1359.07.25

روزشمار جنگ سال 1359 1359.07.25
نام‌های دیگر	بیست و پنج مهر
تاریخ شمسی	1359.07.25
تاریخ میلادی	17 اکتبر 1980
تاریخ قمری	7 ذیحجه 1400

1360.07.25

1361.07.25

1362.07.25

1363.07.25

1364.07.25

1365.07.25

1366.07.25

روز بيست و ششم-اشغال موقت دهلران

شروع بيست و ششمين روز با درگيري شديد در خونين‌شهر و وارد شدن تلفات نسبتاً سنگيني به نيروهاي عراقي مواجه بود، طوري كه آنها را وادار به عقب‌نشيني مجدد نمود و در پي آن پل خونين‌شهر ـ آبادان باز و قابل تردد شد. امروز آبادان علاوه بر بمباران، از دو طرف اروندرود و دارخوين زير اتش سنگين دشمن قرار داشت و عراقيها قوايشان را در جاده دارخوين تقويت كردند. با حمله رزمندگان اسلام، نيروهاي دشمن تا 5 كيلومتري آبادان عقب رانده شدند. در يك‌كيلومتري پل بهمنشهر درگيريهايي با دشمن صورت گرفت. همچنين شب هنگام اعلام شد كه عراقيها مشغول پياده‌كردن نيروي در حزيره مينو هستند. در محور بستان و سوسنگرد، توپخانه خودي بر روي ارتفاعات ا... اكبر فعاليت خوبي داشت. نيروهاي دشمن در ادامه تحركاتشان با عبور از رودخانه كرخه‌كور، به طرف شمال حركت كردند. در جبهه‌مياني، شهر موسيان و دهلران كاملاً به تصرف دشمن درآمد و در محورهاي بالاتر قواي عراق تقويت شده، تحركات گروههاي ضدانقلاب افزايش يافت. هواپيماهاي دشمن با تجاوز به چند شهر، نقاط مسكوني و صنعتي رابمباران كردند. در مقابله با اين تجاوزات چند هواپيماي دشمن سرنگونگرديد. جنگنده‌هاي جمهوري‌اسلامي پايگاههاي نظامي و مواضع دشمن را بمباران كردند.

حملات و درگيريهاي زميني

جبهه جنوبي به گزارش سپاه آبادان: « صبح امروز درگيري شديدي در خرمشهر روي داد كه دشمن تلفات زيادي متحمل شد. تلفات ما نسبت به دشمن اندك بود ». در پي اين درگيري نيروهاي عراقي در خونين‌شهر مجدداً عقب‌نشيني كردند و پل خونين‌شهر ـ آبادان باز و قابل تردد شد. هر‌چند، گاهي زير آتش تيربار دشمن قرار مي‌گرفت. سپاه اهواز در ساعت وضعيت امروز خونين‌شهر را چنين اعلام كرد: « وضعيت خرمشهر نسبت به ديروز بهتر است. دشمن ديروز تا 500 متري پل نيرو پياده كرده بود كه سپاه، تكاوران، ژاندارمري و مردم ضمن حمله‌اي دشمن را عقب راندند و در حال حاضر نيروهاي عراقي در خيابان طالقاني، گمرك و پشت سپاه متفرقند. دشمن را عقب راندند و در حال حاضر نيروهاي عراقي در خيابان طالقاني، گمرك و پشت سپاه متفرقند. اسراي عراقي گفته‌اند كه 200 تكاور عراقي با تفنگهاي دوربين‌دار نيروهاي ايراني را هدف قرار مي‌دهند. شهدا 60 ـ 50 نفرند و مجروحين از نظر انتقال و كمكهاي پزشكي در مضيقه هستند. آب و برق قطع است و بيمارستانها قادر به كار نيستند. از آن جا كه اجساد شهدا بر زمين مانده، احتمال شيوع بيماريها شدت يافته است. براي انجام اين كار با صليب‌سرخ تماس گرفته‌ايم.» ژاندارمري گوشه‌اي از جنايات دشمن را ذكر مي‌كند: « گويا در خرمشهر سربازان دشمن به چند زن تجاوز كرده‌اند و موجب ناراحتي و ناآرامي اهالي را فراهم نموده‌اند.» برابر اعلام شهرباني آبادان: از صبح روز جاري كماكان شهر آبادان زير آتش سلاحهاي سنگين دشمن قرار داشته و به نقاط مختلف شهر از جمله پالايشگاه، ايستگاه 7، بيمارستان هلال‌احمر، خانه‌هاي مسكوني و... خسارات فراواني وارد شده است و عده زيادي كشته و زخمي شده‌اند. همچنين درگيري شديدي در حدود يك كيلومتري پل بهمنشير با دشمن در جريان است.» به گزارش سپاه آبادان: « برادران سپاه و تكاوران امروز با تفنگ 106 و موشك تاو پيشروي كرده دشمن را تا 5 كيلومتري عقب راندند، ولي چون از طرف توپخانه پشتيباني موثري صورت نگرفت، بچه‌ها به مواضع قبلي خود بازگشتند.» از سوي ديگر، حمله هوايي دشمن به توپخانه خودي در جاده ماهشهر تلفاتي به بار آورد. در عوض، هواپيماهاي خودي در جاده آبادان ـ اهواز ضربات موثري به دشمن وارد ساختند و همچنين هوانيروز در نزديكي خرمشهر عملياتي انجام داد. در حال حاضر نيروهاي دشمن از پل مارد تا شركت ايران گاز مستقر هستند و كارخانه شيرپاستوريزه در شمال روستاي مارد نيز در اشغال دشمن است، همچنين نيروهاي عراقي در جاده دارخوين به سمت آبادان تقويت شده‌‌اند. به گزارش ستاد مشترك ارتش در ساعت 30/12 امروز « دشمن در جزيره مينو مشغول پياده كردن نيروست و سعي دارد براي محاصره اهواز خود را به جنوب اهواز برساند.» در غرب اهواز و محور اهواز ـ سوسنگرد، ستاد مشترك ارتش اعلام كرد كه « دشمن با عبور از كرخه كور و حركت به سمت شمال به حوالي قوي‌آباد رسيده است.» هوانيروز بعد از عملياتي كه تا ساعت 10/9 صبح امروز به انجام رساند، گزارش داد: « دشمن از رودخانه كرخه عبور كرده و به طرف شمال، در قسمت فنيخي، حركت مي‌كند. در قسمت شرقبستان، 10 تانك مشغول عمليات بودند كه در اثر آتش هلي‌كوپترهاي خودي يك تانك و 4 نفر از بين رفته‌اند.» در گزارشي از سپاه خوزستان آمده: « توپخانه خودي مستقر در بلنديهاي ا... اكبر، خوب كار مي‌كند، ولي ژاندارمري منطقه سنگرهاي خود را ترك و مهمات را در همان محل رها كرده، عقب نشستند. برادران سپاه اسلحه و مهمات باقي مانده در منطقه را جمع‌آوري كردند.» قبل از گزارش فوق اعلام شد كه: «10 تانك عراقي از سوسنگرد به طرف تپه‌هاي ا...اكبر در حركت بوده‌اند.» جبهه مياني به گزارش مركز فرماندهي سپاه: « شهر موسيان و دهلران به تصرف كامل نيروهاي عراقي درآمده است. در منطقه ذهاب و كورموش دو لشكر عراق مستقر است. با تمركز ضدانقلاب در منطقه ذهاب بزميرآباد و كوههاي دالاهو، احتمال حمله به منطقه جوانرود، باينگان، پاوه و سرپل بسيار بالا رفته است. يكي از مقرهاي مهم ضدانقلاب اطراف كلاش باغان است.» برابر اعلام ژاندارمري كرمانشاه: « نيروهاي عراقي مستقر در پاسگاه زارع از ساعت 9 صبح با نيروهاي خودي مستقر در تپه‌هاي اطراف كنجان‌چم درگير شده‌اند. 2 دسته نيرو براي كمك به آنها اعزام گرديد.» طبق اظهار يك مقام استانداري ايلام: « طي عمليات هوانيروز در منطقه ايلام، در سه نوبت جمعاً 15 تانك عراقي و دو خودرو نابود شد و پاسگاه كاسه كاف عراقي به كلي منهدم گرديد.»

حملات و درگيريهاي هوايي

تهران: بعدازظهر امروز يك هواپيماي خودي به علت عبور از محدوده‌هاي ممنوعه در فضاي تهران مورد اصابت آتشبارهاي خودي قرار گرفت و آسيب كمي ديد. جبهه جنوب: به گزارش اطلاعات سپاه، نيروي هوايي با بمبهاي ناپالم مناطق و مواضعي از دشمن را بمباران كردند كه هيچكدام از بمبها عمل نكرد. آبادان: ساعت 13 در منطقه دارخوين يك هواپيماي دشمن توسط يك فانتوم ارتش هدف قرار گرفت و سرنگون شد. آبادان: در ساعت 14 امروز دو ميگ عراقي با تجاوز به منطقه آبادان، نقاطي را بمباران كردند. ابهر: در ساعت 14 امروز دو ميگ عراقي، كارخانه موكت‌سازي ابهر ( 5 كيلومتري ابهر ) را هدف قرار دادند كه قسمتي از كارخانه خراب شد. همچنين در 12 كيلومتري ابهر 3 راكت انداختند كه خسارتي به بار نياورد. پس از آن 3 راكت ديگر در روستاي گزل‌دره انداختند كه به خانه‌هاي روستايي خساراتي وارد شد. تبريز: عصر امروز چند ميگ دشمن به فضاي تبريز تجاوز كرد و چند نقطه‌مسكوني و باغات و همچنين قسمتهايي از پالايشگاه تبريز را بمباران كردند كه خساراتي به پالايشگاه وارد آمد و 21 نفر از مردم تبريز مجروح شدند. فرمانده پايگاه هوايي تبريز گفت: هواپيماهاي پايگاه دوم شكاري موفق شدند دو هواپيماي عراقي را در خاك آن كشور سرنگون سازند و سالم به پايگاه تبريز برگردند. پنجوين ( عراق ): به گزارش ژاندارمري كردستان: امروز بر اثر حمله هواپيماهاي ايران به پنجوين تلفات سنگيني به قواي دولت عراق وارد آمده است.

خلاصه اطلاعيه‌هاي نظامي جمهوري‌اسلامي و عراق

اطلاعيه 196 ( ستاد مشترك ارتش ) ... برابر آخرين گزارش رسيده، رزمندگان دلير و نيروهاي انقلابي در شهرهاي آبادان و خرمشهر با شجاعتي بي‌نظير دشمن متجاوز را با دادن تلفات سنگين، مجبور به عقب‌نشيني كردند. همچنين تلفاتي كه در اثر حملات نيروي هوايي ارتش به متجاوزان وارد شده، دشمن را گيج كرده است.

بيانيه 84 ( عراق ) ... نتيجه درگيريهاي شب گذشته و بامداد امروز چنين بوده است: خسارات دشمن: 256 كشته و 35 اسير، انهدام دو تانك و دو نفربر، انهدام 26 خودرو. خسارات ما: 18 كشته، انهدام 3 نفربر و 5 خودرو، انهدام يك بولدوزر و يك توپ. هوايي: يك هواپيماي دشمن در بخش جنوبي صحنه نبرد سرنگون شد. ساعت 45/6 دو هواپيماي دشمن به غرب استان سليمانيه و ساعت 45/7 هواپيماهاي دشمن به روستاي پنجوين حمله كردند كه 4 نفر كشته و 4 نفر غيزنظامي مجروح شدند. بيانيه 85 ( عراق ) زميني خسارات دشمن: 16 كشته، 18 اسير، انهدام دو تانك و دو نفربر، تصرف 5 تانك و يك نفربر سالم. خسارات ما: 21 كشته، انهدام يك تانك، يك نفربر و دو توپ. هوايي الف: هواپيماهاي ما به اهداف نظامي و اقتصادي زيانهاي فراواني به شرح زير وارد كردند و سالم به عراق بازگشتند. حمله به بندر شاهپور و انهدام چهار كشتي پهلو‌گرفته. حمله به بندر ماهشهر و انهدام يك اسكله و انبارهاي سوخت و آتش‌سوزي در بندر. حمله به يك اردوگاه در شمال نقده. حمله به پايگاه هوايي تبريز. حمله به اردوگاه دشمن در راه آبادان ـ شيخ مديح ـ حمله به اردوگاه بام قلعه. ب: هواپيماهاي دشمن به اهداف غيرنظامي و اقتصادي زير حمله كردند: ساعت 45/6 حمله به روستاي عربت در سليمانيه كه يك هواپيما سرنگون شد. ساعت 45/7 حمله به پنجوين كه يك هواپيما سرنگون شد. ساعت 05/11 حمله به بغداد كه دو هواپيما سرنگون شد. ساعت 45/11 حمله به استان ميسان كه يك هواپيما سرنگون شد. ساعت 50/11 حمله به استان التأميم و در ساعت 50/16 حمله به منطقه آزادي. در بخش جنوبي صحنه عمليات يك هواپيما و دو هلي‌كوپتر سرنگون شد. بدين ترتيب امروز 6 جنگنده و دو هلي‌كوپتر دشمن سرنگون شدند.

بازتاب حملات و درگيريها

راديو دهلي: نيروهاي عراقي كه اكنون به سوي آبادان پيش مي‌روند در 5/1 كيلومتري شهر نفتي ايران هستند. دو ستون نيروهاي عراقي كه در راس آنها تانكها قرار دارند به شهر مذكور نزديك مي‌شوند. كماندوهاي عراقي از يك نقطه ديگر روبروي آبادان عبور كرده‌اند تا شهر مذكور را از يك سمت جديد مورد حمله قرار دهند. پالايشگاه آبادان شديداُ آتش گرفته است. چند هواپيماي فانتوم ايران سعي كردند به پلي كه روي كارون قرار دارد، حمله كنند. راديو لندن: خبرنگاراني كه در جبهه جنگ حضور دارند، مي‌گويند آبادان عملاً در محاصرهاست. گرچه مقامات ايران گفته‌اند كه براي جلوگيري از عبور عراقيها از يكي از شاخه‌هاي فرعي شط‌العرب و ورود آنها به آبادان مبارزه خواهند كرد، ولي وضع آنها به روشني غيرقابل دفاع است.تنها راه فرار براي پرسنل نظامي و غيرنظامي ايراني از آبادان، عقب‌نشيني پرمخاطره از منطقه جنوب آبادان است كه تحت كنترل توپخانه عراقيهاست. خبرگزاري آسوشيتدپرس: به نظر مي‌رسد ارتش عراق آماده يك درگيري طولاني با تمركز نيرو در ناحيه آبادان و خرمشهر است. دستيابي به استراتژي عراقيها شديداً محدود است، ولي منابع نظامي غرب و ديگر ناظران متوجه شده‌اند كه عراقيها در اين دو جبهه يكنواخت حركت مي‌كنند، در حالي كه مواضع خود را در نزديكي اهواز، دزفول و نواحي مركزي حفظ كرده‌اند. اين منابع تاكتيك عراقيها را محاصره و فرسايش توصيف كرده‌اند. عراق به تصرف آبادان يا خرمشهر احتياج دارد تا در مذاكرات بتواند حرف اول را بزند...  

روزشمار سياسي 25/7/59

26 روز از آغاز جنگ مي‌گذرد. هدف جمهوري‌اسلامي از ادامه جنگ، بازپس‌گيري سرزمينهاي اشغالي است، در حالي كه عراق پس از ناكامي در تحقق اهدافش، تلاش مي‌كند با استفاده از اهرم مناطق اشغالي و با بهره‌گيري از اهرم حقوقي سازمان‌ملل، به حداقل دست‌آورد تجاوز به ايران، يعني اعمال حاكميت انحصاري بر اروندرود دست يابد. ليكن قرائن نشان مي‌دهند عراق و حاميانش با گذشت 26 روز از جنگ و مقاومت جدي نيروهاي مردمي و رزمنده، از شكست انقلاب اسلامي توسط رژيم بعث مأيوس شده‌اند.

جمهوري‌اسلامي ايران

رئيس مجلس شوراي اسلامي ( آقاي هاشمي ):... اين جنگ، جنگي نبود كه ايران بخواهد. جنگي بود كه به ما تحميل شد؛ زيرا انقلاب ما انقلابي است كه مرز نمي‌شناسد و در زادگاهش، متوقف نمي‌شود. به همين دليل دشمنان انقلاب تلاششان را متمركز كرده‌اند كه نگذارند اين كشور به عنوان يك جامعه انقلابي شناخته شود و بيش از همه رژيم عراق احساس خطر كرد و جنگ را شروع كرد. رئيس ديوانعالي كشور ( دكتر بهشتي ):... تصميم‌گيرندگان مملكت متفق‌القولند كه به جنگ ادامه دهيم. آتش‌بس هيچ مفهومي ندارد. تنها يك راه وجود دارد و آن اين است كه نيروهاي عراقي از سرزمين ايران خارج شوند.

عراق

طارق عزيز: جنگ كنوني با ايران يك جنگ طولاني خواهد بود و عراق به حد‌كافي ساز و برگ نظامي در اختيار دارد تا اين نبرد را براي مدت طولاني ادامه دهد. راديو امريكا:... عراق پيشنهاد سازمان‌ملل را در مورد اجازه خروج به كشتيهايي كه در شط‌العرب قادر به ترك منطقه نبوده‌اند، رد كرده است. صدام در نامه‌اي كه براي كورت والدهايم فرستاد، گفته اين كشتيها بايد با پرچم عراق از شط‌العرب عبور كنند، چرا كه عراق شط‌العرب را از آن خود مي‌داند، ولي سازمان‌ملل پيشنهاد كرد اين كشتيها با پرچم سازمان‌ملل عبور كنند. ايران موافقت خود را با پيشنهاد سازمان‌ملل اعلام داشته است.

تلاشهاي صلح

گزارش سالنامه سازمان‌ملل از نطق شهيد رجايي در شوراي امنيت شوراي امنيت سازمان‌ملل رسيدگي به وضعيت ايران و عراق را در دو جلسه كه در روزهاي 15 و 17 اكتبر تشكيل شده، ادامه داد. نمايندگان كوبا، ايران، عراق و ژاپن بنا به درخواست خود دعوت شدند تا بدون داشتن حق راي در بحث شركت كنند. نخست وزير ايران ادعا كرد كه درگيريها توسط عراق آغاز شده و لغو قرارداد 1975 الجزاير، مقدمه‌اي براي آغاز جنگ بوده است... كاملاً آشكار است كه عراق قرارداد 1975 الجزاير را در مورد خطوط مرزي و حسن‌همجواري پذيرفته و قبول كرده كه ديگر ادعاهاي ارضي نداشته باشد و منازعات پيشين دو دولت حل شده تلقي شوند. هدف عراق از تجاوز اخيرش به ايران تصرف چند كيلومتر زمين نيست، بلكه نابودي نهضت انقلابي مردم مسلمان ايران است... عراق از مصر، اردن، مراكش و آمريكا براي جنگيدن با انقلاب اسلامي كمك دريافت مي‌كند.... ايران براي اين به شوراي امنيت آمده تا حقايق را عنوان كند و نسبت به تلاشهايي كه براي سرنگوني انقلاب ايران صورت مي‌گيرد، هشدار دهد. گزارش سالنامه سازمان‌ملل از سخنراني وزير خارجه عراق در شوراي امنيت وزير خارجه عراق گفت كه كشورش از رژيم جديد ايران استقبال كرده، در حالي كه آنها ادعاهاي ارضي مشابه رژيم شاه را از خود بروز مي‌دادند. وزير‌خارجه عراق به حمايت ايران از اقدامات خرابكارانه اعضاي حزب‌الدعوه كه هدف آنها سرنگوني حكومت عراق است، اشاره كرد و گفت: وقتي آشكار شد اين خرابكاريها به كمك ايرانيان مقيم عراق و عراقيهايي كه اصليت ايراني دارند، صورت مي‌گيرد، عراق چاره‌اي جز اخراج آنان نديد. ديگر آن كه، وقتي ايران خود را ملزم به رعايت توافقنامه 1975 الجزاير نمي‌ديد، عراق به اين نتيجه رسيد كه توافقنامه از سوي ايران كن لم يكن شده است. وزير خارجه عراق تاكيد كرد كه عراق ادعاهاي ارضي ندارد و بار ديگر تكرار كرد كه كشورش آمادهاست تصميمات شوراي امنيت سازمان‌ملل را به اجرا در آورد و در صورتي كه ايران نيز به اقدام مشابه دست بزند. او گفت كه در سال 1976، دو كشور توافق كرده بودند اموال غيرمنقول يكديگر را تا آخر همان سال مسترد نمايند و ايران از مناطق اشغالي سرزمين عراق خارج شود، اما با وجود يادداشتهاي متعدد به ايران، عراق هيچ جوابي در اين مورد دريافت نكرده است... خميني 15 سال در عراق مهمان بود، اما او مي‌خواست مطبوعات و تلويزيون جهان را به عراق دعوت كند تا در اقداماتش عليه رژيم شاه از آنها استفاده نمايد، و از آنجائيكه اين اقدام ممكن بود به عنوان مداخله عراق در امور داخلي ايران تلقي شود، عراق اجازه اين كار را نداد. بنابراين خميني خروج از عراق را برگزيد.

مواضع و اقدامات كشورها

وزير امور خارجه آمريكا: ادامه جنگ براي كسب پيروزي توسط طرفين درگير، خطراتي را به وجود خواهد آورد كه براي كساني كه صلح را پاسخ مشكلات خاورميانه مي‌دانند، غيرقابل قبول است. سخنگوي وزارت خارجه آمريكا اين گزارش را كه گروگانهاي آمريكايي با لوازم يدكي هواپيماهاي جنگنده ايراني معاوضه خواهد شد، نادرست خواند ولي گفت: ايالات متحده آمريكا از اين كه ايران تصميم گرفته موضع خود را براي شوراي امنيت بازگو كند، خرسند است و آن را مفيد مي‌داند. هفته نامه فارن ريپورت چاپ لندن: دو هفته قبل ملك‌خالد به روسها اجازه داد دو كشتي حامل سلاح را از بندر ينبع عربستان براي عراق ارسال نمايند. اين تصميم پادشاه عربستان را پرنس فهد به مقامات روسي اطلاع داد و اضافه كرد كه كويتي‌ها نيز با فراهم كردن تسهيلات بندري براي كشتيهاي خلع‌سلاح شوروي موافقت كرده‌اند.

تحليلها و تفسيرها

راديو كلن:... دولت آمريكا حاضر به تسلط عراق بر منابع نفتي ايران و قدرت گرفتن عراق در منطقه خليج‌فارس نيست، زيرا رهبران آمريكا صدام را مردي جاه‌طلب و غيرقابل اعتماد مي‌دانند كه در صورت پيروزي به عنوان يك قدرت برتر در منطقه به ساير كشورهاي همسايه چنگ مي‌اندازد. ... چنانچه دولت ايران به آزادي گروگانها اقدام ورزد، امريكا نه تنها محاصره اقتصادي اين كشور را فوراً قطع خواهد كرد، بلكه كليه وسايل يدكي و تسليحاتي جنگي را نيز در اختيار ارتش اين كشور قرار خواهد داد. ... براي امريكائيان سخت است كه در جنگ تحميلي عراق و ايران روش بي‌طرفانه اتخاذ كنند... چه ايران مرزي بسيار طولاني با شوروي و علاوه بر آن در خليج‌فارس موقعيت كليدي دارد... در صورت تسليم ايران احتمالاً شوروي نيز در آن بي‌بهره نخواهد بود. راديو امريكا:...گرچه به نظر مي‌رسد نيروهاي عراق در جنگ با ايران به پيروزيهايي دست يافته‌اند، با جنگي كه سه هفته ادامه داشته، نشان مي‌دهد ايرانيان با وجود بي‌نظمي در كارهاي تشكيلاتي، براي هر وجب از خاكشان به مبارزه برخاسته‌اند. حتي اگر نيروهاي عراق موفق شوند كنترل كامل خرمشهر را به دست آورند، تا وقتي جنگ ادامه دارد، ايرانيها نخواهند گذاشت عراق از شط‌العرب به عنوان راهي براي دسترسي به خليج‌فارس استفاده كند. راديو مسكو:... محافل نظامي امريكا اميد زيادي به رويدادهاي كنوني حوزه خليج‌فارس بسته‌اند و مي‌كوشند دستهاي خود را با آتش عمليات جنگي گرم كنند. هدف عمده‌اي كه استراتژيست‌هاي امريكايي ميل دارند به آن دست يابند، اين است كه منابع نفت منطقه را دوباره تحت نظارت خود در آورند و به حضور نظامي خود صورت قانوني بدهند و از هر دگرگوني كه مصالح حياتي را به خطر مي‌اندازد، جلوگيري كنند.

منابع و مآخذ روزشمار 1359/07/25