1363.02.07
| روزشمار جنگ سال 1363 1363.02.07 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هفت اردیبهشت |
| تاریخ شمسی | 1363.02.07 |
| تاریخ میلادی | 27 آوریل 1984 |
| تاریخ قمری | 25 رجب 1404 |
گزارش - 1
1. باوجود آرامش نسبی در جبهه های جنگ، امروز شهر آبادان همچنان زیر آتش توپخانه ارتش عراق قرار داشت. درهمین حال، در غرب کشور نیز یک جنگنده عراقی در منطقه مریوان سرنگون شد. براثر گلولهباران آبادان، 2 تن مجروح شدند و به 10 منزل مسکونی، 8 مغازه و یک مدرسه راهنمایی خساراتی وارد آمد.[۱] همچنین درپی برخورد گلوله توپ، در نقطه ای از شهر آتش سوزی روی داد که با تلاش مأموران آتشنشانی خاموش شد.[۲] از سوی دیگر، ارتش عراق بار دیگر در اطلاعیه خود مدعی شد که توپخانه ایران شب گذشته و امروز، شهرهای بصره، مندلی، زرباطیه، سیدصادق و شاندری را زیر آتش گرفته است و در بصره 2 نفر کشته و 6 نفر مجروح شدهاند.[۳] در منطقه مرزی مریوان نیز بنا به اعلام ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، در ساعت 10:08 صبح امروز، جنگندههای نیروی هوایی ارتش یک فروند هواپیمای متجاوز عراق را هدف قرار داده و سرنگون کردند. هواپیمای عراقی از نوع میگ23 بود و قصد داشت مواضع نیروهای ایران را در جبهه شمالغرب بمباران کند.[۴]
گزارش - 2
2. نیروهای ارتش عراق در منطقه دربندیخان* به حال آمادهباش درآمدهاند و احتمال دارد در این منطقه دست به حمله بزنند. فرماندهی عملیات شمالغرب ژاندارمری اعلام کرد که عراق با تقویت توپخانه، استقرار قرارگاه لشکر4، آمادهسازی محل فرود بالگرد، استقرار تعداد قابل توجهی از نیروهای جلال طالبانی در این منطقه و تخلیه مدارس، خود را برای یک حمله نظامی آماده میکند. علاوهبراین، در بغداد شایع شده است که ایران حمله نظامی گسترده خود را دو روز دیگر (یکشنبه) آغاز خواهد کرد و به همین دلیل، عراق قصد دارد با اجرای عملیاتی از حمله ایران جلوگیری کند.[۵]
گزارش - 3
3. عناصر گروههای مسلح غیرقانونی امروز ضمن اجرای کمین در جاده روستای مراغان و مین گذاری در محور مهاباد به سردشت، با نیروهای پایگاه مسافری سردشت درگیر شدند. در کامیاران نیز افراد ضدانقلاب یک نفر را اعدام کردند. تعدادی از پیش مرگان مسلمان کرد که از سردشت عازم روستای مراغان در 5 کیلومتری جنوب سردشت بودند، در مسیر خود در کمین عناصر ضدانقلاب قرار گرفته و با آنها درگیر شدند. باوجود غافلگیری اولیه، پیشمرگان مسلمان درحالیکه 5 نفر از آنها مجروح شده بودند توانستند از کمین خارج شوند.[۶] در محور مهاباد - سردشت نیز یک دستگاه تویوتای ژاندارمری در نزدیکی پایگاه سارتکه (واقع در 20 کیلومتری شمالشرقی سردشت)، روی مین رفت و منفجر شد. در این انفجار یک درجهدار و 4 سرباز وظیفه مجروح و برای درمان به بیمارستان سردشت منتقل شدند.[۷] درهمینحال، در پایگاه مسافری سردشت نیز بین نیروهای ژاندارمری مستقر در پایگاه و عناصری از گروههای مسلح غیرقانونی درگیری رخ داد که با اعزام تعدادی از نیروهای سپاه توان پایگاه تقویت شد و عناصر گروههای مسلح غیرقانونی از محل درگیری فرار کردند. در این درگیری یک پاسدار شهید شد و 4 نفر از پیشمرگان مسلمان کرد مجروح شدند.[۸] افراد گروههای مسلح غیرقانونی شب گذشته در روستای تختزنگی در 18 کیلومتری شمالغربی کامیاران، فردی به نام حسین ابراهیمی را در مقابل چشمان خانوادهاش اعدام کردند. در جریان این اعدام دختر فرد قربانی نیز مجروح شد.[۹]
گزارش - 4
4. دو روز پس از حمله هوایی عراق به نفتکش 357 هزار تنی عربستان و آغاز مرحله جدیدی از جنگ نفتکشها در خلیجفارس، سخنگوی ارتش عراق امروز اعلام کرد که سه هدف دریایی جدید در پایانه نفتی خارک و بندر (امام) خمینی در ساعتهای 8:10، 8:23 و 10:40 مورد حمله قرار گرفته است. در اطلاعیه ارتش عراق دراینباره آمده است که شعلههای آتش از کشتیها زبانه میکشید و صدای انفجار به گوش میرسید و کشتیهای جنگی عراق که مسئول این حمله بودند، بعد از عملیات به پایگاههای خود بازگشتند.[۱۰] منابع مستقل خبری این حمله عراق را تأیید نکردهاند، اما عراق این منطقه را محدوده جنگی اعلام کرده و به کشتیها هشدار داده است که چنانچه وارد محدوده جنگی شوند، هدف حمله قرار خواهند گرفت.[۱۱] درهمینحال امروز، آتشسوزی نفتکش سفینه العرب متعلق به عربستان سعودی مهار شد. عراق دو روز پیش، این نفتکش را که از پایانه خارک بارگیری کرده بود، هدف حمله قرار داد. آتشسوزی در این کشتی با تلاش شبانهروزی متخصصان و مأموران وزارت نفت و بهکارگیری پنج فروند کشتی آتشخوار و یک فروند کشتی نفربر و صرف مقادیر قابلتوجهی "کف" مخصوص اطفاءحریقهای نفتی و پاشیدن حجم زیادی آب بر روی آن مهار و درنهایت خاموش شد. در مهار آتشسوزی این کشتی علاوهبر عوامل ایرانی، دو کشتی هلندی نیز مشارکت داشتند.[۱۲] کاپیتان سوئدی نفتکش سفینه العرب امروز با معاون وزیر نفت دیدار و از تلاش ایران برای خاموشکردن آتشسوزی کشتی قدردانی کرد. وی درخصوص این حادثه گفت: «بعد از حمله و وقوع آتشسوزی در کشتی، لحظات پرالتهابی داشتیم و تنها تلاش میکردیم بر اعصاب خود مسلط باشیم. در این اثنا، اولین بالگرد ایرانی برای کمک از راه رسید و این برای ما بسیار خوشایند بود و سپس بقیه تیم مبارزه با آتش از راه رسیدند و اقدامات خود را برای مهار آتش آغاز کردند. ما با اولین بالگرد به جزیره خارک و از آنجا به تهران منتقل شدیم.»[۱۳] حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، در یادداشتهای روزانه خود درخصوص این حمله و واکنش جمهوری اسلامی ایران به آن نوشته است: از نخستوزیری اطلاع دادند عراق به کشتی عربستان که از خارک بارگیری کرده بود، حمله کرده و کشتی آتش گرفته است. از سرنشینان کشتی بهجز یک نفر بقیه نجات پیدا کردهاند. از نیروی دریایی شکایت داشتند که بهموقع برای اطفایحریق اقدام نکرده است؛ دراینباره از دفتر مشاورت امام در ارتش توضیح خواستم، گفتند امکان پرواز با هلیکوپتر در شب را ندارند. هاشمی رفسنجانی درمورد چگونگی پاسخ به این اقدام افزوده است: «مرحله خطرناکی پیش آمده، سیاست عراق این است که پای کشورهای دیگر را به میان آورد و برای نجات خودش جنگ را در منطقه گسترش دهد. احمدآقا آمد، در همین باره صحبت شد. نظر من این است که برای نشاندادن عکسالعمل باید همه جوانب را بررسی کنیم؛ چون عراقیها اینجا کشتی ندارند.»[۱۴]
گزارش - 5
5. روزنامه واشنگتن پست در دو گزارش جداگانه به بررسی حمله احتمالی ایران در جبهه های جنوب پرداخت و ضمن بیان اقدامات دو کشور ایران و عراق، پیش بینی رفتار ایران را مشکل دانسته و احتمال اجرای عملیات گسترده جدید را ضعیف ارزیابی کرد. این روزنامه در گزارشی تحلیلی نوشت: «به اعتقاد مقامات اطلاعاتی امریکا، مواضعی را که نیروهای ایران اتخاذ کردهاند، آنقدر قوی نیست که بتواند تهاجمی را که مقامات امریکایی آن را پیشبینی نموده بودند به اجرا بگذارد.» این روزنامه به نقل از مقامات امریکایی افزود: «ایران 175 هزار نیرو در مرز عراق بسیج کرده است، ولی مواضع ایران با پاسخهای مؤثر نظامی ازسوی عراق، کمبود لوازم ضروری نظامی، کشمکش بین فرماندهان نظامی و روحانیون ضعیف شده است.» براساس این گزارش، ایران نیروهای خود را از مرزهای شمالی و میانی به جبهه جنوب آورده و این یعنی موضوع حمله سراسری در جبهه ها منتفی شده است. از سوی دیگر، عراق با روانهکردن آب بر روی جزایر مجنون، ایرانیها را ناگزیر کرده است در نقاط ضربه پذیر جزیره تجمع کنند. واشنگتن پست در ادامه به نقل از کارشناسان مرکز مطالعات بینالمللی و راهبردی دانشگاه جورج تاون درمورد مشکلات نیروهای ایرانی برای اجرای عملیات آورده است: «ایرانیها تدارکات کافی ندارند و قوای ارتش منظم از ورود به درگیری بدون برخورداری از نیروی لجستیکی و پشتیبان اکراه میورزند. اکنون ادامه جنگ حتی برای ایرانیها نیز زیانآور میباشد، ولی هنوز احتمال آن میرود که تهاجمی به وقوع بپیوندد.»[۱۵] واشنگتن پست در مقاله دیگری با بیان اینکه بهرغم همه مشکلات، ایرانیها درصددند که بعد از سه سال و نیم جنگ، ضربه کوبندهای به عراق وارد سازند، نوشت: به همین دلیل در چند هفته گذشته، هزاران داوطلب مردمی در پشت جبهه های جنگ مستقر شدهاند و یک رشته خطوط تدارکاتی تازه از جبهه نبرد تا جزایر مجنون ـ که نیروهای ایرانی آن را در حمله یک ماه و نیم قبل (عملیات خیبر) به دست آوردند ـ در دست ساخت است. این روزنامه به نقل از تحلیلگران نظامی افزوده است: «انتظار نمیرود که آرامش فعلی در جبهه های جنگ برای مدتی طولانی دوام بیاورد. نیروی هوایی عراق با بمبارانهای هوایی تلاش میکند مانع از ساختن خطوط تدارکاتی شود، بااینحال، نیروهای ایرانی ممکن است برای حمله خود از چند راه استفاده کنند. آمادگی نیروهای رزمی ایران در شرایطی صورت میگیرد که این خوشبینی در بین مقامات ایرانی به وجود آمده است که نبرد علیه عراق ظرف 12 ماه آینده پایان خواهد پذیرفت.» واشنگتن پست این خوشبینی را ناشیاز موفقیت عملیات خیبر دانسته است که در آن نیروهای ایران توانستند تا شهر القرنه در شمال بصره پیشروی کنند و به شاهراه راهبردی بصره - بغداد برسند، هرچند به دلیل نداشتن واحدهای پشتیبانی ناچار به عقبنشینی شدند. به نوشته این روزنامه، درحالحاضر، این شاهراه در تیررس نیروهای ایرانی قرار دارد و هرگاه اراده کنند میتوانند آن را هدف قرار دهند.[۱۶]
گزارش - 6
6. حجت الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی امامجمعه موقت تهران، امروز در خطبه های نماز جمعه با اشاره به آثار و پیامدهای عملیات خیبر، اقدامات دو روز پیش عراق در بمباران پیرانشهر و حمله به کشتیها در خلیجفارس، سیاست قدرتهای بزرگ را ایجاد ترس از ایران در منطقه اعلام کرد. رئیس مجلس شورای اسلامی در خطبه های نمازجمعه تهران گفت: این روزها شوروی و امریکا خطر جمهوری اسلامی را بزرگ جلوه میدهند. تابهحال آنها میگفتند که صدام شکستناپذیر است و ایران پیروزی نظامی ندارد. بعد از تصرف جزیره مجنون، قضیه تغییر کرد. مثلاً ژنرال کیسی اعلام میکند که مردم عراق روابط بسیار جدی و صمیمی با رهبر انقلاب ایران دارند و این ازنظر فرهنگی خطر بزرگی است. نمیشود مردم عراق را از مردم ایران جدا کرد. وی با اشاره به گزارش جینز دیفنس درمورد احتمال دستیابی ایران به بمب اتم افزود: «[آنها] به دروغ مینویسند که ایران در دو سال آینده، بمب اتم خواهد ساخت، همینهایی که میگفتند که اینها جاهل هستند و دوچرخه هم نمیتوانند سوار بشوند، حالا اینطور میگویند. البته دروغ میگویند و ما به این زودی بمب اتمی معلوم نیست داشته باشیم، ولی حالا بترسند و اگر این خبر عدهای را میترساند، ما حرفی نداریم.» امامجمعه موقت تهران پیروزی ایران را موجب آرامش در منطقه عنوان کرد و گفت: «اگر جمهوری اسلامی پیروز شود، خواهید دید که منطقه چنان امن خواهد شد که هیچکس جرئت نکند به منافع ملتها چشم طمع داشته باشد. فقط یک کشور باید از ما بترسد و آن اسرائیل است. ... ما آن روزی که از این جنگ فارغ شدیم، نیروهایمان آزاد شدند، اولین کارمان پرداختن به مسئله فلسطین و ایجاد هماهنگی با کشورهای اسلامی است تا اینکه منطقه را از شر صهیونیسم نجات دهیم و امنیت را در منطقه به وجود آوریم و این کار را به فضل خدا خواهیم کرد.» حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی بمباران پیرانشهر را اقدامی ذلیلانه خواند که بر تمام تبلیغات عراق درمورد مردم کرد و خودمختاری کردستان قلم سرخ کشید. وی یادآور شد: «مردم کرد میفهمند که با چه کسی طرف هستند و کسانی که مدعی مبارزه برای خلق کرد بودند، در دامن چه کسی پرورش مییافتند. میدانند که بدون موافقت اینها صدام پیرانشهر را نمیزند و میدانند باهم توافق کردهاند که مردم را که از آنها جدا شدهاند، اذیت کنند. مردم در انتخابات رأی دادهاند و حالا دارند از آنها انتقام میگیرند.» رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به حمله عراق به نفتکش سفینه العرب در خلیجفارس و تلاش برای گسترش جنگ در منطقه اظهار کرد: «سیاست صدام این است که ماجراجویی کند که پای کشورهای دیگر را به جنگ بکشد، میخواهد کشورهای جنوب خلیجفارس را بترساند. البته ما به آنها امنیت دادیم و آنها میدانند. ... ایران نمیخواهد منطقه را ناامن کند، آنهایی که با ما خوب رفتار کنند میتوانند با ما در آرامش زندگی کنند. ... کشورهای جنوب خلیجفارس اگر حد خودشان را بشناسند، خیلی خوب میتوانند در سایه جمهوری اسلامی با رفاقت زندگی کنند. ... اما اگر شرارت کنند جوابشان مثل صدام خواهد بود.» وی درمورد گزینه بستن تنگه هرمز در پاسخ به حمله عراق به نفتکش عربستان خاطرنشان کرد: «ما منتظریم تا حادثه روشن شود، اگر قضیه زدن کشتی باشد، ولو کشتی عربستان سعودی در آبهای مربوط به ایران و در اطراف جزیره خارک، گرچه به رأسالتنوره در عربستان نزدیکتر بوده اما بههرحال به ما مربوط میشود. اگر خیال کنند که با یک چنین حادثهای یک دفعه دست میاندازیم روی تنگه هرمز و چیزی که آنها میخواهند پیش میآید، این نخواهد بود، اینکه عراق میخواهد، نمیشود. ما موقع هر کاری را میدانیم و در هر مرحلهای جواب مناسب را برای همان مرحله انتخاب کردیم و داریم.» امامجمعه موقت تهران باتوجهبه چهارمین سالگرد حمله امریکا به طبس، به تفصیل به این موضوع پرداخته و آن را نمونهای از اقدامات امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران ذکر کرد که تأثیری در حرکت ملت ایران ندارد. وی با اشاره به طرحهای امریکا برای نجات گروگانها و حمله نظامی به طبس گفت: «اگر آنها موفق میشوند در جاهایی زور بگویند بهخاطر ضعف حکومتهای دیگر است. شما نمیدانید آنها در قضیه طبس در یک سال، چند ماه ذلت کشیدند و خون دل خوردند و کاری هم نتوانستند انجام بدهند؛ اصلاً کاری از عهدهشان برنمیآمد. روزی که این اتفاق افتاد چهار طرح بزرگ را جلویشان گذاشتند. ... بعد متوجه شدند که آنها جواب نمیدهد یا ضرر آنها متوجه منافع خود امریکا است. ... آنها فقط بهزور پول و بهزور نوکرهایی که در کشورها دارند ... مردم را میترسانند و کلاه سر آنها میگذارند. اگر ملتها همانند ملت ایران بیدار شوند ... اینها نمیتوانند اینقدر به مردم زور بگویند.»[۱۷]
گزارش - 7
7. در ادامه موضع گیریها در قبال جنگ ایران و عراق و تلاشهای دیپلماتیک برای پایاندادن به آن امروز یاسر عرفات در بغداد از موضع عراق در جنگ با ایران حمایت کرد، مقامات امارات متحده عربی و کنیا در بیانیهای مشترک خواستار خاتمه جنگ شدند و وزیر امور خارجه هند بر تلاش این کشور در تماس با دو طرف جنگ تصریح کرد. یاسر عرفات رهبر سازمان آزادی بخش فلسطین، که دو روز پیش وارد بغداد شده است، با صدام حسین دیدار و در جمع گروهی از مردم عراق ضمن انتقاد شدید از دولتهای لیبی و سوریه، آنها را به حمایت از دشمن صهیونیستی متهم کرد. وی گفت: «آنها میخواهند مردم فلسطین را تحت قیمومیت خود قرار دهند.» خبرگزاری عراق با اشاره به تمجید عرفات از صدام حسین رئیسجمهور عراق، اعلام کرد: عرفات شجاعت نیروهای عراقی را در دفاع از دروازههای شرقی ملت عرب اسلامی دربرابر تهاجم ایران ستود.[۱۸] از سوی دیگر، مقامات دو کشور امارات متحده عربی و کنیا نیز در پایان دیدار شیخ زاید بن سلطان آل نهیان حاکم امارات متحده عربی از نایروبی (پایتخت کنیا)، با صدور بیانیه مشترکی از ایران و عراق خواستند به جنگ پایان داده و اختلافات خود را ازطریق مذاکره حلوفصل کنند. در این بیانیه که در پایتختهای هر دو کشور منتشر شد اقیانوس هند، منطقه صلح اعلام شده است.[۱۹] علاوهبراین، در ادامه تلاشهای دیپلماتیک برای پایاندادن به منازعه ایران و عراق ناراسیما رائو وزیر امور خارجه هند، که کشورش ریاست جنبش عدمتعهد را برعهده دارد و در روزهای گذشته یکی از طرفهای اصلی تلاشهای دیپلماتیک بود، در مجلس این کشور درمورد جنگ ایران و عراق گفت: هند برای خاتمه فوری این جنگ تمام سعی خود را به کار میگیرد و در تلاش است تا با هر دو طرف جنگ از نزدیک در تماس باشد. رائو با اشاره به سفر مقامات برخی کشورها به هند و مذاکره درمورد جنگ ایران و عراق اضافه کرد: «ایندیرا گاندی نخستوزیر هند، درزمینه پایاندادن به جنگ ایران و عراق از مشاورهها و پیشنهادات سران برخی از کشورهای غیرمتعهد برخوردار بوده است.» گفتنی است ایندیرا گاندی رئیس جنبش عدمتعهد، در فروردینماه سال جاری از کشورهای تونس و لیبی دیدار و با مقامات این کشورها درمورد جنگ ایران و عراق گفتوگو کرد، اما بهدلیل مسائل سیاسی داخلی هند سفر وی به کشورهای افریقایی نیمهتمام مانده و نتوانست از الجزایر و مصر دیدن کند. مصر ماه گذشته، طرحی را برای پایاندادن به جنگ ایران و عراق به جنبش عدمتعهد ارائه کرده است.[۲۰]
گزارش - 8
8. حمله مشترک نیروهای شوروی و دولت افغانستان به دره پنجشیر بعد از نبردی شدید، متوقف و تلفات سنگینی به مهاجمان وارد آمد. نیروهای متجاوز شوروی به همراه نیروهای دولت افغانستان از یک هفته پیش، حمله گستردهای را برای تصرف دره پنج شیر آغاز کردند. در این حمله دره پنج شیر به وسیله هواپیماهای شوروی بمباران شد و بهشدت با آتش توپخانه و سلاحهای سنگین مهاجمان هدف قرار گرفت. اما مجاهدین افغانستان با انهدام پلهای ارتباطی جنگ چریکی مهلکی را علیه نیروهای دولتی و متجاوز شوروی انجام داده و تلفات زیادی به آنها وارد آوردند.[۲۱] روزنامه جنگ (چاپ اسلامآباد) در گزارشی از جنگ در دره پنجشیر نوشت: «در نبردهای اخیر، 1600 تن از نیروهای شوروی و دولت دستنشانده کابل و 400 نفر از نیروهای مجاهدین کشته شدهاند.»[۲۲] واحد مرکزی خبر نیز در گزارشی اعلام کرد که در پنج روز گذشته، 72 تانک، زرهپوش و خودروی مهاجمان منهدم شده است.[۲۳] براثر بمباران و گلولهباران مهاجمان 1500 خانه در این منطقه ویران شد. براساس گزارشهای رسیده از منابع نزدیک به مجاهدین افغان، در این حملات 13 بالگرد و 2 فروند جنگنده میگ شوروی سرنگون شده است. 200 نفر از نیروهای مجاهد به اسارت درآمده و 700 نفر از سربازان دولتی با سلاحهای خود به مجاهدین پیوستهاند.[۲۴] دره پنجشیر در شمال کابل واقع شده و بر جاده راهبردی کابل - مزارشریف تسلط دارد. درهمینحال، صبح امروز به مناسبت هفتم ثور، هشتمین سالگرد کودتای روسی در افغانستان، هزاران افغان در نقاط مختلف تهران راهپیمایی، تجمع و سخنرانی کردند. فقط تعداد کمی از گروههای مختلف اسلامی افغانی که در ایران فعالیت دارند، حاضر به پذیرش شرایط وزارت کشور شده بودند و از بهارستان تا میدان امام حسین(ع) راهپیمایی کردند. سایر گروهها بهطور غیرقانونی در نقاط مختلف تهران بهخصوص خیابانهای اطراف میدان امام حسین(ع) و پل چوبی جمع شده و اقدام به سخنرانی و قرائت قطعنامه و پخش اعلامیه کردند. وزارت کشور از گروههای افغان خواسته بود بدون همراه آوردن عکس رهبران و مشخصات گروهها و احزاب خود و فقط با شعارهایی که حاوی حرکت کلی اسلامی ملت افغانستان باشد، در راهپیمایی شرکت کنند.[۲۵]
منابع و مآخذ روزشمار 1363/02/07
- ↑ سند شماره 299969 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفن‌گرام فرمانداری آبادان به اداره كل امور سياسي و انتظامي، 8/2/1363.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 10/2/1363، ص2.
- ↑ سند شماره 299969 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفن‌گرام فرمانداری آبادان به اداره كل امور سياسي و انتظامي، 8/2/1363.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 10/2/1363، ص2.
- ↑ سند شماره 423799 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمالغرب ژاندارمری (ركن2) به فرماندهي قرارگاه عملیاتی شمالغرب نزاجا (ركن2)، 7/2/1363.
- ↑ سند شماره 81667 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی جمهوری اسلامی ایران به دفتر اطلاعات و تحقيقات نخست‌وزيري، 7/2/1363.
- ↑ سند شماره 81663 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی جمهوری اسلامی ایران به دفتر اطلاعات و تحقيقات نخست‌وزيري، 7/2/1363.
- ↑ سند شماره 372894 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش 15 روزه واحد طرح و عملیات سپاه سردشت به فرماندهي طرح و عملیات قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، 16/2/1363، ص3.
- ↑ سند شماره 423839 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی ناحیه‌ای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فرماندهی منطقه11 سپاه، 8/2/1363.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 39، 8/2/1363، ص30، رادیو بی‌بی‌سی، 7/2/1363.
- ↑ همان، ص29، رادیو صدای امریکا، 7/2/1363.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 10/2/1363، ص16؛ و - روزنامه کیهان، 8/2/1363، ص24.
- ↑ روزنامه کیهان، 12/2/1363، ص22.
- ↑ اکبر هاشمی رفسنجانی، به‌سوی سرنوشت (کارنامه و خاطرات سال 1363)، به اهتمام محسن هاشمی، تهران: نشر معارف انقلاب، چاپ سوم 1386، ص80.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 39، 8/2/1363، ص3، واشنگتن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/2/1363.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 48، 17/2/1363، صص 16 و 17، واشنگتن پست به نقل از رادیو امریکا، 16/2/1363.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 8/2/1363، صص 8 و 9.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 40، 9/2/1363، ص14، منامه - خبرگزاری فرانسه، 8/2/1363.
- ↑ همان، ص4، ابوظبي - خبرگزاري كويت، 8/2/1363.
- ↑ همان، ص2، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 8/2/1363.
- ↑ روزنامه کیهان، 6/2/1363، ص24.
- ↑ روزنامه کیهان، 12/2/1363، ص22.
- ↑ روزنامه کیهان، 11/2/1363، ص24.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 10/2/1363، ص16؛ و - روزنامه کیهان، 8/2/1363، ص24.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 39، 8/2/1363، ص13، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/2/1363.