاه مرکزی خاتمالانبیا (واقع در محور جاده اهواز - خرمشهر) و با حضور آقای هاشمی رفسنجانی (فرمانده عالی جنگ و قرارگاه خاتمالانبیا)، علی شمخانی (فرمانده نیروی زمینی سپاه)، حسن روحانی (رئیس ستاد قرارگاه خاتمالانبیا)، سرهنگ ترابری و سرهنگ لطفی (افسران ارشد ارتش)، ابراهیم سنجقی (مشاور فرمانده عالی جنگ) و ابراهیم محمدزاده، غلامحسین بشردوست و محمد خستو (از مسئولان سپاه) برگزار شد، فرمانده نیروی زمینی سپاه از اقدامات انجام شده در خصوص عملیات پیش رو گزارش داد. وی گفت: «... به هر قرارگاه ما یک مأموریت دادیم که برود منطقهای را برای عملیات آماده کند. اولویت را به شلمچه و قرارگاه کربلا دادیم و یک سری یگان برایش مشخص کردیم و جلسات متعددی داشتیم برای هماهنگ کردن طرح آتش، مهندسی، طرح مانور و چیدن یگانها و شروع شناسایی و آماده کردن یک زمین مشابه برای مانور؛ که نتیجه این کار این بوده که الآن یگانها پای کار رفتهاند. پریشب یک گروه شناسایی را فرستاده بودند، اما دشمن حساس بود و به سمت آنها تیراندازی کرد و آنها ناچار برگشتند. دیشب هم دوباره فرستادند ولی هنوز نتیجه شناسایی آن روشن نیست.» علی شمخانی اضافه کرد: «الآن حجم کار مهندسی که باید انجام بدهند، روشن است و دارند کار میکنند. جلسات مانور گذاشته شد که بر مبنای این جلسات ما دو طرح مانور آماده کردیم که قرار است امشب آخرین بحث را با برادران این یگانها در حضور حضرتعالی بکنیم.» فرمانده نیروی زمینی سپاه درباره منطقه عملیاتی کربلای۴ نیز گفت: «ما کل منطقه عملیاتی غدیر را فعال نگه داشتیم و آتشمان را قطع نکردیم. تانکمان را توی خط گذاشتیم که فعلاً منطقه برای دشمن عادی بشود و از فعالیت مهندسی دشمن هم جلوگیری بکنیم. دشمن هنوز به شکل همان شب عملیات منطقه را شلوغ نگه داشته و یگانهایش را عقب نبرده است و تقریباً هوشیاری لازم را هم دارد.» شمخانی همچنین درباره مأموریتهای جدید قرارگاههای قدس، نوح و نجف گفت: «قرارگاه قدس را مأموریت دادیم که برود خود را آماده کند. برای آن هم یک سری یگان مشخص کردیم و به هر یگان نیز یک مأموریت خطشکنی داریم و یک مأموریت دنبال پشتیبان از عملیات در شلمچه؛ یعنی به نیروهای قرارگاه قدس گفتیم شما بروید هور را آماده کنید؛ اما شما دنبال پشتیبان قرارگاه کربلا - که دارد شلمچه را آماده میکند - هستید ... یک مأموریت به قرارگاه نوح برای گرفتن سکوهای البکر و العمیه [در شمال خلیج فارس] دادیم. آن هم رفته طرح و برآوردهایی که باید صورت بگیرد را مشخص کرده است. طرح چهارم ما، برادرهای قرارگاه نجف را به غرب فرستادیم. رفتند و برای منطقه عملیاتی سومار یک طرح مانوری را آوردند که هر یک از اینها اگر دیر شد، برویم جای دیگر عملیات بکنیم. طرحها آمادهاند که خود فرماندهان قرارگاهها خدمت شما میآیند بعد از نماز مغرب و عشاء یکی یکی گزارش پیشرفت کارشان را توضیح میدهند.» وی در پاسخ به سؤال آقای هاشمی درباره وضعیت روحی رزمندگان نیز گفت: «وضع روحی آنها خوب است. با چند یگان هم صحبت شد، وضع آنها خوب است؛ البته مشکل مرخصی دارند و مرتب مراجعه میکنند. همین الآن ما از هر گردانی دو نفر جمع کردیم و آقا محسن [رضایی] رفت با آنها صحبت کند تا بروند توی یگانها و یک سری مسائل را مطرح کنند.» جلسه برای اقامه نماز مغرب و عشاء متوقف شد و سپس در ساعت ۱۸:۱۰ در حالی ادامه یافت که محسن رضایی فرمانده کل سپاه و رحیم صفوی جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه به جمع حاضران در این جلسه پیوستند. محسن رضایی درباره جلسهای که قرار است تا ساعاتی دیگر با حضور فرماندهان قرارگاهها و یگانهای سپاه تشکیل شود، گفت: «کارهایی که اینجا [شلمچه] شده، برادرها بیایند توضیح بدهند. چون بعضی از کارها احتیاج به تصمیمگیری دارد و احتیاج است که حضرتعالی [هاشمی رفسنجانی] در جریان باشید که نظراتتان را بفرمایید، که این تصمیمات مبنای کار میشود.» در ادامه جلسه، درباره شناساییهای انجام شده و معابر انتخابی در منطقه شلمچه صحبت شد و سپس محسن رضایی گفت: «الآن در یکی از بحثهایی که شما باید کمک کنید و نظرتان را بفرمایید، یکی [جزیره] بوارین است که تقریباً ده کیلومتر طول دارد. یکی اینکه اگر ما در قسمت راست [آبگرفتگی بوبیان] بیاییم یک حسنی دارد؛ و اگر نیاییم یک حسن دیگر دارد و یک عیبی. هر چه ما این طرف [آبگرفتگی] را خالی بگذاریم، چون مثل هور نیزار نیست و پوشش طبیعی ندارد تا ما بخواهیم در آنجا یک [تیربار] دوشکا بگذاریم. در نتیجه، دشمن یک مسافت زیادی را تا این عقبهها ناامن میکند. الآن دو مسئله داریم که باید تصمیم بگیریم؛ اگر بخواهیم به این طرف [آبگرفتگی بوبیان] گسترش پیدا کنیم، یک حسنی دارد که آتشهای دشمن را توی این عقبه [شرق شلمچه] کم میکند؛ ولی نیرو در قسمت جنوبی و عمق کم میآوریم. اگر بخواهیم به این سمت [چپ یعنی جنوب شلمچه] بیاییم، آن موقع عقبهمان عمدتاً باید توی این آب بیندازیم و این سیلبندها [در شرق شلمچه] یعنی یک مقدار پرهیز از این سمت داریم. به برادرها گفتیم یک بار دیگر بروند شناسایی بکنند که اگر شد، چون این [بوارین] ده کیلومتر طول دارد و ممکن است ما این گوشه جنگ داشته باشیم.» هاشمی رفسنجانی در خصوص اهمیت تصرف بخش جنوبی شلمچه گفت: «ما در ذهنمان از روز اول [در عملیات کربلای۴] که شما آمدید، این بود که این جزایر شمال [اروندرود] گرفته میشود.» محسن رضایی پاسخ داد: «چند بار رفتیم و شکست خوردیم. ... اینجا [بوارین] بیش از حد حساس است، از ۵ بعدازظهر تا ساعت ۷ صبح مرتب آتش میکند.» سپس، هاشمی رفسنجانی به عملیاتی که در بوارین همزمان با عملیات والفجر۸ انجام شد، اشاره کرد و گفت: «در عملیات پارسال دشمن فهمید که نقطه تمرکز ما بوارین است.» محسن رضایی در تأیید این سخن گفت: «به همین دلیل ما از طرفی باید پرهیز کنیم [از اینکه به سمت بوارین برویم] و از طرفی یک لقمه بزرگی است؛ یعنی دو تیپ نیرو اینجا میماند. مخصوصاً با توجه به اینکه این گوشه [مرز جنوبی شلمچه] میرسیم، ممکن است اینجا را به طریقی تقویت کند و یک جنگ شدیدی فقط این گوشه داشته باشیم که آن موقع ممکن است از رفتن به عمق پرهیز شود. حالا با توجه به آمادگی خود یگانها و نظر قرارگاهها، ما گفتیم آن برادرها هم بیایند توضیح بدهند و با توجه به مسئله سرعت، توان و هوشیاری دشمن، پیشنهادهای خودشان را ارائه بدهند و حضرتعالی یکی را انتخاب کنید.» فرمانده کل سپاه آنگاه مسئله موجود در طرح عملیات منطقه شلمچه را چنین تشریح کرد: «از شمال پنج ضلعی استفاده میکنیم برای سقوط شلمچه و از بوارین استفاده میکنیم برای رفتن به عمق. ما جهت کلی برنامه آیندهمان را باید مشخص کنیم. روی جای پا کسی بحث ندارد، روشن است، مسئله جناحین و عمق عملیات است که باید روشن بشود.» در ادامه بحث، آقای هاشمی روی محاسن منطقه شلمچه تأکید کرد و محسن رضایی نیز اشکالات موجود را یادآور شد و سؤالاتی هم که مطرح بود چنین به بحث گذاشت: هاشمی رفسنجانی: من این چند روز که فکر کردم دیدم اگر ما به جای اینکه این همه نیرو را که برای اینجا [منطقه عملیاتی کربلای۴] در نظر گرفته بودیم، همه را برای اینجا [شلمچه] در نظر میگرفتیم، بصره را بیشتر تهدید میکردیم. ... همین الآن هم ترکیب یک عملیاتی را که در ذهن شماست، یعنی اینجا [شلمچه] و هور، اگر ما این دو عملیات را موفق انجام بدهیم و در شلمچه به کانال زوجی برسیم و در هور به جادهها برسیم، دیگر مسئله عراق در آن سمت [جنوب] اروند نیست؛ یعنی نمیتواند یک سپاه نیرومندی را اینجا [جنوب اروند] معطل کند؛ میآید جلوی شما را در شلمچه و هور میگیرد. ... ما اصلاً چرا بیخود به فکر پایین [جنوب اروند در عملیات کربلای۴] افتادیم؟ این اشتباهی نیست که تنها شما کردید، بلکه برای ما هم خیلی جاذبه داشت؛ اما چه منطقی بود که ما را به اینجا کشاند و عمده قوایمان را برای جنوب گذاشتیم؟ ما اگر همه کارمان را برای شمال اروندرود میگذاشتیم، هر چه که پایین میخواستیم به دست بیاوریم، بالا به دست آورده بودیم.» ابراهیم سنجقی: «شلمچه به عنوان یک جای حساسی که دشمن روی آن سرمایهگذاری کرده، همواره به عنوان دژ نفوذناپذیر تلقی شده بود. این بود که اینها راهکار را از این سمت [جنوب اروند] بصره انتخاب کردند.» محسن رضایی: «ما اینجا [شلمچه] جای پا نداشتیم. ... اگر ما از شلمچه مستقیم به عمق برویم، دشمن از سه طرف راست و چپ و مقابل با توپخانه روی عقبه محدود ما که ۷ کیلومتر است، شلیک میکند.» هاشمی رفسنجانی: «اینجا برای بصره تهدیدش کمتر از پایین [جنوب اروند] نیست؟» محسن رضایی: «نه، کمتر نیست؛ منتها اینجا [جنوب اروند] محاسن دیگر دارد. این زمین، زمین خود بصره است. ... نزدیک شدن به زبیر و امالقصر هم هست.» محسن رضایی به لزوم ابتکار عمل در مقابله با تواناییهای کلاسیک ارتش عراق اشاره و اضافه کرد: «همیشه باید جنگهای جدیدی علیه دشمن طرحریزی کنیم. در جنگهای جدید است که میشود غافلگیری را حفظ کرد؛ وگرنه در جنگهایی که برای دشمن قابل پیشبینی است، به هیچ وسیلهای نمیشود غافلگیری را حفظ کرد و این اصلاً امکانپذیر نیست. فرض کنیم مثل هور، علت اینکه ما هور را انتخاب کردیم این بود که دیدیم از نظر نظامی و کلاسیک، جنگ به بنبست رسیده است؛ اما هور یک دری برای باز کردن این بنبست بود که خب نتوانستیم خوب استفاده کنیم. ما خیلی خوب رفتیم، یعنی در هور یک هفته که ما کنار جاده [العماره - بصره] بودیم، این نشان میداد که ما جای بسیار خوبی وارد شدیم، ورودمان خیلی خوب بود. بعد آمدیم در فاو جنگیدیم؛ چرا؟، برای اینکه تشخیص ما این بود که اینجا یک جنگ جدیدی است.» محسن رضایی همچنین به ابتکار عمل عبور از تنگه بین جزایر ماهی و امالرصاص در عملیات کربلای۴ اشاره کرد و درباره منطقه شلمچه نیز گفت: «ما الآن از روی ناچاری داریم میآییم توی شلمچه میجنگیم، چون اینجا ۷، ۸ بار آمدیم و هی امتحان کردیم و دیدیم که امکانپذیر نیست. همین الآن هم اگر بخواهیم واقعاً توی عمق برویم به نظر میرسد ما سمت راستمان [منطقه پنج ضلعی و آبگرفتگی شمال آن] را بایستی یک مقدار بیشتر باز بکنیم، که آتشهای دشمن به اینجا [عقبه شلمچه] نرسد، یعنی این زمین [شلمچه] قلب منطقه است و این قلب احتیاج به جناحین دارد تا خودش را حفظ کند.» در ادامه جلسه، هاشمی رفسنجانی بار دیگر به عملیات کربلای۴ اشاره کرد و گفت: «من فقط به شما اعتراض ندارم، به خودم هم دارم؛ یعنی من میگویم ما به چه دلیل آمدیم جایی که نزدیک ۱۵۰، ۲۰۰ گردان نیرو میخواستیم مصرف کنیم و در مقابل چیزی به دست بیاوریم که در بالا [شلمچه] هم بود. ... ما چرا ۴، ۵ لشکر مهممان را در اینجا [شلمچه] وارد عمل کردیم تا بجنگد؟! معلوم میشود میدانستیم عملی است. یعنی بهترین جایی که ما شکستیم اینجا بود و تصرف شد. ... اگر همه چیرتان را روی این منطقه متمرکز میکردید، چه بسا این سرپلتان را توسعه میدادید. ... یعنی کاری [نزدیکی بصره و تهدید آن] که شما میخواستید [در عملیات کربلای۴] بکنید، اینجا قابل تأمین بود. ... این را میخواستم بگویم که در گذشته این عملیات برای ما آنقدر جاذبه داشت که به فکر فرضهای دیگر نبودیم.» محسن رضایی ضمن پرهیز از انکار این سخنان آقای هاشمی گفت: «بهترین عملیات در منطقه این است که جناح راست را بدهیم به کانال عمود بر کانال پرورش ماهی [در محور پاسگاه زید] و در سمت چپ برویم پشت کانال زوجی. در بالا پشتیبانی صورت میگیرد و آتش دشمن را از عقبههای ما دور میکند.» هاشمی رفسنجانی در مخالفت با این طرح گفت: «اینکه نمیشود. اگر بخواهید طرح را اینقدر وسیع کنید که دوباره یک ماجرای جدیدی میشود.» محسن رضایی پاسخ داد: «به هر حال طرح کامل همین است.» وی سپس به یک راهکار که آن را میتوان نوعی ابتکار عمل محسوب کرد، به عنوان یک نقطه قوت اشاره و اضافه کرد: «عبور از کانال پرورش ماهی جنگ جدیدی نیست؛ ولی چون عمق آب کم است، دشمن تصور نمیکند ما از این سمت بیاییم.» در ادامه جلسه، حاضران به بررسی مناطق مختلف عملیاتی در جبهههای میانی و جنوبی پرداختند و سپس محسن رضایی فرمانده کل سپاه به هاشمی رفسنجانی فرمانده عالی جنگ گفت: «شما برای ما چند مسئله را مشخص کنید؛ روی بوارین لشکر بگذاریم یا نه؟» هاشمی رفسنجانی پاسخ داد: «خودتان باید بررسی کنید.» دومین سؤال محسن رضایی این بود: «جهت نهایی ما به کدام سمت باشد؟» هاشمی رفسنجانی گفت: «شمال اروندرود» و اضافه کرد: «من الآن نه زمین را خوب میدانم و نه از لحاظ نظامی روی مانور نظری دارم. ولی آنچه که خیال میکنم میتواند جایگزین عملیات قبلی [کربلای۴] شود، همین است. ... بالاخره این نیروها که جمع شدهاند و میخواهند بجنگند، هر جا بخواهند بجنگند، یک مشکلی هست. هور زمان میخواهد و طولانی است و اگر ما این نیرو را به آنجا ببریم نمیدانیم از این دشوارتر خواهد شد یا نه؟ ... در فاو الآن برای ما جنگ معنا ندارد؛ عبور از منطقه غدیر [کربلای۴] هم در این مقطع بیمعناست و امکاناتش مثل قایق را نداریم. جایی که مورد بحث است، شلمچه است. از اینجا که بگذرید، شما دیگر جایی ندارید جز هور [العظیم] که در آن هم به نظر میرسد برای این دو، سه ماه آمادگی نیست. چیزی که در آن سفر قبلی [۵/۱۰/۱۳۶۵] اینجا آمده بودیم به ذهن ما آمده بود، همان پیشنهاد نیروی زمینی ارتش بود که از نفتشهر برویم تا حمرین. این یک فرض احتمالی در ذهن ماست. شناسایی ارتش در آنجا در حد شکستن خط اول دشمن است. آنها از این لحاظ آمادگی دارند و ما یک هفته دیگر به آنها مهلت دادهایم. یک فرض این است که شما نیرویهایتان را آماده کنید، یک مقدار نیروی خطشکن به آنها اضافه کنید. در حد شکستن خط اول دشمن از [ارتفاع] ۴۰۲ تا زینالقوس، ارتش آمادگی دارد. تا آنجا آنها آمادگی دارند که شما در خطشکنی کمکشان کنید. نفتشهر و نفتخانه را آنها میگیرند. بعد، نیروهای شما عبور کنند و جلو بروند و مثلاً چهار باغ را بگیرند، خانقین را بگیرند.» شمخانی گفت: «ما در جلسه امشب [با فرماندهان قرارگاهها و یگانها] تکلیف اینجا [شلمچه] و هور [العظیم] را میخواهیم مشخص کنیم و فردا خدمت شما خواهیم گفت که چه کار میشود کرد.» هاشمی رفسنجانی هم با بیان اینکه «من اینهایی که مطرح میکنم چشماندازی است که در ذهن ماست»، در سخن پایانی خود گفت: «حالا بچهها بیایند ببینیم آنها چه میگویند.» جلسه برای صرف شام پایان یافت تا پس از آن با اضافه شدن فرماندهان قرارگاهها و یگانهای سپاه به جمع حاضر، مباحث مربوط به انتخاب منطقه عملیاتی آتی ادامه یابد. آنچه که از این جلسه استنباط میشود این است که اگر چه هنوز انجام عملیات در شلمچه محرز نشده و فرماندهی سپاه با کسب تکلیف درباره مشکلات میخواست ابهامات موجود روشن شود، اما فرمانده عالی جنگ با تأکید بر اینکه در مورد سختی کار، وضع زمین و ... از جنبه نظامی آن نظری ندارد، به نوعی بررسی اینگونه مشکلات را به خود سپاه محول کرد. آنچه را که وی اساسی و اصلی میدانست انجام عملیات بود و در همین راستا، روی شلمچه به لحاظ ارزش سیاسی و نظامی آن تأکید میکرد؛ و چون اغلب فرماندهان سپاه درباره اجرای عملیات در این منطقه تردید داشتند و نیز منطقهای دیگر در جبهه جنوب برای عملیات آماده نبود، به نظر میرسد مطرح کردن عملیات مشترک سپاه و ارتش در نفتشهر به عنوان راهحل جایگزین - که نمیتوانست مطلوب سپاه باشد - در واقع نوعی فشار** برای اجرای حتمی عملیات در شلمچه بود.

گزارش - 3

3. فرمانده عالی جنگ که همراه با فرمانده کل سپاه معتقد بود در وضعیت پس از ناکامی عملیات کربلای۴ باید برای به دست گرفتن مجدد ابتکار عمل در جنگ سریعاً عملیاتی دیگر در شلمچه اجرا شود، پس از مشاهده عدم تمایل اغلب فرماندهان قرارگاهها و یگانهای سپاه به عملیات زودهنگام در این منطقه، طرح عملیات مشترک سپاه و ارتش در جبهه غرب کشور را به عنوان اولویت دوم مطرح و تصمیمگیری در این خصوص را به جلسه فردا موکول کرد. در دومین جلسه امروز با فرمانده عالی جنگ (هاشمی رفسنجانی) که از ساعت ۲۰:۲۵ در قرارگاه مرکزی خاتمالانبیا برگزار شد، این افراد حضور داشتند: محسن رضایی (فرمانده کل سپاه)، علی شمخانی و رحیم صفوی (فرمانده و جانشین نیروی زمینی سپاه)، حسن روحانی (رئیس ستاد قرارگاه خاتمالانبیاء)، غلامعلی رشید (معاون عملیاتی فرمانده سپاه)، احمد غلامپور، عزیز جعفری، مصطفی ایزدی و حسین علایی (فرماندهان قرارگاههای عملیاتی کربلا، قدس، نجف و نوح)، سرهنگ ترابی و سرهنگ لطفی (افسران ارشد ارتش) و جمعی از فرماندهان یگانها و مسئولان ستادی چهار قرارگاه عملیاتی سپاه. این جلسه با گزارش فرمانده قرارگاه قدس از اقدامات انجام شده برای آمادهسازی بخشی از منطقه تالاب هورالعظیم به منظور عملیات آغاز گردید. عزیز جعفری ابتدا هنگام اعلام نیازهای این منطقه گفت: «اگر وضعیت خاصی پیش نیاید؛ یعنی بارندگی کار را تعطیل نکند، هواپیماهای دشمن و این جور اتفاقات مانع از کار نشود، با ۱۵۰۰ [کامیون] کمپرسی شاید یک ماهه کارها تمام بشود؛ ولی تجارب گذشته نشان میدهد که اینها فراهم نمیشود، بارندگی حتماً هست و با این حجم کار مهندسی که داریم، بعید است توپخانه و هواپیماهای دشمن بگذارند این کارها انجام بگیرند.» وی سپس به تشریح برخی دیگر از مشکلات، طرح مانور و هدف عملیات در هورالعظیم پرداخت و آنگاه جلسه با بحث مفصل در این خصوص ادامه یافت که نتیجه آن چنین است: ١- هم اکنون منطقه هورالعظیم خصوصاً شمال آن از ارزش قابل ملاحظهای برخوردار نیست. مضافاً اینکه، سپاه پاسداران میبایست با تمام توان خود وارد عمل شود و در نهایت نیز در وضعیت سیاسی - نظامی کشور بهبود حاصل نخواهد شد. ٢- وجود مشکلاتی چون کمبود قایق و ... هم اکنون به سادگی قابل حل نیست. ٣- از دست ندادن زمان که مورد تأکید فرمانده عالی جنگ و فرمانده کل سپاه بود، در هور حاصل نخواهد شد. ٤- امکان رعایت اصل غافلگیری ضعیف است و دشمن به راحتی عملیات را کشف خواهد کرد. ٥- اغلب فرماندهان به انجام عملیات در هور اعتقاد ندارند. در ادامه جلسه، محمدباقر قالیباف فرمانده لشکر۵ نصر پس از ارائه گزارشی از عملیات این لشکر در کربلای۴ و همچنین اقداماتی که در منطقه شلمچه برای عملیات آتی انجام داده است، از محدود بودن عقبهها و جادههای تدارکاتی، دید دشمن روی منطقه و نیز در تناقض بودن سرعت عمل مورد نظر برای آمادگی با موضوع حفاظت به عنوان مشکلات عملیات در شلمچه نام برد. امین شریعتی فرمانده لشکر۳۱ عاشورا نیز با بیان اینکه ما فقط میتوانیم تا پشت سیلبند کانال پرورش ماهی بیاییم و نباید به نقطهای متکی شویم که دشمن با یک تیربار آنجا را میبندد، پیشنهاد کرد منطقه زید به منطقه عملیاتی شلمچه اضافه شود که اگر عبور نیروها میسر نشد، از آنجا بتوان گسترش یافت. وی درباره تسلط اطلاعاتی دشمن در منطقه نیز ابراز نگرانی کرد و گفت: «ما امروز رفته بودیم برای تعیین عقبه، جایی را پیدا نکردیم که دور از دکلهای دیدبانی پتروشیمی [دشمن در جنوب جزیره بوارین] باشد.» سپس، غلامرضا محرابی معاون اطلاعات قرارگاه کربلا از اقدامات به عمل آمده برای شناسایی منطقه شلمچه و تقویت مواضع دفاعی دشمن در منطقه پنج ضلعی و جزیره بوارین گفت. احمد غلامپور فرمانده این قرارگاه، که مأموریت اصلی در عملیات شلمچه را عهدهدار شده است، نیز سخنانی نسبتاً مفصل ایراد کرد که چکیده آن چنین است: در طول جنگ همیشه منطقه شلمچه از نظر استحکامات مطرح بوده است. ما در اینجا به خاطر ذهنیتی که داشتهایم، تاکنون کار اساسی نکردهایم. پس از کربلای۴ متوجه شدیم دشمن ضعف اساسی داشته و اگر سرمایهگذاری اساسی میکردیم، نتایج بهتری از کربلای۴ به دست میآوردیم. زمین این منطقه از بوارین تا زید به هم وابسته است و نمیشود در قسمتی عمل کرد و در قسمت دیگر عمل نکرد. دشمن با توجه به کربلای۴ الآن حساس شده و حداقل کاری که میکند توجه به خطوط پدافندیاش است که ما چگونه عبور کردهایم. بعد از یک هفته هنوز حساسیت دشمن را میتوان مشاهده کرد و سخت مشغول ترمیم مواضعاش میباشد. راهکار به لحاظ عقبه، به یک جاده منتهی شده که ما یک جهاد [سازندگی] کامل گذاشتهایم کار کند؛ و این زمان میبرد. اگر روی بوارین عمل نکنیم، دشمن هم در تهدید عقبههایمان و هم در تقویت نیروهایش برای ما مشکل درست میکند. عقبه ما به شدت محدود است. برادران توپخانه میگویند اگر دشمن پنج گردان توپخانه را مختص این منطقه کند، وجب به وجب آن توپ میخورد. آبگرفتگی از شش ماه به این طرف شرایط مختلفی داشته، از دو ماه قبل رشد ارتفاع داشته و این ضمانتی ندارد تا ۹۰ سانتیمتر باقی بماند. امکان دارد دشمن آن را به ۳۰ سانتیمتر برساند. [نفربر] خشایار برای اینجا خوب است، ولی به دلیل تغییرات، وضعیت آب قابل اتکا نیست. عقبه با توجه به وضعیت آب ابهام دارد. اگر ده روز دیگر بخواهیم عمل کنیم خوب است؛ ولی اگر زمان زیادی طول بکشد، ضمانتی نیست که چه وضعی پیش بیاید. اگر باران ببارد، کار مهندسی متوقف میشود. دشمن در حال تقویت منطقه است. با شلیک اولین تیر احتیاطهای دشمن وارد منطقه میشوند؛ چون دشمن حساس است. به غافلگیری نیاز دارد و اگر بخواهیم با زمان کم وارد عمل شویم، نمیشود غافلگیری را رعایت کرد؛ و اگر حفاظت رعایت نشود، مانند کربلای۴ میشود. ما بجز در [عملیات والفجر۸] فاو، عبور یگان از یگان نداشتهایم و اینجا [شلمچه] نیاز به عبور یگان از یگان است و... اگر چه در سخنان فرمانده قرارگاه کربلا و نیز فرماندهان یگانهایی که از آنها یاد شد، نظر مساعد درباره عملیات در شلمچه وجود داشت، اما این نظر به منزله موافقت آنان با تعجیل در آن نبود؛ چرا که برخی از مشکلات یاد شده به تنهایی کافی بود این عملیات را حداقل به تعویق اندازد. در ادامه، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس (قرارگاه دنبال پشتیبان قرارگاه کربلا در طرح عملیات شلمچه) نیز درباره این طرح گفت: «ما هنوز کاری روی این [طرح] نکردهایم؛ ولی خب چیزی که مسلم است باید همه قرارگاهها یک جای پایی بگیرند و حداقل یکی، دو جاده باز بشود تا بعدش ما بتوانیم داخل برویم.» در پایان این جلسه، آقای هاشمی رفسنجانی بار دیگر به تشریح وضعیت سیاسی - اجتماعی کشور پرداخت و سپس گفت: با وجود تمامی آنچه گفته شد، بجز انجام عملیات هیچ راهی وجود ندارد و در صورت عدم انجام آن در شلمچه، ناگزیر سپاه باید در عملیات ارتش در جبهه غرب مشارکت کند. ایشان در ادامه گفت: «خب! ما الآن یک سری چیزها را فهمیدیم. کلیت مطلبی را که میخواهیم عرض کنیم این است: شرایطی که الآن واحدهای رزمنده ما دارند، در طول جنگ شرایط استثنایی است. حتی بعد از این مشکلی [عملیات کربلای۴] که پیش آمد و یک مقدار نیروها از خط خارج شدند، ما هیچ وقت این مقدار نیرو با این امکانات در چنین شرایطی جمع نکرده بودیم. از لحاظ سیاسی و انتظار مردم هم باز وضع ممتازی دارد و تبلیغات شده است. قدر مسلم این است که اگر این نیروهایی که الآن توی دستمان است و الآن آمدند، با اینها عمل نکنیم و اینها را اجازه بدهیم به خانههایشان برگردند، تحقیقاً بدانید که ما نمیتوانیم به این زودی نیرویی جمع کنیم ... از طرفی دیگر، تا به حال هم ما یک عملیاتی نداشتیم که چیزی به دست نیاوریم و تلفاتی در این سطحی که این دفعه دادیم، داده باشیم. با این توقعاتی که بوده و الآن یک دفعه چند هزار شهید و مفقود و تعداد زیادی مجروح که الآن توی بیمارستانهای سراسر کشور هستند و آن تبلیغات، مجموعاً ذهن جامعه را خیلی خراب میکند. از طرفی، عراقیها اگر یک چنین چیزی احساس بکنند، ما حتی الآن هم امنیت نداریم که در بعضی جاها نیایند وارد خط [پدافندی نیروهای ما] بشوند و حتی یک عملیات کوچکی بکنند، یک تپهای را بگیرند، با هیاهویی که راه میاندازند. آن هم دیگر کار را بدتر میکند. مجموعاً اینها این جور به ما دیکته میکند که ما باید الآن عملیات بکنیم و یک جایی بجنگیم. این فرصتی هم که توی حرفها طرح میشود یک ماه، دو ماه، اینها اصلاً قابل قبول نیست ... حالا آنچه که من الآن اینجا میفهمم، عملیات هور خیلی نقد نیست ... ممکن است ما ده ماه دیگر به عملیاتی در هور برسیم و تازه آن روزی که آنجا آماده بشود، حتماً وضعش از شلمچه بدتر خواهد بود. اگر خبری نباشد و جای دیگری هم عملیاتی نباشد، دشمن از همین حالا شروع میکند آنجا را بیشتر تقویت کردن، و میفهمد. همین حرفهایی که داریم الآن راجع به شلمچه میزنیم، آن روز باید بنشینیم راجع به هور بزنیم که حالا بکنیم یا نکنیم چی میشود؟ و همین چیزها پیش خواهد آمد ... در فاو هم آمادگی برای عملیات نیست، تکرار عملیات قبلی [کربلای۴] نسبت به جنوب [اروند] هیچ معنایی ندارد. از شلمچه بالاتر به طرف زید برویم، آن بالاتر در کوشک، آنجاها هم که جایی برای عملیات نیست.» فرمانده عالی جنگ سپس با بیان اینکه «فقط ما یک فرض داریم و من آن را مطرح میکنم. آقایان تا صبح که [به جلسه] میآیید فکر کنید»، از طرح عملیات نیروی زمینی در جبهه غرب گفت و اضافه کرد: «اگر فکر میکنید از شلمچه منطقیتر است، در آنجا عمل کنید.» با طرح دوباره موضوع عملیات در جبهه غرب کشور، حسین اللهکرم معاون اطلاعات قرارگاه نجف به تشریح وضعیت منطقه نفتشهر پرداخت و سپس مصطفی ایزدی فرمانده این قرارگاه که از آن منطقه بازدید و طرح عملیات آن را بررسی کرده بود، در گزارشی بر لزوم برخورداری طرح مانور عملیات این منطقه از این سه ویژگی تأکید کرد: ۱- با توان فعلی انطباق داشته باشد. ۲- از عملیات ارتش مستقل باشد. ۳- ما را به هدف مشخصی برساند. وی سپس استعداد نیروی مورد نیاز برای این عملیات را ۲۷۰ گردان برآورد کرد و در پایان گزارش خود درباره بررسیهای انجام شده در این منطقه طی چند روز اخیر توضیح داد. پس از گزارش فرمانده قرارگاه نجف، آقای هاشمی رفسنجانی بار دیگر تأکید کرد: «کلیت مسئلهای که ما گفتیم، همین است که ما الآن دیگر نمیتوانیم زیاد تأخیر بینداریم و باید وارد عمل بشویم. به نظر میرسد نقدترین نقطهای که شما دارید همین شلمچه است. باید تکلیف این را فردا روشن کنیم. ببینیم واقعاً میشود عمل کرد یا نه؟» جلسه با این سخن آقای هاشمی که «ما ضمناً آمادگی داریم حرف دیگران را بشنویم، به هر حال ما آمدهایم که اینجا بمانیم تا تکلیف عملیات را روشن کنیم، ما ناچاریم عملیات کنیم،» پایان یافت و ادامه بحث تا رسیدن به تصمیم قطعی به روز بعد موکول شد.

گزارش - 4

4. فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت در آستانه دستیابی به یک موفقیت بزرگ تاریخی قرار داریم. به گزارش روزنامه اطلاعات از اهواز محسن رضایی امروز در جمع روحانیون یگانهای مختلف رزمی در جبهههای جنگ گفت: «جنگ ما به دلیل هویت مکتبی، انقلابی و اینکه در موقعیت بسیار حساس سیاسی - نظامی جهان قرار گرفتهایم، حادثه بزرگی را در خود نهفته دارد که اگر این حادثه بزرگ انشاءالله اتفاق بیفتد، وضعیت بشریت و بسیاری از تلاشهای قدرتها دگرگون خواهد شد و وضع دیگری پیش خواهد آمد و هر نوع تغییر و تحولی که در عراق پیش آید تأثیرات عظیمی بر جهان خواهد گذاشت.» رضایی اضافه کرد: «امروز همه دنیا پذیرفته است که صدام کارش تمام است و ما در آستانه رسیدن به هدف کشورگشایی و یا گرفتن زمین کوچک نیستیم بلکه ما در آستانه دستیابی به یک موفقیت بسیار بزرگ تاریخی هستیم که اگر به آن سکو و به آن نقطه برسیم مسلمانان با استقلال، سرنوشت خود را تعیین میکنند و تعیین قیمت نفت نیز بستگی به این موضوع دارد و ما زمانی میتوانیم به استقلال کامل برسیم که قدرت اسلام را در دنیا احیا کنیم.»

گزارش - 5

5. در حالی که اعتراض مقامات ایران نسبت به صلاحیت میزبانی کویت همچنان ادامه دارد امروز در مقر سازمان کنفرانس اسلامی در جده اعلام شد تمامی کشورهای عضو این سازمان موافقت خود را برای شرکت در پنجمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی در کویت اعلام کردهاند. به گزارش خبرگزاری فرانسه از جده منابع سازمان کنفرانس اسلامی همچنین گفتند: «شرکت شخص سران ۴۶ کشور عضو فقط در آخرین لحظه مشخص خواهد شد، زیرا در پاسخهایی که به مقر سازمان ارسال شده بهطور قطعی معلوم نیست که هر یک از کشورها در چه سطحی حضور خواهند داشت.» همین منابع از سوی دیگر مدعی شدند: «ایران اصل شرکت در کنفرانس را بدون تصریح سطح حضور نمایندگیاش پذیرفته است.» خبرگزاری فرانسه همچنین در گزارش دیگری یادآور شد: «ایران دو اجلاس پیشین کنفرانس اسلامی در عربستان و مراکش را تحریم کرده و این دو کشور را به طرفداری از نظریههای عراق متهم کرده بود. حجتالاسلام علی خامنهای رئیسجمهور و آقای میرحسین موسوی نخستوزیر ایران نیز با برگزاری این اجلاس در کویت مخالفت کردهاند.» رادیو بیبیسی در گزارشی از نیکلاس چایلدز از بخش عربی این رادیو ضمن اشاره به تأکید مقامات ایران به برگزاری جلسه سران در محلی دورتر از جنگ ایران و عراق گفت: «کویت به صحنه نبردهای سنگین جنگ ایران و عراق بسیار نزدیک است. سازمان کنفرانس اسلامی که ۴۶ کشور و ازجمله کلیه کشورهای عرب و ساف در آن عضویت دارند و همچنین کویت، بدون شک آگاه بودند که احتمالاً ایران درمورد تشکیل کنفرانس سال ۱۹۸۷ در کویت حساسیت نشان خواهد داد زیرا ایران در گذشته کویت را متهم کرده است که در جنگ ایران و عراق کمک دراختیار عراق قرار میدهد.» گزارشگر بیبیسی همچنین گفت: «ایران ممکن است از شرکت در کنفرانس خودداری کند بهخصوص اگر چنانچه برخی ناظران عقیده دارند علت شک و تردید ایران این نگرانی باشد که ممکن است در کنفرانس کشورهای حامی عراق، ایران را تحتفشار بگذارند که در موضع خود برای پایاندادن به جنگ انعطاف نشان دهد.» روزنامه فایننشال تایمز چاپ لندن نیز در گزارشی نوشت: «درپی زدوخوردهای شدید هفته گذشته، بین نیروهای ایرانی و عراقی در منطقه شطالعرب (اروندرود)، جنگ تبلیغاتی نیز بین دو کشور داغتر شده است. هم ایران و هم عراق در تلاشاند در کنفرانس کشورهای اسلامی موضع سیاسی خود را مستحکم کنند.» در همین زمینه خبرگزاری جمهوری اسلامی از اسلامآباد گزارش داد یکی از اعضای هیئت مذهبی عراقی که روز پیش برای دیداری سه روزه از پاکستان وارد کراچی شد امروز مدعی شد در کنفرانس آتی سران کشورهای اسلامی که بهزودی در کویت تشکیل خواهد شد پیشنهاد تشکیل ارتش صلح برای خاتمهدادن به جنگ ایران و عراق به طور گسترده مورد بحث قرار خواهد گرفت. بر پایه این گزارش بشار عواد سرپرست هیئت مذکور افزود: «نظر به اینکه عدم تحرک ایران درخصوص صلح مانع اصلی برقراری آتشبس در جنگ میباشد ارتش صلح به جبهههای جنگ طرفین متخاصم اعزام خواهد شد تا مانع از حمله آنها علیه یکدیگر شوند.»

گزارش - 6

6. یک روزنامه چاپ لندن مصاحبه دیروز وزیر دفاع عراق را اقدامی با هدف تبدیل یک پیروزی کوچک نظامی به یک دستاورد بزرگ سیاسی دانست و تأکید کرد عملیات نظامی اخیر در جنوب عراق حمله نهایی ایرانیها نبوده است. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از لندن جان بولاک خبرنگار اعزامی روزنامه ایندیپندنت به بغداد نوشت: «وقتی از عدنان خیرالله سؤال شد آیا حمله اخیر ایران حمله نهایی این کشور بوده است وی گفت ایرانیها گفتهاند امسال سال وارد کردن ضربه قطعی است اما وی افزود سال ایرانیها تا اواسط ماه مارس ادامه خواهد داشت.» ایندیپندنت در این مورد تأکید کرد: «قطعاً حمله اخیر حمله نهایی ایرانیها نبوده است اما از یک کشمکش معمولی هم خیلی بزرگتر بوده است.» به عقیده این روزنامه «عراق اکنون نسبت به چندی قبل از نظر نظامی و سیاسی قویتر به نظر میرسد.» در همین حال مطبوعات کویت به درج اظهارات وزیر دفاع عراق پرداخته و نوشتند: «خیرالله اعلام کرد فاو را به زودی آزاد خواهیم کرد.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از کویت روزنامههای این کشور همچنین به نقل از روزنامه انگلیسی دیلی تلگراف نوشتند: «ایران خود را برای یک حمله جدید در منطقه میانی جبهه طی دو هفته آینده آماده میسازد.»*** در این میان روزنامه کویتی الانباء اظهارات عدنان خیرالله را در مورد ازسرگیری حملات هوایی به شهرهای ایران در صدر صفحه اول خود به چاپ رساند. الانباء نوشت: «خیرالله گفت در پاسخ به حملات ایران علیه عراق ۱۰۰ هواپیمای عراقی به یک شهر ایران حمله خواهند کرد.»

گزارش - 7

7. سخنگوی دولت عربستان سعودی خبر دیدار صدام رئیس جمهور عراق با مسئولین نیروی هوایی عربستان در حضور خلبانان امریکایی را تکذیب کرد. به گزاش خبرگزاری فرانسه از ریاض سخنگوی مزبور که پخش این خبر را از رادیو تهران عنوان نمود تأکید کرد: «صدام حسین در جریان دیدار خود با هیچیک از مقامات نیروی هوایی عربستان سعودی یا هیچ امریکایی در عربستان ملاقات و گفتوگو نکرده است.» وی که اظهاراتش امروز از سوی خبرگزاری عربستان (سبا) پخش شد افزود: «صدام تنها با شاه فهد در الاحساء ملاقات کرده است.»

گزارش - 8

8. عراق قادر است سالانه تا هزار تن گاز شیمیایی سارین در کارخانه تولیدکننده این گاز واقع در شهر سامره در شمال این کشور تولید کند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی نشریه لوماتن چاپ پاریس ضمن اعلام این مطلب نوشت: «این گاز که توسط نازیها به کار گرفته شده است ده برابر قویتر از گاز تیوتر است که پیش از این بههمراه گاز خردل توسط عراق علیه نیروهای ایران به کار گرفته شده است.» لوماتن خاطرنشان کرد عراق درحالحاضر خطری برای اسرائیل ندارد و به نقل از شماره اخیر نشریه انگلیسی جینز دیفنس که متخصص در امور دفاعی است نوشت: «از زمان بهکارگیری سلاح شیمیایی ازسوی رژیم عراق علیه ایران در سال ۱۹۸۴ تاکنون نظامیان اسرائیل احتمال یک جنگ شیمیایی در سطحی وسیع را بهشدت جدی گرفتهاند و این کشور هماکنون مشغول تهیه قرصهای ضدگاز شیمیایی است.»

گزارش - 9

9. در ادامه اعلام مواضع مقامات و محافل سیاسی عرب در مورد جنگ ایران و عراق، خبرگزاری جمهوری اسلامی گزارش داد: کمیته مرکزی حزب جبهه آزادیبخش الجزایر در پایان هفدهمین دوره خود طی قطعنامهای جنگ ایران و عراق را باتوجه به آنچه این قطعنامه “اصول اساسی در سیاست خارجی الجزایر” خواند نگرانکننده دانست و دو کشور متخاصم را به حل و فصل جنگ از طریق صلحآمیز و براساس احترام به مرزهای بینالمللی دعوت کرد. همچنین به گزارش رادیو کویت علی عبدالله صالح رئیس جمهور یمن امروز ضمن اینکه بار دیگر ادامه جنگ ایران و عراق را به سود اسرائیل و تجار فروش اسلحه دانست اظهار امیدواری کرد «ایران به هدفهای دشمنان عرب و آنانکه خواهان از پای درآوردن طرفین نزاع هستند پی برده و به مساعی خیرخواهانه که برای پایان دادن به جنگ مبذول میگردد به نحوی که حقوق همگان را تضمین مینماید پاسخ مثبت گوید.»

گزارش - 10

10. در حالی که بازار جهانی نفت بعد از یکسال تزلزل ثبات خود را باز مییابد وزیر نفت ایران به مقامات ترکیه اعلام کرد حاضر نیست کمتر از قیمت توافقشده اوپک به ترکیه نفت بفروشد. روزنامه کیهان امروز گزارش داد: «انسجام مجدد اوپک و تصمیم جدی کشورهای صادرکننده نفت عضو این سازمان برای افزایش بهای نفت به میزان ۱۸ دلار برای هر بشکه وارد مراحل عمل شده و در بازارهای مختلف نفتی جهان بهای نفت به این رقم بسیار نزدیک شده و بازار نفت بعد از یکسال تزلزل، ثبات خواهد یافت.» این گزارش به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی در لندن حاکی است: «در لندن هر بشکه نفت دریای شمال انگلیس به قیمت ۱۷ دلار و ۷۵ سنت معامله شد و در نیویورک خریداران نفت تگزاس عصر دوشنبه برای هر بشکه ۱۷ دلار و ۶۵ سنت پرداخته بودند. شوروی نیز که از مهمترین صادرکنندگان نفت جهان و غیر عضو اوپک میباشد بهای نفت صادراتی خود را برای هر بشکه ۱۸ دلار و ۶۰ سنت تعیین نموده و آن را به کلیه خریداران اعلام کرده است.» کیهان همچنین گزارش داد غلامرضا آقازاده وزیر نفت جمهوری اسلامی که به منظور مذاکره با مقامات ترکیه در رأس هیئتی در استانبول به سر میبرد امروز در مصاحبه با خبرنگار اعزامی خبرگزاری جمهوری اسلامی ضمن مثبت خواندن مذاکرات دو روزه دو کشور به نتایج این گفتوگوها اشاره کرد و گفت: «براساس تفاهمات به عمل آمده، ترکیه در سال آینده مسیحی در حدود ۶ میلیون تن نفت خام با قیمتهای رسمی اوپک از جمهوری اسلامی ایران خریداری خواهد کرد.» در همین زمینه رادیو بیبیسی در گزارشی از دیوید بن فورد خبرنگار این رادیو در آنکارا درباره مذاکرات غلامرضا آقازاده وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران با مقامات ترکیه گفت: آقازاده با تکیه بر موافقتنامه تازه سازمان اوپک به مقامات ترکیه گفته است «آماده نیست که قیمتی کمتر از بشکهای ۱۸ دلار از ترکیه را بپذیرد. وی همچنین گفته است صادرات نفت ایران به ترکیه در سال ۱۹۸۷ طبق توافق دو کشور از ششمیلیون تن بیشتر خواهد بود. در مقابل ترکیه امیدوار است که بیش از یکمیلیارد دلار کالا و مواد مختلف به ایران صادر کند.» گزارش بیبیسی میافزاید: «دو سال پیش ایران صادرکننده عمده نفت به ترکیه بود و چهلوپنج درصد نیازمندیهای نفت ترکیه را تأمین میکرد. در یک سال اخیر صادرات مذکور در حدود یک میلیون و پانصد هزار تن بوده است. به عبارت دیگر در حدود پانزده درصد نیازمندیهای نفتی ترکیه ... در سهماهه گذشته تقریباً از ایران به ترکیه هیچ نفتی صادر نشده است و بهخاطر تشنج موجود بین دو کشور، اجرای طرح لولهکشی بین خوزستان و بندر اسکندرون ترکیه مورد شک و تردید قرار گرفته بود، اما آقای آقازاده روز دوشنبه گفت احداث خط لوله نفت و همچنین یک خط لوله گاز بین ایران و ترکیه جزو دستور مذاکراتش با مقامات ترکیه خواهد بود.»

گزارش - 11

11. روزنامه اسپانیایی ال پائیس در سرمقاله آخرین شماره خود در سال میلادی ۱۹۸۶ تقسیم جهان به دو بلوک شرق و غرب را محدودکننده توانایی سازمان ملل جهت ممانعت از بروز جنگهای مسلحانه در جهان دانست. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از مادرید این روزنامه در مقاله “هفت سال جنگ” با اشاره به وقایع اخیر جنگ ایران و عراق، مقادیر عظیم سلاحهای تولیدشده توسط قدرتهای بزرگ را عامل تغذیه دهها درگیری نظامی در مناطق مختلف جهان دانست و نوشت: «پس از جنگ دوم جهانی علیرغم آنکه امریکا و شوروی هیچ درگیری نظامی با یکدیگر نداشتهاند، لیکن در جریان ۱۰۵ فقره جنگ مسلحانه که طی این مدت در جهان روی داده ۱۶ میلیون تن کشته شدهاند که ۹ میلیون تن آنها افراد غیرنظامی بودهاند.» ال پائیس با بیان اینکه سازمان ملل براساس تفکر ممانعت از بروز درگیری با دادن حق وتو به پنج قدرت بزرگ در شورای امنیت مسئولیت ویژهای را به آنان واگذار کرد افزود: «تقسیم جهان به دو بلوک شرق و غرب توانایی سازمان ملل جهت ممانعت از بروز جنگهایی که حتی از تناقضات بین دو بلوک ناشی نمیشوند را به حداقل رسانده است.» در این مقاله با اشاره به نمونهبودن جنگ ایران و عراق آمده است: «عراق سلاحهای روسی و اطلاعات سازمان سیا را دراختیار دارد و ایران درحالیکه از امریکا سلاح دریافت میکند بغداد را نیز با موشکهای روسی هدف قرار میدهد.» ال پائیس در پایان از تجارت سلاح بهعنوان یکی از نقصهای جهان امروزی که افق سال ۱۹۸۷ را تاریک میسازد یاد کرد.

گزارش - 12

12. در حالی که نمایندگان ایران و امریکا در لاهه امروز برای دومین بار طی سه روز گذشته مسئله استرداد ۷/۵۰۷ میلیون دلار ذخایر مسدودشده ایران را مورد مذاکره قرار میدهند نخستوزیر جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد مذاکرات لاهه ارتباطی با مسئله گروگانهای امریکایی در لبنان ندارد. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی میرحسین موسوی در پایان جلسه امروز هیئت دولت در مورد مذاکرات بانکی ایران با امریکا که در چارچوب توافقهای بیانیه الجزایر صورت میگیرد گفت: «این مذاکرات ربطی به مسئله گروگانهای امریکایی در لبنان و یا مسافرت مکفارلین ندارد.» وی افزود: «دیوان داوری لاهه حقوق ما را حدود پنج ماه پیش تأیید کرد و این گفتوگو بر اساس توصیه داوری لاهه صورت میگیرد و اگر نتیجهای ندهد موضوع بار دیگر در دادگاه مطرح خواهد شد.» در این زمینه رادیو اسرائیل امروز از قول آبراهام سوفر مشاور قضایی وزارت امور خارجه امریکا در گفتوگو با روزنامه نیویورک تایمز گفت: «هر چند این مذاکرات بهخاطر آزادی گروگانهای امریکایی انجام نمیگیرد، ولی اگر رئیس پارلمان ایران حجتالاسلام رفسنجانی تصمیم بگیرد ربودهشدگان را به ما بازگرداند از خداوند سپاسگزار خواهیم بود.» به گفته این رادیو «مشاور قضایی وزارت خارجه امریکا اضافه کرد اگر ایرانیها میتوانند برای آزادی گروگانها کاری انجام دهند موظفاند این اقدام را بهعنوان یک وسیله اصولی و انسانی به عمل آورند.»

گزارش - 13

13. جمعیت حدود دههزار خانواری مهاجرین جنگی استان ایلام از شهرهای مهران، دهلران و موسیان اکثرشان از امکانات اولیه گذران زندگی و اسکان محروم هستند. خبرگزاری جمهوری اسلامی از ایلام نوشت: وضعیت اسکان مهاجرین از جمله حدود ۱۲ هزار نفر از مهاجرین شهرستان مهران که هماکنون در سه اردوگاه در اطراف شهر ایلام زندگی میکنند بجز موارد استثنایی نامطلوب است. این خبرگزاری افزود: «علیرغم تأکید امام امت و مسئولین جمهوری اسلامی مبنیبر رسیدگی هرچه بیشتر به مهاجرین، محل زندگی اکثریت مهاجرین ساکن در این مناطق کلبههایی است که از چوب، پلاستیک، شاخه درختان و برزنت توسط خود آنان ایجاد شده است.» بر پایه این گزارش «اکثریت قریب به اتفاق مهاجرینی که با آنان گفتوگو شد عدم رضایت خود را از مسئول کنونی بنیاد [امور مهاجرین جنگ تحمیلی] استان اعلام کردند و گفتند اگر به خاطر موقعیت کشور نبود این نارضایتی را به شیوهای دیگر ابراز میداشتیم.» خبرگزاری جمهوری اسلامی در ادامه گزارش از تهیه طوماری با امضای ۳۰ تن از پرسنل بنیاد مهاجرین استان در اعتراض به اقدامات سرپرست این بنیاد خبر داد. این طومار برای دفاتر امام جمعه استان، وزیر کار، نماینده مردم مهران در مجلس شورای اسلامی و بنیاد امور مهاجرین کل کشور ارسال شده است. گزارش در پایان خاطرنشان میسازد: «مسائل جاری بنیاد مهاجرین استان ایلام در طیف وسیعی در استان و خارج از استان انعکاس یافته و رسیدگی سریع به آن میتواند گام مهمی در رسیدگی به خانوادههای مهاجرین باشد.»

منابع و مآخذ روزشمار 1365/10/10