1363.03.26

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۱ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۴ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1363 |نام = 1363.03.26 |نام دیگر= بیست و شش خرداد |روز=26 خرداد 1363 |تاریخ شمسی=1363.03.26 |تاریخ میلادی=16 ژوئن 1984 |تاریخ قمری=16 رمضان 1404 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.03.26</div> <div class="bootstrap-bt...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1363
1363.03.26
نام‌های دیگر بیست و شش خرداد
تاریخ شمسی 1363.03.26
تاریخ میلادی 16 ژوئن 1984
تاریخ قمری 16 رمضان 1404


گزارش - 1

1. امروز علاوهبر ادامه تبادل آتش بین نیروهای ایرانی و عراقی بهویژه در جبهه آبادان، فعالیتهای شناسایی و اقدامات مهندسی ارتش عراق در منطقه هورالعظیم نیز افزایش چشمگیری داشت. شهربانی استان خوزستان در گزارشی از جبهه آبادان اعلام کرد: «تبادل آتش در طول شب شدت یافت و صدای انفجار سلاحهای سنگین دشمن بعثی در قسمت جنوبی شهر، پشت خطوط دفاعی رزمندگان اسلام بهویژه در مناطق بریم، دادگستری و خیابان امیری شنیده میشد. لکن خسارتی بههمراه نداشت.» در 24 ساعت اخیر، در این منطقه یک تن از نیروهای خودی شهید و 8 تن مجروح شدند. [۱] درهمینحال، ارتش عراق ضمن اشاره به تبادل آتش در جبهه میانی، مدعی شد که نیروهای ایران امروز قصبه سیدصادق را زیر آتش توپخانه خود داشتهاند[۲] و طارق عزیز نیز با هدف زمینهسازی برای اقدامات بعدی عراق در نقض آتشبس علیه غیرنظامیان، در نامهای به دبیرکل سازمان ملل ادعا کرد ایران به تعهدات خود پایبند نبوده و قصبه سیدصادق را از ساعت 09:45 تا 11:45 گلولهباران کرده است که براثر این حملات یک غیرنظامی مجروح شده و 2 خانه مسکونی آسیب دیده است.[۳] از سوی دیگر امروز در منطقه هورالعظیم، در جزیره مجنون شمالی، قایقهای گشت موتوری و در جزیره مجنون جنوبی، واحدهای مهندسی ارتش عراق فعال بودند. در این منطقه ادوات مهندسی عراق افزایش یافته است و دشمن درحال احداث جاده و نزدیکشدن به مواضع نیروهای ایران است.[۴]

گزارش - 2

2. شهادت معاون سپاه اشنویه، برخورد یک دستگاه تویوتای سپاه با مین، درگیری نیروهای خودی با عناصر مسلح غیرقانونی در حین گشت و جوله در محور سردشت - پیرانشهر، پاکسازی روستاهای محور سقز - دیواندره، اعدام یک روحانی سنی، اقدام افراد ضدانقلاب به آتشزدن منزل روستائیان و اخاذی از آنها از رویدادهای مهم امروز در مناطق کردنشین بود. افراد ضدانقلاب یک دستگاه بیسیم را که بمبی در آن جاسازی کرده بودند، در منطقه به جا گذاشته و متواری شدند. این بیسیم در عملیات پاکسازی به دست نیروهای خودی افتاد و به سپاه اشنویه تحویل داده شد. صبح امروز، هنگام بازدید یوسف علینژاد معاون سپاه اشنویه، از مرکز مخابرات سپاه بمب جاسازیشده در بیسیم منفجر و موجب شهادت وی و 3 تن از پاسداران همراهش شد.[۵] ساعت 9 صبح امروز، در محور سردشت - پیرانشهر، یک دستگاه خودروی تویوتای سپاه پاسداران در جاده موسملان به میرآباد، پس از برخورد با یک مین ضدتانک که گروههای مسلح غیرقانونی کارگذاشته بودند، به دره سقوط کرد. در این انفجار 4 تن از سرنشینان این خودرو به شهادت رسیدند و یک تن مجروح شد.[۶] نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در روستاهای سلکتان و نوآباد در حال گشت و جوله بودند، در نزدیکی روستای ولیو با گروهی از عناصر مسلح غیرقانونی درگیر شدند. با پشتیبانی آتش گردان حضرت رسول(ص)، 2 تن از مهاجمان زخمی و بقیه آنها متواری شدند. نیروهای عملکننده پس از این درگیری به محل برخورد تویوتای سپاه با مین رسیده و جنازه شهدا را منتقل کردند. آنها در منطقه به عملیات گشت و جوله ادامه دادند و با 2 تن از اعضای باقیمانده ضدانقلاب درگیر شدند. در جریان این درگیری نیز یکی از عوامل مسلح غیرقانونی کشته و نفر دیگر مجروح شد.[۷] همچنین نیروهای گردان جندالله سقز در عملیاتی به پاکسازی روستاهای باشماق، نیمان قلعه، سرذره، تخت، تازهآباد و میرآباد در محور سقز - دیواندره اقدام کردند. در این عملیات که از ساعت 23 شروع شد، 7 تن از عناصر گروههای مسلح غیرقانونی که یکی از آنها زن بود، دستگیر شدند، یک تن کشته و تعدادی سلاح جمعآوری شد.* [۸] از سوی دیگر و در ادامه اقدامات ایذائی گروههای ضدانقلاب، اعضای حزب دمکرات شبهنگام به روستای ایوب انصار تکاب رفته و به منزل ملا محمود محمدی حمله کردند. آنها این روحانی سنی را بههمراه همسرش به جرم ارتباط با مرکز بزرگ اسلامی سقز به شهادت رساندند.[۹] لشکر28 سنندج در گزارشی از این رویداد آورده است: «3 نفر از اعضای حزب دمکرات در روستای ایوب انصار تکاب در خانه شخصیِ فردی به نام ملا محمود ازسوی نیروهای اسلام دستگیر میشوند. روز بعد، تعداد 150 تن از اعضای حزب دمکرات روستای مزبور را محاصره کرده و شخص ملا محمود و خانواده وی را اعدام میکنند.»[۱۰] در اقدامی دیگر، عناصر مسلح غیرقانونی منازل 3 تن از اهالی روستای شیروانی از توابع سلماس را به آتش کشیدند. سپاه سلماس با اعلام این خبر علت این اقدام را همکارینکردن روستائیان و مسلحنشدن آنها اعلام کرد.[۱۱] علاوهبراین، گزارش سپاه سلماس حاکی است امروز 6 تن از چتههای سنار مامدی (یکی از مسئولان حزب دمکرات)، به آبادی حاجی جفان آمده و پس از جمعآوری مبلغ 100 هزار تومان آنجا را ترک کردهاند.[۱۲] در اقدامی مشابه تعدادی از عناصر حزب دمکرات و کومهله که در روستای دوپلوره از توابع بخش سرشیو مریوان، مستقر بودند به روستای دویسه رفته و از مردم این روستا خواستند که هر خانوار یک کیسه آرد، دو کیلو قند و یک تخته پتو به آنها بدهد.[۱۳]

گزارش - 3

3. میزان تسلیمشدن عناصر مسلح غیرقانونی روند افزایشی یافته است. امروز در شهرهای پیرانشهر، سردشت، سقز، اشنویه و سلماس بیش از 15 تن از اعضای حزب دمکرات و کومهله خود را تسلیم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران کردند. در پیرانشهر، 11 تن از چتههای حزب دمکرات کردستان و سازمان کومهله خود را معرفی و تسلیم کردند.[۱۴] سپاه پیرانشهر در گزارشی با ذکر نام و حزب و هیز 11 تن از تسلیمیهای امروز این شهر اعلام کرد: «تسلیمشدن عناصر فریبخورده ضدانقلاب همچنان سیر صعودی دارد و امروز 11 نفر در یک روز تسلیمی داشتیم.»[۱۵] در سردشت، 2 تن از اعضای سازمان کومهله و یک تن از عناصر حزب دمکرات تسلیم نیروهای سپاه شدند.[۱۶] در سقز نیز یکی از چتههای حزب دمکرات با یک قبضه اسلحه انفرادی و تعدادی فشنگ به پایگاه درهویان مراجعه و خود را تسلیم کرد.[۱۷] در اشنویه، یک تن از اعضای حزب دمکرات بدون اسلحه تسلیم شد.[۱۸] در سلماس هم یکی از پیشمرگان سنار مامدی بدون اسلحه خود را تسلیم نیروهای سپاه این شهر کرد.[۱۹] از سوی دیگر، حزب دمکرات و سازمان کومهله نیز برای جلوگیری از افزایش شمار تسلیمیها با حمله به افراد و منازل آنها سعی دارند هزینههای تسلیمشدن را افزایش دهند. ساعت 2 بامداد امروز، عناصر حزب دمکرات از هیز لک به روستای یوسفکندی آمده و از آنجا وارد شهر مهاباد شدند. این افراد شخصی معروف به رحمان سینهشیر را که اماننامه داشت ربوده و با خود بردند.[۲۰]

گزارش - 4

4. به دنبال استفاده گسترده ارتش عراق از سلاحهای شیمیایی در عملیات خیبر در جزایر مجنون** و امکان بهکارگیری مجدد این سلاحها در عملیات آتی، قرارگاه خاتمالانبیا(ص) در نامهای به فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، خواستار تهیه و تدارک ماسک ضدگاز برای رزمندگان شد. در این نامه آمده است: باتوجه به امکان استفاده وسیع از مواد شیمیایی در عملیات آتی ازسوی دشمن بعثی، به وزارت سپاه دستور فرمایید تا برای تهیه 40 هزار ماسک ضدگاز از نیروهای زمینی، هوایی، ژاندارمری و شهربانی جمهوری اسلامی اقدام کند. در حاشیه این نامه خطاب به وزارت سپاه نوشته شده است: «باتوجهبه اهمیت موضوع و پیگیریهای مکرر، دستور فرمایید در اسرعوقت اقدامات لازم انجام شود.»[۲۱]

گزارش - 5

5. درپی اجرای طرح "لیبک یا خمینی" ازسوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، آیتالله منتظری خواستار حضور جوانان در جبهه های جنگ شد و صدها تن از نیروهای داوطلب مردمی از شهرهای مختلف عازم مناطق جنگی شدند. امروز مسئولان بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در قم با آیتالله منتظری دیدار کردند. در این دیدار آیت الله منتظری ضمن تحویل مبلغی وجه نقد به مسئول بسیج سپاه برای مصارف جبهه های جنگ و رفع مشکلات مادی رزمندگان، با اشاره به توطئه های جهانی در خلیجفارس خطاب به جوانان گفت: «باید جوانان عزیز با حضور در جبهه های جنگ نقطه امید دشمنان را که فکر میکنند میتوانند جنگ تحمیلی را با صلح تحمیلی به سود خودشان پایان دهند، به یأس مبدل کنند.» حجت الاسلام رحمانی مسئول واحد بسیج مستضعفین اظهار کرد: در این دیدار آیتالله منتظری بر رسیدگی به وضع رزمندگان و رفع نیازمندیهای آنها تأکید بسیاری کردند و به همین منظور 40 میلیون ریال در اختیار اینجانب قرار دادند تا صرف امور رزمندگان شود. رحمانی درخصوص استقبال رزمندگان از دعوت واحدهای سپاه در سراسر کشور افزود: «فراخوانی نیروهای فتح 1، 2 و 3، طرح لبیک یا خمینی، و دیگر رزمندگان جبههرفته، بسیار موفقیتآمیز بود و با استقبال کمنظیری روبهرو شد. واقعیت مطلب این است که نیروهای حزبالله هرگاه احساس کنند که جبهه ها نیاز به رزمنده دارد، مشتاقانه در جبهه های جنگ حضور پیدا میکنند.»[۲۲] درهمینحال، در پاسخ به فراخوان سپاه پاسداران و مقامات و مسئولان جمهوری اسلامی ایران، امروز تعداد قابلتوجهی از داوطلبان مردمی درقالب گردانهای رمضان و طرح لبیک یا خمینی از شهرهای گنبد، کاشمر، رشت، بندر انزلی، فریدونکنار، صومعه سرا، ورامین، زاهدان، شوشتر، رفسنجان، تنگستان، بوشهر، رباط کریم، رودبار، هریس و سروستان عازم جبهه های جنگ شدند. روزنامه جمهوری اسلامی در گزارشی از این اعزامها نوشت: «گروهی از مدافعان و جانبازان اسلام و انقلاب اسلامی و یاوران و پیروان مکتب سرخ حسینی و عاشقان زیارت کربلای سالار شهیدان حضرت حسینبنعلی(ع) امروز با بدرقه گرم مردم راهی جبهه های نبرد حق علیه باطل شدند.» همچنین این روزنامه در بخشی از این گزارش با اشاره به هفته جهاد سازندگی اضافه کرد: «در ششمین روز از هفته جهاد و در ادامه سیل عظیم عزیمت نیروهای بسیجی و سپاهی به جبهه های نور علیه ظلمت، ظهر امروز، گروهی از جهادگران جهاد سازندگی از شهرهای آذرشهر، اسکو، گوگان، شبستر، اردبیل، گرمی، مشکین شهر، سراب، خلخال، اهر، پارسآباد و بیلهسوار مغان استان آذربایجا نشرقی با تخصصهای گوناگون مورد نیاز جبهه های جنگ برای یاریرساندن به سلحشوران پرتوان اسلام عازم مناطق عملیاتی شدند.» همچنین با فرارسیدن تعطیلات تابستانی مدارس گروهی از دانشآموزان اسفراین و معلمان این شهرستان برای بازسازی مناطق دشت آزادگان به این منطقه اعزام شدند.[۲۳]

گزارش - 6

6. امروز در بغداد، پایتخت عراق، تدابیر شدید امنیتی به اجرا گذاشته شد و تمام راههای منتهی به این شهر به شدت تحت کنترل قرار گرفت. خبرگزاری رویتر در گزارشی از بغداد وضعیت این شهر را غیرعادی توصیف کرد و افزود: «از صبح امروز، تدابیر شدید امنیتی در این شهر و راههای منتهی به آن به اجرا گذاشته شده است. نیروهای امنیتی در جادههای منتهی به بغداد مستقر شده و تمامی خودروها را متوقف کرده و بازرسی میکنند.» رویتر در گزارش خود با بیان اینکه هیچ اطلاعرسانی رسمی درخصوص برقراری تدابیر شدید امنیتی نشده است، به نقل از منابع غیررسمی اعلام کرد این اقدامات برای کنترل و جلوگیری از ورود افرادی است که از ایران به مرزهای عراق روانه شدهاند.[۲۴] این خبرگزاری اضافه کرد: «مأمورین امنیتی که به کلاشینکف روسی مجهز هستند، بر سر راههای منتهی به شهر بغداد و همچنین مناطقی در مرکز بغداد، مستقر شده و با توقف خودروها سؤالاتی از رانندگان به عمل میآورند. این اقدامات یک افزایش چشمگیر در تدابیر امنیتی در پایتخت عراق است که غیرعادی است.» این خبرگزاری به نقل از دیپلماتهای مقیم بغداد درمورد علت این وضعیت افزود: «در هفته جاری، به مقر پلیس امنیتی حمله شده است، لکن از جزئیات این حمله گزارشی در دست نیست، ولی صدام دست به اقدامات بی رحمانه زیرزمینی علیه حملات انتحاری و بمبگذاری مخالفین زده است.»[۲۵]

گزارش - 7

7. پیشنهاد روز گذشته رئیس مجلس شورای اسلامی درخصوص تعمیم آتشبس در حمله به غیرنظامیان به خودداری از حمله علیه خطوط کشتیرانی در خلیجفارس، با استقبال برخی کشورهای منطقه و مخالفت صریح عراق روبهرو شد. یونایتدپرس از ابوظبی گزارش داد: «عربستان سعودی و کویت ظاهراً از پیشنهاد ایران برای گسترش دامنه توافق با عراق بر سر خودداری از حمله به اهداف غیرنظامی استقبال کردند. رادیو ریاض پیشنهاد آقای هاشمی رفسنجانی را مثبت و شایسته تشویق توصیف کرد و روزنامه کویتی الرأی العام به نقل از یک مقام عالیرتبه کویتی که نخواست نامش فاش شود، نوشت که باید با این پیشنهاد ابراز همفکری شود. ازنظر سعودیها تغییری در موضع ایران بروز کرده که شواهد آن بهسرعت درحال آشکارشدن است. ازنظر آنها مقامات ایران متقاعد شدهاند که دستیابی به یک راهحل قاطع نظامی در جنگ غیرممکن است و ازاینرو برای اولین بار شروع به گفتوگو و برقراری رابطه کردهاند.»[۲۶] بااینحال، لطیف نصیف جاسم وزیر فرهنگ و اطلاعات عراق، اظهارات هاشمی رفسنجانی را بیهوده توصیف کرد و گفت: «هیچ مطلب تازهای در این اظهارات نیست. او باید درباره مقاصد کشورش توضیحات بیشتری بدهد. اگر مقصود وی این است که عراق از حمله به کشتیهای ایرانی، بدون تضمین حق کامل استفاده از بنادر، آبراه و کشتیرانی آزاد خودداری کند، در اینصورتعراق قویاً این روش را رد کرده و قطعاً به حملات علیه کشتیها ادامه خواهد داد.» وی افزود: «اگر ایران مایل است روش جدیدی ارائه دهد، بهتر است موضع خود را در قبال قطعنامه 540 شورای امنیت که تأمینکننده منافع تمامی طرفهاست، مشخص نماید.»[۲۷] دولت امریکا ضمن استقبال از آتشبس در خلیجفارس، پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران را مبهم دانست. رادیو امریکا به نقل از سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا گفت: «امریکا از هرگونه کاهش جنگ در خلیجفارس استقبال میکند، اما مقصد و منظور ایران هنوز واضح و آشکار نیست.»[۲۸] روزنامه های پرتیراژ پاکستان در سرمقاله های خود از پیشنهاد ایران مبنیبر خودداری از حمله به کشتیها در خلیجفارس تمجید کردند. روزنامه جنگ ضمن استقبال از پیشنهاد ایران درمورد گسترش آتشبس به خلیجفارس نوشت: «جهان اسلام منتظر جواب عراق نسبت به این پیشنهاد است و اگر عراق جواب عاقلانهای دهد، مقدمات کار برای پایاندادن به جنگ فراهم خواهد شد.»[۲۹] رادیو بیبیسی در تحلیلی از وضعیت خلیجفارس و پیشنهاد ایران، با اشاره به چهار ماه حمله عراق به بنادر ایران و اقدامات تلافیجویانه ایران علیه نفتکشهای سعودی و کویتی و بروز اختلال در صدور نفت از منطقه به کشورهای غربی گفت: «توقف حملات در خلیجفارس میتواند آسودگی خاطر خدمه کشتیها، دولتهای منطقه و کشورهای صنعتی را به همراه داشته باشد. کشورهایی که مصارف صنعتی و بهبود اقتصادشان به شدت وابسته به نفت خلیجفارس است.» این رادیو درمورد پیامدهای قبول این آتشبس برای ایران افزود: «اگر موافقت بین دو کشور در عدم حمله به کشتیرانی در خلیجفارس حاصل میشد، به ایران امکان میداد که منابع خود را در جبهه های جنگ زمینی متمرکز کند.»[۳۰] نیوز لتر نشریه صنعتی چاپ انگلستان نیز در تحلیلی از وضعیت خلیجفارس مدعی شد صنعت نفت کشورهای غربی دیگر از جنگ ایران و عراق بیمی ندارد و این کشورها درصدد کاهش میزان ذخایر نفتی خود هستند. این نشریه نوشت که اوضاع منطقه خلیجفارس درحال عادیشدن است و کشورهای صنعتی از ذخیرهکردن بیشتر نفت خودداری کرده و درصدد استفاده از ذخایر راهبردی خود که در دو ماه اخیر ذخیره کردهاند، هستند.[۳۱] روزنامه امریکایی واشنگتن پست نیز در تحلیلی از پیامدهای بحران در خلیجفارس نوشت: «بعضی از کشورهای خلیجفارس به ویژه امارات متحده عربی از این اوضاع بهره میگیرند؛ صادرات نفت کویت و ایران کاهش یافته و [صادرات] امارات افزایش یافته است. حملات در خلیجفارس بیش از همه کشورها به ضرر ایران است. صادرات نفت ایران از جزیره خارک که معمولاً یک میلیون و ششصد هزار بشکه [در روز] بود، اکنون به 600 هزار بشکه در روز کاهش یافته است و حتی در اوایل خرداد به صفر نزدیک شد. باوجوداین، نبرد در خلیجفارس تأثیری در صادرات نفت که مهمترین مسئله برای تولیدکنندگان نفت و مصرفکنندگان غربی است، نداشته است.»[۳۲]

گزارش - 8

8. معاون نخستوزیر و وزیر امور خارجه کویت در مصاحبهای با یک نشریه عربزبان چاپ لندن خواستار حل وفصل بحران خلیجفارس و جنگ ایران و عراق از راههای دیپلماتیک شد و از مواضع سوریه و مصر درزمینه تلاش برای پایاندادن به جنگ قدردانی کرد. شیخ صباح الاحمد الصباح گفت: «کویت به دنبال راه حلهای دیپلماتیک برای حل بحران خلیج [فارس] میباشد، اما از دفاع از هرگونه حملهای غافل نخواهد ماند.» وی حمله دو سال پیش به پالایشگاههای کویت را به ایران نسبت داد و مدعی شد: «اگر ایران به کویت حمله کند، کویت بهاندازه کافی سلاحهای بلوک غرب و شرق را در اختیار دارد که از خاک خود دفاع نماید و در این راه کشورهای حوزه خلیج [فارس] نیز در کنار کویت هستند.» معاون نخستوزیر کویت درمورد خودداری امریکا از فروش موشکهای استینگر به کویت اظهار کرد: «ما باید تصور دخالت مستقیم امریکا در منطقه را از ذهن خود بیرون کنیم.» وزیر امور خارجه کویت ضمن ستایش از نقش مصر و سوریه گفت: «دیدار عبدالحلیم خدام معاون رئیسجمهوری سوریه، از تهران نشاندهنده این است که سوریه پشتیبان کشورهای حوزه خلیج [فارس] است.»[۳۳] روزنامه انگلیسی آبزرور نیز در گزارشی از وضعیت خلیجفارس، تلاش امریکا برای اسکورت نفتکشهای کویتی را برخلاف نظر مقامات کویتی ذکر کرد و نوشت: «کویت از اینکه نفتکشهای آن برخلاف میلش ازسوی کشتیهای جنگی امریکا در خلیجفارس اسکورت میشود، نگران است.» این روزنامه به نقل از سخنگوی یکی از شرکتهای کویتی افزود: کشتیهای کویت اسکورت نمیخواهند، کشتیهای امریکایی با شکستن سکوت رادیویی و نزدیکشدن به نفتکشهای کویتی، عملاً آنها را به مخاطره میاندازند. باوجود حضور نظامی قابلتوجه امریکا در منطقه، آبزرور به نقل از مقامات امریکایی اضافه کرد تا زمانی که تنگه هرمز مسدود نشده است، امریکا در خلیجفارس مداخله نخواهد کرد و دولتهای حاشیه جنوبی خلیجفارس نیز میگویند تمایل دارند خودشان مسئولیت دفاع از کشورهایشان را برعهده داشته باشند.[۳۴]


منابع و مآخذ روزشمار 1363/03/26

  1. سند شماره 300026 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 27/3/1363.
  2. سند شماره 80338 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا2 (فرماندهی اطلاعات) به سماجا3 (مرکز فرماندهی)، 27/3/1363.
  3. سند شماره 300026 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، 27/3/1363.
  4. سند شماره 175651 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی فرماندهی لشکر92 زرهی، شماره 45، 27/3/1363، ص2.
  5. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 92، 30/3/1363، ص27.
  6. سند شماره 406728 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای عملیاتی قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب (رکن3)، شماره 89، 27/3/1363، ص3؛ و - سند شماره 417112 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (سپاه) به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (ارتش)، 2/4/1363.
  7. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 92، 30/3/1363، ص27.
  8. سند شماره 58759 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش وضعیت روزانه ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی (اداره سوم)، شماره 93، 31/3/1363 ص2؛ و - سند شماره 406759 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاجا (رکن3) به مرکز فرماندهی ژاجا (رکن3) 30/3/1363.
  9. سند شماره 341835 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری سقز به استانداری کردستان، 28/3/1363.
  10. سند شماره 338486 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از باقیمانده لشکر28 به استانداری کردستان، 1/4/1363.
  11. سند شماره 431958 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه سلماس به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 27/3/1363؛ و - سند شماره 406911 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات ستاد منطقه11 سپاه به طرح و عملیات ستاد منطقه11 سپاه، 28/3/1363.
  12. سند شماره 432014 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه سلماس به ستاد منطقه11 سپاه، 28/3/1363.
  13. سند شماره 293496 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن2) به استاندار کردستان، 30/3/1363.
  14. سند شماره 431947 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پیرانشهر به فرماندهی سپاه منطقه11، 26/3/1363.
  15. همان.
  16. سند شماره 431942 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه سردشت به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 26/3/1363.
  17. سند شماره 302496 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه سپاه کردستان به استانداری کردستان، 28/3/1363.
  18. سند شماره 406869 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش خبری روزانه فرماندهی منطقه11 (قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)) به فرماندهی کل سپاه پاسداران، 27/3/1363 ص3.
  19. سند شماره 431962 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه سلماس به سپاه پاسداران منطقه11، 27/3/1363.
  20. سند شماره 432007 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه مهاباد به فرماندهی سپاه منطقه11، 28/3/1363.
  21. سند شماره 119214 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) به فرماندهی کل سپاه، 26/3/1363.
  22. روزنامه اطلاعات، 27/3/1363، ص3؛ و - روزنامه کیهان، 27/3/1363، ص2.
  23. روزنامه جمهوری اسلامی، 27/3/1363، ص2.
  24. همان، ص3.
  25. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 89، 27/3/1363، ص26، بغداد - خبرگزاری رویتر.
  26. همان، صص 11 و 12، ابوظبی - خبرگزاری یونایتدپرس.
  27. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 92، 30/3/1363، ص27.
  28. همان، ص17، رادیو امریکا.
  29. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 90، 28/3/1363، ص10، اسلام‌آباد - خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  30. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 89، 27/3/1363، ص36، رادیو بی‌بی‌سی.
  31. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 90، 28/3/1363، ص22.
  32. همان، صص 27 و 28، رادیو امریکا.
  33. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 89، 27/3/1363، ص20، لندن - خبرگزاری کویت.
  34. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 90، 28/3/1363، ص11.