1364.09.26

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۱۸ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۱۵ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1364
1364.09.26
نام‌های دیگر بیست و شش آذر
تاریخ شمسی 1364.09.26
تاریخ میلادی 17 دسامبر 1985
تاریخ قمری 4 ربیع‌الثانی 1406
1359.09.26
1360.09.26
1361.09.26
1362.09.26
1363.09.26
1365.09.26
1366.09.26



گزارش -51

در قرارگاه نیروی زمینی سپاه پاسداران بعدازظهر امروز دو جلسه برگزار شد. در اولین جلسه چگونگی به‌‏كارگیری یگان‌های زرهی و استفاده از تانك برای نیل به نتایج مطلوب در عملیات منطقه فاو بررسی شد. در این جلسه رحیم صفوی فرمانده نیروی زمینی سپاه، فتح‌الله جعفری مسئول واحد زرهی سپاه و مسئولان قرارگاه كربلا حضور داشتند. در ابتدا رحیم صفوی از مسئول زرهی درباره چگونگی زدن قوای دشمن روی جاده البحار (اولین جاده اصلی كه در غرب اروند از بصره به فاو كشیده شده است) سؤال كرد. فتح‌الله جعفری پاسخ داد به‌دلیل وضعیت زمین و وجود نهرهای متعددی كه برای آبیاری نخلستان‌ها از اروند منشعب شده است و نیز وجود نخلستان‌ها در منطقه، بردن تانك به حاشیه اروند میسر نیست و برای بردن تانك حتماً باید جاده‌سازی شود. مشكل دوم اینكه سكو‌هایی كه برای تانك‌ها ساخته می‌شود باید بلند باشد تا تانك‌ها بتوانند جاده را بزنند. مشكل سوم چگونگی استتار كردن چنین سكوهای بلندی از دید دشمن است. علاوه‌براین، در به‌كارگیری تانك‌ها علیه دشمن فقط تیر مستقیم تانك مؤثر است و بُرد مؤثر تیر مستقیم هم بیش از 3 كیلومتر نیست. وی افزود سنگرهای دشمن در ساحل اروندرود را تانک‏ها به‌راحتی می‌توانند بزنند چون مسافت كم است. همچنین اگر جاده فاو - البحار از شرق اروندرود دیده شود، تانک‏ها این جاده را هم می‏توانند بزنند. مسئول زرهی سپاه گفت عراقی‌ها در پاتك‌هایشان تانك‌هایشان را جلو می‌آورند و آرایش می‌دهند تا به بُرد مؤثر برسند و ما كمتر دیده‌ایم كه تانك‌های عراقی از فاصله بیشتر از 2000 متر به ما شلیك كنند. درمورد آسیب‌پذیری تانك‌هایی كه قرار است روی سكو‌های داخل نخلستان در نزدیكی ساحل خودی مستقر شوند، جانشین فرمانده قرارگاه کربلا گفت اینها در معرض حمله هلیكوپترهای عراقی قرار می‌گیرند كه از بالای نخل‌ها آنها را با موشك می‌زنند. در پایان این جلسه كوتاه، رحیم‌ صفوی درمورد مأموریت زرهی برای آماده‌سازی زمینه عملیات در منطقه فاو گفت: «شما از دهانه اروند (مقابل رأس‏البیشه) تا ام‌الرصاص را بررسی كنید، ببینید كجا می‌توانیم سكوهای بلند برای تانك‌ها بزنیم كه این تانك‌ها سمت غرب اروندرود را ناامن كنند». وی تأکید کرد که هدف ناامن كردن تردد قوای دشمن در جاده‏های غرب اروند است؛ در درجه اول جاده فاو - البحار و در درجه دوم جاده فاو - بصره. رحیم صفوی افزود شما امکان استقرار یک تیپ زرهی، یعنی 60 دستگاه تانک را در ساحل خودی فراهم کنید.[۱]

گزارش -52

ترتیب آرایش یگان‏های خط‏شکن قرارگاه کربلای2 و یگان‏های دنبال پشتیبان آنها برای اجرای عملیات در منطقه فاو در دومین جلسه امروز قرارگاه نیروی زمینی سپاه پاسداران اعلام شد و چگونگی عبور تجهیزات سنگین از اروندرود نیز بررسی شد.* در این جلسه فرمانده قرارگاه كربلای2** ترتیب استقرار یگان‌های خط‌شكن و یگان‌های دنبال پشتیبان (یگان‌هایی كه بعد از شكسته‌شدن خط وارد عمل خواهند شد) را از شمال به جنوب چنین برشمرد: یگان‌های خط‌شكن یگان‌های دنبال پشتیبان لشكر5 نصر لشكر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و تیپ21 امام رضا(ع) لشكر31 عاشورا لشكر8 نجف و تیپ44 قمر بنی‌هاشم(ع) لشكر 25 كربلا لشكر14 امام حسین(ع) لشكر 7 ولی‌عصر لشكر27 حضرت رسول(ص) درباره جابه‌جایی در یگان‌های دنبال پشتیبان بحث كوتاهی شد، اما در این جلسه ترتیب مذكور تغییری نكرد.*** 

در ادامه جلسه، موضوع عبور تجهیزات سنگین از اروندرود مطرح شد. رحیم‌ صفوی تأكید کرد: «در شب اول عملیات باید 50 دستگاه تانك و 50 دستگاه لودر و بلدوزر از اروند عبور داده شود.» چگونگی عبور این تجهیزات، محورهای عبور و اینكه عبور وسایل سنگین باید متمركز باشد یا هر یگان خودش تجهیزات مورد نیازش را عبور دهد، مورد بحث قرار گرفت. فرمانده نیروی زمینی گفت كه عبور وسایل سنگین متمركز خواهد بود و برای هر لشكر هم به‌طور محدود سطحه شناور منظور می‌كنیم. محمود احمدپور از مسئولان پشتیبانی سپاه با ذكر اینكه در عملیات خیبر و بدر از مشكلاتی كه درمورد عبور داشتیم ضربه خوردیم، تأكید كرد كه علاوه‏بر ضرورت برنامه‌ریزی برای عبور متمركز تجهیزات سنگین و نیز واگذاری امكانات به لشكرها برای عبور تجهیزات خودشان، باید برای محورهای عبور و آبراه‌هایی كه وسایل بایستی از آنها عبور كند، برنامه‌ریزی انجام شود تا تداخل پیش نیاید. این جلسه با بحث درباره عقبه‌ها، تقسیم نهرها برای استفاده یگان‌ها و نیز احتمالات مختلفی كه ممكن است هنگام عملیات بروز كند، به پایان رسید.[۲]

گزارش -53

شامگاه امروز جلسه قرارگاه مركزی سپاه پاسداران (قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) سپاه) برای بررسی اقداماتی كه قرارگاه نوح(ع) و یگان‌های زیر امر این قرارگاه در منطقه اروندرود به‏منظور آماده‌سازی زمینه اجرای عملیات در منطقه فاو انجام داده‌اند، تشكیل شد.* این جلسه از ساعت 20:25 در محل سایت اهواز برگزار شد و تا 21:50 ادامه یافت. ابتدا فرمانده قرارگاه نوح(ع) توضیحاتی درباره منطقه مأموریت و مانور این قرارگاه بیان كرد. وی خط حد و منطقه مأموریت قرارگاه نوح(ع) را از نهر ابودگل تا دهانه اروندرود اعلام كرد و گفت كه این منطقه میان یگان‌های تحت امر قرارگاه (لشکر19، لشکر41 و تیپ33) تقسیم شده تا اقدامات مهندسی و شناسایی منطقه را انجام دهند. در ادامه، فرمانده لشكر19 فجر منطقه مأموریت این لشكر در شرق اروند را از نهر مچری تا نهر ابودگل اعلام كرد كه در این محدوده 7 نهر جاری است. نبی رودكی افزود كه این منطقه به‏دلیل نداشتن جاده اسفالت، نیازمند كار مهندسی بسیاری است كه تاكنون جاده‌هایی احداث شده است. وی گفت این منطقه نیاز به 3 اسكله دارد كه به‏دلیل نرسیدن بیل مكانیكی هنوز احداث نشده است. وی توضیح داد كه نهرها در حالت جزر حدود 120 سانتی‌متر آب دارند. كه البته در اول، وسط و آخر هر ماه به حدود 30 سانتی‌متر كاهش می‌یابد. فرمانده لشكر19 فجر همچنین گزارشی از اقدامات شناسایی انجام‏شده در منطقه این لشكر و انواع موانع موجود در این منطقه را بیان كرد. وی افزود 7 گردان نیروی درحال آموزش در منطقه سد گتوند داریم که 3 گردان آنها خط‏شکن هستند. 150 نفر نیز درحال آموزش غواصی‌اند. واحدهای پشتیبانی لشكر4 هم در وضعیت آمادگی مناسبی هستند. رودكی توضیح داد كه غیر از وسایل مهندسی چیز دیگری به منطقه عملیاتی منتقل نشده است و از لشكر19 فقط 3 نفر به طرح كلی عملیات توجیه شده‌اند. در ادامه جلسه، فرمانده لشكر41 ثارالله(ع) خط حد این لشكر در شرق اروندرود را از نهر بلامه تا نهر حاج‌محمد اعلام كرد و افزود جاده‌سازی را در این منطقه شروع كرده‌ایم كه پیشرفت آن بستگی به تعداد كمپرسی‌هایی دارد كه خاك و سنگ و... می‌آورند. وی گفت باتوجه‏به نزدیك بودن نیروهای عراقی، نمی‌توان گفت كه دشمن از فعالیت‌های ما بی‌خبر است، ولی تاكنون عكس‌العملی نشان نداده است. قاسم سلیمانی گفت در منطقه مأموریتمان با اقدامی ابتكاری، تعدادی اسكله آنتنی‌شكل ساخته‌ایم كه با جزرومد آب پایین و بالا می‌روند. وی ازجمله اقدامات آماده‌سازی را دوسقفه كردن ساختمان‌های موجود در منطقه و ساختن پناهگاه برای گردان‌ها و آماده‌سازی اورژانس ذكر كرد. فرمانده لشكر41 گفت 8 گردان رزمی سازماندهی كرده‌ایم که 4 گردان آن خط‏شکن هستند. همچنین 2 گردان پدافندی و 2 گردان احتیاط داریم و 3 گردان درحال آموزش هستند. 180 نفر نیز برای غواصی و تخریب آموزش می‌بینند. وی گفت كه شناسایی مواضع دشمن را طی 20 روز انجام داده‌ایم و شناسایی فعلاً قطع شده است. وی افزود ما به این نتیجه رسیده‌ایم که باید برای انهدام هر سنگر دشمن یك آتش مستقل در نظر گرفته شود. درباره اقدامات دشمن در منطقه علی فدوی مسئول اطلاعات قرارگاه نوح(ع) گفت آتش توپخانه ارتش عراق اخیراً در چندجا افزایش یافته است. همچنین عراقی‌ها درحال ترمیم جاده نزدیك رودخانه هستند. از دو ماه قبل نیز احداث مواضع توپ‌ و تانك را شروع كرده‌اند. وی افزود كه در منطقه خسروآباد موانع دشمن منظم‌تر و عمق‌ آن كمتر از 100 متر است. در منطقه قرارگاه نوح فاصله سنگر‌های دشمن تا رودخانه كم است. ارتش عراق همچنین دشمن در سرتاسر خط موانع ضد قایق گذاشته است. فرمانده كل سپاه از فرماندهان لشكر ثارالله و لشکر فجر خواست كه برای 48 ساعت آینده نیروهای شناسایی‌شان را به عمق بفرستند. برادران سلیمانی و رودكی گفتند به‏دلیل اینكه احتمال اسیر شدن نیروهای شناسایی زیاد است تاكنون صلاح ندیده‌ایم كه از 15 متری خط اول دشمن جلوتر بروند.[۳] محسن رضایی همچنین به آنان گفت: «فرمانده گردان‌هایتان را توجیه كنید؛ با مسئول طرح و عملیات خودتان بحث كنید؛ با آنان دو سه جلسه داشته باشید و درباره شکستن خط، پاك‌سازی، نحوه عبور، پیاده شدن در محل درست و... بحث كنید. بروند یك دید در منطقه بزنند که بتوانند نظر بدهند. ما می‌آییم با اینها بحث می‏كنیم.» "زمان مناسب برای عبور نیروهای خط‌شكن و چگونگی هماهنگی یگان‌ها برای عبور و زمان آن، ضرورت توجه دقیق به وضعیت جزرومد آب و زمانی‏كه طول می‌كشد تا نهرهای مختلف براثر مد آب پر شود و نیز فاصله زمانی تأثیر مدوجزر از پایین‌ترین نقطه تا بالاترین نقطه عملیات و چگونگی بهره‌گیری مناسب از وضعیت جزرومد آب برای عبور نیروهای خط‌شكن" موضوع‏هایی بود كه فرمانده قرارگاه كربلای2 در ادامه جلسه به آن پرداخت و حاضران درباره آن به بحث پرداختند و مقرر شد پس از بررسی بیشتر در جلسه‌ای به‏طور مستقل به این موضوع پرداخته شود. در بخش دیگری از این جلسه محسن رضایی درباره بمباران‌ها و فعالیت‌های اخیر دشمن سؤال كرد كه جمع‏بندی پاسخ‏ها چنین بود: 1. منطقه هویزه، جاده جفیر، غرب پاسگاه برزگر، طبر، شط‌علی از هدف‌های اخیر بمباران‌های دشمن بوده است. 2. هركجا رادیو رله ارتش باشد، عراق بمباران می‌كند. 3. اخیراً گشت هلیكوپترها در منطقه هور زیاد شده است.[۴]

گزارش -54

تلاش واحدهای اطلاعات قرارگاه و یگان‌های مأمور به اجرای عملیات در منطقه فاو برای شناسایی خطوط، موانع، استحكامات، گسترش نیرو و دیگر امكانات دشمن در این منطقه ادامه دارد. ازجملة این تلاش‌ها، اقدامات دو گروه شناسایی از لشكر25 كربلا و یگان اطلاعاتی احد است كه در شامگاه امروز انجام شده است. گزارش یكی از گروه‌های شناسایی لشكر25 كربلا از محوری كه شناسایی آن را به عهده داشته، چنین است: «حركت: ساعت 18:05 تاریخ 26/9/64؛ برگشت ساعت 19:30؛ وضعیت آب هنگام حركت: مد راكد. الف) وضعیت ساحل و موانع: 1. گل‏ولای 4 تا 5 متر بین دو میله خورشیدی 2. پوشش گیاهی: از میله خورشیدی دوم تا خاكریز دشمن چولان انبوه وجود دارد. 3. موانع خط دشمن: دو ردیف میله خورشیدی به فاصله 1 تا 5/1 متر و ارتفاع میله‌ها از سطح زمین 2 متر؛ سیم‌خاردار حلقوی. ب) گزارش جزءبه‏جزء: در ساعت 18:05 دقیقه از لبه اروند حركت كرده و در ساعت 18:30 دقیقه به هدف رسیدیم و در كنار میله خورشیدی ایستاده‌ایم بعد از عبور از میله اولی نزدیك چولان صدای نگهبان به گوش می‌رسید. چند متری مسیر خود را عوض كرده پس از عبور از میله خورشیدی اول (بین میله خورشیدی اول و دوم به فاصله 4 متر یك منطقه باز همراه گل‏ولای وجود دارد) و نزدیك میله خورشیدی دوم سیم‏خاردارهایی نزدیك میله خورشیدی (بالا و پایین) میله دوم قرار داشت كه مانع عبور ما گردید و دوباره چند متری مسیر خود را عوض كرده، پس از عبور از میله خورشیدی اول به میله خورشیدی دوم رسیدیم (اول چولان‌ها). در داخل چولان‌ها سیم‌خاردار حلقوی به‏صورت پراكنده وجود دارد كه مانع از عبور ما گردید و بعد از آن تا خاكریز دشمن موانعی بجز سیم‌خاردار حلقوی همراه با نبشی به چشم نمی‌خورد. در ساعت 19:05 دقیقه از آنجا حركت نموده و ساعت 19:35 دقیقه به مقر خود رسیدیم.»[۵] گزارش شناسایی گروه احد5 نیز چنین است: «حركت: 26/9/64 ساعت 18:30؛ برگشت: 26/9/64 ساعت 19:15؛ وضعیت آب: ابتدای حركت، جزر؛ وسط آن، مد راكد؛ شروع برگشت، جزر. گزارش جزءبه‏جزء: ساعت 18:30 به‏طرف خط دشمن حركت نموده كه حالت آب، جزر؛ ولی وسط آن، مد راكد بوده است و ساعت 18:50 به ابتدای میله‌های خورشیدی كه ارتفاع آن 120 سانتی‌متر می‌باشد در جلوی سكویی قرار داشته، برخوردیم. بعد از طی 5 متر از میله‌های خورشیدی به سكویی رسیده كه بعد از آن میله‌های خورشیدی همراه با چولان و سیم‌خاردار حلقوی می‌باشد. بعد از طی موانع، حدود 10 متر چولان است. بعد از چولان سه ردیف سیم‌خاردار ساده همراه با نبشی می‌باشد كه تا خاكریز دشمن حدود 5 متر فاصله دارد و این فاصله تا خاكریز چولان می‌باشد. پس از اتمام شناسایی ساعت 19:15 دقیقه كه آب در حالت جزر بود به‏طرف مقر خود حركت كردیم.»[۶]

گزارش -55

معاونت اطلاعات قرارگاه كربلا امروز در گزارشی به معاونت اطلاعات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) اعلام كرد كه پس از اینكه دو تن از نیروهای شناسایی تیپ10 سیدالشهدا(ع) از مأموریت شناسایی در محور ام‌الرصاص بازنگشتند، دشمن به این منطقه بسیار حساس شده است طوری‏كه :«1. در 23/9/64 نیرویی به استعداد 6 گردان در غرب پل جزیره ام‌البابی مستقر نموده و افرادی را جهت توجیه به جزیره می‌فرستد. 2. در 24/9/64 اقدام به ریختن فیلر (گلوله‏های منور) در منطقه نموده است. 3. نیروهای پیاده دشمن در داخل جزیره به‌شدت حساس شده طوری‏كه شب‌ها منطقه را با كالیبر (تیربار) آتش می‌ریزد و اقدام به تجسس در جلو مواضع خود می‌نمایند و با شنیدن حركتی یا صدایی جزئی، نارنجك پرتاب می‌كند. دشمن در 24 و 25 آذر 1364 این منطقه را با حدود 5 گردان نیروی پیاده تقویت كرده است. این نیروها با اتوبوس، كمپرسی و ایفا به منطقه آمده‌اند.»[۷]

گزارش -56

رئیس ستاد نیروی زمینی سپاه پاسداران امروز در نامه‌ای به رئیس‌ ستاد مركزی سپاه، زمان تأمین نیروی مورد نیاز برای عملیات را اعلام كرد: «باتوجه‏به زمان‌بندی فعالیت‌های مربوط به نیرو، لازم است كلیه نیازهای نیرویی اعم از بسیج و پاسدار قبل از پایان آذرماه مطابق برآورد، تأمین شده باشد، لذا خواهشمند است دراین‏زمینه برنامه لازم را به مناطق و نواحی ابلاغ فرمایید.»[۸]

گزارش -57

ستاد نیروی زمینی سپاه پاسداران امروز با ارسال نامه‌هایی با قید "اقدام سریع" برای واحد بهداری و واحد طرح و عملیات، زمان‌بندی آمادگی واحدهای بهداری، زرهی، توپخانه، ادوات و مخابرات را برای اجرای عملیات در دو منطقه هور و فاو اعلام كرد. در نامه به واحد بهداری آمده است: «لازم است حداكثر تا تاریخ 28/9/64 زمان‌بندی كلیه اقدامات مربوط به بهداری و ش.م.ر. و آماده‌سازی آنها را طوری تنظیم و اعلام نمایید كه حداكثر تا تاریخ 30/10/64 آمادة اجرای مأموریت باشند.»[۹] در نامه ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد طرح و عملیات نیروی زمینی سپاه درباره آمادگی مخابرات آمده است:«لازم است حداكثر تا تاریخ 28/9/64 زمان‌بندی كلیه اقدامات مخابراتی و آماده‌سازی ارتباط مخابراتی را طوری تنظیم و اعلام دارید كه حداكثر تا تاریخ 15/10/64 این اقدامات در منطقه فدك [فاو] و تبوك [هور] به اتمام رسیده باشد.»[۱۰] همچنین در نامه این ستاد به واحد طرح و عملیات درباره آمادگی زرهی آمده است: «لازم است حداكثر تا تاریخ 28/9/64 زمان‌بندی مربوط به اقدامات زرهی و به‏كارگیری ادوات زرهی را به‏نحوی تنظیم و اعلام نمایید كه حداكثر تا تاریخ 30/10/64 ادوات زرهی آماده اجرای مأموریت در دو منطقه فدك و تبوك باشند.»[۱۱] در نامه‌ ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد طرح و عملیات درباره آمادگی توپخانه آمده است: «لازم است حداكثر تا تاریخ 28/9/64 كلیه فعالیت‌های مربوط به آماده‌سازی توپخانه را با در نظر گرفتن تحویل 20 گردان توپخانه از ارتش به‌نحوی تنظیم و اعلام نمایید كه از تاریخ 5/11/1364 یگان‌های توپخانه آماده اجرای مأموریت در منطقه تبوك و فدك باشند.»[۱۲] در نامه ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد طرح و عملیات درباره آمادگی ادوات آمده است: «لازم است حداكثر تا تاریخ 28/9/64 زمان‌بندی كلیه اقدامات مربوط به آماده‌سازی گردان‌های ادوات و نیز ادوات مربوط به یگان‌های زرهی را طوری تنظیم و اعلام دارید كه حداکثر تا تاریخ 30/10/64 سازمان‌های ادوات آمادگی اجرای مأموریت در دو منطقه فدك و تبوك را داشته باشند.»[۱۳] نامة ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد طرح و عملیات درباره آمادگی مخابرات چنین است: «لازم است حداكثر تا تاریخ 28/9/64 زمان‌بندی كلیه اقدامات مخابراتی و آماده‌سازی ارتباط مخابراتی را طوری تنظیم و اعلام دارید كه حداكثر تا تاریخ 15/10/64 این اقدامات در منطقه فدك و تبوك به اتمام رسیده باشد.»[۱۴]

گزارش -58

واحد مخابرات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) (سپاه) امروز در نامه‌ای به فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران گزارشی را از اقدامات آماده‌سازی مخابرات مناطق عملیاتی كه به‏همت این واحد انجام‌ شده یا درحال اجراست، اعلام كرد كه خلاصه آن چنین است: الف) برقراری ارتباط تلفنی منطقه‌ای با كابل در مسیرهای 1. خسروآباد به‏طرف شهر اروندكنار (انتهای جاده شهدا) به مسافت 8 كیلومتر. 2. ارتباط تلفنی اف ایكس از ابتدا به انتهای جاده شهدا به مسافت 23 كیلومتر. 3. مسیر فرعی جاده منشعب شهدا به‏طرف جاده اروندكنار به قاسمیه به طول 6 كیلومتر. ب) ارتباط تلفنی سیستم باسیم (كاریر) این واحد مسیر 197 كیلومتری اهواز - قفاص را به سه فاز اجرایی تقسیم كرده كه عملیات نصب تیرك و كشیدن خطوط بیش از 70 كیلومتر آن (فاز1) پایان یافته است. این 70 كیلومتر تیركوبی امكانات واگذاری 24 كانال تلفنی اف ایكس را ازطریق سیم از سه‏راه وحدت (تقاطع جاده وحدت و جاده ماهشهر) به‏طرف ابتدای جاده شهدا و قفاص در اختیار می‌گذارد. این اقدامات حدود 50 روز است پایان یافته، ولی هنوز به‏دلیل تحویل ندادن ساختمان‌های سایت این واحد در ابتدا و انتهای جاده، این خطوط بارگذاری نشده است و تا زمانی‏كه ساختمان‌های سایت واگذار نشود دادن ارتباط تلفنی ازطریق این خطوط مقدور نمی‌باشد. پ) ارتباط تلفنی بی‌سیم (ماكس) این ارتباط به‏صورت ارتباط رزرو منطقه مد نظر می‌باشد كه به‏دلیل ساخته‌نشدن سایت‌های مذكور در بند (ب)، اقدامی دراین‏مورد انجام نشده است و این در حالی است كه واحد مخابرات حدود شش ماه است كه این سیستم ارتباطی را تا دارخوین آورده است. ت) كنترل ارتباط بی‌سیمی تاكنون هیچ‌گونه امكان كنترل در استفاده بی‌سیم در مناطق عملیاتی نبوده است، ولی این واحد امكان كنترل شبكه‌های بی‌سیم را تا زمان عملیات دارد و این بسته به این است كه آمار لشكرها و تیپ‌ها و مكاتبات آنها با قرارگاه‌ها برای این واحد هرچه سریع‌تر روشن گردد. این موضوع درمورد واحدهای قرارگاه‌های تابعه و قرارگاه خاتم نیز صدق می‌كند. ث) ارتباط واحدها برای برقراری ارتباط واحدهای رزمی مانند مهندسی، توپخانه، ادوات، زرهی، ش.م.ر.، بهداری، پدافند و...، واحد مخابرات باید اطلاعات دقیقی از مكان‌های استقرار و مأموریت آنها داشته باشند. گفتنی است كه رئیس ستاد نیروی زمینی سپاه پس از دریافت و مطالعه این نامه در زیر آن برای واحد مخابرات چنین نوشته است: 1. نامه‌ای برای واحد مهندسی تهیه نمایید كه پیگیری ایستگاه‌ها (ساختمان سایت) را بكند، تا امضا شود. 2. كتباً نیازمندی‌های واحدهای خودمان را بخواهید تا اینجانب امضا نمایم.[۱۵]

گزارش -59

ارتش عراق به جزیره مینو حمله شیمیایی كرد. در اجلاس "امنیت و چشم‌انداز خلع سلاح در اروپا" استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی تحولی رعب‌آور خوانده شد. یگان ش. م. ر. قرارگاه نوح(ع) اعلام كرد كه ارتش عراق در ساعت 11:30 روز 26 آذر 1364 به جزیره مینو حمله شیمیایی كرده است. این حمله با گلوله‌های توپ كه حامل مواد شیمیایی از نوع عامل خون بوده، اجرا شده است.[۱۶] براثر این حمله چند تن مصدوم شده‌اند.[۱۷] از سوی دیگر، در اجلاس بین‌المللی "امنیت و چشم‌انداز خلع سلاح در اروپا" - كه روزهای 16 و 17 دسامبر (25 و 26 آذر 1364 در ژنو تشكیل گردید - آقای آرنولد امسس از كشور هلند با اشاره به مدارك قطعی تیم بازرسی سازمان ملل دال‏بر استفاده از گاز خردل و احتمالاً گاز اعصاب "تابون" در جنگ خلیج فارس، این اقدام را رعب‌آور خواند و گفت این واقعیت كه كشوری چون عراق - كه ازلحاظ صنعتی چندان توسعه‌یافته هم نیست - می‌تواند سلاح‌های شیمیایی تولید و استفاده كند و تنها با واكنش ملایم افكار عمومی جهان و هشدار رئیس شورای امنیت روبه‏رو شود، ممكن است كشورهای دیگر را به این فكر بیندازد كه خود را به جنگ‌افزار شیمیایی مسلح نمایند.[۱۸]

گزارش -60

هواپیماهای نیروی هوایی ایران محل استقرار نیروهای عراقی را در اطراف پاسگاه فكه عراق بمباران كردند. ستاد مشترك ارتش جمهوری اسلامی در اطلاعیه نظامی شماره 2322 اعلام كرد كه خلبانان نیروی هوایی در ساعت 7:30 صبح امروز به‏تلافی حمله هوایی عراق به دو واحد صنعتی ایران، در یك مأموریت برون‏مرزی، مواضع نیروهای عراقی مستقر در حوالی شمال‏غرب پاسگاه فكه عراق را بمباران كردند و سالم به پایگاه خود بازگشتند.[۱۹] طبق این اطلاعیه: «در این بمباران تلفات و ضایعات سنگینی به نیروها و ادوات جنگی دشمن وارد شد و دود ناشی‏از بمباران، فضای منطقه عملیاتی را پوشاند.»[۲۰] ارتش عراق در اطلاعیه شماره 2055 خود ضمن تأیید حمله هوایی ایران، اعلام كرد: «دو فروند هواپیمای ایرانی قصد تجاوز به حریم هوایی مرزهای بین‌المللی عراق در منطقه عملیاتی شرق میسان (سپاه چهارم) را داشتند كه براثر آتش پدافند هوایی قبل از رسیدن به اهداف خود مجبور به فرار شدند.»[۲۱]

گزارش -61

هواپیماهای عراقی امروز به اطراف هویزه و مناطق عملیاتی جزایر مجنون و هورالهویزه حمله كردند. ارتش عراق ادعا كرد كه به یك هدف بزرگ دریایی حمله كرده است. سواحل كویت براثر حمله به نفتكش‌ها آلوده شده است. هواپیماهای عراقی در ساعت 23:50، اطراف شهر هویزه را بمباران كردند كه براثر آن 2 غیرنظامی مجروح و تعدادی از احشام منطقه تلف شدند.[۲۲] به‌گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، در این حمله یكی از اهالی روستای قیصریه مجروح شد و تعداد بسیاری از گوسفندان مردم محروم این روستا تلف شدند.[۲۳] حملات هوایی عراق به مناطق عملیاتی نیز امروز ادامه یافت. ارتش عراق در اطلاعیه نظامی شماره 2055 خود اعلام كرد كه هواپیماهای این كشور با اجرای 99 حمله در مناطق عملیاتی، جنگ‌افزارها، تجهیزات و نیروهای ایران را در مناطق مأموریت سپاه سوم و سپاه ششم ارتش عراق هدف قرار دادند و به پایگاه‌های خود بازگشتند.[۲۴] قرارگاه كربلا نیز در گزارشی به قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) حملات امروز هواپیماهای عراقی را چنین اعلام كرد: در ساعت 13:30، چهار نقطه در 600 متری جنوب شهرك، 4 كیلومتری شرق شط‌علی، معدن خاك، یك كیلومتری تقاطع بزرگ‏راه بدر؛ ساعت 14:00، اطراف دژبانی جاده شهید همت؛ ساعت 15:00، شش كیلومتری جنوب چهارراه صاحب‌الزمان(عج)، ضلع شرقی جزیره شمالی، خط نهروان (لشكر ثارالله(ع)) و مقر گردان شهید بهشتی بمباران شد.[۲۵] ارتش عراق همچنین در اطلاعیه نظامی شماره 2055 اعلام كرد كه ساعت 12:10 امروز یك هدف بزرگ دریایی را در نزدیكی سواحل ایران مورد اصابت قرار داده است.[۲۶] اما منابع دریایی مستقل این خبر را تأیید نكردند.[۲۷] خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز به نقل از مطبوعات كویت گزارش داده است كه درپی حملات هوایی عراق علیه نفتكش‌ها، در آب‌های خلیج فارس لكه نفتی بزرگی از دو روز اخیر در آب‌های كویت پدیدار و موجب آلودگی سواحل كویت شده است. این مطبوعات پیش‌بینی می‌كنند كه این لكه نفتی در روزهای آینده براثر جزرومد دریا، مناطق گسترده‌ای از سواحل كویت را آلوده كند.[۲۸]

گزارش -62

تلاش‌های علنی ایران برای آماده‌سازی زمینه اجرای عملیات گسترده ازجمله اعزام مستمر كاروان‌های راهیان كربلا به‏سوی جبهه‌ها، عراقی‌ها را به واكنش و تهدید واداشته است. آنها این اعزام‌ها را نیز بهانه‌ای برای بمباران مناطق غیرنظامی كرده‌اند. سرپرست ستاد تبلیغات جنگ اقدامات اخیر نیروی هوایی عراق را تلاشی برای جبران كاهش روحیه نیروهای عراقی خواند. به گفته رادیو صوت‌الجماهیر، نعیم حداد عضو فرماندهی حزب بعث عراق و دبیركل جبهه ملی و قومی، تأكید كرد كه ارتش عراق برای سركوب هرگونه‌ اقدامی ازسوی ایران در آمادگی كامل به سر می‌برد.[۲۹] رادیو بغداد نیز در برنامه فارسی خود گفت ارتش عراق مشغول جابه‌جایی نیروهایش دربرابر ایران است. اگر ایران به سرنوشت اهالی غیرنظامی شهرها و روستاهایش علاقه‌مند است نباید اجازه دهد كه این نیروها در مراكز شهرها و روستاهای مرزی به آرایش جنگی علیه عراق دست بزنند. رادیو بغداد افزود كه عراق منتظر نمی‌ماند تا ایران مواضع خود را مستحكم كند و بعد دست به تجاوز علیه عراق بزند. ما به همین دلیل مجبوریم شهرها و روستاها را بمباران كنیم.[۳۰] نشریه جمهوریت چاپ تركیه نیز امروز در گزارشی با عنوان "تشدید نبرد خلیج" نوشته است: «درحالی‏كه در روزهای اخیر در روند جنگ تغییرات عمده‌ای به چشم می‌خورد و نبرد تشدید می‌گردد، اخباری دایر بر تدارك یك حمله وسیع ازسوی ایران به مواضع عراق از همه‏جا به گوش می‌رسد. خبرگزاری‌های غرب از تجمع و استقرار نیرویی متشكل از 500 هزار ایرانی در جبهه‌های مركزی و جنوبی جنگ خبر می‌دهند. این اخبار ازجانب عراق نیز مورد تأیید قرار گرفت. به گفته رادیو بغداد، هفته گذشته نیروهای عراقی در سطح بسیار وسیعی به‏حالت آماده‌باش در‌آمده‌اند. دراین‏میان، هواپیماهای جنگنده عراقی برای جلوگیری از حمله ایران از ده روز پیش به‏طور مداوم درحال بمباران مواضع ایران هستند.»[۳۱] از سوی دیگر، كمال خرازی سرپرست ستاد تبلیغات جنگ در گفت‌وگویی با خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: «رژیم عراق قصد دارد فشارهای روانی ناشی‏از بسیج و اعزام نیروهای رزمنده به جبهه‌های جنگ كه موجب گسستگی خطوط جبهه عراق شده است را با مانورهای نظامی - تبلیغاتی كاهش دهد.» به گفته خرازی، اولین تأثیر اعزام كاروان‌های راهیان كربلا، تضعیف روحیه سربازان عراقی و ایجاد اضطراب در آنها است. وی افزود: «این اضطراب به‌همراه آماده‌باش‌های صددرصد متوالی برای نیروهای نظامی فرساینده‌ترین شرایط را به وجود می‌آورد. لذا رژیم عراق برای دادن آرامش به سربازانش و تقویت روحیه آنان و مقابله با تأثیرات روانی این حركت مردمی، دست به مانورهای هوایی می‌زند و مناطق نظامی را بمباران كرده و به مناطق غیرنظامی تجاوز نموده و خبر آن را خیلی با آب‏وتاب پخش می‌كند.»[۳۲]

گزارش -63

حملات هوایی عراق به شهرها و مراكز غیرنظامی ساخت پناهگاه‌های عمومی را ضروری كرده است و از چندی پیش فعالیت‌هایی دراین‏زمینه آغاز شده است. مهندس نیك‌خواه مدیركل فنی شهرداری تهران دراین‏باره با بیان اینكه پناهگاه‌ها سه نوع عمومی، خصوصی و دامی هستند، گفت: «پناهگاه‌های عمومی كه اكنون مورد استفاده قرار می‌گیرد ساختمان‌های مقاوم و محكمی است كه بعضی از آنها با تغییرات جزئی تبدیل به پناهگاه می‌شود و سایر پناهگاه‌های عمومی را در اماكن عمومی نظیر پارك‌ها، مدارس و مساجد و مكان‌های دیگری كه امكان احداث پناهگاه داشته باشد می‌توان بنا كرد. وی افزود كه اخیراً كار احداث پناهگاه عمومی زیرزمینی در پارك شهید بهشتی جنوب میدان شوش با مسافت 300 متر مربع مطابق با استانداردهای بین‌المللی آغاز شده كه گنجایش 300 تن از برادران و خواهران را به‌طور مجزا دارد. وی همچنین گفت: «پناهگاه‌های عمومی طوری طراحی شده است كه در مقابل سلاح‌هایی نظیر سلاح‌های میكروبی، شیمیایی و بمب‌های اتمی با تعبیه نمودن فیلترهایی قابل‏مقاومت می‌باشد.»[۳۳] از سوی دیگر، امروز پناهگاه رجایی‏شهر با حضور مشاور وزیر كشور، استاندار تهران، سرپرست پناهگاه‌های استان تهران، فرماندار كرج، معاونان شهرداری تهران و مسئولان محلی افتتاح شد. علی‌اكبر ذكایی‏پور سرپرست پناهگاه‌های شهرستان كرج در گفت‌وگویی با خبرنگار كیهان گفت: «باتوجه‏به وجود پناهگاه‌های عمومی در مدارس، مساجد و میادین در این شهرستان، پناهگاه‌های خصوصی به ظرفیت 6 نفر به بالا ساخته شده است كه به متقاضیان واگذار می‌شود.» وی به ظرفیت پناهگاه‌های عمومی در مدارس و پیش‌بینی سرویس درمانی و بهداشتی و نیز برق اضطراری در داخل این پناهگاه‌ها اشاره كرد و افزود: «از این پناهگاه‌ها در زمان صلح برای كتابخانه، سالن مطالعه، فروشگاه، سالن ورزشی، مغازه و كلاس‌های نهضت‌ سوادآموزی استفاده می‌شود.»[۳۴]

گزارش -64

اقدامات ایذایی و درگیری گروه‌ها با نیروهای خودی در مناطق مرزی شمال‌غرب كشور ادامه دارد. امروز در درگیری میان نیروهای مستقر در پایگاه حاج بامیان واقع در محور مهاباد - سردشت با افراد مسلح حزب دمكرات، 6 تن از برادران سرباز شهید شدند.[۳۵] یكی از نیروهای تأمین محور سردشت - مهاباد نیز هدف حمله افراد ضدانقلاب قرار گرفت و شهید شد.[۳۶] به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا، نیروهای گروهان جندالله كه در تعقیب اشرار به روستای نمینجه از توابع پیرانشهر اعزام شده بودند در نزدیکی این روستا با افراد ضدانقلاب درگیر شدند. در این درگیری یكی از مسئولان گروهان شهید شد.[۳۷]

گزارش -65

از اقدامات حكومت عراق در سركوب مردم سلیمانیه و اربیل عراق و تیرباران سه دانش‌آموز عراقی امروز گزارش‌هایی منتشر شد. نشریه الجهاد در آخرین شماره خود با اشاره به تظاهرات مردم مسلمان شهر سلیمانیه نوشته است كه نیروهای امنیتی عراق تظاهرات مردم این شهر را به خاك و خون كشیدند. به نوشته این نشریه در شهر سلیمانیه حكومت نظامی برقرار و فعالیت‌های روزمره مختل شده است. در گزارش الجهاد آمده است: «روز 24 اكتبر (2 آبان) صدام، ‌45 هزار نفر نیروی مسلح ارتش بعث را - كه تیپ گارد ریاست‏جمهوری آنها را پشتیبانی می‌كردند - به دو شهر سلیمانیه و اربیل گسیل كرد كه آنها دستور داشتند تمام دو شهر را خانه به خانه به دنبال اسلحه و چریك‌های مسلح و فراریان جست‌وجو كنند. پیش از شروع مأموریت - كه برای نخستین‌بار انجام می‌شد - در این دو شهر از ساعت 4 صبح تا 4 بعدازظهر حكومت نظامی اعلام گردید.» این اقدام برای پیدا كردن كسانی بود كه گفته می‌شود در عملیات ترور صدام در شهر بعقوبه شركت داشتند و توانسته بودند به این دو شهر بگریزند. بنا بر این گزارش: «در این روز فقط در شهر سلیمانیه، 25 تن به جوخه آتش سپرده شدند.»[۳۸] بولتن خبری مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق نیز در گزارشی نوشته است: «در روز 26 آذر مقامات بعثی استان سلیمانیه همه معلمان این شهر را در دبیرستان روشنفکری واقع در خیابان ابراهیم پاشا فراخوانده و سه دانش‌آموز قهرمان را كه متهم به قتل یك مزدور بعثی بودند در حضور معلمان تیرباران كردند. به‌دنبال انتشار این خبر در میان اهالی شهر، تظاهرات گسترده‌ای حاكی‏از خشم و نفرت مردم از جلادان بعثی، تمام خیابان‌های شهر را فراگرفت.» به نوشته این بولتن، رژیم عراق چندی پیش با صدور اطلاعیه‌ای تهدید کرد که درصورت ترور هر مزدور بعثی تمام اهالی آن محله مسئولیت حادثه را تحمل خواهند كرد و تحت تعقیب قرار می‌گیرند.[۳۹]

گزارش -66

"ستاد هماهنگی دانشگاه‌ها در خدمت جنگ" با شركت دفتر تحكیم وحدت، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، جهاد دانشگاهی و سپاه پاسداران تشكیل شد. این ستاد كه برای پشتیبانی و تحقق شعار "دانشگاه در خدمت جنگ" و استفاده از تخصص‌ها و نیروهای دانشگاهی در حل مسائل و مشكلات جنگ تشكیل شده است، روز پنجشنبه 28 آذر جلسه‌ای در آمفی‌تئاتر دانشكده فنی دانشگاه تهران برپا می‌كند تا مسائل مقدماتی اعزام كاروان كربلا و گروه‌های تخصصی دانشگاهیان در خدمت جنگ را بررسی كند. از عموم دانشگاهیان دعوت شده تا در این گردهمایی شركت كنند. گفتنی است كه در قطعنامه‌ دومین كنگره دانشجویان مسلمان دانشگاه‌ها در آبان‌ماه گذشته، درخواست مشاركت بیشتر دانشگاهیان در جنگ شده است. چندی پیش نیز وزارت فرهنگ و آموزش عالی در دستورالعملی از دانشگاه‌ها خواست تا تسهیلات لازم را برای شركت دانشجویان، استادان و كارمندان داوطلب حضور در جبهه فراهم كنند كه به‏دنبال آن درخواست‌ها، این ستاد هماهنگی برای بررسی راه‌ها و مشكلات و نحوه استفاده از نیروهای انسانی و تخصص‌های دانشگاهی در خدمت جنگ تشكیل شد.[۴۰]

گزارش -67

در ادامه عزیمت كاروان‌های راهیان كربلا به جبهه‌های جنگ، امروز كاروانی از نیروهای رزمنده بسیجی ابهر و جمع كثیری از جوانان امدادگر شهرستان گچساران رهسپار مناطق جنگی شدند.[۴۱] امروز همچنین یك كامیون و یك وانت‌بار هدایای روستاییان تنكابن و جویبار به جبهه‌های جنگ ارسال شد.[۴۲] از سوی دیگر، دفتر مركزی بسیج عراق سپاه پاسداران و مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق با انتشار اطلاعیه مشتركی اعلام كردند كه دومین كاروان راهیان كربلای مجاهدین مسلمان عراقی روز یكشنبه اول دی‌ماه سال جاری از اهواز عازم جبهه‌های نبرد خواهند شد. در این اطلاعیه از همه عراقی‌های مقیم ایران دعوت شده است روز شنبه 30 آذر خود را به مراكز بسیج عراق سپاه پاسداران یا مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق معرفی كنند. تا ترتیب اعزام آنها داده شود.[۴۳]

گزارش -68

آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور، صبح امروز در جمع عده‌ای از امت ایثارگر كه برای تقدیم هدایای خود به جبهه‌های جنگ با ایشان ملاقات كردند با اشاره به حركت عظیم راهیان كربلا و تزلزل رژیم عراق، گفت كه این رفت‏وآمدها و اظهاراتی كه این روزها صورت می‌گیرد برای جلوگیری از تزلزل روحیه رژیم بعثی است. رئیس شورای عالی دفاع هدایایی را كه مردم مستضعف و متوسط تقدیم جبهه‌های جنگ تحمیلی می‌كنند، پیام خستگی‌ناپذیری مقاومت و جدایی‌ناپذیری ملت از انقلاب و مسئولان انقلاب دانست و آن را بزرگ‌ترین ضربه به مغزها و سازمان‌ها و تشكیلاتی كه در انتظار خستگی ملت دلیر ایران هستند، اعلام كرد.[۴۴]

گزارش -69

ازجمله فعالیت‌های سیاسی و دیپلماتیك منطقه‌ای امروز جمهوری اسلامی ایران، دیدار مشاور نخست‌وزیر تركیه با نخست‌وزیر ایران، دعوت وزیر امور خارجه ایران از وزیر مشاور در امور خارجی امارات برای سفر به ایران، ادامه دیدار وزیر ارشاد اسلامی ایران از سوریه و پایان سفر وزیر بازرگانی ایران به یمن است. مشاور نخست‌وزیر تركیه كه یكشنبه‏شب (24/9/1364) وارد تهران شده است صبح امروز با نخست‌وزیر ایران دیدار كرد. در این دیدار نخست‌وزیر اظهار امیدواری كرد كه سفر آتی آقای تورگوت اوزال (نخست‌وزیر تركیه) به تهران موجب تعمیق هرچه بیشتر روابط دو كشور شود.[۴۵] از سوی دیگر، خبرگزاری كویت گزارش داد: «منطقه خلیج [فارس] طی چند روزه آینده شاهد اقدامات خوش‌بینانه‌ای به‏منظور یافتن یك راه‌حل صلح‌آمیز برای جنگ ایران و عراق خواهد بود. گفت‏وگوهای فشرده‌ای بین كشورهای عضو شورای همكاری خلیج [فارس] و جناح‌های درگیر جنگ صورت خواهد گرفت و در این چهارچوب دیدارهایی از تهران و بغداد انجام خواهد شد. راشد عبدالله وزیر مشاور در امور خارجی امارات عربی متحده، روز گذشته (دوشنبه) دعوت‏نامه‌ای از علی‌اكبر ولایتی همتای ایرانی خود برای سفر به تهران دریافت داشت.» خبرگزاری كویت افزود: «دیدار ولایتی از امارات طی هفته‌ گذشته و سفر یوسف العلوی وزیر مشاور در امور خارجی عمان به كشورهای منطقه نیز در همین چهارچوب بوده است.»[۴۶] حجت‌الاسلام خاتمی وزیر ارشاد اسلامی كه در رأس هیئتی در سوریه به سر می‌برد امروز در مراسم افتتاح رایزنی فرهنگی ایران در دمشق گفت: «گرچه روابط فرهنگی ما همچون روابط اقتصادی و سیاسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سطح بسیار خوبی گسترش یافته است، ولی امروز مسلمانان دنیا بیش از هر زمان احتیاج به همبستگی دارند و هیچ وجهی برای اتحاد مانند وجه فرهنگی آن پایدار نیست.» وزیر ارشاد اسلامی با ذكر تجاوز ارتش عراق و راه‌اندازی جنگ تحمیلی به‏دست حكومت عراق، آن را دلیل بر حقانیت انقلاب اسلامی دانست و گفت: «ما همان‌گونه‏كه با امریكا و اسرائیل سر آشتی نداشته‌ایم با مزدوران نیز آشتی نمی‌كنیم و به پیروزی خود اطمینان داریم. ما خوشوقتیم كه در جهان عرب و اسلام نیروهای پیشرو مخصوصاً سوریه را در كنار خود می‌بینیم و این نشانگر وحدت هدف ماست.»[۴۷] وزیر ارشاد اسلامی همچنین امروز در دمشق با شیخ محمدمهدی شمس‌الدین نایب‏رئیس مجلس اعلای شیعیان لبنان و نیز گروهی از روحانیون تجمع علمای مسلمین لبنان به‌طور جداگانه دیدار كرد. در این دیدارها اوضاع جاری لبنان و تلاش روحانیان شیعه و سنی برای وحدت تشریح شد. آقای خاتمی نیز وحدت را از اساسی‌ترین پایه‌های موفقیت‌ مسلمانان بر مستكبران و استعمارگران برشمرد و خواستار تحكیم وحدت مسلمانان شد.[۴۸] همچنین وزیر بازرگانی جمهوری اسلامی ایران كه در رأس هیئتی از 23 آذر تا امروز در جمهوری دمكراتیك خلق یمن به سر می‌برد با مقامات این كشور ازجمله نخست‌وزیر، وزیر نیرو، معاون وزیر بازرگانی و معاون نخست‌وزیر و وزیر شیلات یمن دیدار و گفت‌وگو كرد. در پایان این سفر، یادداشت تفاهمی به امضا رسید.[۴۹]

گزارش -70

صدام حسین رئیس‌جمهور عراق كه روز گذشته با هیئتی بلندپایه به شوروی سفر كرده است، امروز با میخائیل گورباچف دبیركل كمیته مركزی حزب كمونیست اتحاد شوروی و آندره گرومیكو رئیس‌جمهور این كشور، دیدار كرد. گرومیكو این جنگ را بی‌معنا و ادامه آن را غیرمسئولانه خواند و صدام خود را صلح‌طلب و ایران را جنگ‌طلب نامید. به گزارش خبرگزاری تاس از مسكو، رئیس‌جمهوری شوروی در ضیافتی كه در كاخ كرملین برپا شد با اشاره به مراكز تشنج در نقاط مختلف جهان ازجمله خاورمیانه و جنگ ایران و عراق گفت: «تا جایی‏كه به جنگ ایران و عراق مربوط می‌شود موضع شوروی در قبال آن بیش از یك بار تشریح شده است. از لحظه شروع این جنگ ما عقیده داشته‌ایم و همچنان عقیده داریم كه این جنگی غیرلازم و بی‌معنا است این جنگ تنها به نفع آنهایی است كه به تضعیف عراق و ایران علاقه دارند.» گرومیكو افزود: «به نظر ما آنهایی كه برخلاف هر منطقی به ادامه این جنگ تا "پایان پیروزمندانه" فرامی‌خوانند و آن را وسیله تسویه حساب با دشمن و تحمیل اراده سیاسی خود بر او می‌دانند، غیرمسئول عمل می‌كنند. اتحادیه جماهیر شوروی طرف‌دار این است كه مسائل مورد نزاع بین عراق و ایران بر سر میز مذاكره حل‏وفصل شود و نه در میدان جنگ كه مردم، یونیفورم نظامی پوشیده كشته می‌شوند.»[۵۰] رادیو صوت‌الجماهیر عراق در گزارشی از این مذاكرات آورده است كه صدام حسین در این مهمانی گفت: «ویژگی روابط میان عراق و شوروی این است كه روابطی مفید و مثمر ثمر و پایدار و طولانی است و براساس واقعیت استوار است و پایه روشن آن در موافقت‌نامه دوستی و همكاری آوریل 1972 استوار شد.» صدام حسین افزود: «مشكل دیگری كه منطقه با آن مواجه است اصرار رژیم ایران بر ادامه جنگ تجاوزكارانه و توسعه‌طلبانه‌اش علیه عراق می‌باشد. عراق كراراً قبل از بروز جنگ مسلحانه و پس از آن و در طول سال‌های گذشته تمایل مخلصانه خود را جهت ایجاد روابط براساس حسن هم‌جواری و همكاری و احترام متقابل و حل مسائل ازطریق مسالمت‌آمیز اعلام نمود و علی‌رغم اصرار ایران بر ادامه جنگ و تجاوز به خاك و ملت عراق و پیامدهایی كه در بر داشت ازجمله خسارات سنگین، موضع عراق تغییر نكرد.» صدام حسین همچنین گفت: «اصرار حكام ایران بر ادامه جنگ و مخالفت با تصمیمات و ابتكارهای بین‌المللی كه دعوت به صلح براساس اصول مسالمت‌آمیز و قوانین بین‌المللی بوده است، منطقه را با خطرات بزرگ مواجه می‌سازد و به‌طور مؤكد به هدف‌های صهیونیسم و امپریالیسم خدمت می‌كند و درزمانی كه ملت و نیروهای مسلح ما با قهرمانی و قدرت در دفاع از حاكمیت و علائق خود در انتخاب روش خود در زندگی می‌جنگند تمایل صادقانه خود را جهت ایجاد راه‌حل از راه مسالمت‌آمیز و براساس اصولی كه حاكمیت و حیثیت و حقوق قانونی دو طرف را حفظ كند ابراز می‌نماییم. ما از كشورهای دوست من‌جمله شوروی می‌خواهیم تا تلاش‌های فزاینده و پیگیری را چه در سطح شورای امنیت و چه محافل دیگر جهت برقراری صلح‌ عادلانه و همه‌جانبه مبذول نمایند.»[۵۱]

گزارش -71

سفر غیرمنتظره صدام به شوروی، در صدر خبرها و گزارش‌های رسانه‌های جهان قرار گرفته است كه در این گزارش‌ها بیشتر به خریدهای تسلیحاتی عراق از شوروی، حمایت این كشور از عراق، درخواست عراق از شوروی برای پایان دادن به جنگ و تأكید بر پیمان دوستی دو كشور پرداخته شده است. به گزارش یونایتدپرس، صدام در نخستین سفر خود به شوروی در مقام رئیس‌جمهوری عراق، خواهان افزایش صدور اسلحه شوروی به عراق بوده، لكن همان‌گونه‏كه انتظار می‌رفت ذكری از این موضوع به عمل نیامده است. یونایتدپرس افزوده است كه به اعتقاد دیپلمات‌های غربی این سفر گرایش صریح مسكو را به‏سوی عراق، متحد سنتی خود، نشان می‌دهد. شوروی درپی بیش از پنج سال بی‌طرفی در جنگ خلیج فارس، نزدیك‌تر شدن خود را به عراق برای ایران پوشیده نگه نمی‌دارد. یك كارشناس غرب در امور مربوط به منطقه امروز گفت: این سفر تمایل شوروی را برای رنجاندن ایران در ذهن زنده می‌كند.[۵۲] خبرگزاری فرانسه نیز در گزارشی در این باره چنین آورده است: «به گفته كارشناسان سیاسی در مسكو، صدام حسین قصد دارد از ارسال سلاح‌های روسی به تهران ازطریق كشورهای كمونیستی و لیبی، اطلاعاتی از رهبران كرملین به دست آورد.»[۵۳] رایو اسرائیل نیز دراین‏باره می‌گوید: «رئیس‌جمهوری عراق در این دیدارها درخواست كرده سلاح‌های بیشتری از شوروی دریافت كند و برخی از منابع آگاه می‌افزایند كه صدام حسین هم‌زمان خواستار شده دولت مسكو ارسال اسلحه را برای حكومت اسلامی ایران متوقف سازد. گزارش‌های قبلی حاكی‏از آن بود كه شوروی ازطریق لیبی و سوریه موشك‌های زمین‏به‏زمین از نوع اسكاد دراختیار دولت تهران قرار داده و همچنین ازطریق كره شمالی مقادیر زیادی جنگ‌افزار به ایران فروخته است. گرچه شوروی ظاهراً در جنگ ایران و عراق بی‌طرف است، ولی به‌علت قرارداد دوستی و همكاری 15 ساله‌ای كه با دولت بغداد دارد كمك‌های گسترده‌ای دراختیار آن قرار می‌دهد و از سوی دیگر، برای حفظ جای پای خود در ایران و به دست آوردن برخی امتیازات سیاسی از قبیل جلوگیری از اعدام سران زندانی‌ حزب توده به ایران نیز كمك‌های نظامی و فنی می‌رساند.» رادیو اسرائیل افزود: «خبرنگاران خارجی گزارش می‌دهند كه شوروی در یك سال اخیر صدور اسلحه به عراق را افزایش داده است بااین‏همه، عراق نمی‌تواند انتظار داشته باشد كه شوروی برای پیروزی آن كشور در جنگ كمك‌های گسترده‌ای در‏اختیار دولت بغداد قرار دهد زیرا ازنظر دولت مسكو، ایران دارای ارزش سوق‌الجیشی و سیاسی بیشتری است و منافع شوروی ایجاب می‌كند كه این جنگ بدون پیروزی یا شكست یكی از طرفین پایان پذیرد.»[۵۴] خبرگزاری كویت نیز به نقل از ناظران سیاسی در پایتخت شوروی گزارش داد كه عراق تمام سلاح‌هایی را كه از شوروی درخواست كرده است، دریافت خواهد نمود.[۵۵] مطبوعات کویت هم سفر صدام به مسکو را سرنوشت‌ساز و تعیین‌کننده خواندند. الوطن نوشته است: «جهان عرب امروز چشم به دوست خود شوروی دوخته است تا این كشور دربرابر تجاوزات امریكا و اسرائیل در خاورمیانه و همچنین اصرار ایران بر ادامه جنگ علی‌رغم صلح‌خواهی عراق بایستد.»[۵۶]

گزارش -72

روزنامه‌های داخلی نیز به تجزیه‏وتحلیل سفر صدام حسین به مسكو پرداخته‌اند. روزنامه اطلاعات دراین‏باره نوشته است: «درحقیقت رژیم عراق مشكل خاصی درزمینه تسلیحاتی ندارد. تأمین‌كنندگان سلاح این كشور تاكنون در واگذاری پیشرفته‌ترین تانك‌ها و هواپیماهای جنگی و پیچیده‌ترین رادارها و سیستم‌های ضدهوایی هیچ‌گونه كوتاهی نكرده‌اند، ولی هیچ‌كدام از این سلاح‌های مدرن نه‏تنها بر توان تهاجمی عراق نیفزوده بلكه حتی علی‌رغم وجود این‏همه امكانات نظامی، سربازان عراق در هراس از تهاجم رزمندگان اسلام همواره در آماده‌باش به سر برده ... شور و شوقی كه امروز ملت ایران برای بسیج در سرتاسر جبهه 1200 كیلومتری ازجانب خود نشان می‌دهد، نوید آینده‌ای روشن برای جنگ را ترسیم كرده و به اعتقاد ما چنان‏كه گفتیم دنیا را به باور جدیدی درباره آینده جنگ سوق می‌دهد و به نظر می‌رسد سفر صدام حسین به شوروی به‏همراه هیئت بلندپایه سیاسی - نظامی تلاشی برای كسب حمایت سیاسی - نظامی بیشتری از شوروی به‏منظور برهم‏زدن معادلات جدیدی است كه در جنگ به وجود آمده است. صدام حسین از آغاز جنگ تحمیلی و یورش تجاوزكارانه به خاك جمهوری اسلامی ایران همواره سعی در حفظ رژیم خود داشته است، حتی پس از شكست ایده‌آل‌های خود در اشغال مناطق جنوبی خاك ایران كوشید برای حفظ رژیم خود از خطر سقوط، به جنگ شكل منطقه‌ای بدهد كه این كار با حمله به خاك و ناامن‌كردن كشتیرانی در منطقه خلیج فارس دنبال شد. اگرچه ایران انقلابی با اتخاذ مواضع حساب‌شده همه تاكتیك‌های رژیم جنگ‌افروز عراق را مهار كرده است و به افكار عمومی جهان قبولانده كه تنها با رژیم صدام حسین درحال جنگ بوده و هیچ نظر سویی به كشورهای منطقه خلیج فارس ندارد. رفت‌وآمد مقام‌های سیاسی ایران و عربستان سعودی به كشورهای یكدیگر و اتخاذ مواضع دوستانه اخیر كشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس دررابطه‏با ایران، همگی حكایت از شكست سیاست‌های رژیم عراق دارد. درحال‏حاضر نیز به اعتقاد ما اتحاد جماهیر شوروی نباید خود را به بازی‌ای بكشاند كه رژیم جنگ‌افروز عراق آن را تاكتیك گسترش دامنه جنگ می‌خواند ... به اعتقاد ما شرایط منطقه و جنگ برای یك بازنگری و تجدیدنظر اصولی در موضع‌ شوروی برای رهبران كرملین كاملاً مساعد می‌باشد. خوشبختانه در ماه‌های اخیر، افق‌های روشن‌تری در برقراری روابط سالم و حفظ منافع دو طرف در روابط ایران و شوروی نمودار گشته و ادامه این روند می‌تواند شرایط مساعدتری را بر حل معضلات هر دو طرف در منطقه به وجود آورد.»[۵۷]

گزارش -73

نخست‌وزیر جمهوری اسلامی در دیدار با كاركنان كارخانجات تولیدی بهمن (فیلكوی سابق) با اشاره به صدور قطعنامه سازمان ملل و اتهام به جمهوری اسلامی درمورد نقض حقوق بشر، گفت: «آنچه نقض حقوق بشر در ایران نامیده شده است عكس‌العملی ازسوی قدرت‌های بزرگ است كه منافع خود را در ایران از دست داده‌اند.» وی افزود: «دفاع رئیس‌جمهوری امریكا از یك فرقه جاسوسی یعنی بهائیت، همان‌طوركه نشان‌دهندة ماهیت این فرقه است كه در پایتخت بزرگ‌ترین جنایتكاران جهان مورد حمایت قرار می‌گیرد، درعین‏حال خشم و كینه امریكا نسبت به انقلاب اسلامی را نمایان می‌سازد.» مهندس موسوی با اشاره به اینكه چهل درصد از منابع جهانی دراختیار امریكا است درحالی‌كه جمعیت آن كمتر از شش درصد مردم دنیا را تشكیل می‌دهد، گفت كه انقلاب اسلامی به بخشی از منافع امپریالیسم ضربه زده است.[۵۸] وی خطاب به كاركنان این كارخانه گفت: «آنچه كار شما را پر ارج می‌كند شرایط خاص فعلی است كه كارخانه در آن باقدرت به كار ادامه می‌دهد و به این ترتیب حركت كارگران در راستای جهاد در راه خدا قرار می‌گیرد.» نخست‌وزیر گفت: «ارزش كمك شما برای حفظ نظام، از دریافت سلاح‌های پیچیده بیشتر است. زیرا در مقابل تسلیح و تجهیز رژیم صدام، اسلحه ما مراقبت نیروهای مردمی از انقلاب و حركت منسجم ملت برای حضور در صحنه‌های مختلف است.»[۵۹]

گزارش -74

درپی اعلام پشتیبانی‌ها از انتخاب آیت‌الله منتظری به جانشینی امام خمینی و اعلام برگزاری راه‌پیمایی در پشتیبانی از این انتخاب، آیت‌الله منتظری با صدور اطلاعیه‌ای ضمن تشكر از عموم روحانیان و دانشجویان، درخواست كرد كه این راه‌پیمایی برگزار نشود. در بخش دیگری از اطلاعیه ایشان آمده است: «من صریحاً نظرم را طی نامه‌ای مشروح مبنی‌بر تقاضای انصراف مجلس خبرگان از تصمیم اخیر خود به مجلس خبرگان نوشتم و یادآور شدم آرزوی قلبی همه ما طول عمر رهبر بزرگ انقلاب تا ظهور حضرت ولی‌عصر - روحی له‌الفداء - می‌باشد و تأكید نمودم باوجود مراجع معظم - دامت بركاتهم - به‌هیچ‏نحو مایل نیستم اسم من مطرح شود. ... خداوند امام بزرگوارمان را در سایه لطف ابدی خود همچنان همیشه مشمول عنایت خاصه حضرت‌ ولی‌عصر - ارواحنا فداء - قرار دهد و به قدرت مطلقه خود عمر شریف معظم‌له را تا ظهور آن حضرت و تشكیل حكومت جهانی اسلام طولانی گرداند.»[۶۰]

گزارش -75

شركت "سرمایه‌گذاری‌های نفتی عرب" قرار است در هفته جاری یك وام 165 میلیون دلاری برای احداث خط‌‌‌‌ ‌لوله‌ نفتی جدید عراق - تركیه دراختیار بغداد قرار دهد. این شركت اخیراً پرداخت یك وام 92 میلیون‌ دلاری را برای آغاز كار احداث خط لوله مذكور تصویب كرده بود. به‌گزارش خبرگزاری اوپكنا، اعطای وام جدید در اجلاس هفته گذشته هیئت‏مدیره شركت مذكور در جده تصویب شده است.[۶۱] روزنامه صباح چاپ تركیه هم با اعلام خبر مذكور، نوشته است: «قرارداد اعطای این وام طی چند روز آینده بین مسئولین شركت "ای.پی.كرپ" و دولت تركیه امضا خواهد شد. گمان می‌رود با امضای این قرارداد احتیاج ارزی 257 میلیون دلاری آنكارا برای احداث دومین خط انتقال نفت عراق به مدیترانه تأمین شود.»[۶۲]

گزارش -76

وام‏های دریافتی عراق از حامیانش تا 80 میلیارد دلار برآورد شده است. به ‌گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی: «نشریه اكونومیست انتلیجنس یونیت اعلام كرد وام‌های خارجی رژیم عراق در پایان سال 1984، به رقم 55 میلیارد دلار بالغ شده است. بر پایه این گزارش، وام‌های خارجی رژیم صدام در سال 1980 مبلغ 5/2 میلیارد دلار و در سال 1983 مبلغ 4/26 میلیارد دلار و در سال 1984 تا رقم 55 میلیارد دلار افزایش یافت و اخیراً نیز بانك رافدین عراق، بانك بین‌المللی خلیج را مأمور كرده تا مبلغ 500 میلیون دلار از بانك‌های بین‌المللی برای این رژیم وام بگیرد.» نشریه رویدادها ضمن درج گزارش مذکور افزوده است: «1. براساس آخرین برآوردهای انجام‌شده توسط نشریه عربیا صاحب‌نظر در جوامع عربی، حكومت بعثی عراق بیش از 80 میلیارد دلار به دولت‌های منطقه و كشورهای دیگر مقروض است و مجبور خواهد بود سالانه میلیاردها دلار دیگر از كشورهای منطقه كمك دریافت كند (حداقل 5 میلیارد دلار در سال). 2. بیش از نیمی از بدهی‌های خارجی رژیم بغداد متعلق به كشورهای حامی‌اش در منطقه خلیج فارس بوده و بقیه عمدتاً مربوط به شوروی، فرانسه و ژاپن است. 3. حكومت عراق از بازپرداخت وام‌های كشورهای عربی كاملاً خودداری می‌كند و از طرف دیگر، سیاست به تعویق انداختن یا به گردش درآوردن بازپرداخت وام‌های دول غربی را نیز دنبال كرده است به‌طوری‏كه ژاپن و آلمان‌غربی اخیراً به‏ترتیب برای سومین و چهارمین‏بار با اكراه تقاضای به تعویق انداختن طلب‌های خود را پذیرفته‌اند.» رویدادها در ادامه نوشته است: «باتوجه‏به نیاز شدید رژیم بغداد به اعتبارات خارجی و كمبود شدید منابع ارزی، اعطای وام‌های جدید ازطرف كشورهای غربی فراتر از چارچوب منافع اقتصادی می‌باشد و حیات سیاسی و حفظ رژیم صدام درحال‏حاضر از اولویت خاصی برای شرق و غرب برخوردار است.»[۶۳]



منابع و مآخذ روزشمار 1364/09/26

  1. ↑ سند شماره 5307/پ ن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه قرارگاه نیروی زمینی (26/9/1364، نوار شماره 16911) راوی: جواد زمان‌زاده.
  2. ↑ سند شماره 1105/ د مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نیروی زمینی سپاه پاسداران در عملیات والفجر8 (جواد زمان‌زاده)، 14 تا 27/9/1364، صص 106 - 97، 26/9/1364.
  3. ↑ همان، صص 123 - 108.
  4. ↑ سند شماره 1105/ د مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نیروی زمینی سپاه پاسداران در عملیات والفجر8 (جواد زمان‌زاده)، 14 تا 27/9/1364، صص 106 - 97، 26/9/1364.
  5. ↑ سند شماره 11193 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش شناسایی واحد اطلاعات لشكر25 كربلا، 26/9/1364.
  6. ↑ سند شماره 11197 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش شناسایی واحد اطلاعات قرارگاه کربلا، 26/9/1364.
  7. ↑ سند شماره 11186 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش اطلاعات قرارگاه كربلا به اطلاعات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، 26/9/1364.
  8. ↑ همان، صص 123 - 108.
  9. ↑ سند شماره 11178 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد بهداری، 26/9/1364.
  10. ↑ سند شماره 11183 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد طرح و عملیات، 26/9/1364.
  11. ↑ سند شماره 11180 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد نیروی زمینی سپاه به واحد طرح و عملیات، 26/9/1364.
  12. ↑ سند شماره 11181 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد نیروی زمینی به واحد طرح و عملیات، 26/9/1364.
  13. ↑ سند شماره 11182 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد نیروی زمینی به واحد طرح و عملیات، 26/9/1364.
  14. ↑ سند شماره 11183 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد نیروی زمینی به واحد طرح و عملیات، 26/9/1364.
  15. ↑ سند شماره 011185 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: نامه واحد مخابرات و قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) به فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران، 26/9/1364.
  16. ↑ سند شماره 11230 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از بهداری یگان ش. م. ر. قرارگاه نوح به ستاد فرماندهی قرارگاه نوح، 27/9/1364.
  17. ↑ سند شماره 11334مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: واحد اطلاعات قرارگاه خاتم‏الانبیا(ص) سپاه، گزارش نوبه‏ای شماره 152، 8/10/1364.
  18. ↑ دفتر مطالعات سیاسی و بین‏المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، نشریه شماره 170/3، 28/9/1364، صص 3 و4.
  19. ↑ روزنامه اطلاعات، 26/9/1364.
  20. ↑ روزنامه كیهان، 26/9/1364، ص2.
  21. ↑ واحد مركزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 27/9/1364، ص2، رادیو بغداد، 26/9/1364.
  22. ↑ روزنامه كیهان، 28/9/1364، ص18.
  23. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 273، 27/9/1364،ص2، اهواز- خبرگزاری جمهوری اسلامی 26/9/1364.
  24. ↑ واحد مركزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 27/9/1364، ص1، رادیو بغداد، 26/9/1364.
  25. ↑ سند شماره 11260 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه كربلا (طرح و عملیات) به قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) (طرح و عملیات)، 1/10/1364.
  26. ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 27/9/1364 ص1، رادیو بغداد، 26/9/1364.
  27. ↑ روزنامه اطلاعات، 2/10/1364، ص18.
  28. ↑ روزنامه كیهان، 26/9/1364، ص20، كویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  29. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 273، 27/9/1364،ص5، رادیو صوت الجماهیر، 26/9/1364.
  30. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 274، 28/9/1364، ص2، تهران- خبرگزاری جمهوری اسلامی، 27/9/1364.
  31. ↑ اداره كل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 1018، 28/10/1364، ص19.
  32. ↑ روزنامه كیهان، 26/9/1364، ص3.
  33. ↑ همان، ص1.
  34. ↑ همان، ص3.
  35. ↑ سند شماره 59458 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به وزارت كشور، 28/9/1364.
  36. ↑ سند شماره 407708 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا به فرماندهی كل سپاه، 26/9/1364.
  37. ↑ سند شماره 11210 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا به فرماندهی كل سپاه پاسداران، 27/9/1364.
  38. ↑ روزنامه اطلاعات، 26/9/1364، ص22.
  39. ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 11/10/1364، ص2.
  40. ↑ روزنامه كیهان، 26/9/1364، ص3.
  41. ↑ روزنامه اطلاعات، 28/9/1364، ص17.
  42. ↑ روزنامه اطلاعات، 28/9/1364، ص18.
  43. ↑ روزنامه كیهان، 26/9/1364، ص2.
  44. ↑ روزنامه كیهان، 27/9/1364، ص2.
  45. ↑ روزنامه اطلاعات،27/9/1364، ص2.
  46. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 273، 27/9/1364، ص2، تهران- خبرگزاری جمهوری اسلامی، 26/9/1364.
  47. ↑ روزنامه اطلاعات، 27/9/1364، ص3.
  48. ↑ همان.
  49. ↑ دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، نشریه شماره 173/3، 2/10/1364، ص6.
  50. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 273، 27/9/1364، ص7، مسكو - خبرگزاری تاس 26/9/1364.
  51. ↑ همان، صص 10 - 8، رادیو صوت‌الجماهیر، 26/9/1364.
  52. ↑ روزنامه اطلاعات، 27/9/1364، ص20 مسكو - یونایتدپرس.
  53. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 273، 27/9/1364، صص 11 و 12، مسكو- خبرگزاری فرانسه، 26/9/1364.
  54. ↑ همان، صص 16 و 17، رادیو اسرائیل، 26/9/1364.
  55. ↑ همان، ص29، كویت - خبرگزاری آلمان‏غربی، 26/9/1364.
  56. ↑ همان، ص25، كویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 26/9/1364.
  57. ↑ روزنامه اطلاعات، 26/9/1364، ص24.
  58. ↑ روزنامه كیهان، 26/9/1364، ص3.
  59. ↑ روزنامه اطلاعات،26/9/1364، ص3.
  60. ↑ روزنامه اطلاعات، 27/9/1364، ص3.
  61. ↑ روزنامه ابرار، 26/9/1364، ص1.
  62. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 273، 27/9/1364، ص42، آنكارا - خبرگزاری جمهوری اسلامی 26/9/1364.
  63. ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه، نشریه رویدادها، شماره 74، 26/9/1364، صص 49 - 48.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1364.09.26&oldid=4380»