1362.09.22
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.09.22 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | بیست و دو آذر |
| تاریخ شمسی | 1362.09.22 |
| تاریخ میلادی | 13 دسامبر 1983 |
| تاریخ قمری | 8 ربیع‌الاول 1404 |
گزارش- 854
آتش توپخانه‌ها و خمپاره‌اندازهای عراقی امروز نیز علیه شهرهای آبادان و خرمشهر و خطوط مرزی این دو شهر به‌طور پراکنده ادامه یافت. براثر این حملات، در آبادان 2 منزل مسکونی تخریب شد. در خرمشهر نیز مناطق دیری‌فارم، جزیره مینو، شلمچه و پاسگاه زید زیر آتش دشمن قرار داشت. در این گلوله‌باران‌ها 2 تن شهید و 3 تن نیز زخمی شدند.[۱]
گزارش- 855
در اقدامات امروز افراد مسلح محارب در محور سنندج - مریوان، شمال‌غربی بانه و جنوب سلماس 13 تن شهید یا زخمی و 5 تن نیز گروگان گرفته شدند. در همین حال، در سلماس یک تن از افراد مسلح غیرقانونی خود را تسلیم کرد. ساعت 1 بامداد امروز، 100 نفر از افراد سازمان مارکسیستی - مائوئیستی کومه‌له درقالب چهار گروه 25 نفری روستای سروآباد در شمال محور سنندج - مریوان را به محاصره درآوردند و سپس با ورود به روستا در یک اقدام غافلگیرانه به پایگاه نیروهای سپاه در نزدیکی مسجد این روستا حمله کردند. در این حادثه 7 تن از نیروهای سپاه، یک تن از پیشمرگان مسلمان کرد و یک تن از اهالی که در مسجد خوابیده بودند به شهادت رسیدند و خساراتی نیز به مسجد وارد شد.[۲] این اقدام سازمان کومه‌له که با اهانت به مسجد همراه بود با اعتراض افراد حزب دمکرات کردستان مواجه شد و عده‌ای از عناصر این حزب در روستای گلیه در شمال سروآباد، به‌علت آنکه تعرض به مسجد موجب بدبینی مردم می‌شود به افراد سازمان کومه‌له اعتراض کردند.*[۳] در شمال‌غربی بانه نیز تعدادی از نیروهای ژاندارمری و سپاه که عازم پایگاه سفیددره بودند، مورد حمله افراد مسلح وابسته به گروه‌های غیرقانونی قرار گرفتند. در این درگیری که 4 ساعت ادامه یافت، 1 تن از افراد خودی شهید شد، 2 تن زخمی و 5 تن نیز به گروگان گرفته شدند، از مهاجمان نیز 5 تن کشته شدند.[۴] در حادثه دیگری در جنوب سلماس، یک مینی‌بوس در جادة روستائی بهیک به میرآباد با مینی که عناصر ضدانقلاب کار گذاشته بودند برخورد کرد که براثر انفجار آن، خودروی مزبور آسیب دید و یکی از سرنشینان آن زخمی شد.[۵] در همین حال، یک تن از افراد وابسته به حزب دمکرات با تحویل یک قبضه سلاح، خود را به نیروهای سپاه سلماس تسلیم و درخواست امان‌نامه کرد.[۶]
گزارش- 856
رئیس‌جمهور تأکید کرد هر چیزی که ما را از جنگ منصرف کند و آن را مسئله دوم قرار دهد یک اشتباه بزرگ و اگر آگاهانه باشد خیانتی نابخشودنی است. آیت‌الله خامنه‌ای در سومین روز سفرش به استان فارس در سخنانی ضمن اشاره به وجود نیروهای مردمی با‌انگیزه و آماده فداکاری در شیراز برای حضور در جبهه‌های جنگ و تشکیل سپاه پاسداران از میان این نیروها اظهار داشت: «جنگ آزمایشگاه بزرگ این ملت است همچنان‌که انقلاب محک بود [و] انسان‌ها را با جوهر و حقیقتشان به مردم شناساند. انقلاب هم محک بود. این نهضت مقدسی که بیش از بیست سال طول کشید جوهرها، شخصیت‌ها، ارزش‌ها و معنویت‌ها را آشکار کرد و امروز هم این جنگ همین کار را می‌کند. آنهایی که در جبهه شرکت کردند اگر خود نرفتند عزیزانشان رفتند پشت جبهه را گرم داشتند و اینها امتحان خوبی داده‌اند، بحمدالله ملت شایسته لطف خداست.» رئیس‌جمهور با اشاره به بهره‌برداری قدرت‌های شرق و غرب از مخازن و معادن کشورهای اسلامی که جزء غنی‌ترین و شاید اولین ذخایر دنیاست، گفت: «سال‌های متمادی است که در جنگ در این قسمت از منطقه اسلامی و لابه‌لای کشورهای عربی، پایگاه استکبار جهانی در کشور فلسطین به وجود آمده است و این ولد نامشروع متولد شده. به جای آنکه کشورهای اسلامی دست به دست هم بدهند تا این غده سرطانی را بکنند و دور بیندازند، به‌جای آنکه دست استکبار جهانی را که ریشه اصلی آن در سرزمین مقدس فلسطین است قطع کنند و با قطع دست این عوامل، ملت مسلمان را رها سازند، خود را رقیب اسرائیل در تقرب به امریکا نموده‌اند. آیا این است معنی اسلام و مسلمین؟» آیت‌الله خامنه‌ای اضافه کرد: «امروز برای ملت‌ها در این منطقه بزرگ‌ترین نعمت‌ها اسلام است. قدر خود، اسلام و انقلابتان را بدانید و واقعاً پاسدار آن باشید. امروز در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل مسئولیت‌های بسیار سنگینی دارید، امروز مسئولیت اساسی ما جنگ با عراق است که خود دست امریکاست و اگر شما بتوانید دست امریکا را در منطقه جنوب و غرب کشورمان قطع کنید، مطمئن باشید برای ازبین‌بردن امریکا موقعیت مناسبی به دست آورده‌اید.» وی همچنین افزود: «پیروزی سپاهیان اسلام در جبهه‌ها و در مرزها با عراق، تنها پیروزی جمهوری اسلامی نیست، پیروزی اسلام خواهد بود و اگر قرآن تضعیف شود همه تضعیف شده‌اند. اگر در جنگ با عراق پیروز شویم ملت‌های مسلمان سربلند و پیروز شده‌اند.» رئیس‌جمهور تأکید کرد: «همه کسانی که اکنون علیه این انقلاب جنگ می‌کنند این عملشان علیه اسلام است و هر چیزی که ما را از جنگ منصرف کند و آن را مسئله دوم قرار دهد یک اشتباه بزرگ و اگر آگاهانه باشد خیانت محسوب می‌شود و این نابخشودنی است.» رئیس شورای‌عالی دفاع در ادامه سخنانش از پاسداران خواست «آموزش‌هایشان را هرچه می‌توانند فعال‌تر کنند و با همکاری برادران ارتشی آن‌طور که گفته شده و نشانه‌های آن را از نزدیک دیده‌اند کمال هماهنگی و مهربانی و همکاری بین سپاه و ارتش در این منطقه که چیز باارزشی است بیشتر شود.» وی همچنین گفت: «اکنون زمانی است که منافقین ترور نمی‌کنند، ولی می‌خواهند نفوذ کنند و اختلاف بیندازند. صمیمیت‌ها را نگه دارید، محورها را محترم شمارید و اگر گرد محورهای قانونی جمع شوید هیچ چیزی شما را از هم جدا نمی‌‌کند. امام بارها گفته‌اند که اختلافات از شیطان است و اختلاف‌نظرها امکان دارد باشد، ولی نباید دلیل مخالفت شود و سپاه را خالص و بی‌شائبه و صمیمی و مهربان و یکپارچه و منسجم حفظ کنید و این امر به‌عهده فرماندهانتان و نیز به‌عهده افراد است و همه موظف‌اند این اتحاد را که اکنون اسلام به آن نیاز دارد حفظ کنند. ... شما باید آموزش‌های سیاسی، ایدئولوژی نظامی و امور مربوط به انضباط را باید فراگیرید چون اسلام به آن نیاز دارد و سعی کنید رابطه‌تان را با قرآن و معارف اسلام حفظ کنید و خوشبختانه شیراز از این نظر فقیر نیست و غنی است.» رئیس شورای‌عالی دفاع یادآور شد: «مسئله‌ای که بایستی بدان توجه کنید این است که ما در سطح کشور و به‌ویژه در سپاه باید دشمنی‌های خارجی را جدی بگیریم و اگر کسی دشمنان و دشمنی‌ها را نبیند خود را فریب داده است و امروز حقیقت این است که همه قدرت‌هایی که از ما واهمه دارند، تهدیدی علیه ما هستند.» وی خاطرنشان ساخت که «ما قصد تعرض و حمله به دیگران را نداریم، اما قصد دفاع از حیثیت و ناموس انقلاب را به‌طور جدی داریم و اگر این تصمیم در ما جدی است باید خود را آماده کنیم. ما واهمه نداریم، اما تهدید هم هست ولی ما از تهدید هم نمی‌ترسیم. امروز آنچه که مردم را حرکت می‌دهد و راه را باز می‌کند، جز این روحیه انقلابی نیست و ما هدف و آرمانمان را تغییر نداده و ایستاده‌ایم و ان‌شاءالله با آمادگی کامل خود را به این اهداف خواهیم رساند.» رئیس‌جمهور در ادامه سفرش به شیراز با مسئولان ادارات و ارگان‌ها و مقامات قضایی استان فارس دیدار کرد و در سخنانی گفت: «به‌نظر من مهم‌ترین مسئله این است که ما موضع خدمات دولتی را درست تشخیص داده باشیم و خدمات دولتی امروز به چه معنا است؟ این خدمات یک روز برای پول با قدرت بود و ما در گذشته کمتر کسی پیدا می‌کردیم که به انگیزه خدمت‌گزاری وارد کار دولتی شده باشد، هرچند بعضیها خدمت می‌کردند.» وی سپس با اشاره به رشوه‌خواری و زورگویی به مردم در رژیم گذشته اظهار داشت: «هرچند وضع کارمندان دولتی در نظام جمهوری اسلامی امروز ازلحاظ مالی تعریفی ندارد، ولی مسئولین جمهوری اسلامی از خود مردم [هستند] مثل بنده هم که یکی از افراد این ملت هستم زندگی من هم مثل همه مردم است و یا در رأس همه امام امت زندگی‌اش مانند همه مردم است.» آیت‌الله خامنه‌ای همچنین درمورد وضع ادارات و سازمان‌ها و لزوم اهمیت‌دادن به امور مراجعین گفت: «وقتی کار کسی به شما رسید سعی کنید آن را تمام کنید ما باید به مردم بقبولانیم که در خدمت آنها هستیم و من خواهش می‌کنم که در عملتان این امر را نشان دهید. زیرا اگر مردم بدی از شما ببینند به پای انقلاب می‌گذارند.» وی افزود: «باید بدانید که بقای این انقلاب با کمک و حمایت مردم است و اگر کمک و حمایت مردم نباشد کمک و حمایت خدا هم نخواهد بود و مردم صاحبان اصلی این انقلاب‌اند.» رئیس‌جمهور سپس به بازدیدهای خود از استان فارس اشاره کرد و گفت: «ما امروز عشایر را دیدیم و دو جلوه از عشایر مرا تکان داد؛ یکی علاقه و شور و شوق و هیجان آنها که برای ما غیرقابل تصور بود و دیگری زندگی آنها که محرومیت‌بار و گریه‌آور بود. در شهر کوچک فیروزآباد چند صد شهید و اسیر و مفقود دارند و همین خانواده‌ها هستند که با آن محرومیت‌ها و سختی‌ها با کمترین توقع از انقلاب پشتیبانی می‌کنند.» وی با تأکید بر اولویت برنامه‌های عمرانی و رفاهی مناطق محروم در برنامه‌های دولت افزود: «ما باید به این عشایر و این کشاورزان و این محرومین جامعه اولویت بدهیم.»[۷]
گزارش- 857
نخست‌وزیر در سخنانی ضمن تأکید بر اصلی‌بودن مسئله جنگ، طرح هرگونه مسائل جزئی را تقبیح کرد. روزنامه کیهان گزارش داد میرحسین موسوی امروز در گردهمایی شوراهای استانی ائمه جمعه سراسر کشور در قم که به‌منظور بررسی مسائل مربوط به انتخابات دوره دوم مجلس شورای اسلامی و وظایف ائمه جمعه در انتخابات تشکیل شده است، ضمن تشریح مسائل ناشی‌از جنگ، به مشکل تورم و نقش عموم مردم به‌خصوص ائمه جمعه در حل مشکلات کشور اشاره کرد و گفت: «مسئله جنگ بسیار حساس و اساسی است و ما تا تحقق آرمان‌های اسلامی‌مان به جنگ ادامه خواهیم داد، زیرا تأثیر مهمی بر سراسر جهان اسلام دارد و درواقع جنگ تحمیلی نبرد میان اسلام و کفر است.» وی افزود: «مسئله تورم، جهانی است و طبیعی است هر کشوری که درحال جنگ باشد با این‌گونه مشکلات مواجه است و ازجمله مشکلات جامعه ما مسئله مالیات‌هاست که ما وقتی دراین‌زمینه وارد عمل می‌شویم، بلافاصله اعتراضات شروع می‌شود که تندروی و یا چپ‌روی شده [است].» نخست‌وزیر همچنین گفت: «مسئله دیگر کنترل کالاهاست که اگر ما بتوانیم دررابطه‌با نقدینگی با کالاهای موجود جامعه اصلاح و نظارت داشته باشیم می‌توانیم از تورم بکاهیم که متأسفانه در سطح جامعه وقتی بحث پیرامون این قبیل مسائل می‌شود جوسازی می‌کنند و اصل مسئله گم می‌شود. ما در شرایط جنگی سعی نموده‌ایم آن مقداری که در توانمان هست به مستضعفین جامعه خدمت شود و در تمام حرکت‌های ما دررابطه‌با کالاها سعی می‌شود براساس ضوابط و درجهت حل مشکلات تحمیل‌شده باشد.» وی سپس بر اصلی‌بودن مسئله جنگ تأکید و طرح هرگونه مسائل جزئی را تقبیح کرد. موسوی در ادامه به مسئله انتخابات آینده مجلس شورای اسلامی اشاره و اظهار کرد: «نیروهای اجرایی کشور باید جهت سالم برگزارشدن انتخابات با تمام قدرت و توان خود تلاش کنند و با اتخاذ روش‌های مناسب، تسهیلات شرکت هرچه بیشتر مردم در انتخابات را فراهم آورند و این مسئله به استانداران و مسئولین شهرها ابلاغ شده است.» گزارش کیهان همچنین حاکی است نخست‌وزیر عصر امروز در گفت‌وگو با خبرنگاران ضمن اشاره به نتایج سفر خود به قم و حضور در گردهمایی ائمه جمعه گفت: «منشأ قدرت ما مانند کشورهای دیگر قوه نظامی و انتظامی نیست. ما تمام قدرتمان از ارتباط و اتصالی است که دولت با روحانیت و مردم دارد. نقش ائمه جمعه بسیار حساس است و ما آن را احساس می‌کنیم.» وی همچنین با اشاره به مسئله انتخابات مجلس شورای اسلامی گفت: «دولت دراین‌زمینه مصر است که مسئله انتخابات از جاده عدل و انصاف خارج نشود و روش بی‌طرفی دربرابر کاندیداها را در پیش بگیرد و براساس یک تقوای کامل انتخابات را برگزار کند.»[۸]
گزارش- 858
آیت‌الله منتظری در گردهمایی شوراهای استانی ائمه جمعه لزوم حفظ ارتباط روحانیت با طبقات محروم جامعه، معرفی افراد شایسته به مردم برای انتخابات مجلس و جلوگیری از حذف و انزوای نیروهای لایق را یادآور شد. به نوشته روزنامه جمهوری اسلامی، آیت‌الله منتظری امروز در این گردهمایی در سخنانی ضمن اشاره به لزوم تناسب سطح زندگی روحانیون با زندگی طبقات فقیر جامعه گفت: «ائمه جمعه نباید هرکجا هستند ارتباطشان با طبقات ثروتمند و متمکن بیشتر از طبقات محروم که مالک اصلی انقلاب هستند باشد. بار اصلی انقلاب و جنگ و کمبودها را همین مردم محروم و فداکار ما تحمل می‌کنند.» وی بر هماهنگی هرچه بیشتر ائمه جمعه با مسئولان کشور در شهرها و استان‌ها تأکید و اظهار کرد: «آنها هم مثل من و شما درس خوانده‌اند و شخصیت دارند. اگر شما به مدرسه فیضیه رفته‌اید آنها هم به دانشگاه رفته و باسواد شده‌اند. به‌نظر من با همان تشکیل جلسات منظم هفتگی می‌شود بسیاری از اختلاف‌نظرها را حل کرد. اگر فرضاً یک مسئولی خدای‌ناکرده فرد ناجوری باشد ازطریق قانونی برای تعویض آن اقدام شود.» آیت‌الله منتظری از ائمه جمعه خواست تا حتی‌المقدور در انتخابات مجلس شورای اسلامی کاندیدا نشده بلکه برای کاندیداتوری افراد شایسته تلاش کنند؛ وی دراین‌باره گفت: «این معنی که مردم در انتخابات افراد صالح آزاد باشند باید یک اصل برای ما باشد اگر هم فرضاً روحانیون قم و تهران و دیگر شهرها خواستند مستقیماً در انتخابات دخالت کنند و افراد خوبی را به مردم معرفی نمایند باید به شکلی باشد که مردم نگویند افرادی را به ما تحمیل کردند.» وی افزود: «مردم ما که با تظاهرات خونینی قبل از پیروزی انقلاب این انقلاب را به پیروزی رساندند و اکنون هم جبهه‌ها و پشت جبهه‌ها را همین مردم به‌نحو احسن اداره می‌کنند خودشان دارای رشد و عقل هستند همین که ما آنها را ارشاد کردیم و یا افرادی را به آنها معرفی نمودیم کافی است.»[۹]
گزارش- 859
درپی اعلام آمادگی ایران به‌منظور ادامه همکاری با دبیرکل سازمان ملل متحد، وی کوششهای خود را برای آغاز دور تازه‌ای از میانجیگری در جنگ ایران و عراق از سرگرفت. در همین حال، اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس از شورای امنیت سازمان ملل خواستند پیش‌نویس قراردادی برای جلوگیری از بستن تنگه هرمز را تهیه کند. خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل، امروز یک مقام عالی‌رتبه این سازمان را برای ملاقات با اولاف پالمه - که چندین‌بار به ایران و عراق سفر کرده است - به سوئد فرستاد. دبیرکل سازمان ملل همچنین گزارشی درمورد درگیری ایران و عراق را به اطلاع اعضای شورای امنیت رساند. این گزارش ظرف بیست‌وچهار ساعت آینده منتشر خواهد شد.* گزارش خبرگزاری یونایتدپرس حاکی است: «ایران مجدداً تقاضای اکتبر گذشته شورای امنیت مبنی‌بر قطع فوری درگیری در منطقه خلیج [فارس] و سواحل خلیج و تأسیسات نفتی را رد کرد. عراق اعلام کرد که از این تقاضا استقبال کرده ولی نمی‌تواند آن را به‌تنهایی به مورد اجرا درآورد.» به گفته یک سخنگوی سازمان ملل، دکوئیار از دیه‌گو کوردووز معاون امور سیاسی خود خواسته تا با سفر به استکهلم «پالمه را در جریان آخرین تحولات مربوط به جنگ ایران و عراق قرار دهد تا از این طریق کوششهای سازمان ملل برای حل این مسئله هماهنگ گردد.» پالمه پیش‌تر با ادامه مأموریتش به‌عنوان فرستاده ویژه سازمان ملل موافقت کرده بود. یونایتدپرس ضمن اشاره به برخی از نکات بیانیه دیروز وزارت امور خارجه ایران اضافه کرد: «ایران آماده است تا دراین‌مورد با دبیرکل سازمان ملل همکاری نماید، ولی این کشور معتقد است که هرگونه کوشش میانجیگرانه زمانی می‌تواند شانس بیشتری برای به‌ثمررسیدن داشته باشد که شورای امنیت موضع خودش را تعدیل نماید.»[۱۰] دراین‌حال، رادیو اسرائیل امروز در بخش عربی خود در گفتاری با عنوان درخواست شورای همکاری خلیج‌فارس از شورای امنیت، به نقل از روزنامه الریاض (چاپ عربستان) گفت: «عبدالله بشاره دبیرکل شورای همکاری‌های خلیج [فارس]، که هم‌اکنون در مقر سازمان ملل می‌باشد، از کشورهای شورای امنیت بین‌المللی خواست تا پیش‌نویس یک قرارداد را برای جلوگیری از بستن تنگه هرمز تهیه کنند.» همچنین به نوشته الریاض در نامهای که بشاره ازسوی امیر قطر - به‌عنوان رئیس کنونی شورای همکاری خلیج‌فارس - به دبیرکل سازمان ملل تسلیم کرده است از شکست سازمان ملل در پیگیری راه‌حل جنگ ایران و عراق ابراز نگرانی شده است.[۱۱]
گزارش- 860
وزارت امور خارجه ضمن رد دخالت جمهوری اسلامی ایران در انفجارهای دیروز کویت، تهدید عراق علیه ایران در واکنش به این حادثه را فرصت‌طلبی آشکاری برای فریب افکار عمومی منطقه اعلام کرد. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران امروز درباره اظهارات ریگان رئیس‌جمهور امریکا، مبنی‌بر انتظار این کشور از ایران برای جلوگیری از حمله به منافع امریکا در منطقه، اعلام کرد حملات دیروز در کویت هیچ‌گونه ارتباطی با جمهوری اسلامی نداشته و نسبت دادن آن به ایران «جزئی از توطئه همه‌جانبه امریکا و ایادی‌اش علیه انقلاب اسلامی» است. وی افزود: «امریکا با این‌گونه اظهارات می‌خواهد از یک‌سو اقدامات خشونت‌بار و تروریستی خود علیه ملت‌های منطقه نظیر بمباران‌های وحشیانه مردم لبنان و کشتار مردم بی‌گناه را توجیه کند و ازسویی زمینه مناسب جهت حضور بیشتر در منطقه و مستمسک لازم برای تجاوزات و جنایات آینده خود در لبنان و خلیج‌فارس را فراهم آورد.» این سخنگو سپس درمورد تهدید عراق مبنی‌بر اینکه حملات انجام‌شده در کویت اقدامی علیه امت عرب بوده و عراق در پاسخ به این اقدامات مجبور به استفاده از وسایل نظامی علیه اهدافی در ایران است، گفت: «رژیم بعثی عراق حمله به مناطق مسکونی و کشتار مردم بی‌گناه ایران را هرچند گاه یک‌بار به بهانه‌ای واهی توجیه می‌کند. حکومت بغداد حملات انجام‌شده در کویت را علیه امت عرب دانسته و خود را موظف به پاسخ‌گویی می‌داند، اما معلوم نیست که چرا در مقابل تجاوز امریکا، فرانسه، اسرائیل و دیگر حامیان عربی آن علیه کشور عربی لبنان ساکت نشسته و نه‌تنها در مقابل این‌همه جنایت در لبنان لب فروبسته بلکه پیوندهای خود با امریکا، فرانسه و اسرائیل را تقویت کرده و درحقیقت به‌عنوان عنصر وابسته‌ای درجهت سیاستهای امپریالیسم درآمده است.» سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین افزود: «رژیمی که سابقه حرکات تروریستی آن بر همه کشورهای منطقه به‌خصوص کویت روشن است، اکنون ادعای حراست از امنیت کویت را می‌نماید.» وی در پایان این موضع عراق را «فرصت‌طلبی آشکاری برای فریب افکار عمومی منطقه» دانست.[۱۲]
گزارش- 861
وزیر نفت در تشریح نتایج اجلاس اخیر اوپک به تبیین سیاست ایران درزمینه قیمت و سقف تولید نفت، نفوذ منافع کشورهای خارج از اوپک، فروش نفت اضافی ازسوی عربستان و کویت به نفع عراق و موضوعات دیگری دراین‌زمینه پرداخت. محمد غرضی وزیر نفت، امروز در یک نشست مطبوعاتی درباره شصت‌ونهمین اجلاس اوپک در ژنو، ابتدا درمورد اصلی‌ترین مطالب مطرح‌شده ازسوی ایران در این اجلاس گفت: «با کاهش قیمت نفت از 34 دلار به 29 دلار در هر بشکه، ما موفق شدیم این کاهش قیمت را در کمیته‌های اوپک بررسی کنیم تا بدانیم که این میزان تفاوت قیمت به جیب چه کسانی می‌رود. این مسئله از ناحیه کمیته‌های اوپک تعقیب شد و ثابت گردید مابه‌التفاوت قبلی قیمت نفت به جیب مصرف‌کننده و یا تولیدکننده نمی‌رود بلکه این مبلغ تا به امروز به خزانه دولتهای واسطه چون دولتهای اروپا و امریکا منتقل شده است و درخواست نمایندگی ایران از کنفرانس اوپک این بود که مسئله پایین‌آوردن قیمت و بالابردن عرضه را که تولیدکنندگانی چون عربستان سعودی از آن حمایت می‌کنند، محکوم نماید.» غرضی ضمن اشاره به تقاضای ایران برای افزایش مجدد 5 دلاری قیمت نفت به نفع تولیدکنندگان افزود: «امریکا در سال 200 میلیارد دلار کسری هزینه دارد. این کشور روزانه نزدیک به 8 میلیون بشکه نفت خریداری می‌کند که این 5 دلار مابه‌التفاوت روزانه فقط برای امریکا مبلغ 40 میلیون دلار می‌شود و چنانچه سال را 300 روز کاری محاسبه کنیم مابه‌التفاوت 5 دلار کاهش قیمت نفت به سود امریکا رقمی معادل 12 میلیارد دلار می‌شود و این امر کمکی است به کم‌کردن کسری موازنه امریکا.» وزیر نفت درمورد سرپیچی برخی اعضای اوپک از سقف تولید مصوب این سازمان گفت: «درحال‌حاضر عربستان سعودی و کویت روزانه جمعاً بیش از یک میلیون بشکه نفت از مناطق بی‌طرف تولید می‌کنند و به‌جای عراق به فروش می‌رسانند. ایران تمام فشار خود را دراین‌زمینه وارد آورد و در کنفرانس اعلام کرد برای به‌دست‌آوردن کیفیت اصلی بازار نفت نباید این مقدار نفت از ناحیه دو کشور تولید شود و درآمد حاصل از آن دراختیار عراق گذاشته شود.» غرضی درباره دلایل موافقت ایران با مصوبه اخیر اوپک با وجود اصرار بر افزایش قیمت نفت گفت: «جمهوری اسلامی ایران به‌خاطر همبستگی و انسجام اوپک و اینکه اعتقاد دارد اوپک تنها ارگان مستضعفین جهان است قبول کرد قیمت پایه نفت در سطح 29 دلار و سقف تولید 5/17 میلیون بشکه در روز باقی بماند مشروط بر اینکه عربستان سعودی به‌عنوان موازنه‌کننده تولید در مدار تولید 5/17 میلیون بشکه باشد و از سهمیه تعیین‌شده بیشتر تولید نکند.» وی افزود: «امیدواریم به یاری خداوند بزرگ روزهایی را در پیش داشته باشیم که خط امام، خط دفاع از حقوق مستضعفین، خط دفاع از حقوق ملل محروم در همه ارگان‌های جهانی ازجمله اوپک حاکم شود و همان‌طورکه در صحنه بین‌المللی با مستکبرین می‌جنگند دراین‌زمینه هم وظیفه خود را انجام دهد.» وی در پاسخ به سؤالی درمورد اضافه تولید نفت عربستان گفت: «ما اطلاع داریم هم‌اکنون تولید عربستان سعودی از مرز 7 میلیون بشکه در روز تجاوز کرده و باز اطلاع داریم که بعضی از اعضای اوپک حتی تا 3 دلار زیر قیمت نفت فروخته‌اند. ایران دراین‌مورد تمام سعی خود را به کار گرفته و کوشیده است تا نفت زیر قیمت نفروشد.» غرضی همچنین افزود: «علت اینکه ایران نمی‌تواند در نظرات خود پیروز شود اعمال سیاستهای امریکایی و تولید بیش از حد عربستان سعودی است.» وی یادآور شد که «دراین‌زمینه ما به سیاستهای مطابق نظر خود عمل می‌کنیم و همان‌طورکه جناب هاشمی رفسنجانی در خطبه‌های نمازجمعه مطرح کردند در آینده ایران اجازه نخواهد داد که نفت ارزان از خلیج‌فارس صادر شود.» وزیر نفت درمورد رفتار کشورهای صادرکننده نفت خارج از اوپک گفت: «در شرایط فعلی کشورهایی خارج از اوپک مثل روسیه، انگلیس، مکزیک و غیره از موجودیت اوپک استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، روسیه روزانه 2 میلیون بشکه نفت صادر می‌کند و همیشه قیمت نفت خود را مقداری پایین‌تر از قیمت نفت اوپک تعیین می‌کند و با دست باز دراین‌مورد عمل می‌کند. این امر در داخل اوپک سبب گردیده تا بعضی از تولیدکنندگان با ظرفیت بالا تحریک شده و بخواهند از اوپک خارج شوند. بحث اینجاست کشورهای عضو اوپک تا وقتی‌که اوپک هست می‌توانند از سازماندهی و امکانات آن به نفع خود بهره‌برداری کنند و چنانچه اوپک از بین برود کلیه تولیدکنندگان ضرر خواهند کرد.» وی با اشاره به علت وجودی اوپک تأکید کرد: «ایران تمام کوشش خود را برای حفظ اوپک و برای قانع‌کردن تولیدکنندگان غیر اوپک که از موجودیت اوپک سوءاستفاده می‌کنند به کار خواهد برد تا این ارگان در مقابل مستکبرین باقی بماند.» غرضی درباره تعیین دبیرکل اوپک و پیشنهاد ایران دراین‌زمینه گفت: «روشن است چنانچه دبیرکلی اوپک تحت کنترل جمهوری اسلامی ایران باشد تمام اطلاعات درزمینه وضع بازار نفت، وضع اقتصادی جهان و غیره دراختیار جمهوری اسلامی قرار خواهد گرفت و دراین‌رابطه دست بسیاری از کسانی که در بازار نفت ناهنجاری به وجود می‌آورند با مدارک مستند رو خواهد شد.» وی درمورد مخالفت برخی اعضای اوپک با دبیرکلی ایران اظهار کرد: «واضح است برای کشورهایی چون عربستان سعودی، کویت و عراق خوشایند نیست که دبیرکلی اوپک به دست ایران اداره شود، آن‌وقت موضوع ازلحاظ بازار، فروش نفت و میزان تخفیف‌هایی که این‌گونه کشورها می‌دهند برای جمهوری اسلامی ایران روشن خواهد شد.» غرضی خاطرنشان کرد: «لازم است اشاره کنم که تعیین دبیرکل سازمان ملل 18 ماه طول کشید ما هم صبر می‌کنیم و در موقع مقتضی دبیرکل جمهوری اسلامی را معرفی خواهیم کرد و تأییدیه از اوپکی خواهیم گرفت که خط امام در آن پیروز باشد.» وزیر نفت در پاسخ به سؤالی مبنی‌بر یافتن راه‌حل عملی برای جلوگیری از اقدام کشورهایی مانند عربستان در فروش نفت اضافی به‌جای عراق گفت: «ما با عراق در جنگ هستیم و طبق قوانین [و] عرف بین‌المللی که مورد تأیید سازمان ملل است اگر دو کشور درحال جنگ باشند و کشورهای دیگر امکانات، لوازم، تجهیزات و یا کمک اقتصادی دراختیار یکی از طرفین محارب قرار دهند، البته ما محارب نیستیم چون عراق به ما حمله کرده است، کشور دیگر می‌تواند همه آن امکانات را در خشکی، دریا و غیره مصادره کند. این بار اول نیست که عربستان به عراق کمک می‌کند و خلاف قانون بین‌المللی عمل می‌نماید. لازم است اضافه کنم که دراین‌زمینه کویت تا‌به‌حال امکانات دریایی و بندری بسیاری دراختیار عراق قرار داده و اردن هم همین‌طور و تا آنجا که ما خبر داریم مجموعه شیخ‌نشین‌های خلیج‌فارس بیش از 40 میلیارد دلار کمک مادی به عراق کرده‌اند که تکلیف آن را قوانین بین‌المللی تعیین کرده‌اند.»[۱۳]
گزارش- 862
امروز بیشترین حجم اخبار و گزارش‌های رسانههای خارجی به انفجارهای روز گذشته در کویت اختصاص داشت. در همین حال، عراق همچنان به تهدید خود مبنی‌بر حمله نظامی به اهدافی در خاک ایران به‌تلافی این حادثه ادامه داد. به گزارش روزنامه کیهان، یک مقام وزارت کشور کویت شب گذشته از بازداشت چند مظنون و احتمال دستگیری عده بیشتری خبر داد. در همین حال، موانع خیابانی در برخی از جاده‌های خارج از پایتخت ایجاد شده و تدابیر امنیتی شدیدی در اطراف تمام سفارتخانهها به اجرا گذاشته شده است. فرماندار شهر کویت درمورد راننده کامیون حامل مواد منفجره در حمله به سفارت امریکا - که گفته می‌شد مجروح و در بیمارستان بستری شده است - اعلام کرد وی در همان لحظه انفجار کشته شده و ملیتش هنوز معلوم نیست. همچنین برخلاف ادعاهای اولیه، جز درمورد ساختمان سفارت امریکا بمب‌های دیگر از راه دور کنترل می‌شده است. علاوه‌براین، پلیس صاحب کامیون و همچنین مالک چند اتومبیل بمب‌گذاری‌شده علیه هدفهای دیگر را نیز دستگیر کرده است.[۱۴] خبرگزاری کویت نیز گزارش داد: «مجلس کویت امروز به درخواست نمایندگان یک نشست غیرعلنی را آغاز کرد. دولت کویت نسبت به یک نشست فوق‌العاده که انتظار می‌رود راجع به بررسی وقایع مربوط به انفجار [هایی] که روز گذشته این کشور را در اضطراب فروبرد، موافقت کرده است. در این جلسه پیرامون اتخاذ اقدامات لازم جهت تحکیم امنیت و ثبات و تأمین حفاظت از شهروندان و مهاجرین بحث و بررسی خواهد شد.»[۱۵] همچنین گزارش رادیو بی‌بی‌سی حاکی است شیخ سعد عبدالله الصباح نخست‌وزیر کویت، ضمن نطقی در تلویزیون این کشور گفت که «دولت با آمران و عاملان این انفجارها به حداکثر شدت عمل خواهد کرد و همه عناصر مشکوکی را که از صبر و متانت دولت سوءاستفاده کرده‌اند، پاک‌سازی خواهد کرد.» به گفته خبرنگار بی‌بی‌سی، نخست‌وزیر کویت «مشخص نکرد دقیقاً چه کسانی را منظور نظر دارد، اما پیداست که جوامع مهاجر کویت که تقریباً 60% جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند بیش از سایرین در مظان اتهام‌اند. به‌خصوص درحدود 400 هزار مهاجر فلسطینی و تقریباً 60 هزار مهاجر ایرانی که در کویت کار و زندگی می‌کنند.» بی‌بی‌سی همچنین افزود: «جامعه ایرانی مقیم کویت بدون‌شک جمعیت شیعیان این کشور را افزایش داده است. رهبران شیعیان کویت در این اواخر به‌شدت شکوه کرده‌اند که جامعه مسلمانان شیعه کویت به تعدادی که باید و شاید در مجلس شورای این کشور نماینده ندارند. به‌علاوه حمایت کویت از عراق در جنگ علیه ایران یکی دیگر از علل نارضایی در بین شیعیان کویت بوده است که بسیاری از آنان طرف‌دار جمهوری اسلامی ایران‌اند.»[۱۶] رادیو کویت امروز در گزارشی به نقل از خبرگزاری کویت اعلام کرد: «علی‌رغم اینکه دستگاه‌های امنیتی و نیروهای پلیس در سرتاسر کشور بسیج گردیده‌اند، مع‌الوصف اقدامات غیرعادی ازسوی دولت اعلام نگردیده است که این امر به گفته خبرنگاران و دیپلماتهای خارجی نشانه تسلط کامل دولت بر اوضاع می‌باشد.»[۱۷] در همین حال، روزنامه الخلیج (چاپ امارات) عربی متحده) نوشت: «خروج ایرانیان و اتباع پنج کشور سوریه، عراق، فلسطین، اردن و عربستان تا اطلاع ثانوی از کویت ممنوع شده است.»[۱۸] دراین‌میان، گزارشی از خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از "منابع موثق" حاکی است: «دو نفر مسلح که به نظر می‌رسید مأموران امنیتی کویت باشند به منزل یکی از کارکنان سفارت جمهوری اسلامی ایران در کویت حمله و وی را مضروب کردند.» طبق این گزارش مأموران امنیتی پس از یک ساعت منزل کارمند سفارت ایران را ترک کردند.[۱۹] به گزارش رادیو کویت، دبیرخانه شورای همکاری خلیج‌فارس امروز در واکنش به انفجارهای کویت در بیانیهای که در ریاض صادر شد اعلام کرد: «دولتهای شورای همکاری ضمن محکوم‌کردن این عملیات تروریستی و جنایتکارانه که افراد بی‌گناه قربانی آن شدند، ایستادگی کامل و جدی خود در کنار برادرشان کویت و تأیید مطلق کویت برای مقابله با یک چنین عملیات جنایتکارانه‌ای را تأکید می‌دارد.» بیانیه مذکور سپس اضافه کرد: «این عملیات که هدفش ایجاد آشوب و اغتشاش است بر مقاومت دولتهای شورای همکاری جهت مقابله با تمامی عملیات خشونت و همبستگی و همکاری بین دولت‌‌ها در تمامی زمینه‌‌ها خواهد افزود.»[۲۰] همچنین گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از مادرید حاکی است سفرای کشورهای عرب در اسپانیا امروز با اجتماع در مقر جامعه عرب در مادرید ضمن بیانیهای «تجاوزاتی که علیه کویت انجام شده» را محکوم کردند. سفرای عرب در بیانیه خود «با اشاره به نقش کویت در امنیت منطقه خلیج‌فارس و جهان عرب بر این مسئله تأکید کردند که هرگونه تجاوز علیه یک کشور عرب تجاوز به امنیت و حاکمیت تمام امت عرب به حساب می‌آید.»[۲۱] به گزارش رادیو امریکا، جورج شولتز وزیر امور خارجه امریکا که در لیسبون به سر می‌برد گفت: «اگر مهاجمان به‌درستی شناخته شوند، راه‌‌هایی برای تلافی وجود خواهد داشت.» دراین‌میان، مدیر ارتباطات کاخ سفید در مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی ان.بی.سی. درباره قصد ریگان برای انجام یک اقدام تلافی‌جویانه گفت: «همان‌گونه‌که وزیر امور خارجه اظهار داشته است وقتی چنین حمله‌‌هایی روی می‌دهد بهتر است درمورد تلافی سخن گفته نشود، شایسته نیست که امریکا چنین حالتی به خود بگیرد، پرزیدنت ریگان روشن ساخته است که ایالات متحده با قاطعیت و استواری مقصود و هدفش را در خاورمیانه [غرب آسیا] دنبال خواهد کرد.»[۲۲] خبرنگار بی‌بی‌سی امروز همچنین در گزارشی از محل سفارت امریکا در کویت اعلام کرد: «فیلیپ گریفین کاردار سفارت امریکا در کویت که در غیبت سفیر، ریاست کادر سفارت را به عهده دارد درحالی‌که در میان خرابه‌‌های ساختمان سفارت امریکا ایستاده بود و بولدوزرها مشغول به کار بودند به خبرنگاران گفت ماه‌‌ها طول خواهد کشید تا سفارت امریکا در کویت بتواند فعالیت‌‌های عادی خود را ازسرگیرد. وی بمب‌گذاری دیروز را یک فاجعه خواند و افزود این اقدام ایالات متحده امریکا را از دنبال‌کردن اهداف خود در منطقه جهت حصول صلح و ثبات در تمامی خاورمیانه منصرف نخواهد کرد. آقای گریفین افزود سه کارمند غیرامریکایی سفارت دراثر بمب‌گذاری به هلاکت رسیدند و هویت 2 جسد دیگر هنوز معلوم نشده و امکان دارد جسد دیگری نیز در زیر آوار مانده باشد. کاردار سفارت امریکا اظهار داشت به نظر می‌رسد راننده کامیون حامل بمب، جان سالم از حادثه به در نبرده باشد، اما اینکه وی قطعاً به هلاکت رسیده یا نه معلوم نیست. این اظهارات کاردار سفارت امریکا مغایر بیانیه فرماندار شهر کویت است. شایعاتی در کویت جریان دارد مبنی‌بر اینکه راننده مزبور زنده و در بیمارستان بستری است و شدیداً تحت مراقبت پزشکی قرار دارد. گفته می‌شود اگر وی سلامت خود را بازیابد ازسوی مقامات کویت تحت بازجویی قرار خواهد گرفت.»[۲۳] در همین حال، گزارش رادیو بغداد حاکی است سخنگوی نظامی عراق امروز در بیانیهای با تکرار اتهامات خود درمورد دخالت ایران در بمبگذاریهای کویت اظهار کرد: «از آنجایی که ما امنیت خاک عربی را به‌عنوان یک کل غیرقابل تجزیه می‌شناسیم و هرگونه تجاوزی بر هریک از کشورهای عربی برادر به‌مثابه تجاوزی است علیه امت عرب، مقرر داشتیم نقاطی برحسب مقتضیات وضع هدف قرار دهیم تا اینکه درس بلیغی به حکمرانان ایران داده شود و ما ناچاریم به منبع تجاوز با وسایل نظامی پاسخ دهیم.»[۲۴] به گزارش خبرگزاری فرانسه، سازمان جهاد اسلامی که روز گذشته مسئولیت انفجارهای کویت را پذیرفت امروز تهدید کرد «چنانچه نیروهای امریکایی، فرانسوی، ایتالیایی، انگلیسی و نیروهای متجاوز اسرائیلی از خاک لبنان عقب‌نشینی نکنند دست به عملیات مشابهی در سراسر خاک اروپا خواهد زد.» بنا به این گزارش، این مطلب را شخص ناشناسی در تماس تلفنی با دفتر خبرگزاری فرانسه در بارسلون عنوان کرد.[۲۵]
گزارش- 863
رسانههای کویت و سایر کشورهای عربی امروز به‌طور گسترده‌ای انفجارهای کویت را مورد توجه قرار داده و برخی از آنها وقوع این حوادث را با ادامه جنگ ایران و عراق مرتبط دانسته و جمهوری اسلامی ایران را متهم به دخالت در این حادثه کردند. روزنامه‌‌های کویت ضمن انعکاس وسیع اخبار و گزارش‌های مربوط به انفجارهای دیروز، این حادثه را تلاشی برای مخدوش‌کردن امنیت کویت عنوان کردند. الرای العام در مطلبی تحت عنوان "علیه خطر متحد شویم" اعلام کرد: «افرادی که به این کارها دست زده‌اند غیرقانونی وارد کویت شده و باید از این کشور خارج شوند و در ورود و خروج افراد کنترل بیشتری صورت گیرد. عاملین این انفجارها می‌خواهند بهانه به ابرقدرت‌‌ها برای تجاوز به خلیج‌فارس بدهند. اگر هدف این افراد سفارت امریکا و فرانسه بود چرا مؤسسات کویت را نیز هدف قرار داده‌اند؟ پس هدف آنها کویت بوده است.» روزنامه القبس در سرمقاله خود نوشت: «ما آشوب و سیاست امریکا هر دو را محکوم می‌کنیم. آنها که سفارت امریکا را هدف قرار داده‌اند مگر نمی‌دانند که به‌خاطر موضع قوی کویت سفیر امریکا هم‌اکنون در کویت به سر نمی‌برد.» القبس با اشاره به پیمان همکاری راهبردی امریکا و رژیم صهیونیستی افزود: «این سیاست کور ریگان کینه ملت عرب را به مرحله انفجار خواهد رساند.» الانباء نیز یادآور شد: «هدف از عمل عاملین انفجارها اظهار وجود بوده است و ما آنها را به‌خوبی شناخته و از اهداف آنها و نقشه‌‌هایشان باخبریم. ما از صدای ستون پنجم که می‌گوید هدف، امپریالیسم بود گول نمی‌خوریم زیرا برج فرودگاه کویت برج ایفل نیست، هدف از این عملیات اختلال در امنیت کویت است که از موضع قوی کویت که بعضیها از آن ناراحت‌اند، منشاء می‌گیرد.»[۲۶] امروز بخش عربی رادیو کویت هم در تفسیری درباره انفجارهای اخیر کویت با طرح این پرسش که چرا امنیت کویت هدف قرار می‌گیرد، گفت: «[این امر] یا معلول امور داخلی [یا] عربی و [یا] بین‌المللی می‌باشد که آنها درواقع مایه افتخار و اطمینان است.» این رادیو درمورد وضع داخلی کویت افزود که این کشور «سرزمین آزادی و دمکراسی به شمار می‌رود» و درزمینه عربی از هر تلاشی برای حل اختلافات اعراب دریغ نکرده و از همبستگی اعراب و نیز مسائل مربوط به جهان اسلام پشتیبانی و حمایت کرده و درزمینه روابط بین‌المللی نیز سیاست کویت مورد احترام جهانیان قرار گرفته است. رادیو کویت تأکید کرد که «آیا برای همین موارد امنیت کویت را مورد هدف قرار می‌دهد؟» بخش عربی رادیو قاهره نیز امروز در تفسیری انفجارهای کویت را با انفجار مراکز نظامی امریکا و فرانسه در بیروت مرتبط دانسته و درخصوص ارتباط این حوادث با گروه‌های شیعه هوادار ایران مدعی شد: «هشدارهای شیعیان لبنانی و ایرانی علیه منافع امریکا و فرانسه در روزهای اخیر چند برابر شده، زیرا مطبوعات ایرانی در 22 ماه نوامبر (1 آذر) گذشته نوشتند که عملیات ماجراجویانه به‌اصطلاح انقلابیون شیعه بعد‌‌ها چند برابر خواهد شد.» این رادیو سپس افزود: «انفجارهای دیروز در کویت شدیدترین حوادثی است که این کشور در تاریخ خود دیده است به‌استثنای برخی از حوادث تجاوزکارانه کوچکی که در تابستان سال 1981 در کویت روی داد که به جنگ ایران و عراق ارتباط داشتند.» در همین حال، بخش عربی رادیو قطر امروز گزارشی درباره تهدید رژیم عراق به حمله علیه ایران منتشر کرد. رادیو قطر همچنین به نقل از سخنگوی نظامی عراق گفت که اقدام نظامی مورد اشاره «به‌رغم هشدارهای مکرر عراق و مقررات اخیر شورای امنیت پیرامون جنگ عراق و ایران می‌باشد.» از سوی دیگر، روزنامه انگلیسی‌زبان گلف تایمز (چاپ قطر) در واکنش به انفجارهای کویت نوشت: «چنین حملات گستاخانه‌ای کویت را به تغییر سیاستهای خارجی‌اش، سیاست‌‌هایی که ازسوی تمامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج[فارس] محترم شمرده شده، مجبور نمی‌سازد.» روزنامه الخلیج (چاپ بحرین) انفجارهای کویت را بخشی از یک طرح وسیع‌تر به‌منظور تهدید امنیت و ثبات منطقه خلیج‌فارس و به‌طور‌کلی «موطن اعراب» خواند و افزود: این حادثه در زمانی صورت می‌گیرد که «کویت تلاش‌‌های صادقانه‌ای را به‌منظور پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق و احیای همبستگی بین اعراب به عمل آورده است.» روزنامه اماراتی گلف نیوز نیز در مطلبی با عنوان «بازی دیوانه‌آمیز انفجارات» ضمن اشاره به هویت گروهی که مسئولیت هر دو انفجارهای بیروت و کویت را بر عهده گرفته است، نوشت: «شاید وقت آن رسیده باشد که موضوع عقد قرارداد امنیتی جلسه شورا [ی همکاری خلیج‌فارس] که حق تعقیب مجرمین در خاک اعضای شورا معلق مانده، مورد تجدیدنظر واقع شود.» روزنامه الجزیره (چاپ عربستان) هم در همین زمینه آورده است: «عوامل نفوذی بدون توجه به اینکه چه کسانی از آنها حمایت می‌کنند، باید مجازات شوند.»[۲۷]
گزارش- 864
بمبگذاریهای کویت امروز علاوه‌بر رادیوها و مطبوعات عربی، در صدر اخبار و گزارش‌های اغلب رسانههای گروهی جهان قرار داشت. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از استکهلم مطبوعات سوئد ضمن انعکاس خبر انفجارهای روز گذشته در کویت تلویحاً عاملان انفجار را «تقویت‌شدگان ازسوی دولت ایران» قلمداد کردند. ازجمله اس.دی روزنامه صبح استکهلم نوشت: «دیپلماتهای غربی در کویت معتقدند عاملین انفجار سفارتخانه‌‌های امریکا و فرانسه در کویت با ایران، سوریه و همچنین سازمان ضدجاسوسی شوروی کا.گ.ب. در ارتباط‌اند.» رسانههای گروهی فرانسه نیز ضمن جدایی‌ناپذیر دانستن انفجارهای کویت و بیروت، گروه جهاد اسلامی را تحت رهبری ایران و اقدامات این گروه را هشداری به فرانسه و امریکا به‌دلیل دخالتشان در امور منطقه غرب آسیا خواندند. این رسانه‌ها انفجارهای دیروز را درعین‌حال هشداری به کویت و سایر کشورهای خلیج‌فارس به‌منظور دست برداشتن از حمایت از عراق و بازداشتن این کشور از به‌کارگیری سوپراتانداردها در حمله علیه تأسیسات نفتی ایران برشمردند. روزنامه لیبراسیون در تفسیری در شماره امروز خود با عنوان "انفجارها در کویت دو هدف را دنبال می‌کند، منافع فرانسه و امریکا و نیز منافع کویت"، نوشت: «سوءقصد بیروت صرفاً نشانه پیدایش و ظهور رسوبات احتمالی فرهنگی و مذهبی است که در خاورمیانه [غرب‌آسیا] شکل می‌گیرد و بیانگر تنفر فزاینده نسبت به غرب می‌باشد. این جنبش آن‌چنان عمیق است که درپی انفجارهای بیروت در روز یکشنبه 23 اکتبر سیاه، تنها تسلیت‌نامه‌‌هایی که به مناسبت مرگ نظامیان فرانسوی به دولت فرانسه ارسال شد ازسوی کشورهای غربی بود و حتی بهترین متحدان عرب فرانسه دراین‌زمینه سکوت اختیار نمودند. حمله فرانسه به بعلبک اوضاع را بدتر کرد، زیرا اولاً فرانسویان مانند امریکایی‌‌ها و اسرائیلی‌‌ها مورد تنفر جمعیت‌‌های مستضعف لبنان شناخته شدند و این هدیه‌ای بود به [امام] خمینی که همه جمعیت شیعه را برعلیه فرانسه که تجسم خباثت است نیز برانگیخت.» لیبراسیون در ادامه آورده است: «پیام این انفجارهای انتحاری در بیروت و در کویت متوجه فرانسه و امریکا است که متهم به دخالت بیش از حد در امور منطقه می‌باشند [هم در لبنان و هم در جنگ ایران و عراق]. اما این هشدار به‌ویژه به کویت و به سایر کشورهای خلیج [فارس] داده شد.» این روزنامه سپس در تشریح اوضاع سیاسی و داخلی کویت، این کشور را «نسبتاً آزاد و دمکراتیک» و نیز یک کشور آباد و ثروتمند حتی بعد از عصر نفت توصیف کرده است که تلاش می‌کند در جنگ ایران و عراق «گونه‌ای تعادل بین سه همسایه نیرومندش عراق، ایران و عربستان سعودی برقرار نماید و درعین‌حال می‌کوشد بین دو کشور ایران و عراق میانجیگری کند که البته این کوشش‌‌ها نتیجه نداده است.» لیبراسیون در پایان نتیجه گرفته است: «هشدار دیروز در کویت به‌هرحال حاکی‌از این است که ادامه جنگ ایران و عراق و درگیری لبنان، ثبات منطقه را به مخاطره می‌اندازد.»[۲۸] روزنامه فرانسوی لوموند نیز امروز در سرمقاله خود نوشت: «رزمندگان سازمان جهاد اسلامی که مسئولیت سوءقصدهای روز دوشنبه کویت را به عهده گرفته‌اند، خواسته‌اند نشان دهند که جنگ لبنان از جنگ میان ایران و عراق در خلیج‌فارس جدا نیست.» به نوشته لوموند «جهاد اسلامی یک نام کلی است که انقلابیون شیعه آن را پذیرفته و ملیت آنها ظاهراً ایرانی است.»[۲۹] روزنامه آلمانی دی‌ولت در مقاله‌ای این فرضیه را مطرح کرده است که «ایجاد اغتشاش در کویت به نفع ایران و سوریه است، زیرا نظر‌‌ها را از بلاتکلیفی در رهبریت سوریه به‌خاطر بیماری حافظ اسد منحرف کرده و کشوری که ازنظر مالی و اقتصادی از عراق حمایت می‌کند را تنبیه کرده و به‌منزله هشداری است برای تمامی کشورهای عرب برای عدم مقابله با تهران و یا دمشق.» دی‌ولت افزوده است: «ستون‌‌های دود بر فراز ساختمان‌‌های سفارت‌‌های امریکا و فرانسه باید از طرف برادرهای عرب به‌خوبی درک شده و از همه بیشتر بر عربستان اثر بگذارد، زیرا ریاض اخیراً با سخاوتمندی بی‌سابقه‌ای حامی عرفات و برعلیه واحدهای طرف‌دار سوریه شده و همچنین یک موضع روشن به نفع عراق اتخاذ کرده است.» رادیو بی‌بی‌سی نیز در برنامه مربوط به جراید روز انگلیس گزارش داد: «مهم‌ترین خبر بین‌المللی در مطبوعات امروز بریتانیا مربوط به بمبگذاریهای دیروز در کویت است. روزنامه‌‌های فایننشال تایمز و دیلی تلگراف در صفحات اول خود اخباری درمورد اقدامات امنیتی در کویت در مقابل سفارتخانهها و سایر اماکن که احتمالاً ممکن است هدف حمله قرار گیرند به چاپ رسانده‌اند.» بر پایه این گزارش در سرمقاله فایننشال تایمز آمده است: «پیام آشکار عاملین بمب‌گذاری این است که تا هنگامی که امریکا و فرانسه سیاستهای جاری خود را در خاورمیانه [غرب آسیا] دنبال می‌کنند نباید انتظار داشت که باز هم نمایندگی‌‌هایشان در هیچ کجای این منطقه محفوظ بماند.» فایننشال تایمز نیز با این ادعا که عاملان بمبگذاریهای اخیر به هر صورت از ایران الهام می‌گیرند، به خطر گسترش جنگ به سایر کشورهای خلیج‌فارس اشاره و اضافه کرده است: «تهدیدی که ازجانب ایران مطرح است نباید کم بها داده شود، غرب باید آماده باشد ازطریق نظامی با این تهدید‌‌ها مقابله کند. اما اقدامات نظامی خطرات جدیدی به همراه خواهد داشت.» مطابق نتیجه‌گیری فایننشال تایمز «تمامی راههای دیپلماتیک باید جهت کاهش تشنج در منطقه مورد استفاده قرار گیرد، زیرا راه‌حل‌‌هایی در خلیج‌فارس هنوز باقی است، اما می‌تواند به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای وخیم‌تر گردد.»[۳۰] رادیو بی‌بی‌سی در گزارش دیگری به نقل از مقاله الکساندر مک لود سردبیر دیپلماتیک نشریه اسکاتسمن با ذکر این نکته که در امریکا به ارتباط جنگ ایران و عراق و رشته حملات اخیر در کویت اشاره شده است، آسیب‌پذیری کویت و حمله به سفارت فرانسه را نشانه آن دانسته که «جنگ میان ایران و عراق منبع عمده عدم‌ثبات در منطقه است، فرانسه با گذاشتن تسلیحات پیشرفته دراختیار دولت عراق خود را در جبهه طرف‌دار عراق و علیه دولت ایران قرار داده است. مقامات دولت ایران گفته‌اند که اگر سلاحهای مزبور علیه صادرات نفتی ایران در خلیج‌فارس مورد استفاده قرار گیرد، دولت ایران راه عبور نفت از خلیج‌فارس و تنگه هرمز را خواهد بست. این امر به‌سختی مراتب نگرانی‌خاطر و اضطراب دول غربی را فراهم آورده است.» نویسنده برای کاستن از سطح این تهدیدات خاطرنشان ساخته است: «برخی از ناظرین سیاسی در اروپای غربی معتقدند که دولت امریکا می‌تواند با کاهش حمایت‌‌های علنی از سیاست اسرائیل در خاورمیانه از وخامت اوضاع بکاهد، اما حتی اگر سیاست امریکا در قبال لبنان نیز تغییر یابد این امر احتمالاً تأثیر چندانی بر اوضاع متشنج خلیج‌فارس نخواهد داشت.»[۳۱] در همین حال، انفجارهای کویت انعکاس بسیار گسترده‌ای در رسانههای امریکا داشت. شبکه تلویزیونی سی.بی.اس. گزارش داد: «مورد حمله قرار گرفتن سفارت فرانسه دو علت می‌توانست داشته باشد: دلیل اول می‌تواند دررابطه‌با همان بمب‌گذاری مقر مرکزی نیروهای امریکایی و فرانسوی در بیروت باشد و دلیل دیگر احتمالاً پشتیبانی کویت از عراق در جنگ ایران و عراق می‌باشد.» براساس گزارش سی.بی.اس. از کویت «مقامات کویتی از عواقب این‌گونه حوادث اظهار نگرانی کرده و گفته‌اند ما نمی‌خواهیم کشورمان تبدیل به یک لبنان دیگر شود.» گزارشگر شبکه ای.بی.سی. نیز با طرح این پرسش که «امریکا جهت متوقف‌کردن حملات تروریستی چه کار می‌تواند بکند؟» به نقل از مقامات امریکایی اعلام کرد «امریکا چندان کاری نمی‌تواند انجام دهد.» به گفته وی «منابع نظامی امریکا می‌گویند بیش از یک ماه است که پنتاگون یک لیست از هدفهای استحکامات ایرانی‌‌ها در لبنان [برای حمله به آنها] را تهیه کرده است. منابع امریکایی می‌افزایند این هدف‌‌ها می‌توانند مورد تهاجم قرار گیرند، ولی منابع اصلی ... یعنی خود ایران یک هدف نظامی نخواهد بود.» شبکه سراسری ان.بی.سی. نیز در اشاره به انفجارهای کویت اعلام کرد: «ایالات متحده تأکید دارد که یک گروه رادیکال دررابطه‌با ایران مسئول حملات کویت است، ولی ایران امروز هرگونه ارتباطی با آن را تکذیب کرد. یکی از مقامات ایران گفت: مقصر معرفی‌کردن ایران، بخشی از یک توطئه توسط امریکا و عواملش می‌باشد.»* روزنامه کریستین ساینس مانیتور در شماره امروز خود ادعا کرد بمب‌گذاری‌ها نتیجه «یک افراط‌گری اسلامی مدل ایرانی [است] که اقدامات امنیتی قرن بیستم فقط می‌توانست آن را به‌طور ناکامل مهار سازد.» نیویورک تایمز نیز در تحلیل خبری خود تحت عنوان "به نظر می‌آید این حملات بخشی از فعالیت‌‌های [عملیات] ایرانی‌‌ها می‌باشد" نوشت: «برخلاف عقیده مقامات امریکا که مسلمانان محلی شیعه لبنانی طرف‌دار ایران مسئول بمبگذاریهای تروریستی اخیر در لبنان بودند بسیاری از متخصصین در امور عرب‌‌ها معتقدند که انفجارهای هم‌زمان در ساختمان‌‌های دولتی کویت حاکی‌از این است که یک مغز [طرح] بسیار وسیع‌تری در پشت حملات انتحاری می‌باشد که قادر است امکانات و منابع خود را با دقت به خارج از بیروت انتقال دهد یعنی پس از اینکه امریکا، فرانسه و دیگر هدف‌‌ها حملات، اقدامات و احتیاط‌‌های شدیدی برای حفاظت خود در پیش گرفتند، آنها توانستند عملیات خود را به جاهای حساس‌تر و آسیب‌پذیرتری مانند کویت منتقل کنند.» نیویورک تایمز ضمن اشاره به ناتوانی امریکا و دیگر دولتهای غربی در متوقف‌کردن این‌گونه عملیات‌ها نتیجه گرفت براثر این وضع «هرچه بیشتر سفارتخانهها منزوی شده و اقدامات امنیتی کشورهای میزبان سرکوبگرانه‌تر و شدیدتر می‌شود [و دراین‌حال] زمینه برای گسترش عقیده‌‌های انقلابی پربارتر می‌شود.»[۳۲] این روزنامه همچنین نوشت: «دولت ریگان در هشدارش به انجام اقدامات تلافی‌جویانه به‌خاطر بمبگذاریهای انتحاری محق می‌باشد، لکن در همین حال نیز امریکا باید درصدد کاهش نقش نظامی‌اش در خاورمیانه باشد.» نیویورک تایمز ضمن تأکید بر اتهام دخالت ایران در این‌گونه حوادث افزود: «اگرچه هیچ‌گونه ارزیابی منطقی امریکا را به دخالت در جنگ احمقانه ایران و عراق سوق نخواهد داد، لکن این خطر اکنون با قرارگرفتن تفنگ‌داران دریایی در بیروت در مقابل جوخه‌‌های انتحاری که احتمالاً وابسته به ایران هستند به وجود آمده است.»[۳۳]
ضمیمه گزارش859: گزارش مورخ 13 دسامبر 1983 (22 آذر 1362) دبیرکل سازمان ملل درمورد مواضع ایران و عراق درخصوص قطعنامه 540 شورای امنیت در گزارش دبیرکل سازمان ملل آمده است: 1. این گزارش عطف به پاراگراف 4 قطعنامه 540 شورای امنیت مورخ 31 اکتبر 1983 تسلیم می‌گردد که در آن شورا درخواست کرده بود که دبیرکل گزارشی از نتایج مشورت‌های خود را با طرف‌های درگیر درباره راههای دستیابی به توقف مخاصمات ازجمله اعزام احتمالی ناظران سازمان ملل ارائه کند. 2. متن قطعنامه 540 بلافاصله برای دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری عراق ارسال شد. درباره پاراگراف‌های 4 و 7 قطعنامه به آنها اطلاع داده شد که درصورت موافقت دو دولت، تصمیم داریم هیئت کوچکی از مقامات ارشد دبیرخانه به بغداد و تهران اعزام سازیم، زیرا مؤثرترین ابزار اجرایی جهت مشورت با طرفین درمورد قطعنامه خواهد بود. 3. در 1 نوامبر، نماینده دائمی عراق موضع دولتش را درمورد قطعنامه ارسال نمود. (سند A/38/360 - S/16120). دولت عراق اعلام کرد که از قطعنامه استقبال نموده و آماده است که جهت «یافتن سیستم مؤثری برای تضمین آتش‌بس و اطمینان‌دادن به کلیه طرف‌ها در برخورداری از نتایج آن به‌طور تساوی طبق بند 4 قطعنامه» همکاری نماید. دولت عراق همچنین اعلام کرد که «پیشاپیش نسبت به هرگونه تلاش در اجرای بخشی از قطعنامه، از آنجا که پاراگراف‌های آن را یک‌جا پذیرفته و کلیات آن را مطلوب دانسته و مفاد آن را یکپارچه و غیرقابل تجزیه در نظر گرفته است و نیز مطالب و زمان‌بندی جهت روند اجرایی کلیه پاراگراف‌های آن را حائز اهمیت می‌داند، به‌ویژه اینکه کلیه طرف‌های درگیر بلافاصله با اجرای آن به‌طور مساوی سود خواهند برد، هشدار می‌دهد.» 4. در 12 دسامبر 1983، دولت جمهوری اسلامی ایران به من اطلاع داد (سند S/16213) که از قبل تصمیم داشته نسبت به قطعنامه شورا عکس‌العمل مثبت نشان داده و خوش‌بینی خود را در مذاکرات اخیر به‌خاطر اینکه اطمینان یافته که اعضای مشخصی در شورا «متوجه شده‌اند که سابقه گذشته شورا باید اصلاح گردد تا نتایج مثبتی حاصل شود»، حفظ کند. بااین‌حال «اقدام شورا در همان روش نامتوازن که از ابتدای جنگ تجاوزگرانه عراق دنبال کرده است باقی ماند.» در ادامه پاسخ ایران آمده است: «بنابراین دولت جمهوری اسلامی هیچ راهی جز ادامه سیاست گذشته خود و فاصله‌گرفتن از قطعنامه 540 (1983) شورای امنیت نخواهد داشت.» همین‌طور به بند 4 قطعنامه اشاره نموده است که به‌نظر دولت جمهوری اسلامی ایران، «وضعیت منطقه نمی‌تواند با عبارت "مخاصمات" بیان شود. این جنگ، دردناک‌ترین جنگ تدافعی آزادی‌بخش ازسوی جمهوری اسلامی ایران است و هدف کلی آن معکوس‌کردن پیامدهای جنگ تجاوزگرانه عراق و ازبین‌بردن مظاهر آن است.» دولت جمهوری اسلامی ایران اعتقاد دارد که بند 4 موضوع را «به‌طور خیلی سطحی مورد بحث قرار داده و فاقد هرگونه عنصر مثبتی برای تحقق صلح عادلانه و پایدار است.» 5. من احساس می‌کنم که می‌بایست توجه شورا را به نامه مورخ 28 اکتبر 1983 ایران خطاب به اینجانب که طی سند S/16104 منتشر شد جلب نمایم. نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در این نامه درخواست دولت خود را مطرح ساخت که هیئتی را جهت تحقیق به مناطق غیرنظامی ایران که مورد حمله نظامی واقع شده اعزام کنم به‌این‌منظور که گزارش هیئت حقیقت‌یاب که در می امسال از ایران و عراق دیدار داشته (سند S/15834) به روز گردد. نمایندگی دائمی همچنین به من گفت که دولتش از دیدار هیئتی از عراق همانند موضوع مأموریت قبلی، استقبال خواهد کرد. وی طی نامه‌های بعدی خود نیز درخواست دولتش را جهت اعزام هیئت تکرار کرد. در سه مورد از این نامه‌ها، وی اعلام داشت که عراق از سلاحهای شیمیایی استفاده کرده و خواستار تحقیق هیئت کارشناسان دراین‌زمینه شد. 6. همانند درخواست قبلی که بر مبنای ماهیت مشابهی توسط دولت جمهوری اسلامی ایران در ماه می مطرح شد، من با نمایندگی دائمی عراق مشورت نمودم و از او درخواست کردم که نظرات دولتش را درمورد موضوع جویا شود. وی به من اطلاع داد که دولت عراق از پذیرش این پیشنهاد معذور است. وی همچنین در نامه‌های خود خطاب به اینجانب اعلام کرد که مناطق غیرنظامی عراق هدف حملات نظامی قرار داشته و این ادعاها که عراق از سلاحهای شیمیایی در ایران استفاده کرده را رد کرد. نمایندگی دائمی عراق این موضع را مطرح کرد که موضوع اصلی درخواست ایران می‌بایست در چارچوب بند 2 قطعنامه 540 (1983) شورای امنیت مورد ملاحظه قرار گیرد زیرا که دولت متبوعش این قطعنامه را به‌عنوان یک متن یکپارچه و غیرقابل تجزیه در نظر گرفته است که می‌بایست به همان نحو اجرا شود. 7. از آنجایی که یکی از طرفین خاطرنشان ساخته که این موضوع نمی‌تواند جدا از سایر جوانب مناقشه مندرج در قطعنامه مورد بحث واقع شود، درحال‌حاضر مشکلات عملی جهت دستیابی به درخواست ویژه جمهوری اسلامی ایران وجود دارد. 8. همان‌طورکه اعضای شورا مطلع‌اند اینجانب به‌همراه نماینده ویژه خود آقای اولاف پالمه اعلام آمادگی کردیم که جهت نیل به حل‌وفصل همه‌جانبه، عادلانه و شرافتمندانه مسائل مورد منازعه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق کمک کنیم. اینجانب قصد دارم به کلیه تلاش‌ها جهت توقف مخاصمات ادامه دهم. در اواخر سپتامبر آقای پالمه و اینجانب مباحثات فشرده‌ای را با وزرای خارجه دو کشور داشتیم و درحال‌حاضر نیز سرگرم مشورت‌های بیشتر با آقای پالمه هستم. انتظار دارم که نشست سران سازمان کنفرانس اسلامی در کازابلانکا که در ژانویه تشکیل می‌گردد فرصتی را برای من فراهم سازد تا با سران دو کشور درگیر جنگ درمورد گام‌هایی که می‌توان جهت دستیابی به راه‌حل صلح‌جویانه برداشت، مذاکره کنم.[۳۴]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/09/22
- ↑ سند شماره 289100 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری خرمشهر به اداره کل سیاسی انتظامی استانداری خوزستان، 22/9/1362؛ و- سند شماره 289347 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 22/9/1362؛ و- سند شماره 310466 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مدیر کل سیاسی استانداری و کفیل فرمانداری آبادان به استانداری خوزستان، 22/9/1362.
- ↑ سند شماره 289100 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری خرمشهر به اداره کل سیاسی انتظامی استانداری خوزستان، 22/9/1362؛ و- سند شماره 289347 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 22/9/1362؛ و- سند شماره 310466 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مدیر کل سیاسی استانداری و کفیل فرمانداری آبادان به استانداری خوزستان، 22/9/1362.
- ↑ سند شماره 343018 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از لشکر28 کردستان به فرمانده ناحیه4 (رکن2)، 5/10/1362.
- ↑ سند شماره 342942 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن3) به استانداری کردستان، 23/9/1362.
- ↑ سند شماره 362640 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه سلماس به فرماندهی قرارگاه حمزه، 22/9/1362.
- ↑ سند شماره 362639 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات سپاه سلماس به طرح و عملیات منطقه11، 22/9/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 23/9/1362، ص2.
- ↑ همان.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 23/9/1362، ص12.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 270، 24/9/1362، صص 2 و 3، سازمان ملل - خبرگزاری یونایتدپرس، 23/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 269، 23/9/1362، ص2، بخش عربی رادیو اسرائیل، 22/9/1362.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 23/9/1362، ص12.
- ↑ روزنامه کیهان، 23/9/1362، ص24.
- ↑ همان.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 269، 23/9/1362، ص10، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 22/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 23/9/1362، صص 27 و 28، رادیو بی‌بی‌سی، 22/9/1362.
- ↑ همان، ص8، رادیو کویت عربی، 22/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 269، 23/9/1362، ص15، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 22/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 271، 25/9/1362، ص14، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 24/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 23/9/1362، ص6، رادیو کویت عربی، 22/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 271، 25/9/1362، ص30، مادرید - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 24/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 23/9/1362، ص10، رادیو امریکا، 22/9/1362.
- ↑ همان، صص 22 و 23، رادیو بی‌بی‌سی، 22/9/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 23/9/1362، ص24.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 270، 24/9/1362، ص14، بارسلون - خبرگزاری فرانسه، 23/9/1362.
- ↑ همان، ص18، کویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 23/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 269، 23/9/1362، صص 16 - 10، واکنش رسانههای گروهی جهان به انفجارهای کویت، 22/9/1362.
- ↑ همان، صص 20 - 17، واکنش رسانههای گروهی جهان به انفجارهای کویت، 22/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 270، 24/9/1362، ص12، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 23/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 269، 23/9/1362، صص 29 - 20، واکنش رسانههای گروهی جهان به انفجارهای کویت، 22/9/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، 23/9/1362، صص 25 - 23، رادیو بی‌بی‌سی، 22/9/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 270، 24/9/1362، صص 28 - 24، واشنگتن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 23/9/1362.
- ↑ همان، صص 22 و 23، نیویورک - خبرگزاری یونایتدپرس، 23/9/1362.
- ↑ مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، ترجمه محمدعلی خرمی، جلد2، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1387، صص 165 - 163، سند شماره S/16214.