1359.06.17
| روزشمار جنگ سال 1359 1359.06.17 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هفده شهریور |
| تاریخ شمسی | 1359.06.17 |
| تاریخ میلادی | 8 سپتامبر 1980 |
| تاریخ قمری | 28 شوال 1400 |
گزارش - 522
به‌دنبال حملات اخیر ارتش عراق به نواحی مرزی قصرشیرین و ایلام و سقوط منطقة خان‌لیلی در روز گذشته، امروز دولت عراق* یادداشتی را درخصوص مناطقی که تعلق ملی آنها براساس عهدنامة 1975 الجزایر تغییر یافته است، به کاردار سفارت ایران در بغداد تحویل داد. در این یادداشت اعلام شده بود: ارتش عراق در اجرای حقوق قانونی خود برای دفاع از خویش ناگزیر شده است که زین‌القوس و سایر اراضی عراق را که ایران در تصرف داشت، اشغال کند.**[۱]
گزارش - 523
پس از درگیری‌های شدید مرزی روز گذشته، میان قوای زمینی، هوایی و آتشبارهای سنگین ایران و عراق در مناطق مرزی قصرشیرین تا سومار که به سقور منطقة خان‌لیلی و 8 پاسگاه آن انجامید، امروز نیز درگیری‌ها در این مناطق ادامه یافت و ازجمله پاسگاه برجاحمدی از ساعت 7 صبح تا 17 امروز، زیر آتش تو÷خانه عراق قرار گرفت.[۲] در گزارش گروهان قصرشیرین مواردی از درگیری‌های امروز این منطقه آمده است. بنا بر این گزارش: «یک جت فانتوم اف14 به شماره 591 در ساعت 13:20 دقیقه که ازطرف قصرشیرین به‌طرف خانقین در حرکت بود به‌محض ورود به آسمان عراق توسط پدافند عراقی مورد اصابت قرار گرفت و سقوط کرد. خلبان آن سرگرد محمد اسکندری بااینکه با شلیک پدافندهای عراقی، به‌شدت مجروح شده بود، میان قوای دو طرف با چتر به زمین نشست و تلاش عراقی‌ها برای دستگیری وی به‌خاطر حملة متقابل قوای خودی مستقر در پاسگاه خسروی به این سمت، به نتیجه نرسید و خلبان مزبور نجات یافت. اما چتر نجات کمکخلبان وی، ستوان خلبان ستوان یکم علی ایلخانی، براثر اصابت گلوله پدافندهای دشمن، پاره می‌شود و وی در نزدیکی گمرک خسروی سقوط کرد و به شهادت رسید.»[۳] گزارش خبرنگار کیهان به نقل از فرماندار قصرشیرین، نیز حاکی است که یک فروند بالگرد خودی نیز در منطقة مرزی سرپل‌ذهاب سقوط کرده است.[۴] در همین حال افراد گروهان خان‌لیلی و پاسگاه‌های هشت‌گانة تابع آن، که دیروز شدیدترین درگیری را شاهد بودند و تا ظهر امروز در تصرف نیروهای عراقی قرار داشتند، امروز ازطریق ارتفاعات هم‌جوار اقدام به عقب‌نشینی کرده، 23 نفر از آنان حدود ظهر به یکی از واحدهای توپخانة ارتش رسیدند. ساعاتی بعد تعدادشان به 75 نفر رسید.[۵] اما بعدازظهر امروز، با تقویت مرزی، نیروهای خودی برای بازپس‌گیری پاسگاه‌های گروهان خان‌لیلی که در تصرف عراقی‌ها بود، دست به حملاتی زدند که در آن 8 تن از نیروهای خودی مجروح شدند.[۶] در ساعت 17:50 دقیقه، اعلام شد که پاسگاه‌های تنگاب‌نو، خسروی و ولدکشته نیز همچنان با مهاجمان عراقی درگیر بوده و زیر آتش شدید آنان قرار دارند و پاسگاه قلعه‌سفید نیز تقاضای کمک دارد.[۷] در جنوب این منطقه، نفت‌شهر و سومار، نیز درگیری‌ها ادامه یافت ازجمله: پاسگاه نفت‌شهر اعلام کرد که در ساعت 17:40 دقیقه امروز، 4 فروند هواپیمای عراقی به آسمان نفت‌شهر تجاوز کردند که براثر تیراندازی مأموران پاسگاه به‌وسیلة کالیبر50، دو فروند از هواپیماهای عراقی، یکی در روبه‌روی پاسگاه سه‌تپان و دیگری در نزدیکی چقاشیرگه سقوط کرده، آتش گرفتند. درپی این تجاوز هوایی مرزبان ایران رسماً به مرزبان عراق اعتراض کرد.[۸]
در ساعت 19 نیز 7 فروند بالگرد عراقی در نوار مرزی کشور جمهوری اسلامی پرواز و به حریم هوایی ایران تجاوز کردند. بر اثر تیراندازی نیروهای پاسگاه ژاله‌پناه به‌سوی آنها یکی از بالگردها در خاک عراق سقوط کرد. گروهان سومار ضمن اعلام این خبر افزوده است که هر آن احتمال حمله نیروهای عراقی به پاسگاه ژاله‌پناه می‌رود.[۹] آخرین خبر از قصرشیرین نیز حاکی است که از ساعت 21 امروز، شهر قصرشیرین و خسروی زیر آتش شدید توپخانه سنگین عراق قرار گرفت که براثر این حملات 7 نفر از اهالی زخمی شدند. این آتشباری نیم‌ساعت به طول انجامید که با پاسخ‌گویی متقابل آتشبارهای ایران، حملات عراقی‌ها قطع شد.[۱۰] به گزارش سپاه در این حملة آتشباری، علاوه‌بر مجروح‌شدن افراد مزبور، تعدادی از مغازه‌های شهر قصرشیرین نیز خسارت دیدند. این گزارش می‌افزاید: «عکس‌العمل نیروهای مسلح ارتش در مقابل حملة شدید توپخانه عراق، ناچیز می‌باشد و امکان حملة شدیدی توسط عراق و تصرف قصرشیرین زیاد است.»[۱۱] ضمناً در تمام طول شب تا روشنایی صبح، آب و برق شهر قصرشیرین قطع می‌باشد.[۱۲] درگیری‌های امروز هرچند موجب بازپس‌گیری مناطق اشغالی روز قبل نشد، اما تلفاتی را به ارتش عراق وارد آورد؛ ازجمله عراق که هیچ‌گاه به تلفات خود اقرار نمی‌کند، به انهدام یک فروند جنگندة خویش اعتراف کرد. در گزارش ستاد لشکر92 زرهی ایران به استانداری آمده است که خبر این سقوط امروز از رادیو تلویزیون عراق پخش شده است. در گزارش آمده است: «[درمورد] هواپیمای نظامی که توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران سرنگون شده بود مقامات عراقی جهت انحراف اذهان عمومی، وانمود کردند هواپیمای فوق نقص فنی داشته و [خلبان آن] به‌خاطر اینکه به مخازن نفتی خانقین و مردم شهر برخورد نکند حاضر به پرش نشده و درنتیجه خلبان کشته شده است و ازطرف صدام حسین به درجة سرهنگی ارتقا یافته است.»[۱۳] یادآوری می‌شود عراق که خود باعث وقوع درگیری‌های شدید مرزی چند روز گذشته، به‌ویژه دیروز و امروز میان قوای مسلح ایران و عراق بوده است، در یک حرکت سیاسی کوشید واقعیت را وارونه بازتاب دهد. خبرگزاری فرانسه از بغداد عنوان کرد که شامگاه امروز، «یک سخنگوی وزارت دفاع عراق به ایران هشدار داد و تهدید کرد هرگونه تجاوز به مرزهای این کشور با عکس‌العمل و پاسخ شدید همراه خواهد بود. این سخنگو سپس نیروهای مسلح ایران را متهم کرد که بانی حوادث و برخوردهای مرزی میان دو کشور میباشند. سخنگوی وزارت دفاع عراق ضمن اعلام این مطلب که نیروهای ایرانی با این تجاوزات اصول حقوق بین‌المللی را نقض کرده‌اند افزود کشورش هر جنگ‌طلبی را که با آتش بازی کند، به‌شدت تنبیه خواهد کرد.»[۱۴]
گزارش - 524
تهاجم نیروهای عراقی در منطقة میانی ـ مناطق مرزی ایلام ـ که یکی از اهداف اصلی آنان، یعنی میمک در آنجا واقع است، مرتباً شدیدتر می‌شود. امروز نیز این تهاجمات ادامه یافت. درگیری‌ها در منطقة میمک، صالح‌آباد و مهران پراکنده بود و پاسگاه‌های هلاله، نی‌خزر، تلخاب و بازرگان، ضمن پرداختن به اقدام متقابل درخواست نیرو کردند.[۱۵] اما درگیری پاسگاه چیلات، یکی از شدیدترین درگیری‌های امروز بود. عراقی‌ها که از ساعت 14:30 دقیقة روز گذشته، این منطقه را زیر آتش گرفته و بهسمت آن پیشروی کرده بودند، با مقاومت نیروهای خودی و بعد از تحمل تلفات سنگین، ساعت 50 دقیقه پس از نیمه‌شب، مجبور به عقب‌نشینی شدند. ولی امروز با طلوع خورشید مجدداً با تمرکز تعداد بیشتری از نیروهای زرهی و پیاده در این قسمت همراه آتشباری سنگین، خود را برای حمله گسترده در منطقه چیلات آماده کرده‌اند، به‌طوری‌که گروهان دهلران اعلام کرد، درصورتی‌که اقدام عاجلی برای مقابله با دشمن انجام نشود، احتمال دارد نیروهای خودی مواضعشان را ترک کنند. دراین‌مورد، میان قوای پشتیبانی و حدود وظایف آنها اختلافاتی بروز کرده است: لشکر92 زرهی خوزستان، ضمن اینکه تقویت گروهان دهلران را از وظایف هنگ ایلام و ناحیة کرمانشاه و نیز تیپ84 خرم‌آباد دانسته، اعلام کرده که در حد مقدورات خود به تقویت این منطقه کمک کرده است و درصورت نیاز به تقویت بیشتر، از تیپ84 خرم‌آباد تقاضا کنید.[۱۶] به‌هرحال، نیروهای زرهی عراقی امروز در این قسمت تجدیدقوا کرده و با گسیل نیروی زرهی و افراد پیاده و کندن کانال و حملات آتشباری خمسه خمسه از پشت پاسگاه چناره در یک کیلومتری غرب پاسگاه چیلات، این منطقه و اطراف آن را زیر آتش شدید خود گرفته‌اند.[۱۷] نیروهای عراقی در یک اقدام تهاجمی سعی کردند با ایجاد پرده دود ازطریق پرتاب خمپاره‌های دودانگیز، ضمن حرکت به‌سوی تپه مشرف به پاسگاه چیلات، آن را به تصرف خود درآورند. نیروهای مستقر در این پاسگاه تقاضای کمک و پشتیبانی هوایی کردند.[۱۸] در این حمله یک گروهبان سوم به نام رفیعی به اسارت عراقی‌ها درآمد و تعدادی سلاح و بی‌سیم نیز به دست آنها افتاد. همچنین، در این تهاجم که با مشارکت عوامل مسلح داخلی وابسته به عراق صورت می‌گرفت، پسر یکی از متنفذترین افراد ضدانقلاب محلی به نام حاج‌بایزیدی کشته شد.[۱۹] بااین‌حال، نیروهای ایران در پاسگاه چیلات، در یک اقدام متقابل در ساعت 13:30 دقیقه امروز، به پاسگاه مقابل؛ یعنی پاسگاه خزانه میزار عراق حمله کردند. در این درگیری شدید که تا ساعت 21:30 دقیقه شب، به طول انجامید نیروهای عراقی متحمل خسارات زیادی شدند؛ ازجمله 3 خودروی گاز، یک زیل، یک تانکر بنزین و 3 تانک زرهی عراق منهدم شد و خسارات شدیدی به مهمات و سنگرهای دشمن وارد آمد، به‌طوری‌که عراقی‌ها مجبور به ترک پاسگاه خود شده، بخشی از پاسگاه آنان نیز نابود و تعداد زیادی از قوای دشمن در حین عقب‌نشینی کشته شدند.[۲۰] «گزارش مرزبانی دهلران همچنین حاکی است که در منطقة مزبور از ساعت 14:30 دقیقه امروز، با همکاری مأمورین ارتشی و برادران پاسدار با مأمورین عراق درگیری [بود] و به کلیات عملیات آنان پاسخ داده شد.»[۲۱] اما عراقی‌ها مجدداً در این منطقه از ساعت 16 تا 17 امروز، با ارسال 20 دستگاه خودرو حامل تدارکات و نفرات و استقرار در مواضع خود، دست به تقویت نیرو و تدارکات زدند.[۲۲] درنهایت، هنگ ژاندارمری ایلام آخرین وضعیت گروهان‌های مرزی این منطقه را تا ساعت 20 امروز بدین شرح اعلام کرد: الف) گروهان دهلران: پاسگاه چیلات این گروهان همچنان درگیری شدیدی دارد. ب) گروهان صالح‌آباد: پاسگاه‌های انجیره، شوروشیرین، هلاله و نی‌خزر گاه‌گاهی درگیری دارند. ج) گروهان مهران: گروهان مذکور درگیری ندارد، اما گزارش پاسگاه فرخ‌آباد حاکی است که عراق در ساعت 18:30 دقیقه امروز، پاسگاه‌های کله‌شرقی و دراجی خود و مابین آن دو را با نیرو و تجهیزات دیگر تقویت کرده است. د) گروهان موسیان نیز امروز درگیری نداشته است.[۲۳]
گزارش - 525
تحرکات عراق امروز نیز در مناطق مرزی خوزستان ازجمله مناطق هم‌جوار سوسنگرد، بستان و نیز خرمشهر و آبادان در قالب تقویت نیرو، تجهیزات و ایجاد استحکامات و حفر سنگرها و کانال‌های جدید و شناسایی‌های هوایی و زمینی و نیز ازطریق عوامل داخلی ادامه داشته است. دراین‌زمینه، گزارش گروهان هوزگان حاکیاز جاده‌سازی و سدبندی و همچنین، نقشه‌برداری در جنوب‌شرقی پاسگاه کوشک است. گزارش گروهان بستان نیز حاکی است که: «در ساعت 14، تعداد 6 دستگاه جیپ حامل توپ106 ازطرف پاسگاه فکه عراق به‌طرف پاسگاه طاوسیه عراق درحال حرکت مشاهده شدند.»[۲۴] یک گزارش دیگر از گروهان بستان حاکیاز تقویت پاسگاه‌های دویرج، رشیدیه و طاوسیه عراق ازلحاظ نیرو و نیز با 7 خودرو مجهز به تفنگ106 میلی‌متری است.[۲۵] شناسایی هوایی عراق نیز ادامه یافت و برای چندمین روز متوالی، امروز نیز در ساعت 23:30 دقیقه، یک فروند هواپیمای عراقی روبه‌روی البوارین در منطقة پاسگاه مؤمنی، وارد حریم ایران شد. مرزبان درجة یک خرمشهر در یادداشتی رسمی به مرزبان بصره، مراتب اعتراض شدید ایران را به این تجاوز هوایی اعلام کرد.[۲۶] همچنین، آتشبار مستقر در فرودگاه آبادان اعلام کرد که امروز یک هواپیمای میگ عراقی را سرنگون کرده است.[۲۷] این خبر را ساکنان جزیرة مینو که صدای انفجار آن را در خاک عراق شنیده‌اند و نیز رسانه‌های عراق ازجمله تلویزیون این کشور تأیید کردند.[۲۸] از سوی دیگر، عراق نه‌تنها ازطریق گشت‌های مکرر هواپیماهای خود اقدام به شناسایی مناطق مرزی، به‌خصوص خرمشهر و آبادان می‌کند، ازطریق اعزام نیروهای ایرانی وابسته به خود نیز، به این کار مبادرت می‌ورزد. دراین‌زمینه، گزارش منابع اطلاعاتی خودی حاکی است: «عراقی‌ها از راه شلمچه و کوت، 25 نفر خرابکار به ایران نفوذ داده‌اند که آنها از عناصر ساواک میباشند. منظور آنها نقشه‌برداری از راه‌های ایران است تا اینکه مناطق حساس را بمباران کنند؛ به‌طوری‌که شنیده شده عراق می‌خواهد زندان‌های ایران مخصوصاً در خوزستان را بمباران کند زیرا اکثر زندانیان از خرابکاران ایرانی و عراقی هستند.»[۲۹] یک گزارش دیگر، از تحرکات عوامل داخلی وابسته به عراق در منطقه سابله تابع بستان خبر می‌دهد. بنا به این گزارش، «شخصی به نام سیدخلف ساکن سوبله [سابله] اخیراً به استخدام جبهه عراق درآمده و مأموریت دارد که از اهالی مرزنشین جهت دیدن دوره خرابکاری دعوت به عمل بیاورد. ضمناً شخص مذکور هر بیست روز یک بار جهت آموزش کوتاه‌مدت به کشور هدف به‌طور غیرمجاز مسافرت می‌نماید.»[۳۰] گزارش مشابه دیگری نیز حاکی است که «در ساعت 23:30 دقیقه امروز، صدای انفجار در ضلع شرقی گروهان هوزگان تابع هنگ سوسنگرد شنیده شد که پس از بررسی ازسوی مأمورین پاسگاه مشخص گردید که مربوط به انفجار یک بمب در ساختمانی مخروبه و متروکه بوده است. تحقیقات درمورد شناسایی عاملین ادامه دارد.»[۳۱] دراین‌حال «صدای امریکا نیز از قول رادیو اهواز، گزارش داد به‌علت وضع حساسی که در خوزستان پیش آمده، به کلیة واحدهای آن استان دستور آماده‌باش داده شده است. رادیو اهواز درضمن به کلیة افراد نظامی که آموزش دیده‌اند دستور داد تا با جمعیت اسلامی در لشکر شماره 92 اهواز تماس بگیرند.»[۳۲]
گزارش - 526
در مناطق کردنشین، درگیری‌ها در محورهای بانه ـ سردشت و نقده ـ اشنویه و نیز در ارومیه، سلماس و شاهین‌دژ با شدت کمتری رخ داد. در سنندج نیز تحرکات تبلیغاتی گروه‌های سیاسی غیرقانونی بهبهانۀ طرف‌داری از احمد مفتی‌زاده و نیز ادامة پاک‌سازی شهری خودی قابلذکر است. در محور بانه ـ سردشت، پیشروی ستون اعزامی از بانه به سردشت همچنان ادامه دارد و در چند روز گذشته و امروز تلفات سنگینی به مهاجمان مسلح ضدانقلاب وارد شده است.[۳۳] این ستون که متشکل از ارتش و سپاه است صبح امروز در بیست کیلومتری سردشت بود و تا حدود ساعت 12 به ده کیلومتری سردشت رسید و پیشروی ادامه یافت.[۳۴] دراین‌حال، امروز پادگان و پایگاه ملاشیخ سردشت زیر آتش انواع سلاح‌های سبک و سنگین گروه‌های مسلح معارض با نظام قرار گرفت که با آتش متقابل نیروهای توپخانة پایگاه تلفات سنگینی به مهاجمان ضدانقلاب وارد آمد.[۳۵] در محور نقده ـ اشنویه، ستون ارتش که شامگاه امروز با هدف پاک‌سازی مسیر و گرفتن اشنویه، ازطرف نقده به‌سوی اشنویه حرکت کرده بود،[۳۶] با طایفة زرین‌گلابی برخورد کرده و 2 کشته داد.[۳۷] در این درگیری، یک ماشین ارتش حامل آرد به دست افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی افتاد و 2 سرباز وظیفه شهید و 4 نفر دیگر به گروگان گرفته شدند.[۳۸] در ارومیه گزارش ژاندارمری حاکی است: «40 تن از افراد حزب دمکرات در ساعت 20 امروز، مسلحانه به قریه حیدرلو واقع در حوزة ارومیه حمله کردند که درنتیجة تیراندازی مهاجمین، یک نفر از اهالی کشته و یک نفر مجروح و یک نفر به گروگان گرفته و پس از واردکردن خسارت به تراکتورهای اهالی و منزل مسکونی حاج سیف‌الله رحمتی، یک دستگاه جیپ سیمرغ متعلق به یکی از اهالی را به سرقت برده و متواری می‌شوند.»[۳۹] در سلماس، درگیری اطراف این شهر که از شب پیش شروع شده بود تا ساعت 13 امروز به طول انجامید. این درگیری زمانی رخ داد که گروه ضربت متشکل از پیشمرگان مسلمان کرد به سرپرستی ظلمات مامدی و افراد کمیتة انقلاب اسلامی و جوانمردان ژاندارمری سلماس به‌منظور پاک‌سازی روستای کوزه‌رش، عازم این روستا بودند[۴۰] که «در دو نقطه یعنی روستای کش‌کاویج و حاج‌جفان هدف حمله افراد سنار مامدی قرار گرفتند، که با پشتیبانی پایگاه کوزه‌رش و اعزام هلیکوپتر و کوبیدن مواضع اشرار، 4 نفر از اشرار کشته و 3 نفر زخمی و 4 اسب آنها سقط و 2 قبضه سلاح کشف و 2 نفر از افراد گروه ضربت و ظلمات مامدی مجروح گردیدند.»[۴۱] دربارة شاهین‌دژ، ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی شامگاه امروز به نیروی زمینی ارتش اعلام کرد: «برابر خبر واصله از مراغه، در نزدیکی شاهین‌دژ، حدود 30 نفر از برادران پاسدار بههمراه فرمانده سپاه شاهین‌دژ و تنی چند از شورای فرماندهی [سپاه] شاهین‌دژ و بخشدار این شهر در محاصره شدید مهاجمین قرار گرفته و تقاضای نیروی کمکی از نیروی زمینی نموده‌اند که با هماهنگی سپاه شاهین‌دژ به منطقه اعزام شوند. دستور فرمایید دراین‌مورد اقدام بایستی انجام گیرد.»[۴۲] همچنین به گزارش روابط عمومی سپاه پاسداران ارومیه، «ساعت 4 بامداد امروز، براثر انفجار یک مین ضدنفر در جادة میاندوآب به شاهین‌دژ به یک تراکتور خساراتی وارد آمد.» بنا به همین گزارش، در ساعت 6 بامداد امروز نیز یک مین دیگر با هوشیاری افراد سپاه پاسداران در منطقة مذکور کشف و خنثی شد.[۴۳] از باینگان نیز خبر می‌رسد که «از ساعت 19 تا 22 امروز، مناطق وزرپوچ و سردانی واقع در بخش باینگان و نیز مقر سپاه پاسداران این بخش توسط نیروهای مهاجم وابسته به بعث عراق زیر آتش سلاح‌های سنگین قرار گرفت، که با هوشیاری برادران ارتشی و پیشمرگان مسلمان کرد و پاسداران انقلاب به این حملات شدیداً پاسخ داده شد. در این درگیری 4 تن از مهاجمین کشته و 6 تن از آنها مجروح شدند.»[۴۴] در سنندج، سازمان پیشمرگان مسلمان کرد اعلام کرد: «امروز در خیابان 17 شهریور سنندج، مغازه یکی از افراد ضدانقلاب که اینک متواری است مورد بازرسی قرار گرفت که طی این بازرسی چند دستگاه چاپ و فتوکپی و تکثیر از این مکان به دست آمد.»[۴۵] دراین‌حال، در راه‌پیمایی امروز گروهی از عوامل وابسته به گروه‌های سیاسی غیرقانونی در سنندج، عده‌ای به طرف‌داری از احمد مفتی‌زاده چنین شعار می‌دادند: "خواست مفتی‌زاده، خواست خلق کرد است". در گزارش این تظاهرات آمده است که این طرف‌داران نمی‌خواهند ازطریق مفتی‌زاده، برنامة عزالدین حسینی را تکرار کنند.[۴۶] در کرمانشاه، بنا به اعلام روابط عمومی سپاه پاسداران غرب کشور: «70 نفر از افراد فریب‌خورده که تاکنون در دامن حکومت متجاوز عراق بودند خود را تسلیم کردند.» براساس این گزارش، «این عده شامگاه امروز خود را در منطقه دالاهو بههمراه 70 قبضه سلاح تسلیم فدائیان امام مستقر در پاسگاه‌های مرزی نمودند.»[۴۷]
گزارش - 527
روزنامة فرانسوی لوموند در شمارة امروز خود مصاحبه‌ای با یکی از اعضای کمیتة مرکزی حزب دمکرات کردستان به نام هدی انجام داده و به نقل از وی آورده است: نیروهای دولتی (ارتش جمهوری اسلامی ایران) و پاسداران (سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)، اکثر شهرهای کردنشین ازجمله سنندج، سقز، بانه، مریوان و... را تحت کنترل خود دارند. به گزارش لوموند: «آقای هدی حزب کومه‌له را مورد انتقاد و اتهام شدید قرار داده و گفته است "دستورات حزب کومه‌له مبنی‌بر مطرح‌کردن هرچه بیشتر شعار سرنگونی دولت تهران، خسارات جبران‌ناپذیری برای مردم کردستان به بار آورده است." آقای هدی همچنین به اعلامیه‌های حزب کومه‌له که در آوریل (فروردین و اردیبهشت‌ماه گذشته) مردم سنندج را دعوت می‌کرد تا شهر خود را به یک استالینگراد جدید تبدیل کنند، به‌شدت حمله کرد و گفته است "این دستور کومه‌له برای مردم محلی به بهای بسیار گزافی تمام شده است".» عضو کمیتة مرکزی و سخنگوی حزب دمکرات کردستان در قسمت دیگری از مصاحبه با لوموند ضمن اعتراف به اینکه حزب دمکرات از حکومت جمهوری اسلامی حمایت نمی‌کند، افزود: «حزب دمکرات بدون جنگ مسلحانه نمی‌تواند به خواستة خود برسد.» در ادامة این مصاحبه آقای هدی به خبرنگار روزنامة لوموند، گفت: «بلوریان که از حزب دمکرات منشعب شد معتقد است حزب دمکرات کردستان با دولت بغداد روابط نزدیکی دارد.» سخنگوی حزب دمکرات همچنین به اظهارات یکی از سران انشعابی این حزب که قصد دارد به کمک یاران توده‌ای خود از حزب دمکرات کردستان یک شاخة کمونیستی پدید آورد اشاره کرد و افزود: «حزب دمکرات کردستان درزمینه همکاری با کمونیست‌ها مخالفتی ندارد.»[۴۸]
گزارش - 528
درحالی‌که در سرتاسر مرزهای غرب کشور روز به روز بر تحرکات ارتش عراق و عوامل ضدانقلاب و نیز درگیری‌ها افزوده می‌شود، در پایتخت، بنی‌صدر همانگونهکه وعده داده بود درپی افشاگری و انتقام‌جویی از مخالفان و رقیبان خود است. در این راستا امروز در مراسم سالروز هفده شهریور در میدان شهدای تهران، در جمع صدها هزار نفر از مردم تهران، بنی‌صدر در یک سخنرانی نسبتاً طولانی، به‌طور بی‌سابقه‌ای به مخالفان خود ازجمله حزب جمهوری اسلامی و سران آن به‌شدت حمله کرد و آنان را "اقلیتی مستبد" خواند؛ این سخنان به نظر می‌رسد آغاز دور تازه‌ای از مبارزه با رقیبان حاکم بر نظام نوپای اسلامی است. گزارش کیهان و اغلب روزنامه‌ها دراین‌مورد حاکی است: درپی دعوت قبلی ریاست‌جمهوری، امروز هزاران نفر از مردم مسلمان تهران به مناسبت سالروز شهدای هفده شهریور در مراسمی که در میدان شهدا تشکیل شده بود شرکت کردند. ... بنی‌صدر در سخنانی به تشریح مشخصات جامعه شرک‌زده پرداخت و گفت: «شرک و کفر، انحصار و کوشش برای در قبضه درآوردن مقام‌های تعیین‌کنندة حکومتی از راه طرد و نفی دیگران، مشخصة سیاسی این جامعه است.» وی در ادامة سخنان خود با اشاره به این نکته که نشانه‌های دیگر روش‌های جاهلی دروغ و بهتان بستن رویاروی است، گفت: «وقتی در جامعه‌ای بتوان رویاروی به رئیس‌جمهوری آن جامعه بهتان زد و دروغ گفت، طبیعی است که دیگران ترس و وحشت می‌کنند و توانایی اظهار عقیده را از دست می‌دهند، وقتی در جامعه‌ای بتوان ایجاد مسابقة ذهن کرد و حتی بتوان از راه تکرار، دروغی را در فکر مردم القا کرد البته می‌توان در جامعه حاکمیت اقلیتی را مستقر کرد، وقتی بتوان یک حرفی را به رئیس‌جمهوری نسبت داد و از زیادی تکرار حتی کاری کرد که خود او نتواند تکذیب کند، طبیعی است که مقدمات بازگشت و رجعت شرک و حکومت طاغوت فراهم می‌شود.» وی با اشاره به این نکته که گفته‌اند که او با مجلس مخالف است، گفت: «آیا من تا این زمان به روشی بر ضد قانون پناه برده‌ام و خواسته‌ام قانون را زیر پا بگذارم؟ آیا کسی می‌تواند بگوید من در انتخابات در جایی از کشور دخالت کرده‌ام و وکیل قلابی به مجلس فرستاده‌ام و کسی می‌تواند بگوید که من با دروغ و تحریک برای مجلس جو درست کرده‌ام تا او را مجبور کنم چنین رأی بدهد؟ معنای تضعیف مجلس اینها است؛ آیا این کارها از من سر زده است؟ و جای خوشبختی برای من این است که جز دروغ نمی‌توانند بهانه حمله و تاخت‌وتاز قرار دهند.» بنی‌صدر با اشاره به این نکته که عده‌ای این مطلب را که وی از نهادها خواسته است که با نظم و انضباط باشند، دلیل مخالفت رئیس‌جمهور با آنها دانسته‌اند، گفت: «من از جوانانی که قبل از انتخابات با من بودند و حالا مخالف شدند دعوت می‌کنم تا روز جمعه ساعت 5/8 تا 9 صبح، در جلو نخست‌وزیری جمع شوند تا من ببینم چرا موافق بودند و چرا مخالف شدند.» وی با اشاره به این نکته که ما باید حقیقت را به مردم بگوییم، گفت: «یک نظریه‌ای وجود دارد که باید یک اقلیت منسجم در خطی حاکمیت کامل برقرار کند. این اقلیت برای استقرار حاکمیت خویش کوشیده است و می‌کوشد رهبری نهادهای انقلابی را در دست بگیرد. کوشیده است و می‌کوشد رادیو و تلویزیون و روزنامه‌ها را در دست بگیرد و نگذارد هیچ نشریه‌ای که مخالف باشد امکان حیات داشته باشد. می‌خواهد سپاه انقلاب و کمیته‌های انقلاب، انجمن‌های اسلامی و هر گروه و حزب اسلامی را در قبضه بیاورد و ازطریق حاکمیت، برنامه‌ای را به اجرا بگذارد. این اقلیت می‌خواهد حکومت را قبضه کند و مخالفان حکومت را از راه همان روش‌هایی که گفتم، منکوب کند و از سر راه بردارد و درنتیجه بدون مزاحم و مانعی برنامه خود را به اجرا بگذارد.» رئیس‌جمهوری سپس درمورد بازتاب سیاسی این عمل گفت: «اگر ما یک گروه را حاکم کنیم و بگوییم تنها این گروه حق دارند حاکمیت کامل را داشته باشند، نخست مسلمان‌ها تجزیه می‌شوند؛ موافق و مخالف می‌شوند و درنتیجه روبه‌روی هم می‌ایستند و وقتی روبه‌روی هم ایستادند، نیروهایشان از بین می‌رود و ضعیف می‌شوند. روحانیت ما به حکم پایبندی مکتب و به حکم پایبندی به مردم نمی‌تواند این‌چنین یکنواختی را بپذیرد و درنتیجه نزد آنها هم خدای‌ناکرده وحدت از بین می‌رود؛ تمام نیروهایی که در جامعة ما خود را رهاشده می‌بینند به مخالفت می‌گرایند و درنتیجه همان زمینه اجتماعی و سیاسی که برژینسکی به آن امید بسته است، به وجود می‌آید. پس این بازتاب سیاسی، بازتاب اختلاف و تجزیه و دشمنی و کینه است. ...» بنی‌صدر افزود: «من می‌گویم مشکل را با زور نمی‌توان حل کرد، هیچ سازمانی نمی‌تواند با شیوة لنین و استالین و حزب معاویه در صدر اسلام بیاید و بخواهد حکومت کند و بتواند.»... وی سپس با تأکید بر اینکه حضور شما در صحنه ما را از به‌کاربردن زور و استقرار یک رژیم فاشیستی باز می‌دارد، گفت: «من در انتخاب وزیران و ترکیب دولت به دنبال حداکثر صلاحیت نرفتم برای اینکه نشان بدهم کمال علاقه را به همکاری با مجلس داشتم و معلوم بکنم در این جمهوری که جز از راه همکاری نمی‌خواهیم به هدف‌های انقلاب اسلامی ایران برسیم، براساس ضوابط زیر عمل کردم: یکی جلوگیری از حاکمیت همان گروه اقلیتی که در همه‌جا چنگ افکنده و می‌خواهند حکومت را در دست بگیرد و از راه برقرارکردن استبداد ایران را مناسب بکند. او نمی‌داند اما من می‌دانم که این خطرناک است و ممکن است کشور را برای حاکم‌کردن جناح‌های وابسته به امریکا مساعد بکند؛ این است که با وزیرانی که معرف آن خط باشند موافقت نمی‌کنم.» وی افزود: «دوم اینکه با وزیرانی که معرف روش‌های تخریبی بودند؛ کسانی که خواسته‌اند با جوسازی، نوشتن و تبلیغات دروغ و ناسزا خود را به کرسی بنشانند، موافقت نمی‌کنم.» بنی‌صدر اضافه کرد: «اگر سابقه است برای همه است، اگر نامه و نوشته ملاک رد اعتبارنامه این و آن می‌شود و یا ملاک توبیخ و تصفیه و پاک‌سازی می‌شود، این ملاک باید برای همه باشد، لذا با کسانی که از این‌گونه سوابق داشته باشند برای وزارت موافقت نمی‌کنم. بنابراین با آنهایی که موافقت کردم کسانی نیستند که من آنها را صددرصد در خط بدانم؛ به حداقل قانع بودم و خواسته‌ام حداکثر تفاهم را به وجود بیاورم. اینها گفته‌اند که به راه شور و تفاهم خواهند رفت؛ صمیمانه آرزو می‌کنم این‌طور باشد، اما اگر برخلاف وعده و نوشته‌ای که گفته و نوشته‌اند عمل کردند من یک لحظه درنگ در بیان آن به مردم به خود راه نخواهم داد.»*[۴۹]
گزارش - 529
مراسم امروز میدان شهدا و سخنرانی بنی‌صدر و وقایع قبل و پس از آن، که علامتی از افزایش رویارویی جناحی حکومتی محسوب می‌شد، در روزنامه‌های دو جناح حاکم بر نظام و نیز در برخی رسانه‌های گروهی غربی بازتاب چشمگیری داشته است که از عمق اختلافات دو جناح و رشد و جبهه‌گیری در مقابل یکدیگر حکایت می‌کند. روزنامة جمهوری اسلامی، ارگان حزب جمهوری اسلامی، در مطلبی تحت‌عنوان "در حاشیه گردهمایی" نوشت: «بعد از پایان سخنرانی آقای بنی‌صدر، گروه‌هایی از مردم، آرام به‌طرف مقصد خود در حرکت بودند. گروهی معدود در میدان شهدا شروع به دادن شعارهای تفرقه‌انگیز با صدای بلند و تکرار آنها کردند. این مسئله باعث شد که مردم مسلمان که جهت فقط وحدت در مقابل دشمنان انقلاب اسلامی راهی میدان شهدا شده بودند، جهت پاسخ‌گویی به شعار انحرافی و تفرقه‌افکن این عده... که از اول نیز چنین قصدی داشتند و [می‌خواستند] باتوجه‌به جوی که با سخنان آقای بنی‌صدر که در محیط ایجاد شده بود [چنین اوضاعی را] به پای گروهی خاص بگذارند، با شعار "منافق حیاکن ـ بنی‌صدر را رها کن"، "حزب فقط حزب‌الله، جنبشی ضدالله"، به پاسخ‌گویی برخاستند و در مدتی کوتاه دامنه این شعارها به تمام خیابان‌ها کشیده شد. در میدان، مقابل جایگاه به‌علت رودررو قرارگرفتن گروه‌ها، درگیری‌هایی به‌وجود آمد که با دخالت مردم و برادران پاسدار شدت پیدا نکرده و مردم از میدان عازم مسیرهای خود شدند، ولی چون دامنة موضوع به خیابان‌ها کشیده شده بود، تظاهرات گروه‌های مختلف، با شعارهای مختص به خود ادامه پیدا کرد و در بعضی نقاط (من‌جمله خیابان مجاهدین) گروه‌ها راه را به یکدیگر می‌بستند که این باعث به‌وجودآمدن درگیری‌هایی جزئی گردید.»[۵۰] روزنامة انقلاب اسلامی، ارگان رسمی وابسته به جناح بنی‌صدر نیز در بخشی از مطلب خود تحت‌عنوان "در حاشیه تظاهرات 17 شهریور در میدان هفده شهریور" چنین نوشته است: «... از نکات قابل‌توجه اینکه دیشب و امروز [18/6/1359] رادیو تلویزیون در اخبار خود به جای پرداختن به نکات مهم و اساسی بیانات رئیس‌جمهور، بیشتر به توضیح چگونگی برگزاری مراسم مثل خواندن سرود، پیام‌ها، هیاهوی مردم و... پرداخت. البته باتوجه‌به اینکه در خلاصة اخبار دیشب [17/6/1359] تلویزیون حتی یک کلمه‌ای هم از تظاهرات میلیونی مردم در بعدازظهر دیروز [هفده شهریور] نگفت.»[۵۱] این روزنامه همچنین در بخش وقایع اتفاقیة خود دربارة برخی وقایع قبل از شروع مراسم نوشت: «... حدود ساعت 2 که عده‌ای از صحبت‌های امام‌جمعة تهران از بهشت زهرا دائر بر احتمال آشوب در اجتماع مردمی عصر و اطلاعیة روابط عمومی سپاه پاسداران مطلع شده بودند، گروهی دویست سیصد نفری وارد میدان [شهدا] شدند و به اصرار در مقابل جایگاه قرار گرفتند و مدعی بودند برای مقابله با آشوبگران احتمالی آمده‌اند و جالب اینکه تا آخر مراسم و سخنرانی رئیس‌جمهوری تشنج و آشوب در اطراف جایگاه از همان منطقه‌ای برمی‌خاست که این "حافظین امن" در آنجا مستقر شده بودند.»[۵۲] از سوی دیگر، خبر روزنامة کیهان به نقل از گزارش خبرگزاری پارس، حاکی است: به‌دنبال مطلبی که صدای جمهوری اسلامی ایران درمورد احتمال بمب‌گذاری در میدان شهدا پخش کرد، پیامی ازسوی بنی‌صدر به مردم تهران و حومه داده شد که در بخشی از آن آمده است: «... یک بار دیگر هوشیاری شما همه آنها را که گمان می‌کردند مردم آگاهی ندارند، احساسات دارند، حیرت‌زده کرد، امواج عظیم انسانی روی به میدان شهدا دارد چون می‌داند حضور شما در صحنه تا کجا تعیین‌کننده است. تبلیغ می‌کنند که به اینجا حمله خواهد شد، به آنجا حمله خواهد شد، بهتر است در خانه‌های خود بنشینید و سخنان رئیس‌جمهور را با آرامش گوش کنید و اینک رئیس‌جمهور به تو مادر، به تو پدر، به تو خواهر و به تو برادر هشدار می‌دهد که آرامش کامل خواهد بود، امروز روزی است که حضور تو در صحنه، تعیین‌کننده است، خانه‌ها را ترک کنید و به کوچه و خیابان‌ها درآیید و به‌سوی میدان شهدا روی آورید. ...»[۵۳] دراین‌حال، مراسم امروز در برخی رسانه‌های غربی ازجمله رادیو کلن آلمان و رادیو مونت‌کارلو همین امروز بازتاب داشت. در این بازتاب‌ها دشمن نتوانست شادمانی خود را از اوجگرفتن اختلافات میان دو جناح داخل ایران، پنهان کند. رادیو کلن اعلام کرد: «ابوالحسن بنی‌صدر، رئیس‌جمهوری ایران، بالاخره پس از حدود یک ماه کشمکش و مبارزه و درگیری با رجایی و طرف‌داری وی از حزب جمهوری اسلامی، درمورد تشکیل اعضای کابینه موفق شده است نظرات خود را به کرسی بنشاند. اضافه‌براین، بنی‌صدر در مانورها و مقاومت‌های خود دربرابر افراطیون مذهبی موفق شده است علاوه‌بر کسب پشتیبانی افکار عمومی مردم ایران، در میان جناح‌های مذهبی نیز اختلافاتی به‌وجود آورد.»خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 174، تاریخ 18/6/1359، ص5، رادیو کلن، 17/6/1359. </ رادیو عربی مونت‌کارلو هم دراین‌باره گفت: «... رئیس‌جمهور در سخنان بسیار مبسوط خود ضمن بررسی پاره‌ای از مسائل سیاسی و مهم روز، از مخالفین خود خواست که روز جمعه آینده و دربرابر ساختمان نخست‌وزیر جمع شوند و علیه وی شعار بدهند تا معلوم شود مخالف زیاد دارد یا هوادار؟»همان، ص26، بخش عربی رادیو مونت‌کارلو، ساعت: 21:30، 17/6/1359. </
گزارش - 530
درحالی‌که تهران امروز شاهد سخنرانی جنجالی بنی‌صدر بود، نخست‌وزیر محمدعلی رجایی، در یک مراسم نسبتاً آرام به مناسبت بزرگداشت مراسم شهدای هفده شهریور در دبیرستان حکیم نظامی قم سخنرانی مفصلی ایراد کرد و علاوه‌بر بزرگداشت یاد و خاطرة شهدای هفده شهریور، نامة ادموند ماسکی* وزیر امور خارجه امریکا را قرائت و دربارة برنامه‌های دولت و سیاست خارجی و ترکیب کابینه مطالبی را بیان کرد. نخست‌وزیر ضمن اشاره به تشکیل حکومت مکتبی براساس قانون اساسی در رابطة مردم با عدل ولایت فقیه تأکید کرد: «تمام وزیران از میان افرادی انتخاب شده‌اند که مسئول، متعهد و معتقد به انقلاب اسلامی در تمام جوانب آن هستند، تمام وزرای من تعهد نموده که مقلد امام باشند و من همان‌طورکه تا قبل از 22 بهمن، مقلد رسالة عملیة رهبر انقلاب بوده، امروز نیز پیرو رهنمودهای ایشان خواهم بود و در تمام مراحل انتخاب وزرا، مقلد امام بودن، معتقد و متعهد به انقلاب اسلامی بودن را ملاک قرار داده‌ایم و من بر آنم که وضعی به وجود آید که تمام متعهدین، خود را از کابینه بدانند.» نخست‌وزیر سپس دو برنامه از برنامه‌های دولت خود را تشریح کرد. یکی تقسیم درآمد ملی به‌طور مساوی که دراین‌باره گفت: «تخصیص اعتبار برای تهران و شیراز و اصفهان و شهرهای بزرگ از اعتبار برای روستاها بیشتر نخواهد شد. چرا تهران مترو و مدرن‌ترین وسایل رفاه زندگی داشته باشد، اما روستاهای ما از داشتن حتی یک جاده برای رساندن آذوقه از شهر محروم باشند.» وی سپس به سیاست خارجی ایران اشاره کرد و گفت: «ما براساس پیام و فریاد شهدای هفده شهریور، سیاست خارجی خود را بر پایة این شعار "نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی"تنظیم نموده و مسئول سیاست خارجی این دولت باید معتقد به این سه بعد باشد و تمام سفارتخانه‌ها رنگ شرقی و غربی را باید از خود پاک کنند.» رجایی با اشاره به توطئه‌های امریکا و عامل آن یعنی حکومت بعث عراق اظهار کرد: «مگر ما به عراق چه کرده‌ایم که هرروز شهرهای مرزی ما را به گلوله می‌بندد، مگر عراق یک کشور مسلمان نیست؟ ما که شعار ملی خود را براساس خدا، قرآن، خمینی قرار داده‌ایم. پس چرا در مرزهای کشور ما مشغول توطئه است؟ به‌خاطر آنکه می‌داند اسلام همچنان می‌خروشد تا حکومت آنها و اربابانشان را مانند حکومت جبار رژیم گذشته ایران، به زباله‌دان تاریخ بیندازد. ...»[۵۴]
گزارش - 531
درحالی‌که مقامات امریکایی امیدوارانه در انتظار رسیدگی مجلس شورای اسلامی به وضعیت گروگان‌های امریکایی هستند، مقاله ویلیام سولیوان، آخرین سفیر امریکا در ایران، که امروز منتشر شد از یک‌سو و مصاحبة ادموند ماسکی، وزیر امور خارجة امریکا، از سوی دیگر بیم و امیدهایی را در امر رسیدگی به وضعیت گروگان‌ها در میان محافل رسمی و مطبوعاتی امریکا برانگیخته است. رادیو لندن اعلام کرد: «نامة ویلیام سولیوان آخرین سفیر امریکا در ایران که امروز انتشار یافت سؤالاتی را دربارة سیاست‌های سابق امریکا مطرح کرده است. ازآن‌رو که همة طرف‌های ذی‌نفع توافق کرده‌اند که امکان راه‌های [آزادی] گروگان‌ها را دچار مشکل نسازند، مسئلة گروگان‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری چندان مطرح نشده است. اما مقالة سولیوان می‌تواند انتخاب مجدد کارتر را به خطر اندازد. در این مقاله سولیوان که در آخرین لحظه‌های حکومت شاه در ایران بود شدیداً به مشاور امنیتی کارتر یعنی برژینسکی حمله کرده و او را متهم ساخته است که به سخنان کارشناسان مجرب گوش نداده و لذا مسئولیت عظیمی از برانگیختن مخاصمات رژیم انقلابی ایران نسبت به امریکا بر گردن اوست.»[۵۵] خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز به نقل از سولیوان آورده است: «دولت جیمی کارتر با بینش کم، عدم تصمیم‌گیری و تغییراتی بی‌موقع در سیاست خویش در زمانی که رژیم سلطنتی رو به نابودی می‌رفت سهواً در هرج‌ومرجی که در ایران بعد از انقلاب به وجود آمد، کمک کرد.» بنا به این گزارش، «سفیر پیشین امریکا می‌گوید: "دولت امریکا با سعی در سرکوبی انقلاب ایران در زمانی که پیروزی نیروها به رهبری آیت‌الله روح‌الله خمینی مشهود بود کاملاً درجهت خلاف منافع امریکا عمل کرد". ... سولیوان نوشت: "تا آنجا که من می‌توانم تشخیص دهم امریکا به‌دنبال عزیمت شاه مخلوع از ایران، سیاست مشخصی را در نظر نداشت."» گزارش آسوشیتدپرس می‌افزاید: «یکی از اهداف اصلی سولیوان در تجزیه و تحلیلش، سیاست برژینسکی مشاور امنیت ملی کارتر است. سخنگوی برژینسکی به نقل از وی، گفته است که این مقالة سولیوان، انعکاس نظرات خود او و کاملاً ناصحیح است. مع‌ذالک برژینسکی ضمن خودداری از رد نتایج تجزیه‌وتحلیل سولیوان، گفت: "درحالی‌که 52 امریکایی به‌عنوان گروگان هنوز در ایران نگاهداری می‌شوند، این عمل مقتضی نیست". ... سولیوان تصمیم دولت امریکا را درمورد حمایت همه‌جانبه‌اش از شاپور بختیار آخرین نخست‌وزیر رژیم پادشاهی در ایران، شدیداً مورد انتقاد قرار داد. ... در همین حال، جودی پاول، سخنگوی جیمی کارتر، امروز درمورد گفته‌های سولیوان که برژینسکی، مشاور امنیتی کارتر، روش درستی در قبال گروگان‌ها نداشته، برخورد تندی نمود. جودی پاول، رئیس مطبوعاتی کاخ سفید، گفت:... درحال‌حاضر، واردشدن به جزئیات، کمکی به بهترشدن اوضاع [گروگان‌ها] در ایران نمی‌کند. ...»[۵۶] از سوی دیگر، در یک حرکت امیدوارانه، ادموند ماسکی، وزیر امور خارجة امریکا، در یک مصاحبة تلویزیونی گفته است: «بنا به شهادت شواهد موجود، تهران به حل این بحران دهماهه علاقه‌مند می‌باشد.» وی افزود: «به‌هنگام طرح مسئلة گروگان‌ها در مجلس اسلامی ایران، احتمال دارد که گفت‌وگوهایی بین دو کشور نیز آغاز گردد.» وی همچنین گفت: «به‌دنبال آزادشدن 52 گروگان امریکایی، کنگرة ایالات متحده تحقیق دربارة نقش ایالات متحده در ایران را در زمان شاه فقید آغاز خواهد کرد.»[۵۷] خبرنگار بی‌بی‌سی در نیویورک نیز درمورد اظهارات ادموند ماسکی گفت: «آقای ماسکی روش بسیار نرمی نسبت به این موضوع در پیش گرفت که دلالت ضمنی بر این داشت که اگر در کنگره امریکا به سیاست امریکا در ایران رسیدگی شود، ممکن است در حل نهایی قضیه اثر داشته باشد. آقای ماسکی این نظر خود را تکرار کرد که با رسیدگی به اعمال گذشتة امریکا در ایران توسط کنگره مخالف نیست.»[۵۸] دراین‌حال، در ادامة رایزنی برخی کشورهای عربی و اروپایی برای حل بحران گروگان‌های امریکایی، «شماری از کشورهای عربی و غربی و بی‌طرف مجدداً دست به ابتکاراتی جهت آزادی گروگان‌های امریکایی زدند. سفرای کشورهای هلند، اسپانیا و ژاپن به نمایندگی ازطرف نوزده کشور دربارة این مسئله با ابوالحسن بنی‌صدر، رئیس‌جمهوری ایران، ملاقات و مذاکره کردند. این ملاقات که قرار بود در ماه اوت صورت گیرد به‌علت مشکلات مربوط به تشکیل کابینه، به تأخیر افتاده بود.»[۵۹]
ضمیمه گزارش522: متن کامل یادداشت وزارت امور خارجة جمهوری اسلامی ایران به سفارت جمهوری عراق دربارة ادعای ارضی این کشور براساس قرارداد 1975 الجزایر و مردود دانستن این ادعا. «وزارت امور خارجة جمهوری اسلامی ایران با اظهار تعارفات خود به سفارت جمهوری عراق، عطف به یادداشتی که در تاریخ 17/6/59 (8/9/1980) به کاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد تسلیم شده است اشعار می‌دارد: دولت عراق حتی قبل از اینکه انقلاب اسلامی ایران پیروز شود، دشمنی خود را نسبت به حرکت ملت ایران نشان داده، همگام با ابرقدرت‌ها و دولت‌های مرتجع منطقه تا آخرین لحظات در کنار شاه جانی ایستاد و او را یاری نمود، در طی سیوسومین اجلاس سازمان ملل در سپتامبر 1978، چهار وزیر خارجة ایران، عراق، رژیم اشغالگر قدس و امریکا در خلال ملاقات‌های طولانی خود طرح توطئة مشترکی را برای خفه‌کردن انقلاب اسلامی ایران که درحال شکل‌گیری بود ریخته بودند و همگی از پیروزی آن توطئه چنان مطمئن بودند که هریک به نحوی در مصاحبه‌های خود از آن ذکری به میان می‌آوردند، ولی با اراده خدای متعال که همیشه یاور ما و انقلاب ما بوده است، این توطئه نیز همچون دیگر توطئه‌های دشمنان ما به نتیجه نرسید. بعد از پیروزی انقلاب که برخلاف انتظار و خواستة تمام دشمنان ما بود، آغاز به تحریک و دشمنی کرده کردستانی‌ها و خوزستانی‌ها را به‌بهانة اقلیم‌گرایی تحریک نمود و اسلحه‌های ساخت دولت‌های ابرقدرت را از حدود ایران عبور داده، با تطمیع عده‌ای خودفروخته، آنان را برعلیه دولت مرکزی شوراند. دلیل روشن بر عدم حسننیت دولت عراق هنگامی بهتر آشکار می‌گردد که درحالی‌که دولت انقلابی ایران با ابرقدرت‌ها و حامیان رژیم اشغالگر قدس در جریان جنگ روبه‌روست، دولت عراق به عوض آنکه دست در دست دولت نوپای جمهوری اسلامی ایران بگذارد تا به‌اتفاق یکدیگر بتوانند بهتر و تواناتر، دشمنان مشترک همة مستضعفین را سرکوب کنند، دست به تجاوزات آشکار خود زده و همچنین متجاوز از 40 هزار عراقی را فقط به‌دلیل اینکه شیعه و ایرانی‌الاصل هستند، با بدترین و غیرانسانی‌ترین وضعی از خاک عراق بیرون راند. دولت عراق مدت چند ماهی است که تحریکات و درگیری‌های مرزی را به نهایت حد رسانده است؛ در خلال چند روز گذشته، با دادن یادداشتی گنگ و نامفهوم می‌خواهد مستمسکی به دست آورد تا به قول خود سرزمین‌هایی را که بنا به قرارداد 1975 به عراق تعلق داشته، ولی موفق به تثبیت حاکمیتش بر آن نشده است، بازپس بگیرد. البته دولت عراق انتظار دارد که وزارت خارجة ایران دربرابر دشمنی‌ها و ناآرامی‌هایی که تاکنون در حدود ایران و در منطقه به وجود آورده است سکوت کند و این ادعای نامفهوم را که فقط بهانه‌ای برای تجاوز است بپذیرد و به ادعاهای واهی عراق تسلیم شود و به قول او سرزمین‌های اشغالی را بازپس بدهد. دولت عراق خود به‌خوبی می‌داند و ما و دیگران نیز می‌دانیم که یکی از وجوه مشترک حکومت بغداد و حکومت تل‌آویو در این است که هر دو متجاوز و هر دو همگام شیطان بزرگ امریکا قدم برمی‌دارند و تمام دول منطقه می‌دانند که جمهوری اسلامی ایران نه قصد تجاوز به خاک همسایگان را داشته و نه ازلحاظ مکتبی، مجوزی برای آن دارد؛ علی‌الخصوص که درگیری با ابرقدرت‌ها و رژیم اشغالگر قدس فرصت چنین تجاوزی را به ایران نمی‌دهد. ما انتظار داشتیم که دولت‌های منطقه سرنگونی شاه جبار و ژاندارم منطقه را استقبال کنند و با دولت انقلابی ایران همگام شوند و تمام دشمنان انسانیت را از منطقه بیرون رانند، درحالی‌که می‌بینیم عراق دست در دست دشمنان ما گذارده و در راه ایفای مصالح و هماهنگ با آنان با ایران می‌جنگد. ما انتظار داشتیم دولت عراق به‌جای اینکه اتحاد نامیمون خائنانه مصر و رژیم اشغالگر قدس را سرمشق خود قرار دهد و به‌طور غیرمستقیم از آن تبعیت کند، از اتحاد برادرانه و یکرنگی دو دولت برادر سوریه و لیبی درس می‌گرفت و به‌جای اینکه منطقه را به‌هم بریزد و زمینه را برای نشو و نمای عوامل ابرقدرت‌ها آماده کند با اتحاد و همکاری و پیوستگی با همسایگان محیطی آرام به وجود آورد تا بتوان در سایه آن دست دشمنان منطقه و در رأس آن امریکا و رژیم اشغالگر قدس را از منافع مشترکمان کوتاه کرد. یکی از افتخارات انقلاب اسلامی ما این بود که با دست خالی و با دادن خون و بدون کمک‌گرفتن از ابرقدرت‌های شرق و غرب و یا دول منطقه، توانستیم یکی از پابرجاترین دولت‌های منطقه را به زانو درآوریم. درحالی‌که دولت عراق در همین درگیری‌های مرزی خود برای اینکه احتیاجی به نیروی مردمی خود نداشته باشد در تحت پوشش نیروی کار، از سربازان مصری کمک گرفته است و گویا در طول درگیری‌های اخیر 140 نفرشان کشته شده‌اند، که موجب آن دولت مصر شده است. ما ازطریق دولت‌هایی که با عراق در ارتباط هستند کوشش کرده‌ایم که دو مطلب را به آنان تفهیم کنیم: 1. اگر دولت عراق دست‌نشانده و فرمانبردار ابرقدرت‌ها نیست متوجه باشد که درگیری با دولت انقلابی و اسلامی ایران فقط و فقط به نفع دشمنان ملت‌های منطقه است و دولت عراق هر تیری را که بهسمت ایران پرتاب می‌کند و یا یک سرباز مسلمان را شهید می‌کند، یکی از دشمنان رژیم اشغالگر قدس متجاوز را کشته است. 2. اگر دولت عراق نمی‌داند، خوب است متوجه باشد مردمی که با دست خالی و با نیروی ایمان توانستند شاهی را که همة قدرت‌ها یاری‌اش می‌دادند در خلال مدتی کوتاه و به‌آسانی خلع‌سلاح کند و از ایران بیرون براند، اکنون که مسلح هستند و ارتش باایمانی در اختیار دارند، توانا هستند هر دولت متجاوز جسوری را تأدیب کنند. علت آنکه دولت ایران فقط موضع دفاعی دربرابر حملات دولت بعث می‌گیرد این است که ما قصد عمل متقابل نداریم چون می‌دانیم که دشمنان ما در حدود بین عراق و ایران نیستند، بلکه دشمنان ما در کاخ‌های خود نشسته‌اند و ملت برادر و مبارز ما را استثمار کرده‌اند و آنها را به جنگ با ما واداشته‌اند. ما نسبت به برادران مسلمان عراقی احساس همدردی می‌کنیم و تا وقتی که مجبور نباشیم، به رویشان آتش نخواهیم گشود. ما یقین داریم که این حسننیت ما در خلال این هیجده ماه گذشته بعد از انقلاب، به همه ثابت شده است. موقع را برای تجدید مراتب احترام مغتنم می‌شمارد.»[۶۰]
منابع و مآخذ روزشمار 1359/06/17
- ↑ روزنامه کیهان، 23/6/1359، ص3؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 23/6/1359، ص10، هر دو به نقل از خبرگزاری پارس از تهران.
- ↑ سند شماره 34400 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3) مرکز عملیات به دفتر ریاست‌جمهوری، 19/6/1359.
- ↑ سند شماره 283215 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از 05 (رکن3) به فرمانده عملیات غرب، 17/6/1359؛ و ـ سند شماره 277231 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از 05(رکن3) به فرمانده منطقه عملیات غرب، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 277232 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرزبانی قصرشرین به تهران ـ ر مرزبانی کشور، 18/6/1359، برابر گزارش گروهان قصرشیرین؛ و ـ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 175، 19/6/1359، ص2، از قصرشیرین، 18/6/1359، به نقل از فرماندار قصرشیرین؛ و ـ روزنامه کیهان، 20/6/1359، ص2.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین به نقل از فرماندار قصرشیرین.
- ↑ سند شماره 283232 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به ناحیه کرمانشاه (رکن3)، 17/6/1359؛ و ـ سند شماره 43126 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 18/6/1359، ساعت 1:45، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 283211 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به ناحیه ژاندارمری کرمانشاه (رکن3)، 17/6/1359.
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامی، 18/6/1359، ص11؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/6/1359، ص4، هر دو به نقل از خبرگزاری پارس در مصاحبه با بهروز ماکوئی استاندار کرمانشاه.
- ↑ سند شماره 34387 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3 ـ مرکز فرماندهی) به دفتر ریاست‌جمهوری، 17/6/1359؛ و ـ سند شماره 277163 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به ناحیه کرمانشاه (رکن3)، 17/6/1359.
- ↑ سند شماره 277249 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرزبان سومار به تهران (اداره مرزبانی) دایره عملیات (رکن2)، 17/6/1359؛ و ـ سند شماره 277228 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از 05 (رکن3) به فرمانده عملیات غرب، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 34400 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3) مرکز عملیات به دفتر ریاست‌جمهوری، 19/6/1359.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1359، ص4، خبرنگار جمهوری اسلامی از قصرشیرین؛ و ـ روزنامه کیهان، 19/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین.
- ↑ سند شماره 43047 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سماجا3 (مرکز فرماندهی)، 17/6/1359، ساعت 22:45؛ و ـ سند شماره 276990 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از تهران (رکن3) ژاجا به ناحیه کرمانشاه، 18/6/1359، برابر اعلام سماجا.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین.
- ↑ سند شماره 347673 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 21/6/1359، برابر اعلام لشکر92 زرهی (رکن2)، 21/6/1359، ص1؛ و ـ سند شماره 557 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 21/6/1359، برابر اعلام لشکر92 زرهی (رکن2).
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 175، تاریخ 19/6/1359، ص4، بغداد ـ خبرگزاری فرانسه، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 283126 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ایلام به تهران (رکن3 ـ مرکز عملیات)، 17/6/1359؛ و ـ سند شماره 141591 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سپاه (مرکز فرماندهی غرب)، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 283127 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از 05 (رکن3) به تهران ـ ت ـ ف ـ ژاجا (رکن3 ـ عملیات)، 17/6/1359؛ و ـ سند شماره 34397 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: معاونت امور سیاسی و اداری استانداری ایلام به ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، 18/6/1359، برابر اعلام هنگ ژاندارمری ایلام.
- ↑ سند شماره 347616 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد لشکر92 زرهی (رکن3 ـ عملیات) به تیمسار فرماندهی نزاجا (مد عملیات)، 19/6/1359.
- ↑ سند شماره 282991 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه کرمانشاه به تهران ـ ت ـ ف ـ ژاجا (رکن3 ـ عملیات)، 18/6/1359، برابر اعلام گروهان دهلران؛ و ـ سند شماره 368 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه کرمانشاه به فرماندهی منطقه عملیات غرب کشور، 17/6/1359.
- ↑ سند شماره 282948 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ ایلام به ناحیه کرمانشاه (رکن3)، 17/6/1359؛ و ـ سند شماره 43042 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا (مد عملیات)، 17/6/1359.
- ↑ سند شماره 43073 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 به نزاجا، 17/6/1359، برابر اظهار تلفنی آقای ضیائی استاندار ایلام، 17/6/1359.
- ↑ سند شماره 42943 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی غرب به سپاه (مرکز فرماندهی)، 19/6/1359؛ و ـ سند شماره 43117 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا (عملیات و اطلاعات)، 18/6/1359، برابر اعلام ژاجا مستند به گزارش مرزبانی دهلران.
- ↑ سند شماره 43052 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا (مرکز فرماندهی) به نزاجا (م. ع و الف مد اطلاعات)، 17/6/1359، برابر گزارش مرزبانی دهلران.
- ↑ سند شماره 21417 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (نقده)، ص105، بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 18/6/1359، ص1، برابر گزارش مرزبان دهلران.
- ↑ سند شماره 34397 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 432732 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 17/6/1359، برابر گزارش گروهان هوزگان و گزارش گروهان بستان.
- ↑ سند شماره 43107 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 18/6/1359، ساعت 1 بامداد؛ و ـ سند شماره 21417 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن خبری مرکز فرماندهی ـ عملیات سپاه، 18/6/1359، ص2.
- ↑ سند شماره 409323 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 19/6/1359، برابر اعلام گروهان ژاندارمری خرمشهر مستند به گزارش پاسگاه مؤمنی؛ و ـ سند شماره 409329 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 24/6/1359، ص6، به نقل از مرزبانی درجه یک جمهوری اسلامی ایران در خرمشهر به مرزبان درجه یک بصره، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 432739 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: ستاد هماهنگی نیروهای انتظامی استان خوزستان، بولتن خبری، 27/6/1359، ص2.
- ↑ سند شماره 346086 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد لشکر92 زرهی (رکن2) به ت ـ ف ـ نزاجا (مد اطلاعات)، 26/6/1359.
- ↑ سند شماره 423462 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد لشکر92 زرهی (رکن2) به استانداری خوزستان (معاونت امور سیاسی و انتظامی)، 17/6/1359؛ و ـ همان، از ستاد هماهنگی نیروهای انتظامی استان خوزستان به واحد هماهنگی نیروهای انتظامی خرمشهر، 19/6/1359، برابر گزارش لشکر92 زرهی، 17/6/1359؛ و ـ سند شماره 409322 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش استانداری خوزستان، 19/6/1359، ص5، به نقل از ستاد لشکر92 زرهی، 17/6/1359.
- ↑ سند شماره 409322 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص6، برابر گزارش ستاد لشکر92 زرهی (رکن2)، مستند به گزارش ناحیه ژاندارمری خوزستان، 17/6/1359.
- ↑ سند شماره 347658 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از 07 (رکن3 ـ مرزبانی) به ت ـ ف ـ ژاجا (امور مرزی)، 19/6/1359، برابر گزارش هنگ سوسنگرد مستند به اعلام گروهان هوزگان.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 174، تاریخ 18/6/1359، ص5، رادیو اسرائیل (فارسی)، ساعت 19، 17/6/1359، به نقل از رادیو صدای امریکا.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/6/1359، ص1، خبرنگار کیهان از سنندج، در گفتوگو با سرهنگ کشاورز فرمانده پادگان سردشت.
- ↑ سند شماره 43027 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه غرب (عملیات) به مرکز فرماندهی سپاه، 17/6/1359، ساعت 12؛ و ـ سند شماره 43032 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سماجا3 (مرکز فرماندهی)، 17/6/1359.
- ↑ سند شماره 43141 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (سردشت)، ص106، از عملیات سپاه سنندج به عملیات سپاه مرکز، 18/6/1359؛ و ـ سند شماره 42954 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (سردشت)، ص112، از سپاه (مرکز فرماندهی) به سماجا3 (مرکز فرماندهی)، 19/6/1359.
- ↑ سند شماره 425478 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (نقده)، ص112، از سپاه ارومیه به عملیات سپاه مرکز، 18/6/1359.
- ↑ سند شماره 43145 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (سردشت)، ص107، از سپاه (مرکز فرماندهی) به سپاه تبریز و ارومیه، 18/6/1359.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 20/6/1359، ص4، خبرنگار جمهوری اسلامی از ارومیه به نقل از هاشمی معاون سیاسی استانداری آذربایجانغربی.
- ↑ سند شماره 43146 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (ارومیه)، ص188، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 18/6/1359، برابر اعلام ژاجا مستند به گزارش ژاندارمری ارومیه؛ و ـ سند شماره 21417 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (ارومیه)، ص189، بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات) سپاه، 18/6/1359، ص2، برابر خبر واصله از ژاندارمری ارومیه؛ و ـ روزنامه کیهان، 19/6/1359، ص1، به نقل از خبرگزاری پارس از ارومیه به نقل از هنگ ژاندارمری ارومیه.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 20/6/1359، ص4، خبرنگار جمهوری اسلامی از ارومیه، به نقل از هاشمی معاون سیاسی استاندار آذربایجانغربی؛ و ـ روزنامه کیهان، 19/6/1359، ص1، به نقل از خبرگزاری پارس از ارومیه به نقل از هاشمی معاون سیاسی استانداری آذربایجانغربی.
- ↑ سند شماره 21417 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (میاندوآب)، ص69، بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات) سپاه، 18/6/1359، ص1، برابر گزارش ژاندارمری ناحیه ارومیه؛ و ـ همان، اسناد مناطق کردنشین (نقده)، ص105، همان.
- ↑ سند شماره 43048 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 17/6/1359، ساعت 23:10.
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامی، 18/6/1359، ص10.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/6/1359، ص5؛ و ـ روزنامه انقلاب اسلامی، 18/6/1359، ص10، هر دو به نقل از خبرگزاری پارس از کرمانشاه.
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامی، 18/6/1359، ص10، خبرنگار انقلاب اسلامی از سنندج.
- ↑ سند شماره 907 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (سردشت)، ص135، از سماجا2 (ح ـ ع) به ت ـ ف ـ ژاجا (رکن2)، 3/7/1359.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1359، ص3.
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامی، 26/6/1359، ص12؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 26/6/1359، ص2، هر دو به نقل از خبرگزاری پارس به نقل از روزنامه فرانسوی لوموند، هشتم سپتامبر، 17/6/1359.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/6/1359، ص آخر؛ و ـ روزنامه انقلاب اسلامی، 18/6/1359، صص1 و2، هر دو به نقل از خبرگزاری پارس از تهران.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/6/1359، ص2.
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامی، 18/6/1359، ص12.
- ↑ همان.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/6/1359، ص2؛ و ـ روزنامه انقلاب اسلامی، 18/6/1359، ص1.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/6/1359، ص2؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 18/6/1359، ص4.
- ↑ خبرگزاری پارس، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 174، تاریخ 18/6/1359، صص4 و 5، رادیو لندن، 17/6/1359.
- ↑ روزنامه کیهان، 18/6/1359، ص18، به نقل از خبرگزاری پارس به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس از واشنگتن.
- ↑ سند شماره 34400 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3) مرکز عملیات به دفتر ریاست‌جمهوری، 19/6/1359.
- ↑ همان، ص8، رادیو لندن (فارسی)، ساعت 16:15، 17/6/1359.
- ↑ همان، ص12، رادیو کلن (فارسی)، ساعت 14:30، 17/6/1359.
- ↑ روزنامه کیهان، 23/6/1359، ص3؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 23/6/1359، ص10، هر دو به نقل از خبرگزاری پارس از تهران.