1362.09.07
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.09.07 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هفت آذر |
| تاریخ شمسی | 1362.09.07 |
| تاریخ میلادی | 28 نوامبر 1983 |
| تاریخ قمری | 22 صفر 1404 |
گزارش- 682
با تشدید درگیری‌های سیاسی و لفظی بین ایران و امریکا و احتمال وقوع درگیری نظامی محدود بین دو کشور، امروز فرماندهی کل سپاه در اقدامی پیشگیرانه به ستاد مرکزی سپاه ابلاغ کرد که لشکر‌های 31 عاشورا، 5 نصر، 27 حضرت رسول(ص)، 17 علی‌‌بن‌ابی‌طالب(ع)، 25 کربلا و همچنین تیپ10 سیدالشهدا(ع) آماده شوند تا درصورت اشغال احتمالی هریک از جزایر ایرانی قشم، لارک و هرمز توسط امریکا، هرکدام دراسرع‌وقت با تشکیل یک گردان دریایی آماده اجرای مأ‌موریت بازپس‌گیری این جزایر باشند.* در این ابلاغیه تأکید شده است که گردان‌های مذکور باید دارای نیروهای ثابت باشند و نیروها تمرین‌های لازم را درزمینه قایقرانی، انتقال نیرو و مهمات انجام داده باشند.[۱]
گزارش- 683
امروز عراق علاوه‌بر بمباران جزیره خارک، با توپخانه‌ها و خمپاره‌اندازهای خود، شهرهای آبادان و مناطق جنگی نزدیک به این دو شهر را هدف قرار داد. هواپیماهای عراقی در ساعت 22:45، جزیره خارک را بمباران کردند. این اقدام دشمن تلفات و خساراتی درپی نداشت.[۲] در گلوله‌باران خرمشهر به دیری‌فارم و منطقه زید آسیب‌هایی وارد آمد و در آبادان نیز بخش‌هایی از بیمارستان امام خمینی و همچنین 2 مغازه هدف چندین گلوله قرار گرفت و خرابی‌هایی به بار آمد. در این حملات 2 تن از افراد خودی نیز زخمی شدند.[۳]
گزارش- 684
در دو عملیات نیروهای خودی در منطقه عمومی صائین‌دژ و نقده علیه عناصر حزب دمکرات، 5 تن از افراد این حزب کشته شدند. در همین حال، افراد حزب دمکرات ضمن سرقت 3 وانت‌بار و ربودن 2 تن از افراد تسلیم‌شده در شرق نقده، در منطقه مره‌خیل نیز یک نفر را زخمی کردند. به‌دنبال عملیات روزگذشته سپاه صائین‌دژ در منطقه شرق سد زرینه‌رود و پاک‌سازی روستاهای کانی‌سفید بالا و پایین و روستای گل‌تپه، امروز هم نیروهای سپاه این شهر در منطقه شمال‌غربی صائین‌دژ و در غرب دریاچه سدّ زرینه‌رود در اطراف روستای ارمنی بلاغی بر سر راه عناصر حزب دمکرات عملیات کمین اجرا کردند. در این درگیری که دو ساعت و نیم طول کشید، 3 تن از افراد حزب دمکرات کشته و تعدادی زخمی شدند، اما آسیبی به افراد خودی نرسید.[۴] در درگیری نیروهای سپاه با افراد حزب دمکرات کردستان در روستای علی‌ملک در غرب نقده نیز 2 تن از افراد این حزب کشته شدند.[۵] در حادثه دیگری، افراد حزب دمکرات ساعت 17 امروز، در پنج کیلومتری پاسگاه محمدیار در شمال‌شرقی نقده با اجرای عملیات و ایجاد راه‌بندان 3 دستگاه خودروی وانت نیسان را که 2 دستگاه آن متعلق به مردم و یک دستگاه متعلق به اداره راه‌وترابری بود سرقت کردند.[۶] در منطقه مره‌خیل در غرب پاوه نیز عوامل وابسته به حزب دمکرات به‌سمت یکی از نیروهای این حزب تیراندازی کردند. بااینکه فرد مزبور به‌سختی آسیب دیده بود توانست از مهلکه فرار کند.[۷] همچنین در منطقه عمومی نقده عناصر مسلح وابسته به حزب دمکرات با ورود به روستای گلی در شرق این شهر، 2 تن از اهالی روستا را که همکاری خود را با حزب دمکرات قطع کرده و به نیروهای دولتی تسلیم شده بودند، از منزلشان ربوده و با خود بردند. در همین زمینه یک نشریه امنیتی ویژه مناطق کردنشین با اعلام اینکه در یک‌ماهه اخیر، 20 تن از افراد تائب که از نیروهای خودی امان‌نامه دریافت کرده‌اند، به‌دست افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی ترور شده‌اند، توصیه کرده است: «بر مسئولین سیاسی، اجرائی و قضائی منطقه است تا ضمن اجرای طرحی هماهنگ درجهت تأمین جان نادمین از اشاعه خبر این ترور خودداری کنند تا جو ایجادشده کنونی که حاصل پاک‌سازی‌ها، عفو عمومی، تشکیل سمینارها و مصاحبه‌ها و... است زایل نگردد و مانع بازگشت مابقی نادمین به دامن اسلام نشود.»[۸]
گزارش- 685
پس از عملیات والفجر4 در منطقه عمومی شیلر و همچنین اجرای چندین عملیات در نوار مرزی شمال‌غربی و جنوب شهر سردشت و درنتیجه ناامنی منطقه برای گروه‌های مسلح غیرقانونی درزمینه حفاظت از مقرهای تشکیلاتی و ستادهای عملیاتی در داخل ایران به‌خصوص منطقه یادشده، خبرهای رسیده از استان سلیمانیه عراق حاکی‌از افزایش حضور گروه‌های مذکور در مناطق مرزی این استان می‌باشد به‌نحوی‌که گروه‌های مسلح ضدانقلاب بخشی از فعالیت‌های ستادی و پشتیبانی خود را به شهر قلعه‌دیزه عراق انتقال داده‌اند. طبق این اخبار حزب دمکرات کردستان ایران به‌تازگی یک بیمارستان در این شهر احداث کرده است. علاوه‌براین، تشکیلات مربوط به آموزش‌وپرورش این حزب نیز در شهر قلعه‌دیزه راه‌اندازی و مشغول فعالیت شده است و تعداد زیادی از خانواده چته‌های حزب دمکرات در این شهر اسکان یافته‌اند. این درحالی است که پس از عملیات‌های اخیر نیروهای ایرانی، وضعیت این حزب ازنظر تشکیلاتی و پشتیبانی‌های محلی دچار نوعی به‌هم‌ریختگی شده است. گزارش منابع خودی حاکی است از حدود دو هفته پیش، ستاد سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در شهر قلعه‌دیزه دایر و مشغول به کار شده است. علاوه‌برآن تعدادی از افراد این سازمان در قریه ماؤوت عراق درحال گذراندن دوره‌های آموزش نظامی هستند.[۹] رکن2 ژاندارمری نیز اعلام کرد که تعدادی از خانواده سران ضدانقلاب در شهر سلیمانیه اسکان یافته‌اند و برخی از مسئولان این گروه‌ها نیز به‌همراه خانواده خود در این شهر حضور دارند. این منبع به‌طور مشخص به اقامت شیخ جلال حسینی فرمانده گروه خبات در شهر سلیمانیه اشاره کرده است. این منبع همچنین در گزارش خود افزوده است: درپی حمله نیروهای خودی علیه ارتش عراق در منطقه شیلر (عملیات والفجر4)، عده زیادی از نظامیان عراقی از صفوف ارتش این کشور خارج و به اتحادیه میهنی کردستان عراق (طالبانی‌ها) ملحق شده‌اند و با این اتحادیه همکاری می‌کنند.[۱۰] قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) نیز در خبری مشابه اعلام کرد: اخیراً 300 نفر از سربازان عراقی که 20 تن از آنان مسلح بوده‌اند با 2 دستگاه خودروی جیپ حامل تفنگ106 میلی‌متری و 12 دستگاه خودروی تویوتا و 2 دستگاه کامیون نظامی خود را به نیروهای حزب دمکرات کردستان عراق (بارزانی‌ها) تسلیم کرده‌اند.[۱۱]
گزارش- 686
یک هفته پس از حمله هواپیماهای عراقی به کشتی‌های تجاری ایران، گزارش‌ها نشان می‌دهد تلاش عراق به‌منظور تشدید خطر جنگ در خلیج‌فارس هنوز تأثیر چندانی بر تصمیمات شرکت‌های بیمه و کشتیرانی نگذاشته است. به گزارش رادیو بی‌بی‌سی، روزنامه گاردین در مقاله‌ای به قلم لیفتر گود نوشته است: «در اوایل هفته جاری، به‌دنبال تهدید عراق مبنی‌بر آنکه کشتی‌هایی را که وارد گوشه شمال‌غربی خلیج‌فارس خواهند شد، منهدم خواهد کرد، تشنج بحران در این منطقه تشدید گشت.» روزنامه مذکور افزوده است: «اما ظاهراً تهدید عراق چندان موجب تشویش شرکت‌های بیمه لندن نشده است و حق بیمه کشتی‌هایی که در منطقه خلیج‌فارس رفت‌وآمد می‌کنند از یک هفته پیش که کشتی یونانی آنتی‌گونی غرق شد تاکنون افزایش نیافته است.» گاردین همچنین یادآور شد: «عراق اعلام کرده است که 7 فروند کشتی که عازم بندر [امام] خمینی بودند، منهدم شدند، اما مقامات ایران این ادعای عراق را تکذیب کردند. به گفته دولت ایران تنها 2 کشتی ازجمله کشتی آنتی‌گونی مورد حمله قرار گرفتند.» بر پایه گزارش این رادیو، روزنامه فایننشال تایمز نیز در گزارشی آورده است: «ظاهراً خبر غرق‌شدن کشتی آنتی‌گونی به‌وسیله موشک‌های اگزوست عراق، شرکت‌های کشتیرانی را دچار واهمه نکرده است.» این روزنامه اضافه کرد: «طی هفته گذشته نشانه‌ای حاکی‌از اختلال در امر بارگیری کشتی‌های حامل نفت خام در ترمینال نفت جزیره خارک ایران دیده نشد.»[۱۲] به گزارش بی‌بی‌سی دراین‌بین «گزارش‌های واصله از ژاپن که شدیداً به نفت ایران وابسته است، حاکی‌از آن می‌باشد که تانکرهای نفتی ژاپن برای عبور از تنگه هرمز در دهانه خلیج‌فارس متوقف شده و دستور دارند، منتظر بمانند تا صاحبان تانکرهای نفتی و اتحادیه‌های دریانوردان ژاپن هر دو تشخیص بدهند که رفتن به ترمینال جزیره خارک خالی از خطر می‌باشد.»[۱۳] روزنامه فایننشال تایمز در خبر دیگری ضمن اشاره به خودداری اتحادیه دریانوردان ژاپنی از اعزام کشتی‌های خود به منطقه خلیج‌فارس، افزود: «واسطه‌های نفتی معتقدند که قیمت اجاره کشتی برای خلیج‌فارس طی هفته‌های آینده کاهش خواهد یافت؛ چراکه اکثر کشورهای صنعتی اکنون کار جمع‌آوری ذخایر نفتی خود را به پایان رسانیده‌اند.» روزنامه مذکور در ادامه نوشت: «دراین‌میان، عربستان سعودی 11 نفتکش بزرگ را جهت افزایش ذخایر نفتی خود در خارج از منطقه نفتی خلیج‌فارس اجاره کرده است. یکی از دلایل افزایش ذخایر نفتی عربستان سعودی نگرانی این کشور از گسترش جنگ و درنتیجه قطع صدور جریان نفت ازسوی کشورهای خلیج‌فارس است، چراکه عربستان سعودی نگرانی خود را از بسته‌شدن تنگه هرمز و اثراتی که این اقدام به‌دنبال خواهد آورد چندین‌بار ابراز داشته است.»[۱۴] باوجوداین، امروز یک مقام مسئول وزارت نفت عربستان هرگونه ارتباط میان فراهم‌ساختن ذخایر نفت و تشدید اخیر جنگ ایران و عراق را تکذیب کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، این مقام مسئول درعین‌حال گفت: «فکر ساختن ذخایر در مخازن عظیم حفرشده در صخره‌های ینبع بندر جدید نفتی عربستان در دریای سرخ، به‌دنبال آغاز جنگ ایران و عراق مورد بررسی قرار گرفته بود، ولی از آن صرف‌نظر شد.» این مقام وزارت نفت سعودی تصریح کرد: «عربستان معتقد است که بستن تنگه هرمز نامحتمل است.»[۱۵] امروز همچنین رادیو کلن در تفسیری با اشاره به غرق‌شدن یک کشتی یونانی به‌وسیله موشک‌های عراقی، پیامدهای گسترش جنگ ایران و عراق را بر تأمین نفت مورد نیاز کشورهای صنعتی ازجمله آلمان فدرال مورد بررسی قرار داد. این رادیو با بیان اینکه بیشترین انرژی مورد نیاز آلمان ازطریق نفت تأمین می‌شود و کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس یک‌پنجم از واردات نفت آن را تأمین می‌کنند، به اختلافات باقیمانده در میان این کشورها درمورد سهمیه اعضا و قیمت نفت به‌ویژه تحت‌تأثیر جنگ ایران و عراق پرداخت و گفت: «در بازی پوکر بر سر قیمت نفت خام در بازارهای جهان به‌زودی چین نیز می‌تواند نقشی مهم به عهده بگیرد.»[۱۶]
گزارش- 687
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد تسلط ایران بر خلیج‌فارس و تنگه هرمز انکارناپذیر است. امروز به مناسبت روز نیروی دریایی جمهوری اسلامی، بیانیه‌ای ازسوی نیروی دریایی ارتش صادر شد که در آن با اشاره به عملیات نیروی دریایی ایران در 7 آذر 1359 برای انهدام سکوهای نفتی البکر و العمیه در شمال خلیج‌فارس و نابودی قسمت عمده نیروی دریایی عراق آمده است: «از آن روز تاکنون، نیروی دریایی دشمن هرگز فرصتی جهت خودنمایی نیافته و به‌محض ظاهرشدن در آب‌های خلیج‌فارس به قعر دریا فرورفته‌اند.» بیانیه مذکور ضمن یادآوری این نکته که خلیج‌فارس و تنگه هرمز از دیرباز مورد توجه قدرت‌های جهانی و عوامل منطقه‌ای آنها بوده، افزوده است: «باوجود ضایعات و تلفات انسانی و مادی که این جنگ برای دو کشور ایران و عراق در پی داشته، رزمندگان سلحشور ایران این واقعیت را عیان ساخته‌اند که تسلط ایران بر خلیج‌فارس و تنگه هرمز انکارناپذیر است. ایران از نیروی دریایی برتری نسبت به کشورهای منطقه برخوردار است و این ادعایی است که رزمندگان نیروی دریایی در مصاف دریایی با دشمن بعثی آن را ثابت کرده‌اند.» در این بیانیه همچنین تأکید شده است: «امنیت و حفاظت از تنگه هرمز به اراده ایران بستگی دارد. اگر قدرت‌های جهانی حمایت از رژیم بعث عراق را تا آنجا ادامه دهند که منافع ایران در معرض خطر جدی قرار گیرد، دلیل و انگیزه‌ای بر حفظ و حراست از تنگه هرمز و ایجاد امنیت آن برای دیگر کشورها، برای کشور بزرگ و مردم [ایران و نیز] نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران باقی نخواهد ماند.»[۱۷]
گزارش- 688
درپی دیدار پیتر وارکورنی وزیر امور خارجه مجارستان از تهران اعلام شد حجم مبادلات بازرگانی ایران و مجارستان افزایش می‌یابد. کورنی سپس به بغداد و کویت نیز سفر کرد، اما گفت دیدارش از این دو کشور ارتباطی به جنگ ایران و عراق ندارد. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی، یک روز پس از آغاز سفر وزیر امور خارجه مجارستان و هیئت همراه به تهران و دیدار با نخست‌وزیر، وزیر امور خارجه و وزیر بازرگانی ایران،* امروز وی با رئیس‌جمهور اسلامی ایران ملاقات کرد. آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور، در این دیدار ضمن تشکر از ابلاغ سلام رئیس‌جمهور مجارستان و استقبال از توسعه روابط دو کشور اظهار داشت: «سیاست کلی انقلاب اسلامی ما این است که با همه کشورهایی که مایل‌اند با ما روابط دوستانه‌ای داشته باشند این روابط را برقرار کنیم. البته میان دو کشور ایران و مجارستان مسائل مورد قبول مشترکی چون موضع‌گیری قاطع درمورد تهاجم استکبار جهانی به ملت‌های محروم و مستضعف جهان وجود دارد.» وی افزود: «انقلاب اسلامی ایران یکی از محکم‌ترین پایگاه‌های استعماری امریکا را در منطقه خاورمیانه [غرب آسیا] منهدم کرد و امروز هم این انقلاب در مقابل تهاجم گسترده امریکایی‌ها به ملت‌های منطقه، با قاطعیت و استحکام کامل ایستاده است.» آیت‌الله خامنه‌ای سپس بر «هماهنگی و اتحاد نیروهای مترقی در مقابله با استکبار جهانی» تأکید کرد.[۱۸] روزنامه کیهان نیز دراین‌باره گزارش داد: وزیر امور خارجه مجارستان در پایان دیدارش از تهران که به دعوت همتای ایرانی وی صورت گرفته بود، ضمن ثمربخش خواندن مذاکرات خود با مقامات جمهوری اسلامی و تأکید بر تلاش برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری دو کشور گفت: «حجم مبادلات بازرگانی ایران و مجارستان بعد از انقلاب اسلامی افزایش یافته که امکانات توسعه هرچه بیشتر این مبادلات پس از برنامه‌ریزی علمی همچنان وجود دارد.» علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران نیز در گفت‌وگویی اعلام کرد: «براساس توافق‌هایی که با معاون وزارت بازرگانی مجارستان شده فکر می‌کنیم حجم مبادلات بازرگانی دو کشور به‌مراتب بیش از سال گذشته خواهد بود که باتوجه‌به اینکه زمینه و امکانات گسترش مبادلات بازرگانی بین دو کشور زیاد است، ما می‌توانیم درجهت این توسعه گام برداریم.»[۱۹] در همین حال، به گزارش خبرگزاری رویتر، وزیر امور خارجه مجارستان پس از ترک تهران و دیدار کوتاهی از بغداد امشب وارد کویت شد. وی در فرودگاه کویت به خبرنگاران خارجی گفت «کشورش قصد دارد سطح همکاری خود را با کشورهای حوزه خلیج [فارس] گسترش دهد.» کورنی همچنین گفت: «با شیخ صباح الاحمد الصباح وزیر امور خارجه کویت، پیرامون آخرین تحولات منطقه و دیگر مسائل بین‌المللی بحث و گفت‌وگو خواهد کرد.» وزیر امور خارجه مجارستان تأکید کرد «دیدارش از بغداد و کویت دررابطه‌با جنگ ایران و عراق نیست.»[۲۰]
گزارش- 689
دیدار رئیس کمیته مناسبات اقتصادی خارجی شوروی با رئیس‌جمهور عراق و مذاکرات رئیس انجمن دوستی عراق و فنلاند و مدیر اجرایی بانک بین‌المللی با مقامات عراقی موضوع گزارش‌های امروز درزمینه روابط خارجی عراق است. رئیس کمیته امور اقتصادی خارجی در اتحاد شوروی با صدام حسین رئیس‌جمهور عراق، ملاقات و گفت‌وگو کرد. وی هنگام عزیمت به شوروی گفت دیدارش از عراق نتایج مثبتی درزمینه پیشرفت مناسبات و همکاری اقتصادی و فنی میان دو کشور داشته است.[۲۱] وی همچنین پیش از ترک بغداد با قاسم احمد تقی وزیر نفت عراق نیز دیدار و مذاکره کرد.[۲۲] از سوی دیگر، درپی سفر رئیس انجمن دوستی عراق و فنلاند و هیئت همراه به بغداد، خبرگزاری عراق امروز ضمن اشاره به دیدار وی با طه یاسین رمضان معاون اول نخست‌وزیر عراق، نوشت: «در این دیدار پیام کتبی کلایفی سورسا نخست‌وزیر فنلاند، پیرامون روابط دوجانبه و علاقه‌مندی این کشور به تحکیم و گسترش این روابط در تمام زمینه‌ها جهت خدمت به منافع مشترک تسلیم طه یاسین رمضان شد.»[۲۳] این خبرگزاری همچنین گزارش داد: سعید النجار مدیر اجرایی بانک بین‌المللی، امروز در بغداد با هشام حسن توفیق وزیر دارایی عراق دیدار و درباره روابط دوجانبه و راه‌های تحکیم آن گفت‌وگو کرد.[۲۴]
گزارش- 690
عراق در چارچوب طرح ازسرگیری صادرات نفت خود از خلیج‌فارس به احداث یک پایانه شناور نفتی مبادرت می‌کند. خبرگزاری رویتر ضمن اعلام این مطلب اضافه کرد: «به گفته منابع مطلع، شرکت انگلیسی "جان براون" طرح احداث شناورها را در انتهای یک خط لوله زیردریایی 10 کیلومتری که از بندر فاو کشیده شده، به عهده گرفته است.» این خبرگزاری افزود: «دیپلمات‌های غربی به نقل از منابع شرکت انگلیسی گفتند که اجرای این پروژه 12 ماه به طول خواهد انجامید. یک دیپلمات گفت هرگونه تلاش ایرانی‌ها برای اختلال در صادرات نفت عراق ازطریق خلیج [فارس] بهانه لازم را دراختیار دولت عراق برای حمله متقابل به جزیره خارک که 70 درصد نفت ایران ازطریق آن صادر می‌شود، قرار می‌دهد.» رویتر همچنین به نقل از دیپلمات‌ها در بغداد اعلام کرد: «عراق سرگرم احداث چندین مخزن نفت در شهر جنوبی زبیر واقع در 20 کیلومتری جنوب‌شرقی بندر بصره است. نفت ذخیره‌شده جهت صدور به ترمینال شناور در ساحل فاو پمپاژ خواهد شد.» رویتر یادآور شد: «ترمینال نفتی عمده عراق در فاو واقع در منتها‌الیه جنوبی کرانه غربی شط‌العرب [اروندرود] به‌همراه دیگر ترمینال‌های این کشور در البکر و ام‌القصر در اوایل جنگ توسط ایران منهدم شد. فاو که در تیررس آتش توپخانه ایران است تنها در 10 کیلومتری آبادان و در کرانه شط‌العرب قرار دارد.»[۲۵] رادیو بی‌بی‌سی در گزارشی دراین‌زمینه به نقل از جک تامسون خبرنگار این رادیو، گفت: «طرح تأسیس این مخازن نفتی به‌وضوح تلاشی است که عراق برای ازدیاد و رونق صادرات نفت خود که از آغاز جنگ تاکنون شدیداً لطمه دیده است، به کار می‌برد.» این گزارش با اشاره به تهدید عراق به‌منظور تضمین صدور نفت خود از این طریق افزود: «عراق گفته است مادامی که بر سر راه صدور نفت عراق ازطریق خلیج‌فارس ازسوی ایران مانع ایجاد گردد، عراق نیز نخواهد گذاشت که ایران به صدور نفت خود ادامه دهد.»[۲۶] روزنامه فرانسوی لزکو نیز در گزارش مشابهی نوشت: «منظور عراق از این ابتکار به‌ویژه بررسی واکنش ایران می‌باشد.»[۲۷]
گزارش- 691
نگرانی از گسترش جنگ ایران و عراق بار دیگر اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس را به فکر چاره‌جویی‌های مشترک انداخت. هفته‌نامه ژون آفریک (چاپ پاریس) در شماره این هفته خود در گزارش کوتاهی نوشت: «موضوع چگونگی پیشگیری از گسترش جنگ ایران و عراق موجب نگرانی بیشتر ستادهای مشترک کشورهای خلیج [فارس] شده است.» ژون آفریک دراین‌زمینه به برگزاری یک گردهمایی با حضور افسران عالی‌رتبه عربستان سعودی، بحرین، عمان و قطر در کویت از اول تا هشتم آذرماه جاری اشاره کرد.[۲۸] خبرگزاری قطر نیز از کویت گزارش داد: یک مقام بلندپایه منطقه خلیج‌فارس در گفت‌وگو با شماره امروز روزنامه کویتی الانباء «با اشاره به قطعنامه 540 شورای امنیت که منطقه خلیج [فارس] عاری از عملیات نظامی اعلام شده است گفت درصورتی‌که تهران اقدام به بستن تنگه هرمز کند، کشورهای حوزه خلیج‌فارس باتوجه‌به این اعتبار که این مسئله مربوط به تمام کشورهای جهان و نه‌تنها منطقه می‌شود بی‌درنگ شورای امنیت را به تشکیل جلسه دعوت خواهند کرد تا جهت گشودن تنگه مزبور تصمیمی اتخاذ کنند.» مقام مذکور درعین‌حال «توافق قبلی کشورهای شورای همکاری خلیج [فارس] و امریکا درمورد دخالت نظامی امریکا در منطقه خلیج [فارس] درصورت بسته‌شدن تنگه هرمز توسط ایران را تکذیب کرد.» خبرگزاری کویت دراین‌مورد افزود: «این تکذیب در پاسخ به اظهارات رونالد هادل وزیر انرژی امریکا، مبنی‌بر اینکه کشورهای خلیج [فارس] دراین‌خصوص با امریکا توافق دارند، بیان می‌شود.»*[۲۹]
گزارش- 692
درپی بروز نشانه‌هایی از احتمال تجدیدنظر در سیاست بی‌طرفی امریکا در جنگ ایران و عراق یک پژوهشگر مؤسسه سیاسی - اقتصادی بروکینگز در تحلیلی اقدامات عملی امریکا در حمایت از عراق را خواستار شد. به گزارش رادیو امریکا، کریستین هلمز یکی از پژوهشگران مؤسسه بروکینگز امریکا که تألیفاتی درزمینه منازعات منطقه خلیج‌فارس و کشورهای عربی دارد، در مقاله‌ای در شماره امروز روزنامه نیویورک تایمز درباره روابط امریکا و عراق نوشته است: «بعد از سه سال بی‌طرفی در جنگ ایران و عراق، اکنون منافع امریکا، این کشور را به‌سوی حمایت و جانب‌داری از عراق سوق می‌دهد.» به گفته این رادیو پژوهشگر مذکور «سیاست و روش بی‌طرفی امریکا در جنگ سه‌ساله ایران و عراق را اشتباهی می‌داند که به علل گوناگونی دنبال شده است. اول آنکه در ابتدای جنگ ایران و عراق حتی قبل از گروگان گرفته‌شدن دیپلمات‌های امریکایی در تهران، دولت امریکا بر این گمان بود که عادی‌شدن روابط امریکا با حکومت آیت‌الله خمینی امکان‌پذیر است. دوم آنکه امریکا روی کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس حساب می‌کرد تا هزینه جنگ عراق را تأمین کنند و سوم آنکه امریکا، عراق را شکست‌ناپذیر گمان می‌کرد.» تحلیلگر سیاسی مؤسسه بروکینگز سپس افزوده است: «اما اکنون بعد از سه سال، [با] طولانی‌شدن جنگ و افزایش سرسام‌آور خسارات و تلفات جنگ به‌خصوص برای کشور کوچکی مانند عراق و درنظرگرفتن سایر خصوصیات جنگ ایران و عراق و بررسی تحولات اخیر در اوضاع خاورمیانه [غرب آسیا] بسیاری از سیاستمداران امریکا در روش بی‌طرفی خود میان ایران و عراق تجدیدنظر کرده‌اند. امریکا برای حفظ تعادل در مقابل سوریه به عراق نیازمند است و به‌خصوص آنکه چون سوریه قسمتی از نیروهای خود را در قسمت شرقی سوریه در نزدیکی مرز عراق مستقر کرده، بنابراین قادر به انتقال آنها به قسمت غربی خاک خودش، تهدید اسرائیل و لبنان نخواهد بود. به‌علاوه آنکه اگر دولت آیت‌الله خمینی در جنگ پیروز شود و عراق را به تصرف درآورد سوریه با همسایگی و اتحاد با ایران به‌عنوان ابرقدرت منطقه شناخته خواهد شد که طبعاً آن‌هم با منافع امریکا در لبنان و خلیج‌فارس مغایرت خواهد داشت.» وی در ادامه تفسیر خود آورده است: «یکی دیگر از عوامل عدم حمایت امریکا از عراق قضاوت سیاستمداران امریکا درمورد عراق بود که به اشتباه و به‌گونه‌ای سطحی عراق را طرف‌دار و هم‌پیمان مسکو می‌دانستند درحالی‌که روابط عراق و مسکو از سال 1975 تاکنون، سال به سال بدتر و تیره‌تر شد و عراق بارها علناً سیاست شوروی را در افغانستان و کشورهای عربی مورد انتقاد شدید قرار داده است و درعین‌حال هم مهم آن که صدام حسین در محافل خصوصی گفته است که وی لزوم امنیت در مرزهای اسرائیل را تشخیص می‌دهد. از سوی دیگر، دلیل دیگری که امکان دارد امریکا را به‌سوی حمایت از عراق سوق دهد، تأیید و استقبال عراق از تصمیمات شورای همکاری‌های کشورهای حوزه خلیج‌فارس است که مانورهای مشترک نظامی و مبادلات اطلاعاتی امنیتی را با امریکا برنامه‌ریزی کرده است، تصمیماتی که ازنظر امریکا درجهت حفظ ثبات منطقه اتخاذ شده است. دولت عراق نه‌تنها علناً از تشکیل شورای همکاری‌های کشورهای حوزه خلیج [فارس] استقبال کرده بلکه از عدم دریافت دعوت برای شرکت در این شورا اظهار تأسف کرده است.» هلمز در ادامه تصریح کرده است: «باوجود آنکه در حفظ بی‌طرفی میان ایران و عراق این عوامل تاکنون از چشم بعضی از سیاستمداران کوتاه‌بین امریکا دور مانده است، ولی اخیراً چنین به نظر می‌آید که دولت امریکا با تجدیدنظر در سیاست بی‌طرفی خود حمایت و طرف‌داری از عراق را مورد بررسی قرار می‌دهد.» تحلیلگر مؤسسه بروکینگز با این فرض به فهرستی از اقداماتی اشاره کرده که برای تقویت موقعیت عراق باید در دستورکار قرار گیرد. وی افزوده است: «ازجمله گام‌هایی که می‌تواند درجهت حمایت و تأیید از عراق برداشته شود، جمع‌آوری اطلاعات نظامی و امنیتی برای عراق، ترویج و تشویق روابط بازرگانی میان عراق و کشورهای اروپایی، تعمیر چاه‌های نفتی عراق، فراهم‌کردن تسهیلات برای صدور نفت عراق و جلوگیری از دسترسی دولت ایران به تسلیحات جنگی و... را می‌توان نام برد.»[۳۰]
گزارش- 693
درحالی‌که اوضاع داخلی لبنان هر روز ابعاد پیچیده‌تری به خود می‌گیرد، تلاش‌ها برای برگزاری مجدد اجلاس آشتی ملی در ژنو از سر گرفته شد. در همین حال، یک مقام امریکایی یکی از اهداف سفر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به واشنگتن را آگاه‌ساختن سوریه از عدم اختلاف‌نظر امریکا و اسرائیل درمورد بحران لبنان اعلام کرد. روزنامه کیهان به نقل از رادیو دولتی لبنان و خبرگزاری فرانسه از بروز درگیری‌های خشونت‌بار میان شبه‌نظامیان مسیحی و دروزی در لبنان و ازسرگیری حمله علیه تفنگ‌داران امریکایی مستقر در فرودگاه بیروت خبر داد. گزارش خبرگزاری فرانسه حاکی است امین جمیل رئیس‌جمهور لبنان، امروز در سر راه خود به واشنگتن برای یک دیدار سه‌روزه از ایتالیا وارد رم شد. بر پایه این گزارش، «دیدار از ایتالیا یکی از مراحل تدارکاتی برای بازگشایی کنفرانس آشتی ملی در ژنو است.» از سوی دیگر همین خبرگزاری گزارش داد: اسحاق شامیر نخست‌وزیر اسرائیل که از روز گذشته برای یک دیدار سه‌روزه و انجام مذاکراتی وارد واشنگتن شده است، امروز در پایان اولین دور گفت‌وگوها با رونالد ریگان رئیس‌جمهور امریکا که موشه آرنز وزیر دفاع اسرائیل نیز در آن شرکت داشت، گفت «اطمینان دارد دیدارش از امریکا به‌نحو چشمگیری به تعمیق و گسترش روابط دوستانه میان دو کشور کمک خواهد کرد.» بنا به این گزارش، یک مقام بلندپایه امریکایی گفت: «احتمال می‌رود موشه آرنز پس از دیدار جمیل از امریکا مذاکرات خود را در امریکا ادامه دهد تا احتمالاً درمورد توافق‌های خاصی که پس از مشورت‌های هفته جاری میان امریکا و اسرائیل حاصل می‌شود، مذاکره کند.» همچنین مقام‌های امریکایی امیدوارند که حتی بدون ایجاد یک پیمان راهبردی رسمی میان امریکا و رژیم صهیونیستی «همکاری نظامی با اسرائیل گسترش یابد و تسهیلاتی در شرایط اعطای کمک دو میلیارد و ششصد میلیون دلاری امریکا به اسرائیل - که در یک موقعیت خطرناک اقتصادی قرار دارد - داده شود. یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار از این کمک درزمینه نظامی خواهد بود.» براساس این گزارش «یک مقام امریکایی که مایل نبود نامش فاش شود گفت یکی از اهداف شامیر از سفر به امریکا آن است که به سوریه نشان دهد اختلاف‌نظری میان امریکا و اسرائیل درمورد بحران لبنان وجود ندارد.»[۳۱] باوجود این موضع چنان‌که خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از محمد حیدر معاون نخست‌وزیر سوریه و دبیرکل دفتر امور خارجه حزب حاکم بعث در این کشور، اعلام کرد «سوریه تمامی ابتکارات صلح امریکا من‌جمله پیشنهادات ریگان را رد می‌کند.» بنا به این گزارش، حیدر توضیح داد: «روش امریکا در قبال مسئله خاورمیانه [غرب آسیا] تقسیم آن به موضوعات جداگانه بوده است. ... به‌عنوان مثال امریکایی‌ها می‌خواهند لبنانی‌ها مشکل خود را حل کنند، شاه حسین به مسئله کرانه باختری و نوار غزه رسیدگی کند و سوری‌ها به موضوع بلندی‌های جولان بپردازند.» حیدر گفت: «سوریه منطق امریکا را رد می‌کند، زیرا درگیری اعراب - اسرائیل یک مسئله ملی و گسترده است که یکی از ابرقدرت‌ها از عهده رسیدگی به آن برنمی‌آید.» وی افزود: «این اختلاف فقط ازطریق یک برخورد متوازن حل خواهد شد.»[۳۲]
گزارش- 694
یاسر عرفات آتش‌بس جناح‌های متخاصم فلسطینی در شمال لبنان را «یک ترک مخاصمه شکننده» خواند. به گزارش روزنامه کیهان، رهبر سازمان آزادی‌بخش فلسطین این مطلب را در مصاحبه با روزنامه الاخبار (چاپ قاهره) اعلام کرد.[۳۳] در همین حال، رادیو بی‌بی‌سی به نقل از خبرگزاری کویت گفت: انتظار می‌رود در مذاکراتی که امروز در کویت میان شاذلی قلیبی دبیرکل جامعه عرب با شیخ صباح الجابر معاون نخست‌وزیر کویت، انجام شد مقدمات اجلاسی در سطح سران عرب برای بحث درمورد جنگ فلسطینیان در لبنان فراهم شود.[۳۴] گزارش خبرگزاری فرانسه از مسکو نیز حاکی است اتحاد شوروی امروز به مناسبت روز بین‌المللی همبستگی با ملت فلسطین در پیامی برای عرفات به‌عنوان رئیس کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین، «این سازمان را به وحدت و یکپارچگی دعوت کرد.» در این پیام که با امضای کمیته مرکزی حزب کمونیست و صدر هیئت رئیسه شوروی صادر شده است «به‌طور تلویحی از یاسر عرفات خواسته شده است با مخالفان خود کنار بیاید.»[۳۵] امروز همچنین هفته‌نامه اخبار اقتصادی خاورمیانه (چاپ لندن) در گزارشی به قلم واحد پطروسیان به تأثیر وقایع شمال لبنان بر روابط ایران و سوریه پرداخت. به گزارش رادیو بی‌بی‌سی هفته‌نامه مذکور همچنین اضافه کرده است: «زدوخورد میان گروه‌های متخاصم در داخل سازمان آزادی‌بخش فلسطین طراحان سیاست خارجی ایران را سردرگم کرده و کاملاً روشن است که نظر و رویه دولت ایران در قبال جناح‌های مختلف سازمان آزادی‌بخش فلسطین تغییر کرده است. بااینکه دولت ایران با این استدلال که یاسر عرفات وسیله اجرای مقاصد کشورهای غربی است، در اصل از چریک‌های فلسطینی مورد حمایت سوریه و مخالف یاسر عرفات پشتیبانی می‌کند، اکنون می‌گوید که میان جناح‌های مختلف سازمان آزادی‌بخش فلسطین تفاوتی نمی‌بیند و ازاین‌رو اختلاف و زدوخورد میان این گروه‌ها بی‌فایده است.»[۳۶]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/09/07
- ↑ سند شماره 186756 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه خاتم‌‌الانبیا(ص) به ستاد مرکزی، 7/9/1362.
- ↑ سند شماره 186756 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه خاتم‌‌الانبیا(ص) به ستاد مرکزی، 7/9/1362.
- ↑ سند شماره 289340 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 8/9/1362؛ و- سند شماره 289344 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 8/9/1362.
- ↑ سند شماره 361293 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه صائین‌دژ به سپاه منطقه11، 1/10/1362.
- ↑ سند شماره 68857 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، 7/9/1362.
- ↑ سند شماره 352152 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده سپاه نقده به فرمانده قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 8/9/1362.
- ↑ سند شماره 439114 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه11 به ستاد مرکزی سپاه، 9/9/1362.
- ↑ سند شماره 113145 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین، شماره 146، 27/9/1362، ص1.
- ↑ سند شماره 148685 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد 4400 به منطقه11 سپاه، 7/9/1362.
- ↑ سند شماره 339583 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد ناحیه کردستان (رکن2) به استانداری کردستان، 9/9/1362.
- ↑ سند شماره 113188 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، شماره 8، 17/9/1362، ص9.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 8/9/1362، صص 15 و 16، رادیو بی‌بی‌سی،7/9/1362.
- ↑ همان، ص14، رادیو بی‌بی‌سی، 7/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 254، 8/9/1362، ص32، رادیو ایران، 7/9/1362.
- ↑ همان، ص3، منامه - خبرگزاری فرانسه، 7/9/1362.
- ↑ همان، صص 24 و 25، رادیو کلن، 7/9/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص6.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 8/9/1362، ص12.
- ↑ روزنامه کیهان، 8/9/1362، ص17.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 255، 9/9/1362، ص2، کویت - خبرگزاری رویتر، 8/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 9/9/1362، ص3، رادیو بغداد، 8/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 8/9/1362، ص2، رادیو بغداد، 7/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 254، 8/9/1362، ص12، بغداد - خبرگزاری عراق، 7/9/1362.
- ↑ همان.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 254، 8/9/1362، صص 4 و 5، بغداد - خبرگزاری رویتر، 7/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 8/9/1362، صص 13 و 14، رادیو بی‌بی‌سی، 7/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 255، 9/9/1362، ص3، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 8/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 254، 8/9/1362، ص9، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/9/1362.
- ↑ همان، صص 7 و 8، کویت - خبرگزاری قطر، 7/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 8/9/1362، صص 12 - 10، رادیو امریکا، 7/9/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 8/9/1362، ص20؛ و- روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص20.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 254، 8/9/1362، صص 2 و 3، کویت - خبرگزاری آسوشیتدپرس، 7/9/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/9/1362، ص20.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 8/9/1362، ص6، رادیو بی‌بی‌سی، 7/9/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 8/9/1362، ص20.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 8/9/1362، صص 16 و 17، رادیو بی‌بی‌سی، 7/9/1362.