1366.11.04

روزشمار جنگ سال 1366 1366.11.04
نام‌های دیگر	چهار بهمن
تاریخ شمسی	1366.11.04
تاریخ میلادی	24 ژانویه 1988
تاریخ قمری	4 جمادی‌الثانی 1408

1359.11.04

1360.11.04

1361.11.04

1362.11.04

1363.11.04

1364.11.04

1365.11.04

گزارش - 1

1. به دنبال جدیتر شدن اجرای عملیات برای تصرف شهر حلبچه عراق، صبح امروز محسن رضایی به همراه تعدادی از فرماندهان سپاه پاسداران ازجمله رحیم صفوی، مصطفی ایزدی، قاسم سلیمانی، مرتضی قربانی، نبی رودکی و چند تن دیگر در حالی که اکبر دانشیار فرمانده قرارگاه تاکتیکی بدر* آنها را همراهی میکرد، عازم دزلی در غرب مریوان شدند تا از روی ارتفاعات سورن** موقعیت منطقه خرمال و حلبچه عراق را ببینند. در جریان این بازدید که تا حدود ظهر به طول انجامید، فرماندهان از بالای ارتفاعات پوشیده از برف، منطقه عمومی دشت حلبچه را که زیر پای آنان قرار داشت دیدند. پس از اتمام بازدید، فرماندهان برای تبادلنظر به باختران رفتند و در محل قرارگاه رمضان درباره عملیات در حلبچه به گفتوگو پرداختند. در این جلسه*** فرماندهان دربارۀ مانور و مراحل عملیات در خرمال و حلبچه، حساسیت محورها، وضعیت جادهها و عقبه و شرایطی که انجام عملیات به آن وابسته است گفتوگو کردند. دربارۀ محورهای عملیات عمدتاً بر ٢ محور تأکید شد. اول محور ارتفاعات شمال دشت حلبچه و دوم محور ارتفاعات جنوب این منطقه. تصرف این ارتفاعات به معنی تسلط بر شهرهای خرمال در شمال و حلبچه در جنوب منطقه است که تصرف این شهرها را تسهیل میکند. حاضران همچنین دربارۀ این موضوع که اهداف در یک یا چند مرحله تصرف شود گفتوگو کردند. البته نبود جادۀ دسترسی به اهداف مرحله اول عملیات مسئله مهمی است. مقدار فاصله زمانی بین مرحله اول و دوم نیز مورد توجه بود. تعدادی از فرماندهان از جمله مرتضی قربانی، نبی رودکی و قاسم سلیمانی طرفدار اجرای دو مرحلهای عملیات هستند و معتقدند که به علت نبود جاده در مرحله اول، چند ارتفاع در دسترس در محور دزلی ازجمله هانیقل (هنی قل) و چپ و راست آن تصرف و پس از آن جادۀ مورد نیاز احداث شود. بهمحض وصل شدن جادۀ عقبه دزلی به جادۀ منطقه و سپس به شهر خرمال عراق، مرحله دوم عملیات تا دریاچه دربندیخان و ارتفاعات جنوب حلبچه اجرا شود. اینان کسب آمادگی برای اجرای مرحله دوم را حدود ٢٠ روز تا ٦ ماه برآورد میکنند. اما فرمانده کل سپاه معتقد است فاصله بین دو مرحله عملیات نباید بیش از ٣ یا ٤ روز باشد چون در آن صورت دشمن زمان مناسب برای ورود به منطقه خواهد داشت و در چنان وضعیتی باید با ٢٠٠ گردان دشمن جنگید. اما نسبت به اینکه اتصال جاده عقبه خودی به منطقه عملیات در ٣ یا ٤ روز امکانپذیر باشد تردیدهایی وجود داشت، لذا برای ایجاد تضمین بیشتر موفقیت، اجرای سه مرحلهای عملیات را محسن رضایی به شرح زیر پیشنهاد کرد: مرحله اول: در محور شمالی ارتفاع هنیقل و اطراف آن و در محور جنوبی اتصال جاده ارتفاع گوزیل [به دشت سازان] انجام شود.**** مرحله دوم: در محور شمالی با وصل کردن جاده هانیقل، شهر خرمال و مناطق غربی آن و در محور جنوب ارتفاع بالامبو و شیندروی تصرف شود. مرحله سوم: حضور پرقدرت برای تصرف خط دریاچه دربندیخان و تصرف ارتفاع تمورژنان و سد دربندیخان انجام شود. باور حاضران این است که دشمن بیشترین حساسیت را نسبت به سد دربندیخان بروز خواهد داد. درنهایت، موضوع جاده، توان لازم برای تصرف و تأمین چنین پهنۀ وسیع و ضرورت انجام مراحل عملیات با فاصله زمانی اندک، مهمترین موضوعات و در عین حال چالش انجام عملیات در این منطقه است. هرچند این جلسه به تصمیم قطعی نرسید و بازدید از منطقه هم باتوجهبه نتایج گفتوگوهای انجام شده در جلسه با هاشمی رفسنجانی که بر انجام عملیات در منطقه بیتالمقدس٢ تأکید داشت، تا حدی طبیعی به نظر میرسید لکن یک گام به جلو برای جدیتر شدن منطقۀ حلبچه برای عملیات در سال جاری است.

گزارش - 2

2. یکی از موضوعات مهم در گفتوگوهای مربوط به عملیات آینده در حلبچه، اهمیت احداث و کشیدن جاده از قسمتهایی از ارتفاعات سورن بهسمت غرب آن و سپس به طرف ارتفاع هنیقل و نهایتاً روستای احمدآوا و شمال دشت حلبچه است که امروز بحث زیادی دربارۀ آن انجام شد. حسین اردستانی تاریخ نگار مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ جمعبندی دیدگاههای مطرح شده را در دفتر خود اینگونه یادداشت کرده است: عمدتاً دو نظر در این باره وجود دارد: ١- کشیدن جاده در وضعیت موجود و با توان فعلی در محور دزلی بهسمت منطقه عملیات تا جایی که ممکن است، سپس ٤٨ ساعت قبل از آغاز عملیات اصلی، یک عملیات محدود با هدف تصرف ارتفاع هنیقل انجام شود و در این ٤٨ ساعت جادۀ دزلی به هنیقل وصل گردد و پس از آن عملیات اصلی شروع شود.***** ٢- در وضعیت فعلی تا جایی که مقدور است احداث جاده دزلی به ملخور جلو برود، پس از تصرف تپه هنیقل، ادامۀ احداث جاده به تدریج انجام شود و پس از اتصال جاده عملیات انجام گردد. درباره این دو نظر چند نکته وجود داشت. اول اینکه احداث این جاده دشمن را نسبت به اقدام ایران حساس خواهد کرد و احتمال اینکه برای عقبراندن یگانها اقدام کند، وجود دارد. دوم؛ برای تصرف ارتفاع هنیقل ضرورت دارد پایگاههای مستقر در تپههای اطراف آن نیز تصرف شود که در این صورت به حساسیت دشمن نیز افزوده خواهد شد. سومین نکته که مهمتر به نظر میرسید، آن بود که برای تصرف هنیقل از معارضین کرد عراقی و تیپ٧٥ ظفر که تحت امر قرارگاه رمضان است استفاده شود تا تصور انجام یک عملیات بزرگ یا مقدمات یک اقدام اساسی به ذهن دشمن خطور نکند. گفت وگو دربارۀ چگونگی احداث جاده و اتصال آن به منطقه دشمن نشان داد که حل موضوع جاده یکی از اصلیترین شرایط برای اجرای عملیات در این منطقه بهویژه محور شمالی آن است. دربارۀ ترمیم و تعریض بخشی از جاده که تاکنون احداث شده، به دستور فرمانده کل سپاه قرار شد لشکر٤٠ مهندسی هرچه سریعتر وارد عمل شود و نسبت به برفروبی، ترمیم کنارههای جاده و شنریزی آن اقدام نماید؛ همچنین دو دیدگاه روی ارتفاع سورن و ملهسور احداث کند. این در حالی است که در محور جنوبی این منطقه، سپاه هشتم ثامنالائمه از حدود ٢٥ روز قبل در حال اجرای اتصال عقبۀ جادۀ گوزیل به دشت سازان و ارتفاع شیندروی است. برای اجرای این مهم قرار شد احداث جاده تا رودخانه سیروان ادامه یابد و با نصب پل، زمین جنوب این منطقه به دشت سازان وصل شود.

گزارش - 3

3. در ادامۀ بازدید صبح امروز فرماندهان سپاه از محور دزلی و برگزاری چند جلسه در محل قرارگاه رمضان در باختران و مشورتهایی که درباره عملیات در منطقه حلبچه انجام شد، ساعت ٢٠:٥٠ تا ٢٢ امشب نیز دو جلسه دیگر در همان محل تشکیل شد.****** در اولین جلسه، گزارش پیشرفت کار قرارگاه سپاه هشتم ثامنالائمه دربارۀ عقبهسازی و احداث جاده در محور جنوبی (گوزیل)، شناساییهای انجام شده در منطقه و همچنین مانور عملیات آینده گفتوگو شد. چون از قبل به سپاه هشتم و قرارگاه رمضان مأموریت داده شده بود که علاوهبر طراحی عملیات در ارتفاعات جنوبی منطقه عمومی حلبچه، آمادهسازی عقبه را انجام دهند، در این جلسه آنها پیشرفت کار را گزارش دادند. در این گزارش، ذوالقدر فرمانده قرارگاه رمضان، شلوغی کنترل نشده در عقبهها و آمدن دستگاههای مهندسی و کامیونهای زیاد را باعث حساس شدن دشمن دانست. پس از آن فرماندهان یگانهای این قرارگاه گزارشی از شناسایی پادگانها، شهرها، جادهها، پلها و مناطق مهم عقبه دشمن ارائه کردند. پس از اتمام گزارشها، جلسه محدودتری با شرکت محسن رضایی، رحیم صفوی، مصطفی ایزدی، محمدباقر ذوالقدر، حسن داناییفر، حمزه حمیدینیا، غلامرضا صالحی، خستو و نجات با موضوع برآورد یگانهای مورد نیاز برای عملیات در این منطقه، خط حد قرارگاههای عملیاتی و حد نهایی خط دفاعی پس از عملیات، تشکیل شد. در ابتدا محسن رضایی از یال ملهسور (یکی از یالهای شرقی ارتفاع سورن در شرق شهر سیدصادق) بهسمت سد دربندیخان را به عنوان خط اصلی عملیات روی کالک ترسیم کرد. وی یگانهای منظور شده برای عملیات از یال ملهسور (میرسور) تا ارتفاع تمورژنان در ساحل شرقی دریاچه دربندیخان و ساحل شرقی رودخانه چمریشن تا دامنههای غربی کوه سورن را ٦ لشکر و ٣ تیپ برآورد کرد. با درخواست فرمانده سپاه هشتم ثامنالائمه و موافقت فرماندۀ کل سپاه قرار شد پس از ٧٢ ساعت که مکان قرارگاهها و اورژانس در محور گوزیل (در جنوب منطقه عملیات) بهعنوان محل استقرار نیروی زمینی سپاه احداث شد، حفاظت منطقه محکمتر شده و تردد در عقبههای نزدیک منطقه کنترل گردد و فقط شنریزی جادههای منطقه انجام شود. همچنین از آنجایی که زمان عملیات ٢٥ بهمن تعیین شده بود به سپاه هشتم و قرارگاه رمضان زمان بیشتری داده شود. باتوجهبه وسعت منطقه از شمالیترین نقطه تا محور گوزیل که بیش از ٦٠ کیلومتر است، قرار شد منطقه به چند قرارگاه واگذار شود و این قرارگاهها پس از تصرف اهداف واگذار شده، پدافند آن را برعهده بگیرند. دربارۀ اینکه درصورت عملیات در این منطقه آیا دشمن برای مقابله، توان خود را از جنوب به اینجا خواهد آورد، بین فرماندهان حاضر در جلسه اتفاق نظر وجود ندارد.

گزارش - 4

4. از جمله مباحثی که از صبح امروز در چندین جلسه فرماندهان به طور جدی مطرح شده است عملیات در منطقه حلبچه است. با توجه به نظر محسن رضایی مبنی بر اضافه کردن حلبچه به عنوان یکی از گزینههای عملیات در سال جاری و جلب موافقت اولیه فرماندهان سپاه و سپس ارائه این پیشنهاد به هاشمی رفسنجانی به عنوان گزینه سوم (پس از منطقه بیتالمقدس٢ و فاو)، این تصور وجود داشت که عملیات بیتالمقدس٢ محور مباحث و تصمیمها خواهد بود، لذا صحبتهای مطرح شده پیرامون حلبچه چندان جدی تلقی نمیشد. امّا پس از بازدید صبح امروز از ارتفاعات سورن و مباحثی که در جلسات متعدد بعدی و جمعبندیهای پس از آن صورت گرفت، فرماندۀ سپاه از حلبچه به عنوان منطقه (یا اولویت) دوم برای عملیات نام برد و مزیتهای این منطقه را برشمرد. حسین اردستانی راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه مرکزی، سیر مباحث منطقه حلبچه را به شرح ذیل جمعبندی کرده است: درباره منطقه حلبچه ابتدا محسن رضایی طرح تصرف ارتفاعات بالامبو و شیندروی را در ذهن داشت، پس از مشاهده نبود زمینه برای تصرف و نگهداری آن، تغییر نظر داد و انجام عملیات را به صورت حمله، انهدام و عقبنشینی مطرح کرد. سپاه هشتم و قرارگاه رمضان با این نظر موافق نبودند؛ آنها میگفتند دلیلی ندارد این همه توان بگذاریم، انهدام کنیم و سپس برگردیم. طرحهای مذکور در زمانی مطرح بود که عملیات بیتالمقدس٢ روی دور افتاده و هنوز در ارتفاعات الاغلو و دولبشک متوقف نشده بود و فرمانده سپاه پیشروی تا ارتفاعات قیوان و موکبه در جنوب آن منطقه را مدنظر داشت، اما چون رسیدن تا آن ارتفاعات به زمان نیاز داشت میخواست با این کار (حلبچه)، همان توان محدود دشمن در شمالغرب را نیز تجزیه کند تا در محور عملیات بیتالمقدس٢ پیشروی راحتتر انجام شود و از سوی دیگر این اقدامات موجب انتقال نیروی دشمن از جنوب به شمالغرب نیز بشود. پس از توقف عملیات بیتالمقدس٢ و پیشبینی اینکه این منطقه مثل گذشته دورنمای مناسبی ندارد و اینکه امکان داشت عملیات فاو موفقیت چندانی در پی نداشته باشد، تصرف منطقه حلبچه را مطرح کرد.******* پس از توقف عملیات بیتالمقدس٢، محسن رضایی در جلسه با فرمانده نیروی زمینی سپاه و قرارگاهها به این جمعبندی رسید که اولویت تلاش برای عملیات به ترتیب بیتالمقدس٢، پس از آن فاو و در اولویت سوم حلبچه باشد و این محور را با این دید طرح کرد که اگر عملیات در آن دو منطقه موفقیت چشمگیری نداشت و یا ناموفق ماند، با تصرف حلبچه امسال عملیات مهمی انجام شده باشد. لذا امروز به محور دزلی رفت و منطقه را دید و با افراد مذکور جلسه گذاشت و عملیات حلبچه نسبت به جمعبندی قبلی، از اولویت بیشتری برخوردار شد. درباره این منطقه تصور فرمانده سپاه آن است که دشمن توجه چندانی به این منطقه نخواهد داشت. وی گفت: «خدا کند یک تیپ عراقی بیاید و ما بتوانیم آنها را اسیر کنیم. من میترسم اینجا هیچکس اسیر نشود و این خوب نیست؛ ٧٠٠ کیلومتر زمین را بگیریم ٣ هزار نیروی جاش را سرازیر کنیم.» اما رحیم صفوی اعتقاد داشت که دشمن در صورت آغاز حمله به این منطقه خواهد آمد.

گزارش - 5

5. در دهمین روز از عملیات بیتالمقدس٢، معاونت اطلاعات نیروی زمینی سپاه پاسداران در گزارشی خلاصهای از چگونگی اجرا و نتایج و دستاوردهای عملیات بیتالمقدس٢ را به فرماندهی و برخی معاونتهای سپاه اعلام کرد. در بخشی از این گزارش دربارۀ آخرین وضعیت منطقه عملیاتی، میزان انهدام یگانهای دشمن و همچنین گردانهای به کار گرفته شده آمده است: در حال حاضر نیروهای خودی بر روی یالهای ارتفاع قشن، ارتفاع قامیش، تنگه قامیش، ارتفاع گوجار و ارتفاعات گلاله و گردهشیلان و ویولان پدافند مینمایند. در مجموع از روز دوم تا روز نهم عملیات حدود ٣٠ گردان از نیروهای دشمن متحمل خسارات سنگینی شده و از منطقه خارج شدند که با احتساب ١٠ گردان ابتدای عملیات به حدود ٤٠ گردان از نیروهای دشمن تلفات بیش از ٧٠ درصد وارد گردید. نیروهای خودی نیز با حدود ٤٠ گردان در این ٩ شبانهروز به دشمن حمله کرده و با حدود ٥ گردان آفندی پاسخگویی به پاتکهای دشمن را انجام دادهاند. علاوهبراین آمار شهدا و مجروحین این محور عملیاتی نیز اعلام گردید. به گزارش فرماندهی بهداری منطقهای غرب، تعداد شهدای این عملیات اعم از سپاهی، بسیجی، مشمول و افتخاری مربوط به ١٤ یگان شرکتکننده در این عملیات تا ساعت ١٧ امروز ٤٥٠ تن و آمار مجروحین نیز ٣١٤٤ نفر اعلام گردید.******** آمار تفکیکی مجروحین نیز اینگونه است: o سپاه ٣٧٩ نفر o بسیج ٢٢١٩ نفر o جهاد سازندگی ٢١ نفر o مشمول ٤٩٣ نفر o سایر ٣٢ نفر

گزارش - 6

6. ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی اعلام کرد هواپیماهای ایران تأسیسات راداری و ارتباطی چاقچیان واقع در استان سلیمانیه عراق را بمباران کردند. در این حمله که در ساعت ١٢:١٠ صورت گرفت به دستگاه اصلی رادار به میزان ٧٠ درصد خسارت وارد شد. منبع مذکور همچنین اعلام کرد اجرای عملیات گشت هوایی برفراز آبهای خلیجفارس و دریای عمان و بازرسی ٣ فروند نفتکش خارجی در تنگه هرمز بهوسیله نیروهای هوایی و دریایی انجام شده است. عراق این حمله هوایی ایران را حمله علیه مناطق مسکونی عنوان کرد. سخنگوی نظامی عراق گفت: ٢ فروند هواپیمای ایرانی از نوع اف-٤ به حریم هوایی مرزهای شمالی عراق تجاوز کردند و مناطق مسکونی شهرک سیدصادق و مجتمع مسکونی نصر در استان سلیمانیه را بمباران کردند. سخنگوی نظامی عراق افزود: این حادثه در ساعت ١١:١٥ پیش از ظهر به وقوع پیوسته و بر اثر آن یک تن از شهروندان غیرنظامی کشته و ١٧ تن دیگر زخمی شدند. همچنین چند باب خانه مسکونی ویران گردید.

گزارش - 7

7. سازماندهی نظامیان پناهنده و اسرای داوطلب عراقی تحت عنوان ارتش اسلامی عراق تا پایان جنگ موضوع طرح پیشنهادی است که امروز فرمانده کل سپاه پاسداران به هاشمی رفسنجانی فرمانده قرارگاه خاتمالانبیا ارائه کرد. محسن رضایی در این طرح با اشاره به مشارکت نظامیان پناهنده و یا اسیر عراقی در عملیاتهای کربلای٢، کربلای٥ و ظفر٢ و دادن شهید و مجروح همپای نیروهای ایرانی، راهاندازی این ارتش را صرفنظر از نقشی که در افزایش فیزیکی توان در مقابله با رژیم عراق دارد، دارای نقش مؤثر و سرنوشتساز در انهدام روحیه، هیمنه و نظام ارتش بعث اعلام کرد. در فصل دوم این طرح، مأموریتهای ارتش اسلامی عراق اینگونه است: o همکاری با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در عملیات منظم. o انجام عملیاتهای نامنظم و پارتیزانی در داخل عراق دوشادوش مردم و مبارزین عراقی. o انجام فعالیتهای سیاسی، تبلیغاتی جهانی بهمنظور افشای ماهیت ارتش و رژیم بعث عراق. o انجام فعالیتهای جنگ روانی بر علیه ارتش بعث عراق. در فصل سوم نیز دربارۀ سازمان آن آمده است: ارتش اسلامی عراق دارای فرماندهی و ستاد مستقل بوده و زیر نظر سپاه پانزده نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اداره میشود و اجرای مأموریت مینماید. اساسنامه و مرامنامه و کلیات نظامات ارتش آزادیبخش عراق از سوی سپاه پیشنهاد و باید در هیئتی بهریاست رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی و با شرکت نمایندگان آیتالله منتظری، رئیس محترم جمهوری، رئیس محترم مجلس و فرمانده سپاه پانزدهم رمضان و فرمانده ارتش اسلامی عراق به تصویب برسد. ردههای تابعه ارتش اسلامی عراق عبارتاند از: الف) یگانهای زمینی شامل تیپهای کماندویی، تیپ زرهی، تیپ توپخانه و سایر یگانهای تخصصی ب) نیروی هوایی ج) نیروی دریایی همچنین درباره وضعیت خدمتی افرادی که به این تشکیلات میپیوندند، تحت عنوان نظام خدمتی آمده است: الف) پذیرش: ١- عضویت: نیروهایی که بهعضویت ارتش اسلامی عراق درمیآیند رسته و درجه آنها مطابق نظام خدمتی در ارتش آزادیبخش عراق تعیین خواهد شد. ٢- تعهد خدمتی: ١/٢- اسرا: اسرای تواب و داوطلبی که به عضویت ارتش اسلامی در میآیند تا پایان جنگ عضو این ارتش خواهند بود. در صورت درخواست استعفا و پذیرش آن تا قبل از ٥ سال خدمت به اردوگاه عودت داده شده و بعد از ٥ سال خدمت میتوانند بهعنوان پناهنده مطابق ضوابط مربوطه جمهوری اسلامی زندگی کنند. ٢/٢- پناهندگان: پناهندگان نظامی داوطلب عضویت در ارتش اسلامی عراق حداقل باید یکسال پس از مرحله آموزش (٣ ماه) و خدمت آزمایشی (٦ ماه) در خدمت ارتش اسلامی باشند. در این طرح نیروی این ارتش حدد ١٠ هزار نفر برآورد شده است.

گزارش - 8

8. حمایتهای مالی مردم از رزمندگان در جبهه های جنگ ادامه دارد. در همین زمینه ٨٠ اتحادیه صنفی و شرکت تعاونی در اصفهان هزینه ٣٤٠٠ رزمنده را برای مدت سه ماه تقبل کردند. در اجرای این تعهد تاکنون هزینه ١٧٠٠ رزمنده به مبلغ ٣٤٠ میلیون ریال به حساب جهاد مالی واریز شده است. در جلسه اعضای اتحادیه ها و اصناف و تعاونیهای شهرستان فلاورجان، شرکتکنندگان هزینه سه ماه ٥٠٠ رزمنده را تقبل نمودند. در شیراز پرسنل مجتمع صنعتی گوشت فارس هزینه تدارکاتی ٥٠ رزمنده به مدت سه ماه را تأمین کردند. در بروجن با واریز ده میلیون ریال به حساب ٥٥ جهاد مالی هزینه ٥٠ رزمنده را تقبل کردند. در قم کارگران اخگرالکترونیک با واریز مبلغ پنج میلیون ریال به حساب ٥٥ جهاد مالی هزینه سه ماه ٢٥ رزمنده را تقبل کردند. در استان مازندران، اقشار مختلف مردم شهرستان آمل و روستاهای تابعه با اختصاص ١٧٠ میلیون ریال هزینه ٨٥٠ رزمنده اسلام را برای مدت سه ماه تقبل کردند. پاسداران کمیته های انقلاب اسلامی استان مازندران نیز هزینه سه ماه ٣١ رزمنده را تقبل و پرداخت کردند. همین گزارش حاکی است از سوی پرسنل پادگان شهید ادیبی مرزنآباد و اعضای صنف تریکو و پوشاک و خرازی شهرستان نوشهر نیز جمعاً مبلغ سه میلیون و ٢٠٠ هزار ریال برای هزینه سه ماه ١٦ رزمنده به حساب شماره ٥٥ واریز شده است. در کرمان کارکنان اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه استان و ادارات تابعه جمعاً مبلغ ٣٥,١٢٠,٨٥٧ ریال پرداخت کردند. همچنین از سوی واحد خواهران ستاد پشتیبانی لشکر٤١ ثارالله، خانواده یک شهید در شهرستان بم و کارکنان ادارات ثبت اسناد و املاک و دفاتر اسناد رسمی شهرستانهای سیرجان و بافت جمعاً مبلغ ١,٠٤٦,٢٩٧ ریال به حساب ٥٥ واریز شد.

گزارش - 9

9. معاونت بسیج مستضعفین سپاه پاسداران در گزارشی به فرماندهی کل سپاه، آماری از اعزام سراسری سپاهیان حضرت محمد در آذرماه ١٣٦٥******** ارائه کرد. در این گزارش آماری که تحت عنوان بسیج مستضعفین از دریچه آمار نامگذاری شده است، نیروهای اعزام شده در این طرح براساس ویژگیهایی از جمله شغل، سطح تحصیلات، وضعیت تأهل، سابقه اعزام به جبهه و تعداد دفعات، تعداد عملیاتهایی که شرکت کردهاند و محل خدمت جبهه رفتهها دستهبندی شدهاند و نتایج حاصله از این پژوهش نیز در پایان آن آورده شده است.

معاونت بسیج سپاه پاسداران در گزارشی آمار اعزام سراسری سپاهیان حضرت محمد(ص) در سال ١٣٦٥ را از نظر سن، شغل، سطح تحصیلات، وضعیت تأهل و سابقه شرکت در عملیاتها تحلیل کرده است. قسمتهایی از این گزارش به شرح زیراست: تراکم توزیع سنی: گروه ٢٠ سالهها بیشترین تراکم را داشته است. شغل دانشآموز ٢٥% کارمند ٤/١٦% شغل آزاد ٨/١٢% کشاورز ١٢% کارگر ١٢% سپاهی ٣/٣% روحانی ٢% بازنشسته ٦/٠% نامشخص و بیکار ٩/٥% سطح تحصیلات دبیرستان ٨/٢٢% راهنمایی ٦/٢٣% ابتدایی ٦/١٣% بیسواد ٦/٨% خواندن و نوشتن ٧/٦% دانشجو ٧/٦% فوق دیپلم ٨/٥% لیسانس و بالاتر ٥٥/٠% نامشخص ٦٥/٠% وضعیت تأهل مجرد ٣/٥٧% متأهل ٧/٤٢% متذکر میگردد طبق ضوابط ابلاغی حداقل سن جهت حضور در جبهه ١٧ سال میباشد که افراد ١٦ ساله بهشرط دارا بودن قوای جسمی کافی مجاز به رفتن به جبهه میباشند. سابقه عضویت در ردههای مقاومت بسیج ٩/٧٧% عضو پایگاهها و نواحی مقاومت ١/٢٢% بیارتباط با ردههای مقاومت افراد دارای سابقه جبهه (اعزام مجدد) ٧/٧١% اعزام مجدد ٣/٢٨% اعزام اول تعداد دفعات اعزام (جبهه رفتهها) یک تا دوبار ٥٨% سه و چهار بار ٨/٢٧% پنج و ششبار ٨/٩% هفت و هشتبار ٣% نه و بیشتر ٤/١% محل خدمت (جبهه رفتهها) گردانهای رزمی ٧٤% واحدهای پشتیبانی ٢٢% واحدهای ستادی ٤% تعداد دفعات شرکت در عملیات (جبهه رفتهها) یک عملیات ٢٨% دو عملیات ١٤% سه عملیات ٧% چهار عملیات ٣% پنج و بیشتر ٣/٤% بدون عملیات ٧/٤٣% نتایج این گزارش آماری اینگونه است: یافتهها: در بررسیهای آماری ارقام استخراجشده، جمعبندی زیر دربارۀ فراوانی شرکت اقشار، صنوف و سطح سواد ارائه شده است: o دانشآموزان بالاترین درصد اقشار را تشکیل داده و کارمندان و کارگران بهویژه روحانیون به نسبت تعداد جمعیت آنها در جامعه از نسبت چشمگیری برخوردار هستند. o نسبت افراد باسواد به افراد بیسواد که بیش از ١٠ برابر میباشد باتوجه به همین نسبت در اجتماع شاخص قابل توجهی میباشد. o نسبت افراد با تحصیلات عالیه (دیپلم به بالا) به سایر افراد باسواد، یک به پنج میباشد که شاخص مهمی میباشد. o ردههای مقاومت تأثیر بسیار زیادی در جذب اعزام به جبهه دارند. o بیشترین افرادی که به جبهه میروند قبلاً در ردههای مقاومت جذب شده و آموزشهای عمومی را دیدهاند. o نیروهای جبهه رفته بیش از ٥/٢ برابر نیروهای بدون سابقه جبهه میباشند.

گزارش - 10

10. تلاش عناصر منافقین برای ترور یک نفر ناکام ماند. به گزارش سپاه پاسداران ساعت ١٦:١٥ امروز سه تن از افراد وابسته به سازمان مجاهدین خلق (منافقین) پس از ورود به منزل شهید علیرضا رهبر خبرنگار صدا و سیما، ٥ گلوله کلت کمری به سمت برادر وی شلیک کردند که به هدف اصابت نکرد و مهاجمین متواری شدند. قرارگاه رمضان هم در گزارشی اعلام کرد که از حدود یکماه قبل سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در حال احداث ١٢ دستگاه ساختمان بزرگ در اطراف سد دوکان واقع در جنوبغربی قلعهدیزه هستند. گفته میشود اعضای برجسته سازمان دفتر کار خود را به این ساختمانها منتقل خواهند کرد. همچنین به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا دو فرد مسلح از عناصر حزب دموکرات امروز در سنندج شناسایی و دستگیر شدند. علاوه براین یک نفر دیگر از وابستگان به این حزب در روستای آویهنگ در حالی که مقداری دینامیت همراه داشت بازداشت گردید.

گزارش - 11

11. به رغم خبرهای ضد و نقیض درباره کاهش توان نظامی امریکا در خلیج فارس، امروز دوباره گفته شد که امریکا خروج زمانبندی شده نیروهای خود از خلیج فارس را تدارک دیده است. به گزارش خبرگزاری فرانسه مقامات پنتاگون اعلام کردند؛ رزمناو ایوا و دو کشتی حراستکننده از آن و دو کشتی جنگی تیکوند بروگا و کشتی دیو خلیجفارس را ترک خواهند کرد و کشتیهای دیگری بهجای آنها اعزام نخواهد شد. همچنین ناو هواپیمابر اوکیناوا که حامل هلیکوپترهای شکارکننده مین از نوع سیستالیون است در بیستم ماه فوریه (اول اسفند) آینده منطقه را ترک میکند. یکی از منابع وزارت دفاع امریکا در این باره اضافه کرد: تعهد به حفاظت از کشتیهای تجاری حامل پرچم امریکا تغییری نکرده است، مسئله فقط این است که ما به برخی از انواع کشتیهای جنگی در حال حاضر نیازی نداریم. مقامات وزارت دفاع امریکا گفتند خروج اوکیناوا از خلیجفارس نشانهای از عقبنشینی هلیکوپترهای مین جمعکن میباشد. 12. انتشار اخباری مبنی بر تصمیم امریکا برای خارج کردن تعدادی از ناوهای جنگی از خلیج فارس بازتاب گسترده اما متفاوتی در رسانه های معتبر جهانی داشت. خبرگزاری آسوشیتدپرس در واکنش به این خبر با نوعی نگرانی از اقدام امریکا در کاهش حضور در خلیج فارس اعلام کرد: در حالی که نیروهای دریایی خارجی کاهش نیروهای مینجمعکن خود در خلیجفارس را مدنظر قرار دادهاند، منتقدان هشدار میدهند که چنین کاهشی میتواند این آبراه را مجدداً در مقابل مینهای ایران آسیبپذیر کند. این نوشته با نگاهی توطئهآمیز به اقدامات ایران افزوده است یعنی مقامات رسمی گفته اند که میترسند تهران به این امید اخیراً از مینگذاری خودداری کرده باشد که به اروپاییها و شاید حتی امریکاییها فشار آورد که از حجم تعهدات پر هزینه خود بکاهند. در روزهای اخیر انگلستان، ایتالیا، بلژیک و هلند بهطوریکه گزارش شده در حال تهیه مقدمات خارجکردن بعضی از مین جمعکنهای اعزامی به خلیج فارس بوده اند. کاهش گزارش شده، که حدود ١٨ درصد از ٤٠ کشتی جنگی خارجی مستقر در خلیجفارس است، امریکا را دارای بزرگترین نیروی ضد مین باقیمانده در این آبراه خواهد کرد.

امریکا در صدد برآمده تا بخشی از نیروهای خود را از خلیج فارس خارج کند. اعلام خبر تصمیم امریکا برای خارج کردن تعدادی از ناوهای جنگیاش از خلیج فارس واکنشهایی را به دنبال داشت، امریکاییها تلاش میکنند این اقدام مانع تعهدات این کشور برای حمایت از کشتیها قلمداد نشود. آسوشیتدپرس به ادعای کشورهای غربی در مورد تعداد مینهای کشف شده اشاره کرده و نوشته است از زمانیکه این تلاش بینالمللی شروع شد حدود ٦٠ مین در داخل یا نزدیک خلیجفارس پیدا شده که امریکاییها نیمی از آنها را یافتهاند. ١٥ مین در کانال فارس یعنی همانجایی که بریجتون مورد اصابت قرار گرفت، ٩ مین در کشتی توقیف شده ایران- اجر و ٦ مین در آبهایی که این کشتی در ٢١ سپتامبر در آنجا توقیف شد. انگلستان گفت ٩ مین کشف کرده و فرانسه مدعی کشف ١١ مین شد. اما برخی از اینها در آبهای ساحلی خارج از خلیجفارس بودند. هیچیک از سایر نیروهای دریایی غربی مینی پیدا نکردند. شورویها بهطوریکه گزارش شده حداقل یک مین یافتهاند. بهطور کلی این پرونده و گرفتن ایران اجر، نیروی دریایی امریکا را قادر ساخته که مقداری از آبروی از دست رفته خود در ماجرای بریجتون******** را اعاده کند. بازتاب تصمیم امریکا در روزنامه انگلیسی گاردین به نحوی با انتقاد از ورود نیروهای غربی به خلیجفارس همراه است. این روزنامه نوشت: کویت با تلاش دیپلماتیک، امریکاییان را به اسکورت نفتکشهای خود تشویق کرد تا هر دو ابرقدرت و پنج کشور اروپایی را در یک مناقشه منطقهای وارد کند؛ اما امروز مسئله تبدیل به این شده است که چگونه میتوان به این حضور دریایی خاتمه داد، بدون آنکه موجبات درگیری تازهای را فراهم کرد. امروز فرماندهان نیروهای دریایی مستقر در خلیجفارس دریافتهاند که قدرت نظارت به پهنه ٦٠٠ مایلی خلیجفارس را ندارند و اگر ایرانیان واقعاً بخواهند مسئلهای برای آنها ایجاد کنند میتوانند. روزنامه واشنگتنپست درباره کاهش حضور نظامی برخی دیگر از کشورهای غربی در خلیجفارس نوشته است: انگلیس، فرانسه و ایتالیا توافق کردهاند که نیروهای دریاییشان برای پاکسازی مینهای خلیجفارس با یکدیگر همکاری و هماهنگی نمایند. این روزنامه طی گزارشی به نقل از مقامات نظامی میافزاید: طبق این توافق، نیروی دریایی سه کشور مذکور برای انجام عملیات پاکسازی مینها به نوبت و به شکلی هماهنگ بهطوری عمل خواهند کرد که همیشه لااقل پنج فروند کشتی مینیاب در آبهای خلیجفارس مشغول کار باشند. واشنگتنپست خاطرنشان ساخت که فعالتر شدن نقش همپیمانان امریکا هنگامی بهوقوع میپیوندد که دولت ریگان در پی راههای آبرومندانهای برای کاهش حضور نظامی خود در منطقه خلیجفارس میباشد. این روزنامه سپس به نقل از منابع نیروی دریایی امریکا اعلام کرد: به زودی قدرت آتش امریکا در منطقه با بازگشتن ناوشکن عظیم ایووا به کشور بهطور بسیار آشکاری تقلیل خواهد یافت. ناوشکن عظیم ایووا که در آبهای شمالی دریای عمان استقرار دارد، مجهز به موشکهای کروز و تام هاک میباشد که برای زدن اهداف نظامی در داخل ایران برنامهریزی شدهاند. واشنگتنپست در بخش دیگری از این گزارش در رابطه با پیمان همکاری اخیر همپیمانان اروپای غربی امریکا در خلیجفارس میافزاید: بهعقیده مقامات غربی تصمیم سه کشور انگلیس، فرانسه و ایتالیا برای همکاری در منطقه حاکی از آمادگی آنها برای خارج ساختن بخشی از نیروها از منطقه و استحکام بخشیدن به نیروهای بازمانده از طریق این نوع همکاریها جهت صرفهجویی در هزینه مالی میباشد.

گزارش - 13

13. موضوع گفتوگوی ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس با میانجیگری سوریه کماکان از موضوعات مهم در تعاملات سیاسی منطقه است. در یک نشریه وزارت امورخارجه ایران به نقل از منابع آگاه سیاسی منطقه آمده است: عزت ابراهیم معاون صدام حسین، در سفر به عربستان مقامات این کشور را نسبت به اهداف و تلاشها و انگیزه سوریه جهت نزدیک کردن اعضای شورای همکاری با ایران و علت پاسخ مثبت تهران به انجام مذاکرات مزبور آگاه کرده و گفته است سوریها برای ادامه دریافت کمک از اعضای شورا و برای خارج شدن از بنبستی که در کنفرانس سران عرب در امان گرفتار شدهاند و همچنین دور کردن شورا از عراق و ایجاد شکاف بین شورا و عراق و در عین حال آماده شدن ایران برای انجام حمله بزرگ علیه عراق و همچنین جهت خنثی کردن سفر مبارک به دولتهای منطقه تلاش میکنند و مانور میدهند. این مقام مطلع همچنین افزوده است که عزت ابراهیم مخصوصاً نسبت به گول خوردن اعضای شورای همکاری در این بازی اظهار نگرانی کرده است. وی در پایان اظهارنظر کرد که از سرگیری حملات اخیر عراق علیه ایران و کشتیها در خلیجفارس که مدتی متوقف شده بود نشاندهنده آن است که عراقیها میخواهند با مانور سوریها مقابله کنند و آن را شکست دهند.

گزارش - 14

14. عربستان سعودی با ارسال نامه هایی به کشورهای عضو شورای امنیت سازمانملل خواستار فشار بیشتر به ایران برای پذیرفتن قطعنامه٥٩٨ شد. به گزارش بخش عربی رادیو ابوظبی ملک فهد بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی از طرف رهبران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج (فارس) نامههایی برای سران کشورهای عضو شورای امنیت ارسال داشته و خواستار شده تا شورای امنیت مسئولیت خود را با برداشتن گامهای تضمین کننده اجرای قطعنامه شماره ٥٩٨ دایر بر متوقف ساختن جنگ عراق و ایران به عهده گیرد. این نامه ها در اجرای تصمیم شورای عالی کشورهای شورای همکاری در هشتمین دوره خود که روز ٢٦ دسامبر گذشته (پنجم دیماه) در ریاض تشکیل شده بود ارسال گردیده است. در تصمیم یاد شده از جامعه جهانی و در رأس آن از شورای امنیت خواسته شده بود تا مسئولیت خود را در قبال قطعنامه٥٩٨ بهعهده گیرد.

________________________________________

• قرارگاه بدر مسئولیت و مأموریت اجرای اقدامات مهندسی مخصوصاً احداث جاده در محور دزلی به ملخور را برعهده دارد.
  • ارتفاع سربهفلک کشیده و مرتفع سورن بخشی از سلسله جبال زاگرس است و ملخور و ارتفاعات اطراف آن جزئی از سورن محسوب میشوند. این ارتفاعات پوشیده از برف انبوه است. تا حدی که فرماندهان به هنگام حرکت تا زانو در برف فرو میرفتند.
    • علاوهبر فرماندهان شرکتکننده در بازدید از سورن، حسن داناییفر، محمدباقر ذوالقدر فرمانده قرارگاه رمضان، حسین نجات، غلامرضا صالحی و خستو حضور داشتند. [سند شماره ١٥٦٧/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتمالانبیا در عملیات بیتالمقدس٢، از ١/١١/١٣٦٦ تا ٥/١١/١٣٦٦ ص ١١٠]
      • منطقة پست بین دو ارتفاع بزرگ شیندروی و بالامبو در جنوب شهر حلبچه. طبق طرح عملیات قرار بود قرارگاه ثامنالائمه در شمال ارتفاع گُزیل (گوزیل) با نصب پل، امکان دسترسی به آن سوی رودخانه آب سیروان را فراهم کند.
        • گزارشهای قرارگاه تاکتیکی بدر حاکی از آن بود که به علت شکل زمین، متصل کردن جاده از هنیقل به زمینهای نسبتاً پست و هموار غرب آن چندان سخت و دشوار نخواهد بود. مشکل عمده احداث جاده تا ارتفاع هنیقل است که نظر اول براساس آن پیشنهاد شده است.
          • افراد شرکت کننده در این جلسه عبارت بودند از: محسن رضایی، رحیم صفوی، محمدباقر ذوالقدر، حسن داناییفر، قاسم سلیمانی، مرتضی قربانی، محمد تهرانی مقدم (فرمانده تیپ٧٥ ظفر)، محمد شعبانی (فرمانده سپاه٤ بعثت)، حمزه حمیدینیا، موحدی (فرمانده سپاه هشتم ثامنالائمه)، خستو، علی عساکره (مسئول ادوات سپاه)، عبدالله عراقی (فرمانده تیپ٨٢ صاحبالامر)، حاجعابد (فرمانده تیپ٣٩ بیتالمقدس)، عباسی (فرمانده تیپ٣٦ انصارالمهدی)، غلامرضا صالحی (از مسئولین عملیات لشکر٢٧)، حسین نجات، دهقانی، محسن شفق، اسدالله ناصح (فرمانده تیپ٢٩ نبیاکرم). [سند شماره ١٥٦٧/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتمالانبیا در عملیات بیتالمقدس٢، از ١/١١/٦٦ تا ٥/١١/٦٦، ص ١٢٦]
            • البته اقدامات مهندسی و عقبهسازی در محورهای شمال و جنوب منطقه حلبچه از مدتها قبل شروع شده بود.
              • آمار مجروحین تا آخر روز ٣/١١/١٣٦٦ است.
              • در نیمه دوم سال ١٣٦٥ یکی از بزرگترین اعزامهای نیرو به جبههها تحت عنوان اعزام یکصد هزار نفری سپاهیان حضرت محمد(ص) در آذرماه ١٣٦٥- قبل از عملیات کربلای ٤- انجام شد.
              • درجریان این ماجرا اولین کاروان نفتکشهای کویتی با حمایت ناوهای امریکایی و با پوشش خبری و رسانهای وسیع در تاریخ ٢/٥/١٣٦٦ و در سومین روز حرکت خود نفتکش غولپیکر بریجتون، یکی از دو نفتکش تحت حمایت نیروهای امریکایی در نزدیکی جزیرة فارسی با مین برخورد کرد. اخبار این واقعه بهسرعت در صدر رسانههای خبری دنیا قرار گرفت و بهعنوان شکستی بزرگ برای نیروی دریایی امریکا انعکاس یافت.

حسین اردستانی راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه مرکزی سپاه پاسداران نتیجه مذاکرات محسن رضایی با فرماندهان و سپس با آقای هاشمی رفسنجانی برای اضافه کردن منطقه حلبچه برای عملیات را جمع بندی کرده است.

منابع و مآخذ روزشمار 1366/11/04