1365.02.25

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۲۶ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۴۶ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1365 |نام = 1365.02.25 |نام دیگر= بیست و پنج اردیبهشت |روز=25 اردیبهشت 1365 |تاریخ شمسی=1365.02.25 |تاریخ میلادی=15 مه 1986 |تاریخ قمری=5 رمضان 1406 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.02.25</div> <div class="boo...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1365
1365.02.25
نام‌های دیگر بیست و پنج اردیبهشت
تاریخ شمسی 1365.02.25
تاریخ میلادی 15 مه 1986
تاریخ قمری 5 رمضان 1406


گزارش - 1

1. درپي تهاجم روز گذشته قواي عراقي به منطقه حاج‌عمران، امروز، عمليات نيروهاي مشترک ارتش و سپاه پاسداران با هدف بازپس‌گيري مناطق اشغالي، باوجود تحميل تلفات و خساراتي به قواي عراقي، ناتمام ماند. در نتيجه اين عمليات فرمانده تيپ155 ويژه شهداي سپاه پاسداران مجروح شد. همچنين 9 فروند بالگرد عراق در منطقه عملياتي سقوط کرد. نماينده امام در شوراي‌عالي دفاع درباره روند اقدامات دشمن، ابراز نگراني کرد. نيروهاي مهاجم عراقي روز گذشته، در عملياتي در منطقه حاج‌عمران ارتفاعات 2435 (شهيد صدر) و 2519 (گردمند) را تصرف كردند، اما در ادامه اين عمليات به‌دليل حضور به‌موقع و مؤثر نيروهاي خودي در زير يال‌هاي ارتفاعات مذكور، موفق به پيشروي نشدند. پس از آن نيروهاي خودي شناسايي تعجيلي از موقعيت زمين و آرايش دشمن انجام دادند و فرماندهان عملياتي حاضر در منطقه با هدف پيشگيري از ادامه‌ حمله دشمن و بازپس‌گيري مواضع اشغال‌شده‌ لشکر64 ارتش، يك طرح عملياتي را تهيه و تنظيم كردند. طبق طرح از نخستين ساعات بامداد امروز، 2 تيپ110 شهيد بروجردي و 155 ويژه شهدا از سپاه پاسداران عمليات خود را بر روي ارتفاعات 2435 و 2519 آغاز کردند، اما باوجود واردآوردن تلفات و ضايعات به دشمن، موفق به بازپس‌گيري ارتفاعات نشدند. در اين عمليات محمود کاوه فرمانده تيپ155 ويژه شهدا، براثر اصابت ترکش نارنجک مجروح و به پشت جبهه منتقل شد.[۱] به نوشته سعيد سرمدي راوي مرکز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه در قرارگاه نجف2، امير اصفهاني معاون تيپ110 شهيد بروجردي در گفت‌وگو با رحيم صفوي جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه، علت ناکامي نيروها در عمليات محور شهيد صدر را آتش شديد دشمن، نبود جان‌پناه مناسب و کم‌تجربگي نيروها برشمرد و اظهار داشت كه پس از هماهنگي با سرهنگ تصوري فرمانده تيپ4 لشکر64 ارتش، قرار شد آنها با 40 نفر تكاور وارد عمل شوند، ولي متأسفانه فرمانده گروهانشان همراه نيروها نرفت و فرد ديگري آنها را هدايت کرد. يک گروهان هم از گردان198 در احتياط نزديک و گروهان ديگرش در خط بود. در چنين وضعيتي ساعت 5:15 صبح، نيروهاي تيپ110 وارد عمل شده و خاکريز اول دشمن را گرفتند. نيروهاي تکاور طبق قرار قبلي سمت راست را بسته بودند،‌ ولي در ادامه عمليات، آتش دشمن خيلي شديد شد به‌طوري‌كه هم با خمپاره120 ميلي‌متري و هم با کاتيوشا جاده را زير آتش گرفته بود و امكان تخليه مجروحان نبود، بنابراين ناگهان ديديم بچه‌ها يکي‌يکي عقب مي‌آيند. امير اصفهاني علت اين عقب‌نشيني را در وهله اول شيوه گسترش دشمن در خط اول و دوم ذكر كرد و افزود: «دشمن روي خاکريز اول کسي را نداشت، ولي وقتي نيروهاي خودي به خاکريز دوم رسيدند، با استعدادي در حد يک گروهان مواجه شدند. برخي نيروها مي‌گفتند عراقي‌ها از پشت سر هم مي‌آمدند بالا و روي نيروهاي ما آتش شديد مي‌ريختند. از سويي، چون خاکريزها براي جان‌پناه نيروهاي خودي مناسب نبود، شروع کردند به پايين‌آمدن. تکاورهاي ارتش هم که در موضع پدافند‌ي‌شان بودند، گفتند نمي‌توانيم بايستيم و آمدند پايين توي شيارها. بدين‌ترتيب ساعت 6:10 دقيقه بود همه عقب آمدند. البته يک گروهان را فرستاديم بروند کمک گردان198 ارتش، ولي آنها هم سر جاده گير کرده بودند و نتوانستند اقدام مؤثري انجام دهند. آتش پشتيباني هم نداشتيم. ... بدين‌ترتيب مشکل ما اول کم‌تجربگي بچه‌ها بود، دوم کمبود آتش پشتيباني بود تا حدي که حتي نتوانستند يک لحظه آتش دشمن را خاموش کنند.»[۲] بنا بر اعلام قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص)، رزمندگان امروز در نبرد با قواي متجاوز عراقي در منطقه حاج‌عمران، موفق شدند گردان کماندويي التعميم را منهدم كرده و ضرباتي به تجهيزات، ادوات و وسايل مخابراتي تيپ 98 و 431 پياده ارتش عراق وارد كنند.[۳] همچنين طبق گزارش تيپ4 از لشکر64 ارتش و به استناد اخبار ديد‌بانان، امروز تعداد 9 فروند بالگرد حامل نيرو و تداركات دشمن در ارتفاع 2519، براثر اجراي آتش توپخانه و پدافند هوايي خودي سقوط كرده و درحال سوختن مشاهده شده‌اند.[۴] از سويي حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني نماينده امام در شوراي‌عالي دفاع، پس از استماع گزارش محسن رضايي فرمانده کل سپاه، درباره اوضاع جبهه‌ها، نگراني خود را از روند اقدامات ارتش عراق چنين بیان كرد: «عراق در جبهه‌ها خيلي فعال شده و ما را به موضع انفعال کشانده است.» وي با يادآوري تلاش سپاه براي آموزش و اعزام نيروهاي تازه‌نفس براي اجراي عمليات سرنوشت‌ساز خاطرنشان كرد: «[به‌دليل اقدامات دشمن] نيروهايي که براي حمله جمع کرده‌ايم [به‌ناچار] داريم در دفاع به کار مي‌گيريم.»[۵]

گزارش - 2

2. فرماندهي مشترک قرارگاه نجف4 سپاه پاسداران و لشکر64 ارتش امروز، ضمن افزايش توان رزم اقدام به برنامه‌ريزي عمليات با هدف بازپس‌گيري مناطق اشغال‌شده در منطقه حاج‌عمران كردند. ساعاتي پس از ناکامي نيروهاي خودي در تصرف اهداف موردنظر در جبهه حاج‌عمران، فرماندهي قرارگاه نجف4 دوباره برنامه‌ريزي براي تداوم عمليات در اين منطقه را در دستور کار قرار داد که برمبناي آن مقرر شد نيروهاي سپاه پاسداران شامل تيپ110 شهيد بروجردي که ديگر نيروي رزمي كافي دراختيار نداشت، با گردان جندالله خوي که داراي 3 گروهان بود (2 گروهان براي تک و يک گروهان براي احتياط) عملياتي را در اولين ساعت بامداد روز جمعه (26/2/1365)، اجرا كنند که با رسيدن 40 نفر نيروي کمکي ديگر از خوي و 20 نفر نيروي کمکي تيپ155 ويژه شهدا، براي حمل مهمات، توان عمليات افزايش يافت. همچنين قرار شد يک گروهان تکاور ارتش در عمليات شرکت کند. گردان جندالله مهاباد سپاه نيز که 120 نفر نيرو داشت* به‌عنوان احتياط نزديک عمليات تعيين شد.**[۶] درضمن به گفته‌ سرهنگ ظهوري فرمانده لشکر64 ارتش، هماهنگي لازم براي اجراي آتش توپخانه هم به ‌عمل آمده است.[۷]

گزارش - 3

3. فرماندهي تيپ مسلم‌بن‌عقيل از تک محدود دشمن در مهران و قرارگاه عملياتي نجف2 از افزايش فعاليت‌هاي امروز ارتش عراق در جبهه‌‌ مياني خبر داد. فرماندهي تيپ مسلم‌بن‌عقيل سپاه پاسداران مستقر در جبهه مهران اعلام کرد که در روز 25/2/1365، در منطقه‌ حفاظتي اين تيپ، نيروهاي ارتش عراق تظاهر به تک و درگيري کرده‌اند که با اجراي آتش رزمندگان اين تيپ مجبور به عقب‌نشيني شدند.[۸] برپايه گزارش واحد اطلاعات قرارگاه نجف2 تردد خودروهاي فرماندهي عراق در محور دراجي به مهران، فعاليت مهندسي در محور جنوب فيروزآباد (از منطقه مهران)، تردد خودروهاي مهندسي دشمن در جاده مهران و ورمهزار به زرباطيه و نيز تجمع خودرو‌هاي مختلف در منطقه عمومي مهران نسبت به روزهاي قبل، افزايش يافته ‌است. علاوه‌براين، نيروهاي ارتش عراق ساعت 18 امروز، در منطقه مهران با انواع سلاح‌هاي موجود در خط، اقدام به تيراندازي کردند. در مناطق سومار، انجيره و کاني‌شيخ نيز افراد دشمن در گروه‌هاي 10 تا 15 نفري درحال تحکيم مواضع بوده‌اند و در محور ميمک اقدام به جمع‌آوري سيم‌خاردار به طول 120 متر کرده‌اند.[۹]

گزارش - 4

4. در جلسه امروز فرماندهي نيروي زميني سپاه با فرمانده و مسئولان قرارگاه نصرت و برخي فرمانده يگان‌هاي سپاه مستقر در منطقه هور، اوضاع اين جبهه، ازجمله اقدامات و تحرکات نيروهاي عراقي، محورهاي آسيب‌پذير، تاکتيک‌هاي رزمي و مهندسي دشمن و پاره‌اي از مشکلات و کمبودها موردبررسي قرار گرفت. فرمانده نيروي زميني سپاه همچنين بر انجام تدابير تاکتيکي با هدف فعال نگه‌داشتن محورهاي مختلف جبهه هور، استمرار شناسايي، عمليات‌هاي گشتي رزمي، فريب دشمن و حفظ روحيه آفندي تأكيد كرد. اين جلسه در ساعت 16:45، با حضور علي شمخاني فرمانده نيروي زميني سپاه، علي هاشمي فرمانده قرارگاه نصرت، محمد باقري مسئول اطلاعات قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص)، محمد فروزنده از مسئولان مهندسي قرارگاه نيروي زميني سپاه، محمدستار وفايي، حسن دانايي‌فر، سيدعلي حسيني‌تاش، حميد رمضاني مسئول واحد اطلاعات قرارگاه نصرت، سيامک بمان مسئول طرح و عمليات قرارگاه نصرت و جمعي از فرمانده يگان‌هاي مستقر در هور آغاز و در ساعت 19، خاتمه يافت. در اين جلسه علي هاشمي فرمانده قرارگاه نصرت، ابتدا با اشاره به وضعيت خط پدافندي هور گفت: بعد از عمليات خيبر، مسئوليت پدافند از جزاير به ارتش واگذار شد. دشمن با کسب آگاهي از اين موضوع به اجراي تک‌هاي محدود عليه ارتش اقدام کرد، ضمن آنكه بر فعاليت‌هاي مهندسي با هدف تقويت راه‌هاي مواصلاتي با عقبه و نيز توسعه و گسترش نيرو افزود، به‌طوري‌كه پس از مدتي 20 تا 30 درصد مناطقي که دراختيار داشت را به 70 درصد افزايش داد. وي افزود: براي حفظ و تقويت جبهه در وضعيت کنوني چند برنامه را به يگان‌هاي (سپاه) مستقر در منطقه ابلاغ کرديم. اول ترميم و تحکيم مواضع پدافندي با به‌کارگيري نيروي کافي؛ دوم طرح آتش پشتيباني و نيز بهره‌مندي از استحکامات قوي؛ سوم استمرار شناسايي‌ها و چهارم باتوجه‌به فعال‌شدن دشمن بايد مأموريت گشتي رزمي بيشتر و فعال‌تر شود. هاشمي در ادامه تصريح کرد که بايد از يگان‌ها خواسته شود تا با تقويت واحد‌هاي ضدزره (آر.‌پي.‌جي‌زن)، پايگاه يا پاسگاه‌هايي را كه در آن استقرار دارند فعال و زنده نگه دارند و قادر باشند دربرابر تحرکات عراقي‌ها به‌راحتي از خود دفاع کنند. وي همچنين به 3 طرح تاکتيکي ديگر مبني‌بر احداث پدهاي کوچک و بزرگ در منطقه غربي، شرقي و مرکزي جزيره، احداث يک جاده از قمر به پد شرقي با هدف افزايش دسترسي نيروها به عقبه و طرح خشک‌کردن قسمتي از جزيره جنوبي اشاره كرد.[۱۰] همچنين برپايه گزارش حميد رمضاني، استعداد قواي عراقي تا قبل از عمليات والفجر8 در محدوده قرارگاه نصرت (از شمال چزابه تا کوشک)، شامل 7 لشکر بود، ولي پس از عمليات رزمندگان در منطقه فاو، تعدادي از آنها اين منطقه را ترك كردند. درحال‌حاضر دو لشکر زرهي، يکي لشکر10 در احتياط سپاه چهارم و ديگري لشکر12 زرهي در احتياط سپاه ششم در محدوده مأموريت قرارگاه نصرت استقرار دارند. وي درباره عمليات‌هاي ارتش عراق در اين منطقه افزود: در سه ماه اخير، عراقي‌ها 13 عمليات در حوزه مأموريتي قرارگاه نصرت انجام داده‌اند و در اين عمليات‌ها در حد يک تيپ تلفات و 16 اسير داده‌اند و 2 نفر نيز به ايران پناهنده شده‌اند. عراقي‌ها عمليات‌ها را با استعداد يک دسته تا يک گروهان (+) و با هدف تصرف پايگاه‌ها و گرفتن اسير انجام داده‌اند. سه روز پيش (22/2/1365) هم با استعداد يک گروهان (+) در محور جنوب جاده خندق حمله کردند. تاکتيک آنها به شيوه آتش حرکت بود، يعني ابتدا آتش سنگيني روي پايگاه‌ها اجرا کردند و چون نيروهاي خودي جان‌پناه مناسبي نداشتند زير آتش دشمن در معرض آسيب قرار گرفته و تلفاتي را متحمل شدند. در عمليات ديگر، دشمن تاکتيکي که بيشتر شيوه و تاکتيک ما بود به کار برد، يعني عناصر عراقي سوار بر قايق شده و با موتور خاموش تلاش کردند به مواضع ما نزديک شوند، ولي در معرض ديد نيروهاي تيپ امام رضا(ع) قرار گرفتند كه اين نيروها روي مهاجمان عراقي اجراي آتش كردند و عراقي‌ها با تحمل تلفات و به‌جاگذاشتن يک قايق عقب‌نشيني کردند. پس از آن در جزيره جنوبي در چند نقطه عمليات اجرا كردند. دو عمليات روي ضلع غربي- که در يک مورد يکي از سنگرها را تصرف کردند - سه عمليات در ضلع مياني و دو عمليات روي ضلع شرقي. هدف آنها تصرف پد مرکزي و جاده بود. رمضاني در ادامه درباره مناطق آسيب‌پذير و ضعف نيروهاي خودي افزود: بنا بر گزارش ديد‌بان‌ها، عراقي‌ها حدود 60 دستگاه تانک به محور چزابه آورده‌اند که در اين محور و جزيره جنوبي نيروهاي خودي به‌طور جدي در معرض تهديد قرار دارند. طبق اظهارات 2 پناهنده عراقي، قرار است 4 روز ديگر در چزابه عمليات کنند، ولي ممكن است پس از اطلاع از پناهندگي آنها عمليات را براي مدتي به تأخير اندازند. گرچه ما احتمال عمليات را در اين منطقه نمي‌داديم، ولي با تحرکات فعلي عراق احتمال عمليات و اشغال مواضع خودي محتمل است، زيرا سپاه در اين جبهه نيروي زيادي ندارد و از ارتش هم يک تيپ در آنجا استقرار دارد. رمضاني با استناد به گزارش منابع اطلاعاتي و نيز اظهارات فرمانده تيپ23 - که در جبهه فاو پناهنده شده - گفت عراقي‌ها با استفاده از 200 کمپرسي به‌طور شبانه‌روزي درحال فعاليت‌اند و تلاش دارند با احداث خاکريزها و سيل‌بندهاي جديد، خود را به ما نزديک کنند، ضمن آنكه با اجراي عمليات گشتي رزمي 50 متر، 100 متر، 200 متر جلو آمده‌اند. در ادامه جلسه، سيامک بمان انگيزه عراقي‌ها از عمليات در هورالعظيم را بهره‌برداري سياسي برشمرد و هشدار داد که يگان‌هاي مستقر در منطقه به‌دليل حضور نداشتن فرماندهانشان بسيار آسيب‌پذيرند. محمدي از تيپ بدر نيز ضمن گزارش از وضعيت پدافندي حوزه مأموريت تيپ در هور، اوضاع پدافند در منطقه را نامناسب توصيف کرد. کميل کهن‌سال از لشکر25 کربلا هم از کمبود امکانات مهندسي رزمي، ترابري دريايي و استحکامات اظهار نگراني کرد. به گفته وي: «[در خط حد لشکر] مهم‌ترين مسئله استحکامات است که نيرو بتواند احساس امنيت کند. در اينجا بچه‌ها به‌علت تلاش دشمن يک حس نگران‌کننده‌اي [درباره احتمال تک] دارند. عراقي‌ها براي تضعيف نيروها، سر شب‌ها به‌شدت اقدام به تيراندازي مي‌كنند، اگر بتوانيد شناورهاي بزرگ دراختيارمان قرار دهيد تا سنگرهاي بتوني به خط منتقل کنيم و تحرک بيشتري از خود نشان دهيم، مي‌توانيم از وضع کنوني خارج شويم.» فرمانده لشکر31 عاشورا نيز با اشاره به تحرکات جديد دشمن و کمبود مهمات گفت: «عراقي‌ها با قايق ريجيندر به پاسگاه ما نزديک مي‌شوند و پس از اجراي آتش بر روي نيروها فرار مي‌كنند. آنها با افزايش فعاليت‌هاي مهندسي، تعدادي سنگر در جلو و عقب احداث کرده‌اند و از مهم‌ترين اقداماتشان احداث يک دکل بلند در منطقه است که توانسته حرکات ما را زير نظر بگيرد.» همچنين کمبود مهمات و آتش پشتيباني از ديگر ضعف‌هاي خط حد اين يگان اعلام شد. علي شمخاني پس از استماع گزارش قاسم سليماني فرمانده لشكر41 ثارالله(ع)، با اشاره به دفع 4 تک عراق - که بعد از عمليات والفجر8 عليه نيروهاي خودي انجام گرفته است - از کمبود مهمات ابراز ناراحتي کرد و گفت: «براي يک قبضه ميني‌كاتيوشا و خمپاره81 ميلي‌متري، در روز سه گلوله سهميه مي‌دادند که اخيراً آنها را قطع کرده و به‌حد صفر رسانده‌اند.» وي درباره توانايي عراقي‌ها تصريح كرد عراقي‌ها ثبت تير خوبي روي مواضع لشكر41 دارند و به‌تازگي آتششان روي خط ما زياد شده و تعدادي کمين جلوي خط ما ايجاد کرده‌اند و در خط دوم هم تانک مستقر كرده‌اند، همچنين فعاليت‌هاي مهندسي، سنگرسازي و تحرکات نيروي جديدي از آنها مشاهده شده است، ضمن آنكه احتمال حمله آنها در محور ترابه وجود دارد.[۱۱] در پايان علي شمخاني فرمانده نيروي زميني سپاه، در جمع‌بندي گزارش‌ها با يادآوري تاکتيک مؤثر "فريب دشمن" در عمليات والفجر8 ، تأکيد کرد که منطقه هور همچنان منطقه عملياتي مورد نظر ما است، بنابراين شناسايي‌ها بايد مستمر و روزانه انجام شود و براي توسعه و دقت ديد از اقدامات عراق، دکل‌هاي جديد احداث شود. علاوه‌براين، يگان‌ها بايد توجه و تقويت دو جناح خود را مد نظر داشته باشند. فرماندهي نيروي زميني سپاه با تأکيد بر حفظ روحيه آفندي، خاطرنشان كرد که يگان‌ها بايد از روحيه تدافعي در اين منطقه پرهيز کنند، ازاين‌رو بايد طرح لازم براي کمين‌زدن به قواي عراقي را در برنامه کاري خود داشته باشند و عمليات‌هاي محدود با هدف انهدام مواضع دشمن و گرفتن اسير اجرا كنند.[۱۲]

گزارش - 5

5. باتوجه‌به استمرار حملات ارتش عراق به خطوط دفاعي نيروهاي جمهوري اسلامي و تهديدهاي مکرر مقام‌ها و فرماندهان عراقي درمورد اهميت راهبردي منطقه‌ فاو و بازپس‌گيري اين منطقه، امروز، احمد غلامپور فرمانده قرارگاه کربلا، اقدام به صدور دستور عملياتي براي فرماندهان يگان‌هاي مستقر در خط دفاعي منطقه‌ فاو کرد که در آن بر اقدامات دفاعي متعددي تأكيد شده است. در بخشي از اين دستور آمده است: «باتوجه‌به حساسيت منطقه‌ عملياتي والفجر8 و اصرار دشمن بعثي در بازپس‌گيري فاو، متأسفانه حساسيت و توجه گذشته نسبت به خطوط پدافندي اين منطقه بسيار کم شده و اين خطري است که ممکن است خداي‌ناکرده باعث هدررفتن زحمات و تلاش عظيم رزمندگان و خون شهدا باشد. لذا ضمن اينكه يک ‌بار ديگر به برادران فرمانده تذکر داده مي‌شود که از رسيدگي به خطوط پدافندي خود در منطقه‌ فاو غفلت نورزند، نکات زير جهت اجرا و پيگيري مؤکد ابلاغ مي‌گردد: 1. هر يگان علاوه‌بر داشتن احتياط نزديک در غرب اروند به استعداد حداقل يك گردان، مي‌بايست يک احتياط دور در حوالي بهمنشير به استعداد يك گردان داشته باشند. 2. هر يگان مي‌بايست نيرويي به استعداد يك گردان را در پادگان عقبه‌ خود به‌صورت آماده داشته باشد (داراي سلاح و تجهيزات) تا در کمترين زمان بتواند آن را به منطقه عملياتي موردنظر برساند. 3. هر يگان موظف است فرمانده و کادر گردان‌هاي احتياط خود را نسبت به خط پدافندي خود و يگان‌هاي هم‌جوار کاملاً توجيه نمايد. 4. وسايل و ادوات ضدزره يگان‌ها متأسفانه در خط بسيار ضعيف و کم است و لازم است که اقدام لازم را دراين‌رابطه به ‌عمل آورده و ضدزره خطوط پدافندي تقويت شود. 5. فرمانده يگان موظف به حضور در منطقه مي‌باشد. چنانچه براي رسيدگي به عقبه، نياز به خروج از منطقه دارد مي‌بايست جانشين يگان در منطقه حضور داشته باشد. (لازم به تذکر است خروج از منطقه بدون اجازه از قرارگاه شرعاً اشکال دارد و لازم است برادران فرمانده مورد فوق را رعايت نمايند.) 6. نظارت و رفع نقاط ضعف خط پدافندي و گماردن فرماندهان شجاع و لايق در خط از وظايف فرماندهان عزيز مي‌باشد. 7. ذخيره‌سازي مهمات از انواع مختلف در خط از ضروريات است (حداقل براي 3 روز جنگ شديد). 8. اهميت‌دادن و پيگيري اخباري که از نيروهاي در خط درمورد تحرکات دشمن مي‌رسد و پيش‌بيني‌هاي لازم را دراين‌رابطه بنمايند. 9. چک‌کردن ميادين مين و موانع و فعال‌کردن نيروهاي کمين خودي از نکات مهم است. 10. استفاده قوي از تانک‌هاي مستقر در خط شود.»[۱۳]

گزارش - 6

6. قرارگاه رمضان با استناد به اخباري که از بارزاني‌ها دريافت کرده از تشکيل جلسه‌اي با حضور صدام به‌منظور انجام حملات گسترده براي بازپس‌گيري فاو خبر داد و افزود براي اين حملات 8 لشکر پياده و زرهي در نظر گرفته شده‌ است.*** در گزارش نوبه‌اي امروز قرارگاه رمضان براي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) دراين‌باره به نقل ‌از بارزاني‌ها آمده است: «در مورخه 12/1/65 در يک جلسه محرمانه نظامي با حضور صدام که يازده ساعت به طول انجاميد، تصميم گرفته شد جهت بازپس‌گرفتن شهر فاو حملات گسترده‌اي آغاز شود و صدام خود به فرماندهان نظامي اخطار نموده درصورت شکست حمله‌ مزبور مسببين بدون محاکمه اعدام خواهند شد. درپي آن برنامه‌ريزي و طرح نقشه‌ عملياتي تهيه شده و دراختيار فرماندهان مزبور قرار داده شده و صدام اقدام به اعزام واحدهاي نظامي از تمامي استان‌هاي جنوبي و مياني به‌سوي بصره و العماره کرده ‌است. همچنين تجهيزات سنگين با سرعت تمام بارگيري و به‌سوي مناطق موردنياز ارسال مي‌گردد. قبل از شروع حمله موردنظر به فاو، چندين حملات تاکتيکي به جبهه‌ قصرشيرين و سومار و دربنديخان جهت کشيدن نيروهاي جمهوري اسلامي انجام مي‌گيرد که هدف آنها گمراه‌نمودن و سرپوش‌گذاشتن بر حمله به منطقه‌ بصره و فاو مي‌باشد. نيروهاي پياده و زرهي که براي حمله به فاو در نظر گرفته شده‌اند، حدود 8 لشکر مي‌باشد که درصورت موفقيت در جبهه‌هاي العماره و بصره، حملات مشابهي به جزاير مجنون و ام‌الرصاص انجام خواهند داد. در اين حملات موشک‌هاي زمين‌به‌زمين و مواد شيميايي و نيروي هوايي نقش مهمي خواهند داشت. همچنين ممکن است در منطقه‌ والفجر2 حملات تاکتيکي انجام گيرد که بيشتر توسط جاش‌هاي زيباري و تحت‌فرماندهي ارشد زيباري و لطيف زيباري که همين مأموريت را در منطقه‌ چوارتا و سليمانيه انجام داده‌اند، باشد.»[۱۴]

گزارش - 7

7. وزارت اطلاعات امروز در نامه‌اي به دبيرخانه شوراي‌عالي دفاع درباره‌ احتمال استفاده از بمب‌هاي قوي حاوي گاز عليه رزمندگان در منطقه‌ فاو هشدار داد. يك ديپلمات عراقي از دستور صدام حسين براي انهدام پل‌ها و مراكز مهم بصره در هنگام محاصره خبر داد. در نامه‌اي از وزارت اطلاعات که دفتر فرماندهي کل سپاه پاسداران تصوير آن را براي ستاد نيروي زميني سپاه ارسال کرده، آمده ‌است: «طبق اطلاع واصله، نيروهاي عراقي به‌منظور مقابله با رزمندگان اسلام، اقدام به تأسيس دو خط لوله يکي از زبير به منطقه نمکزار و ديگري از بندر ام‌القصر به‌سمت فاو نموده‌اند که در ظرف 5 روز آينده بهره‌برداري خواهد شد که درصورت حمله رزمندگان اسلام، نيروهاي عراقي بمب‌هاي قوي گاز را در داخل لوله‌هاي مزبور با فشار جاري خواهند کرد و پس از استقرار نيروها، انفجار و آتش‌سوزي رخ خواهد داد.»[۱۵] همچنين يك ديپلمات عراقي سفارت اين رژيم در بروكسل در گفت‌وگو با نشريه العمل الاسلامي فاش كرد صدام حسين كه از يك راه‌حل نظامي براي جلوگيري از پيشروي ايرانيان ناكام مانده است، دستور داد هنگام قرارگرفتن شهر بصره در معرض محاصره يا سقوط به‌دست ايراني‌ها، پل‌ها و مراكز مهم اين شهر را به‌كلي منهدم كنند. به گفته اين ديپلمات كميته‌اي از عناصر ستاد اطلاعات نظامي تشكيل شده تا با گروهي از افسران واحد مكانيزه ارتش و 2 نماينده حزب بعث و يك نماينده از جيش‌الشعبي مستقر در بصره بر اجراي اين دستور نظارت كنند. همچنين نقشه‌هايي براي منهدم‌كردن شهرهاي ديگر عراق مطرح‌ شده است و ما صحت خبرها را باور نمي‌كرديم، اما الآن با صدور اين دستور درك كرديم كه به‌تازگي صدام درصدد است با چنين اقداماتي مانع از استفاده نيروهاي ايران و مجاهدين مسلمان عراق از اين شهرها شود.[۱۶]

گزارش - 8

8. رزمندگان در نخستين واکنش به حمله هوايي عراق به قطار مسافربري، مواضع دشمن در منطقه ابوالخصيب در جبهه جنوب و منطقه دربنديخان در جبهه شمال را گلوله‌باران کرده و تلفات و خساراتي به نيروهاي عراقي وارد کردند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي در پاسخ به بمباران قطار مسافربري در ايستگاه هفت‌تپه كه بعدازظهر روز گذشته، به‌وسیله هواپيماهاي جنگنده عراقي صورت گرفت، امروز، توپخانه‌هاي ايران در اقدامي هماهنگ با اجراي آتش مستقيم بر روي جاده نظامي ابوالخصيب - بصره، 10 کاميون حامل سرباز عراقي را که براي بازسازي واحدهاي سپاه هفتم عازم منطقه بودند، منهدم کردند. اين اقدام نخستين و سريع‌ترين عکس‌العمل رزمندگان در پاسخ به حمله هواپيماهاي عراقي به قطار مسافربري بود. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي نيروهاي خودي سحرگاه امروز نيز مقر فرماندهي دشمن در دهانه سرتک (در منطقه دربنديخان) را زير آتش قرار دادند كه با انهدام بيش از 30 سنگر فرماندهي، تعدادي از عناصر عراقي کشته شدند. اين حمله دومين اقدام رزمندگان در طول هفته جاري بود.[۱۷]

گزارش - 9

9. خلبان عراقي كه به اسارت نيروهاي خودي درآمده اطلاعاتي را درباره خريد هواپيماهاي سوخت‌رسان، اجراي مانورهاي آموزشي براي بمباران خارک، برنامه سفر به اسپانيا به‌منظور بررسي و خريد بمب‌هايي با قدرت تخريب زياد، تأکيد صدام درمورد بازپس‌گيري فاو، ضعف نيروي زميني عراق درپيشروي در فاو و چگونگي انحراف موشک‌ها به‌وسيله رادارها دراختيار ايران قرار داد. ستاد مشترک ارتش جمهوري اسلامي در گزارش بازجويي از سروان زينان ‌فوزي خلبان اسير عراقي، به نقل ‌از وي چنين آورده ‌است: «1. اخيراً 4 فروند هواپيماي سوخت‌رسان از فرانسه خريداري شده که مي‌تواند فقط به هواپيماي ميراژ سوخت برساند. 2. پوشش هوايي پايگاه‌هاي هوايي عراق به شرح زير مي‌باشد: الف) پايگاه هوايي شعيبه به‌وسيله پايگاه‌هاي موشکي سام2، سام3 و رولند (فرانسوي). ب) پايگاه کرکوک به‌وسيله‌ پايگاه‌هاي موشکي سام3 روسي و رولند فرانسوي. 3. جهت بمباران جزيره خارک، 8 فروند هواپيماي سوخوي22 براي مدت 15 روز هدف‌هايي را که در 20 کيلومتري غرب فرودگاه ناصريه شبيه به اسکله‌هاي خارک تهيه شده بود بمباران و سپس 6 فروند از آنها از ناصريه به شعيبه اعزام شدند كه در بمباران خارک شرکت داشته‌اند. 4. حدوداً 4 ماه قبل، از سرگرد وليد در پايگاه هوايي کرکوک شنيده که قرار است تعدادي از افسران نيروي هوايي عراق به اسپانيا رفته تا کاربرد بمب‌هايي را مشاهده و احتمالاً خريداري نمايند و اين بمب‌ها داراي شعاع عملي حدود 500 الي 1000 متر مي‌باشند که درصورت انفجار کليه تجهيزات اطراف خود را ذوب مي‌نمايند. 5. صدام‌ حسين درپيامي که براي خلبانان فرستاده يادآور شده اگر قرار باشد که نصف ارتش عراق منهدم شود مي‌بايست منطقه‌ فاو پس گرفته شود. 6. برابر اظهار اين اسير 30 درصد تصرف منطقه فاو مربوط به بمباران توسط نيروي هوايي مي‌باشد و 70 درصد مربوط به عمليات نيروي زميني است که درحال‌حاضر نيروي هوايي وظيفه خود را انجام مي‌دهد و اين نيروي زميني است که نمي‌تواند پيشروي کند.» وي درخصوص کاهش آسيب‌پذيري پايگاه‌هاي موشکي گفت: «پس از اينکه يک پايگاه موشکي در برد هواپيماي سوخوي22 مجهز به موشک ایکس28 قرار گرفت مدت 12 ثانيه طول مي‌كشد تا موشک هواپيما آماده پرتاب گردد. براي اينكه پايگاه موشکي مورداصابت موشک قرار نگيرد مي‌بايست يکي از روش‌هاي زير را انجام داد: الف) چند دستگاه رادار سالم، بدون سکوي موشک در نزديک پايگاه اصلي مستقر کرد. ب) پس از مشاهده هواپيما همه رادارها را روشن نموده، دراين‌صورت احتمال اينكه هواپيما رادار اصلي را موردهدف قرار دهد، خيلي‌كم است.»[۱۸]

گزارش - 10

10. عناصر وابسته به گروه‌هاي ضدانقلاب امروز با اجراي کمين، مين‌گذاري جاده‌ها و حمله به پايگاه‌هاي رزمندگان در استان‌هاي کردستان و آذربايجان‌غربي تلفاتي را به نيروهاي خودي وارد كردند. به گزارش قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، خودروي نيروهاي سپاه در محور سيانا (از توابع مريوان) به کمين افراد حزب دمکرات برخورد كرد، اما افراد مذكور موفق شدند از اين کمين بگريزند. در اين حادثه يکي از پاسداران مجروح شد.[۱۹] برپايه گزارش سپاه سردشت، چته‌هاي هيز كيارنگ وابسته به حزب دمکرات صبح امروز، با اجراي کمين و درگيري با نيروهاي پايگاه زيوه، 2 تن را شهيد و 4 تن را مجروح کردند. اين درگيري با رسيدن نيروهاي کمکي عصر امروز خاتمه يافت.[۲۰] در درگيري گروه گشت نيروهاي سپاه با 24 نفر از افراد ضدانقلاب در نزديکي ترخان از توابع سردشت 2 تن از نيروهاي خودي مجروح شدند.[۲۱] در جوانرود نيز چته‌هاي هيز دالاهو، وابسته به حزب دمکرات، ساعت 10 شب، با سلاح سبک و سنگين به دکل ميرآباد حمله کردند.[۲۲] همچنين در سردشت در طول ديروز و امروز، 2 خودروي ارتش در حوالي منطقه آلواتان روي مين رفتند که در اين دو حادثه 2 نفر شهيد و 5 نفر مجروح شدند.[۲۳] در همين حال در مهاباد، حدود 30 تن از افراد ضدانقلاب در اقدامي تبليغاتي به اهالي يك روستا اعلام كردند که به‌زودي به پايگاه‌هاي محور مهاباد - بوکان حمله خواهند کرد.[۲۴] به گزارش استانداري کردستان، در جلسه شوراي تأمين اين استان که شامگاه امروز، برگزار شد، آمار درگيري‌هاي نيروهاي خودي با افراد گروه‌هاي ضدانقلاب و تلفات آن از اول سال جاري تاکنون چنين اعلام گرديد: در 35 فقره درگيري 23 نفر از نيروهاي خودي شهيد و 24 تن مجروح شدند و 11 نفر به اسارت عناصر ضدانقلاب درآمدند. از افراد ضدانقلاب هم 25 نفر كشته و 9 تن مجروح شدند. در اين گزارش افزوده شده که از اول سال جاري تاکنون، تعداد 70 نفر از افراد گروهک‌هاي ضدانقلاب منطقه خود را به پايگاه‌هاي رزمندگان اسلام معرفي كرده‌اند.[۲۵]

گزارش - 11

11. به گزارش لشكر28 ارتش، رهبر اتحاديه ميهني كردستان عراق (طالباني‌ها)، با احزاب ضدانقلاب ايران و نماينده دولت بعث عراق جلسه‌اي برگزار كرده و توافقاتي براي آزادي اسيران و تشكيل جبهه متحد به عمل آوردند. در گزارش امروز ركن2 لشكر28 (رده عقب) به فرمانده ناحيه ژاندارمري كردستان درباره تعامل و مذاكرات اتحاديه ميهني كردستان عراق با احزاب ضدانقلاب ايران و رژيم بعث عراق چنين آمده است: «طبق اخبار واصله جلسه‌اي متشكل از جلال طالباني فرمانده اتحاديه ميهني كردستان عراق، قاسملو فرمانده حزب دمكرات ايران، شيخ جلال فرمانده حزب خبات و عزالدين حسيني فرمانده حزب كومه‌له ايران و نماينده‌اي ازطرف دولت عراق در منطقه مالوله برگزار شد. [اين جلسه درحالي برگزار شد كه] ... درحدود دو ماه پيش، تعداد 24 نفر از سربازان عراقي كه در درگيري با طالباني‌ها در منطقه دابان و حلاج اسير شده بودند پس از توافق با دولت عراق در ساعت 12:00 روز 19/1/1365 آزاد گرديدند.» در اين گزارش همچنين اضافه شده است: «حزب سوسياليست و پاسوك و جلالي‌ها در عراق جلسه داشتند كه در آن به توافق رسيده و جبهه متحد تشكيل داده‌اند.»**** [۲۶]

گزارش - 12

12. نيروهاي معارض کرد عراقي با حمله به کاخ صدام و مواضع نظامي ارتش عراق در منطقه‌ اينشکي عماديه و چند موضع نظامي در مناطق حلبچه و اربيل، تلفات و خساراتي بر نيروهاي عراقي وارد کردند. خبرگزاري جمهوري اسلامي در اروميه به نقل ‌از منابع خبري داخل عراق گزارش داد که در حمله‌ انقلابيون مسلمان کرد عراقي در عماديه در چند روز اخير، کاخ تابستاني صدام‌ حسين در گردشگاه اينشکي و قرارگاه جيش‌الشعبي و پايگاه نظامي باني‌شکفتي و اينشکي هدف قرار گرفته ‌است. معارضان کرد همچنين با حمله به ايستگاه‌هاي بازرسي نظاميان عراق در مسير جاده‌ حلبچه به سيدکان خساراتي به دشمن وارد کردند.[۲۷] همچنين به گزارش فرماندهي اطلاعات ستاد مشترک ارتش جمهوري اسلامي ايران، امروز، نيروهاي اتحاديه ميهني كردستان عراق با اجراي عملياتي در مناطق کاني‌مرواريد و کاني‌برزينه 2 سنگر بزرگ نيروهاي عراقي را در استان اربيل موردحمله‌ مسلحانه قرار دادند و با انهدام سنگرها تلفات و خسارات سنگيني به نيروهاي بعثي وارد ساختند. در اين حمله 6 تن از نيروهاي عراقي کشته و 26 دستگاه خودروي زيل منهدم شدند و يک تانک دشمن سالم به غنيمت گرفته شد.[۲۸]

گزارش - 13

13. نيروهاي سازمان مجاهدين خلق (منافقين) همچنان به فعاليت جاسوسي خود ادامه مي‌دهند. به گزارش منابع اطلاعاتي، نيروهاي سازمان مجاهدين خلق ايران (منافقين) در پوشش بستگان مجروحان جنگي با ستاد امداد درمان و بيمارستان‌هاي شهر مشهد تماس تلفني گرفته و درمورد نحوه انتقال و ساعات پرواز هواپيماهاي سي130 حامل مجروحان از اهواز به مشهد اطلاعاتي به ‌دست آورده‌اند. اين منبع افزود: يک ماه قبل نيز به هنگام اجراي عمليات رزمندگان، منافقين اطلاعاتي درباره‌ تعداد مجروحان کسب کرده بودند، ليکن اقدام اخير آنان درزمينه ساعات پرواز متمرکز بوده‌ است.[۲۹]

گزارش - 14

14. هم‌زمان با عزيمت کاروان‌هاي رزمي و تخصصي از نيروهاي داوطلب مردمي به جبهه‌ها در طول روز گذشته و امروز، کمک‌هاي اهدايي مردم شهرهاي مختلف نيز به مناطق جنگي ارسال شد. در همين حال اتحاديه‌هاي صنفي تهران هم آمادگي خود را براي اعزام به جبهه‌ها و اهداي کمک‌هاي نقدي اعلام کردند. بنا بر گزارش روزنامه رسالت از اراک، بيش از يک گردان نيروي رزمي - تخصصي متشکل از نيروهاي داوطلب و اعزام مجدد بسيج سپاه پاسداران از شهرهاي اراک، محلات، ساوه، خمين و دليجان؛ گروهي از روحانيون مدارس علميه اراک؛ 2 گروه تئاتر از سازمان تبليغات اسلامي اراک و اولين گروه هنري در رشته‌هاي نقاشي، عکاسي، فيلم‌برداري و طراحي تخصصي از استان همدان عازم جبهه‌ها شدند.[۳۰] روزنامه جمهوري اسلامي نيز از عزيمت نيروهاي تخصصي و رزمي استان چهارمحال‌وبختياري، گروهي از امدادگران جمعيت هلال‌احمر شهرستان رودسر، گروهي از اعضاي سازمان تبليغات اسلامي گيلان و جمعي از نيروهاي تخصصي و رزمي واحد بسيج سپاه شهرستان تنکابن به‌ جبهه‌ها خبر داد.[۳۱] برپايه‌ گزارش‌هاي ديگر، گروهي از مسئولان و کارکنان شهرداري جهرم همراه 2 دستگاه ماشين‌آلات سنگين مهندسي عازم جبهه‌ها شدند.***** بنا بر اعلام ستاد جبهه و جنگ فرمانداري مريوان، بازاريان اين شهر باوجود مهاجرت و وضعيت اضطراري شهر، مبلغ 770 هزار ريال وجه نقد و نيز 100 عدل آرد، 30 تخته پتو، 5 حلب روغن و 300 قطعه گوني سنگري دراختيار اين ستاد قرار دادند تا به مصرف رزمندگان در جبهه‌ها برسد. سرپرست کارکنان کارخانه چيت‌سازي نيز ضمن اعلام حضور 100 تن از پرسنل کارخانه در جبهه‌ها افزوده‌ است که تا پايان سال 1364، درمجموع حدود 76 ميليون و 600 هزار ريال کمک‌هاي نقدي اين کارگران به جبهه اختصاص يافته‌ است. به‌علاوه شمار زيادي از وسايل نقليه اين کارخانه برابر درخواست ارگان‌ها به‌منظور کمک‌رساني و ارسال هدايا به جبهه‌ها اعزام شده‌اند. همچنين مردم دره‌شهر از توابع ايلام، معادل 150 هزار ريال کالاي موردنياز رزمندگان شامل پوشاک، گوني، تانکر آب؛ کارکنان خدمات آموزش‌وپرورش و دانش‌آموزان مدارس ابتدايي و راهنمايي شهر ايلام مبلغ 92 هزار ريال وجه نقد و نيز 300 قالب صابون، 200 عدد گوني و مقداري چاي، قند و برنج به جبهه‌ها اهدا کردند.[۳۲] محمدباقر آخوندي نماينده مردم شبستر، در جلسه علني امروز مجلس شوراي اسلامي با تمجيد از عزيمت چهارمين کاروان لبيک يا امام مردم استان کردستان و کمک‌هاي مردم اين استان گفت: «کاروان‌هاي کمک‌هاي نقدي و غيرنقدي بازاريان، کارگران، کارمندان و ساير اقشار مردم براي پشتيباني از رزمندگان نشان‌دهنده آگاهي و دلبستگي مردم مسلمان کردستان به انقلاب است.» همچنين در گردهمايي نمايندگان جامعه انجمن‌هاي اسلامي بازار و اصناف، اتاق بازرگاني، صنايع و معادن ايران، کميته امور صنفي و نمايندگان کليه اتحاديه‌هاي صنفي تهران، ستادي از نمايندگان ارگان‌هاي ذکرشده براي جذب نيرو و کمک‌هاي نقدي و جنسي اصناف تشکيل شد.****** [۳۳]

گزارش - 15

15. در جلسه امروز شوراي‌عالي دفاع درباره گردان‌هاي احتياط قدس و بودجه ارزي سپاه پاسداران و ارتش بحث شد. همچنين نماينده امام خميني در اين شورا در مصاحبه‌اي مطبوعاتي از واکنش ايران به حمله هوايي عراق به قطار مسافربري، واکنش به تهديد امريکا و متهم‌کردن ايران به حمايت از تروريسم سخن گفت. امروز همچنين حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني در ديدار با حسن روحاني درباره ادامه روند مذاکرات با فرانسه و آزادي گروگان‌هاي فرانسوي توصيه‌هايي را بيان کرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، عصر امروز، در جلسه شوراي‌عالي دفاع که به رياست آيت‌الله خامنه‌اي تشکيل شد، مسائل گردان‌هاي احتياط قدس، ارز موردنياز نيروهاي مسلح و خريدهاي تسليحاتي در زمينه‌هاي دفاعي و خريدهاي مصرفي بررسي شد.[۳۴] حجت‌الاسلام هاشمي ‌رفسنجاني نماينده امام در شوراي‌عالي دفاع، بعد از اين جلسه در مصاحبه‌اي تلويزيوني گفت: «اگر رژيم بعثي عراق جنگ را به شهر بکشاند، ايران به‌ناچار برنامه‌هاي تدارک‌شده خود را دراين‌زمينه به اجرا مي‌گذارد. ما سياست مقابله‌به‌مثل را به‌عنوان دفاع انتخاب کرده‌ايم. درصورت انجام هرگونه حرکت ناجوانمردانه‌اي ازسوي دشمن، ما مجبوريم اين سياست را به اجرا بگذاريم. ما اتمام‌حجت مي‌كنيم همان‌طورکه تأسيسات نفتي عراق در کرکوک را در پاسخ به حملات به تأسيسات اقتصادي‌مان بمباران کرديم، حمله به قطار مسافربري اهواز - تهران را نيز بي‌جواب نخواهيم گذاشت.******* رژيم عراق در شرايط فشار ممکن است به جنگ شهرها رو بياورد. البته در جريان جنگ شهرها که در سال گذشته، روي داد رژيم بغداد ضرر کرد. رژيم صدام از امکانات بيشتر ما در مقابله با اين حملات و پيشرفت‌هاي موشکي و توپخانه‌هاي جديد دوربرد ما اطلاع دارد. دشمن از آسيب‌پذيري خود دراين‌زمينه آگاه است، ولي اين بدان معنا نيست که درحالت فشار دست به اين‌گونه کارهاي احمقانه نزند. ما اميدواريم که چنين حالتي پيش نيايد، اما اگر رژيم عراق بخواهد به اين‌گونه اعمال روي آورد، ما ناچاريم برنامه‌هاي خود را دراين‌زمينه اجرا کنيم. پس از عمليات پيروزمند والفجر8 و فتح فاو، رژيم عراق اعتبار نظامي خود را نزد حاميانش از دست داد و اينک براي به‌دست‌آوردن اعتبار مخدوش‌شده نظامي خود، شروع به دست‌وپازدن در جبهه‌ها نموده‌ است.»[۳۵] حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني در اين مصاحبه با اشاره به تهديد امريکا اظهار کرد: «ما مسئله را جدي نمي‌بينيم چون امريکايي‌ها مي‌دانند که در مسئله تروريسم بيش از همه خودشان مقصرند و اگر قرار باشد عاملين واقعي تروريسم را تعقيب کنند امريکا و هم‌پيمانانش در غرب در صدر مسئله هستند.» وي افزود: فکر نمي‌كنم امريکايي‌ها به يک بهانه واهي خود را گرفتار يک درگيري مستقيم با جمهوري اسلامي ايران بکنند. آنها قدرت ايران، نفوذ معنوي رهبري و همچنين وضعيت نيروهاي مخلص و فداکار ايران در سراسر دنيا را مي‌دانند. حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني تصريح كرد: باوجوداين، ما اميدواريم امريکايي‌ها مقداري عاقل باشند و چنين ريسکي نکنند در غير اين ‌صورت ما آمادگي مقابله با هرگونه مسئله‌اي را داريم.[۳۶] نماينده امام در شوراي‌عالي دفاع همچنين باتوجه‌به روند مذاکرات سياسي ايران و فرانسه در هفته‌هاي اخير که با هدف رفع چالش‌هاي موجود و بهبود روابط افزايش يافته، در ديدار با حسن روحاني رئيس ستاد پدافند هوايي قرارگاه خاتم‌الانبيا و دکتر هادي توصيه‌هايي را درباره ادامه مذاکرات و نيز کمک به آزادي گروگان‌هاي فرانسوي در لبنان مطرح كرد.[۳۷]

گزارش - 16

16. وزير امور خارجه با ارسال يادداشت و پيامي به دبيرکل سازمان ملل متحد، خواستار اعزام يك هيئت کارشناسي به ايران به‌منظور تهيه گزارش درباره حمله عراق به قطار مسافربري و نيز اتخاذ موضع سريع و صريح در محکوميت رژيم عراق شد. برخي نهادها و مقامات دولتي با صدور بيانيه، اقدام عراق در حمله به قطار مسافربري را محکوم کردند. امروز، وزارت امور خارجه ايران يادداشتي براي دبيرکل سازمان ملل ارسال كرد. در اين يادداشت ضمن محكوم‌كردن حمله عراق به قطار مسافربري اهواز - تهران که برخلاف کنوانسيون 1949 ژنو و پروتکل الحاقي آن در حمايت از غيرنظاميان و ساير کنوانسيون‌ها و قراردادهاي بين‌المللي، صورت پذيرفته، از دبيرکل سازمان ملل خواسته شده است تا يک هيئت کارشناسي از سازمان ملل براي تهيه گزارش اين حمله به ايران اعزام كند. [۳۸] به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، علي‌اکبر ولايتي وزير امور خارجه ايران، درپيامي به خاوير پرز دکوئيار دبيرکل سازمان ملل، ضمن اشاره به نقض اصول و مقررات بين‌المللي گفته است: «اطمينان دارم موضع‌گيري سريع و صريح آن جناب در محکوم‌نمودن عراق مي‌تواند نقش مهمي را در عدم ازسرگيري اين‌چنين جناياتي ازجانب آن رژيم منحوس ايفا نمايد و خدمت والايي براي همه بشريت خواهد بود.» [۳۹] سپاه جنوب قرارگاه كربلا نيز با صدور بيانيه‌اي ضمن ابراز همدردي با خانواده شهدا و مصدومان حمله عراق به قطار مسافربري در ايستگاه هفت‌تپه به بازماندگان اين فاجعه اعلام كرد كه اين اعمال ددمنشانه در اراده استوار رزمندگان دلاور اسلام هيچ‌گونه تزلزلي ايجاد نخواهد كرد و عزم راسخ آنها را براي گرفتن انتقام خون شهدا مستحكم‌تر كرده و به اين عمل وحشيانه در جبهه‌هاي نبرد حق عليه باطل با ضربات كوبنده‌تر پاسخ داده مي‌شود.[۴۰] وحيد دستجردي سرپرست و دبيركل هلال‌احمر جمهوري اسلامي، با اشاره به اينكه در اين حادثه 72 تن شهيد و 238 شهروند غيرنظامي مجروح شدند، تصريح كرد كه رژيم بعث عراق براي چندمين‌بار و آشكارا قوانين انساني بين‌المللي را زير پا نهاده است. وي از كليه سازمان‌هاي بين‌المللي به‌ويژه اتحاديه و جمعيت‌هاي ملي هلال‌احمر و صليب‌سرخ خواست تا اين جنايت را محكوم كنند. از سوي ديگر رئيس كل راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران درپيامي به رؤساي كل راه‌آهن عضو اتحاديه بين‌المللي راه‌آهن‌ها اعلام كرد اينك بر همه افراد بشردوست دنيا و مجامع بين‌المللي به‌خصوص رؤساي كل راه‌آهن‌ها اين جنايت ددمنشانه كه حاصل بي‌بندوباري حاكمان رژيم بعثي و نقض آشكار مقررات پذيرفته‌شده انساني بين‌المللي مي‌باشد، روشن شده است. اميدواريم كه مجامع بين‌المللي راه‌آهن به‌عنوان مدافعان مصونيت و تأمين‌كننده تردد قطارها و سلامت مسافران در انعكاس چنين روش‌هاي مخاطره‌آميز اقدام عاجل را معمول كنند. [۴۱] سفارت جمهوري اسلامي ايران در كويت هم با صدور بيانيه‌اي تأكيد كرد كه رزمندگان اسلام انتقام خون قربانيان بي‌گناه اين جنايت را از رژيم عراق خواهند گرفت.[۴۲]

گزارش - 17

17. درپي پذيرفته‌نشدن رئيس هيئت ديپلماتيك سفارت ايران ازسوي انگليس، ايران نيز صلاحيت کاردار انگليس را رد و از دادن ويزا خودداري کرد. وزارت امور خارجه انگليس امروز، اعلام کرد ايران به‌تلافي ممانعت انگليس از انتصاب يک دانشجوي انقلابي به‌عنوان رئيس هيئت ديپلماتيک ايران در لندن، از ورود کاردار جديد انگليس به تهران جلوگيري کرده ‌است. به گزارش خبرگزاري رويتر: «کريستوفر مدير سخنگوي وزارت امور خارجه انگليس، دراين‌باره گفت ما پس از آنکه گفتيم آقاي ملائک******** به‌سبب سابقه‌ انقلابي‌اش غيرقابل‌پذيرش است از ايراني‌ها خواستيم که درخواست ويزا براي او را پس بگيرند. به اين دليل، به ملائک به دلايل امنيتي ويزا داده نشده‌ است.» رويتر با اشاره به اينكه مقامات ايران با امتناع از دادن ويزا به هيواريونات به‌عنوان رئيس بخش حفاظت از منافع انگليس در سفارت سوئد در تهران واکنش نشان دادند، به نقل از کريستوفر افزود: «به‌نظر ما اين اقدام غيرقابل توجيه است و تلافي دربرابر امتناع ما از پذيرفتن آقاي ملائک در اينجا است.»[۴۳]

گزارش - 18

18. درحالي‌كه خبرها حاکي‌از خروج کارگران مصري از عراق به‌دليل کمبود دستمزد است، روزنامه عراقي الثوره ادعا کرده ‌است که داوطلباني از 8 کشور عربي براي اعزام به منطقه‌ فاو اعلام آمادگي کرده‌اند. محدوديت تردد در برخي مناطق کردنشين عراق نيز افزايش يافته‌ است. به گزارش واحد اطلاعات قرارگاه رمضان: «مصري‌هايي که قبلاً مشغول کار در عراق بوده‌اند، به‌علت کمبود دستمزد شروع به خروج از عراق نموده‌اند و روزانه صدها تن از اين کشور به وطنشان بازمي‌گردند. آنها قبلاً مي‌توانستند 75 درصد از درآمد خود را براي خانواده‌هايشان بفرستند، اما درحال‌حاضر تنها مي‌توانند 20 درصد از درآمد خود را از عراق خارج کنند و بقيه حقوقشان را رژيم عراق در بانک‌هاي دولتي ضبط مي‌كند.»[۴۴] از سوي ديگر، فرماندهي اطلاعات ستاد مشترک ارتش در گزارشي اعلام كرد: «امروز روزنامه الثوره عراق اعلام نمود داوطلباني از هشت کشور عربي آمادگي خود را جهت روانه‌شدن به جنوب عراق در منطقه فاو اعلام نموده‌اند. اين روزنامه نوشت که اين داوطلبين از کشورهاي مصر، سودان، فلسطين، سوريه، اردن، سومالي، مغرب، تونس و اريتره مي‌باشند که هم‌اکنون جهت يادگيري [نحوه كار با] انواع مختلف سلاح در آموزش فشرده‌اي به سر مي‌برند. طي ديداري که خبرنگار اين روزنامه با اين افراد داشته يکي از آنها اظهار نموده که از ابتداي جنگ، با عراقي‌ها همکاري داشته و تابه‌حال چهار بار در جبهه شرکت کرده‌ است.»[۴۵] اطلاعات قرارگاه رمضان نيز گزارش داد: «فشار رژيم [بعثی عراق] بر مردم مناطق کردنشين همچنان رو به افزايش است و اخيراً به مردم روستانشين اخطار شده ‌است که درصورت مشاهده عبورومرور آنها در اطراف مکان‌هاي نظامي دستگير و اعدام خواهند شد.»[۴۶]

گزارش - 19

19. امريکا اقدام ايران در بازرسي کشتي‌ها را کاري خطرناک اعلام و تهديد به واکنش کرد. درپي اقدام نيروي دريايي ايران به بازرسي کشتي‌هاي تجاري خارجي در خليج‌فارس و متوقف‌کردن کشتي باري امريکا، خبرگزاري فرانسه از واشنگتن گزارش داد که دولت امريکا اقدام ايران به توقف و بازرسي کشتي‌هاي خارجي در منطقه خليج‌فارس را خطرناک مي‌داند و درعين‌حال حادثه‌اي را که به‌تازگي بين يک ناو ايراني و يک کشتي امريکايي روي داد بي‌اهميت قلمداد مي‌كند. سخنگوي وزارت امور خارجه امريکا دراين‌باره گفت: «حادثه کاملاً جنبه يک تبادل پيام هادي بين دو کشتي را داشته و کشتي جنگي ايران از کشتي باري امريکا درخواست توقف نکرده بود.» وي اضافه کرد: باوجوداين امريکا از حملاتي که در منطقه خليج‌فارس انجام مي‌شود و اختلالي که جنگ ايران و عراق در کشتيراني به‌وجود آورده در تشويش است. وي تأکيد کرد که اقدام ايران در متوقف‌ساختن کشتي‌ها خطرناک است و ممکن است واكنش‌هاي شديدي را به‌دنبال داشته باشد به‌ويژه اگر نيروي دريايي ايران بخواهد مانعي در راه آزادي رفت‌وآمد کشتي‌هاي امريکا به‌ وجود بياورد.[۴۷]

گزارش - 20

20. روزنامه القبس، امروز در گزارشي از روند تلاش‌هاي جديد براي خاتمه جنگ ايران و عراق، خبر داد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي: «روزنامه القبس چاپ کويت امروز، خبر داد ايران به دبيرکل سازمان ملل اطلاع داده ‌است با طرح 8 ماده‌اي دبيرکل سازمان ملل درمورد توقف جنگ ميان ايران و عراق مخالفت نمي‌ورزد. براساس اين گزارش ايران پيشنهاد کرده‌ است تغييرات حاشيه‌اي در طرح دبيرکل سازمان ملل انجام داده شود. دبيرکل سازمان ملل نيز درحال‌حاضر سرگرم انجام تماس‌هايي با عراق و ايران جهت دستيابي به يک راه‌حل ميانه مي‌باشد. القبس همچنين از اعزام يک فرستاده ژاپني جهت وساطت ميان ايران و عراق خبر داده و نوشته ‌است که دولت ژاپن با کسب تأييد کنفرانس سران هفت کشور صنعتي غرب در توکيو تلاش جديدي را جهت خاتمه‌دادن به جنگ ميان ایران و عراق آغاز خواهد کرد. القبس به نقل‌ از منابع دیپلماتیک عرب افزوده‌ است دولت ایران در قبال تلاش میانجیگری ژاپن جهت پایان‌دادن جنگ از خود نرمی نشان داده ‌است. به نوشته‌ القبس مهم‌ترین نکات طرح ژاپن برای خاتمه جنگ ایران و عراق، توقف عملیات نظامی به مدت شش ماه و عقب‌نشینی نیروهای دو کشور از سرزمین‌های اشغالی و آغاز مذاکرات میان طرفین در یک کشور بی‌طرف بوده‌ است. القبس همچنین در ادامه این گزارش نوشته‌ است که سوریه به تهران اطلاع داده‌ است شرایط منطقه خاورمیانه [غرب آسيا] و احتمال حمله اسرائیل به سوریه ایجاب می‌كند عملیات جنگی میان ایران و عراق برای مدتی متوقف شود.»[۴۸]

گزارش - 21

21. به نوشته یک روزنامه ژاپنی سقوط قیمت نفت خام، وضعیت ذخیره ارز خارجی ایران را به‌شدت در تنگنا قرار داده‌ است و گشایش اعتبارات بانکی سیر نزولی شدید دارد. خبرگزاری جمهوری اسلامی از توکیو گزارش داد: «روزنامه اقتصادی نيهون‌كیزای ‌شیمبون چاپ توکیو در شماره امروز خود به نقل ‌از دفتر سازمان تجارت خارجی ژاپن در تهران خبر می‌دهد که 19 کمپانی تجاری این کشور در ماه آوریل تنها 67/9 میلیون دلار ال.سی از بانک مرکزی برای صدور کالا به ایران دریافت کرده‌اند که این میزان تقریباً یک‌دهم 67/92 میلیون دلار ماه مشابه در سال پیش است. به‌علاوه، این رقم پس از 01/5 میلیون دلار ماه آوریل 1982 [فروردین 1361] پایین‌ترین میزان صادرات ماهیانه کمپانی‌های ژاپنی به ایران می‌باشد. این روزنامه همچنین به نقل‌ از منابع دیپلماتیک در تهران اضافه می‌كند که انتظار می‌رود گشایش ال.سی ماه مي (اردیبهشت) نیز چندان بیشتر از ماه آوریل (فروردین) نباشد و احتمال می‌رود که صادرات ژاپن به ایران برای زمان حاضر سقوط فاحشی یابد. به نوشته این روزنامه، میزان ذخیره ارز خارجی ایران 5/2 تا 3 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود، اما ... منابع تجاری و مالی در تهران می‌گویند که درواقع میزان این ذخیره صفر خواهد بود. اگر سه میلیارد دلار موازنه ال.سی‌هایی که از قبل گشایش یافته‌اند در نظر گرفته شود.»[۴۹]

گزارش - 22

22. روزنامه السیاسه (چاپ) کویت با اشاره به دیدار حافظ‌ اسد با شاه حسین، مدعی تغییراتی در روابط سوریه با ایران شد. یک روزنامه اتریشی نیز خاطرنشان کرد که سوریه می‌كوشد با احتیاط از ایران فاصله بگیرد. روزنامه السیاسه (چاپ کویت) در گزارشی با ادعای اینکه درپی دیدار حافظ‌ اسد و ملک‌ حسین، رژیم حزب بعث سوریه در سیاست خود در قبال حکومت اسلامی تهران و جنگ ایران و عراق تغییر اساسی داده‌ است، از قول یک منبع دیپلماتیک عربی نوشت: رئیس‌جمهوری سوریه در ملاقات اخیر نسبت به ديدگاه‌هاي ملک ‌حسین در جانب‌داری از عراق تفاهم نشان داده‌ است. گفته می‌شود درگیری‌های اخیر ارتش سوریه با عناصر حزب‌الله لبنان در شهر بعلبک، نخستین نشان تغییر موضع دولت دمشق نسبت به حکومت اسلامی ایران است، ضمن آنكه شیخ احمد کفتارو مفتی اعظم سوریه نیز به‌تازگي فتوايی داده كه در آن از خودداری لجوجانه حکومت اسلامی ایران برای پایان‌بخشیدن به جنگ با عراق به‌شدت انتقاد کرده‌ است. به نوشته السیاسه «این نخستین‌بار است که روزنامه‌های دولتی سوریه از حکومت اسلامی ایران به‌علت اشغال فاو به‌طور علنی انتقاد می‌كنند و علت مسافرت اخیر وزیر خارجه سوریه به تهران ادای توضیحاتی درمورد علت تغییر سیاست آن کشور بوده است.»[۵۰] از سویی نمایندگی جمهوری اسلامی ایران از وین، در گزارشي به نقل از روزنامه‌ رسمی اطریش، در تحلیل روابط سوریه و اردن و اثر آن در رابطه با ایران نوشت: سوریه در جنگ خلیج‌فارس تاکنون به دو دليل از ایران حمایت می‌كرد؛ دليل اول اینکه از ایران نفت ارزان دریافت می‌كرد و دليل دوم اینکه بتواند به کمک ایران دستگاه صدام را ساقط کند، اما از يك سو صدور نفت ارزان ایران به سوریه به‌علت پرداخت‌نكردن بدهی‌هایش به ایران دائم در تقلیل است و توقف معاملات نفت برای سوریه متضمن خسارت شدیدی برای این کشور است و از سوی دیگر اگر ایران بتواند بخشی از خاک عراق را تسخیر کند و سقوط احتمالی صدام به‌دست ایرانیان تحقق یابد، موضوعی مسئله‌آفرین است. علاوه‌برآن تضاد بین سوریه و ایران درمورد مسائل لبنان و درگیری بین نیروهای سوری و شبه‌نظامیان طرف‌دار ایران موجب به‌وجودآمدن تفاهماتی در مذاکرات، بین اسد و شاه حسین و تا حدود مختصری باعث تقرب سوریه و اردن شده است. ضمن آنکه سوریه در جنگ خلیج‌فارس دیگر سازش‌ناپذیرانه (و بدون قیدوشرط) از ایران حمایت نمی‌كند و سعی دارد با احتیاط از ایران فاصله بگیرد.[۵۱]

گزارش - 23

23. به گفته وزیر مشاور دولت مصر، قاهره به قدرت عراق در جنگ با ایران اطمینان دارد و از کمک به بغداد دریغ نمی‌كند. وی از دولت ایران خواست در راه صلح قدم بگذارد. پطروس ‌غالی وزیر مشاور در امور خارجه مصر، با تأکید بر همیاری و کمک دولت مصر به عراق در جنگ با ایران گفت: «ما به‌طور کامل به تأکیدات صدام ‌حسین مبنی‌بر همبستگی و متانت جبهه داخلی عراق و قدرت این کشور در مقابله با هرگونه حملات گسترده ایران به این کشور اعتماد داریم.» غالی در تحلیل وضعیت روابط میان مصر و ایران خاطرنشان کرد که هيچ دليلي براي خصومت و دشمنی میان مصر و ایران وجود ندارد، زیرا ایران یک کشور برادر اسلامی است که با مصر روابط تاریخی دارد. وی اظهار امیدواری کرد: «دولت ایران در راه صلح که منافع ملت ایران و عراق و تمامی ملت‌های منطقه را به‌دنبال دارد قدم گذارد.»[۵۲]

گزارش - 24

24. نشریه اخبار روزانه از واکنش یک نماینده مجلس آلمان فدرال درباره سوءاستفاده مالي و سياسي سازمان مجاهدین خلق (منافقین) و هشدار به سایر نمایندگان این مجلس خبر داد. وزارت اطلاعات در شماره امروز نشریه اخبار روزانه نوشته ‌است: به‌دنبال کشف سوءاستفاده‌های مالی و سیاسی منافقین در امریکا، هانس کلاین رئیس گروه سیاست خارجی فراکسیون احزاب حاکم مجلس آلمان فدرال******** در تاریخ 24 فوریه 1986 (5 اسفند 1364) به سایر نمایندگان هشدار داده‌ است که فریب مجاهدین را نخورند و با حمایت از آنان، ملعبه دستشان قرار نگیرند. وی با اشاره به اینكه رهبران سازمان مجاهدین خلق (منافقين) در گذشته موفق شده‌اند از عده زیادی از اعضای فراکسیون امضا دریافت کنند، با قرائت بیانیه‌ای به همکاران خود گفت: سازمان مجاهدین خلق (منافقين) یک جنبش چپ افراطی است که خودش به بمب‌گذاری‌ها، انجام ترور و اعمال مشابه قهرآمیز اقدام می‌كند و این اعمال خشونت‌آمیز به‌ظاهر مخفی نگه داشته می‌شود. برخلاف این پرده‌پوشی، موضع ایدئولوژیکی آنها در برخی موارد هویدا مي‌باشد. ازجمله، آنها از برخی اعضای سازمان با عنوان "عضو پولیت بورو" اسم می‌برند. من به همین دليل توصیه مي‌كنم که از دادن امضا با هدف حمايت از مجاهدين خلق ايران، خودداري شود.[۵۳]


منابع و مآخذ روزشمار 1365/02/25

  1. سند شماره 655/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تهاجم عراق به منطقه حاج‌عمران، گزارش راوی قرارگاه نجف، سعید سرمدی، اردیبهشت و خرداد 1365، ص5.
  2. سند شماره1195/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در تک عراق به حاج‌عمران، سعید سرمدی، 26/2/1365 تا 3/3/1365، صص 6 - 4.
  3. روزنامه اطلاعات، 27/2/1365، ص3.
  4. سند شماره1195/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در تک عراق به حاج‌عمران، سعید سرمدی، 26/2/1365 تا 3/3/1365، صص 6 - 4.
  5. سند شماره 655/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تهاجم عراق به منطقه حاج‌عمران، گزارش راوی قرارگاه نجف، سعید سرمدی، اردیبهشت و خرداد 1365، ص5.
  6. سند شماره 655/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص5.
  7. اکبر هاشمی رفسنجانی، اوج دفاع (کارنامه و خاطرات سال 1365)، به اهتمام عماد هاشمی، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ هشتم 1388، ص97.
  8. سند شماره 271447 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد تیپ مسلم‌بن‌عقیل به سپاه دوم شمال، 4/3/1365.
  9. سند شماره 13913 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی قرارگاه نجف2، شماره115، 27/2/1365، صص 1 و 8.
  10. سند شماره 1217/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نیروی زمینی سپاه، مهدی انصاری، 22/2/1365 تا 31/3/1365، صص 58 و 59؛ و - سند شماره 18302/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه عملیات کربلای4، (قرارگاه نیروی زمینی، 25/2/1365، نوار شماره 19807)، مهدی انصاری، صص 37 - 32.
  11. سند شماره 1217/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 52 - 47؛ و - سند شماره 18301/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه کربلای4، (قرارگاه نیروی زمینی سپاه، 25/2/1365، نوار شماره 19806)، مهدی انصاری.
  12. سند شماره 18303/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه کربلای4، (قرارگاه نیروی زمینی سپاه، 25/2/1365، نوار شماره 19808)، راوی مهدی انصاری.
  13. سند شماره 258996 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه کربلا به فرماندهان یگان‌های تابعه، 25/2/1365.
  14. سند شماره 13881 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد اطلاعات قرارگاه رمضان به قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، 25/2/1365، ص14.
  15. سند شماره 159068 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از دفتر فرماندهی ستاد مرکزی سپاه به فرماندهی نیروی زمینی سپاه، 28/2/1365.
  16. روزنامه جمهوری اسلامی، 24/2/1365، ص2.
  17. روزنامه اطلاعات، 27/2/1365، ص3.
  18. سند شماره 108742 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن2 سماجا به رکن3 سماجا، 25/2/1365.
  19. سند شماره 403860 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد ناحیه کردستان به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 29/2/1365.
  20. سند شماره 403829 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد ناحیه کردستان به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 25/2/1365.
  21. سند شماره 404052 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد ناحیه کردستان به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 25/2/1365.
  22. سند شماره 96633 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد اطلاعات سپاه دوم شمال به اطلاعات ستاد مرکزی سپاه، 29/2/1365.
  23. سند شماره 403900 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد اطلاعات سپاه سردشت به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) 28/2/1365.
  24. سند شماره 403833 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد اطلاعات سپاه مهاباد به اطلاعات سپاه بوکان، 27/2/1365.
  25. سند شماره 343790 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از استانداری کردستان، 27/2/1365.
  26. سند شماره 337812 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن2 لشکر28 (رده عقب) به فرمانده ناحیه ژاجای کردستان، 25/2/1365.
  27. روزنامه کیهان، 25/2/1365، ص3.
  28. سند شماره 13973 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن2 سماجا به مدیریت اطلاعات نزاجا، 30/2/1365.
  29. سند شماره 200248 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه اخبار روزانه، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی، شماره248، 28/2/1365، ص1.
  30. روزنامه رسالت، 25/2/1365، ص10.
  31. روزنامه جمهوری اسلامی، 25/2/1365، ص4.
  32. سند شماره 1217/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نیروی زمینی سپاه، مهدی انصاری، 22/2/1365 تا 31/3/1365، صص 58 و 59؛ و - سند شماره 18302/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه عملیات کربلای4، (قرارگاه نیروی زمینی، 25/2/1365، نوار شماره 19807)، مهدی انصاری، صص 37 - 32.
  33. روزنامه رسالت، 27/2/1365، ص9.
  34. روزنامه جمهوری اسلامی، 27/2/1365، ص2.
  35. اوج دفاع، پیشین، ص97.
  36. روزنامه جمهوری اسلامی، 27/2/1365، ص12.
  37. اوج دفاع، پیشین، ص97.
  38. روزنامه اطلاعات، 25/2/1365، ص3.
  39. روزنامه جمهوری اسلامی، 27/2/1365، ص11.
  40. روزنامه اطلاعات، 27/2/1365، ص2.
  41. روزنامه جمهوری اسلامی، 27/2/1365، ص11.
  42. روزنامه کیهان، 27/2/1365، ص3.
  43. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره57، 26/2/1365، ص41، لندن - خبرگزاری رویتر، 25/2/1365.
  44. سند شماره 13881 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص16.
  45. سند شماره 108801 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن2 سماجا به مدیریت اطلاعات نزاجا، 25/2/1365.
  46. سند شماره 13881 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص14.
  47. روزنامه اطلاعات، 27/2/1365، ص12.
  48. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره57، 26/2/1365، صص 6 و 7، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از روزنامه القبس، 25/2/1365.
  49. همان، صص 34 و 35، توکیو - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 25/2/1365.
  50. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بولتن رادیوهای بیگانه، ص6، رادیو اسرائیل به نقل از روزنامه السیاسه، 25/2/1365.
  51. سند شماره 212443 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش مستقیم، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، شماره34/4، 25/2/1365، ص5.
  52. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره57، 26/2/1365، ص34، کویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 25/2/1365.
  53. سند شماره 200246 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه اخبار روزانه، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی، شماره 246، 25/2/1365، ص1.