1364.09.06

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۱۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۰۷ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1364
1364.09.06
نام‌های دیگر شش آذر
تاریخ شمسی 1364.09.06
تاریخ میلادی 27 نوامبر 1985
تاریخ قمری 14 ربیع‌الاول 1406





گزارش - 473

در اولین جلسه امروز قرارگاه نیروی زمینی سپاه پاسداران، با حضور فرمانده نیروی زمینی سپاه و مسئولان مهندسی سپاه و جهاد سازندگی، فعالیت‌های مهندسی جبهه جنوب و مشکلات و کمبودهای آن بررسی شد.* در آغاز، رحیم صفوی موضوع جلسه را بررسی وضعیت پیشرفت کار مهندسی از آبادان تا چزابه اعلام کرد. وی قبل از ورود به موضوع اصلی، درباره احتمال حمله دشمن در منطقه جزایر مجنون تا شمال پد خندق هشدار داد و باتوجه‌به حضور لشکر گارد جمهوری عراق در منطقه، احتمال حمله به جزیره جنوبی مجنون را حدود 90 درصد اعلام کرد و گفت که اگر آمادگی مقابله با این حمله را نداشته باشیم، آسیب خواهیم دید. در ادامه، مسئولان مهندسی به گزارش فعالیت‌ها و وضعیت پیشرفت کارهایشان پرداختند. گفته شد که به‌دلیل بارندگی بی‌سابقه اخیر، فعالیت‌های مهندسی حدود 10 روز کند یا متوقف شد و دپوهای خاک را هم آب گرفت. همچنین ازجمله موانع پیشرفت کار، نبودن نیروی تأمین برای برقراری امنیت نیروهای مهندسی برشمرده شد؛ به‌خصوص اقداماتی که در منطقه آبادان و در سواحل اروندرود به فاصله کمی از رودخانه و در تاریکی شب انجام می‌شود، نیاز بیشتری به نیروی تأمین دارد که نیروهای مهندسی با احساس ناامنی کمتری به کارهای سخت بپردازند. فرمانده نیروی زمینی برای حل این معضل گفت که به قرارگاه نوح می‌نویسیم که شب‌ها تأمین برقرار کند. در ادامه گزارش، به وضعیت دشوار اقدامات جاده‌سازی و تعریض جاده‌ها‌ ازجمله در منطقه چوئیبده و قفاص و جاده‌هایی که برای توپخانه احداث یا تعریض و بهسازی می‌شود و زیرسازی سخت جاده‌ها و دردسترس‌نبودن مصالح و تجهیزات لازم، ازجمله انتقال شن از فاصله 200 تا 300 کیلومتری به منطقه عملیاتی و اجرای آتش دشمن روی نیروهای مهندسی و شهادت 2 تن و جراحت 7 تن از آنان اشاره شد. همچنین بر ضرورت آسفالت جاده‌ها تأکید شد. محمد فروزنده مسئول مهندسی سپاه پاسداران نیز از انجام‌شدن شناسایی‌ها و مقدمات احداث جاده "وحدت 2" خبر داد و گفت که وزارت راه قرار است کار ساخت این جاده را شروع کند که تا اواخر بهمن به پایان می‌رسد. وی افزود که بیمارستان امام رضا تا آخر ماه تمام می‌شود و بیمارستان جاده آبادان ـ ماهشهر محلش مشخص شده، ولی پنج شش ماه دیگر آماده می‌شود. وی درمورد تجهیزات گفت که طرح ساخت کمپرسی‌های نیسان به دولت داده شده که قرار است وزارت صنایع سنگین در 50 روز 200 دستگاه از این کمپرسی‌ها را تحویل دهد. محمد فروزنده درباره اقدامات مهندسی در جزیره مینو گفت که اقدامات داخلی و شبکه‌بندی این جزیره همه تمام شده است. ستار وفایی درمورد اقدامات مهندسی یگان‌ها گفت که در منطقه عمومی آبادان هر یگان برای خودش احداث 30 کیلومتر جاده پیش‌بینی کرده که درمجموع 150 کیلومتر جاده‌کشی برآورد شده است. در ادامه جلسه، رحیم صفوی بر ضرورت تهیه یک طرح مشترک مهندسی برای کل منطقه آبادان تأکید کرد و با اشاره به عقب‌ماندگی در برخی اقدامات مهندسی ازجمله بیمارستان، اورژانس، جاده‌های اصلی و مواضع توپخانه خواستار تسریع در کارهای مهندسی شد. درباره منطقه نهرخین تا طلائیه، هور و جزایر مجنون نیز فعالیت‌‌ها و مشکلات بیان شد. حجتی از مسئولان جهاد سازندگی در توصیف وضعیت نامناسب خطوط خودی در منطقه نهرخین تا طلائیه گفت که آب تا پشت خاکریزها می‌آید و سنگرها پر از آب می‌شود. وی همچنین گزارش داد که از شط‌علی به‌سمت ابوذکر 5/3 کیلومتر جاده احداث شده و قرار است جاده‌ به ابوذکر و سپس به ترابه وصل شود. رحیم صفوی ازجمله اهداف اقدامات مهندسی در این منطقه را نزدیک‌شدن به جاده البیضه ـ الحسان و استفاده از موانع احداث‌شده روی جاده برای زدن منطقه دشمن برشمرد. همچنین گفته شد جاده‌ای که از شط‌علی به پد خندق احداث می‌شود، ازطرف پد خندق 1600 متر و ازطرف شط‌علی حدود 750 متر احداث شده است و فعلاً در این محور با به‌کارگیری 180 کمپرسی، روزی 100 متر جاده احداث می‌شود. محمد فروزنده نیز در پایان جلسه گفت: پد غربی جزیره جنوبی مجنون وضعیت مناسبی ندارد و هرچند ازنظر مهندسی وضع خوبی دارد، ولی وضع خط نامناسب است. وی افزود که برای بهبود وضعیت، پیشنهاد پاسگاه‌های آبی داده شد که حدود 5 پاسگاه آبی آماده شده و قرار است لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) تحویل بگیرد و در اطراف ضلع غربی جزیره‌ از آنها استفاده کند.[۱]

گزارش - 474

در جلسه عصر امروز قرارگاه نیروی زمینی سپاه پاسداران* که موضوع اصلی آن آماده‌سازی زمینه اجرای عملیات در منطقه فاو بود، درباره احتمال حمله دشمن به جزایر مجنون و اعلام آماده‌باش برای مقابله با آن، ضرورت طرح‌ریزی و هماهنگی اقدامات مهندسی در منطقه اروندرود (برای اجرای عملیات در منطقه فاو)، مأموریت قطعی قرارگاه‌های کربلا و قدس بحث و بررسی شد و بر لزوم تسریع در قطعی‌شدن منطقه عملیات گسترده (فاو یا هور) تأکید گردید. در آغاز جلسه، رحیم صفوی بر ضرورت هشیاری در خطوط مختلف پدافندی و ناکام‌کردن مقاصد دشمن در حمله به خطوط خودی تأکید کرد. وی هشدار داد که تحرکات دشمن در منطقه هور و به‌ویژه جزیره جنوبی نشان از حمله دارد و به قرارگاه کربلا مأموریت داد که برای حفظ جزیره جنوبی تدابیر لازم را انجام دهد. رحیم صفوی از قول آقای هاشمی رفسنجانی گفت که جزیره جنوبی یک وضعیت فوق‌العاده سیاسی دارد و اگر دشمن 500 متر در آن پیشروی کند با بوق و کرنا می‌گوید جزیره را گرفتیم. وی خاطرنشان کرد که اگر دشمن در چند نقطه به خطوط خودی حمله کند، وضعیت خودی و برنامه‌ریزی‌ها به هم می‌ریزد. فرمانده نیروی زمینی سپاه در ادامه جلسه با بیان اینکه آماده‌سازی منطقه اروند برای عملیات در منطقه فاو نیاز به اقدامات مهندسی فراوانی دارد، برای آماده‌شدن به‌موقع منطقه، جلوگیری از پراکنده‌کاری و شلوغی، استفاده مناسب از امکانات موجود، رعایت دستورالعمل‌های حفاظتی، سرعت عمل در کارها و... بر ضرورت طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی و تقسیم کار برای اجرای همه کارهای مهندسی دراین‌زمینه تأکید کرد. وی افزود که مسئولان مهندسی قرارگاه‌ها، لشکرها و جهاد سازندگی طرح منسجمی تهیه و مسئولیت هر یگان و واحد مهندسی را در آن مشخص کنند. همچنین گفته شد که برای کارهای مهندسی بعد از شروع عملیات نیز طرح‌ریزی لازم انجام شود. ازجمله اقدامات مهندسی قبل از عملیات جاده‌سازی، تسطیح زمین برای ایجاد مقر یگان‌ها، شن‌ریزی، سنگرسازی، اسکله‌سازی، نهرکنی و پل‌سازی روی نهرها است.* در این جلسه همچنین بر ضرورت مشخص‌شدن هرچه سریع‌تر یگان‌های اصلی و یگان‌های احتیاط برای عملیات گسترده تأکید شد. علاوه‌براین، از مسئولان مهندسی خواسته شد باتوجه‌به اینکه زمین منطقه شرق اروندرود برای استقرار یگان‌ها آماده نیست، اقدامات لازم را به‌منظور آماده‌سازی زمین برای یگان‌های احتیاط پیش‌بینی و اجرا کنند. ضرورت گرفتن سرپلی در غرب اروندرود در شمال منطقه فاو که هدف آن جلوگیری از تمرکز قوای دشمن در منطقه اصلی عملیات بود نیز بررسی و نیروی موردنیاز برای عملیات 15 تا 20 گردان برآورد شد که سه یگان باید درگیر این عملیات شوند. همچنین گفته شد برای عملیات در جزیره ام‌الرصاص نیز نیاز به سه یگان است که به این ترتیب برای عملیات اصلی در فاو دچار کمبود یگان می‌شویم. در ادامه این مباحث بود که عزیز جعفری بر ضرورت هرچه زودتر مشخص‌شدن منطقه اصلی عملیات تأکید کرد تا همه تلاش‌ها برای آماده‌سازی آن متمرکز شود. وی افزود که یگان‌ها نمی‌توانند دو منطقه را برای عملیات آماده‌سازی کنند. از سوی دیگر، رحیم صفوی درنظرگرفتن یک منطقه را برای احتیاط و آماده‌سازی آن را مهم دانست تا درصورت موفق‌نبودن عملیات در منطقه اصلی، عملیاتی دیگر در منطقه احتیاط به اجرا درآید. اما فرماندهان قرارگاه‌ها چنین کاری را بسیار مشکل و نشدنی اعلام کردند. آنها لازمه اجرای چنین طرحی را جدا‌کردن یک قرارگاه با واحدها و یگان‌های زیر امرش برای عملیات احتیاط می‌دانستند که باتوجه‌به محدودیت یگان‌ها، چنین کاری شدنی نبود چون برای عملیات اصلی، یگان به تعداد کافی باقی نمی‌ماند.[۲]

گزارش - 475

گروهی از نیروهای ارتش عراق با هدف کسب اطلاعات و گرفتن اسیر، شبانه به یکی از خطوط خودی در منطقه مهران حمله کردند. لشکر27 محمد رسول‌الله(ص) در گزارشی از این حمله به قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) سپاه چنین اعلام کرد: نیروهای دشمن ساعت 22 پس از اجرای آتش تهیه سنگین، با استعداد یک گروه گشتی رزمی، به خاکریز جدیدی که از بهین بهروزان به قلاویزان زده شده است، حمله کردند. هشیاری و عکس‌العمل به‌موقع رزمندگان حاضر در خط موجب شد تا دشمن با دادن 20 تا 30 کشته یا زخمی ـ که جنازه 3 نفر از آنها (یک افسر، یک درجه‌دار و یک سرباز) در منطقه به‌جای مانده است ـ عقب‌نشینی کند. بنا بر این گزارش، فعالیت مهندسی لشکر27 که به‌منظور تحکیم مواضع و احداث خاکریز انجام می‌شد، سبب شد تا دشمن با هدف‌گرفتن اسیر برای کسب آگاهی از وضعیت خط خودی، دست به این حمله بزند.[۳]

گزارش - 476

قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) با صدور اطلاعیه‌ای به مناسبت روز بسیج مستضعفین، خواستار حضور نیروهای مردمی در جبهه‌های نبرد شد. در این اطلاعیه ضمن تشریح زمینه‌ها و دلایل تشکیل بسیج مستضعفین و نقش این نهاد در جنگ و دفاع از انقلاب اسلامی، به اوضاع حساس و سرنوشت‌ساز کنونی جنگ اشاره شده و در ادامه آن آمده است: «از تمامی اقشار ملت دعوت می‌نماید در این مقطع حساس همچون گذشته با حضور فعال در پشتیبانی از جنگ تحمیلی و در تمامی زمینه‌ها وظیفه شرعی و ملی خویش را در دفاع از کشور و اسلام به انجام رسانند.»[۴]

گزارش - 477

ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با صدور بخشنامه‌ای خطاب به مناطق پنج‌گانه سپاه پاسداران، خواستار رعایت نکاتی در اعزام نیرو به جبهه‌ها (در قالب کاروان‌های کربلا) شده است: 1. در اعزام نیرو دقت شود که نیروهای اعزامی کمتر از 17 سال و بیشتر از 45 سال نباشند. 2. نیروهای اعزامی نیروی خدماتی و پشتیبانی صرف نباشند و حتماً تک‌ور باشند. 3. مسئول کاروان‌ باید حتماً فرمانده ناحیه باشد. 4. قبل از اعزام نیرو با تیپ یا لشکر خود در منطقه هماهنگی لازم برای ملحق‌شدن نیروها به یگان و تأمین‌ محل استقرار و امکانات موردنیاز صورت گیرد. 5. باتوجه‌به اینکه نیروهای اعزامی باید در چارچوب سازمان گردان‌های احتیاط کربلا به‌کارگیری شوند، لازم است که برطبق بخشنامه مربوطه از میان پاسداران واجد شرایط و داوطلب طرح مالک ‌اشتر و بسیجیان واجد شرایط انتخاب شوند و آنان را به‌همراه کاروان‌ها اعزام نمایید. [۵]

گزارش - 478

رادیو بی‌بی‌سی در تفسیری درباره مصاحبه مطبوعاتی فرمانده نیروی دریایی ایران مبنی‌بر بستن تنگه هرمز، ضمن اینکه توقیف کشتی‌های تجاری در خلیج‌فارس را پاسخ ایران به حملات عراق به خارک اعلام کرد، ناتوانی عمان در باز نگه‌داشتن تنگه را دلیلی بر احتمال ورود قدرت‌های بزرگ به خلیج‌فارس خواند. رادیو بی‌بی‌سی دراین‌باره گفت: «درپی ابراز نگرانی مجدد محافل بین‌المللی نسبت به جلوگیری از آزادی کشتیرانی در خلیج‌فارس، حسین ملک‌زادگان فرمانده نیروی دریایی ایران به روزنامه اطلاعات گفته است که نیروی دریایی طرح‌های مختلفی برای بستن تنگه هرمز دارد که چنانچه شورای عالی دفاع دستور بدهد به کار خواهد بست. درعین‌حال نیروی دریایی ایران همچنان کشتی‌هایی را که تصور می‌کند تدارکات نظامی به عراق می‌برند در خلیج‌فارس توقیف می‌کند. [...] فرمانده نیروی دریایی ایران گفته است کشتی‌هایی که دستگاه‌های مخابراتی قوی دارند ممکن است ازنظر برادران موردشک قرار گیرند و توسط نیروی دریایی متوقف شوند. ایران بارها هشدار داده است که اگر نتواند نفت خود را صادر کند، تنگه هرمز را خواهد بست. اخباری که درباره آثار حمله‌های اخیر عراق به جزیره خارک رسیده ضدونقیض است، اما پیداست که این حملات صدور نفت از جزیره خارک را تا حدود زیادی برای ایران دشوار کرده است و احتمالاً توقیف کشتی‌های تجاری در خلیج‌فارس پاسخ ایران به این حملات است. پیش از شروع جنگ ایران و عراق، ایران صاحب پرقدرت‌ترین نیروی دریایی در منطقه بود، اما طرح‌های نوسازی نیروی دریایی در زمان حکومت شاه متکی به تجهیزات امریکایی بود و بعد از انقلاب به‌کلی متوقف شد. [...] اگر ایران بخواهد تنگه هرمز را ببندد مسئولیت مقابله با این کار ابتدا به گردن عمان خواهد بود که درحال‌حاضر کار رفت‌وآمد کشتی‌ها از تنگه را اداره می‌کند، اما نیروی دریایی عمان بااینکه وسایل مجهز و افراد تعلیم‌دیده‌ای دارد چندان‌ قدرتمند نیست. بنابراین تصور عمومی این است که درصورت بسته‌شدن تنگه هرمز ممکن است پای قدرت‌های خارجی نیز به خلیج‌فارس باز شود. بریتانیا، فرانسه و امریکا هر سه در این منطقه کشتی جنگی دارند و اخیراً یکی از روزنامه‌های امریکایی خبر داده بود که ماه گذشته یک ناو فرانسوی مانع توقیف یک کشتی تجاری متعلق به فرانسه توسط ایران شده و این جریان اگر درست باشد نشانه‌ای است از اینکه خطر دخالت نیروهای خارجی در خلیج‌فارس همچنان باقی است.»[۶]

گزارش - 479

از درگیری‌ها و فعالیت‌های امروز گروه‌های ضدانقلاب در مناطق کردنشین سه گزارش در دست است: 1. یک اتومبیل نیسان پاترول گشت ستاد ثارالله در منطقه محمودکان از توابع مهاباد، هنگام عبور از میدان توحید به کمین عوامل ضدانقلاب افتاد که در درگیری‌ نیروهای گشت با آنان، دو تن از نیروهای گشت مجروح و به بیمارستان امام خمینی مهاباد منتقل شدند.[۷] 2. نیروهای سپاه و ژاندارمری سقز در حوالی آبادی‌های پیریونس و سلیمان‌کندی از توابع سقز با اشرار مسلح گروه کومه‌له درگیر شدند. در این درگیری حدود 20 نفر از افراد کومه‌له هلاک شدند که جنازه 9 نفر از آنها که برخی دخترند، در سردخانه سقز می‌باشد. در این درگیری 4 نفر از افراد سپاه شهید و 2 نفر از افراد ژاندارمری زخمی شدند. [۸] 3. گروهک خبات امروز 3 تن از سربازانی را که برای مرخصی به شهر رفته بودند پس از بازگشت در 300 متری ژاندارمری کانی‌سور به اسارت گرفتند.[۹]

گزارش - 480

منابع اطلاعاتی غربی، استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی علیه نیروهای ایران را تأیید کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی: «به نوشته نشریه هفتگی نیوزویک چاپ امریکا، منابع اطلاعاتی غربی تصدیق کرده‌اند که بار دیگر عراق در جنگ تحمیلی متوسل به سلاح‌های سمی علیه سربازان ایرانی شده است. این نشریه‌ در شماره اخیر خود به‌همراه عکسی از دو رزمنده ایرانی ملبس به پوشش ضدسلاح شیمیایی، نوشت که ایران ماه قبل نیز درمورد حملات شیمیایی عراق به سازمان ملل اعتراض کرده است.» نیوزویک در ادامه نوشته است: «مقامات امریکایی معتقدند که ایران نیز ذخایر شیمیایی دارد، ولی میزان کارایی آن هنوز روشن نیست و هیچ‌گونه شواهدی که نشان دهد ایران تاکنون از این مواد سمی استفاده کرده باشد در دست نیست.»[۱۰] روزنامه کیهان نیز به نقل از نیوزویک نوشته است: «وزارت خارجه امریکا تاکنون دو بار استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی علیه ایران را محکوم کرده است.»[۱۱]

گزارش - 481

دومین روز از هم‌اندیشی 20 هزار نفری فرماندهان پایگاه‌ها و نواحی مقاومت بسیج در سراسر کشور صبح امروز با سخنان نخست‌وزیر و قرائت قطعنامه‌ای به کار خود پایان داد. گزارش روزنامه اطلاعات حاکی است: «آقای مهندس موسوی که با لباس نیرو‌های بسیجی به محل سمینار آمده بود، با شعار "موسوی بسیجی خدا نگه‌دار تو"، و "درود بر موسوی حامی مستضعفان" مقدم نخست‌وزیر را گرامی داشتند.» به نوشته روزنامه اطلاعات: «نخست‌وزیر طی سخنانی ضمن افشای توطئه‌های امریکا و قدرت‌های بزرگ جهانی گفت: "از اولین روز پیروزی انقلاب اسلامی، ما ناوگان‌های جنگی امریکا و دیگر قدرت‌ها را در چند قدمی تنگه هرمز دیده‌ایم و ملت ما برای مقابله با هرگونه مداخله اجانب، آماده است." وی ضمن اشاره به توطئه‌های ابرقدرت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی تحت نفوذ که همه‌روزه علیه مردم و کشور ایران تدارک دیده می‌شود، افزود: "آنها برای مقابله با ملت ما آمده‌اند و نه برای مقابله با رژیم‌های مرتجع و دست‌نشانده منطقه [...] اما با همه اینها ما نشان داده‌ایم که درزمینه‌های اقتصادی و سیاسی می‌توانیم روی پای خود بایستیم و دست گدایی به‌سوی کسی دراز نکنیم [...] آنها با ما مخالف‌اند و حق هم دارند؛ چراکه پیروزی ما، آغاز پیروزی همه ملل مستضعف جهان خواهد بود و روی این اصل، از هر حرکتی، یک ضدارزش می‌سازند و تبلیغاتی علیه ما می‌کنند و این روزها رادیو امریکا و بی‌بی‌سی دفاع خود را از حقوق بشر زیاد کرده‌اند، کشورهایی که دستشان تا مرفق به خون افراد بشر آغشته است. [...]" نخست‌وزیر پس از بازگویی مداخله امریکا در نیکاراگوئه، گرانادا و سکوت سازمان ملل دراین‌خصوص افزود: "ما آنها را شناخته‌ایم، چنگال‌های خونین آنها را به گلوی ملت خود احساس کرده‌ایم و در سطح جهانی، شاهد جنایات آنها درمورد ملت‌های جهان‌ سوم و حتی ملت خودشان بوده‌ایم [...] ما به توطئه‌های قدرت‌های بزرگ جهانی، اهمیت نمی‌دهیم و تمکین نمی‌کنیم و با بسیج نیروی مستضعفین درمقابل جهان درصورت مقابله با آرمان‌هایمان خواهیم ایستاد. [...]" وی با اشاره به تأثیر انقلاب اسلامی بر فراسوی مرزها و سرمایه‌گذاری‌های شرق و غرب برای نابودی انقلاب اسلامی و حمایت‌های قدرت‌های ارتجاعی منطقه از صدام در تأمین تجهیزات، مایحتاج نظامی و اقتصادی رژیم عراق و حتی فروش نفت به نیابت از این رژیم، افزود: "سلاح‌هایی که دراختیار هیچ‌یک از کشورهای جهان‌ سوم نیست ازسوی شرق و غرب به‌فراوانی دراختیار رژیم خونریز عراق قرار می‌گیرد. [...]" نخست‌وزیر سپس به نقش رسانه‌هایی که 90 درصد تحت سلطه صهیونیست می‌باشد اشاره کرد و ‌افزود: "ما یک حرکت نوین در میان مسلمانان را مشاهده می‌کنیم و بسیج باید در این چارچوب باشد ... دولت امروز در خدمت جنگ است و شعار "جنگ، جنگ تا پیروزی" را تکرار می‌کند و همه امکانات خود را برای پیروزی، تدارک دیده است. [...] هیچ کاری صورت نمی‌گیرد که تأثیرات جنگ در آن مشهود نباشد. اگرچه ما درمقابل روح بلند بسیجیان، خجل هستیم، اما افتخار می‌کنیم که خدمتگزاران شما باشیم.[...] دولت در همه زمینه‌ها در خدمت جنگ است." براساس همین گزارش، فرماند‌هان پایگاه‌ها و نواحی مقاومت، فرماندهان طرح اسامه و نیروهای بسیج عراق با انتشار قطعنامه‌ای مواضع خود را درقبال مبارزات جهانی مستضعفان با مظاهر ظلم، کفر و استکبار جهانی اعلام کردند.»[۱۲] در این قطعنامه که در 9 بند تنظیم شده است، به تشکیل بسیج مستضعفان به فرمان امام خمینی اشاره شده و آمده است: «ما فرماندهان پایگاه‌ها و نواحی مقاومت، فرماندهان طرح اسامه و نیروهای بسیج عراق ضمن تبریک این میلاد خجسته به امت اسلام و همراه با لبیک به ندای امام و جانشین شایسته او حضرت آیت‌الله‌العظمی منتظری مبنی‌بر وحدت اسلامی و اعتصام به حبل الهی نظرات و خواست‌های خویش را به شرح زیر اعلام می‌داریم.» در بند اول بر مبارزه علیه حکومت عراق تا سرنگونی آن تأکید شده است و در بندهای بعدی نیز بر اطاعت از امام و مسئولان نظام جمهوری اسلامی؛ تأیید آقای منتظری به‌عنوان رهبری آینده انقلاب؛ وجوب تشکیل ارتش بیست میلیونی و اعلام آمادگی برای مقابله با نظامیان و تفنگ‌داران امریکایی در آب‌های گرم خلیج‌فارس؛ تأیید دولت مکتبی میرحسین موسوی به‌عنوان سمبل راه امام و مدافع مستضعفان، محرومان و... ؛ تأیید اقدامات دادستان کشور در ریشه‌کن‌کردن طاغوتچه‌ها، مستکبران، زراندوزان و... و حمایت از نهضت‌های آزادی‌بخش (به‌ویژه افغانستان) تأکید شده است و در پایان این قطعنامه آمده است: «از امت سلحشور ایران می‌خواهیم با شرکت جستن در کاروان‌های کربلا به‌سوی جبهه‌های نور علیه ظلمت هجوم آورده و با تمرین و کسب آمادگی در این میدان و پس از واژگون‌ساختن کاخ صدامیان به‌سوی مبارزه چهره‌به‌چهره با عامل اصلی فساد، امریکای جنایتکار بشتابند.»[۱۳]

گزارش - 482

وزیر سپاه پاسداران با شوم‌خواندن نغمه‌های صلح‌طلبانه دولت‌های خارجی بر ایستادگی رزمندگان تا آخرین قطره خون و ادامه جنگ تا پیروزی تأکید کرد. وی ضمن اعلام تشکیل نیروی زمینی در سپاه، از ادامه تلاش‌ها برای تشکیل نیروی دریایی و نیروی هوایی در سپاه خبر داد. آقای محسن رفیق‌دوست که امروز وارد رشت شد، هدف از این سفر را دیدار با مردم و شرکت در مراسم هفته بسیج اعلام کرد.[۱۴] وی در بدو ورود به رشت به خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: «سرنوشت این جنگ که عزت و شرف ما به آن بستگی دارد جز با پیروزی نهایی رزمندگان توانمند اسلام به پایان نخواهد رسید و رزمندگان این ملت مصمم هستند جنگ را تا آخرین قطره خون ادامه دهند و هیچ‌گاه به نغمه‌های صلح‌طلبانه دولت‌های خارجی اعتنا نخواهند کرد زیرا که صدام متجاوز بوده و ایران اسلامی با تمامی توان و قوا درمقابل این تجاوز درحال دفاع است. وی همچنین اظهار داشت: دست‌اندرکاران نیروهای نظامی مصمم هستند تا با اجرای طرح‌های اساسی و زیربنایی در ساخت و تأمین قطعات یدکی و سلاح‌های موردنیاز، نیروهای مسلح و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کشور را به خودکفایی برسانند.» وزیر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اعلام این مطلب که در سپاه، نیروی زمینی کاملاً تشکیل شده است، افزود: باتوجه‌به حضور فعال سپاه در دریا، هم‌اینک سرگرم سازماندهی نیروی دریایی هستیم و ازلحاظ نیروی هوایی نیز مسئولان باتوجه‌به امکانات و شرایط مملکت، مشغول برنامه‌ریزی هستند.»[۱۵]

گزارش - 483

سرهنگ صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، هم‌زمان با برگزاری هفته وحدت و هفته بسیج مستضعفین، امروز در گفت‌وگویی اختصاصی با روزنامه کیهان، درباره عملیات سرنوشت‌ساز آتی، اعزام کاروان‌های کربلا، عملیات‌های محدود، حمایت‌های ابرقدرت‌ها از عراق، هدف دشمن از حمله به تأسیسات صنعتی، انقلاب اسلامی عراق و... مطالبی بیان کرد. به نوشته روزنامه کیهان، سرهنگ صیاد شیرازی اعلام کرد: «رزمندگان اسلام خود را مهیای عملیات عمده‌ و بزرگی می‌نمایند که این عملیات جواب‌گوی این نبرد سرنوشت‌ساز می‌باشد. [...] بدیهی است که تدبیر عملیات ما در جبهه‌های نبرد متناسب با زمان متنوع است و تاکتیک و تکنیک ما برمبنای تجاربی که اندوخته‌ایم و روندی که نبردهایمان داشته است تغییراتی پیدا کرده است که از‌طریق تدابیر جدید امید است ضربات مهلک‌تری را بر پیکره منحوس رژیم بعثی صهیونیستی عراق وارد کنیم.» وی با اعلام اینکه رزمندگان اسلام آماده نبرد سرنوشت‌سازی در جبهه‌ها می‌شوند شیوه‌های جدید رزمی نیروهای اسلام را تشریح کرد و گفت: «عملیات محدود با دربرداشتن محاسنی ازقبیل تداوم‌دادن به نبرد، متحرک نگه‌داشتن نیروهای خودی و آسیب‌‌رساندن دائمی به دشمن که درمجموع توان و کیفیت رزمی را در جبهه خودی افزایش می‌دهد و از توان رزمی دشمن می‌کاهد، عامل تعیین‌کننده‌ای برای سرنوشت جنگ محسوب نمی‌گردد بلکه همچنان برای پایان‌بخشیدن به این نبرد رزمندگان اسلام خود را مهیای عملیات عمده‌ای می‌کنند که این عملیات عمده بایستی جواب‌گوی این نبرد باشد. بنابراین ما در اصل با روش عملیات محدود مقداری از نارسایی‌های خودمان را در شیوه‌های نبرد ترمیم کردیم که ازجمله این نارسایی‌ها وقفه‌های طولانی در جبهه‌ها بود و دشمن از این وقفه‌ها استفاده می‌کرد و خودش را بازسازی نموده و مواضع خود را ترمیم می‌کرد، با این روش دشمن را عملاً طوری در زیر فشار قرار دادیم که کمتر بتواند به خودش برسد و همیشه در اضطراب و تشویش باشد تا روزی که مناسب باشد عملیات عمده ما به یاری خداوند انجام شود.» فرمانده‌ نیروی زمینی ارتش درباره نقش نیروهای ارتشی جبهه‌ها گفت: «آنچه باید مطرح شود این است که کلاً در نبردی که ما با دشمنان اسلام داریم چهره واحد رزمندگان اسلام مطرح است و همان‌طورکه به‌کرات حضرت امام فرمانده کل قوا مطرح کرده‌اند رزمندگان اسلام اعم از ارتش و سپاهی و نیروهای بسیج مردمی و سایر رزمندگان اسلام که در جبهه‌ها حضور دارند بایستی ید واحد باشند و در صفی متشکل و منسجم با دشمنان نبرد کنند که اگر این اصل را مدنظر داشته باشیم اطاعت از مقام رهبری انقلاب کرده‌ایم.» وی با اشاره به برخورداری ارتش عراق از سلاح‌های پیچیده و مدرن که قدرت‌های شرق و غرب دراختیارش می‌گذارند، گفت: «آنچه ازنظر رزمی مطرح است چگونگی به‌کارگیری این جنگ‌افزارها و سلاح‌هاست و اگر نیروهای انسانی دارای روح و انگیزه نباشند مطمئناً در کاربرد این سلاح‌ها بازمی‌مانند، که خداوند این امتیاز بزرگ را به ما داده است که دشمن روزبه‌روز ازنظر روحی درحال انحطاط است و ما باید با اطمینان‌خاطر با دشمن غرق در اسلحه بجنگیم و به پیروزی نهایی مطمئن باشیم. از طرف دیگر، زمینه قیام در مردم عراق نیز نمایان شده است و بهترین چهره پیروزی نبرد ما وقتی است که پیروزی ما توأم با به‌ثمررسیدن انقلاب اسلامی عراق به دست مردم آن سرزمین باشد.» سرهنگ صیاد شیرازی افزود: «هدف دشمن از حمله به واحدهای صنعتی ایران قطع‌کردن رگ حیاتی ما می‌باشد ولی ما هرچه ضربه بخوریم منسجم‌تر و قوی‌تر دربرابر دشمن ایستادگی می‌کنیم و ما نیز مجبور به مقابله‌به‌مثل شده و چند واحد صنعتی دشمن را موردحمله قرار دادیم.»[۱۶]

گزارش - 484

رئیس‌جمهور پاکستان ضمن ابراز بدبینی درباره جریان تلاش‌های صلح سازمان کنفرانس اسلامی، تصور ایران را درمورد نفوذ اعراب در این سازمان و کمیته حسن‌نیت اشتباه خواند و تلاش‌های کشورهای حوزه خلیج‌فارس را مثبت ارزیابی کرد. رادیو مسکو نیز ضمن وخیم‌خواندن اوضاع خلیج‌فارس، موضع شوروی را مشابه محافل صلح‌دوست کشورهای حوزه خلیج‌فارس اعلام کرد. به گزارش خبرگزاری کویت: «ضیاءالحق رئیس‌جمهوری پاکستان ضمن ابراز بدبینی نسبت به دورنمای دستیابی به راه‌حلی برای جنگ عراق و ایران گفت تصور نمی‌کند بروز تغییراتی در ترکیب کمیته ویژه‌ای که ازسوی سازمان کنفرانس اسلامی مأمور رسیدگی به این درگیری است تلاش‌های مربوط به صلح را تسریع کند. وی که با هفته‌نامه عربی‌زبان المجله چاپ لندن مصاحبه می‌کرد، افزود: من طبیعتاً آدم خوش‌بینی هستم ولی نه نسبت به جنگ عراق و ایران چون پنج سال جهت پایان‌دادن به این درگیری تلاش کردیم، ولی فایده‌ای نداشت. [...] براساس اظهارات ضیاء‌الحق، تلاش‌های سازمان کنفرانس اسلامی جهت میانجیگری برای یافتن راه‌حلی برای دو کشور متخاصم به‌دلیل اینکه ایران تصور می‌کند که اعراب در این سازمان و کمیته حسن‌نیت آن نفوذ دارند، با شکست مواجه شده است. روابط دولت پاکستان با تهران صمیمی است؛ ولی رئیس‌جمهوری نظامی پاکستان گفت معتقد است که این طرز برخورد یک اشتباه بزرگ ازسوی ایران می‌باشد. ضیاءالحق تصریح کرد اینک ایران منزوی شده است که به‌دلیل رفتار خود این کشور است. من معتقد هستم ایران خودش مسئول عدم دریافت هر نوع کمک ممکن از سازمان کنفرانس اسلامی است. وی اضافه کرد داوود اجاوارا رئیس‌جمهوری گامبیا ـ ‌که ریاست کمیته مزبور را به‌عهده دارد ـ دولتمرد باتجربه و توانایی است که به درخواست احتمالی صلح ازسوی ایران در آینده جواب خواهد داد. ضیاءالحق تلاش‌های اخیر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج [فارس] دررابطه‌با صلح در منطقه خلیج [فارس] را دلگرم‌کننده و عالی توصیف کرد و افزود: ما به این تلاش‌ها ارج می‌نهیم و من امیدوارم این تلاش‌ها موجب عکس‌العمل طرف‌های ذی‌ربط باشد.»[۱۷] از سوی دیگر، رادیو مسکو اوضاع منطقه خلیج‌فارس را متشنج و وخیم خواند و گفت: «برای این وخامت و تشنجات علل بسیاری وجود دارد ولیکن مهم‌ترین آنها ادامه جنگ ایران و عراق و کوشش مستمر امریکا برای افزایش حضور نظامی خود در این منطقه است. محافل صلح‌دوست کشورهای حوزه خلیج‌فارس با پیگیری خواستار قطع جنگ ایران و عراق و عدم هرگونه حضور نظامی خارجیان در این منطقه هستند؛ اتحاد شوروی هم در این مسائل موضعی مشابه دارد.»[۱۸]

گزارش - 485

رادیو کلن امروز در تفسیری ضمن اینکه سپاه پاسداران را رقیب ارتش جمهوری اسلامی خواند، روابط نظامی شوروی و ایران را روبه‌گسترش اعلام کرد و افزود که برای جلوگیری از رنجش اعراب از شوروی، این همکاری‌های نظامی به‌طور غیرمستقیم و از‌طریق کره شمالی، سوریه و لیبی انجام می‌گیرد. رادیو کلن در این تفسیر گفت: «در جنگ میان ایران و عراق مردم به این مطلب خو کرده‌اند که شوروی بزرگ‌ترین تأمین‌کننده تسلیحات نظامی موردنیاز عراق است درحالی‌که دولت ایران اجباراً باید [از] راه‌های مختلف تسلیحات نظامی موردنیاز خود را تأمین نماید. اما آنچه که دراین‌زمینه تقریباً مطلبی ناشناخته باقی مانده تماس‌های ایران و شوروی درزمینه همکاری‏های نظامی میان دو کشور است که در سال‌های آخر حکومت شاه با ایران آغاز شده و حال نیز ابعادی به‌مراتب گسترده‌تر یافته است.»[۱۹] به گفته رادیو کلن: «اگر به گزارش‌های اخیر که با تکیه بر اظهارات محافل مطلع در انگلستان منتشر شده توجه کنیم، درمی‌یابیم که در ایران در چارچوب سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ارتشی پا می‌گیرد که رقیبی است برای ارتش رسمی کشور و این امر نیز با کمک‌های همه‌جانبه اتحاد جماهیر شوروی و کره‌شمالی صورت می‌گیرد. [...] هرچند که دولت ایران، شوروی و امریکا را به [طور] یکسان به‌عنوان قدرت‌های شیطانی می‌خواند، اما مع‌الوصف دولت ایران چند سال قبل، از شوروی؛ یعنی همین شیطان بزرگ، مستقیماً تقاضای حمایت نظامی نمود و پس از آغاز جنگ با عراق نیز دولت ایران به‌کرات از شوروی خواست که به ایران کمک نماید؛ هرچند که اتحاد جماهیر شوروی از این امکان استفاده کرده و قصد دارد خلأ ناشی از خروج ایالات متحده امریکا از این منطقه را پر کند، ولی با کاردانی و مهارت بسیار رفتار کرده و از حمایت علنی از ایران ـ ‌باتوجه‌به علائق کشورهای عربی در این منطقه ـ دوری می‌ورزد. بدین‌خاطر است که صدور تسلیحات نظامی از اتحاد جماهیر شوروی به ایران از‌طریق کره‌شمالی، لیبی و سوریه صورت می‌گیرد و اگر این امر در سال‌های بین 1980 تا 1983 مربوط به مهمات توپ، موشک‌هایی با برد کوتاه می‌شد، از سال 1984 به‌صورت صدور تانک و موشک‌های زمین‌به‌زمین با بردی درحدود 200 کیلومتر ادامه دارد که ایران می‌تواند از این موشک‌ها جهت حمله به اهداف سوق‌الجیشی در عمق خاک عراق استفاده کند. از سال 1982 نیز کره‌شمالی با کسب اجازه از اتحاد جماهیر شوروی هواپیماهای میگ دراختیار ایران می‌گذارد. دست‌داشتن کم‌‌وبیش مستقیم شوروی در جنگ میان ایران و عراق باتوجه‌به برخی نکات دیگر نیز به‌خوبی آشکار می‌شود. به‌عنوان نمونه اواسط سال 1982 سوریه یک فروند هواپیمای مجهز با سیستم رادار هشداردهنده فوری، مدل "تی‌یو 126" ساخت اتحاد جماهیر شوروی را به ایران فرستاد تا ایران از آن جهت آغاز تهاجم نظامی خود به عراق استفاده کند. خدمه این هواپیماها از کشورهای شرق اروپا هستند و انتقال این‌گونه هواپیماها فقط با دریافت اجازه مستقیم از شوروی میسر است. در محافل مطلع در انگلستان گفته می‌شود که اتحاد جماهیر شوروی یک برنامه تعلیماتی گسترده برای افسران ایرانی تنظیم نموده که در شوروی، سوریه، جمهوری دمکراتیک آلمان و کره‌شمالی انجام می‌شود؛ گویا حداقل 300 افسر ایرانی ازجمله شماری خلبان در آن کشور در این برنامه شرکت نموده‌اند. بدین علت است که می‌توان گفت جنگ هوایی میان عراق و ایران ـ‌ که درحال‌حاضر در درجه اول در انحصار عراق است ـ در آینده نزدیک به‌شدت از سرگرفته خواهد شد.‌«[۲۰]

گزارش - 486

در ملاقات امروز سفیر شوروی با سرپرست اداره سیاسی وزارت امور خارجه ایران، درباره روابط دو کشور مذاکره شد. در این ملاقات نظر مثبت جمهوری اسلامی ایران درمورد پیشنهاد شوروی برای ازسرگیری مجدد پروازهای شرکت هواپیمایی ایرفلوت به تهران به اطلاع سفیر رسید. سرپرست اداره سیاسی همچنین اظهار امیدواری کرد که همان‌طورکه کارشناسان روسی که در بخش‌های مختلف اقتصادی و صنعتی ایران مشغول کار بودند با آخرین پرواز ایرفلوت، ایران را ترک کردند، با ازسرگیری پروازها و با اولین پروازها برگردند و از طرف دیگر، مشکل وسیله مسافرتی آقای کورنینکو نیز بدین‌ترتیب برطرف می‌شود و ایشان نیز می‌توانند با اولین پروازها سفرشان را انجام دهند. «سفیر شوروی گفت که ممکن است کورنینکو [معاون وزیر امور خارجه شوروی] در اواخر دسامبر بتواند به تهران سفر کند و در این مواقع درمقابل سفارت ما همیشه شلوغ و تظاهرات هست (منظور تظاهرات افغان‌ها در اواخر دسامبر می‌باشد) و این در موقع آمدن آقای کورنینکو خوب نیست. به وی گفته شد که آقای کورنینکو با استقبال و میهمان‌نوازی ایران روبه‌رو خواهد شد.»[۲۱]

گزارش - 487

خبرگزاری فرانسه از پایان مأموریت کاردار ایران در فرانسه و احتمال سفر یک هیئت فرانسوی برای حل اختلافات مالی به ایران خبر داد. به گزارش این خبرگزاری: «سفارت ایران امروز اعلام کرد علی‌رضا معیری کاردار ایران در پاریس در 3 دسامبر آینده [12 آذر] مقام خود را ترک می‌کند و به تهران می‌رود. سفارت ایران تصریح کرد معیری روز گذشته [سه‌شنبه] برای یک دیدار خداحافظی با رولان دوما وزیر امور خارجه فرانسه، ملاقات کرد و شخص دیگری جایگزین وی خواهد شد. [...] این دیپلمات ایرانی در 16 نوامبر گذشته [25 آبان] با یک مقام عالی وزارت امور خارجه مذاکراتی داشت که در پایان این مذاکرات وزارت امور خارجه فرانسه اعلام کرده بود که امکان عفو درمورد ژان ایو آلبرتینی یکی از رؤسای [آژانس هوایی] ایرفرانس در تهران توسط مقامات ایرانی در دست بررسی است. آلبرتینی به‌موجب قانون اسلام به‌خاطر آنکه منزل خود را بنا به ادعانامه به یک مرکز فساد تبدیل کرده به یک سال زندان محکوم شد. از سوی دیگر، اخبار مطبوعات حاکی‌از اعزام یک هیئت نمایندگی فرانسوی مأمور بحث درباره اختلاف مالی میان فرانسه و ایران است. تهران درخواست بازپس‌دادن وام یک میلیارد دلاری شاه ایران در سال 1975 به "کمیساریای انرژی اتمی" را می‌کند.»[۲۲]

گزارش - 488

بنا به اعلام روابط عمومی نخست‌وزیری، دکتر عبدالرئوف الکسم نخست‌وزیر سوریه به دعوت مهندس میرحسین موسوی نخست‌وزیر ایران، هفته آینده به ایران سفر خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری کویت، منابع دیپلماتیک عرب در دمشق روز گذشته با اعلام خبر سفر هیئت سیاسی ـ اقتصادی سوریه، گفتند که در این سفر درباره اوضاع کنونی منطقه، روابط سوریه و ایران به‌ویژه مسائل اقتصادی گفت‌وگو و موافقت‌نامه‌های دو کشور درزمینه‌های اقتصادی و مبادلات بازرگانی تمدید خواهد شد.[۲۳] خبرگزاری رویتر نیز دراین‌باره گزارش داد: «منابع دیپلماتیک گفتند هدف از سفر الکسم به تهران گفت‌وگو پیرامون ازسرگیری صدور نفت ایران به سوریه، عمده‌ترین هم‌پیمان عرب این کشور، می‌باشد. این منابع اضافه کردند که دو طرف احتمالاً درمورد ازسرگیری صدور نفت به سوریه به‌نوعی توافق دست خواهند یافت و این معامله احتمالاً مبادله پایاپای نفت با کالاهای سوری را در بر خواهد گرفت.»[۲۴]

گزارش - 489

قائم‌مقام وزیر امور خارجه یمن دمکراتیک امروز در تهران با وزیر امور خارجه ایران دیدار و با وی درباره روابط دو کشور و مسائل منطقه‌ای گفت‌وگو کرد. در این دیدار، دکتر ولایتی با اشاره به روابط نزدیک دو کشور و تحولات سریع منطقه خواستار تبادل‌نظر بیشتر دو کشور شد و گفت که بر ما و شما و دیگر دوستانمان در منطقه واجب است که در راه آزادی فلسطین و دفاع از آن ـ که جزئی از آرمان‌های راهبردی ماست ـ تلاش ‌کنیم. قائم‌مقام وزیر امور خارجه یمن دمکراتیک نیز ضمن تشریح موضع قاطع کشورش درباره مسئله فلسطین و تأکید بر گسترش بیشتر روابط دوجانبه ایران گفت: امروز امریکا ما را به طرق مختلف تهدید می‌کند، ولی ما ایمان کامل داریم که موفق و پیروز خواهیم شد.[۲۵]

گزارش - 490

بازگشت خارک به وضعیت عادی و افزایش صادرات نفتی ایران به ژاپن به‌دلیل پایین‌بودن قیمت نفت و توقف موقت صادرات نفتی عراق از خاک عربستان موضوعاتی است که خبرگزاری رویتر در گزارش خود از تهران به آنها پرداخته است. در گزارش رویتر آمده است: «انتظار می‌رود که واردات نفتی ژاپن از ایران در ماه آینده به 515 هزار بشکه در روز برسد و تاجران نفتی و مقامات رسمی ژاپن می‌گویند علت اصلی این افزایش، توقف موقت صادرات نفتی عراق از‌طریق خاک عربستان سعودی است.»[۲۶] این خبرگزاری افزوده است: «یکی از تاجران نفتی دراین‌رابطه گفت: همان نفتکش‌هایی که برای بارگیری نفت خام بصره در نظر گرفته شده بودند اکنون مأموریت یافته‌اند که برای دریافت نفت به جزیره سیری بروند. این تاجران گفتند که عربستان سعودی دو هفته پیش صدور نفت عراق از یک خط لوله نفتی خود در بندر ینبع در سواحل دریای سرخ را قطع کرد تا صادرات نفتی خود به اروپا را افزایش دهد. منابع صنعت نفت در دیگر مناطق خلیج [فارس] گفتند که انتظار نمی‌رود تغییر عمده‌ای در برنامه پیش‌بینی‌شده عراق برای صدور روزانه 500 هزار بشکه نفت از خط لوله عربستان سعودی به وجود آید. یک مقام رسمی ژاپنی درعین‌حال گفت که شرکت‌های ژاپنی قراردادهایی را برای خرید روزانه درحدود 516 هزار بشکه نفت با ایران امضا کرده‌اند. درحالی‌که یک تاجر نفتی گفت این رقم ممکن است به 600 هزار بشکه در روز برسد. این تاجر نفتی گفت: "خارک به حالت عادی بازگشته است." تاجران نفتی اضافه کردند که افزایش تقاضا برای نفت ایران موجب بالارفتن بهای نفت خام سبک ایران تا بشکه‌ای 27 دلار و 70 سنت و نفت خام سنگین آن تا بشکه‌ای 27 دلار و 10 سنت؛ یعنی درحدود 30 سنت بیشتر از بهای تعیین‌شده قبلی برای خرید نفت ایران در ماه دسامبر شده است. آنها گفتند که افزایش بهای نفت ایران همچنین معلول کم‌بودن صادرات نفتی دیگر کشورهای منطقه می‌باشد ولی بااین‌حال بهای نفت ایران هنوز پایین‌تر از بهای نفت دیگر کشورهای منطقه است.[۲۷]

گزارش - 491

آقای هاشمی رفسنجانی نایب‌رئیس مجلس خبرگان، امروز اعلام کرد: «حضرت آیت‌الله‌العظمی منتظری ازسوی خبرگان منتخب مردم به‌عنوان رهبر آینده انقلاب اسلامی تعیین شده‌اند.» آقای هاشمی با اشاره به مصوبه مجلس خبرگان دراین‌زمینه گفت: این به‌خاطر پذیرش ایشان ازسوی اکثریت قاطع مردم و برجستگی خاصی بوده که ایشان را از سایر فقهای واجد شرایط مرجعیت متمایز می‌کند.» نایب‌رئیس مجلس خبرگان که در یک مصاحبه رادیو و تلویزیونی سخن می‌گفت، متن مصوبه مجلس خبرگان درمورد اصل 107 قانون اساسی را که به تعیین رهبری مربوط می‌شود به این شرح قرائت کرد: «حضرت آیت‌الله منتظری دامت برکاته درحال‌حاضر مصداق منحصربه‌فرد قسمت اول از اصل 107 قانون اساسی و موردپذیرش اکثریت قاطع مردم برای رهبری آینده می‌باشند. مجلس خبرگان این انتخاب را صائب می‌داند و تأیید می‌نماید.» حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی با اشاره به اینکه مجلس خبرگان بعد از بحث‌ها به این نتیجه رسید که آینده را پیش‌بینی کند تا از راه خلأ رهبری صدمه‌ای به جامعه نرسد، قسمت اول اصل 107 را به این شرح قرائت کرد: «هرگاه یکی از فقهای واجد شرایط در اصل 105 این قانون ازطرف اکثریت قاطع مردم به مرجعیت و رهبری شناخته و پذیرفته شده باشد ـ همان‌گونه‌که درمورد مرجع عالی‌قدر تقلید و رهبر انقلاب آیت‌الله‌العظمی امام خمینی چنین شده است ـ این رهبر، ولایت امر و همه مسئولیت‌های ناشی از آن را برعهده دارد.» نایب‌رئیس مجلس خبرگان دراین‌باره گفت: «حدود 50 نفر از خبرگان طرحی به جلسه دادند که درحال‌حاضر مردم حضرت آیت‌الله‌العظمی منتظری را به‌عنوان رهبر آینده بعد از امام انتخاب کرده‌اند.» وی افزود که این پیشنهاد موردبحث قرار گرفت و به تصویب رسید. آقای هاشمی همچنین گفت: «دراین‌مورد هم بحث شد که آیت‌الله‌العظمی منتظری برجستگی خاصی دارند و آن هم شرایطی است که مردم تشخیص دادند. این برجستگی را ازلحاظ آگاهی‌های وسیع سیاسی، اجتماعی علاوه‌بر اجتهاد و شرایط عمومی مرجعیت است که ایشان خصوصیاتی دارند که در دوران مبارزه‌شان کسب کرده‌اند. [...] فقط ما این جمله را اضافه کردیم: "مجلس خبرگان این انتخاب را صائب می‌داند." یعنی مردم درست انتخاب کرده‌اند. حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی در پایان این گفت‌وگو دراین‌خصوص که چرا مصوبه مجلس خبرگان درمورد رهبری تاکنون اعلام نشده است یادآوری کرد که مذاکرات و مصوبات مجلس خبرگان غیرعلنی است و بنا شده است در شرایط عادی دراختیار رسانه‌های عمومی قرار نگیرد. وی درعین‌حال خاطرنشان ساخت انعکاس وسیع اخبار مربوط به تعیین آیت‌الله‌العظمی منتظری به‌عنوان رهبر آینده انقلاب اسلامی به‌خاطر اهمیت و تازگی خود حساسیت جهانی را بر انگیخته است.»[۲۸]

گزارش - 492

انتخاب آیت‌الله منتظری به جانشینی امام خمینی را نشریه امریکایی وال استریت ژورنال به‌معنای تداوم حکومت روحانیان و تداوم جنگ دانسته است و وی را فردی میانه‌رو و حامی بخش خصوصی اعلام کرده است. رادیو امریکا امروز در گزارشی دراین‌مورد گفت: «تصمیم مجلس خبرگان ایران در گزینش آیت‌الله منتظری به‌عنوان جانشین آیت‌الله خمینی با بحث‌های بسیاری در محافل مطبوعاتی و سیاسی امریکا روبه‌رو شده است یکی از این بحث‌ها در شماره امروز نشریه وال استریت ژورنال با عنوان "جانشین [امام] خمینی از ادامه جنگ با عراق حمایت می‌کند" چاپ شده است: تأیید آیت‌الله حسینعلی منتظری به‌عنوان جانشین آیت‌الله خمینی و ولایت آینده ایران، از دیدگاه کارشناسان مسائل ایران اقدام مهمی درجهت نهادی‌ساختن رژیم انقلابی اسلامی است که هفت سال پیش به قدرت رسید. هرچند این تصمیم در ترکیب کنونی قدرت در ایران چندان تغییری به وجود نمی‌آورد، اما چشم‌اندازهای تازه‌ای را برای بررسی رویدادهای ایران پس از آیت‌الله خمینی ـ ‌که اینک 84 سال دارد ـ می‌گشاید. کارشناسان می‌گویند اعلام گزینش آیت‌الله منتظری برای جانشینی آیت‌الله خمینی در میان مسائل دیگر راهی را نشان می‌دهد که ایران از‌طریق آن به جهان می‌گوید حکومت روحانیان در ایران قرار است بر جا بماند، پایانی برای جنگ پنج‌ساله با عراق به چشم نمی‌آید و فضای گرم‌تری در مناسبات با همسایگان ایران و کشورهای خارجی در پیش رو قرار دارد. گزارشگر وال استریت ژورنال می‌افزاید: ازنظر داخلی آیت‌الله منتظری درزمینه آزادی‌های مدنی فرد میانه‌روی به نظر می‌رسد... که اغلب روزنامه‌های ایران را به موشکافی در اقدامات دولت تشویق می‌کند و از دولت می‌خواهد خود را از زندگی مردم دور نگه‌ دارد، ... . بازرگانان ایرانی منتظری را حامی بخش خصوصی و معتقد به [حفظ] حرمت مالکیت می‌پندارند. دشمنانش او را مردی با جاه‌طلبی‌ها و انرژی محدود می‌دانند که احتمالاً در تسلط دیگران خواهد بود. سعید رجایی خراسانی سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد، آیت‌الله منتظری را مردی فوق‌العاده پارسا، باهوش و با تواضع توصیف می‌کند. پرفسور رمضانی کارشناس ایران در دانشگاه ویرجینیا، می‌گوید جاذبه و قدرت بی‌حد آیت‌الله خمینی غیرقابل‌رقابت است. به گفته رمضانی، هیچ سیاستمدار ایرانی به‌تنهایی نمی‌تواند آن نوع رهبری یا حرکت را اعمال کند. ... به نوشته این نشریه‌، گزینش آیت‌الله منتظری دنباله‌رو وفادار خمینی، بازتابی از تصمیم آیت‌الله خمینی تلقی می‌شود که می‌خواهد موازنه قدرت را حفظ کند. ... شهرام چوبین تحلیل‌گر مسائل سیاسی ایران در مؤسسه مطالعات عالی بین‌المللی ژنو، معتقد است که پس از مرگ آیت‌الله خمینی نبردهایی در داخل این گروه‌ها روی خواهد داد. درمورد جنگ با عراق که مهم‌ترین مسئله رویاروی رژیم است، ظاهراً در سطح بالا توافق‌نظر وجود دارد. هاشمی رفسنجانی و آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور چون آیت‌الله منتظری گفته‌اند که جنگ باید تا شکست عراق ادامه یابد. شهرام چوبین می‌گوید که رهبری ایران استراتژی خود را برای یک جنگ آرام تدریجی با حمله‌های محدود در تمام طول مرز تعیین کرده است؛ مفهومش این است که ایران یک جدول زمانی را برای جنگ تهیه می‌کند. از نقطه‌نظر ایران جنگ می‌تواند سال‌ها ادامه یابد. گزارشگر وال استریت ژورنال می‌افزاید اختلاف‌نظر درمورد دیگر آشکار است که بحث حل‌نشده بین جناح‌های محافظه‌کار و متمایل به اقدامات سوسیالیستی از آن جمله است. گروه دوم می‌گوید انقلاب هنوز نقش خود را در تأمین عدالت اجتماعی انجام نداده است. آنها خواستار ملی‌شدن املاک و اموال و توسعه بازهم بیشتر نقش دولت در بازرگانی هستند و با بازاریان که نیروی واقعی اقتصادی و تجاری کشور به شمار می‌آیند و سخاوتمندی آنها در حفظ روحانیت مؤثر بوده مخالف‌اند.»[۲۹]

گزارش - 493

حمایت‌های بی‌حدومرز کویت از عراق اعتراض برخی مطبوعات کویتی را نیز برانگیخته است. به گزارش ستاد منطقه 4 دریایی نوح سپاه پاسداران: «واحدهای گشت نیروی دریایی عراق که در آب‌های خلیج‌فارس گشت‌زنی می‌نمایند به‌منظور اینکه موردشناسایی واقع نگردند مبادرت به استفاده از شناورهای یدک‌کش و لنج‌های کویتی می‌کنند. محدوده فعالیت گشت‌های مزبور حوالی خور عبدالله و آب‌های کویت می‌باشد.»[۳۰] از سوی دیگر، مرزهای کویت حاشیه امن تحرکات عراق قرار گرفته است، طوری‌که روزنامه کویتی السیاسه تلویحاً رژیم حاکم بر عراق را عامل اصلی آشفتگی اوضاع امنیتی کویت معرفی کرده و نوشته است: کامیون‌های باری عراق بی‌‌آنکه در سرحدات مرزی بین دو کشور موردبازرسی مأموران کویتی قرار گیرند وارد خاک کویت می‌شوند. عراق با استفاده از این فرصت طلایی توانسته است مهمات و مواد منفجره فراوانی را به آن‌سوی مرزها برای انجام‌دادن اقدامات خرابکارانه انتقال دهد. السیاسه ضمن هشدار درباره عواقب این‌گونه رفتارها، به دولت کویت تذکر داده که کامیون‌های باری عراق باید در نظارت کامل بازرسان کویتی قرار گیرند.[۳۱]

گزارش - 494

درپی اجلاس اخیر سران دو ابرقدرت، رهبر شوروی اختلاف‌نظر امریکا و شوروی را اختلافی فاحش خواند. معاون وزیر خارجه امریکا نیز در سفر به خاورمیانه نتایج این اجلاس را برای حاکمان منطقه تشریح کرد. میخائیل گورباچف رهبر شوروی، امروز در پارلمان این کشور گفت: درمجموع علی‌رغم سرسختی امریکاییان درباره "جنگ ستارگان" و سایر موارد اختلاف عمیق بین دو طرف، اجلاس ژنو موفقیتی در بر داشته است. وی افزود: اختلاف‌های دو طرف تنها به پافشاری امریکا بر سر "طرح جنگ ستارگان" محدود نشده و دو طرف درباره مسائل منطقه‌ای نیز با یکدیگر اختلاف‌نظرهای فاحشی دارند.[۳۲] از سوی دیگر، ریچارد مورفی معاون وزارت خارجه امریکا در امور مربوط به خاورمیانه، امروز حسین شاه اردن را در جریان نتایج اجلاس سران امریکا و شوروی که در ژنو برگزار شد و نیز چشم‌اندازهای صلح خاورمیانه قرار داد. خبرگزاری رسمی اردن به نقل از منابع سیاسی، اعلام کرد: «مورفی در جریان این سفر می‌کوشد روند صلح خاورمیانه را که طی دو ماه گذشته با یک رشته موانع روبه‌رو گردیده، دوباره فعال سازد. مورفی در جریان سفر اخیرش از پاکستان، عمان، اسرائیل و مصر دیدار کرده است. هفته گذشته مقام‌های اسرائیلی در بیت‌المقدس ادعا کردند که مورفی در سفر به اسرائیل خاطرنشان ساخته است که موضوع خاورمیانه در ژنو توسط جورج شولتز وزیر خارجه امریکا و ادوارد شوارد نادزه وزیر خارجه شوروی و نه در اجلاس سران دو ابرقدرت مطرح شده است.»[۳۳]

گزارش - 495

دادستان نظامی استانبول در جریان محاکمه اعضای "سازمان حزب‌الله" ترکیه مدعی شد طاهری سرکنسول سابق جمهوری اسلامی ایران در استانبول به این سازمان کمک مالی کرده و برای اعضای این سازمان امکاناتی جهت آموزش نظامی در ایران فراهم کرده است. روزنامه گونش‌ چاپ ترکیه، در ادامه گزارش خود نوشته است: دادستان نظامی از 14 متهم به بنیان‌گذاری و رهبری این سازمان برای یک تن تقاضای 200 سال برای یک نفر تقاضای 150 سال و برای 8 نفر تقاضای زندان‌هایی از 9 ماه الی 10 سال کرد. برای 4 نفر دیگر از متهمین تقاضای تبرئه شده است.[۳۴]

گزارش - 496

ولید جنبلاط رهبر حزب سوسیالیست ترقی‌خواه (دروزی‌ها) به اقدام خویش در راه‌اندازی جنگ پرچم اعتراف کرد. دراین‌حال سوریه درصدد است با تحکیم نفوذ خود در غرب بیروت، به حاکمیت دو گروه شبه‌نظامی در این منطقه خاتمه دهد. به گزارش یونایتدپرس از بیروت: «امروز حدود یک‌صد نظامی سوری برای تقویت نیروی 36 نفری ناظر بر آتش‌بس که از ماه ژوئن گذشته در غرب بیروت به سر می‌برند وارد غرب پایتخت جنگ‌زده لبنان شدند. منابع شبه‌نظامی مسلمان گفتند تقویت حضور نظامی سوریه تا رسیدن مجموع آن به 600 نفر ادامه خواهد یافت. این نیرو نماینده بخشی از برنامه امنیتی تازه برای غرب بیروت درپی جنگ‌های شدید چهارروزه هفته گذشته بین شبه‌نظامیان دروزی و امل در آن است. منابع آگاه گفتند ناظران سوری سرانجام در تلاش برای خاتمه‌دادن به حاکمیت هر دو گروه شبه‌نظامی دروزی و امل بر غرب بیروت و جلوگیری از وقوع جنگ تازه بین آنها به ارتش لبنان و پلیس شبه‌نظامی این کشور ملحق خواهند شد. ولید جنبلاط رهبر دروزی‌های لبنان در تلاش دیگری برای کاستن از تشنجات موجود به اعضای امل گفت که او مسئول همه خسارات و تلفات جنگ اخیر است. وی در یک ملاقات رویاروی نادر با 50 تن از شبه‌نظامیان امل گفت: اگر هرکدام از شما برادر یا فرزندی در این جنگ از دست داده است یا احساس می‌کند که حزب سوسیالیست ترقی‌خواه دروزی به روشی جنایتکارانه با او برخورد کرده است، مرا مسئول بدانید. صراحتاً بگویم ما نمی‌خواهیم بین امل و دروزی‌ها تشنج ایجاد شود، زیرا چنین وضعیتی کشور را دچار یک جنگ داخلی پایان‌ناپذیر خواهد کرد. [...] جنبلاط گفته است که هفته گذشته با صدور دستور پایین‌کشیدن پرچم لبنان در روز پرچم این کشور، به شبه‌نظامیان دروزی، مرتکب اشتباه شده است. نیروهای امل مانع شبه‌نظامیان دروزی شدند و همین امر باعث شروع جنگی چهارروزه بین این دو گروه متحد مسلمان شد که بیش از 65 کشته و 300 مجروح به‌جای گذاشت.»[۳۵] واحد مرکزی خبر به نقل از خبرگزاری رویتر نیز گزارش داد: «منابع شبه‌نظامی گفتند واحدهای گشتی مشترک شبه‌نظامیان امل و حزب سوسیالیست ترقی‌خواه، 23 تن را دستگیر و یک تن از اعضای حزب سوسیالیست ترقی‌خواه را به‌دلیل کشتن یک پسربچه 13 ساله شیعه اعدام کردند. جنبش امل 11 تن از مقامات محلی خود در بخش بیروت غربی را دستگیر کرده است. همچنین حزب ترقی‌خواه سوسیالیست 12 نفر از مقامات خود را برای بازجویی بازداشت کرده است. آنها گفتند در تلاش برای جلوگیری از نبردهای تازه بین دو گروه شبه‌نظامی انتظار می‌رود افراد بیشتری دستگیر شوند.»[۳۶]

گزارش - 497

سفارت جمهوری اسلامی ایران در بلژیک با صدور بیانیه‌ای به اقدامات پارلمان اروپا درمورد ادعاهای نقض حقوق بشر در ایران و حمایت از تروریست‌های فراری از ایران، واکنش نشان داد. به گزارش خبرگزاری فرانسه از بروکسل: «سفارت ایران در بلژیک امشب [چهارشنبه‌شب 6/9/1364] شدیداً نسبت به برگزاری یک جلسه سخنرانی عمومی درباره رعایت حقوق بشر در ایران ـ ‌که قرار است صبح شنبه تحت سرپرستی کمیسیون سیاسی پارلمان اروپا در بروکسل انجام شود ـ اعتراض کرد. سفارت ایران با صدور اطلاعیه‌ای پارلمان اروپا را به بی‌توجهی نسبت به گزارش‌ها و آمار انکارناپذیری که توسط سازمان‌های مسئول ایرانی انتشار یافته است متهم کرد. به گفته سفارت ایران، پارلمان اروپا ترجیح می‌دهد از گروهک‌های تروریست فراری و جانیانی که تحت تعقیب قانون قرار دارند حمایت کرده و همچنین اقدام به جمع‌آوری امضاهای این افراد نموده و جلسه‌ای را به استماع سخنان آنها اختصاص ‌دهد که بیشتر به یک صحنه‌سازی شبیه است. یک سخنگوی پارلمان اروپا در پاسخ تنها به اعلام این مطلب اکتفا کرد که یک سلسله سوءتفاهم، از ملاقات‌های پیش‌بینی‌شده میان نمایندگان سفارت ایران و پارلمان جلوگیری کرده و پارلمان اروپا از هیچ مخالف سیاسی دعوت به عمل نیاورده، بلکه تنها کارشناسان و شاهدان وضع حقوق بشر در ایران به پارلمان دعوت شده‌اند. بنا به اظهار منابع پارلمانی کمیسیون سیاسی، درحقیقت [سفارت ایران] از برگزاری یک کنفرانس مطبوعاتی شدیداً ضد [امام] خمینی که بدون اطلاع وی [سفیر ایران] روز چهارشنبه توسط دو شاهد یعنی مرجان همایون‌فر و بهزاد نظیری اعضای سازمان مجاهدین خلق، یک سازمان اسلامی مخالف انجام گرفت، ناخرسند است. هم‌زمان از سازمان عفو بین‌المللی خواسته شده که گزارش را روز پنجشنبه به اعضای پارلمان تسلیم کند. سازمان عفو بین‌المللی نیز بیانیه‌ای را در بروکسل منتشر کرد که در آن شکنجه‌های متعدد و اعدام‌های بی‌رویه در ایران محکوم شده‌اند. این ابتکارها به نظر می‌آید که خشم دولت تهران را پیش از استماع این گزارش‌ها برانگیخته است. بنا به اظهار منابع مزبور پرسشی که چهارشنبه‌شب در پارلمان مطرح بود این است که آیا درپی سخنان زودرس دو مجاهد مزبور، استماع گزارش آنها عاقلانه خواهد بود؟»[۳۷]


پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1364/09/06

  1. سند شماره 1104/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نیروی زمینی سپاه در عملیات والفجر8 (جواد زمان‌زاده)، از 25/8 تا 13/9/1364، صص 98 ـ 84.
  2. سند شماره 18337/‌پ ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه آماده‌سازی عملیات در منطقه فاو (6/9/1364، قرارگاه نیروی زمینی سپاه، نوار شماره 16881)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 23 ـ 1.
  3. سند شماره 1144 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: 23/9/1364، از لشکر27 محمد رسول‌الله(ص)به قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، 6/9/1364.
  4. سند شماره 1104/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نیروی زمینی سپاه در عملیات والفجر8 (جواد زمان‌زاده)، از 25/8 تا 13/9/1364، صص 98 ـ 84.
  5. سند شماره 10945 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 6/9/1364.
  6. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 7/9/1364، صص 3 ـ 2، رادیو بی‌بی‌سی، 6/9/1364.
  7. روزنامه کیهان، 6/9/1364، ص17.
  8. سند شماره 0230760 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی، نزاجا معاونت عملیات و اطلاعات، شماره 37، 13/9/1364.
  9. سند شماره 425277 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد سپاه پاسداران ناحیه کردستان به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 7/9/1364.
  10. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 253، 7/9/1364، ص2، واشنگتن ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 6/9/1364.
  11. مأخذ4، ص1.
  12. روزنامه اطلاعات، 7/9/1364، ص3.
  13. روزنامه کیهان، 7/9/1364، ص22.
  14. روزنامه جمهوری اسلامی، 7/9/1364، ص4.
  15. مأخذ12، ص4.
  16. مأخذ13، ص3.
  17. روزنامه کیهان، 6/9/1364، ص17.
  18. مأخذ6، ص6، رادیو مسکو، 6/9/1364.
  19. مأخذ6، رادیو کلن، 6/9/1364.
  20. مأخذ10، صص 3و 4و 5، رادیو کلن، 6/9/1364.
  21. سند شماره 212331 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش مستقیم، شماره 154/3، 6/9/1364، ص2.
  22. روزنامه کیهان، 7/9/1364، ص22.
  23. روزنامه اطلاعات، 6/9/1364، ص2.
  24. مأخذ10، صص 16 و 17، تهران ـ خبرگزاری رویتر، 6/9/1364.
  25. مأخذ13، ص23.
  26. واحد سیاسی تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، نشریه گزارش، شماره 15، 22/9/1364، ص33.
  27. مأخذ10، ص15، تهران ـ خبرگزاری رویتر، 6/9/1364.
  28. مأخذ4، صص 1 و3.
  29. مأخذ6، صص 8 و 9 و 10، رادیو امریکا، 6/9/1364.
  30. سند شماره 59283 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد منطقه4 نوح (اطلاعات) به ستاد مرکزی سپاه، 6/9/1364.
  31. روزنامه جمهوری اسلامی، 6/9/1364، ص8.
  32. مأخذ12، ص24.
  33. واحد سیاسی تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، نشریه گزارش، شماره 15، 22/9/1364، ص33.
  34. مأخذ10، ص17، آنکارا ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 6/9/1364.
  35. مأخذ13، ص1.
  36. مأخذ31، ص3.
  37. مأخذ17، صص 17 و 18، بروکسل ـ خبرگزاری فرانسه، 7/9/1364.