1365.03.01

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۶ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1365 |نام = 1365.03.01 |نام دیگر= یک خرداد |روز=1 خرداد 1365 |تاریخ شمسی=1365.03.01 |تاریخ میلادی=22 مه 1986 |تاریخ قمری=12 رمضان 1406 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.03.01</div> <div class="bootstrap-btn">1361.03.01...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1365
1365.03.01
نام‌های دیگر یک خرداد
تاریخ شمسی 1365.03.01
تاریخ میلادی 22 مه 1986
تاریخ قمری 12 رمضان 1406


گزارش - 1

1. پس از گذشت بیش از یک هفته نبرد در منطقه حاج‌عمران، امروز، در نتيجه رخنه قواي عراقي، نيروهاي خودي مجبور به عقب‌نشيني از بخش‌هایی از مواضع خود شدند. برابر دستور فرماندهي قرارگاه نجف درحالي‌که نيروهاي تيپ57 حضرت ابوالفضل(ع) با اتكا به استقرار نيروهاي خودي در تپه شهدا و پس از ساعاتی انتظار در نقطه رهایی، براي حمله به ارتفاع شهيد صدر (2435) آماده بودند، ناگهان در ساعت 6:05 صبح، خبر رخنه نيروهاي عراقي با اجراي آتش سنگين بر روي تپه شهدا گزارش شد. همچنين ساعت 7:20 صبح نیز واحد شنود سپاه به نقل از عراقی‌ها اعلام كرد كه نيروهاي ايراني عقب‌نشيني كرده‌اند، تلاش کنید تا آنها را اسیر و جمع‌آوري كنيد.* به گزارش راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ پس از هشت روز نبرد سنگین و مقاومت ایثارگرانه رزمندگان، امروز درنهايت با آتش سنگين توپخانه دشمن، نيروهاي خودي ـ كه شامل نيروهاي ارتش و سپاه بودند ـ تپه شهدا را خالي كرده و به عقب برگشتند.[۱] راديو صوت‌الجماهير به نقل از اطلاعيه نظامي شماره 2235 ارتش عراق ادعا كرد نيروهاي سپاه پنجم در ساعت 2 بامداد 22/5/1986 (1/3/1365)، از بلنداي ارتفاعاتي كه در آن مستقر بودند به منطقه‌اي بين ارتفاع 1974 و كوه كردكور (گردمند) سرازير شدند و توانستند 7 گردان ارتش و سپاه ايران را منهدم كنند. در اين اطلاعيه همچنين ادعا شده است نيروهاي عراقي در يك حمله گازانبري ديگر، 2 گردان نيروهاي ايراني را به محاصره درآوردند و با اجراي آتش سنگين به قلع‌و‌قمع آنها پرداختند.[۲]

گزارش - 2

2. تکذیب عملیات رزمندگان در منطقه فکه ازسوی ارتش بعث، احتمال عقب‌نشینی نیروهای عراقی از بخش‌هایی از منطقه عمومی مهران به‌دلیل نداشتن توان کافی و بمباران مواضع دشمن در مهران از مهم‌ترین اخبار امروز مرتبط به این دو جبهه است. بنابر اعلام قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) درپي تهاجم اخیر نیروهای عراقی در منطقه عملیاتی فکه، رزمندگان با انجام اقدامات تاكتيكي و اجراي آتش پرحجم سلاح‌هاي سنگين عليه مواضع دشمن، نيروهاي عراقي را كه در معرض محاصره قرار داشتند، مجبور به فرار شتاب‌زده از اراضي اشغالي مذكور كردند. در جريان اين عقب‌نشيني به تيپ‌هاي يك مكانيزه، 34 زرهي، 27 مكانيزه و 51 مختلط لشكر يك ارتش عراق ضايعات سنگين وارد شد و بيش از دوهزار نفر از قواي عراقي زخمي يا كشته شدند و غنايم فراواني به دست رزمندگان افتاد.[۳] خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از يك فرمانده نظامي در منطقه عملياتي گزارش داد: نيروهاي عراقي براي احتراز از نابودي كامل، مواضع اشغال‌شده را رها كرده و به عقب گريختند. باتوجه‌به اينكه منطقه رملي است، عقب‌نشيني دشمن بسيار عجولانه و توأم با سراسيمگي بود. ازاين‌رو، قواي دشمن علاوه‌بر تحمل تلفات زياد، بخش‌هايي از تجهيزات خود را در منطقه نبرد به جاي گذاشتند كه اين تجهيزات سالم به دست نيروهاي خودي افتاد. در جريان اين عقب‌نشيني 390 كيلومتر مربع از منطقه اشغالي فكه آزاد شد.[۴] اين درحالي است كه خبرگزاري عراق ضمن رد هرگونه عمليات و درگيري در منطقه فكه، به نقل از يك مقام نظامي ـ بدون ذكر نام وي ـ گفت:«منطقه فكه از زماني‌كه نيروهاي عراقي مواضع جديدي را در اين منطقه به تصرف خود درآورده‌اند، تاكنون شاهد هيچ‌گونه نبردي اعم از كوچك يا بزرگ نبوده‌ است ... و حكام ايراني بايستي درباره نبردهاي جاري در مناطق شمالي جبهه كه بزرگ‌ترين تلفات را متحمل شده‌اند، سخن بگويند.»[۵] از سويي بنا بر گزارش واحد اطلاعات قرارگاه نجف2 در جبهه مهران، نيروهاي عراقي باوجود تقويت نيروي پياده به استعداد يك گردان در تپه‌هاي غلامي و رضاآباد با هدف جلوگيري از حمله و پيشروي رزمندگان، تمهيداتي در نظر گرفته است و علاوه‌بر انجام اقدامات مهندسي تيپ7 زرهي را در اطراف مهران و هرمزآباد مستقر كرده كه اين تحركات نشان‌دهنده هراس بيش از حد عراقي‌ها در گسترش به جناح چپ عمليات است و به‌علت نداشتن قواي پدافندي، احتمال عقب‌نشيني دشمن از خط فعلي متصور است.[۶] بنا بر اعلام ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي، جنگنده بمب‌افكن‌هاي نيروي هوايي مقارن ساعت 5:15 صبح امروز، محل تجمع نيروهاي زرهي و پياده عراق در منطقه مهران را بمباران و تلفات و خساراتي به نيروهاي دشمن وارد كردند.[۷]

گزارش - 3

3. در جلسه امروز فرماندهان سپاه پاسداران و ارتش جمهوري اسلامي با تعدادي از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، محمد باقری مسئول اطلاعات نیروی زمینی سپاه پاسداران، از حملات زنجيره‌اي اخير عراق موسوم به "استراتژي دفاع متحرك"، استعداد عملياتي به‌كار رفته در اين حملات، جبهه‌هاي در معرض تهديد و همچنين تدابير و قدرت برنامه‌ريزي عراق براي عمليات‌هاي آينده گزارش داد. اين جلسه از ساعت 16:30، در ستاد قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) با حضور حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی فرمانده عالی جنگ، محسن رضايي فرمانده كل سپاه، علي شمخاني فرمانده نيروي زميني سپاه، سرهنگ جمالي جانشين فرمانده نيروي زميني ارتش، سرهنگ مفيد فرمانده ركن2 نيروي زميني ارتش، محمد باقري مسئول اطلاعات اين قرارگاه و جمعي از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي آغاز شد و تا ساعت 24 ادامه یافت. ابتدا محمد باقري درباره عمليات‌هاي متوالي عراق كه از 16 اسفند 1364 با حمله به منطقه عملياتي والفجر9 آغاز و با تصرف شهر مهران در 27 و 28 ارديبشهت 1365 به اتمام رسيد گزارش مبسوطي داد. وي در تشریح حمله عراق به مهران خاطرنشان كرد كه واحدهايي از سپاه دوم اين عمليات را علیه مواضع پدافندی لشکر21 حمزه و لشکر84 خرم‌آباد ارتش اجرا كردند** و سرمايه‌گذاري نسبتاً زيادي براي اجراي آن شد، به‌طوري‌كه لشكر17، سه تيپ زرهي و حدود پنج تيپ پياده را به كار گرفت و از چند محور با رعايت غافلگيري وارد عمل شد و منطقه‌اي به وسعت 110 كيلومتر مربع، شامل شهر مهران را به تصرف درآورد كه به‌نظر مي‌رسد انگيزه عمليات در منطقه مهران يك هدف تبليغاتي بود. به گفته باقري، «درمجموع عراقي‌ها در اين عمليات 170 گردان مختلط را به كار گرفتند و با نگاهي كه ما به هويت يگان‌هاي دشمن و گسترش آنها داشتيم، متوجه شديم از اين استعداد 74 گردانش (40 درصد) از نيروهاي آزاد ارتش بودند كه در هيچ منطقه‌اي مسئوليت نداشتند و 96 گردان (60 درصد) از نيروهاي در خط و احتياط محلي بودند.» باقري در ادامه درباره وضعيت كنوني منطقه نبرد مهران افزود: دشمن براي حفظ منطقه مهران مجبور است ارتفاعات نمه‌كلان‌بو و دامنه آن يعني رديف ارتفاعات زالوآب را تصرف كند كه درحال‌حاضر اين ارتفاعات دراختيار نيروهاي خودي است و اين وضع، پدافند سنگيني را به دشمن در دشت تحميل مي‌كند؛ ازاين‌رو يا تجديد قوا مي‌كند تا دوباره براي تصرف ارتفاعات زالوآب حمله كند يا مقداري عقب مي‌رود كه تسلط ديد و تير رزمندگان از بالاي ارتفاعات زالوآب روي خطوطشان كاهش يابد و بتواند خطش را حفظ كند. در اين عمليات تعداد زیادی از نیروهای دشمن كشته، زخمي يا اسير شدند. همچنين 5 فروند هواپيما و 27 فروند بالگرد عراقي هدف پدافند هوایی قرار گرفته و سرنگون شدند و 170 دستگاه تانك و نفربر آنها منهدم يا به غنيمت گرفته شد. باقري در پاسخ به اين سؤال كه آيا دشمن مي‌تواند به مناطق ديگر حمله كند و تا چه زمانی قادر است به اين حملات ادامه دهد؟ ابتدا به اطلاعات مشترك خود و سرهنگ مفيد استناد کرد و با اشاره به نوشته‌اي كه براي رؤیت حضار آن را به ديوار نصب كرده بود، گفت: «در جدولي كه مشاهده مي‌كنيد استعداد كل ارتش عراق را سپاه به سپاه، ما همراه برادرمان جناب سرهنگ مفيد بررسي دقيق كرديم كه دشمن چه استعدادي از [نيروي] پياده، زرهي و مكانيزه در خط و چه مقدار نيروي محلي دارد. ... دشمن درمجموع 348 گردان پياده و 51 گردان تانك درگير در خط دارد. همچنين 64 گردان پياده احتياط محلي و 61 گردان تانك و نفربر احتياط محلي دارد.» وي با اشاره به جمع ارقام مندرج در جدول افزود: «درمجموع، كل نيروهاي عراقي 580 گردان پياده و 150 گردان تانك و نفربر برآورد شده كه حدود 60 گردان از آن،گردان‌هاي پياده نيروهاي جاش‌ [محلي] شمال عراق يا جيش‌الشعبي یعنی نيروهاي غيرسازماني ارتش هستند كه هم‌اكنون در خطوط مستقرند. و مابقي‌ آنها (520 گردان) نيروهايي هستند كه هويتشان را گردان به گردان مي‌شناسيم. ما حدود 80 گردان پياده و 18 گردان تانك و نفربر را مي‌شناسيم كه درحال‌حاضر مشغول بازسازي‌اند يا آخرين واحدهاي باقيمانده عمليات والفجر8 هستند كه درحال بازسازي هستند؛ مثل لشكر8 پياده كوهستاني، لشكر11 پياده، واحدهايي از لشكر6 زرهي و 3 زرهي... لذا با جمع و تفريقي كه كرده‌ايم اين نتيجه را گرفتيم كه نيروهاي آزاد فعلی ارتش عراق شامل90 گردان پياده و 20 گردان تانك و نفربر است كه هم‌اکنون در هیچ نقطه‌اي مسئوليتي ندارند. همچنين دشمن 64 گردان پياده احتياط محلي در خطوط مقدم دارد كه مي‌توانند عمليات انجام دهند. ... بااین‌وجود به‌رغم [در اختيار داشتن] بعضي از مناطق حساس مثل دشت مهران به واحدهاي زرهي‌اش از ترس حملات ما دست نمي‌زند، ليكن درمجموع با حدود 200 گردان پياده و 30 گردان تانك و نفربر مي‌تواند به عمليات‌هايش ادامه دهد.»[۸]

گزارش - 4

4. در ادامه جلسه فرماندهان سپاه و ارتش با نمایندگان مجلس شورای اسلامی، برخی عوامل مؤثر در توانمندسازی ارتش عراق و احتمال دور تک عراق در شمال‌غرب و جنوب موردبررسی قرار گرفت. دراین‌زمينه محمد باقری مسئول واحد اطلاعات نیروی زمینی سپاه، ضمن تشریح توانمندی عراق گزارش خود را در قالب 6 محورِ قدرت و توان بازسازي، مدت زمان بازسازي، چگونگي به‌كارگيري نيروهاي بازسازي‌شده، آموزش كادر افسري، تعداد مراكز آموزشي و گنجايش آنها و توان عملياتي ارائه كرد. به‌ گفته‌ وي از آنجا كه بسياري از يگان‌هاي پياده رزمي بين 40 تا 60 درصد منهدم شدند، یگان‌هاي آسیب‌دیده سريع به پادگان‌ها، ازجمله پادگان ناصريه منتقل شده تا در آسايش و در مدت 90 روز بازسازي شوند. در طول اين دوره، هم نيروي كادر يگان آسيب‌ديده، اعم از افسر و سرباز و هم امكانات و تجهيزات موردنياز جايگزين مي‌شوند. درمورد واحدهاي زرهي و توپخانه، باوجود حضور مستمر در جبهه 30 درصد استعداد سازماني‌ هر واحد همواره در پادگان استقراري آماده است، يعني اگر يك تيپ زرهي حدود 120 يا 130 دستگاه تانك و نفربر دارد، در پادگان 40 دستگاه با خدمه دراختيار دارد. شيوه ديگر بازسازي‌ يگان‌ها اين‌گونه است كه واحدهاي آسيب‌ديده را به مناطق پدافندي غيرحساس كه احتمال عمليات ازسوي رزمندگان ما بسيار كم است، منتقل مي‌كند و دو ماه به آنها فرصت بازسازي و جايگزيني نيرو مي‌دهد. اين رويه حتي براي يگان‌هايي كه 10 تا 40 درصد آسيب ديده‌اند، عمل مي‌شود. به‌طوري‌كه هم‌اكنون در محور درياچه نمك، محور فاو ـ بصره و جاده البحار برخي از اين يگان‌هاي بازسازي‌شده، حضور دارند. باقري درباره برنامه جايگزيني نيروها و آموزش آنها گفت: «تحقيقاتي كه دراين‌باره تاكنون انجام داده‌ايم بيانگر اين است كه دوره آموزشي افسري كه تا قبل از جنگ 3 يا 4 سال بوده، اكنون به يك سال و نيم تقليل يافته و در هر دوره بين 1500 تا 2000 نيروي كادر تربيت مي‌كند. در هر سال تعداد 200 تا 250 نفر افسر در رده فرماندهي تربيت مي‌كند و به‌طوركلي توان جايگزيني كادر افسري‌اش حداقل 2700 و حداكثر 5700 نفر در يك سال است. ارتش عراق درحال‌حاضر حدود 10 مركز آموزشي دارد كه هر مركز 5000 نفر گنجايش دارد و اگر روي ارتش فشار باشد، ممكن است بتواند نيروهاي آموزشي را به بيش از اين افزايش دهد. بدين ترتيب در دو ماه و نيمي كه عمليات‌هاي اخير را انجام داده و 200 گردانش ضربه ديده، قادر بود مجدداً بازسازي و آماده عمليات نمايد و اين نشان مي‌دهد كه با روند درپيش‌گرفته قادر است در طول يك ماه، چهار عمليات محدود با استعداد 8 گردان و يك عمليات نيمه‌گسترده در حد 30 گردان در هر ماه انجام دهد.» مسئول اطلاعات نیروی زمینی سپاه در ادامه به محورهايي كه احتمال حمله عراق در آنها بيش از ساير جبهه‌ها است اشاره كرد و افزود: «مناطقي كه دشمن احتمالاً در آنجاها قصد عمليات دارد شامل منطقه حاج‌عمران، منطقه سوركوه، هزارقله، مله‌خور و منطقه قلاويزان تا قصرشيرين است كه به‌صورت عمليات نيمه‌گسترده انجام مي‌گردد. منطقه گلنت و كوه‌نوري در سردشت، در مناطقي ديگر نظير سومار، ميمك و هلاله و در منطقه مريوان كه انجام عمليات نسبتاً محدود در آن متصور است و سرانجام اينكه در منطقه مهران با هدف تصرف ارتفاعات نمه‌كلان‌بو كه احتمالاً ظرف 20 روز آينده انجام خواهد داد كه دراين‌صورت خطوط پدافندي بسيار زيادي را به ما تحميل مي‌كند.» باقری درخصوص مناطق حساس عملیاتی جبهه‌های جنوب که مي‌تواند هدف حمله دشمن و تهدید جدی برای جبهه خودی قرار گيرد، اظهار داشت: «در منطقه سپاه چهارم، جبهه چزابه موردتهديد است و دشمن در آنجا تمركز زرهي دارد. سپاه ششم عراق در منطقه پد خندق قصد حمله دارد. در جزيره جنوبي خيبر سپاه سوم به ‌نظر مي‌رسد [قصد اجراي] عمليات محدود به روش قبلي و به‌صورت لاك‌پشتي [را دارد] همچنين در روزهاي اخير ماهر عبدالرشيد همراه 30 سرهنگ از مناطق ام‌الرصاص، شلمچه و جزيره مينو بازديد كردند، ضمن آنكه 8 پناهنده عراقي در اين منطقه، گفته‌اند در منطقه شايع شده كه از منطقه ام‌الرصاص عمليات خواهند كرد*** و اگر چنين حمله‌اي كند و بتواند پشت نهر جروف پدافند كند، دراين‌صورت آبادان از دو طرف در معرض تهديد قرار مي‌گيرد.» باقري باتوجه‌به اهميت جبهه فاو و استعداد دشمن در آن منطقه گفت كه احتمال دارد دشمن در منطقه فاو عملياتي گسترده اجرا كند. درحال‌حاضر استعدادي درحدود 8 تيپ پياده و يك تيپ زرهي مكانيزه (استعدادي از لشكر گارد رياست‌جمهوري و لشكرهاي 6، 3، 2، 7 و 5) در اين منطقه استقرار دارند، يعني خط خيلي شلوغي است. ارتش عراق هم‌اكنون در حد 2 لشكر در خط و 4 لشكر در احتياط منطقه دارد. در همين سه روز گذشته، با حدود 30 فروند قايق قصد نزديك‌شدن به پايگاه موشكي را داشت كه نيروهاي ناوتيپ كوثر با آنها درگير شدند. وي در پاسخ به سؤال حسن روحاني رئیس کمیسیون دفاع مجلس شوراي اسلامي و نماینده فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیا(ع)، درباره توان برنامه‌ريزي عملياتي عراق خاطرنشان کرد: «يكي از عمده‌ترين اهداف عراقي‌ها اين است كه ما را در طول خط مرزي درگير كنند و خط پدافندي ما را در فاو تضعيف كنند تا در يك فرصت مناسب بتوانند در اين منطقه عمليات كنند. آنها اخيراً از خاكريز‌هايشان بيرون مي‌آيند و زمين جلوي خودشان را بررسي و آزمايش مي‌كنند و در مصاحبه‌هاي اخير اعلام كردند كه منتظر خشك‌شدن زمين، براي حمله هستند. چيزي كه حدود 20 تا 30 روز ديگر متصور است. البته دراين‌مورد بستگي به اقدام ما دارد كه چه ضرباتي را به خطوط دشمن بزنيم.» باقري در خاتمه جلسه، دلیل سرعت عمل دشمن براي طرح‌ريزي عمليات را موردتوجه قرار داد و گفت: «هر سپاه عراق ميزان كادر مديريتي كه دارد حداقل به‌اندازه يك سپاه يا يك [سازمان] نيروي زميني ارتش ما مي‌باشد. يعني هر سپاه عراق مجزا مي‌تواند يك عمليات را مديريت كند. ستاد كل عراق فقط به آنها مي‌گويد مثلاً نيروي هوايي 200 سورتي پرواز و هوانيروز روزي 150 سورتي پرواز براي بمباران سهميه داريد. مهمات هم كه نامحدود است. برويد و فلان‌جا را هم بايد بگيريد. آن سپاه مي‌رود طراحي عمليات مي‌كند. [به‌همين‌دليل] آنها مي‌توانند ظرف يك ماه، پنج عمليات انجام دهند.» وي افزود: «به‌نظرم بعد از عمليات والفجر8 اين تصميمات را گرفته و با اين استعدادي كه از خود نشان داده مي‌تواند سريع نتيجه‌گيري و عمل كند. ... و براي هيچ‌كدام [از اهداف] محدوديتي ندارد.»****[۹]

گزارش - 5

5. هم‌زمان با عمليات‌هاي اخير عراق، اعضاي سازمان مجاهدين خلق (منافقين) بر فعاليت‌ خود در نوار مرزي، مناطق مركزي استان كردستان و پشت‌جبهه افزوده‌اند. از سوي ديگر در نتيجه درگيري‌هاي نيروهاي نظامی با عناصر ضدانقلاب، در شهرهاي شمال‌غرب كشور دو طرف متحمل تلفات و خساراتي شدند. در پي افزايش ترددها و فعاليت‌هاي اعضاي سازمان مجاهدين خلق‌ (منافقين) در کردستان در يك ماه اخير (1/2/1365 تا 1/3/1365)، واحد اطلاعات ستاد ناحيه كردستان اهم فعاليت اين سازمان را چنين اعلام كرد: اقدامات سازمان در نوار مرزي شامل مين‌گذاري، ملاقات با تيم‌هاي عملياتي و شناسايي و هواداران خود در شهرهاي مركزي استان مانند سقز، ديواندره و سنندج و تردد درقالب گروه‌هاي صد نفر به بالا است و در مناطق پشت‌جبهه مانند قروه و بيجار تردد آنان در تيم‌هاي 10، 12 نفر مي‌باشد كه اغلب با آزار و اذيت مردم توأم است.[۱۰] شهرباني استان كردستان نيز اعلام كرد در نتيجه درگيري نيروهاي خودي و اعضای گروهك دمكرات در روستاهاي سوء و برزآوا از توابع ژاوه‌رود سنندج، يك نفر از عوامل دمكرات كشته شد.[۱۱] همچنين بنا بر گزارش قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، عناصر دمكرات به پايگاه نيروهاي خودي در گرگول بالا از توابع نقده حمله و 3 تن را شهيد و 6 نفر را مجروح كردند. درهمين‌حال، در درگيري‌هاي ديگر كه در طول 72 ساعت اخير، در منطقه خال‌دليل از توابع مهاباد و كهنه‌لاهيجان و كلوسه از توابع سردشت رخ داد، 3 تن از نيروهاي خودي شهيد و 2 تن مجروح شدند و از عناصر ضدانقلاب يك نفر زخمي شد. گزارش قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) همچنين حاكي است در هفته اخیر، 7 تن از اعضاي گروهك كومه‌له و دمكرات در شهرهاي صائين‌دژ، سقز و نقده خود را تسليم نيروهاي خودي كردند.[۱۲]

گزارش - 6

6. درحالی‌که ارتش رژیم بعثی براي پاسخ به حملات اخیر حزب دمکرات کردستان عراق در تدارک حمله به معارضین کرد است، مسئولان احزاب کرد جلسه‌ای برای تفاهم و همکاری بیشتر برگزار کردند. به‌دنبال افزایش تهاجمات معارضین کرد عراقی در ماه‌های اخیر علیه مواضع نیروهای ارتش بعثی عراق در استان‌های شمالی این کشور که علاوه‌بر تحميل تلفات و خسارات به نظامیان بعثی، آزادسازی بخشی از مناطق تحت‌تسلط آنها را در پي داشت، ارتش بعث پس از هر حمله، به‌شدت به سرکوب معارضین اقدام کرد. در همین زمينه امروز، نماینده حزب دمکرات کردستان عراق در نامه‌ای به فرمانده گردان1 تیپ3 نوهد ‌ارتش اعلام کرد که دشمن بعثی برای یک حمله گسترده علیه نیروهای این حزب (در شاخه یک) درحال تدارک و آماده‌سازی است و هم‌اکنون تجمع و تحرک بزرگی را آغاز و ده‌ها بالگرد و چندین گردان توپخانه را آماده كرده است.[۱۳] با‌اين‌حال، بنا بر خبر رسیده از پایگاه سردشت، امروز، ملاقاتی بین افراد یکتی (حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق) با اعضای گروه پرچم انقلاب در روستای دوله‌گرم برگزار شد.[۱۴] در این جلسه دو طرف بر سر موضوعات موردعلاقه ـ که درباره آنها توضيحي داده نشده است ـ به تفاهم رسیده‌اند. [۱۵]

گزارش - 7

7. هم‌زمان با عزيمت نيروهاي داوطلب مردمي از شهرهاي مختلف كشور به جبهه‌هاي جنگ، امروز دولت بخشنامه‌اي را درمورد افراد داوطلب نهادها و سازمان‌هاي دولتي صادر كرد. امروز، معاونت نخست‌وزير در هماهنگي و نظارت بر امور دفاعي با صدور بخشنامه‌اي نحوه هماهنگي و ارتباط نيروهاي داوطلب اعزامي وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، ارگان‌هاي دولتي و نهادهاي انقلاب اسلامي با سپاه پاسداران را اعلام كرد. بنا بر گزارش روابط‌عمومي نخست‌وزيری، در اين بخشنامه چگونگي اعلام وضعيت داوطلبان براي تعيين تكليف و نحوه مراجعه آنان براي خدمت در جبهه‌هاي جنگ مشخص و بر هماهنگي‌هاي لازم ستاد امور جنگ وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، ارگان‌ها و نهادهاي انقلابي با واحد بسيج مستضعفين سپاه پاسداران براي آموزش نظامي كاركنان دولت تأكيد شده است.***** [۱۶] همچنین به‌دنبال استقبال نيروهاي داوطلب مردمي براي حضور در جبهه‌ها، سرپرست ستاد جنگ استان لرستان در جهرم اعلام كرد كه از ابتداي سال جاري تاكنون، بيش از ده‌هزار نفر از شهرهاي مختلف اين استان كه يك‌ميليون و سيصدهزار نفر جمعيت دارد، به جبهه‌ها عزيمت كرده‌اند.[۱۷] روزنامه ابرار امروز، به نقل از سرپرست ستاد امداد و پشتيباني جنگ اداره كل آموزش‌و‌پرورش استان گيلان نوشت كه از آغاز جنگ تحميلي تاكنون، بالغ‌بر 15 هزار دانش‌آموز داوطلبانه به جبهه‌ها اعزام شده‌اند. ضمن آنكه دانش‌آموزان گيلاني در اين مدت بيش از 75 ميليون ريال كمك نقدي و غيرنقدي به جبهه‌ها اهدا كرده‌اند. گفتني است كه 80 تن از دبيران اين استان با حضور در مجتمع‌هاي آموزشي در مناطق تيپ قدس سنندج، لشكر امام علي(ع) باختران و اهواز به‌منظور تقويت بنيه علمي دانش‌آموزان رزمنده، مشغول تدريس شده‌اند.[۱۸]

گزارش - 8

8. معاون سياسي نخست‌وزیر که در رأس هیئتی به فرانسه سفر کرده است، امروز، علاوه‌بر دیدار با وزیر امور خارجه فرانسه، در يك مصاحبه مطبوعاتی، ضمن تأکید بر خواسته‌های ایران از فرانسه ازجمله اعلام بی‌طرفی فرانسه در جنگ ایران و عراق، هرگونه ارتباط ايران با گروگان‌گیران فرانسوی در لبنان را مردود دانست. در مقابل مقامات فرانسوی عراق را کشوری دوست برشمرده و تغییر رویکرد سیاسی ضدعراق را نفی کردند. علیرضا معیری معاون سياسي نخست‌وزیر، عصر امروز، با ژان برنارد ریمون وزیر امور خارجه فرانسه، دیدار و پیام کتبی علي‌اكبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران را تقدیم وی کرد. در این ملاقات که مقامات ارشد سیاسی وزارت امور خارجه فرانسه نیز حضور داشتند روابط دوجانبه ايران و فرانسه و جنگ ایران و عراق مورد بررسي و گفت‌وگو قرار گرفت. گفتني است دور اول مذاکرات معاون سياسي نخست‌وزیر با وزیر امور خارجه فرانسه روز سه‌شنبه (30/2/1365) انجام شده بود. معیری همچنین با ژان کلود لوئه رئیس کمیسیون خارجی مجلس ملی فرانسه، دیدار کرد. در این دیدار روابط دوجانبه و اوضاع سیاسی منطقه و تهدیدات امریکا علیه کشورهای اسلامی به‌خصوص لیبی و سوریه بررسی شد.[۱۹] معاون سياسي نخست‌وزیر امروز صبح، با شركت در یک نشست مطبوعاتی به تشریح مباحث مطرح‌شده در مذاکرات خود با مقامات فرانسوی پرداخت. به نوشته روزنامه جمهوری اسلامی معیری «با اشاره به جنایات مکرر رژیم بعث عراق، ازجمله استفاده از سلاح شیمیایی، حمله به مناطق مسکونی، [حمله به] کشتی‌های تجاری در خلیج‌فارس و همچنین حمله اخیر عراق به یک فروند هواپیمای غیرنظامی و قطار مسافربری، خواستار بی‌طرفی فرانسه در جنگ تحمیلی شد و افزود: ما امیدواریم فرانسه از صدور سلاح جدید برای رژیم عراق خودداری کند.» معاون سیاسی نخست‌وزیر درمورد تروریست‌هایی که دستشان به خون مردم بی‌گناه ایران آغشته است و پس از فرار در خاک فرانسه پناه گرفته‌اند، اظهار داشت: «ما به قانون پناهندگی در فرانسه احترام می‌گذاريم، لیکن افراد ضدانقلابی را که ما از آنها یاد می‌کنیم به‌هیچ‌وجه، ویژگی پناهندگی سیاسی را نداشته و حتی طبق قوانین فرانسه آنها نبایستی اجازه فعالیت سیاسی داشته باشند.» معیری با اشاره به وجود قانون استرداد مجرمان بین فرانسه و ایران گفت: «افکار ملت ما نمی‌تواند بپذیرد افرادی که فرزندانشان و شخصیت‌هایی را که نمایندگان آنها بوده‌اند، به قتل رسانده‌اند در فرانسه پذیرفته شده و به آنها اجازه اقامت داده شود.» وی درباره موضوع اختلاف مالی ایران و فرانسه بر سر اعطای وام یک‌میلیارد دلاری ایران به کمیساریای انرژی اتمی فرانسه گفت: «دراین‌خصوص مذاکرات کارشناسی بسیاری صورت گرفته، مقامات فرانسوی قول داده‌اند هرچه سریع‌تر این مسئله را حل کنند.» معیری در پاسخ به سؤالات متعدد درباره گروگان‌های فرانسوی در بیروت افزود: «ما کاملاً با گروگان‌گیری مخالف بوده و آن را در هر نقطه از جهان محکوم می‌کنیم. مسئله گروگان‌گیری فرانسوی‌ها در لبنان ارتباطی با جمهوری اسلامی نداشته، مشکل فرانسه در لبنان می‌باشد، لذا بایستی با دولت همان کشور نیز حل‌وفصل گردد. مع‌ذلک ما به‌لحاظ اعتقاداتمان نهایت تلاش خود را درجهت آزادی کسانی که به گروگان گرفته شده‌اند، انجام خواهیم داد.» معاون سیاسی نخست‌وزیر در پاسخ به این سؤال که چه نکات ملموسی در روند عادی‌سازی روابط بین ایران و فرانسه وجود دارد، گفت: «با روی‌کارآمدن دولت آقای شیراک، ما شاهد نکات مثبتی [در سطح روابط] بوده‌ایم. اما احساس می‌کنیم آقای شیراک توجه خاصی به موقعیت استراتژیک ایران در منطقه دارد و سخنرانی وی در مجلس ملی فرانسه مؤید این مطلب می‌باشد و ضمناً با حرکاتی که مشاهده شده است ما فکر می‌کنیم مسائل فی‌مابین می‌تواند هرچه زودتر به راه‌حل‌هایی منتهی شود.» معیری درباره تهدیدهای امریکا علیه سوریه و ایران بعد از حمله به لیبی گفت: «شرایط ایران و لیبی کاملاً متفاوت است و ما بعید می‌دانیم که اقدامی ازسوی امریکا علیه ایران صورت گیرد زیرا این موضوع برای امریکا بسیار گران تمام خواهد شد.» وی افزود: «ما احساس می‌کنیم که تهدیدهایی به‌طور هماهنگ ازسوی امریکا و اسرائیل علیه کشور دوست سوریه وجود دارد و ما همواره در کنار برادران سوری خود خواهیم بود.» بنا بر گزارش روزنامه جمهوری اسلامی، معاون سياسي نخست‌وزیر بر موضع ایران در «داشتن روابط هم‌جواری با کشورهای منطقه و به‌طورکلی تمامی کشورهای دنیا بجز سه کشور امریکا، رژیم اشغالگر قدس و رژیم نژادپرست افریقای جنوبی» تأکید کرد.[۲۰] خبرگزاری فرانسه درباره این نشست مطبوعاتی چنین گزارش داد: «علیرضا معیری معاون نخست‌وزیر ایران، امروز در پاریس طی یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد ایران از فرانسه خواسته است تا مخالفانی را که دست‌هایشان به خون آلوده است مسترد نماید. ... وی خاطرنشان ساخت که پرونده‌ها و مدارکی ازطریق سفارت فرانسه در تهران و هیئت ایرانی در فرانسه دراختیار مقامات قضایی و سیاسی فرانسه قرار گرفته است. ... معاون نخست‌وزیر ایران تصریح کرد که وی از مقامات فرانسوی خواسته است تا قرارداد نظامی جدیدی با عراق امضا نکنند و یک بی‌طرفی مثبت را در جنگ ایران و عراق حفظ کنند. وی همچنین خاطرنشان ساخت که فرانسه قول داده است که هرچه سریع‌تر اختلاف مالی فرانسه و ایران را حل کند [وی درباره موضوع گروگان‌ها] گفت: ایران هیچ‌گونه روابطی با یک گروه گروگان‌گیر (هر گروهی که باشد) یا با یک تلفن‌کننده ویژه برای اعلام پیام ندارد، اما از نفوذ خود استفاده خواهد کرد. همان‌طورکه برای آزادی گروگان‌های روسی از نفوذ خود استفاده کرده است. ... [معیری] اظهار داشت سفرش به فرانسه درمجموع مثبت بوده است و گفت‌وگوها در یک جو دوستانه و تفاهم‌آمیز انجام شده است. وی باتوجه‌به این مسئله که فرانسه برای عادی‌شدن روابطش با ایران تمایل نشان داده است، اظهار داشت: تهران شاهد برخی نقاط مثبت بوده است و نخست‌وزیر جدید فرانسه توجه خاصی به اوضاع استراتژیک ایران دارد. ... وی دررابطه‌با برخوردهای اخیر میان سوریه و جنبش شیعه لبنان طرف‌دار ایران (حزب‌الله) گفت که مشکلات کوچکی وجود دارد، اما وی نوع این مشکلات را مشخص نکرد. وی گفت: این مشکلات هیچ ارتباطی با روابط ایران و سوریه که همچنان حسنه است، ندارد.»[۲۱] درهمین‌حال، ژاک شیراک نخست‌وزیر فرانسه ضمن اعلام آمادگی برای عادی‌سازی روابط با ایران گفت: «این [دیدارها و مذاکرات] بدان معنی نیست که [فرانسه] سیاست خود را در قبال عراق که یک کشور متحد و دوست است مورد تجدیدنظر قرار دهد.» به گزارش خبرگزاری فرانسه، شیراک که در یک مهمانی ناهار در انجمن مطبوعات دیپلماتیک سخن می‌گفت تصریح کرد كه به اطلاع معاون نخست‌وزیر ایران رسانده این مسئله که تغییری در روابط خود با بغداد را در نظر داشته باشد، مطرح نیست. وی درعین‌حال تصریح کرد: «به‌زودی تدابیری جهت ممانعت از انجام فعالیت‌های مخالف رژیم مستقر در تهران توسط پناهندگان ایرانی در فرانسه اتخاذ خواهد شد.» شیراک افزود: «آنچه را که می‌توان انجام داد موردبررسی قرار خواهیم داد تا از برخی افراط‌کاری‌ها جلوگیری به عمل آوریم و به پناهندگان ایرانی، [موضع] بی‌طرفی را که باید در خاک فرانسه حفظ و رعایت کنند، تحمیل کنیم.» نخست‌وزیر فرانسه درباره مسائل مالی بین ایران و کشورش گفت: «پاریس آماده است که کارشناسانی از دو کشور گردهم آیند تا یک راه‌حل عادلانه و قابل‌قبول برای این اختلاف بیابند.»[۲۲] درهمین‌حال، روزنامه الاتحاد دراین‌باره نوشت: فرانسه آمادگی دارد که دو شرط ایران شامل ایجاد شرایط سخت برای فعالیت‌های ضدایرانی و بازپرداخت بدهی به ایران را بپذيرد، اما حاضر نیست در روابط گسترده با عراق تجدیدنظر کند.[۲۳] رادیو اسرائیل نیز با اشاره به مباحث مطرح‌شده در نشست مطبوعاتی معیری به موضوع درخواست ایران برای استرداد عناصر تروریست به‌خصوص اعضاي سازمان مجاهدین خلق (منافقین) پرداخت و گفت: «مقامات دولت پاریس می‌گویند در سال 1974، بین فرانسه و رژیم سلطنتی ایران قرارداد استرداد مجرمین امضا گردیده، [اما] فرانسه به اصل حمایت از پناهندگان سیاسی وفادار است و این درخواست حکومت اسلامی را نخواهد پذیرفت. بااین‌همه گزارش‌های قبلی حاکی‌از آن بود که آقای مسعود رجوی و همرزمانش ممکن است مرکز فعالیت‌های خود را از پاریس به اردن منتقل سازند.»[۲۴]

گزارش - 9

9. سفیر ایران در سازمان ملل متحد اتهام پلیس فدرال امریکا به او درمورد سرقت یک بارانی از مغازه‌ای در نیویورک را توطئه‌اي ازپیش‌طراحی‌شده خواند. امروز، پس از گذشت دو هفته از اين موضوع كه سعید رجایی خراسانی سفیر ایران در سازمان ملل متحد، برای خرید یک بارانی به فروشگاهی در منهتن نیویورک رفته بود، مطبوعات امریکا و سایر رسانه‌های اروپایی در اقدامی هماهنگ و همسو يك جنجال رسانه‌ای علیه وی به اتهام سرقت به راه انداختند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، رجایی خراسانی امروز، در مصاحبه‌ای مطبوعاتی ضمن رد کلیه اتهامات، پلیس امریکا (اف.بی.آی) را به تدارک عملیاتی روانی علیه خود متهم كرد و این سناریو را یک ماجرای از قبل طرح‌ریزی‌شده دانست. به گفته وی این موضوع روز 17 اردیبهشت ماه روی داد، ولی روز چهارشنبه (دیروز) به مطبوعات امریکا كشيده شد و از آن به‌شدت بهره برداری کردند. رجایی خراسانی گفت: «وی در آن روز برای خرید بارانی به یکی از فروشگاه‌های مردمی محله منهتن رفته بود و پس از امتحان چند بارانی، برای مشاهده خود در یک آینه واقع در چند متری قسمت فروش بارانی‌ها می‌رود. در این هنگام توسط دو پلیس فروشگاه دستگیر می‌شود و بعداً یک نماینده اف.بی.آی نیز به آنها ملحق می‌شود.» به گفته رجایی خراسانی «نماینده اف.‌بی‌.آی ابتدا وی را به‌قصد سرقت بارانی (که قیمت آن 99/99 دلار بوده) متهم کرده و بعداً با پافشاری خواستار همکاری وی درزمینه شغلی شده است. در مقابل امتناع آقای خراسانی، وی به افشاي آنچه که در فروشگاه روی داده تهدید شده است.»[۲۵] رادیو امریکا نیز به نقل از رجایی خراسانی گفت: «[این اتفاق] حداقل یک سوءتفاهمی بود و بدون شک مأمور اداره آگاهی امریکا سعی می‌کرد که از موضوع بهره‌برداری کند. وی افزود قصد مأمور پلیس این بود که مرا تحت‌فشار قرار دهد. ... او می‌خواست تماس خود را حفظ کند شاید برای اینکه بعداً جهت تحویل اطلاعات، از موضوع سوءاستفاده به عمل آورد.» راديو امريكا در ادامه به نقل از سخنگوي اداره پليس فدرال امريكا گفت: مأموران حفاظت ملاحظه كردند كه سفير ايران يك باراني را به تن كرده و در شرف خارج شدن از مغازه بود. درعين‌حال، سخنگوی اداره آگاهی امریکا افزود که درمورد اظهارنظر سفیر ایران درباره رفتار مأمور رسمی آن اداره، اظهارنظر نمی‌کند.[۲۶]

گزارش - 10

10. معاون سیاسی وزارت امورخارجه در سفر به مجارستان با مقامات آن کشور ديدار و درباره روابط دوجانبه ايران و مجارستان، برخی مسائل جهاني و جنگ ایران و عراق گفت‌وگو کرد. وزارت امور خارجه در بولتن گزارش مستقیم به جزئیات سفر شیخ‌الاسلام معاون سیاسی وزارت امور خارجه، به مجارستان و دیدار با مقامات این کشور****** اشاره کرده و نوشته است: «در دور اول مذاکرات با ناچ درخصوص روابط دوجانبه و زمینه‌سازی سفر آقای نخست‌وزیر (میرحسین موسوی) كه قرار است بنا به دعوت لازار [نخست‌وزير مجارستان] صورت گیرد گفت‌وگو شد. طرف ایرانی همچنین درباره امکان کار روی پروتکل‌هایی درخصوص برنامه مبادلات فرهنگی (علمی، فنی، دانشگاهی، هنری) و درخصوص همکاری رسانه‌های عمومی دو کشور (رادیو، تلویزیون و خبرگزاری‌ها) و تفاهم‌هایی برای گسترش مناسبات اقتصادی و دفاعی گفت‌وگو کردند. در دور دوم مذاکرات به مسائل جهانی ازجمله حمله امریکا به لیبی، مسائل مرتبط با حضور شوروی در افغانستان، سیاست‌های گورباچف *******و جنگ ایران و عراق پرداخته شد.» برپایه این گزارش در گفت‌وگوهای خصوصی شیخ‌الاسلام و گابور ناچ درخصوص آینده عراق تأکید شد که حکومت آینده عراق باید با ديدگاه‌هاي ایران و سوریه و لیبی مطابقت داشته باشد. در ادامه اين مذاكرات پس از اشاره به پيشنهاد عربستان درمورد جانشيني طه یاسین رمضان، گابور ناچ گفت ما می‌دانیم که بین طه یاسین رمضان و صدام مشکلاتی وجود دارد. به نوشته بولتن وزارت امور خارجه، در ادامه گابور ناچ گفت: «آیا جانشین صدام می‌تواند عضو حزب بعث باشد؟ که به وی گفته شد خیر فقط درصورتی‌که آن فرد جزو این باند جنایتکار نبوده و از افراد غیرمعروف و غیر کسانی که دستشان در این جنایات دخیل است بوده باشد، قابل فکرکردن است. گابور ناچ سپس از وضعیت ارتش عراق باتوجه‌به روحیه اسرای جدید عراقی پرس‌وجو ‌نمود.»[۲۷]

گزارش - 11

11. عراق در توجیه حمله هوایی و بمباران ايستگاه راه‌آهن هفت‌تپه که موجب شهادت و مجروح‌شدن جمعی از غيرنظاميان شد، آن را هدفي نظامي و اقدامي مشروع برشمرد.******** درحالي‌كه ايران بمباران قطار مسافربري در ایستگاه هفت‌تپه را حمله به هدفي كاملاً غيرنظامي دانسته و به سازمان ملل متحد شكايت كرده بود، عصمت كتاني نماينده عراق در سازمان ملل متحد، امروز، در يادداشتي براي دبيركل اين سازمان خاطرنشان كرد كه ايستگاه هفت‌تپه، نقطه شروع يك راه‌آهن به‌طرف جبهه بوده و از اين ايستگاه براي حمل نيرو، اسلحه، تجهيزات و مواد غذايي به مناطق نبرد استفاده مي‌شده است. به گزارش خبرگزاري فرانسه از نيويورك، وي همچنين تأكيد كرد كشورش اطلاعات فراوان و مطمئني به‌ دست آورده بود كه در روز حمله تعداد زيادي از نيروهاي نظامي ايران و همچنين سلاح، مهمات و مواد غذايي از اين ايستگاه عازم محل استقرار شش تيپ ايراني بوده تا به‌وسيله آن ايران به يك حمله وسيع عليه سپاه چهارم عراق دست بزند. خبرگزاري فرانسه افزود: عصمت كتاني در ادامه خاطرنشان كرده كه در اين وضعيت، نيروي هوايي عراق از حق مشروع دفاع از خود استفاده كرده است.[۲۸]

گزارش - 12

12. شوروی درصدد دست‌زدن به یک اقدام دیپلماتیک تازه برای پایان‌دادن به جنگ عراق و ایران است. معاون نخست‌وزیر رومانی نیز خواستار پایان جنگ ایران و عراق شد. خبرگزاری قطر امروز، به نقل از هفته‌نامه عربی‌زبان المستقبل گفت: «رهبران شوروی در جریان دیدار شاذلی قلیبی دبیرکل اتحادیه عرب از مسکو در هفته پیش، به وی قول داده‌اند که تماس‌های تازه‌ای به‌منظور یافتن راه‌حلی برای پایان جنگ ایران و عراق برقرار کنند.» این مجله خاطرنشان کرده است قلیبی از رهبران شوروی خواسته تا این مسئله را به شورای امنیت (به‌عنوان یک جایگاه دیپلماتیک) بكشانند تا از طریق آن، کشورهای بزرگ‌تر براي حل‌وفصل مناقشه نظامی میان دو کشور همسایه اقدام کنند.[۲۹] درهمین‌حال، معاون نخست‌وزیر رومانی که به‌منظور انجام مذاکرات با مقامات دولت بعث عراق به این کشور سفر کرده است در مصاحبه با روزنامه الجمهوريه (چاپ بغداد) گفت: «عملیات نظامی باید میان نیروهای ایران و عراق هرچه سریع‌تر متوقف و روابط دو کشور براساس همسایگی و تفاهم برقرار شود.» به گفته رادیو امان معاون نخست‌وزیر رومانی یادآور شده است که کشورش، بر سر اصل حل اختلاف ازطریق دیپلماسی در منطقه غرب آسيا تأکید دارد و به همین دلیل باید سال برقراری صلح بین‌المللی که سازمان ملل متحد آن را جشن می‌گیرد بهترین فرصتی باشد تا تلاش‌های صلح‌جویانه براي برقراری صلح میان دوکشور عراق و ایران تحقق پیدا کند.[۳۰]

گزارش - 13

13. با گذشت حدود 6 سال از جنگ ايران و عراق و وابستگي اقتصاد دو كشور به نفت، نقش اين منبع انرژي و اقتصادی در روند تحولات جنگ افزايش يافته است. دراين‌باره روزنامه واشنگتن‌تايمز از تأثيرات جنگ نفتكش‌ها و تهديد دو كشور عليه هدف قراردادن منابع نفتي يكديگر و خبرگزاري رويتر از فسخ قرارداد نفتي بنگلادش با ايران خبر داد. درپی افزایش عملیات‌هاي زمینی ازسوی ارتش عراق در دو ماه اخیر، جنگ کشتی‌ها نيز میان عراق و ایران شدت یافته است. به گزارش روزنامه امریکایی واشنگتن‌تایمز در چهارماهه اول سال جاری، بیش از 40 کشتی موردحمله موشکی قرار گرفته و این درحالی است که در تمامی سال 1985، فقط 46 کشتی هدف حمله واقع شده بود. این روزنامه به نقل از سردبیر نشریه اخبار خاورمیانه در نیویورک ضمن پيش‌بيني افزایش حملات افزوده است: حملات شدت خواهد یافت و به‌تدریج جنگ از جبهه‌ها به مناطق نفتی کشیده خواهد شد. به‌خصوص که فرمانده نیروی هوایی عراق از 22 ماه آوریل (2/2/1365)، به کمپانی‌های نفتی خارجی هشدار داده بود که کشتی‌های خود را از منطقه جنگی خلیج‌فارس به دور نگاه دارند، زیرا بر مبنای سیاست جدید جنگی، عراق به اهداف صنعتی، اقتصادی و تکنیکی ایران حمله خواهد کرد. واشنگتن‌تایمز در ادامه نوشت: بیشتر حملات را عراق علیه کشتی‌های نفتکش که با ایران تجارت داشته و می‌خواسته‌اند که از جزیره خارک بارگیری كنند، انجام داده است. لکن ایران نیز به کشتی‌هایی که به بنادر عربستان و همچنین بنادر دیگر کشورهای عربی خلیج فارس رفت‌و‌آمد داشته‌اند حمله کرده است. به گفته وزارت جنگ امریکا ظرف 12 ماه گذشته، ایران 24 کشتی تجاری را توقیف و دراین‌میان به استثنای یکی مابقی را آزاد کرده و همچنین از بیش از 66 کشتی بازرسی به عمل آورده است. به نوشته واشنگتن‌تایمز حملات موشکی ایرانی‌ها علیه کشتی‌های نفتکش عربستان در ماه مي (ارديبهشت و خردادماه جاري) منجر به کاهش شدید میزان صادرات نفت این کشور شده است. در این ماه صادرات عربستان از بزرگ‌ترین ترمینال نفتی جهان در رأس‌التنوره کاهش داشته و از 75/2 میلیون بشکه در روز به‌طور متوسط به روزانه 25/1 میلیون بشکه رسیده است. به عقیده این روزنامه آغاز مجدد حملات ایران موجب نگرانی‌هایی شده است؛ چراکه ظاهراً کشتی‌های عربستان هدف اصلی این حملات می‌باشند و ایران به‌طور مؤثری محور حملات خود را وسیع‌تر كرده و کشتی‌های کویتی و قطری را نیز موردحمله قرار داده است. به گفته سردبیر نشریه خاورمیانه باتوجه‌به اینکه عراق نفت چندانی نمی‌فروشد، ولی براي خریدهای تسلیحاتی خود پول نقد می‌دهد، جای تعجب است که این پول‌ها را از کجا می‌آورد. براساس برخی اظهارنظرها عربستان پول خریدهای تسلیحاتی عراق را تأمین می‌کند و این امر احتمالاً باعث تحریک و حملات ایرانی‌ها شده است. زیرا عراقی‌ها برای جبران کاهش صدور نفت خود از طریق بنادر این کشور میزان نفت صادراتی خود ازطریق خط لوله عبوري از خاک عربستان سعودی را افزایش داده‌اند و روزانه بیش از350000 بشکه نفت از این خط لوله صادر می‌كنند. به نوشته واشنگتن‌ تایمز برخی از ناظران آگاه اظهارنظر كردند که عربستان به عمد سطح تولیدات خود را بالا برده و بهای نفت را پایین نگه داشته تا ایران را ازلحاظ اقتصادی ضعیف كند. ایران تهدید کرده است به حملات هوایی علیه عربستان و کویت دست خواهد زد تا آنها را وادار سازد استفاده عراق از بنادر این کشورها براي واردات كالا را متوقف كنند. درصورتی‌که حوادث در چنين مسيري قرار گيرد، این امر نقطه عطف خطرناکی در تشدید جنگ پنج‌ونيم ساله خواهد بود.[۳۱] از سويي به گزارش خبرگزاري رويتر، بنگلادش قرارداد خريد 200 هزار تن نفت از ايران را فسخ كرد. اين خبرگزاري به نقل از مقامات شركت ملي نفت اين كشور گفت: «بنگلادش ديگر از ايران نفت خريداري نخواهد كرد، زيرا مقامات نفتي مسئول در تهران علي‌رغم كاهش بهاي نفت در بازار جهاني قيمت نفت خود را از 21 دلار در هر بشكه كاهش نمي‌دهند. مقامات بنگلادش افزودند نمايندگان ما براي عقد قراردادهاي جديد نفتي با عربستان سعودي عازم اين كشور شده‌اند.» اين گزارش يادآور شد كه بنگلادش سالانه يك‌ميليون تن نفت از پادشاهي سعودي و امارات متحده عربي و ايران وارد مي‌كرده است.[۳۲]

گزارش - 14

14. به نوشته یک تحلیل‌گر استرالیایی، گرچه موفقیت‌های پیشمرگان کرد عراقی، تقابل با رژیم بعثی و جنگ ایران و عراق می‌تواند در اتحاد کردها تأثیرگذار باشد، اما این اتحاد ناپایدار و ازهم‌گسیخته است. برایان بازول در مـقاله‌ای كه امروز در نشریه استریلین به چاپ رسید، نوشـته است: با شـدت و ضعف گـرفتـن جنـگ در کوهستان‌های عراق، عامل تازه‌ای به‌وجود آمده که امکان دارد به این تب پنج‌ساله جنگ بین ایران و عراق پایان بخشد. وی با اشاره به حمله نیروهای پیشمرگ حزب دمکرات کردستان عراق به قوای نظامی اين كشور در کردستان و کسب موفقیت در تصرف شهر منگیش نوشته است: «ظاهراً کردهای عراق هم‌اکنون یک تیپ کامل عراقی با بیش از هشتصد پرسنل را به اسارت درآورده و آن‌قدر اسلحه و مهمات به غنیمت گرفته‌اند که بتوانند این منطقه را به‌مدت یک سال یا بیشتر تحت‌کنترل داشته باشند.» به عقیده بازول، «عامل قدرت رو به تزاید کردها احتمالاً بیش از نبرد در جبهه جنوب، می‌تواند بر نتیجه جنگ تأثیر داشته باشد.» منابع اطلاعاتی در هفته جاری اظهار کردند که کردهای عراق با نبردهای منظم و گاه با عملیات ضربه و گریز دست‌کم یک چهارم نیروهای مسلح عراق را در آن قسمت از خاک این کشور که به نظرشان کشور مستقل کردستان است به خود مشغول کرده‌اند. آنها درحال‌حاضر می‌توانند با دردست‌داشتن سلاح‌های پیشرفته‌ای که یا به غنیمت گرفته‌اند یا ایران و سوریه در اختيارشان گذاشته‌اند، بزرگ‌راه بین‌المللی و خط لوله نفت بین عراق و ترکیه را به تصرف درآورده و کنترل آن را در دست بگيرند. بزرگ‌راه و خط لوله مذکور در اقتصاد عراق حائز اهمیتی حیاتی است چراکه راه‌های جنوبی عراق در محاصره ایرانی‌ها قرار دارد. بدین ترتیب پرزیدنت صدام حسین، نمی‌تواند آنها را نادیده انگارد و روی جنگ با ایران متمرکز شود، زيرا بدون شک او با این عمل تمامی اراضی شمالی قلمرو خویش را دراسرع‌وقت از دست خواهد داد. بازول در ادامه با اشاره به همکاری حزب دمکرات کردستان عراق با ایران، تصریح كرده که این اتحاد ناپایدار است. وی دراین‌باره افزوده است: «بااین‌وجود احتمال نمی‌رود کردهای عراق به‌صورت متحدان آیت‌الله خمینی درآیند، آنها سنی‌هايی هستند که تمایل چندانی به بنیادگرایی شیعی وی ندارند و درواقع بر سرتحت‌کنترل درآوردن یک‌صدو ده‌هزار کیلومتر مربع از خاک شمال ایران که به عقیده آنها جزئی از کردستان محسوب می‌شود از سال‌ها پیش با دولت‌های تهران مبارزه کرده‌اند.» بازول سپس با اشاره به تعداد ده‌میلیونی کردها که در کشورهای ایران، عراق، ترکیه، سوریه و ارمنستان شوروی پراکنده‌اند، يادآور شده است: اما آنها نیز همانند غالب گروه‌های ناسیونالیست خاورمیانه (غرب آسيا)، به‌شدت دچار تفرقه‌اند. حزب دمکرات کرد فقط روی حزب کمونیست کرد ایران******** به‌عنوان یار و متحد خود حساب می‌کند و این درحالی است که در آن‌سوی مرز، حزب در تبعید دمکرات کردستان ایران در اتحاد ناپایداری با اتحادیه میهن‌پرستان کردستان با آیت‌الله مبارزه می‌كنند. اتحادیه میهن‌پرستان کردستان از سال 1983، در منطقه آزادشده‌ای در شمال‌غربی سلیمانیه عراق و در نزدیکی مرز ایران فعالیت داشته و از آنجا به یاری بغداد، خاک ایران را موردحمله قرار داده است و این درحالی است که حزب دمکرات کرد نیز با پشتیبانی تهران، به حملاتی در خاک عراق مبادرت ورزیده است. درعین‌حال در مرز شمالی عراق هم که کردهای ترکیه در آن سکونت دارند، برخوردهای فراوانی وجود دارد که در گذشته ارتش ترکیه را در زدوخورد های مرزی درگیر كرده بود. گفته می‌شود صدام حسین قرارداد محرمانه‌ای با ترک‌ها منعقد كرده و به ارتش آنان اجازه داده است تا عمق 40 کیلومتری در خاک عراق با کردها مبارزه كنند. پرزیدنت صدام حسین هنوز حاضر نیست به تقاضای کردها مبنی‌بر کسب استقلال پاسخ مثبت دهد، اما ممکن است زماني وی دریابد که با اعطای استقلال یا دست‌کم خودمختاری به کردها می‌تواند آنها را بر آن دارد که با سلاح‌های خود به‌جای وی، تهران را هدف قرار دهند. بازول در خاتمه چنین نتیجه‌گیری كرده است: «تمامی این منطقه بسان دیگ جوشانی است که گروه‌های مختلف کرد به همان اندازه که با دشمنان خود در تهران و بغداد مبارزه می‌کنند با همدیگر به جنگ و جدال می‌پردازند و این نشانه‌ ازهم‌گسيختگی اتحاد کردها به‌شمار می‌آید.»[۳۳]

گزارش - 15

15. رئيس‌جمهور ليبي با تجليل از روحيه ملي مقاومت مردم ايران و حضور ميليوني در راه‌پيمايي روز قدس سال گذشته، خواستار تشكيل ارتش يك‌ميليوني با مشاركت مردم ليبي شد. به گزارش نمايندگي جمهوري اسلامي ايران در طرابلس، قذافي رئيس‌جمهور ليبي، عصر امروز، در سخناني در شهر بنغازي به تفصيل از حضور ميليوني ملت مقاوم ايران در راه‌پيمایي روز قدس سال گذشته و وجود روح انقلابي حاكم بر جمهوري اسلامي تجليل كرد و نتيجه گرفت كه مقاومت و حضور مردم در صحنه، قدرتي بيش از بمب‌ها، موشك‌ها و حمله هواپيماهاي مهاجم عراق دارد. او گفت: «ملت ايران علي‌رغم تهديداتي كه عراق درخصوص بمباران به‌وسيله هواپيماهايش در روز قدس كرده بود و به‌اجرا نيز درآمد، اما با حضور يكپارچه چند ميليوني و با مشاركت زن و مرد و كودكان در تهران مقاومت نمودند و زير بمب‌ها و موشك‌ها شعارهاي خود را مبني‌بر ضرورت آزادي قدس با صداي بلند سر دادند و نشان دادند كه بمب و موشك اثري در روحيه انقلابي آنها نمي‌گذارد.» معمر قذافي كه اين مطالب را بيشتر به‌منظور تهييج ملت خود و رفع نگراني آنها از هجوم هواپيماهاي دشمن بيان مي‌كرد، در ادامه افزود كه مايل است ارتشي يك‌ميليوني از ملت ليبي به‌منظور مقابله با دشمن و دفاع از شهرها تشكيل شود. وي چندين‌بار پيشنهاد كرد يك‌ميليون نفر ليبيائي هريك با پرداخت هزينه يك مسلسل كلاشينكف در خريد و ساخت يك‌ميليون قبضه كلاشينكف مشاركت كنند. قذافي درمورد تأمين هزينه آن خاطرنشان كرد كه هزينه يك كلاشينكف حدود 200 تا 250 دينار ليبيائي مي‌باشد كه بايستي هر فرد بپردازد و چنانچه كسي به‌صورت نقدي قادر به پرداخت اين مبلغ نبود، مي‌تواند با تقسيط اين هزينه را به دولت بپردازد، ولي به هر تقدير لازم است يك‌ميليون نفر از مردم در اين اقدام مشاركت كنند.[۳۴]

گزارش - 16

16. يك حقوق‌دان پاكستاني با انتقاد از رهبران كشورها و سازمان‌هاي بين‌المللي به‌دليل بي‌توجهي به علل وقوع جنگ ايران و عراق، مجازات‌نكردن صدام را بي‌عدالتي توصيف كرد. سيدذاكر حسين شاه حقوق‌دان برجسته پاكستاني و سردبير بخش بين‌الملل اسلامي روزنامه جنگ پاكستان با ابراز تعجب از تبليغات گسترده رسانه‌ها مبني‌بر جنگ‌طلبي جمهوري اسلامي ايران گفت: «مقالات زيادي در مطبوعات نوشته مي‌شود و بيانيه‌هاي متعدد درمورد پايان جنگ ايران و عراق توسط رهبران و مقامات كشورهاي اسلامي، كشورهاي غيرمتعهد، سازمان‌هاي بين‌المللي و ساير كشورها صادر شده است، ولي هيچ‌كس اهميت نمي‌دهد كه درمورد علل جنگ فكر كند! ... معتقدم اگر هر سازماني يا هر رهبري خواهان پايان جنگ است بايد درمورد شرايط ايران [براي خاتمه جنگ] فكر كند، حالا چه اين شرايط طبق موازين قضايي يا قوانين بين‌المللي باشند يا نباشند.» ذاكر حسين شاه دليل ديدگاه خود مبني‌بر اينكه جنگ ايران و عراق بدون عينيت‌بخشيدن به شرايط ايران نبايد تمام شود، افزود: «من از نزديك مشاهده كرده‌ام كه چگونه افراد و مناطق غيرنظامي توسط هواپيماهاي عراقي بمباران شده و بچه‌هاي زيادي كشته شده‌اند، چگونه شهر هويزه به‌كلي از بين رفته و حتي گنبد امامزاده عباس خراب [شده] و فقط يك قبر آنجاست. تمام شهر خرمشهر نابود شده و فقط يك مسجد باقي‌ مانده و آيه‌هاي قرآن كريم نوشته‌شده بر در و ديوار مسجد را محو كرده بودند. من ديدم آيه‌هاي قرآن مجيد كه بر روي سنگ نوشته شده، به‌روي زمين افتاده بود. اين چه گناه بزرگي است كه [توسط ارتش عراق] در هويزه انجام شد. بيمارستان‌ها و دبستان‌ها ويران شده و هزاران نفر از مردم بي‌خانمان شدند. بنابراين اگر صدام بدون آنكه مجازات اعمال خودش را ببيند، باقي بماند اين يك بي‌عدالتي است در حق شهيدان و در آينده، هر فرد ديوانه‌اي مثل صدام مي‌تواند همين تاريخ را تكرار كند، لذا براي جلوگيري از اين اعمال وحشيانه، صدام حسين بايد مجازات بشود و جنگ تا نابودي او و آزادي مسلمانان عراق ادامه يابد.»[۳۵]



منابع و مآخذ روزشمار 1365/03/01

  1. سند شماره 655/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تهاجم عراق به منطقه حاج‌عمران، گزارش راوی قرارگاه نجف، سعید سرمدی، خرداد 1365، ص12.
  2. سند شماره 655/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تهاجم عراق به منطقه حاج‌عمران، گزارش راوی قرارگاه نجف، سعید سرمدی، خرداد 1365، ص12.
  3. روزنامه جمهوری اسلامی، 3/3/1365، ص2.
  4. روزنامه كيهان، 1/3/1365، ص2.
  5. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 64، 2/3/1365، ص1، رادیو صوت‌الجماهیر، 1/3/1365.
  6. سند شماره 14080 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: پیوست اطلاعاتی قرارگاه عملیاتی نجف2 (واحد اطلاعات)، 6/3/1365، ص8.
  7. روزنامه کیهان، 1/3/1365، ص12.
  8. سند شماره 14080 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: پیوست اطلاعاتی قرارگاه عملیاتی نجف2(واحد اطلاعات)، 6/3/1365، ص8.
  9. همان.
  10. سند شماره 361943 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد ناحيه كردستان به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 8/3/1365.
  11. سند شماره 340109 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، 4/3/1365.
  12. سند شماره 655/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تهاجم عراق به منطقه حاج‌عمران، گزارش راوی قرارگاه نجف، سعید سرمدی، خرداد 1365، ص12.
  13. سند شماره 185512 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از نماینده کمبا11 (شوکت بازرانی)، 1/3/1365.
  14. سند شماره 151060 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد اطلاعات قرارگاه رمضان به قرارگاه مرکزی، 12/3/1365.
  15. سند شماره 151110 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد اطلاعات قرارگاه رمضان به قرارگاه مرکزی رمضان، 12/3/1365.
  16. روزنامه رسالت، 1/3/1365، ص2.
  17. روزنامه كيهان، 1/3/1365، ص18.
  18. روزنامه كيهان، 1/3/1365، ص18.
  19. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 64، 2/3/1365، ص23، پاریس - خبرگزاری رویتر،1/3/1365.
  20. روزنامه جمهوري اسلامي، 3/3/1365، ص12.
  21. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 64، 2/3/1365، ص18، پاریس - خبرگزاری فرانسه، 1/3/1365.
  22. همان، صص 21 - 19، پاریس - خبرگزاری فرانسه، 1/3/1365.
  23. همان، ص22، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1/3/1365.
  24. همان، ص25، راديو اسرائيل، 1/3/1365.
  25. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 65، 3/3/1365، صص 28 و 29، نیویورک - خبرگزاری فرانسه، 1/3/1365.
  26. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، ص19، رادیو امریکا، 1/3/1365.
  27. سند شماره 212447 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش مستقیم، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، 1/3/1365، صص 9 - 6.
  28. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 64، 2/3/1365، ص8، نیویورک - خبرگزاری فرانسه، 1/3/1365.
  29. روزنامه رسالت، 5/3/1365، ص8.
  30. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، ص7، رادیو امان، 1/3/1365.
  31. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 67، 5/3/1365، صص 8 و 9، واشنگتن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 1/3/1365.
  32. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 64، 2/3/1365، ص32، داکا - خبرگزاری رویتر، 1/3/1365.
  33. اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 1141، 14/4/1365، صص 15 - 13، نشریه استریلین، 22 مه 1986 (1/3/1365).
  34. سند شماره 212448 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش مستقیم، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، 3/3/1365.
  35. روزنامه رسالت، 1/3/1365، ص3.