1360.01.07

روزشمار جنگ سال 1360 1360.01.07
نام‌های دیگر	هفت فروردین
تاریخ شمسی	1360.01.07
تاریخ میلادی	27 مارس 1981
تاریخ قمری	20 جماد‌ی‌الاول 1401

1361.01.07

1362.01.07

1363.01.07

1364.01.07

1365.01.07

1366.01.07

1367.01.07

گزارش- 1

1. نیروهای خودی متشکل از نیروهای ارتش، سپاه پاسداران، ژاندارمری و بسیج مردمی در عملیاتی ۳ روزه، امروز، ارتفاعات نودشه را از تصرف گروه‌های ضدانقلاب در جبهه‌های غرب خارج کردند و بر این ارتفاعات مسلط شدند. در مقابل، قوای عراقی نیز مواضع خود در اطراف سوسنگرد را تقویت کردند. امروز، در پایان یک عملیات موفقیت‌آمیز ۳ روزه، بلندترین ارتفاعات مشرف به نودشه در کرمانشاه از تصرف گروه‌های مسلح غیرقانونی خارج شد. در این عملیات که با هماهنگی نیروهای ارتش، سپاه پاسداران، بسیج مردمی، نیروهای ژاندارمری و حمایت هوانیروز اجرا شد، تلفات سنگینی به عناصر احزاب و گروه‌های مسلح غیرقانونی وارد آمد. از نیروهای خودی نیز ۶ نفر به شهادت رسیدند و ۱۳ نفر مجروح شدند. درنتیجه این عملیات، ارتفاعات نودشه و مناطق هم‌جوار به دست نیروهای ایرانی افتاد. با تصرف ارتفاعات مذکور، تحرکات ضدانقلاب در این مناطق زیر دید و تیر نیروهای خودی قرار گرفت. سرهنگ عطاریان فرمانده عملیات غرب و مجید حداد عادل معاون سیاسی اداری استانداری کرمانشاهان، که از دیروز، وارد منطقه شده و از نزدیک شاهد موفقیت‌های رزمندگان بودند، از فداکاری آنان قدردانی کردند. فرمانده ستاد عملیات مشترک پاوه که هدایت این عملیات را برعهده داشت، در گفت‌وگو با خبرگزاری پارس اظهار کرد: «در هیچ مرحله جنگی زیر باران شدید، چنین عملیاتی صورت نمی‌گیرد، ولی دلاوران ما از روی ایمان دست به چنین حمله متهورانه‌ای زده و دشمن را غافلگیر کردند و او را ناچار به ۸ کیلومتر عقب‌نشینی کردند.» همچنین در ۲۴ ساعت گذشته، نبرد سخت توپخانه و خمپاره‌انداز در جبهه‌های ایلام و کرمانشاه ادامه داشت. در جبهه گیلان‌غرب نیز براثر حملات توپخانه‌ای ارتش جمهوری اسلامی ایران، یک نفربر زرهی، یک سنگر گروهی و یک چادر مهمات نیروهای عراقی منهدم شد. از سویی، تبادل آتش بین دو طرف همچنان در مناطق ذهاب، سومار، زله‌زرد و داربلوط ادامه دارد. براساس همین گزارش، در شورشیرین و کانی‌سخت تلفات و خساراتی به دشمن وارد شد. علاوه‌براین براثر مبادله آتش بین دو طرف در منطقه میمک، در ساعت ۱۱ امروز، یکی از افرد گردان چهارم نیروی مخصوص ارتش (کلاه‌سبزها) شهید شد. در جبهه جنوب نیز ضمن تداوم درگیری‌های پراکنده و تبادل آتش توپخانه‌ای، نیروهای عراقی در ادامه تحرکات چند روز گذشته، به تقویت مواضع خود در جنوب‌غربی سوسنگرد مبادرت ورزیدند.

گزارش- 2

2. امشب، در جلسه‌ای با حضور برخی از فرماندهان نظامی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران و مسئولان استان خوزستان موضوع ایجاد آب‌گرفتگی در مقابل نیروهای ارتش عراق و مسائل مربوط به آن مطرح شد.

حسن باقری در یادداشت‌های روزانه خود درباره این جلسه نوشته است: «شب جلسه آب بود با [ولی‌الله] فلاحی، [غلامرضا] قاسمی، [محسن] پارسایی و [جمشید] سرداری.* [حسن‌علی] فروزان** این اواخر از سرداری درخواست کرده بود که آب را باز کند. آب دز و آب کارون هردو باز شده است. آب از سیره به سمت غرب جریان خواهد یافت. قبلاً آب مجموعاً ۵۰۰۰ [متر مکعب] بود، و ۳۶۰۰ [متر مکعب] به اهواز رسید. فعلاً مجموعاً ۷۰۰۰ [متر مکعب] است که به اهواز ۴۶۰۰ [متر مکعب] خواهد رسید. قبلاً سه روز بود و فعلاً شش روز است ادامه می‌یابد.» غلامعلی رشید نیز در یادداشت‌های روزانه خود درباره جلسه آب آورده است: «در تاریخ ۷ فروردین ۱۳۶۰، شب ساعت ۸:۳۰، ولی‌الله فلاحی از علی شمخانی خواسته بود که برای تشکیل جلسه در باشگاه ژاندارمری به آنجا برویم. همراه برادر حسن باقری به باشگاه رفتیم. معلوم شد درباره طغیان رودخانه‌های کرخه و دز و کارون می‌باشد. ساعت ۹ صبح جمعه، آب زیادی از کارون و دز سرازیر شده بود. درمورد مسائل و مشکلاتی که احتمالاً به‌وجود می‌آید، تصمیم‌گیری‌هایی شد. ضمناً قرار شد که آب کرخه را نیز از کانال‌های فرعی عمود بر جاده حمیدیه - سوسنگرد سرازیر کنند. شب، بعد از پایان جلسه بلافاصله به تمام جبهه‌هایی که در مسیر این طغیان قرار دارند، بی‌سیم زده شد که فردا صبح ساعت ۸، خود را به ستاد عملیات برای شرکت در جلسه اضطراری برسانند. مهندس سرداری نیز قرار شد طرح‌های آب‌گرفتگی سال ۱۳۴۷ و ۱۳۵۸ را به ستاد بفرستد و ساعات مشخصی که میزان آب در اهواز و دارخوین و مارد و... بالا می‌رود، بنویسد و بفرستد.»***

گزارش- 3

3. امروز، هواداران و اعضای سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در بندرعباس با هدف برهم‌زدن نظم عمومی و ایجاد اغتشاش، بدون مجوز قانونی اقدام به راه‌پیمایی کردند که با دخالت نیروهای دولتی و دستگیری تعدادی از آنها، در رسیدن به هدف ناکام ماندند. براساس گزارش فرماندهی سپاه بندرعباس، امروز، گروه‌هایی از سازمان مجاهدین خلق برای برگزاری مراسم هفتمین روز ختم صنم قریشی از اعضای سازمان مذکور که در ۲۸/۱۲/۱۳۵۹، کشته شده بود، ساعت ۱۵:۳۰ عصر، در بهشت زهرای بندرعباس جمع شدند و اعلام راه‌پیمایی کردند. باوجود اینکه استانداری هرمزگان این راه‌پیمایی را غیرقانونی اعلام کرد، گروه‌های یادشده با بی‌اعتنایی به اطلاعیه استانداری پس از سخنرانی در بهشت زهرا به‌طرف شهر حرکت کردند که عده‌ای از نیروهای انقلابی با آنها درگیر شدند. سرانجام مأموران شهربانی با پرتاب چند گاز اشک‌آور و دستگیری تعدادی از آنها سایر افراد را متفرق کردند.

گزارش- 4

4. امروز، رئیس‌جمهور و فرمانده کل قوا برای بازدید از پایگاه هوایی شهید نوژه همدان، عازم این منطقه شد. وی همچنین درباره تحولات سیاسی اخیر در داخل کشور با یک نشریه انگلیسی مصاحبه کرد. سیدابوالحسن بنی‌صدر ساعت ۱۱:۳۰ امروز، برای بازدید از پایگاه هوایی شهید نوژه وارد این پایگاه شد و مورد استقبال فرمانده و کارکنان پایگاه مذکور قرار گرفت. وی پس از بازدید از پایگاه، در سخنرانی‌اش از فداکاری‌ها و دلاوری‌های رزمندگان نیروی هوایی قدردانی کرد. بنی‌صدر همچنین امروز، در مصاحبه با نشریه میدل ایست (چاپ لندن) درباره اختلافات اخیر سران سیاسی ایران اظهار کرد‌ که همیشه از حمایت امام خمینی بهره‌مند است، ولی گاهی اوقات به ایشان اطلاعات غلط می‌دهند. وی در این مصاحبه از اجرای سانسور و محدودیت آزادی‌های سیاسی در ایران که از دید وی مهم‌ترین دشمنان انقلاب هستند، ابراز تأسف کرد و گفت: اگر در روابط با امام خمینی سانسوری نبود، مشکلی وجود نداشت، ولی بدبختانه روزنامه‌ها، رادیو و تلویزیون واقعیت را نمی‌گویند و اطلاعات غلط به‌طور فراوانی شایع است. رئیس‌جمهور همچنین اضافه کرد که امام به او اعتماد دارد.

گزارش- 5

5. امام‌جمعه تهران در نخستین نماز جمعه سال نو که در دانشگاه تهران اقامه شد، با تأکید بر اجرای عدالت اجتماعی در جامعه، مردم و مسئولان را به اتحاد و اتفاق دربرابر توطئه‌های دشمنان فراخواند و حمله نیروهای رژیم اشغالگر قدس به مردم فلسطین را محکوم کرد. آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای در خطبه‌های امروز نماز جمعه تهران تأکید کرد که اساس جامعه اسلامی، عدالت اجتماعى است که بر سه پایه استوار است: قوانین عادلانه، نیروى اجراکننده این قوانین و مردم. وی همچنین خاطرنشان کرد: «در جامعه اسلامى ما، باید قوانین عادلانه اسلامى به‌وسیله مجلس شوراى اسلامى به‌صورت کاملاً اسلامى تقنین بشود و وضع قوانین متکى و مبتنى به احکام اسلام باشد. نمایندگان مردم از اینکه احکام خدا را درصورت قوانین اجتماعى دراختیار قوه مجریه مى‌گذارند، احساس شرم نکنند. ... درست است که شاید هنوز جامعه ما آمادگى ندارد که همه احکام اسلامى به‌صورت کامل اجرا بشود، اما باید مردم را به این آمادگى رساند، باید هدف اسلام را که اجراى احکام الهى به‌صورت قاطع و کامل است هرچه بیشتر به آن هدف نزدیک شد و مخصوصا قوه قضائیه و دستگاه دادگسترى اسلامى باید صددرصد منطبق بر احکام اسلامى حقوق حقه مردم را انفاذ کند و مردم را باید به حقوق خود آشنا کنند. اما ما توقعى که از دولت جمهورى اسلامى داریم به‌طور خلاصه این است که جامعه را به‌سمت احکام اسلامى بکشانند. توقع داریم که جهت و خط کلى حرکت جامعه ما به‌سوى احکام اسلامى باشد باید تحت‌تأثیر جوسازى‌ها قرار نگیرند فقط به‌سوى احکام اسلامى و قرآنى پیش بروند.» خطیب جمعه تهران انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی را موهبت خداوند بر عالم انسانیت دانست و با تبعیت از امام خمینی ابراز کرد: سال جدید باید سال اتحاد، اتفاق و مهربانی میان همه قشرها باشد و ما بتوانیم از این راه همه توطئه‌های دشمن را خنثی کنیم. وی در ادامه افزود: «در این یکى دو ماه اخیر، دشمن بیش از همیشه امیدوار شده بود که شاید از راه ایجاد اختلاف بتواند انقلاب ما را دچار شکست بکند. بحمدالله در این آخر سال گذشته، پیام شفابخش امام همه توطئه‌ها را خنثى کرد. امروز، دشمن از راه‌هاى دیگرى توطئه مى‌کند. ازجمله دشمن در خارج از کشور شایعه‌پراکنى مى‌کند. شایعه‌پراکنى‌هاى داخل کشور کارى براى دشمن از پیش نبرد. از خارج به ما اطلاع مى‌دهند که دستگاه‌هاى تبلیغاتى خیانتکار و مزدور سعى مى‌کنند دولت ایران و ملت ایران را با عناوین و نام‌ها و صفت‌هاى زشت و موهن نمودار تزلزل معرفى کنند. وانمود مى‌کنند که دولت ایران و ملت ایران دچار فلج اقتصادى است. وانمود مى‌کنند که اختلافات در ایران گلوى انقلاب را مى‌فشارد و از نظام جمهورى اسلامى پس از اندکى خبرى نخواهد ماند. علی‌رغم همه این شایعات که نشان بدخواهى دشمنان بزرگ و جهانى ماست ملت ما با قدرت و صلابت به پیش مى‌رود، جبهه‌هاى جنگ از همیشه بهتر است، پیروزى برادران رزمنده ما و نیروهاى مسلح جمهورى اسلامى در جبهه‌هاى غرب و جنوب پیروزى‌هاى دلگرم کننده‌اى است، شوق و علاقه قشرهاى گوناگون ملت ما به شرکت در جهاد عمومى امت مسلمان، روزافزون است. همین امروز، نامه‌اى براى من با مبلغى پول خرد از یکى از روستاها از یک دبستان دخترانه و پسرانه رسیده، این پول‌ها را کودکان روستایى دبستانى که نام‌هایشان را هم نوشته‌اند براى من فرستادند ... پولى جمع کرده‌اند براى اینکه در جبهه شریک باشند. نوجوان سیزده - چهارده ساله‌اى مى‌آید پول‌هایى را که جمع کرده به من مى‌دهد که صرف جنگ بشود و خودش از کثرت هیجان گریه مى‌کند. برادر شهیدى مى‌آید وصیت‌نامه برادر شهیدش را با مقدارى پول که او وصیت کرده که به جنگ‌زده‌ها داده بشود مى‌آورد و شهید جانش را داده است، مالش را هم پس از شهادتش در راه خدا خرج مى‌کند. کودکان عیدى‌هایشان را جمع مى‌کنند در راه خدا مى‌دهند، زنان و مردان ارزشمندترین یادگارهایشان را در راه خدا مى‌دهند، پدران و مادران جوان‌هایشان را به جبهه مى‌فرستند، شعله جهاد مقدس و شهادت‌طلبى همچنان در جامعه ما مشتعل است، این ملت ماست، این جامعه ماست و این خود خط بطلانى بر همه توطئه‌هاى جهانى است.» آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه با تقبیح حمله نیروهای رژیم صهیونیستی به مسلمانان فلسطینى در نماز جمعه مسجد حرم‌الخلیل و بیرون‌کردن آنها از مسجد، بر همبستگى مجدد ایرانیان و مسلمانان فلسطینى تأکید کرد. وی همچنین از مقاومت و پایداری مجاهدان عراقی دربرابر حکومت عراق تقدیر کرد و گفت: «برادران عراقى رزم‌آوران مسلمان و مجاهد عراق در داخل کشورشان که در زیر پاى چکمه‌پوشان و مزدوران ابرقدرت‌ها دچار بالاترین و بزرگ‌ترین شکنجه‌هاست همچنان به استقامت و پافشارى خود ادامه مى‌دهند و خساراتى را بر دشمنشان علی‌رغم جو خفقان عجیبى که در آنجا حکم‌فرماست وارد مى‌آورند. نیروهاى مسلح عراق گروه گروه از جبهه‌ها عقب مى‌نشینند. در هفته‌هاى اخیر، طبق گزارش‌هایى که به ما مى‌رسد، تعداد کسانى که از جبهه‌ها گریخته‌اند از نیروهاى عراقى بسیار بالاست. اگر این آمار درست باشد مى‌توان مطمئن بود که پیروزى حق بر باطل چندان طولى نخواهد کشید. البته مزدوران مرتجع منطقه و حکام خائن و وابسته به امریکا، عراق را ازلحاظ وسایل مادى تجهیز مى‌کنند، براى او سلاح و توپ و تانک مى‌فرستند، اما نیروى انسانى را چه خواهند کرد؟ آیا مردم مسلمان اردن یا مردم مسلمان مصر یا مردم مسلمان و محروم مراکش حاضر خواهند بود بیایند با برادران مسلمان خود به‌خاطر خودکامگى صدام مزدور ابى‌جهل عراق بجنگند؟ گمان نمى‌کنم وقتى که نیروهاى مسلمان عراقى در مقابل صولت مؤمنان بالله و ملت انقلابى ایران مقاومت نمى‌توانند کرد، از آن کسانى که از خارج مى‌آیند یقیناً انتظار مقاومت نیست.» امام‌جمعه تهران اجتماع مردمی در روز 12 فروردین را که به نام روز جمهورى اسلامى ثبت شده است، مظهر وحدت عظیم اسلامى دانست و ضمن تشکر از نهادهایى که مردم را به این راه‌پیمایى بزرگ دعوت کردند، اظهار کرد: «از شما برادران و خواهران جداً تقاضا مى‌کنم کارى کنید که راه‌پیمایى روز دوازدهم، روز جمهورى اسلامى، مشت محکمى بر دهان بدخواهان و بددلان باشد. همه شرکت کنید، با آرامش راه‌پیمایى را تمام کنید، از شعارهاى تشنج‌انگیز جداً بپرهیزید و اجازه ندهید که اخلالگران شعارى تشنج‌انگیز و بحران‌انگیز و اختلاف‌انگیز را آنجا بدهند. ما شعارهاى بسیارى داریم که آرمان‌ها و ایده‌آل‌هاى ما را مجسم مى‌کند، چرا شعارهاى مثبت را ندهیم؟ چرا به تشنج و بحرانى که دشمن آن را تعقیب مى‌کند دامن بزنیم؟ امیدوارم همه قشرهاى مسلمان در کنار هم، پابه‌پا، بازوبه‌بازو، دست‌دردست به‌سوى اهداف مقدس اسلامى پیش بروند. امروز، اسلام و قرآن از ما تقاضاى عمل به مسئولیت مى‌کند، ما باید این مسئولیت را با دقت و مراقبت انجام بدهیم.»

گزارش- 6

6. رئیس‌جمهور عراق امروز، ضمن اینکه ایرانی‌ها را نژادپرست و ضدعرب خواند، تهدید کرد که درصورت تأمین‌نشدن حقوق قومی و ملی عراق، این حق را در جبهه‌های جنگ خواهد گرفت. صدام حسین که در شهر موصل و در یک اجتماع مردمی سخنرانی می‌کرد، گفت: «ملت عراق بار دیگر به مرکز تمدن بازگشته است تا به نقش تاریخی و قومی خود و ساختن عراق عظیم، توانا و نیرومند ادامه دهد. عراق خود را در تمامی زمینه‌ها در خدمت امت عرب قرار داده و خود را [برای] دفاع از حقوق غصب‌شده امت عرب در جنگ قرار داد و بر جهان است که بفهمد عراق تنها جبهه‌ای است که مکان، منزلت، خط مشی و اصول عراقیان را در زیر آفتاب تعیین می‌نماید. هیچ قدرتی در روی کره زمین وجود ندارد که بتواند عراق امروز را از ادامه نقش خود در دفاع از حقوق ملی خود و در مبارزه برای امت عرب و ساختن عراق پیروز و سرفراز در کلیه میدان‌های سازندگی و میدان‌های حق، متزلزل نماید.» وی در ادامه خطاب به رهبری ایران اضافه کرد: «بر [امام] خمینی و دارودسته‌اش است که بدانند و بفهمند که چشم‌پوشی و صرف‌نظرکردن از حقوق ملی و قومی خود نخواهیم کرد و کسی که به حقوق ما از راه‌های مسالمت‌آمیز اعتراف نکند، ما توسط سربازان جنگنده و رزمنده در جبهه‌های جنگ از چشم‌هایشان بیرون خواهیم کشید.» رئیس‌جمهور عراق در پایان با مخاطب قراردادن جوانان موصل افزود: «شما در نبرد خود علیه فارس‌های نژادپرست و کینه‌ورزان بر امت عربی و عراق ثابت کردید که فرزندانی صالح و پاک برای تمامی آن قهرمان‌هایی که پرچم عراق را در طول تاریخ روشن عراق عزیز، مرتفع ساختند، هستید.»

گزارش- 7

7. امروز، برخی مطبوعات به نقل از مقامات عراقی اعلام کردند که دولت عراق درصدد است با اتخاذ تمهیداتی میزان صادرات نفت خود را افزایش دهد. خبرگزاری پارس به نقل از برخی مطبوعات منطقه گزارش داد: بنا بر اعلام تعدادی از مقامات عراقی، صادرات نفت عراق ازطریق بندر بانیاس در شمال سوریه که به‌علت جنگ در شش ماه گذشته، متوقف شده بود از سر گرفته شده و به میزان ۲۰۰ تا ۲۴۰ هزار بشکه در روز رسیده است. پیش‌بینی می‌شود صادرات نفت این کشور در آینده به میزان ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار بشکه در روز برسد. همچنین بنا بر اظهارات این مقامات، عراق در نظر دارد صادرات نفت ازطریق بندر تریپولی در شمال لبنان را نیز از سر گیرد. شایان ذکر است نفت عراق به‌طور عمده به کشورهای ترکیه، انگلیس، فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و ژاپن صادر می‌شد. پیش از شروع جنگ، عراق روزانه ۲/۳ میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد. براساس گزارش‌ها، صادرات نفت این کشور هم‌اکنون حدود ۸۰۰ هزار بشکه در روز است که این میزان معادل یک‌چهارم میزان صادرات روزانه نفت آن، در زمان قبل از جنگ است.

گزارش- 8

8. امروز، دفتر خبرگزاری آسوشیتدپرس در لبنان به نقل از مقامات عراقی اعلام کرد که وزیران امور خارجه ۳۷ کشور اسلامی در ماه اوت (مرداد)، در بغداد تشکیل جلسه خواهند داد. بنا به گزارش مذکور، وزارت امور خارجه عراق به‌تازگی با فراخوانی سفرای کشورهای اسلامی، دعوت‌نامه رسمی سعدون حمادی وزیر امور خارجه عراق، برای تشکیل جلسه‌ای در بغداد را به آنان تسلیم کرد. در ادامه این گزارش آمده است عراق در جریان اجلاس سال گذشته وزیران امور خارجه کشورهای اسلامی در اسلام‌آباد، پیشنهاد کرد گردهمایی آینده این سازمان در بغداد برگزار شود که این پیشنهاد در اجلاس سران کشورهای اسلامی در طائف مورد قبول شرکت‌کنندگان قرار گرفت.

گزارش- 9

9. باوجود مخالفت ایران و عراق با پیشنهادهای کمیسیون ویژه صلح اسلامی (حسن نیت) که در اسفندماه سال گذشته، مطرح شد، این کمیسیون همچنان به تلاش‌های خود برای ایجاد صلح و حل اختلافات دو طرف ادامه می‌دهد. کمیسیون ویژه صلح اسلامی مهم‌ترین هیئتی است که برای برقراری آتش‌بس و انعقاد صلح بین عراق و ایران تلاش می‌کند، اما تابه‌حال، پیشنهادهای این کمیسیون با مخالفت‌های ایران و عراق مواجه شده است. درحال‌حاضر، کمیسیون در تلاش است که با نزدیک‌کردن مواضع دوطرف به یکدیگر و تعدیل شرایط آنها، راه تحقق صلح را هموار کند. درهمین زمینه کمیسیون مذکور اعلام کرد هفته آینده ضمن دیدار از تهران و بغداد بار دیگر برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق اقدام خواهد کرد. هیئت ویژه‌ای که رهبران کشورهای اسلامی در عربستان سعودی در ژانویه گذشته (دی‌ماه ۱۳۵۹)، برگزیده بودند، در دو روز آینده، به بررسی آخرین پیشنهادها و دیدگاه‌های موجود درزمینه پایان‌دادن به جنگ شش ماهه عراق و ایران خواهد پرداخت. احمد سکوتوره رئیس‌جمهور گینه که سرپرستی هیئت میانجی را برعهده دارد اظهارامیدواری کرد که مأموریت هیئت این‌بار با موفقیت توأم خواهد بود.

گزارش- 10

10. مسئول جنبش امل اسلامی امروز، در درگیری بین نیروهای طرف‌دار ایران و عراق در لبنان، به شهادت رسید. به گزارش خبرگزاری پارس، در درگیری بین نیروهای جنبش امل (طرف‌دار ایران) و طرف‌داران حزب بعث عراق که در شهر بعلبک لبنان روی داد، حسین یاغی مسئول جنبش امل، به شهادت رسید. در مقابل نیروهای جنبش امل موفق شدند ۱۲ تن از نیروهای وابسته به رژیم بعثی عراق را دستگیر کنند.

گزارش- 11

11. برخی مطبوعات و رسانه‌های جهان امروز، به بازتاب جنگ ایران و عراق و تحولات پیرامون آن پرداختند. روزنامه اسرائیلی معاریو نوشت باوجود اینکه مصر و عراق هیچ‌گونه ارتباط سیاسی ندارند، در طول هفته گذشته، تجهیزات نظامی از قاهره به بغداد ارسال شد و هواپیماهای عراقی در قسمت نظامی فرودگاه بین‌المللی قاهره این مهمات را بارگیری کردند. براساس این گزارش، روابط عراق و مصر درحال توسعه است و ارسال تجهیزات به عراق به‌منزله تمایل مصر به مداخله هرچه بیشتر در جنگ عراق و ایران می‌باشد. همچنین برپایه این گزارش، برخی تحلیل‌گران معتقدند که امریکا برای توسعه نفوذش در عراق، مصر را به تحکیم مناسبات با عراق تشویق کرده است. روزنامه پراودا (چاپ مسکو) نیز در گزارشی آورده است: اقدامات امریکا باعث افزایش تنش در منطقه خلیج‌فارس شده و در نتیجه فعالیت‌های این کشور، منطقه خلیج‌فارس که زمانی کانون صلح بود اکنون، به بشکه باروت تبدیل شده است. براساس گزارش این روزنامه، امریکا بیش از یک سال است که واحدهای بزرگی از نیروهای دریایی و هوایی خود را در این منطقه مستقر کرده است و قصد دارد درصورت گسترش درگیری در منطقه، بیش از سیصدهزار سرباز امریکایی در کشورهای منطقه مستقر کند. این روزنامه به نقل از مجله آفریک آزی مدعی شد رئیس‌جمهور امریکا به مقامات سیا و مشاوران خود در مسائل امنیت ملی دستور داده است که هرچه زودتر ترتیبات لازم برای سقوط نظام ایران و بازگشت این کشور به حوزه نفوذ غرب را فراهم کنند. بنا به ادعای روزنامه مذکور برخلاف امریکا، شوروی خواستار تأمین صلح و ثبات در خلیج‌فارس است. همچنین رادیو کلن آلمان در گزارشی به بررسی پیشرفت‌های ایران در جنگ با عراق پرداخت. براساس گزارش این رادیو، نیروهای ایرانی دربرابر ارتش عراق روش جنگ‌های پارتیزانی را در پیش گرفته‌اند و همین موضوع باعث شده است که به موفقیت‌های مهمی دست یابند. ازجمله در چند مورد به داخل خاک عراق نفوذ و عملیات مهمی اجرا کرده‌اند. این گزارش از گفت‌وگوی یک خبرنگار آلمانی با یکی از نیروهای سپاه پاسداران درباره نحوه اجرای عملیات پارتیزانی در پشت‌جبهه عراق و نابود‌کردن برخی انبارهای مهمات خبر داد. بنا بر این گزارش، اگرچه پیشرفت‌های ایران باتوجه‌به تدارکات و امکانات اندک غیرقابل باور است، اما در سایه همکاری ارتش و سپاه پاسداران در یک ماه اخیر و به‌کارگیری راهبرد جنگ‌های پارتیزانی، نیروهای این کشور به موفقیت‌های مهمی نائل آمده‌اند. این گزارش از سوی دیگر بر ضعف فزاینده نیروهای عراقی و تبلیغات غیر قابل باور و وسیع ارتش این کشور تأکید کرد و به نقل از فرمانده یک گروهان تانک عراقی که در سوسنگرد به اسارت درآمده است، افزود: تبلیغات ارتش عراق تاکنون بسیار پرهزینه بوده و تحویل سلاح از کشورهای عربی به عراق نیز دیگر نمی‌تواند روحیه سربازان این کشور را تقویت کند، زیرا از یک‌سو این سربازان با نحوه استفاده این سلاح‌ها آشنا نیستند و از سوی دیگر تمایلی به ادامه جنگ ندارند. برپایه این گزارش، ۴۳ نفر از افسران عراقی هم این موضوع را تأیید و اعلام کردند که از پایان این جنگ نامفهوم خوشحال خواهند شد. در پایان گزارش آمده است: به‌دلیل تأکید ایران بر خروج عراق از خاک خود قبل از هرگونه مذاکره‌ای و همچنین ترس صدام از خروج از ایران به‌نظر نمی‌رسد که جنگ بین دوطرف به‌زودی پایان یابد. نشریه میدل ایست (چاپ لندن) نیز در مقاله‌ای نوشت: ایران امکان حمله عراق در فصل بهار را بعید می‌داند. بهزاد نبوی سخنگوی دولت ایران، دراین‌زمینه گفته است که «هنوز هیچ نشانه‌ای از یک حمله دیده نمی‌شود و معلوم نیست که آیا عراق دست به حمله خواهد زد یا خیر.» وی تلفات جنگ شش ماهه را برای هریک از دو طرف ۱۰ هزار نفر اعلام کرد. براساس این گزارش، مقامات ایرانی بر این نکته به‌شدت تأکید دارند که سربازان عراقی تحرک خود را از دست داده‌اند و قادر به پیشروی قابل‌توجهی نیستند. به اعتقاد آنها درحال‌حاضر، ابتکارعمل در دست ایران است. این گزارش همچنین از موفقیت‌های ایران در جبهه‌های سوسنگرد، آبادان، ایلام و کرمانشاه خبر داد. روزنامه عربی الانباء نیز در مقاله‌ای به تلاش ملک حسین پادشاه اردن، درمورد خرید سلاح‌های روسی برای عراق پرداخت و نوشت: براساس گفته منابع آگاه عرب، ملک حسین در دیدار آینده خود از مسکو مسئله توقف صدور سلاح‌های روسی به عراق را مطرح خواهد کرد و از مقامات شوروی خواهد خواست که صدور اسلحه و تجهیزات نظامی به عراق را که از آغاز جنگ ایران و عراق به‌حالت تعلیق درآمده است، از سر گیرند. به گفته این منابع، درصورت رد این درخواست، ملک حسین ممکن است سلاح‌ها و تجهیزات روسی را برای اردن خریداری کند و سپس درصورت نیاز آنها را دراختیار عراق قرار دهد.

گزارش- 12

12. دو کشور عراق و بلژیک قصد دارند روابط اقتصادی و تجاری خود را توسعه ‌دهند. منابع دولتی بلژیک اعلام کردند این کشور و عراق قرارداد قابل‌تمدید یک‌ساله‌ای درمورد همکاری‌های تکنولوژیکی و اقتصادی با یکدیگر به امضا رساندند. این قرارداد در جریان دیدار حسن علی وزیر تجارت خارجی عراق، از بروکسل منعقد شد. قرارداد مزبور شامل صنایع، کشاورزی، امور اجتماعی، مسکن، حمل‌ونقل و ارتباطات است. شرکت‌های بلژیکی درحال‌حاضر مشغول مذاکرات با عراق درباره قراردادهایی به ارزش چندین میلیارد فرانک بلژیک هستند. ضمیمه گزارش ۲: بررسی سابقه استفاده از تاکتیک آب‌گرفتگی (جنگ آب) در سال‌های ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ نیروهای نظامی ایران با بهره‌گیری از تاکتیک جنگ‌ آب در آغاز پیشروی ارتش عراق در جبهه جنوب، توانستند همگام با مقاومت نیروهای مردمی، از سرعت پیشروی نیروهای زرهی ارتش عراق کاسته و فرصت لازم را برای نیروهای خودی به‌منظور کسب آمادگی بیشتر دربرابر حمله دشمن فراهم کنند. جنگ آب به‌عنوان یک پدیده تاکتیکی جدید و کاملاً اتفاقی و تصادفی در جریان اولین روزهای جنگ تحمیلی در یکی از مهم‌ترین محورهای جبهه‌های جنوب نمود و ظهور پیدا کرد. اما اداره‌کنندگان جنگ چه در اردوی خودی و چه قوای دشمن هیچ‌کدام تجربه و شناخت کارآمدی از چگونگی اجرا و بهره‌گیری از این تاکتیک را نداشتند. باوجوداین به واسطه نگاه هوشمندانه فرماندهان جوان و خلاق ایرانی و به‌تدریج عراقی‌ها به سلسله حوادث صحنه نبرد‌ و تجزیه و تحلیل این حوادث، دو طرف به این درک و نتیجه رسیدند که با استفاده از موانع طبیعی نظیر دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، کانال‌های آب و باتلاق‌ها می‌توانند موانع گسترده‌ای را علیه یکدیگر ایجاد کنند و ویژگی‌های زمین را به‌گونه‌ای تغییر دهند که با طرح‌های تاکتیکی رزمی‌، قابلیت انعطاف و تطبیق داشته باشد. درنهایت این جمع‌بندی حاصل شد که برای بهره‌گیری از این ظرفیت، باید سازوکار و ساختاری فوری تشکیل شود، چراکه پیچید‌گی‌های فنی و محاسبات علمی آن‌، چه در زمان طرح‌ریزی و چه در هنگام اجرا به فعالیت فکری و کار کاملاً تخصصی نیاز دارد. به‌خصوص با نخستین دستاوردهای اجرای این تاکتیک در روزهای اول جنگ، این مسئله برای فرماندهان محرز شد که طراحی و اجرای دقیق جنگ آب می‌تواند آثار کاربردی مثبتی درپی داشته باشد و در عمل فرصت برتر با آزادی عمل بیشتر را برای اتخاذ تدابیر عملیات رزمی دراختیار اداره‌کنندگان جنگ قرار دهد. همچنین اجرای دقیق و بدون اشتباه طرح‌های جنگ آب علاوه‌بر آنکه باعث تقویت امنیت نیروها و صرفه‌جویی در به‌کارگیری آنها می‌شد، با غرق‌ کردن منطقه وسیعی از زمین در آب به‌منظور ایجاد مانع آبی گسترده و صعب‌العبور، این اهداف نظامی را می‌توانست پوشش دهد: 1. محدودکردن مجال مانور یگا‌ن‌های آفند‌کننده. 2. وادارکردن قوای درحال پدافند به تغییر سمت تعرض (حمله) و عقب‌راندن یگا‌ن‌های ارتش دشمن. 3. مجبورکردن قوای درحال پدافند به ترک مواضع پدافندی و عقب‌راندن آنها به‌سوی مواضع درگیر و خارج‌کردن اهداف غیرنظامی و صنعتی مهم خودی از زیر آتش دشمن. 4. محروم‌کردن دشمن در بهره‌برداری از منطقه معین در صحنه نبرد و مجبورکردن آنها به استفاده از نفرات محدود در معابر وصولی. 5. محدودکردن مانور تعرضی دشمن یا منحرف‌کردن آن به مسیری که سودی برای او نداشته باشد، یا از رسیدن قوای مهاجم به منطقه‌ای حیاتی که عملیات بعدی آنها را ساده‌تر کند ممانعت به عمل آید. 6. جداکردن یگان‌های پدافندی دشمن از یکدیگر با ایجاد آب‌گرفتگی و اخلال در وضعیت تاکتیکی و عملیاتی آنها. 7. قطع خطوط مواصلاتی یگان‌های دشمن به‌منظور محاصره و جدا‌کردن آنها از یگان‌های دیگر. 8. با استفاده از سیل‌بندها و جاده‌های احداث‌شده بر روی سیل‌بندها و مناطق مرتفع، حملات دشمن محدود می‌شد. 9. صرفه‌جویی در جایگزینی نیرو درصورت وجود کمبود برای تأمین نیروی بیشتر: به‌طوری‌که با ایجاد تدابیر پدافندی با نیرویی کم و مناسب در آخر سیل‌بندها و گذرگاه‌های موجود در مناطق به زیر آب برده‌شده، از پیشروی دشمن جلوگیری می‌شد. تجربه و اقدامات ایران در جنگ آب: باوجود اهمیت جنگ آب، این مسئله در بدو تجاوز به خاک ایران مورد غفلت فرماندهان عراقی قرار گرفت. در هنگام هجوم نیروهای عراقی، حادثه عجیبی رخ داد و آن به‌گل‌نشستن ادوات زرهی آنها به‌خصوص تانک‌ها در دشت‌های صاف و بدون عارضه جنوب در اوایل فصل پاییز بود که بارش باران در آن مقطع سابقه نداشت. بااین‌حال، بیش از آنکه وقوع این حادثه چرایی و علت وقوع این حادثه مورد توجه قرار گیرد، موجب شور و شعف رزمندگان شد. اما این اتفاق آن‌قدر مهم بود که برخی با نگاه هوشمندانه‌ به آن و با تحریک حس کنجکاوی‌شان به بررسی علت آن پرداختند. در روزهای اول جنگ، در حوزه فرماندهی نظامی و حتی پشتیبانی آن‌قدر انسجام وجود نداشت که چنین حوادث مهمی به‌سرعت تجزیه و تحلیل شوند و متناسب با آنها تدابیر لازم اتخاذ شود. باوجوداین، درایت افراد تیزبین و باهوش به‌سبب بهره‌مندی آنها از ذهن خلاق و حتی تعصب ملی، باعث شد آنها علت را بررسی کرده و تمام همّ و غمّ خود را به‌کار گیرند تا با پیشنهادهای سازنده و بدیع با راهبرد نظامی ارتش عراق موسوم به “حمله برق‌آسا” به مقابله برخیزند. ازجمله این افراد، مصطفی چمران، برخی از مدیران سازمان آب و برق خوزستان و حسن باقری بودند که در بررسی میدانی از خطوط تماس نیروهای خودی با دشمن، این حادثه برایشان بسیار جلب‌توجه کرد. باقری با مشاهده این رخداد، در همان نگاه اول نقشه‌ای در ذهنش شکل گرفت که می‌توانست بارقه امیدی درجهت جلوگیری از پیشروی دشمن باشد. او در یکی از محورهای عملیاتی منطقه، آب‌گرفتگی وسیعی را مشاهده کرد که براثر سرریزشدن آب داخل نهرها و کانال‌هایی که کشاورزان برای آبیاری زمین‌های خود استفاده می‌کردند، ایجاد شده بود. وی در بررسی منطقه متوجه شد تعدادی تلمبه پمپاژ آب به‌صورت روشن و بدون آنکه صاحبان آنها نظارت کنترلی بر میزان پمپاژ داشته باشند، همچنان درحال پمپاژ آب هستند. بنابراین حجم آب بیش از حد معمول افزایش یافته و از کانال‌ها سرریز شده و به‌سمت غرب (که محل استقرار نیروهای عراقی است و فلش تهاجم آنها برای پیشروی به‌سمت اهواز تلقی می‌شد) جاری شده بود. همین امر سبب آب‌گرفتگی وسیعی از منطقه و باتلاقی‌شدن زمین شد و عبور هرگونه وسیله‌نقلیه دشمن را مشکل یا غیرممکن کرد. حسن باقری پس از بازگشت به محل ستاد عملیاتی (پایگاه گلف) پیشنهاد کرد موضوع تداوم پمپاژ تلمبه‌های آب بررسی شود. برخی از مقامات نظامی و غیرنظامی (به‌خصوص مدیران و کارکنان سازمان آب و برق خوزستان) که به‌خوبی به جنس زمین، طبیعت و جغرافیای شهر اهواز و شهرهای تابعه آشنا بودند و اطلاعات مفید و کارشناسانه از آثار طغیان رودخانه‌های مهم منطقه (کارون، کرخه و بهمنشیر) و جریان و سمت‌وسوی سیلاب‌های آنها داشتند، به‌محض اطلاع از آب‌گرفتگی منطقه براثر پمپاژ تلمبه آب درون کانال‌ها، تصمیم گرفتند که پمپاژ آب‌ را ادامه دهند و بدین‌صورت با ایجاد سیلاب‌های مصنوعی در مناطقی که فلش حرکت دشمن به‌سمت اهواز محسوب می‌شد، مانع پیشروی قوای متجاوز عراقی شوند. آنها بدون اینکه بدانند این اقدام در حوزه نظامی، تاکتیک بدیعی در ایجاد بازدارندگی تلقی می‌شود، آن را به‌خوبی انجام دادند. آنها همچنین پیشنهادهای سازنده‌ای برای ایجاد سدهای مصنوعی یا احداث کانال‌‌های فرعی در رودخانه با هدف انحراف آب به‌سمت مواضع دشمن دادند. دراین‌زمینه، سرگرد هدایتی از فرماندهان لشکر٩٢ زرهی ارتش، در ساعت ٧:٣٠ صبح ٨/٧/١٣٥٩، در تماسی با سازمان آب و برق خوزستان، از آنها خواست آب رودخانه کرخه را باز و با استفاده از کانال‌های متروکه آب را به‌سمت مواضع عراقی‌ها سرازیر کنند. به‌هر‌حال، مخاطرات ناشی‌از پیشروی سریع نیروهای عراقی در محورهای مختلف استان خوزستان، افراد و مقامات مسئول در اداره امور جنگ در بعد تکنیکی و تاکتیکی را به تکاپو انداخت تا به هر نحو ممکن دشمن را در تحقق اهدافش ناکام گذارند. ازاین‌رو، مصطفی چمران در بعدازظهر هشتمین روز جنگ، پس از نبرد سنگینی که با نیروهای عراقی داشت به بررسی موقعیت هجوم نیروهای عراقی پرداخت. بنابراین، به منزل محمدرضا شوشتری یکی از همرزمان قدیمی خود، رفت و از او نقشه جغرافیایی منطقه خوزستان را خواست. شوشتری دراین‌باره گفته است: «شهید چمران حدود نیم‌ساعت به نقشه نگاه کرد. سپس با ناراحتی گفت: خرمشهر رفته است، آبادان هم ٩٩ درصد رفتنی است. اگر بخواهیم خرمشهر و آبادان را نجات دهیم باید اهواز را حفظ کنیم. باید به هر نحو ممکن دشمن را زمین‌گیر کنیم. وی سپس از روی نقشه توضیح داد که چنانچه برخی از نهرهای منتهی به رودخانه کرخه را ببندیم و آب را به‌سمت غرب رودخانه منحرف کنیم، می‌توانیم با سیلاب مصنوعی جلوی نیروهای عراقی را گرفته و مواضع آنها را زیر آب ببریم. در نتیجه، عراقی‌ها مجبور به عقب‌نشینی می‌شوند. چمران این مسئولیت را به‌عهده من گذاشت و گفت شما این کار را انجام دهید، من با آر.پی.چی. دشمن را سرگرم می‌کنم تا شما کارتان را تمام کنید.» سرداری مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان نیز به نقل از شوشتری گفته است: «من این کار را با نیروهایی که از مشهد آمده بودند آغاز کردم. یکی از کارگران، رانندگی بولدوزر بلد بود. هنگامی‌که خاک می‌ریختیم تا دهانه نهر باریک شود، آب پشت خاک حجیم می‌شد و شتاب بیشتری برای خروج از دهانه باریک پیدا می‌کرد، لذا دهانه را می‌شست و ما را در انجام کار ناکام می‌گذاشت. پس از مدتی به فکر افتادیم از کانتینر پر از خاک برای بستن نهر استفاده کنیم. لذا ٣ عدد کانتینر از بندر ماهشهر آوردیم و با یکی از آنها نهر را بستیم. پس از مدتی آب پشت سد مصنوعی افزایش یافت و آن را به منطقه هدف (به‌سمت مواضع عراقی‌ها) سرازیر کردیم. به این ترتیب، آب مانع از پیشروی نیروهای عراقی شد و آنها را زمین‌گیر کرد. درواقع، آب کار ٣ لشکر را انجام داد.» در همین اثنا نیروهای واحد اطلاعات سپاه گزارش دادند: «نیروهای عراقی در جنوب اهواز در روستای مکطوع، ضمن انهدام ٤ تانک ایران قصد احداث پل بر روی رودخانه کارون را دارند که دراین‌صورت اهواز در خطر جدی محاصره قرار خواهد گرفت.» این خبر کافی بود تا پیشنهاد حسن باقری درخصوص فعال نگه‌داشتن پمپاژ تلمبه‌خانه‌های آب با هدف تداوم پمپاژ آب و نیز استفاده از کانال‌های متروکه، بیش‌ازپیش مورد توجه مدیران و کارکنان سازمان آب و برق خوزستان قرار گیرد. آنان از حیث شناخت منابع آب و زمین خبره بودند و بر پمپاژ تلمبه‌ها نظارت داشتند و با محاسبه دقیق، اقدام به هدایت آب به‌سمت مواضع دشمن ‌کردند. پس از مدتی برای ساماندهی و کنترل امور، در ستاد عملیاتی موسوم به ستاد عملیات مرکزی سازمان آب و برق پس از بحث‌های فراوان، مقرر شد کلیه کارهای مربوط به جنگ آب در ستادی زیر نظر وزرای دفاع، نیرو و راه‌و‌ترابری انجام پذیرد. در فرودین‌ماه سال ١٣٦٠، این ستاد مسئولیت اجرایی طرح را به سازمان آب و برق خوزستان واگذار کرد که درضمن نمایندگانی از سه وزیر مذکور نظارت دائمی بر آن داشته باشند. مهم‌ترین زیرمجموعه‌های ستاد مذکور عبارت بودند از: گروه راه‌اندازی موتور تلمبه‌ها، گروه میرآب‌ها و تنظیم آب و گروه لایروبی و ترمیم و بازسازی انبار که در محورهای مختلف جبهه‌ها انجام وظیفه می‌کردند. مهم‌ترین اقدامات این ستاد در ماه‌های اول جنگ بدین‌شرح است: فعال‌کردن کلیه موتور تلمبه‌های کنار رودخانه کرخه و کرخه‌نور، فعال‌کردن کلیه کانال‌‌هایی که آب را از کرخه به جنوب جاده حمیدیه و سوسنگرد می‌برد، اضافه‌کردن آب کرخه و آب کانال سمت چپ سد کرخه (کانال وصیله) که باعث سرریزشدن آب و باتلاقی‌شدن منطقه جنوب حمیدیه شد، طرح سیلاب‌های کارون که به کمک آب سد سیدشریف و آب ایستگاه پمپاژ و کانال چمران انجام و موجب شد لشکر٥ عراق نیروهای خود را به‌طور کامل از شرق جاده اهواز - خرمشهر (از جنوب اهواز تا سیل‌بند مارد) به غرب جاده منتقل و عقب‌نشینی کنند. براثر این سلسله اقدامات بازدارنده، نه‌تنها اهواز از خطر سقوط نجات یافت، بلکه با اجرای دقیق جنگ آب و به محاصره درآمدن دشمن در منطقه آب‌گرفته، این فرصت پیش ‌آمد که رزمندگان ضرباتی جدی به نیروهای عراقی وارد کنند. به‌طوری‌که در روز ١٤/٧/١٣٥٩، درپی گزارش تیم شناسایی از منطقه حمیدیه و کانال‌‌های متروکه که در حاشیه رودخانه کرخه و مسلط بر زمین دشمن بود، حسن باقری با تأکید بر طرح استفاده از کانال متروکه برای محاصره قوای عراقی توصیه کرد اگر نیروهای خودی با افزایش آب کانال‌ها، زمین دشمن را که در روستاهای زیر کرخه صف‌آرایی کرد‌ه‌اند زیر آب ببرند، راه گریز عراقی‌ها محدود می‌شود. طرح‌های آبی که تا این تاریخ انجام شده بود شامل طرح تداوم پمپاژ و همچنین اضافه‌کردن آب رودخانه کرخه نور ازطریق سد تنظیمی کرخه بود. طرح استفاده از کانال‌های متروکه با شناسایی دقیق حسن باقری از مناطق حضور دشمن شامل کانال‌‌هایی می‌شد که بر زمین نیروهای عراقی مسلط بودند و با سرریزکردن آب در مناطق حضور عراقی‌ها، آنان را یا در محاصره آب و در معرض تهدید و حمله رزمندگان قرار می‌داد یا مجبور به عقب‌نشینی می‌کرد. درضمن روستاهای زیر کرخه که عراقی‌ها در آن مستقر بودند شامل دب‌حردان، صفحات، بت‌شملی، عبوده، شموس، شلیعی، سیدحمید و... بود. درنتیجه، با بستن راه فرار عراقی‌ها از جاده هویزه، امکان حمله علیه این نیروها فراهم می‌شد. به‌دلیل گستردگی و امکان شناخت منطقه زیرآب‌رفته و نیز شناسایی گذرگاه‌ها و مناطق خشکی موجود در یک منطقه، مخفی نگه داشتن آن تا زمان اجرای حمله، کار اطلاعاتی زیادی را طلب می‌کرد. ازاین‌رو، اهمیت انتخاب منطقه مورد نظر، باید بسیار دقیق و با بررسی تمام جوانب مختلف آن در جلسات متعدد کارشناسی صورت می‌گرفت. ازجمله در تاریخ ١٦/٩/١٣٥٩، کمیسیونی با شرکت رئیس‌جمهور، فلاحی، عباسپور (وزیر نیرو)، فروزان (از فرماندهان ارتش در منطقه جنوب)، سرداری (مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان)، عطرچین و محمد قطبی (از مدیران و کارشناسان وزارت نیرو) تشکیل شد که اعضای آن درمورد استفاده از آب رودخانه‌های خوزستان برای پشتیبانی از عملیات، تبادل‌نظر کردند و تصمیماتی درخصوص احداث کانال شمالی اهواز فولی‌آباد، نصب موتورهای پمپاژ آب و هدایت آب کنترل‌شده به مناطق غرب راه‌آهن اهواز خرمشهر اتخاذ شد. همچنین مقرر شد وزارت نیرو موضوع آب‌گیری سواحل شرق و غرب کارون از اهواز تا آبادان را به‌طور دقیق به‌نحوی بررسی کند که با بازشدن دریچه‌های سدها و هم‌زمان که میزان آب در هر نقطه‌ای از دو طرف کارون هدایت می‌شود پیش‌بینی کنند که چه میزان آب به‌سمت مواضع عراقی در غرب کارون سرازیر شود و غرق ‌آب کردن زمین‌های شرق کارون خطر سیلاب برای روستاهای خودی را نداشته باشد و این کار با درنظر‌گرفتن تمام زوایای فنی انجام شود. بهره‌گیری از طرح‌های جنگ آب و دستاوردهای آن در ناکام گذاشتن استراتژی نظامی عراق، چنان بازتاب پیدا کرد که جلسه‌ای با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین هاشمی رفسنجانی و مصطفی چمران از اعضای شورای‌عالی دفاع، عباسپور وزیر نیرو و همچنین مدیران ارشد سازمان آب و برق خوزستان با هدف پیگیری اجرای طرح استفاده از آب، در دفتر چمران برگزار شد. در این جلسه بر لزوم استفاده از آب، ذخیره‌سازی و خروج آب سدها و ایجاد سیلاب‌های مصنوعی به‌عنوان یک تاکتیک نظامی تأکید شد. همچنین در این جلسه، گزارش‌های متعددی از آثار موفقیت‌آمیز غرق ‌آب کردن مواضع دشمن که باعث توقف یا تغییر مسیر قوای مهاجم عراقی شده بود داده شد و چنان هیجانی در برخی از حضار ایجاد کرد که در همان جلسه بر اجرای عملیات‌های بزرگ‌تر و مهم‌تر جنگ آب اتفاق‌نظر حاصل شد. دراین‌خصوص، رئیس اداره نظارت بر منابع آب سازمان آب و برق خوزستان در گفت‌وگوی خصوصی با مدیرعامل سازمان به وی پیشنهاد داد که اگر وزیر نیرو دستور دهد رودخانه کرخه‌کور را در محل سد سیدشریف خواهد بست و آب را به‌سمت عراقی‌ها در دب حردان روانه خواهد کرد. سرداری با تشخیص تأثیرات این طرح، موضوع را با عباسپور مطرح و موافقت وی را جلب کرد و بدین‌طریق بستر طراحی جنگ آب موسوم به طرح “سید شریف” آماده شد. البته تا این مقطع (٢٥/٧/١٣٥٩ تا ٢٦/٧/١٣٥٩) چهار طرح شامل: «تداوم پمپاژ تلمبه‌خانه‌ها، طرح سیلاب کرخه، طرح استفاده از کانال‌‌های متروکه و طرح استفاده از آب بخش حمیدیه» که به‌عنوان اولین دوره از جنگ آب به‌حساب می‌آید، به‌اجرا درآمده بود. اجرای هریک از این طرح‌ها تأثیر شگرفی برجای گذاشت و موجب توجه بیشتر مقامات نظامی برای طراحی، برنامه‌ریزی و اجرای آن تا آخرین روزهای جنگ و حتی بعد از آن شد، به‌نحوی‌که تا پایان جنگ درمجموع ٣٠ طرح در طول چهار دوره زمانی، به‌اجرا درآمد که طرح‌های اجراشده دوره دوم جنگ آب خوزستان در سه منطقه و در طول دوره زمانی (٢٥/٧/١٣٥٩ تا ٣٠/٤/١٣٦١) بدین‌شرح است: الف) منطقه جنوب اهواز طرح سد خاکی سیدشریف: احداث سد خاکی بر روی رودخانه کرخه در قریه سیدشریف و هدایت آب به‌طرف دب حردان که عراقی‌ها در آن منطقه مستقر بودند. طرح سد خاکی کوهه: احداث سد خاکی بر روی رودخانه کرخه‌نور در قریه کوهه و هدایت آب به‌سمت جنوب کرخه‌نور. طرح ایستگاه پمپاژ و کانال دکتر چمران. در جبهه مقابل، عراقی‌ها با ایجاد خاکریز، بریدن جاده و هدایت آب به‌طرف رودخانه کارون به مقابله با این اقدامات پرداختند. ب) در منطقه غرب اهواز طرح سد جرگه سیدعلی: احداث سد خاکی بر روی رودخانه کرخه در نزدیکی جرگه سیدعلی و کیلومتر 17 جاده حمیدیه سوسنگرد و هدایت آب کرخه از کانال به‌طرف جنوب جاده حمیدیه - سوسنگرد که محل استقرار نیروهای عراقی بود. طرح کانال کوت: ایجاد کانال در منطقه کوت (کنار جاده حمیدیه - سوسنگرد) و انتقال آب کرخه برای کمک به آب سد جرگه سیدعلی. طرح کانال مالکیه: استفاده از کانال سمت راست سد تنظیمی کرخه و ایجاد آب‌گرفتگی در جنوب منطقه الله‌ اکبر تا نزدیکی بستان. نیروهای عراقی برای مقابله با این اقدامات به ایجاد خاکریز و هدایت آب به‌طرف رودخانه کرخه‌نور مبادرت کردند. ج) در منطقه شرق و غرب رودخانه کارون تا خرمشهر طرح سیلاب‌های کارون: ذخیره و رهاسازی آب سدهای دز و کارون و ایجاد سیلاب‌های مصنوعی در جنوب اهواز در شرق و غرب کارون محل استقرار نیروهای زرهی عراق. در نوروز سال 1360، آب سد دز در حد بسیار زیادی باز شد و با بالاآمدن آب، مسیر کارون ازطریق کانال‌هایی که ایجاد شده بود به دشت وسیع، حدفاصل کارون تا جاده اهواز - خرمشهر در منطقه‌ای به طول 130 کیلومتر و عرض 25 کیلومتر هدایت شد. پس از آن نیروهای خودی مواضع خود را تخلیه کردند و دشمن هم تا جاده آسفالت اهواز خرمشهر عقب‌نشینی کرد و در مواضع متکی به جاده مستقر شد. این آب‌گرفتگی که تبعات آن تا عملیات ثامن‌الائمه(ع) منطقه را تحت‌تأثیر قرار داده بود با دژی که عراق در شمال خرمشهر ایجاد کرده بود به کارون هدایت و سطح ارتفاع آن کنترل می‌شد تا به خرمشهر که دراختیار عراق بود، سرایت نکند. طرح‌هایی نیز برای انهدام این دژ بررسی شد، ازجمله انهدام دژ با مین یا شلیک موشک، که هرکدام به دلایلی ازجمله عرض زیاد دژ که به 8 متر می‌رسید قابل‌اجرا نبود. درهرصورت، استفاده از طرح‌های آب‌گرفتگی که به جنگ آب هم معروف بود بخشی از اقدامات مؤثر و گاهی بی‌اثر جبهه خودی علیه دشمن بود که به‌طورعمومی از تابستان سال 1360، قطع شد. طرح انحراف رودخانه کارون: احداث خاکریز در رودخانه کارون برای انحراف آب به‌طرف کانال بحره. طرح کانال بحره: احیای کانال قدیمی بحره که آب را از رودخانه کارون به‌طرف هور شادگان هدایت می‌کرد. طرح بستن نهرهای شادگان طرح سد هالوب: با حضور کارشناسان طرحی نسبتاً گسترده و با اصول فنی در روستای هالوب در 15 کیلومتری دارخوین در اواخر سال 1359، اجرا شد.

________________________________________

• مسئولیت افراد شرکت کننده در جلسه عبارت بود است: ولی‌الله فلاحی (جانشین ستاد مشترک ارتش)، غلامرضا قاسمی (فرمانده لشکر۹۲ زرهی اهواز)، محسن پارسایی (معاون استاندار خوزستان و نماینده وی در لشکر۹۲ زرهی)، جمشید سرداری (مدیر سازمان آب و برق خوزستان و مسئول کمیته آب مهندسی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)).
  • حسنعلی فروزان در بهمن‌ماه ۱۳۵۷، در ستاد مشترک ارتش به‌عنوان رئیس کمیته انقلاب اسلامی نیروهای مسلح انجام وظیفه می‌کرد. در آغاز جنگ تحمیلی، از مهرماه ۱۳۵۹، ریاست ستاد اروند در آبادان را برعهده گرفت.
    • ضمیمه دارد؛ بررسی سابقه استفاده از تاکتیک آب‌گرفتگی (جنگ آب) در سال‌های ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰.

آیت‌الله خامنه‌ای (امام جمعه تهران)، در نخستین نمازجمعه سال جدید، ضمن محکوم کردن حمله رژیم صهیونیستی به فلسطین مردم و مسئولین را به اتحاد و اتفاق در برابر توطئه‌های دشمن فراخواند.

منابع و مآخذ روزشمار 1360/01/07