1361.02.11

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۴ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۳۳ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1361 |نام = 1361.02.11 |نام دیگر= یازده اردیبهشت |روز=11 اردیبهشت 1361 |تاریخ شمسی= 1361.02.11 |تاریخ میلادی=1 مه 1982 |تاریخ قمری= 7 رجب 1402 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.02.11</div> <div class="bootstrap-btn"...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1361
1361.02.11
نام‌های دیگر یازده اردیبهشت
تاریخ شمسی 1361.02.11
تاریخ میلادی 1 مه 1982
تاریخ قمری 7 رجب 1402





گزارش- 1

1. کاهش نسبی توان نیروهای ایران و عراق پس از یک روز نبرد سنگین در جنوب رودخانه کرخه‌کور و جاده اهوازـ خرمشهر، به فروکش‌کردن درگیری طرفین انجامیده است و درحالی‌که نیروهای ایرانی به تثبیت و تحکیم مواضع به‌دست‌آمده مشغول هستند، از شدت آتش و پاتک‌های عراقی نیز کاسته شده است. مسئولان دو قرارگاه فتح و نصر ضمن تثبیت مواضع پدافندی خود، درحال طراحی و آماده‌شدن برای پرکردن شکاف میان این دو قرارگاه می‌باشند. قرارگاه قدس نیز بنا به دستور قرارگاه مرکزی کربلا باید به‌منظور تداوم فشار بر دشمن در جنوب کرخه‌کور و جنوب‌غربی اهواز مجدداً وارد عمل شود. بر همین اساس، تیپ‌های ثارالله(ع) (از قدس4)، بیت‌المقدس (از قدس5) و امام رضا(ع) (از قدس2) در ساعت 01:00 بامداد برای شروع عملیات اعلام آمادگی کردند، اما به‌دلیل عدم آمادگی تیپ نور (از قدس3) فرمان آغاز عملیات تا ساعت 02:00 به تعویق افتاد. در این ساعت نیز بااینکه تیپ نور هنوز اعلام آمادگی نکرده بود، اما فرصت اندک تا فرارسیدن روز موجب شد فرمان شروع عملیات صادر شود. پس از آن تیپ بیت‌المقدس و سپس تیپ ثارالله(ع) وارد عمل شدند و تا ساعت حدود 03:00 با دشمن درگیر بودند. مقاومت سرسختانه و شدید عراقی‌ها با توپخانه، تانک و تیربار مانع از پیشروی این دو تیپ شد. تیپ امام رضا(ع) و تیپ نور نیز که درحال پیشروی به‌سمت مواضع دشمن بودند، هنوز با نیروهای عراقی درگیر نشده بودند. علاوه‌بر فشار سنگین عراقی‌ها، عدم الحاق یگان‌های خودی با یکدیگر نیز فشار وارده بر آنها را دوچندان می‌کرد. شب رو به پایان بود و پیشروی نیروها و موفقیت عملیات آنها در روز امکان‌پذیر نبود؛ بنابراین به همه واحدهای عملیاتی ابلاغ شد تا قبل از فرارسیدن روز به‌سرعت به مواضع اولیه خود بازگردند. با این فرمان، تیپ بیت‌المقدس و تیپ ثارالله(ع) به داخل»سرپل‌های تصرف‌شده خود در روز گذشته» بازگشتند؛ اما تیپ امام رضا(ع) و تیپ نور که در نبرد دیروز به‌شدت آسیب‌ دیده و توان عملیاتی خود را از دست داده بودند، هنگام عقب‌نشینی سرپل‌های خود را رها کرده، به شمال کرخه‌کور رفتند و در آنجا موضع گرفتند. در ساعت‌های 06:25، 09:15 و 13:30 لشکر5 مکانیزه عراق با پشتیبانی لشکر6 زرهی به تیپ‌های ثارالله(ع) و بیت‌المقدس پاتک کرد. تیپ ثارالله(ع) که تقریباً همه فرماندهان گردان‌هایش را از دست داده بود و دیگر توان مقاومت نداشت، منطقه سرپل خود را در کوهه ترک کرده و به شمال کرخه‌کور عقب نشست. به ‌این‌ ترتیب، جنوب کرخه‌کور از حضور یگان‌های قرارگاه قدس خالی شد و فقط تیپ بیت‌المقدس توانست در محور نورد (جنوب‌غربی اهواز) سرپل خود را همچنان حفظ کند. البته کمی بعد این تیپ نیز که زیر آتش شدید دشمن قرار داشت، با تحمل تعدادی شهید، مجروح و اسیر، منطقه سرپل خود را تخلیه کرد و به مواضع اولیه خود در قبل از آغاز عملیات بیت‌المقدس بازگشت.[۱] دشمن با عقب‌راندن یگان‌های قرارگاه قدس به شمال کرخه‌کور، موقعیت خود را در جنوب‌غربی اهواز و جنوب کرخه‌کور تثبیت کرد و یک ستون زرهی و مکانیزه را نیز برای تقویت یگان‌هایی که در غرب جاده اهواز ـ خرمشهر با قرارگاه‌های فتح و نصر مقابله می‌کردند، راهی منطقه ایستگاه حسینیه و گرمدشت کرد.[۲] در محور قرارگاه‌های فتح و نصر (در جناح میانی و جنوبی منطقه عملیات بیت‌المقدس) نیز باوجودآنکه نیروهای ایران در نخستین روز عملیات توانسته بودند سرپلی به مساحت حدود 800 کیلومترمربع را در غرب کارون تا جاده اهواز ـ خرمشهر تصرف کنند، اما دستیابی ناقص به جاده و شکافی که از کیلومتر 86 تا 96 میان دو قرارگاه فتح و نصر وجود داشت، موجب شد کل منطقه آزادشده در معرض تهدید قرار گیرد؛ زیرا عارضه جاده تنها موضعی بود که نیروهای خودی می‌توانستند در پشت آن مستقر شوند و با پاتک‌های دشمن مقابله کنند و درصورت عقب‌نشینی نیز به‌علت فقدان هرگونه عارضه دیگر مقاومت دربرابر دشمن به‌سختی امکان‌پذیر بود. در مقابل، دشمن که تصور نمی‌کرد نیروهای ایران بتوانند خود را تا جاده اهواز ـ خرمشهر برسانند، می‌دانست برای عقب‌راندن آنها ابتدا باید جاده را تصرف کند و سپس منطقه سرپل را بازپس گیرد. بر همین اساس، عراق از روز گذشته و پی‌درپی نیروهای قرارگاه نصر و فتح را زیر فشار قرار داد،* اما هنوز پاتک اصلی و گسترده خود که می‌بایست حدفاصل کیلومتر 68 تا کیلومتر 103 را دربر گیرد، آغاز نکرده است.** در جبهه خودی همه سعی و تلاش بر این است که قبل از آغاز مرحله دوم عملیات، علاوه‌بر حفظ نقاط تصرف‌شده جاده (کیلومتر 68 تا کیلومتر 86 و نیز کیلومتر 96 تا کیلومتر 103)، رخنه موجود نیز (کیلومتر 86 تا کیلومتر 95) هرچه سریع‌تر ترمیم شود. بر همین اساس، در جلسه‌ای که در ساعت 14:15 میان فرماندهان دو قرارگاه فتح و نصر در قرارگاه کربلا تشکیل شد، مقرر گردید امشب فتح3 (تیپ8 نجف و تیپ3 زرهی لشکر92) از جناح چپ منطقه سرپل قرارگاه فتح وارد عمل شود و جاده را از کیلومتر 86 تا کیلومتر 90 بپوشاند. نصر2 (تیپ27 محمد رسول‌الله(ص) و تیپ2 پیاده لشکر21) نیز در جناح راست منطقه سرپل قرارگاه نصر، از کیلومتر 90 تا کیلومتر 96 پیشروی کند و درنتیجه، شکاف میان دو قرارگاه فتح و نصر پر شود.[۳]

گزارش- 2

2. درحالی‌که عملیات بیت‌المقدس ادامه دارد، حملات هوایی نیز بین طرفین درگیر در جریان است. هواپیماهای عراقی امروز نیز همانند روز گذشته به‌طور مستمر محل‌های تجمع برخی واحدهای پیاده و زرهی خودی، پاسگاه‌های فرماندهی و پل‌های نصب‌شده روی کارون را بمباران کردند و خساراتی به جبهه خودی وارد آوردند. به‌دنبال آن هواپیماهای شکاری خودی و موشک‌های زمین‌به‌هوای مستقر در منطقه عملیات 5 فروند هواپیمای دشمن را در ساعت‌های متناوب صبح و عصر ساقط کردند[۴] و از سوی دیگر، هواپیماهای نیروی هوایی ایران بارها مواضع دشمن را بمباران و شناسایی کردند و پس از واردآوردن خساراتی به ارتش عراق، همگی بجز یکی از آنها که دچار سانحه شده و در اطراف شادگان سقوط کرد، به پایگاه‌های خود بازگشتند.[۵]

گزارش- 3

3. قرارگاه عملیاتی فجر در پشتیبانی از عملیات بیت‌المقدس، عملیات خود را درقالب یک تک محدود به‌منظور تصرف ارتفاع 182 و درگیر نگه‌داشتن لشکر1 مکانیزه و لشکر10 زرهی عراق در شرق فکه آغاز کرد*** و ارتفاع 182 را از ارتش عراق بازپس گرفت. براساس طرح مانور، نیروهای این قرارگاه متشکل از 7 گردان بسیجی و سپاهی (درقالب دو تیپ17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و 33 المهدی) و 2 گردان ارتشی (از لشکر77 پیاده خراسان)، از شب گذشته حرکت خود را به‌سمت اهداف تعیین‌شده آغاز کردند، این نیروها می‌بایست با 2 گردان تلفیقی از سپاه و ارتش از محور میانی، ضمن هجوم به مواضع دشمن، آنها را مشغول نمایند تا دو تیپ سپاه پاسداران از دو محور شمالی و جنوبی با طی مسافتی حدود 25 کیلومتر دشمن را دور زده و در جاده شیخ‌قندی ـ فکه با یکدیگر الحاق کنند. سپس، علاوه‌بر 2 گردانی که در منطقه شمالی و منطقه جنوبی موضع می‌گیرند، 2 گردان به‌طرف فکه رفته، در آنجا پدافند کنند و 2 گردان دیگر با گردش به‌سمت منطقه شیخ‌قندی، این منطقه را پاک‌سازی نمایند. در محور شمالی، نیروهای تیپ17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) پس از ساعت‌ها راه‌پیمایی و سرگردانی در بیابان، زمانی مسیر تعیین‌شده را پیدا کردند که هوا روشن شده بود. به همین دلیل، فرماندهی قرارگاه فجر دستور بازگشت آنها را ابلاغ کرد. دشمن نیز که نیروهای خودی را دیده بود، به‌طرف آنها تیراندازی کرد و درنتیجه، نیروهای این تیپ با دادن 2 شهید عقب‌نشینی کردند. در محور میانی، نیروهای تلفیقی سپاه و ارتش به مواضع دشمن یورش بردند تا اینکه یک گردان از تیپ33 المهدی(عج) که در محور جنوبی وارد عمل شده بود در ساعت 03:45 از دو سو به ارتفاع 182 حمله کرد و با واردآوردن تلفات و اسیرکردن تعدادی از نیروهای عراقی، این ارتفاع را حدود ساعت 07:00 آزاد کرد. یکی از دو گردان دیگر تیپ المهدی(عج) که از سمت جنوب دشمن را دور زده و مسافت زیادی را طی کرده بودند، به‌دلیل قطع تماس مخابراتی با مرکز فرماندهی این تیپ پس از رسیدن به جاده فکه، برخلاف طرح مانور، به‌طرف غرب ادامه مسیر داد. این درحالی بود که عملیات در محور شمالی منتفی شده و تیپ17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) که می‌بایست با این گردان الحاق کند، منطقه را ترک کرده بود. پس از روشن‌شدن هوا نیروهای این گردان تشنه و گرسنه و خسته از راه‌پیمایی طولانی، زیر آتش دشمن قرار گرفتند و درنتیجه، این گردان با تحمل تعدادی شهید و اسیر متلاشی شد. دراین‌میان، تعداد انگشت‌شماری از رزمندگان این گردان موفق شدند ازطریق یکی از شیارهای موجود در منطقه به عقب برگردند. به‌ این‌ ترتیب، نیروهای قرارگاه فجر در این عملیات فقط موفق شدند ارتفاع 182 را از ارتش عراق بازپس گیرند و حدود 700 نفر را نیز به اسارت درآوردند.****[۶]

گزارش- 4

4. فرماندهان سپاه و ارتش در جلسه بعدازظهر امروز پس از بررسی عملکرد قرارگاه قدس در مرحله اول عملیات بیت‌المقدس بر امکان‌پذیر نبودن ادامه عملیات این قرارگاه در شمال منطقه عملیاتی تأکید کردند. همچنین در این جلسه درخصوص اهمیت منطقه آزادشده در غرب رودخانه کارون و لزوم ادامه تلاش قرارگاه‌های فتح و نصر برای پوشاندن شکاف میان این دو قرارگاه مطالبی بیان شد. در این جلسه که از ساعت 18:30 در قرارگاه عملیاتی نصر تشکیل شد،***** ابتدا رحیم صفوی پس از اشاره به عملیات بامداد امروز قرارگاه قدس اظهار داشت: «قرارگاه قدس از کارایی خودش افتاده؛ اگر ده بار دیگر هم در آنجا عمل بکنند، باز آن را برمی‌گردانند سرجای خودش. ... فتح4 به غرب جاده [اهواز خرمشهر در محدوده کیلومتر‌70] رفته و تا خط آهن [حدود یک کیلومتری غرب جاده] پیش رفت، ولی با فشار دشمن دوباره به پشت جاده بازگشت. ... دشمن حدود یک لشکرش را راه انداخت از این راه [پادگان حمید]، که ما گفتیم دارد می‌آید که به قرارگاه فتح و قرارگاه نصر بزند.» غلامعلی رشید پرسید: «چرا چنین استعدادی را از اینجا [منطقه عمومی جفیر] برده؛ حتماً یک یقینی اینجا هست؟!»حسن باقری پاسخ داد: «این[دشمن] فهمیده ما چه‌کار می‌خواهیم بکنیم؛ قضیه طرح را فهمیده!» رحیم صفوی در ادامه سخنانش پس از بیان این پیشنهاد که «ما حداقل یک جبهه دیگر باید باز کنیم»، گفت: «اینها [قرارگاه قدس] دیگر از کارایی افتاده‌اند و ما هرچه اینجا [جبهه کرخه‌کور] سرمایه‌گذاری بکنیم، به درد نمی‌خورد؛ ... همه نیروهای قرارگاه قدس را زدند عقب و برگرداندنش [شمال کرخه‌کور]. ... می‌گویم ما بیاییم از این قرارگاه قدس یک نیرویی آزاد کنیم؛ حداقل یک تیپ زرهی و یک تیپ پیاده‌اش را آزاد کنیم ... بیاوریم اینجا [جناح راست قرارگاه فتح] و این منطقه را به او بدهیم و بگوییم که از این راه حرکتت را ادامه بده با زدن خاکریز.» غلامعلی رشید درباره پیشنهاد رحیم صفوی مبنی‌بر بازکردن یک جبهه دیگر در شمال محور قرارگاه فتح ازسوی قرارگاه قدس گفت: «هر تصمیمی که دررابطه‌با قرارگاه قدس می‌خواهیم بگیریم، اگر امشب دستور شود و به آن بدهند، بهتر است؛ چون تا این [تیپ‌های آزادشده قرارگاه قدس] بیاید و توجیه بشود، کلی کار دارد. اگر به این نتیجه رسیدیم که دیگر [جنوب کرخه‌کور] به‌طورکلی قفل است. ...» در این لحظه رحیم صفوی سخنان غلامعلی رشید را قطع کرد و اظهار داشت: «قفل است و به نظر من بیخود [منتظر نشویم]؛ ما 2 تیپ زرهی و 2 تیپ پیاده‌مان هم آنجا بیخود داریم. ... درضمن من معتقدم ما عجولانه داریم کار می‌کنیم و این‌جوری درست نمی‌شود؛ فکر می‌کنم با تأمل می‌توانیم برویم جلو. ما نیرو داریم. باید خیلی آهسته، با تأمل و حساب‌شده برویم جلو. الان نیروهای خوبی توی دستمان داریم و ... عجله نکنیم. الان کار یک مقدار دارد باعجله می‌شود. ما باید خوب فکر کنیم و وضع جبهه بالا را در نظر بگیریم و با تأمل برویم جلو. ما یک هفته دیگر می‌رسیم به هدف‌هایمان. منتها با تلفات کمتر و خیلی مطمئن‌تر. باید با اطمینان برویم جلو. ما نیروهایمان برتری دارد. ما هرچه قدر که می‌توانیم باید نیرو بسیج کنیم. ... الان هشت هزار نیرو دارد می‌آید؛ فردا هشت هزار نفر نیرو از اهواز می‌آید.» در ادامه جلسه، محسن رضایی که با تأخیر به جلسه آمده بود، به عملیات قرارگاه فجر در شرق فکه اشاره و بر ضرورت ادامه آن با هدف تهدید عماره و حلفائیه تأکید کرد و گفت: «بچه‌ها فقط رفتند و یک تپه 182 را گرفتند؛ چیزی نگرفتند!... اگر امشب اینها با 5 گردان عمل بکنند، فکر می‌کنم تا سه، چهار کیلومتری فکه بروند؛ خیلی راحت می‌روند و بدون دردسر. اگر ما به فکه برسیم، [ارتش عراق] هم سازمان دفاعی‌اش ازهم ‌پاشیده می‌شود و باید برای آن فکری بکند و هم برای عماره و حلفائیه باید فکری بکند ... و این دو خطر یک مسئله و مشکل جدی برایش درست می‌کند که یک مقدار می‌تواند دست ما را در اینجا [منطقه عملیات بیت‌المقدس] بازتر کند.» رحیم صفوی هم درخصوص اهمیت عملیات قرارگاه فجر گفت: «ازنظر نظامی هم مهم است. اگر فکه گرفته بشود که رگ حیاتی‌اش است، دیگر راه ندارد از آن‌طرف حتی از محور دهلران، یعنی در امتداد رودخانه دویرج و فقط از این محور است که دارد تقویت می‌کند و دیگر محوری ندارد.» سپس، محسن رضایی که در جریان بحث ابتدای جلسه درمورد عملیات امروز قرارگاه قدس نبود، دراین‌باره گفت: «دیشب دوباره تیپ ثارالله(ع) حمله کرد، بچه‌ها حمله کردند و دوباره تا سه کیلومتری جلو رفتند و بعد سرصبح دوباره برگشتند توی خاکریز خودشان. ولی دشمن از ظهر به‌بعد، خیلی به آنها فشار آورد... و سه، چهار پاتک قوی کرد و من فکر می‌کنم [نیروهای قرارگاه قدس] احتمالاً تا حالا خاکریزها را از دست داده باشند. ... قرارگاه قدس حالا دارد تلاش می‌کند که قدس4 و 5 را فعال کرده و جاده [ اهواز خرمشهر از محور نورد] را باز کند تا تانک‌ها[ی لشکر16 قزوین] را از آنجا بیاورند تو و اگر بتوانند بیایند کم‌کم به شما ملحق بشود.» محسن رضایی در ادامه درمورد عکس هوایی که ساعت 12 دیروز (10/2/1361) از منطقه گرفته شده، گفت: «از 500 تانک [دشمن] که قبلاً از بالا تا پایین می‌دیدیم توی منطقه عبور قرارگاه فتح و نصر تبدیل یافته به 350 دستگاه.» رشید پرسید: «150 تایش کجاست؟!» باقری پاسخ داد: «خب، 150 تا زده شده است.» محسن رضایی در ادامه سخنانش گفت: «وضع نیرو هم الحمدلله خوب است؛ 6 هزار نفر اعزام مجدد و 8 هزار نفر آموزشی داریم. ... از قرارگاه قدس تعداد زیادی فرمانده گردان شهید شده‌اند؛ حداقل 15 فرمانده گردان شهید شده‌اند. ... تک جبهه‌ای نمی‌توانیم بزنیم. ... سرپل [جنوب کرخه] را اگر می‌آمدیم و می‌گرفتیم، خیلی کار می‌کردیم.» رشید اظهار داشت: «نگرفتیم دیگر!» محسن رضایی پرسید: «چرا نگرفتیم؟» رشید پاسخ داد: «سه تیپ [قدس3و 4] ما قاتی شده بود در سه کیلومتر!» محسن رضایی به اهمیت عملیات قرارگاه‌های فتح و نصر برای تصرف سرپل غرب کارون اشاره کرد و اظهار داشت: «آقا! شما می‌دانید چه‌کار کردیم؛ ما الان دشمن را از سمت راست و چپمان جا گذاشتیم و رفتیم جلو. می‌دانید دشمن توی چه مانده؛ دشمن توی این مانده و هرچه نگاه می‌کند نمی‌داند این را با چه قدرتی بشکند و تا چه عمقی برود جلو! این کار برای دشمن مشکل است. ... اگر سرپلمان قوی و محکم نبود، دشمن تا حالا صد درصد گرفته بود. اگر دشمن الان بیاید و سرمایه‌گذاری کند، حداقل سه یا چهار لشکر باید به‌ردیف بچیند؛ که احتمالاً شاید دارد همین کار را می‌کند. دشمن باید بچیند و بعد مرتب بزند تا بیاید و این کار را بکند. ... ما [از کارون] 15 کیلومتر آمدیم و 13 کیلومتر تا مرز فاصله داریم.» در ادامه جلسه، پس‌ از اینکه اعلام شد نصر1 در سه کیلومتری شرق جاده و روبه‌روی ایستگاه90 مستقر است و در همین نقطه دشمن به جاده چسبیده است، محسن رضایی میزان موفقیت واحدهای عملیاتی را چنین ارزیابی کرد: «از بالا تا پایین، یکی فتح4 خوب عمل کرده، یکی نصر2. اینها بهترین مانور را پیاده کردند.» در پایان جلسه، به طرح عملیات امشب فتح3 و نصر1 برای پرکردن شکاف کیلومتر86 تا کیلومتر96 جاده اهواز ـ خرمشهر و الحاق قرارگاه فتح با نصر اشاره شد و غلامعلی رشید دراین‌باره گفت: «برادر محسن! با شروع تاریکی، تیپ نجف [از فتح3] و رئوفی [تیپ7 دزفول (ولی‌عصر(عج)) از نصر1] می‌خواهند عمل کنند.» محسن رضایی پرسید: «آمادگی دارند؟» که سرهنگ حسنی سعدی پاسخ داد: «بله.» غلامعلی رشید ادامه داد: «آماده کردند که حرکت کنند و روی جاده بیایند و به‌هم بپیوندند. ... دشمن به جاده [در کیلومتر 86 تا کیلومتر 96] چسبیده است. ... ما باید دیگر برویم، شب شد.» محسن رضایی هم اظهار داشت: «بله، برویم.»[۷]

گزارش- 5

5. هم‌زمان با دومین روز از عملیات بیت‌المقدس، امروز صدها نفر از مردم تهران برای اهدای خون در مقابل مراکز انتقال خون تجمع کردند تا مجروحان این عملیات را یاری کنند. به گزارش خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی، استقبال مردم برای اهدای خون به‌حدی بود که صف‌های طویلی در مقابل این مراکز تشکیل شد. باوجوداین، معاون سازمان انتقال خون اظهار داشت: «باوجود استقبال بی‌نظیر مردم ما همچنان به گروه‌های مختلف خونی به‌خصوص گروه‌های منفی احتیاج داریم.»[۸]

گزارش- 6

6. با آغاز عملیات بیت‌المقدس و عزم قوای ایران برای بیرون‌راندن نیروهای متجاوز عراقی از خاک کشور، رئیس‌جمهور ایران بر دو شرط دیگر کشور خود یعنی محاکمه رژیم عراق و پرداخت غرامت به ایران، برای خاتمه‌دادن به جنگ تأکید کرد. رادیو اسرائیل هم ضمن انعکاس این خبر گفت شرط محاکمه صدام برای نخستین‌بار ازسوی ایران مطرح می‌شود. آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای، رئیس‌جمهور و رئیس شورای‌عالی دفاع در یک مصاحبه اختصاصی با روزنامه جمهوری اسلامی ضمن تشریح دستاوردهای عملیات بیت‌المقدس در دو روز اخیر، در پاسخ به این سؤال که فکر می‌کنید اگر نیروها موفق شوند نیروهای بعثی را از کشور بیرون برانند، در آن صورت شرایط ایران چگونه خواهد بود، بیان داشت: «شرایط ما به قوت خود باقی است؛ یعنی ما اگر از آن شرایطی که ذکر کردیم که همان رسیدن به مرزهای بین‌المللی باشد به‌وسیله خودمان تأمین شده، این دلیل آن نمی‌شود که ما آن دو شرط دیگر را که عبارت است از محاکمه صدام و رژیم متجاوز بغداد و همچنین گرفتن غرامت نادیده بگیریم. آن دو شرط به قوت خود باقی است و ما شیوه‌هایی برای اینکه آن دو شرط را هم محقق بکنیم در اختیار داریم.» رئیس‌جمهور درمورد پیش‌بینی آینده رژیم عراق نیز گفت: «آینده رژیم عراق بسته به همت مردم عراق است. ما داریم بزرگ‌ترین خدمت را، بزرگ‌ترین وسیله را برای اینکه مردم عراق بتوانند بر سرنوشت خودشان مسلط شوند دراختیار آنها قرار می‌دهیم؛ که آن کوبیدن رژیم متجاوز حاکم بر عراق است. ما می‌دانیم که مردم عراق از این رژیم ناراضی هستند و این رژیم دارد به‌وسیله ما تضعیف می‌شود. از اینجا به بعد به‌عهده خود مردم عراق است که تصمیم خودشان را بگیرند و آینده خودشان را با همت خودشان رقم بزنند.»[۹] رادیو اسرائیل با انعکاس اظهارات رئیس‌جمهوری اسلامی ایران گفت: «این نخستین‌بار است که رئیس‌جمهور ایران محاکمه صدام حسین را به‌عنوان یکی از شرایط اصلی پایان‌بخشیدن به جنگ خواستار می‌شود. تاکنون شرط ایران آن بود که یک هیئت بین‌المللی متجاوز را تعیین و معرفی کند. درمورد غرامت جنگی، [آیت‌الله] خامنه‌ای از ذکر ارقام خودداری کرد، ولی یک روزنامه کویتی اخیراً نوشته بود که ایران 50 میلیارد دلار غرامت جنگی مطالبه می‌کند.»[۱۰]

گزارش- 7

7. در ادامه پاک‌سازی مناطق کردنشین غرب کشور، رزمندگان خودی در عملیاتی موفق شدند روستاهای برده‌رش، سماجان بالا، نمشیر، پزشه و نباویچه کهنه از توابع بانه را از وجود اشرار ضدانقلاب پاک کنند و ضمن دستگیری چند تن از آنان، اسلحه و مهماتشان را به غنیمت بگیرند.[۱۱]

گزارش- 8

8. سپاه پاسداران منطقه 3 (گیلان و مازندران) در اطلاعیه‌ای اعلام کرد بعدازظهر امروز در‏پی یک درگیری در شهر رشت یک نفر از اعضای سازمان مجاهدین خلق (منافقین) کشته و یک نفر نیز دستگیر شد. در این اطلاعیه آمده است: «... درپی ترور ناجوانمردانه حجت‌الاسلام احسان‌بخش، نماینده امام [خمینی] در گیلان و امام‌جمعه رشت که عصر روز پنجشنبه 26 فروردین‌ماه سال جاری توسط مزدوران سرسپرده در مسجد کاسه‌فروشان رشت انجام و منجر به مجروح‌شدن امام‌جمعه رشت و همچنین 7 تن دیگر شده بود، برادران سپاه پاسداران رشت ... تلاش‌های گسترده‌ای را درجهت کشف شبکه تروریستی و عناصر کادر مرکزی رو به اضمحلال منافقین آغاز کرده و درنتیجه تلاش شبانه‌روزی سپاه پاسداران در ساعت 7 بعدازظهر روز شنبه 11/2/1361، دو تن از سرنشینان پیکان که از مدتی قبل تحت تعقیب بودند، در خیابان حاجی‌آباد رشت، در محاصره برادران سپاه درآمدند و به‌دلیل مقاومت مسلحانه به ضرب گلوله پاسداران یکی از آنها به هلاکت رسید، یک زن منافق به‌همراه دو عدد نارنجک دستگیر شد.»[۱۲]

گزارش- 9

9. یک روز پس از آغاز عملیات بیت‌المقدس، خبرگزاری کویت از ریاض گزارش داد که دو روزنامه المدینه و البیان خواستار پایان جنگ ایران و عراق شدند. یک روزنامه قطری هم نوشت که موضوع اصلی سفر یاسر عرفات به امارات متحده عربی، جنگ ایران و عراق بوده است. به گزارش خبرگزاری کویت، روزنامه المدینه (چاپ ریاض) امروز با اشاره به اینکه جنگ عراق و ایران نتیجه‌ای جز مرگ و ویرانی برای دو کشور همسایه مسلمان ندارد، خواستار افزایش تلاش‌ها برای پایان‌دادن به این جنگ شد. این روزنامه افزود: «تمامی کشورهای مسلمان جهان اسلام خواستار پایان‌گرفتن این جنگ می‌باشند.» المدینه، ایران را به‌دلیل بی‌توجهی به میانجیگری کشورهای اسلامی که موجب ادامه این جنگ و ایجاد مانع بر سر راه تلاش‌های صلح می‌شود، نکوهش کرد. روزنامه البیان نیز ضمن درخواست قرارگرفتن تمامی هیئت‌های صلح در زیر چتر سازمان ملل، پیشنهاد کرد که این هیئت حسن‌نیت واحد باید یک طرح اجرایی به‌منظور پایان‌دادن فوری به این جنگ و اجرای یک حکمیت بین‌المللی بین دو کشور متخاصم تهیه کند. این روزنامه افزود: «هر دو کشور باید قول دهند از این هیئت حکمیت حمایت کنند؛ در غیر این ‌صورت به‌خاطر سر باززدن از صلح و یک حکمیت بین‌المللی اسلام، وجهه بین‌المللی خود را به خطر می‌اندازند.» البیان در پایان به دو کشور متخاصم همسایه و دیگر کشورهای اسلامی و عربی یادآور شد: «ادامه این جنگ تنها درجهت منافع ابرقدرت‌ها می‌باشد.»[۱۳] خبرگزاری جمهوری اسلامی همچنین به‌ نقل از خبرگزاری کویت از دوحه قطر گزارش داد که روزنامه الرایه به‌دنبال سفر یک‌روزه یاسر عرفات رئیس سازمان آزادی‌بخش فلسطین، فاش کرد که جنگ ایران و عراق موضوع اصلی گفت‌وگو بین وی و شیخ زاید رئیس امارات متحده عربی، بوده است. در این گفت‌وگوها شاذلی‌بن‌جدید رئیس‌جمهور الجزایر، نیز حضور داشت. این روزنامه به‌نقل از منابع مطلع عرب نوشت: «عرفات در جریان سفرهای قبلی خود به کویت، پادشاهی سعودی و امارات متحده عربی، حمایت کامل کشورهای خلیج‌فارس برای آغاز یک سفر تازه به‌قصد خاتمه‌دادن به جنگ خلیج‌فارس را کسب کرد. این منابع امکان سفر عرفات به تهران را رد نکرده‌اند. از زمان بروز تشنجات یک‌سال‌قبل در روابط بین فلسطینی‌ها و ایرانی‌ها، این اولین باری خواهد بود که یاسر عرفات به تهران سفر می‌کند. این منابع همچنین گفتند انتظار دارند که عرفات در تلاش خود برای یافتن چارچوبی برای حل مسالمت‌آمیز جنگ خلیج‌فارس از بغداد نیز دیدن کند.»[۱۴]

گزارش- 10

10. در ادامه اخبار مربوط به افشای توطئه کودتا و اظهارات صادق قطب‌زاده درخصوص اطلاع آیت‌الله شریعتمداری از آن، حجت‌الاسلام محمدی ری‌شهری حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب ارتش، با آیت‌الله شریعتمداری مصاحبه کرد، فیلم این گفت‌وگو برای پخش از صداوسیمای جمهوری اسلامی آماده شده است. حجت‌الاسلام‌والمسلمین اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی دراین‌باره می‌گوید: «اول شب به دفتر امام [خمینی] رفتم و فیلم مصاحبه با آقای شریعتمداری را که آقای ری‌شهری انجام داده، دیدیم. اقرار به اطلاع و دادن پول ـ نه به‌عنوان کودتا بلکه برای خرید خانه ـ دارد و از امام طلب عفو و تخفیف تبلیغات دارد. یک نظر این است که قسمتی از آن حذف شود و از امام هم همین نظر را نقل می‌کنند. نظر دیگر این است که اگر بدون سانسور پخش شود معتبرتر است. قرار شد فرداشب پخش شود.»[۱۵]

گزارش- 11

11. ارتش عراق که به سلاح‌های ساخت شوروی مجهز است، بخشی از نیازهای خود به این‌گونه سلاح‌ها را از کارخانه‌های نظامی مصر تهیه می‌کند. رادیو بی‌بی‌سی در برنامه فارسی صبحگاهی امروز خود گفت: «اکنون چندین ماه است که 3 فروند هواپیمای ارتشی ساخت شوروی با نام خطوط هوایی عراق بر بدنه آنها، وسایل یدکی و مهمات ساخت کارخانجات نظامی مصر را از فرودگاه قاهره به خارج از آن کشور حمل می‌کند. مصر تنها کشور عرب تولیدکننده گلوله توپ، خمپاره و سلاح‌های کوچک و مهمات طرح شوروی است. کارخانه‌های مصر همچنین تولیدکننده وسایل یدکی برای تانک‌های ساخت شوروی و هواپیماهای میگ21 هستند.» بی‌بی‌سی سپس افزود: باوجود روابط تیره مصر و عراق، که به‌دنبال امضای پیمان کمپ دیوید میان اسرائیل و مصر رخ داد، از یک سال قبل به دستور رئیس‌جمهوری پیشین مصر (انور سادات) اسلحه و مهمات ساخت این کشور ازطریق کشورهایی چون عمان به عراق صادر می‌شد، اما «اکنون مقامات مصری می‌گویند که طی موافقت‌نامه مستقیم با عراق، اسلحه و تجهیزات جنگی ساخت مصر به عراق ارسال می‌گردد.» در تحلیل نهایی بی‌بی‌سی آمده است: «عراق با امضای چنین معامله‌ای از مشکلات سیاسی موجود در خرید سلاح از شوروی و کشورهای اروپایی شرقی اجتناب می‌کند. از نظر مصر نیز این معامله نفع مادی در بردارد و درحالی‌که پرزیدنت مبارک [رئیس‌جمهوری مصر] قصد دارد روابط مصر را با کشورهای عرب بهبود بخشد، معامله با عراق نوعی امتیاز سیاسی هم برای وی محسوب می‌گردد.»[۱۶] ضمیمه گزارش3: گزارش فرمانده سپاهی قرارگاه فجر درمورد عملیات این قرارگاه در شرق فکه مجید بقایی فرمانده سپاهی قرارگاه عملیاتی فجر، در گزارشی حضوری به فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا درخصوص این عملیات اظهار داشت: «بچه‌ها از خود این رمل و از اینجا حمله کردند. بعد نیروهای برادر درویش [تیپ17 علی‌بن‌بی‌طالب(ع)] هم از این‌طرف و از این جناح [شمال جاده فکه] حمله کردند. یعنی مرتب همه آماده بودند و اینها اعلام کردند که ما آماده‌ایم و نشسته‌ایم پای کارمان. فقط یک نیرو که دیر کرده بود، هنوز نرسیده بود. این نیروها هم می‌گفتند ما آماده‌ایم و این ‌یکی نیرو هم گرچه فرماندهشان هم مسئول شناسایی این منطقه بود و هم خود عامل اطلاعاتی آنها، این هم یک مقدار مسئله داشت. ولی بقیه آنها آماده بودند. این هم که آماده بود یعنی پای‌کار بود و دیگر باید میدان مین را جمع می‌کرد، این فقط هی مرتب فرصت می‌خواست. ... وارد عمل شده بودند، ولی مرتضی کار نمی‌کرد. این اصلاً می‌آید سرجاده می‌رود بچه‌های اینجا [محور جنوبی] می‌رسند سر جاده و جاده را قطع می‌کنند، یعنی سه ماشین هم سرجاده گرفته و سرنشینانش را اسیر کرده بودند و وسایلش را گرفته بودند و اینجاها مانده بودند و خیلی از نیروهای خودمان اصلاً آماده بودند اینجاها، همین‌طور سرازیر شده بودند. دیروز یکی از آنها به من می‌گفت که من تا فکه رفتم - حالا دیگر تا کجاها رفته است، شاید زیاد راه رفته باشد - گفته رفتم تا پاسگاه فکه و برگشتم. بعد، بچه‌ها همین‌طور بدون هیچ ارتباطی و چیزی برمی‌دارند در این مناطق می‌آیند و بعد کم‌کم برمی‌گردند و تا دیروز [11/2/1361] توی این رمل‌ها [ی جنوب جاده فکه] بودند. بیشتر اسرا را از این منطقه گرفته بودند و خودشان هم می‌گفتند ما به‌هیچ‌عنوان فکر نمی‌کردیم که شما اینجا بیایید.»[۱۷]


منابع و مآخذ روزشمار 1361/02/11

  1. سند شماره 29/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، گزارش راوی قرارگاه قدس، داود رنجبر، 30/1/1361، صص 23 و 24؛ و - سند شماره 43/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه قدس در عملیات بیت‌المقدس، داود رنجبر، 29/11/1361 تا 18/2/1361، صص 94 و 95؛ و - سند شماره 7343 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: شرح وقایع پست شنود، 11/2/1361، صص 14 و 15؛ و - سند شماره 1536/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: (بررسی کلی عملیات) عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، 11/2/1361، نوار شماره 4964)، عبدالله درویشی، صص 1،6 و 12؛ و - سند شماره 416/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه کربلا در عملیات بیت‌المقدس، محمد اللهیاری، 21/1/1363 تا 12/4/1361، ص53؛ و - سند شماره 7369 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای قرارگاه قدس، شماره 557، 11 و 12/2/1361.
  2. سند شماره 7331 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای رکن2 نیروی زمینی ارتش، شماره 471، 11/2/1361، ص2.
  3. سند شماره 2669/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: (هدایت عملیات) عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، 11/2/1361، نوار شماره 5013)، عبدالله درویشی، صص 44 37؛ و - سند شماره 1536/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 21 و 22.
  4. سند شماره 7363 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای لشکر92 زرهی، شماره 43، 12/2/1361، صص 1 و 2؛ و - سند شماره 435755 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی نهاجا (معاون عملیاتی ـ مدیریت عملیاتی) به رئیس سماجا (اداره سوم)، 14/2/1361.
  5. سند شماره 435756 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: فرماندهی نیروی هوایی ارتش، 12/2/1361؛ و خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در 24 ساعت گذشته)، شماره 42، 11/2/1361، ص48.
  6. سند شماره 0031/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، گزارش راوی قرارگاه فجر، محمودی یکتا، 1361، صص 12 8؛ و سند شماره 1534/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: (تشریح منطقه عملیاتی) عملیات بیت‌المقدس، ( قرارگاه کربلا، 11/2/1361، نوار شماره 4962) عبدالله درویشی، ص4؛ و - سند شماره 416/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص53؛ و - سند شماره 7231 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای نیروی زمینی ارتش، شماره 471، 11/2/1361، ص1؛ و - سند شماره 2669/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 12 و 13.
  7. سند شماره 1536/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 21 1.
  8. سند شماره 435756 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: فرماندهی نیروی هوایی ارتش، 12/2/1361؛ و خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در 24 ساعت گذشته)، شماره 42، 11/2/1361، ص48.
  9. همان، ص21.
  10. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 12/2/1361، ص8، رادیو اسرائیل، 12/2/1361.
  11. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در 24 ساعت گذشته)، شماره 42، 11/2/1361، ص‌50.
  12. روزنامه کیهان، 14/2/1361، ص3.
  13. سند شماره 0031/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، گزارش راوی قرارگاه فجر، محمودی یکتا، 1361، صص 12 8؛ و سند شماره 1534/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: (تشریح منطقه عملیاتی) عملیات بیت‌المقدس، ( قرارگاه کربلا، 11/2/1361، نوار شماره 4962) عبدالله درویشی، ص4؛ و - سند شماره 416/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص53؛ و - سند شماره 7231 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای نیروی زمینی ارتش، شماره 471، 11/2/1361، ص1؛ و - سند شماره 2669/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 12 و 13.
  14. همان، ص3، دوحه خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از خبرگزاری کویت، 11/2/1361.
  15. اکبر هاشمی رفسنجانی، پس از بحران (کارنامه و خاطرات سال 1361)، به اهتمام فاطمه هاشمی، تهران: نشر معارف انقلاب، چاپ سوم 1386، ص69.
  16. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 11/2/1361، ص9، رادیو بی‌بی‌سی، 11/2/1361.
  17. سند شماره 2678/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات بیت‌المقدس، (قرارگاه کربلا، 12/2/1361، نوار شماره 5014)، عبدالله درویشی، ص18.