1365.02.31

روزشمار جنگ سال 1365 1365.02.31
نام‌های دیگر	سی و یک اردیبهشت
تاریخ شمسی	1365.02.31
تاریخ میلادی	21 مه 1986
تاریخ قمری	11 رمضان 1406

1360.02.31

1361.02.31

1362.02.31

1363.02.31

1364.02.31

1366.02.31

1367.02.31

گزارش - 1

1. امروز در جريان عمليات در منطقه مهران، یگان‌های رزمی سپاه پاسداران موفق شدند با تهاجم به قواي عراقي ضمن بازپس‌گيري مواضع حساسي از منطقه تلفات و خساراتي به دشمن وارد كنند و تعدادي را به اسارت بگيرند. همچنین فرمانده قرارگاه نجف سپاه با هدف پیشگیری از حمله غافلگیرانه دشمن در منطقه عمومی مهران، به تیپ114 امیرالمؤمنین(ع) دستور آماده‌باش داد. نیروی هوایی ارتش نیز مواضع عراق در مهران را بمباران کرد. در جريان درگيري‌های امروز در منطقه مهران، نيروهاي عراقي يكي از دشوارترين روزهاي عملیات را گذراندند، نيروهاي سپاه پاسداران نيز پس از حمله عراق به خطوط پدافندی ارتش و تصرف مواضع آنها در 27/2/1365، امروز به‌طور ضربتی وارد مهران شدند تا ضمن جلوگیری از ادامه عملیات و پیشروی دشمن، مناطق اشغال‌شده را بازپس گیرند. برابر تدبير فرماندهی قرارگاه نجف سپاه، 2 لشكر5 نصر و 41 ثارالله(ع) و تيپ21 امام رضا(ع) سپاه مأموریت داشتند با حمله به مواضع عراقي‌ها، ارتفاعات 307، 310، 345، 330 و تپه‌هاي رضاآباد را از اشغال دشمن درآورند. عمليات با اختلاف زماني آغاز شد. تيپ21 امام رضا(ع) كه عمليات خود را از ساعت 22:50 شب گذشته، بر روي تپه‌هاي رضاآباد شروع كرده بود، موفق شد تا ساعت 4 صبح امروز، بخش قابل‌ملاحظه‌اي از اهداف خود را تصرف كند و پاتك‌هاي متعدد تيپ55 زرهي* و تيپ417 عراق را كه تا ساعت 20 شب، ادامه يافت دفع كند و ضمن تحميل تلفات به دشمن، 3 نفر را به اسارت بگيرد و 8 دستگاه تانك عراقي را منهدم كند. واحد مهندسي اين تيپ به‌محض موفقيت رزمندگان تلاش كرد تا خاكريزي را از جناح راست ارتفاعات رضاآباد تا ارتفاعات حسينيه و كله‌قندي و نيز خاكريز كمربندي به‌سمت تپه رضاآباد احداث كند. ضمن آنكه برخي از خاكريزها را براي تأمين جاني نيروها و تقويت خطوط دفاعي دوجداره كرد. لشكر5 نصر نیز تك خود را در تپه 307 و 330 از ساعت 3 بامداد، آغاز كرد، اما در تصرف تپه 307 پس از چند بار دست‌به‌دست شدن چندان موفقيتي كسب نكرد. به گفته محمدباقر قاليباف فرمانده لشكر5 نصر، «روي تپه 307 دو برآمدگي تخم‌مرغي است و پس از آن دو ارتفاع به شكل (M) ... نيروهاي ما از دو طرف تپه جلو آمدند كه تخم‌مرغي اول را گذراندند. سپس [وسط] ارتفاع بعدي يك تيربارچي (عراقي) مانده بود كه مانع الحاق [نيروها] شد و ناچار به عقب‌نشيني شديم.»** در چنين وضعيتي يك نيروي عراقي به رزمندگان لشكر پناهنده شده و اظهار كرد كه روي تپه 330، هفت، هشت نفر نيرو بيشتر نيستند. بنابراين فرمانده لشكر5 نصر از سرگرد شريفيان خواست تا آتش توپخانه را روي ارتفاع 330 اجرا کند، با اجرای آتش توپخانه رزمندگان لشکر5 نصر موفق شدند با تحميل تلفات به نيروهاي تيپ606 پياده و گردان كماندويي از لشكر17 و به اسارت‌گرفتن 17 عراقي اهداف خود را تصرف كنند. این لشكر در ادامه توانست باتوجه‌به درهم‌ريختگي سازمان دشمن، دو بار دیگر به نیروهای عراقی مستقر در تپه 307 حمله كرده و آنان را به عقب براند و ارتفاع مذكور را از اشغال نیروهای متجاوز بعثی آزاد كند. همچنین لشكر41 ثارالله(ع) که عمليات خود را در تپه 345 با استعداد يك گروهان آغاز کرده بود در ساعت 11:30، موفق به تصرف هدف خود شد و در ادامه نيروهاي اين يگان با استعداد يك دسته، به‌سمت هدف ديگر (ارتفاع 310) پيش مي‌رفتند و 10 نيروي عراقي را به اسارت در‌آوردند، هم‌زمان بينا فرمانده یکی از گردان‌های عملیاتی، در تماس با قاسم سلیمانی اعلام كرد كه دشمن از مواضعش فرار كرده و تاكنون 50 تا 60 نفر از آنان كشته شده‌اند.*** در نتيجه موفقيت رزمندگان، خط پدافندي دشمن تا حدي محدود و آسيب‌پذير شد و نيروهاي عراقي براي حفظ مناطق اشغال‌شده نياز به الحاق ارتفاعات زالوآب و نمه‌كلان‌بو به ساير مناطق اشغالي داشتند، ازاين‌رو باتوجه‌به ورود تيپ‌هاي جديد دشمن به منطقه، احتمال تك عليه رزمندگان در مناطق فوق متصور بود. به‌خصوص آنکه يكي از فرمانده گردان‌هاي تيپ114 اميرالمؤمنين(ع) به فرماندهي قرارگاه در منطقه از آمادگي دشمن براي حمله خبر داد و گفت: «احتمال تك دشمن به منطقه چنگوله بسيار قوي است.»**** به عقيده اين فرمانده گردان احتمال دارد علت آمادگي دشمن اطلاعاتي باشد كه از اسراي اين تيپ كسب كرده است و چون «دشمن از تيپ114 اميرالمؤمنين(ع) در مهران اسير گرفته، نسبت به اينكه ما تيپ‌هاي احتياطمان را به كار گرفته‌ايم، هوشيار شده، لذا احتمالاً به اين تيپ تك كند ... [ضمن آنكه] اين حركت دشمن در ميمك، سومار و قصرشيرين [ممكن است] باشد.» درپی این خبر حميدي‌نيا جانشين فرمانده قرارگاه نجف، با هدف پيشگيري از تهاجم احتمالي عراق به فرماندهي تيپ114 امیرالمؤمنین(ع) دستور داد تا به ايجاد كمين و اعزام نيروهاي گشتي رزمي اقدام كند و نيروها را در حالت آماده‌باش نگه دارد. علاوه‌بر درگیری نیروهای پیاده و زرهی خودي و دشمن، امروز، هواپیماهای جنگنده نیروی هوایی ارتش محل تجمع واحدهای زرهی و نیروهای پیاده عراقی در منطقه مهران را بمباران کرده و تلفات و خساراتی به قوای دشمن وارد کردند.

گزارش - 2

2. اجراي عمليات تيپ57 حضرت ابوالفضل(ع) سپاه پاسداران در منطقه حاج‌عمران، به‌دليل تأخير در جابه‌جايي نيرو و اعلام آمادگي نداشتن فرماندهي تيپ به تعويق افتاد. امروز همچنين خبر شهادت يك عضو شوراي فرماندهي قرارگاه حمزه در اين منطقه اعلام شد. برابر برنامه‌ريزي انجام‌شده مقرر بود تيپ57 با استعداد 2 گردان در اوايل صبح امروز، بر روي ارتفاع شهيد صدر در منطقه حاج‌عمران عمليات اجرا كند، ولي نيروهاي اين 2 گردان با تأخير فراوان در ساعت 14:30، يعني چند ساعت قبل از عمليات به نقده رسيدند، درحالي‌كه آنان مي‌بايست پيش از اين به پيرانشهر آمده و به شناسايي منطقه اقدام مي‌كردند. بروز چنين وضعيتي، اجراي عمليات را در ساعت تعيين‌شده با ترديد روبه‌رو كرد. به همين جهت ساعت 18، فرماندهي تيپ آماده‌نبودن خود را براي اجراي عمليات اعلام كرد كه با موافقت ايزدي فرمانده قرارگاه نجف، مقرر شد عوامل تيپ57 با شناسايي بيشتر از منطقه، خود را براي اجراي عمليات در روز پنجشنبه 1/3/1365 آماده كنند. از سویی خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از اطلاعيه قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) خبر شهادت سيدعلي محسني عضو شوراي فرماندهي و مسئول واحد مهندسي قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) در منطقه حاج‌عمران را اعلام کرد. گفتني است در اين اطلاعيه چگونگي شهادت محسني اعلام نشده است.

گزارش - 3

3. فرمانده و مسئولان سپاه پاسداران و ارتش جمهوري اسلامي امروز، در جلسه‌اي مشترك وضعيت فعلي برخی از مناطق عملیاتی، توانايي و قابليت‌هاي دشمن و نيروهاي خودي، مناطق آسيب‌پذير و در معرض تهديد را موردبررسي قرار دادند. در اين جلسه***** كه ساعت 9 صبح، آغاز شد سرهنگ قويدل معاونت عملیات نیروی زمینی ارتش (رکن3) در تحليل وضعيت جديد دشمن ضمن اشاره به قدرت و توان بازسازي عراق اظهار کرد: دشمن پس از تلفات ناشي‌از عمليات والفجر8 از اواخر بهمن‌ماه اقدام به بازسازي كرده است. آنها براي اين دوره از بازسازي حدود سه، چهار ماه وقت نياز داشتند و اين كار اواخر خرداد به پايان رسيد، زيرا دشمن ازنظر تأمين تجهيزات جزئي (سبك) مشكل نداشت و خيلي سريع بازسازي كرد. به‌ نظر مي‌رسد تجهيزات سنگين نظير توپ، تانك و نفربر هم با كمك كشورهاي مصر، شوروي، اردن و برزيل تأمين مي‌شود. وي در ادامه درباره ترتيب گسترش واحدهاي زرهي دشمن افزود: عكس‌هاي جديد گرفته‌شده حكايت از گسترش تانك‌هاي دشمن در منطقه فاو، شرق العماره، فكه و پيچ‌انگيزه دارد. ضمن آنكه برآورد شده است واحد زرهي عراق 70 درصد استعداد اصلي خودش را دارد. سرهنگ قويدل 8 مورد را عامل اصلي عمليات‌هاي دوماهه اخير عراق برشمرد: ١. ايجاد روحيه در پرسنل ارتش. 2. بهره‌برداري تبليغاتي و سياسي در سطح كشور و كشورهاي عرب منطقه. 3. جلوگيري از تمركز رزمندگان در يك منطقه و كشاندن آنها به منطقه درگيري. 4. تضعيف روحيه رزمندگان با تحميل تلفات و خسارت. 5. جلوگيري از عمليات‌هاي آينده ايران. 6. كنترل كافي بر مناطق عملياتي. 7. جلوگيري از غافلگيري يگان‌هاي پدافندي عراق. 8. كسب زمان به‌منظور آماده‌شدن براي حمله به فاو. قويدل همچنين اضافه كرد در وضعيت كنوني، مناطق موردتهديد كه احتمال حمله عراق در آنها متصور است، شامل منطقه حاج‌عمران، منطقه پنجوين (براي اشغال ارتفاعات هزار قله سوركوه)، ارتفاعات چاله‌خزينه، چاله‌سبز و منطقه قلاويز مي‌باشد. همچنين تصرف شهر قصرشيرين با هدف كسب امتياز سياسي و تبليغاتي، منطقه خسروي به‌منظور انهدام نيرو و ساير مناطق نظير ميمك، شرهاني، پيچ‌انگيزه، زيد، جزاير مجنون و فاو ازجمله اهداف احتمالي عراق هستند. وي تاكتيك نظامي عراق را براي حمله به مناطق يادشده هدف قراردادن منابع اقتصادي در عمق كشور و بهره‌برداري از هوانيروز به‌عنوان عنصر اصلي در پشتيباني آتش برشمرد. قويدل در ادامه ضمن اشاره به اينكه پيروزي‌هاي اخير دشمن ناشي‌از افزايش قدرت رزمي نبوده بلكه متأثر از ضعف خطوط پدافندي جبهه خودي بوده است، درباره اهداف و مأموريت كنوني سپاه‌هاي عراق گفت: هدف از عمليات‌هاي سپاه يكم تصرف مناطق ازدست‌داده تا نزديك عوارض حساس منطقه، انهدام نيرو و ايجاد روحيه است و ازلحاظ تاكتيكي متكي به پشتيباني واحد هوانيروز و نيروي هوايي است. هدف سپاه دوم، تصرف ارتفاعات مهم و خارج‌شدن از ديد و تير رزمندگان، انهدام نيرو و ايجاد روحيه است و ازلحاظ تاكتيكي به بهره‌برداري از بالگرد به‌عنوان عنصر اول پشتيباني آتش و استفاده از واحدهاي پياده در خط و احتياط محلي اتكا دارد. هدف سپاه سوم، تصرف قسمتي از جزاير مجنون است كه در 4 عمليات اخير در اين منطقه، در يك مورد موفق و 3 مورد ناموفق بود. سپاه چهارم نيز درپي تصرف ارتفاعات و عارضه‌هاي حساس موجود در منطقه مأموريت خود بوده و تاكتيك رزمي آن، بمباران مناطق عقبه يگان خودي و پل‌ها با بهره‌گيري از پشتيباني كامل هوايي و واحدهاي زرهي است. اين سپاه از 20 تك انجام‌شده، 7 تك موفق و 13 تك ناموفق داشته است. تاكتيك سپاه پنجم هم بهره‌برداري از پشتيباني هوانيروز و اجراي آتش هوايي و نيز بهره‌برداري از پتانسيل جاش‌ها است. اين سپاه از 6 حمله انجام‌شده بجز يك مورد در منطقه حاج‌عمران - كه ناموفق بوده - در ساير موارد با موفقیت عمل كرده است. ويژگي مشترك سپاه‌هاي ارتش عراق اجراي برخي تك‌هاي هم‌زمان مي‌باشد. سرهنگ قويدل همچنين توانايي‌هاي فعلي دشمن در سه محور را اين‌گونه توصيف كرد: 1. اجراي تك در هر زمان توسط هريك از سپاه‌ها. 2. عمليات‌هاي هم‌زمان هوانيروز و نيروي هوايي. 3. هر سپاه در هر زمان فقط قادر به اجراي يك تك است. وي درمورد سيستم دفاعي عراق در فاو گفت كه آنها حريم دفاعي در اين منطقه را درقالب 4 رده كه متكي به جاده‌ها و خاكريزها هستند، آرايش داده‌اند. در بخش ديگر اين جلسه محمد باقري نيز استمرار عمليات را از توانايي‌هاي كنوني ارتش بعث عراق برشمرد و گفت: درحال‌حاضر سپاه‌هاي اول تا پنجم قادرند هريك به‌تنهايي در ماه يك عمليات اجرا كنند. وي بر رفع ضعف‌هاي خطوط پدافندي تأكيد كرد. حسيني‌تاش هم گسترش سازمان رزم را موردتوجه قرار داد و افزود: «براي پاسخ‌گويي به تك‌هاي دشمن به 100 گردان نيرو نياز است. علاوه‌برآن بايد ماهانه 50 گردان نيرو بازسازي و جايگزين كنيم.»

گزارش - 4

4. فرماندهان سپاه و ارتش براي مقابله با حملات و تحركات اخير عراق، تأمين نيازمندي‌هاي رزمي و اجراي حملات محدود علیه نيروهاي عراقی را ضروري ‌دانستند. در جلسه امروز كه در قرارگاه نيروي زميني سپاه و با حضور محسن رضايي فرمانده كل سپاه، رحيم صفوي جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه، سرهنگ قويدل معاونت عمليات قرارگاه خاتم نيروي زميني ارتش و حسيني‌تاش رئیس ستاد قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا(ص) برگزار شد، سرهنگ قويدل با اشاره به لزوم اضافه‌كردن 90 تا 100 گردان براي تقويت خطوط پدافندي خاطرنشان كرد كه تأمين‌نشدن نيازمندي‌ها در وضعيت كنوني، موجب مي‌شود دشمن بتواند هرگونه هدف موردنظر خود را در راستاي تحركات اخيرش در جبهه‌ها تأمين كند. وي عقب‌راندن عراق را مستلزم سرمايه‌گذاري درزمينه نيرو و تأمين امكاناتي بيش از نيازهاي موجود مرزي دانست و با اشاره به تجربه سرمايه‌گذاري فوري در منطقه حاج‌عمران كه به ناكامي دشمن در تحقق اهدافش انجاميد، اظهار اميدواري كرد كه درصورت تأمين نيازمندي‌ها، تك دشمن در تمام جبهه‌ها خنثي ‌شود. حسيني‌تاش نيز با ذكر اينكه در مقابله با تحركات اخير عراق، حدود 140 تا 150 گردان از ارتش و سپاه با دشمن درگير شده‌اند، راه‌حل غلبه بر وضعيت حاكم را به‌كارگيري گردان‌هاي قائم با هدف تقويت استعداد پدافند متحرك و اجراي عمليات‌هاي محدود در جبهه‌ها دانست. رحيم صفوي تاكتيك جاري نظامي براي نيروهاي خودي را حول سه محور تحكيم مواضع فعلي، جلوگیری از سقوط خطوط پدافندي و اجراي عمليات محدود و زمينه‌‌سازي براي اجراي عمليات گسترده ذکر کرد.

گزارش - 5

5. منابع اطلاعاتي نيروهاي خودي درباره تحركات دشمن ازجمله اقدامات مهندسي، شناسايي هوايي در محور لولان، تقويت جبهه كاني‌سخت، جابه‌جايي نيرو به‌سمت مهران، تمركز قوا در منطقه چوارتا و ميمك و احتمال حمله آنها به مواضع رزمندگان گزارش‌هاي متعددي دادند. دراين‌باره مسئول محور عملياتي لولان****** گزارش جمع‌بندي‌شده‌اي از فعاليت قواي متجاوز عراقي و نيز اقدامات متقابل نيروهاي خودي در جبهه‌های شمال‌غرب در طول دوره زماني 26 تا 31/2/1365، به قرارگاه مقدم رمضان (نقده) ارسال كرد. در بخشي از اين گزارش هفت صفحه‌اي چنين آمده است: o نيروهاي دشمن در منطقه كارگزين استقرار يافته‌اند و يك ستون پياده‌نظام در ٢٦/٢/١٣٦٥، از سروكه به كارگزين حركت كرده است. o ارتش عراق در منطقه گردشوان علاوه‌بر احداث سنگرهاي جديد، درحال احداث جاده از بينلاتا به‌طرف گردشوان است و در گردنه بين منطقه بينلاتا و گردشوان، 3 دستگاه تانك و يك قبضه ضدهوايي مستقر كرده و چون روي جاده مواصلاتي ما در ارتفاع گلاسپي ديد و تير خوبي دارد با آتش مؤثر، تردد نيروهاي خودي را دچار اخلال كرده است. o دشمن در جلوي منطقه بينلاتا اقدام به تله‌گذاري و احتمالاً مين‌گذاري كرده است. o شناسايي و اجراي آتش دشمن روي پست ديد‌باني خودي در ارتفاع روبه‌روي نايچه موجب شده است رزمندگان منطقه مذکور را به‌اجبار تخليه كنند. o مواضع نيروهاي خودي در منطقه لولان از تاريخ 28/2/1365 تاكنون، چندين‌بار موردشناسايي هوايي قرار گرفته است و باتوجه‌به فعاليت‌هاي تحريك‌كننده دشمن در اين منطقه، اقداماتي پيشگيرانه عليه عراقي‌ها انجام شد، ازجمله: تله‌گذاري سنگرهاي مقر گردان103 دشمن در دره ماکلا؛ مين‌گذاري جاده مشرف به دره ماکلا و منطقه اتصال جاده در حوالي منطقه نايچه؛ انهدام يك ماشين شنود خودي كه نيروهاي ارتش در منطقه جا گذاشته بودند و چون احتمال دسترسي عراقي‌ها به آن زياد بود، اقدام به انهدام آن كردند. مسئول محور منطقه عملياتي لولان در خاتمه باتوجه‌به استقرار نيروهاي عراقي روي ارتفاع كارگزين، انجام شناسايي زميني و هوايي در اين منطقه و احتمال هلی‌برن نیرو در دامنه سردفلک و ارتفاعات اطراف سه‌راه لولان درباره احتمال اجراي عمليات گسترده تا ارتفاعات كلاشين و قله مرزي و خطر محاصره نيروهاي خودي و سقوط مواضع هشدار داد. از سوي ديگر، ركن2 ژاندارمري جمهوري اسلامي اعلام كرد كه ارتش بعث عراق با استقرار يك گردان كماندو در ارتفاعات جنوب‌شرقي پاسگاه كاني‌سخت ضمن تقويت آن، قصد حمله به اين محل را دارد. علاوه‌براين امروز، 60 دستگاه ايفا حامل نيرو از پادگان شهر به‌سمت مهران حركت كردند. ارتش عراق در دو كيلومتري جاده بدره - كوت نيز 30 فروند بالگرد استقرار داده كه براي عمليات شناسايي هوايي و حمله به رزمندگان از آن بهره مي‌برد. همچنين ركن3 ستاد مشترك ارتش از تمركز نيروهاي عراقي در منطقه عمومي ميمك و قصد آنها براي تصرف ارتفاعات مهم و نقاط راهبردي منطقه ابراز نگراني كرده و خواستار اتخاذ تدابير پيشگيرانه شد. واحد اطلاعات قرارگاه نجف3 هم هشدار داد باتوجه‌به تمركز نيروهاي كماندوي ارتش عراق در منطقه چوارتا و جمع‌آوري تعداد زيادي از جاش‌ها در استان سليمانيه و منطقه پنجوين، احتمال حمله مجدد دشمن به این مناطق وجود دارد و بنا بر اطلاعات کسب‌شده طرح حمله به منطقه چوارتا را سرتيپ ماجد مسئول نيروهاي مخصوص منطقه، تنظيم كرده است.*******

گزارش - 6

6. با درنظرگرفتن تحركات اخير ارتش بعثي عراق در منطقه فاو، يگان‌هاي سپاه پاسداران ضمن انجام‌ جابه‌جايي‌هايي در سطح منطقه، براي مقابله با هرگونه حركت احتمالي دشمن اقدام به تحکیم مواضع خودی و اجراي آتش روی مواضع عراق كردند. بنا بر اعلام قرارگاه كربلا، به دستور فرماندهي كل سپاه امروز، جابه‌جايي‌هايي در خط پدافندي لشكرهاي 27 محمدرسول‌الله(ص)، 14 امام حسين(ع) و 31 عاشورا انجام شد و واحدهاي توپخانه و ادوات نيز با اجراي آتش روي مواضع دشمن، علاوه‌بر ممانعت از فعاليت آنها يك دستگاه خودرو، يك انبار مهمات، 3 دستگاه تانك و چند سنگر انفرادي و اجتماعي نيروهاي عراقي را منهدم كردند. همچنين واحدهاي مهندسي لشكرهاي 25 كربلا، 14 امام حسين(ع)، 7 ولي‌عصر(عج) و تيپ44 قمربني‌هاشم(ع) با جديت مشغول جاده‌سازي در محور كارخانه نمك، ترميم كانال سيل‌بند كارخانه نمك - موازي با جاده استراتژيك - مي‌باشند. احداث خاكريز 250 متري بر روي جاده شني، دوجداره‌كردن برخي خاكريزها، ترميم و بازسازي سكوي تانك و كنترل وضعيت آب‌گرفتگي بين مواضع خودي و دشمن ازجمله دیگر اقدامات انجام‌شده است.

گزارش - 7

7. حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، با تأكيد بر اهميت منطقه مهران و قصرشيرين در جبهه مياني، دستور داد تا نيروهاي تازه‌نفس به قصرشیرین انتقال یابند. باتوجه‌به سلسله عمليات‌هاي ارتش عراق در دو ماه اخير و اخبار متعدد از اقدام و تحركات جديد نيروهاي عراقي در جبهه‌هاي غرب كشور و احتمال ادامه حملات، فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در نامه‌اي به فرماندهي قرارگاه عملياتي مشترك قائم(عج) چنين دستور داد: «باتوجه‌به اولويت خاصي كه براي پدافند از قصرشيرين و مهران نسبت به ساير نقاط در منطقه عملياتي قرارگاه غرب قائل مي‌باشيم، لذا ضروري است به‌منظور تقويت خطوط پدافندي قصرشيرين و مقابله با تهديدات آتي دشمن در اين محور، سريعاً دو گردان از تيپ4 لشكر81 از ارتش و دو گردان از تيپ نبي‌اكرم(ص) سپاه را به اين منطقه اعزام و تا تاريخ 3/3/1365 در خطوط پدافندي مستقر نماييد. مواضع قبلي دو تيپ مذكور را با حداقل نيرو و به‌صورت پاسگاه‌هاي كنترل، تأمين نماييد.»

گزارش - 8

8. درپي تشديد حملات شيميايي عراق و احتمال افزايش آن در عمليات‌هاي آينده، فرمانده كل سپاه با اتخاذ تدابيري دستور تشكيل يگان‌هاي مستقل پدافندي ش.م.ر. (شيميايي، ميكربي و راديو اكتيو) را به ستاد سپاه جنوب كربلا ابلاغ كرد. متعاقب اين دستور، رئيس ستاد سپاه جنوب كربلا در نامه‌اي به كليه واحدها و دفاتر سپاه تحت‌امر با اشاره به تدبير فرمانده سپاه و لزوم انفكاك يگان‌هاي پدافندي ش.م.ر. از واحد بهداري ابلاغ كرد ظرف 48 ساعت و برابر شرح وظايف درمورد جداسازي واحدهاي تيپ ش.م.ر. از قسمت‌هاي بهداري و تقويت آنها اقدام شود. در پيوست اين ابلاغيه كه به‌طور مبسوط به شرح وظايف، نمودار تشكيلاتي، سازمان نيرو و تجهيزات يگان مستقل ش.م.ر. پرداخته شده است، درباره اهداف كلي اين يگان حول سه محور اصلي چنين آمده است: 1. پيشگيري از مصدوم‌شدن نيروهاي خودي. 2. ادامه مأموريت نيروهاي خودي در حين تك‌هاي ش.م.ر. 3. راهنمايي و كمك به افراد آلوده و مصدوم براي رفع آلودگي. اين ابلاغيه در ادامه رعايت اصل آموزش را مورد تأكيد قرار داده و آموزش امداد نيروهاي رزمنده و مجهزكردن آنها به تجهيزات انفرادي و نيز نظارت بر حسن استفاده مداوم از تجهيزات را لازم و ضروري برشمرده است. همچنين از ويژگي ساختاري اين تيپ مي‌توان به تشكيل دسته آزمايشگاه و كنترل، تشكيل گروهان كشف و شناسايي و رفع آلودگي از اماكن و تجهيزات، تشكيل گردان رفع آلودگي نفرات، تشكيل گروهان رفع آلودگي از تجهيزات و البسه اشاره كرد. در همين حال، وزارت اطلاعات با انتشار خبری مبنی‌بر عزیمت 5 کامیون حامل مواد شیمیایی جدید از اردن به عراق اعلام کرد که اين مواد از مواد شیمیایی قبلی خطرناک‌تر است.

گزارش - 9

9. به‌دنبال اشغال شهر مهران و بمباران متعدد اين منطقه و حوالي آن ازسوی ارتش عراق، اهالي بخش صالح‌آباد ايلام از بيم ادامه حملات هوايي به‌تدريج محل اقامت خود را ترك و در بيابان‌ها و كوه‌هاي اطراف اتراق كرده‌اند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، بيش از 30 درصد از اهالي بخش صالح‌آباد و روستاهاي اطراف، خانه و كاشانه خود را رها كرده و در شيار كوه‌ها و محل‌هاي ديگر كه امن‌تر تشخيص داده‌اند، چادر زده‌اند. بنياد امور مهاجرين جنگ تحميلي استان ايلام نيز در محورهاي استقرار مردم مايحتاج عمومي از قبيل آب و يخ عرضه مي‌كند. اين گزارش حاكي است سقوط ناگهاني شهر مهران باعث نگراني شديد اهالي شهر ايلام شده و تردد آمبولانس‌ها در سطح شهر نيز تأثيرات بدي در روحيه مردم به‌جاي گذاشته است. به‌طوري‌كه مردم از خطر حمله هوايي دشمن به اين شهر در هراس‌اند و تاكنون تعدادي از خانواده‌هاي مرفه به‌سوي استان‌هاي ديگر رهسپار شده‌اند.******** از سوي ديگر، عبور نيروهاي نظامي از شهر ايلام و حركت آنان به‌سمت مهران، اين تصور را در مردم به‌وجود آورده كه درصورت عمليات نظامي ايران، عراق بار ديگر حملات هوايي عليه مناطق مسكوني شهر را از سر خواهد گرفت.

گزارش - 10

10. در درگيري‌هاي امروز نيروهاي نظامي با عناصر ضدانقلاب در كردستان هر دو طرف متحمل تلفاتي شدند و در آذربايجان‌شرقي عوامل ضدانقلاب اقدام به ترور 2 پاسدار كردند. همچنین آمار درگیری‌ها، تعداد شهدا و مجروحان نيروهاي خودی و تعداد کشته‌ها و زخمي‌هاي افراد ضدانقلاب در طول یک ماه اخیر اعلام شد. به گزارش ركن2 ژاندارمري جمهوري اسلامي، ساعت 5:20 صبح امروز، در جريان درگيري بين نيروهاي سپاه پاسداران با عناصر ضدانقلاب در حوالي روستاي شن و گوشخاني در محور مريوان - سنندج، 5 نفر از افراد ضدانقلاب كشته و چند نفر مجروح و از نيروهاي خودي يك نفر شهيد، 3 نفر مجروح و 2 نفر مفقودالاثر شدند. سپاه پاسداران سردشت هم اعلام كرد درنتيجه اجراي كمين عناصر ضدانقلاب بین پایگاه مسافری 1 و 2 يك نفر از اهالي روستاي زيوه‌گلو مجروح و 2 نفر بسيجي شهيد شدند. در روستاي سوروان از توابع شهرستان مريوان نيز بين نيروهاي خودي و عوامل گروهك كومه‌له درگيري رخ داد كه چند نفر از رزمندگان مجروح شدند. بنا بر گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از تبريز، 2 تن از اعضاي سپاه پاسداران صائين‌دژ در تبريز هدف گلوله 2 موتورسوار ناشناس قرار گرفتند كه يكي از پاسداران به شهادت رسيد. از سوي ديگر، استانداری کردستان اعلام كرد كه در یک ماه اخیر (1 تا 31/2/1365)، در استان کردستان 29 فقره درگیری رخ داده که در نتیجه آن 22 نفر از نیروهای خودی شهید و 21 نفر مجروح شدند و از عناصر ضدانقلاب 18 نفر کشته، 8 نفر زخمي و 16 نفر خود را تسلیم رزمندگان کردند. دراین‌حال، سپاه پاسداران که متولی اصلی برقراری امنیت در شهرها و مقابله با اقدامات تروریستی عناصر گروه‌های ضدانقلاب در کشور می‌باشد، در گزارشي تکمیلی اعلام کرد که در مدت مذکور از نيروهاي خودي 41 نفر شهيد، 100 نفر مجروح و 11 نفر به گروگان گرفته شده‌اند و از عوامل ضدانقلاب نيز 21 نفر کشته، 25 نفر زخمي و 27 نفر اسیر شده‌اند؛ علاوه‌براين 23 نفر هم خود را تسلیم رزمندگان کردند.

گزارش - 11

11. صدام حسين رئيس‌جمهور عراق، با تطميع و تهديد شديد، سران عشاير را مجبور به همكاري كرد. وزارت اطلاعات امروز، در نامه‌اي، فرماندهي كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي را از نتيجه يكي از ديدارهاي مهم رئيس‌جمهور عراق با سران عشاير مشهور كردستان عراق در آذرماه سال گذشته، مطلع ساخت. در اين نامه چنين آمده است: «بنا به اطلاع حاصله چند ماه قبل (اواخر آذرماه 1364)، صدام عفلقي تعدادي از سران عشاير مشهور كردستان آن كشور (ازجمله ارشد زيباري استاندار سابق سليمانيه و محمودبيك‌گوله از سران بانفوذ اكراد عراقي) را به بغداد فراخوانده و به آنها مي‌گويد: من ارشد را به‌عنوان وزير مشاور ملي خود منصوب كردم و مي‌خواهم كه شما ضمن اعلام همكاري با من، وفاداري و غرور و رشادتي كه در بين شما اكراد موروثي است آن را بار ديگر به اثبات برسانيد والا همان عملي كه با دشت شيلر******** انجام دادم و آن را با خاك يكسان كردم به سر شما مي‌آورم و از شما كه در اينجا جمع شده‌ايد كسي را زنده نخواهم گذاشت و ذي‌روحي در كردستان عراق باقي نمي‌گذارم و اطمينان داشته باشيد كشتن و نابودكردن كساني كه در اين شرايط از جنگ با ايراني‌ها سر باز زنند خصوصاً شما اكراد براي من امري سهل است. وی سپس اضافه كرده: ١. براي بازپس‌گيري هر تپه و هر نقطه‌اي كه توسط ايراني‌ها اشغال‌شده و به‌خصوص هر نقطه‌اي از خاك ايران، پانصدهزار دينار و براي اسارت يا كشتن هر رزمنده ايراني يك‌هزار دينار مي‌دهم. 2. كليه مهمات و سلاح‌هاي سنگين از قبيل توپ، تانك و... را به قيمت بازار سياه از شما خريداري و كليه سلاح‌هاي سبك را به خود شما مي‌بخشم و به هر فردي كه عليه ايران اسلحه به دست گيرد حقوق مي‌پردازم. صدام در ادامه افزوده: به شما (سران اكراد) كه مسئول و عهده‌دار جمع‌آوري و آموزش نظامي نيرو هستيد قبل از هر كاري يك‌ميليون دينار مي‌دهم و از شما عذري نمي‌پذيرم. سران اكراد گويا پيشنهاد را پذيرفته و نيروي قابل‌ملاحظه‌اي از اكراد را مسلح كرده و ازطريق كردستان وارد نبرد با نيروهاي جمهوري اسلامي كرده‌اند. شايع است كه به تقليد از ايراني‌ها بر روي بازوبندهاي خود نوشته‌اند يا مرگ يا دربنديخان.»

گزارش - 12

12. در نتیجه مقاومت پیشمرگان کرد عراقی، تهاجم سنگین ارتش عراق به منطقه عمومی مانگیش دفع و نظامیان عراقی مجبور به عقب‌نشینی شدند. در عملیات دیگر پیشمرگان عراقي در استان موصل، تلفات و خساراتی به نظامیان بعثی عراق وارد شد. همچنين درگيري‌هاي شديد روزهاي اخير معارضين كُرد عراقي موجب نگراني در تركيه شده است. درپي حمله‌اي که از سه روز قبل آغاز شد، امروز، نماینده حزب دمکرات کردستان عراق (شوکت بارزانی)، در گزارشی به فرمانده گردان1 تیپ3 نوهد از ادامه نبرد در این منطقه خبر داد و اعلام کرد که «مورخ 28/2/1365، نیروی قابل‌توجهی از دشمن به‌سوی روستای (بروشکی سعدون) با پشتیبانی تانک و هواپیما و هلیکوپترها حمله کردند و بعد از بمباران شدید منطقه، این روستا را به آتش کشیدند - لکن [در ادامه نبرد] براثر مقابله‌ قهرمانانه‌ پیشمرگان، نیروهای عراقی مجبور به عقب‌نشینی شدند و نتوانستند به اهداف خود، ازجمله به‌آتش‌کشیدن روستای دیگر (بیسفکی) برسند. ... نبرد همچنان با شدت تمام در این منطقه و در اطراف منطقه مانگیش ادامه دارد و دشمن بعد از به‌آتش‌کشیدن روستای بروشکی سعدون اکنون متوجه روستاهای بیسفکی، کوریمه، کونلسه و بندارا شده است. [بااین‌حال] پیشمرگان تا لحظه نوشتن این گزارش بر وضعیت تسلط دارند.» درهمین‌حال، پیشمرگان این حزب در عملیات هجومی دیگر به پایگاه دولتی سرکان از توابع بخش شیخان استان موصل ضمن تحميل تلفاتی بر نیروهای عراقی، 15 تن از پیشمرگان استخدامی ارتش خلقی (جاش‌ها) را به اسارت گرفتند. از سوي ديگر، به گزارش امروز روزنامه مليت (چاپ تركيه) پيشمرگان حزب دمكرات كردستان عراق كه از پشتيباني ايران برخوردارند براي توسعه اراضي تحت‌اشغال خود در مناطق غربي دست به فعاليت‌هاي وسيعي زده‌اند، ضمن آنكه مسعود بارزاني رهبر اين حزب، قرارگاه خود را به منطقه قصان در 20 كيلومتري مرز تركيه منتقل كرده است. اين درحالي است كه افراد حزب دمكرات پس از اشغال 5 نقطه راهبردي در اطراف دهوك درصدد اشغال اين شهر هستند. علاوه‌برآن به ادعاي برخي ناظران، نيروهاي حزب دمكرات همچنين درصدد برنامه‌ريزي براي پيشروي به‌طرف جاده بين‌المللي5 در شمال موصل - كه براي دولت عراق داراي اهميت راهبردي است - مي‌باشند و ارتش رژيم عراق با درك اين خطر ضمن افزايش نيروهاي خود در پاسگاه‌ها، در بعضي نقاط سلاح‌هاي سنگين مستقر و تدابير ويژه‌اي را براي تأمين خط لوله نفتي كركوك - يومورتاليك اتخاذ كرده است.******** تحلیل‌گر روزنامه مليت اهداف و دلايل عمده پيشمرگان براي رسيدن به مرز سوريه و اشغال مناطق غربي عراق را حول 4 محور مفروض داشته كه عبارت‌اند از: «١. كسب كنترل بر جاده تاريخي ابريشم و تأمين مواد غذايي موردلزوم از اين طريق. ٢. متصل‌نمودن جاده‌ ترانزيتي (كه تا مرز تركيه كشيده شده است) به مرز سوريه و دريافت كمك نظامي از اين راه از سوريه و كشورهاي حوزه مديترانه [منطقه غرب آسيا]. ٣. به كنترل درآوردن راه مرزي هابور كه در اقتصاد عراق از اهميت بسزايي برخوردار است. ٤. دراختيارگرفتن خط لوله نفتي عراق - تركيه كه شاهرگ اقتصادي عراق به‌شمار مي‌رود.» این روزنامه ضمن ابراز نگرانی از اینکه، اگر مرز بازرگاني هابور و خط لوله نفتي تركيه - عراق واقع در شمال‌غربي آن كشور به‌دست نيروهاي مسعود بارزاني بیفتد، تركيه متحمل خسارات زيادي خواهد شد، در ادامه از گمانه‌زني‌هايي درباره تشكيل يك جبهه مشترك در بين كردها خبر داده و نوشته است: «از مدتي پيش جهت تشكيل اين جبهه مشترك مذاكراتي بين مسعود بارزاني، جلال طالباني و عبدالرحمن قاسملو از رهبران سرشناس كردها، در جريان است.»

گزارش - 13

13. يكي از نمايندگان مجلس شورای اسلامی در ديدار با رئيس اين مجلس، خواستار تغيير دولت شد. از آنجا كه هرازگاهي اختلافات جناحي به اشكال مختلف درون حاكميت بروز پيدا مي‌كند، اسدالله بادامچيان نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي، امروز در ملاقات با رئيس مجلس شوراي اسلامي خواستار تغيير دولت و روي كار آوردن دولت جديدي شد كه طرف‌دار واگذاري كارها به مردم و حل مشكلات اقتصادي با كمك آنها باشد. در اين ديدار حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني تغيير دولت را عملي ندانست و پيشنهاد كرد كه با دولت موجود همكاري كنند تا واگذاري كارها به مردم به‌دست همين دولت انجام شود.

گزارش - 14

14. معاون سياسي نخست‌وزیر که در رأس هیئتی بلندپایه به فرانسه سفر کرده است******** امروز، با رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و رئیس مجمع ملی فرانسه دیدار و درباره رفع موانع موجود در راه بهبود روابط ایران و فرانسه گفت‌وگو کرد. علیرضا معیری معاون سياسي نخست‌وزیر، امروز با فرانسوا میتران رئیس‌جمهور فرانسه، دیدار و پیام کتبی آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهوری ایران را در پاسخ به پیام آوریل گذشته رئیس‌جمهور فرانسه تسلیم میتران کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، میتران با اظهار امیدواری درباره اینکه هیئت ایرانی در بازگشت به تهران حامل پیام امید و دوستی در روابط دو کشور باشد افزود: روابط کنونی در سطحی نیست که شایسته دو کشور بزرگ باشد و می‌بایست به‌سمت وحدت و یگانگی سوق یابد تا روابط این دو کشور قدیمی و بزرگ روز به‌ روز قوی‌تر و عمیق‌تر شود. وی تأکید کرد كه علاوه‌بر پیگیری چگونگی عملکرد دولت فرانسه برای بهبود روابط، خود شخصاً این موضوع را دنبال خواهد کرد. معيري همچنين با ژاک شیراک نخست‌وزیر فرانسه، دیدار و پیام کتبی میرحسین موسوی نخست‌وزیر در پاسخ به پیام وي را تسلیم شیراک کرد. پس از این دیدار 90 دقیقه‌ای معاون سياسي نخست‌وزیر با خبرنگاران به گفت‌وگو پرداخت. به گزارش خبرگزاری رویتر، وی روند مذاکرات را مثبت و محور گفت‌وگوها را که شامل درخواست‌هاي متقابل ایران و فرانسه از يكديگر بود، تشریح کرد. خواسته‌های ایران درمورد اعلام بی‌طرفی فرانسه در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، خودداري از تبليغات ضدایرانی، استرداد ضدانقلابیون فراری ایران به فرانسه و بازپرداخت وام یک‌میلیارد دلاری به ایران و موضوع اصلی مطرح‌شده ازسوي فرانسه آزادی گروگان‌های فرانسوی در لبنان بود. معیری هرگونه ارتباط ایران با موضوع گروگان‌گیری را تکذیب کرد و گفت: ما مخالف آدم‌ربایی هستیم، مذهب اسلام هم مخالف این عمل است و هر کاری بتوانیم درزمینه آزادی گروگان‌ها خواهیم کرد. عليرضا معیری همچنین امروز، با ژاک شابان دلماس رئیس مجمع ملی فرانسه، دیدار کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، معاون سياسي نخست‌وزیر پیام حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس را که در پاسخ به پیام رئیس مجمع ملی فرانسه بود به وی تسلیم کرد. در این ملاقات مشکلات موجود در روابط تهران و پاریس نیز بررسی شد. درهمین‌حال، روزنامه فیگارو (چاپ پاریس) با اشاره به سفر هیئت ایرانی و اینکه این هیئت حامل نامه‌هایی در جواب نامه‌های مقامات فرانسوی است، نوشت: ایرانیان درست به همان اندازه که فرانسویان قدم‌هایی برداشته‌اند گام‌هایی برمی‌دارند و این خود نمونه‌ای از سیاست گام‌های کوچک برای نزدیکی بین دو کشور است.

گزارش - 15

15. طارق عزيز وزير امور خارجه عراق، در سفر به زیمبابوه و ديدار با همتاي خود، خواهان پايان فوري جنگ با ايران شد. به ‌گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس وزير امور خارجه عراق كه براي يك ديدار سه‌روزه از زيمبابوه، وارد هراره پايتخت اين كشور شده است، ضمن ابراز تمايل براي پايان فوري جنگ گفت: «مقصود ما از پيروزي اين است كه هر دو طرف دست‌نخورده، مستقل و سربلند از دستاوردهاي ملي خود باقي مانند.» طارق عزيز افزود: «ما نمي‌خواهيم كه طرف ديگر حتي اگر درحال‌حاضر دشمن ماست استقلال خود را از دست بدهد و من اميدوارم كه آنها نيز چنین آرزويي براي ما بكنند.» وزير امور خارجه زيمبابوه نيز با اعلام سياست بي‌طرفي گفت: «ما به‌عنوان عضو جنبش عدم‌تعهد طرف هيچ‌يك را نمي‌گيريم. ما اوضاع را با بيم و هراس بسيار مي‌نگريم و اميدواريم كه يك راه‌حل صلح‌آميز به‌زودي براي آن پيدا شود.»

گزارش - 16

16. ازنظر تحليل‌گران رسانه‌هاي خارجي هيچ چشم‌انداز مثبتي براي برقراري صلح يا پايان جنگ ايران و عراق وجود ندارد. باوجود فعالیت‌ها و رایزنی‌های سیاسی مقامات دو کشور ایران و عراق و گفت‌وگوهای دیپلماتیک با مقام‌های سایر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، با گذشت حدود 6 سال از آغاز جنگ ایران و عراق و پنج روز از حمله عراق به مهران و اشغال اين شهر، به اعتراف برخی رسانه‌های خارجی هنوز جوامع بين‌المللي هیچ اقدام مثبتی برای پایان واقعی جنگ انجام نداده‌اند. خبرگزاري رويتر از بحرين با اشاره به حملات جدید عراق علیه ایران اعلام كرد كه عراق به يك قمار بزرگ دست زده كه بر مبناي آن اميدوار است ازطريق اشغال بخشي از خاك ايران، تهران را به پشت ميز مذاكره بكشاند. اين درحالي است كه پس از گذشت 5 سال و چند ماه از جنگ، راه‌حلي در افق ديده نمي‌شود. ناظران نيز عقيده دارند كه ايران و عراق هردو تصور مي‌كنند كه فشار رواني ناشي‌از اشغال بخشي از خاك همديگر، آنها را به هدف‌هاي از پيش تعيين‌شده نزديك خواهد كرد، ولي هيچ‌يك از ناظران پايان نزديكي براي اين جنگ پيش‌بيني نمي‌كنند، ضمن آنكه هيچ ابتكار صلح تازه‌اي ازجانب كشورها و سازمان‌های جهاني وجود ندارد. خبرگزاري فرانسه نيز امروز، در تحلیلی هدف عراق از اشغال مهران را فشار به ايران براي خروج از فاو دانست و به نقل از ژنرال ضيا توفيق ابراهيم فرمانده سپاه دوم عراق، نوشت: «اين سپاه بر خواسته نيروهايش براي تصرف دهلران - واقع در صد كيلومتري جنوب‌شرقي مهران - تأكيد دارد.»39 درهمین‌حال اخبار ساير خبرگزاري‌ها، به‌طوركلي معطوف به بيانيه‌هاي نظامي دو كشور بود، ولي رسانه‌هاي كشورهاي عرب حوزه خليج‌فارس همانند گذشته بيشتر اخبار را يك‌طرفه و به نفع عراق منعكس كردند.

منابع و مآخذ روزشمار 1365/02/31