1366.11.13

روزشمار جنگ سال 1366 1366.11.13
نام‌های دیگر	سیزده بهمن
تاریخ شمسی	1366.11.13
تاریخ میلادی	2 فوریه 1988
تاریخ قمری	13 جمادی‌الثانی 1408

1359.11.13

1360.11.13

1361.11.13

1362.11.13

1363.11.13

1364.11.13

1365.11.13

گزارش - 1

1. هشت روز پس از مطرح شدن احتمال عملیات در منطقه حلبچه و بازدید فرماندهان سپاه از ارتفاعات مشرف بر دشت زور* و همچنین برگزاری چند جلسه درباره چگونگی اجرای عملیات در این منطقه، امروز طرح عملیات محور جنوبی** آن تهیه و به یگانهای تابعه سپاه هشتم ثامنالائمه (قرارگاه کاظمین) که فرماندهی در آنجا را برعهده دارد ابلاغ شد. در این طرح، مأموریت قرارگاه سپاه هشتم اینگونه تعیین شده است: قرارگاه سپاه هشتم مأموریت دارد در ساعت (س) روز (ر) در منطقه عمومی نوسود - حلبچه تک نموده، دشمن را منهدم و ارتفاعات ابا ابیده، دالامار، شیندروی، مگر، شاخ سورمر، تمورژنان را تصرف و تأمین کند و آماده باشد بنا به دستور تک را به داخل خاک عراق ادامه دهد. همچنین سازمان رزم و یگانهای تابعه آن در بخش مانور نیز بدینگونه مشخص شد: قرارگاه کاظمین (سپاه هشتم) مأموریت یافت با دو قرارگاه فرعی کاظمین١ در محور چپ و کاظمین٢ در محور راست با بهکارگیری ٤ لشکر و ٥ تیپ و سپاه چهارم بعثت و قرارگاه رمضان هدفهای مشخص شده را تأمین نماید. براین اساس: o قرارگاه کاظمین١؛ با استفاده از اصل غافلگیری و تحتامر گرفتن لشکر١١ امیرالمؤمنین، تیپ٤٤ قمربنی هاشم و تیپ٩١ بقیهالله به ترتیب ارتفاعات سرشات خوارو، شاخ شمیران و شاخ سورمر در جنوب دریاچه دربندیخان و همچنین با لشکر١٤ امام حسین، لشکر٨ نجف اشرف و تیپ٨٢ صاحبالامر منطقه و ارتفاعات تمورژنان، کافیکروشکان، هانسوره و بالامبو در جنوب شرقی دریاچه دربندیخان را تصرف و تأمین نموده و آماده شود بنا به دستور تک را به داخل خاک عراق ادامه دهد. o قرارگاه کاظمین٢ نیز با استفاده از اصل غافلگیری و تحت امر گرفتن تیپ٢٩ نبی اکرم، تیپ٧٧ کماندویی و پنج گردان از سپاه چهارم بعثت، مناطق و ارتفاعات بالامبو، سازان، شیندروی و پروینه و ارتفاعات منطقه مرزی جنوب نوسود ایران و طویله عراق را تصرف و تأمین نماید و آماده شود بنا به دستور تک را به داخل خاک عراق ادامه دهد.*** o قرارگاه رمضان هم در عقبه دشمن (دالامار، حلبچه، پادگان زمقی) هدفهای مشخص شده را منهدم و به پاکسازی دشمن در منطقه ادامه میدهد و آماده میشود بنا به دستور، تک را به داخل خاک عراق ادامه دهد. طبق این طرح، تیپ توپخانه ٦٣ خاتمالانبیای نیروی زمینی سپاه، تیپ پدافند هوایی سوم شعبان نیروی زمینی سپاه، مهندسی سپاه پاسداران، جهاد سازندگی قرارگاه نجف اشرف با ٥ گردان، لشکر مهندسی ٤٢ قدر (با یک گردان راهسازی، یک گردان پل و یک گردان استحکامات) و همچنین بهداری غرب نیروی زمینی سپاه که بهداری سپاه هشتم ثامنالائمه و بهداری سپاه چهارم بعثت را تحت امر دارد در محور جنوبی عملیات با قرارگاه ثامنالائمه همکاری خواهند داشت. قرارگاههای کاظمین ١ و ٢ هم موظف شدند طرح عملیاتی یگانهای خود را تا روز دوم اسفند آماده و به قرارگاه سپاه هشتم ثامنالائمه ارسال نمایند و کلیه آمادگیهای خود را برای انجام عملیات تا تاریخ دهم اسفند نهایی کنند.

گزارش - 2

2. با توجه به کوهستانی بودن زمین عملیات آینده سپاه در منطقه حلبچه و نیاز به حجم بالای کارهای مهندسی از جمله جادهسازی، ساخت و نصب پلها، محل استقرار قبضههای توپخانه، سنگرهای واحدهای پشتیبانی رزم و خدمات رزم شرکتکننده در عملیات، برای جهادسازندگی و مهندسی سپاه در محور جنوبی عملیات مأموریت تعیین شد و به قرارگاه ثامنالائمه ابلاغ گردید. طبق این ابلاغیه جهادسازندگی شهرها و استانها به شرح زیر به یگانها مأمور شدند: ١) جهاد نجف اشرف تحت کنترل عملیاتی قرارگاه کاظمین. ٢) جهاد گرگان تحت کنترل عملیاتی قرارگاه کاظمین. ٣) جهاد خراسان تحت کنترل عملیاتی تیپ٣٦ انصارالمهدی. ٤) جهاد ایلام تحت کنترل عملیاتی لشکر٩ بدر. ٥) جهاد آذربایجان تحت کنترل عملیاتی لشکر٨ نجف اشرف. ٦) جهاد لرستان تحت کنترل عملیاتی لشکر١١ و تیپ٤٤ قمر بنی هاشم. ٧) گردان راهسازی از لشکر٤٢ قدر تحت کنترل عملیاتی قرارگاه کاظمین. ٨) گردان پلسازی لشکر٤٢ قدر تحت کنترل عملیاتی قرارگاه کاظمین. ٩) مهندسی وزارت [جهاد سازندگی در] باختران تحت کنترل عملیاتی قرارگاه کاظمین٢.

گزارش - 3

3. تعدادی از خبرنگاران خارجی به منظور تهیه گزارش و خبر، ظرف دو سه روز گذشته به منطقه عملیاتی بیتالمقدس٢ رفتند. این گروه که برای بازدید از منطقه عملیاتی به بانه سفر کرده بودند، به علت شرایط نامناسب جوی و طولانی شدن سفر، بدون انجام بازدید، منطقه را ترک کردند. گروه خبرنگاران خارجی که عمدتاً از روزنامهنگاران و خبرگزاری ژاپن تشکیل میشوند به دلیل طولانی شدن سفر از رفتن به منطقه عملیاتی بیتالمقدس٢ خودداری کردند. به دلیل هوای نامساعد، فاصله تبریز تا بانه دو شبانهروز به طول انجامید و در روز سوم نیز خبرنگاران ژاپنی خواستار بازگشت به تهران شدند. این درخواست پس از حضور در بانه و بارش برف شدید در این منطقه مطرح شد. خبرنگاران ژاپنی وجود هوای نامساعد در منطقه را موجب طولانی شدن سفر دانسته و ادعا کردند که نمیتوانند بیش از ٤٨ ساعت دفاتر نمایندگی خود را در تهران خالی بگذارند. این گروه میگفتند که شروع دهه فجر و وجود خبرهای گوناگون از جمله مصاحبه آقای هاشمی رفسنجانی با تلویزیون ان.اچ.کی ژاپن، موجب شده است که برخی از خبرها برای رسانههایشان مخابره نشود و لذا دیگر نمیخواهند به منطقه بروند. طبق برنامهریزی قبلی قرار بود در صورت مساعد بودن هوا، بازدید از منطقه به وسیله بالگرد انجام شود و همان روز برگردند و در صورت نامساعد بودن هوا با خودرو تا قرارگاه مقدم بروند و بازدید از منطقه عملیاتی به هر وسیله ممکن انجام شود.

گزارش - 4

4. سه تن از عناصر سازمان کومله و حزب دموکرات خود را تسلیم سپاه پاسداران کردند. به گزارش سپاه سردشت امروز دو نفر از افراد گردان شوان گروه کومله و یک نفر از چتههای حزب دموکرات خود را به نیروهای سپاه معرفی و تسلیم کردند. روز گذشته نیز یکی از عناصر کومله را سپاه سردشت دستگیر کرده بود.

گزارش - 5

5. وجود راهحل سیاسی برای پایان دادن به جنگ، خودداری ایران از اجرای عملیات گسترده در صورتی که شورای امنیت رژیم عراق را متجاوز اعلام کند و توصیه به دولت ژاپن برای محکوم کردن عراق در حمله به کشتیهای تجاری و بمباران شهرها - همانند دولت انگلستان - محورهای اصلی صحبتهای حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی فرمانده قرارگاه مرکزی جنگ (خاتمالانبیا) و نماینده امام در شورای عالی دفاع در مصاحبه با خبرنگار شبکه تلویزیونی اِن.اِچ.کی ژاپن است. به نوشته روزنامه کیهان، حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی در این گفتوگو در زمینه موضع ایران در قبال قطعنامه٥٩٨ و احتمال به وجود آمدن تغییر نظر از سوی ایران در خصوص راهحل ختم جنگ گفت: ما آنچه را حق تشخیص دادهایم مطرح کرده و گفتهایم که متجاوز باید کیفر ببیند و عدالت اجرا شود و اگر شورای امنیت برای اجرای عدالت آماده باشد راهحل سیاسی برای ختم جنگ وجود دارد. وی تصویب قطعنامه جدید از سوی شورای امنیت برای تحریم تسلیحاتی ایران را بیاثر خواند و اعلام کرد: در صورتی که چنین اقدامی صورت گیرد، سوءظن ایران نسبت به سازمانملل و شورای امنیت بیشتر خواهد شد و ناحق بودن آنها را به اثبات خواهند رساند و نشان خواهد داد که این ارگانها طرفدار متجاوز هستند. رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سؤال که آیا در صورت معرفی عراق به عنوان متجاوز از سوی سازمانملل باز هم حمله بزرگ ایران علیه عراق صورت خواهد گرفت، گفت: در این شرایط دیگر ضرورتی برای حمله نخواهیم داشت، چون براساس این اظهارنظر طبعاً باید یک داوری برای متجاوز بشود و حقوق ما در آن صورت پرداخت خواهد شد و متجاوز به کیفر خود خواهد رسید. حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی در ارتباط با نقش ژاپن برای خاتمه جنگ گفت: هر طوری بخواهد میتواند به عدالت خدمت کند و همانطور که وزارت امور خارجه انگلیس رسماً عراق را آغازکننده جنگ، حمله کننده به کشتیهای تجاری و شهرهای غیرنظامی و استفاده کننده سلاح شیمیایی اعلام کرده، اگر ژاپن نیز چنین اعترافی بکند، به ختم جنگ کمک کرده است. رئیس مجلس شورای اسلامی در زمینه پیشنهاد شورای همکاری خلیجفارس برای ختم جنگ گفت: پیشنهاد مشخصی هنوز به ما نرسیده است و قرار است (نشستهایی) در سطح معاونان وزرای امور خارجه شورای همکاری خلیجفارس و ایران تشکیل شود. رئیس جمهور نیز در گفتوگو با یک خبرنگار داخلی در پاسخ به این سؤال که تحقق پیروزی اسلام بر کفر را چگونه میبیند گفت: من پیروزی را قطعی میدانم و ما تا رسیدن به پیروزی قطعی نظامی دستبردار نیستیم. آیتالله خامنهای تأکید کرد: تحقق پیروزی انقلاب اسلامی ایران خود یک پیروزی کاملی بود، اما آنچه این پیروزی را تکمیل خواهد کرد پیروزی نظامی در جنگ تحمیلی است و من امیدوارم که بر نیروهای استکبار پیروز شویم. به نوشته روزنامه رسالت وی این سخنان را بعد از یک دیدار ٥ ساعته از نوآوریها و دستاوردهای صنایع دفاعی، عنوان کرد.

گزارش - 6

6. رژیم عراق این روزها تلاش میکند شوروی را متقاعد به تحریم تسلیحاتی ایران نماید. در پی سفر روز گذشته طارق عزیز به مسکو، وی امروز از شوروی خواست برای واداشتن ایران به قبول قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت سازمانملل موضعی قاطعانه اتخاذ نماید. به گزارش رویتر این درخواست بغداد تنها چند ساعت پس از ورود وزیر امور خارجه عراق به مسکو مطرح شد. همچنین همزمان با ورود طارقعزیز به شوروی، نزار حمدون معاون وی در بغداد خواهان اتخاذ موضع سختگیرانه شورای امنیت علیه ایران شد. معاون وزیر امور خارجه رژیم عراق در مصاحبهای، تحریم تسلیحاتی ایران را مطرح ساخت. وی گفت دولت بغداد امیدوار است که شوروی به همراه دیگر اعضای دائم شورای امنیت سریعاً اقدام به تحریم اسلحه ایران نماید. نزار حمدون معاون وزیر امور خارجه عراق در مصاحبه با یونایتدپرس گفت: عراق و حامیان عرب آن مایل بودند که این تحریم چندماه پیش بهعمل بیاید اما امیدواریم که تمام قدرتها از جمله شوروی به این نتیجه رسیده باشند که اقدام بسیار سریع، ضروری است. حمدون درباره موضع امریکا نیز اظهار داشت: امریکا تا زمانی که توجه خود را معطوف به جنگ و کوشش برای خاتمه آن میکند سبب آرامش و تسکین خاطر ما خواهد بود. وی گفت: در چند ماه آینده روابط امریکا و عراق میتواند در چارچوب یک خط مشی میانمدت قرار بگیرد که تأثیر بیشتری در جهت بهبود روابط برجای خواهد گذاشت. در سطح غیررسمی نیز روزنامه عراقی الثوره نوشت: مصلحت صلح ایجاب میکند که تمامی کشورهای عضو شورای امنیت از جمله پنج کشور دائمی در این شورا و در مقدمه آنها دوستان ما موضع قاطعی نسبت به فریبها و گمراهیها و مانور دادنهای ایران اتخاذ نمایند. این روزنامه همچنین نوشت: براساس درک واقعیتها و طبیعت مناسبات عراق و اعراب با شوروی، امت عرب و عراق مخصوصاً از شوروی به عنوان یک کشور دوست و یک عضو که دارای مسئولیت بسیار بزرگی در جامعه بینالمللی میباشد، انتظاراتی دارند.

گزارش - 7

7. به دنبال سفر طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق به شوروی، رادیو بیبیسی تلویحاً این سفر را انفعالی ارزیابی کرد. این رسانه در تفسیری گفت: این رفت و آمدها نشانهای از بیصبری است که رهبران عراق اخیراً نسبت به سیاست مسکو در خلیجفارس پیدا کردهاند. بیبیسی میافزاید عراق و دیگر کشورهای متحدش با خشم روزافزون شاهد آن بودهاند که بیش از ٦ ماه پس از آنکه هر پنج عضو شورای امنیت سازمانمللمتحد خواستار آتشبس در جنگ ایران و عراق شدهاند ایران هنوز حاضر به پایان دادن به جنگ نیست. سفر طارقعزیز وزیر امور خارجه عراق به مسکو درست پس از دیدار سه روزه شاهزاده سعود الفیصل وزیر امور خارجه عربستان سعودی از شوروی صورت گرفت. علاوه بر این، به گفته رادیو بغداد در بخش عربی، سعدون حمادی عضو شورای فرماندهی و رئیس مجلس عراق نیز امروز با جرالد کوفمان مسئول امور خارجی حزب کارگر انگلستان ملاقات کرد. رادیو بغداد اضافه کرد: تحولات تجاوز ایران علیه عراق و راههای تضمینکننده اجرای تمامی مواد قطعنامه شماره ٥٩٨ شورای امنیت مورد بحث قرار گرفت.

گزارش - 8

8. امروز وزیر دفاع مصر، رئیس پارلمان این کشور و همچنین یک مقام سازمان آزادیبخش فلسطین از رژیم عراق در جنگ با ایران حمایت کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی وزیر دفاع مصر در روند رو به تزاید فشار علیه ایران، طی اظهاراتی موضع کشورش را دفاع از عراق در مقابل ایران عنوان کرد. وی گفت: هدف حمله قابل انتظار ایران علیه منطقه بصره واژگون کردن نظام فعلی در عراق و هموار ساختن راه برای سرنگونی حکومتهای کشورهای عربی حوزه خلیجفارس میباشد. ابوغزاله که در میزگردی در قاهره سخن میگفت افزود: مصر اجازه نخواهد داد ایران طرحهای آینده خود را در منطقه عملی سازد. وی نظام جمهوری اسلامی ایران را یک نظام تندرو خواند و گفت: منطقه خلیجفارس و جهان عرب تاب تحمل تندروی ایران را ندارد. وی همچنین در بخشی از اظهاراتش که در مطبوعات امروز کویت منتشر شد، اوضاع جبهههای عراق را مستحکم و قابل اطمینان توصیف کرد و مدعی شد سفر اخیر مبارک به بغداد و مشکلات ایران در سر راه بسیج نیروها در جبههها دو عامل تقویتکننده موقعیت ارتش عراق در جبههها بوده و موجب شد حمله ایران به تعویق افتد. وی مدعی شد هیچگونه اخلالی در معادلات جنگ ایران و عراق به نحوی که به سود ایران باشد، صورت نخواهد گرفت. ابوغزاله آمادگی کشورش را برای اعزام کارشناسان و امکانات نظامی به کشورهای عربی حوزه خلیجفارس اعلام نمود و گفت نیازی به اعزام نیروهای رزمی به منطقه خلیج (فارس) نمیباشد. علی لطفی رئیس پارلمان مصر نیز حمایت کشورش را از عراق اعلام کرد. وی در مصاحبه با روزنامه سعودی الجزیره درباره چگونگی مقابله با ایران گفت: نقطه توقف اعمال رژیم ایران، در یک همبستگی عربی فعال بر ضد تهدیدات آن رژیم و نیات تجاوزکارانه آن نهفته است. لطفی در مورد این همبستگی و نقش قاهره گفت: مصر جزئی از امنیت قومی عربی است و ما با امنیت این منطقه خلیج مرتبط میباشیم و هرگونه تجاوزی که به این منطقه بشود تجاوز به مصر است. همچنین فاروق قدومی رئیس دایره سیاسی سازمان آزادیبخش فلسطین در مصاحبهای با یک روزنامه چاپ کویت گفت: ساف در جنگ ایران و عراق در کنار ارتش عراق ایستاده است. وی ارتش عراق را ارتش قهرمان عرب خواند و گفت: این ارتش در دروازههای شرقی امت عرب به پاسداری مشغول است. قدومی در مصاحبه با روزنامه الوطن افزود: ساف با هرگونه تهدید علیه کشورهای عربی حوزه خلیجفارس از سوی ایران مقابله میکند.

گزارش - 9

9. در حالی که رژیم عراق به راحتی و به طور علنی انواع سلاحهای غربی را از کشورهای مختلف خریداری میکند، موضوع تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت مطرح است و رسانهها خرید سلاح توسط ایران را افشا میکنند. روزنامه اتریشی کوریر در شماره امروز خود نوشت: یک شعبه شرکت وست بزرگترین گروه صنعتی ملی اتریش در سال١٩٨٦ با استفاده از مجوزهای تقلبی که مقصد نهایی در آنها تایلند ذکر شده ٢٢ هزار گلوله توپ به ایران فروخته است. به نوشته این روزنامه، محققان در مورد فروش غیرقانونی سلاح به ایران توسط گروه وست مدارکی پیدا کردهاند که حاکی از دخالت یک شعبه از شرکت مذکور موسوم به هیرتنبرگر در ماجرای فروش سلاح به ایران است. هدف از فروش این ٢٢ هزار گلوله توپ تغذیه ١٤٠ قبضه توپی بود که شعبه دیگر وست موسوم به نوریکوم با مجوزهای تقلبی با مقصد لیبی و برزیل به ایران فروخته است. دو مدیر سابق نوریکوم هفته گذشته اعتراف کردند که ارزش توپهای فروخته شده به ایران ٣٠٠ میلیون دلار بوده است. قرارداد این معامله بخشی از یک معامله بزرگ مخفیانه بود که در سال ١٩٨٤ (١٣٦٣) منعقد گردید، لیکن در پی افشاگریهای مطبوعات به طور کامل به مورد اجرا درنیامد. فروش مهمات به ایران بحث پر سر و صدایی را در محافل عمومی اتریش موجب شده است. به گزارش خبرگزاری فرانسه پیتر پیلز نماینده حزب طرفداران محیطزیست موسوم به سبزها میگوید: شرکت نوریکوم نه تنها ١٤٠ توپ با مهمات به ایران تحویل داده بلکه در تحویل تسلیحات امریکایی بهویژه قطعات یدکی هواپیما به ارزش ٦/٣ میلیارد شیلینگ (حدوداً ٣٠٠ میلیون دلار) نیز به عنوان واسطه عمل کرده است. در میان مشتریان این شرکت همچنین عراق نیز دیده میشود و این شرکت همکاری تنگاتنگی با افریقای جنوبی دارد. معامله با ایران که در سال ١٩٨٤، طی قراردادی منعقد گردید و کلاً مبلغی به میزان ٧ میلیارد شیلینگ را دربرمیگیرد به علت افشاگریها، معاملات غیرقانونی تماماً تحقق نیافته است که در نتیجه شرکت نوریکوم به خاطر عدم تحویل کامل قطعات ناگزیر به پرداخت ٧٥٠ میلیون شیلینگ به ایران شد.

گزارش - 10

10. به بهانه انجام عملیات علیه یک نفتکش که روز گذشته خبر آن منتشر شد توان نیروی هوایی ایران مورد بررسی منابع خبری قرار گرفته است. رادیو بیبیسی در این مورد گفت: محافل عربی تعداد جنگندههای ایران را ٦٥ فروند میدانند که ٢٥ فروند از آنها فانتوم است و از آنها فقط ١٠ تا ١٢ فروند قادرند در یک روز مورد استفاده قرار گیرند.

________________________________________

• دشت زور (در اصل دشت زهور) به معنای دشت گلها به پهنه منطقه عمومی حلبچه در شرق دریاچه پشت سد دربندیخان گفته میشود.
  • عملیات والفجر١٠، با قرارگاه قدس در شمال (محور دزلی) و قرارگاه کاظمین در محور جنوبی طراحی شد. اما با توجه به عرض و وسعت محور جنوبی اجرای عملیات در محور جنوبی به ٢ قرارگاه کاظمین١ و کاظمین٢ واگذار شد. قرارگاه کاظمین١ بعداً به فتح تغییر نام داد.
    • روزهای بعد لشکر٩ بدر به سازمان رزم قرارگاه کاظمین٢ اضافه شد.

حجتالاسلام هاشمی رفسنجانی در مصاحبه با تلویزیون ژاپنی ان.اچ.کی وجود راه حل سیاسی برای پایان دادن به جنگ و خودداری ایران از عملیات گسترده را به شرطی عملی دانست که شورای امنیت سازمانملل رژیم عراق را متجاوز اعلام کند.

منابع و مآخذ روزشمار 1366/11/13