1360.01.31

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1360
1360.01.31
نام‌های دیگر سی و یک فروردین
تاریخ شمسی 1360.01.31
تاریخ میلادی 20 آوریل 1981
تاریخ قمری 15 جماد‌ی‌الثانی 1401





گزارش- 1

1. امروز، در نتیجه تبادل آتش و درگیری‌های جبهه‌ای در مناطق مختلف جبهه غرب ازجمله گیلان‌غرب، سرپل ذهاب، چغالوند، شورشیرین و مناطقی از استان ایلام تعدادی از نیروهای عراقی کشته یا زخمی شدند و تجهیزات نظامی، مواضع خمپاره‌اندازها، مواضع تیربارها و سنگرهای گروهی آنان منهدم شد. قوای ایرانی با اجرای آتش گسترده در محور گیلان‌غرب چند سنگر گروهی و یک موضع تانک را منهدم کردند. همچنین تأسیسات نفتی عراق در شهر نفت‌خانه با آتش توپخانه ارتش ایران منهدم شد. عراق نیز در واکنش به این حمله، شهر گیلان‌غرب را زیر آتش شدید توپخانه خود قرار داد که درنتیجه یک غیرنظامی به شهادت رسید و ۴ نفر مجروح شدند.[۱] در منطقه سرپل ذهاب هم در شب گذشته و امروز، تبادل آتش شدید توپخانه بین نیروهای دو طرف ادامه داشت. ارتش ایران ساعت ۱۴:۳۰ امروز، با کمک نیروهای سپاه و بسیج منطقه، پاسگاه قلعه‌سفید را که در تصرف عراق بود به مدت ۲ ساعت، زیر آتش شدید خود قرار داد که براثر آن چند سرباز عراقی کشته یا مجروح شدند. همچنین به ۱۲ دستگاه خودرو و تانک نیروهای عراقی در این منطقه صدماتی وارد آمد.[۲] در جبهه چغالوند هم با اجرای آتش دقیق ارتش جمهوری اسلامی بر روی مواضع نیروهای عراقی، تعدادی از نیروهای عراقی کشته شدند و ۴ چادر انفرادی و یک چادر مهمات آنان منهدم شد.[۳] در جبهه شورشیرین از حدود ساعت ۱۰:۳۰ شب گذشته، گروهی از نظامیان عراق با سلاح سبک و آر.پی.جی۷ و با پشتیبانی تانک‌هایشان که از فاصله ۱۵۰۰ متری تیراندازی می‌کردند، قصد تصرف این منطقه را داشتند و بالاخره نیروهای پیاده عراق به سنگرها و مواضع نیروهای مستقر در این نقطه حمله کردند، اما با پشتیبانی آتش توپخانه ارتش و خمپاره‌اندازهای ژاندارمری و مقاومت نیروهای سپاه قسمتی که تصرف شده بود مجدد به‌دست نیروهای خودی افتاد و قوای دشمن مجبور به عقب‌نشینی شدند. این تپه که به‌علت مرکز دیدبانی بودن منطقه بسیار حائز اهمیت است به‌همت نیروهای پاسدار در ساعت ۲:۳۰ بامداد امروز، پس گرفته و تحویل ژاندارمری شد.[۴] در این حمله ارتش عراق، یک تیربار نیروهای ژاندارمری به دست دشمن افتاد.[۵] همچنین، در طول دیشب و امروز، مبادله آتش توپخانه و خمپاره‌انداز در جبهه‌های ایلام ادامه داشت و با اجرای دقیق آتش رزمندگان ارتش ایران بر روی مواضع نیروهای عراقی چند تن از سربازان عراقی کشته شدند. به‌علاوه قوای خودی موفق شدند یک خودرو، یک بولدوزر، یک انبار مهمات، یک قبضه توپ سنگین، یک قبضه خمپاره‌انداز و ۱۵ سنگر اجتماعی و انفرادی آنان را منهدم کنند.[۶] از سوی دیگر، امشب، با هماهنگی سپاه و ارتش به نیروهای عراق در ارتفاعات زیل (ایلام)، حمله شد که به‌دلیل شدت تبادل آتش توپخانه عراق یک نفر از نیروهای ایران به شهادت رسید و ۳ نفر مجروح شدند.[۷] روز گذشته نیز در نتیجه تبادل آتش نیروهای ایران و عراق در دالپری یک عراده توپ ۱۳۰ میلی‌متری و یک دستگاه تانک عراق منهدم شد. امروز هم در عین‌خوش براثر آتش توپخانه عراق، قوای ایرانی یک شهید و یک مجروح داشتند.[۸] اما ارتش عراق همانند روزهای گذشته آمار خسارات و تلفات اغراق‌آمیزی از نبردهای امروز منتشر کرد و مدعی شد که نیروهای این کشور ۱۸۲ سرباز ایرانی را در این نبردها کشته‌اند. براساس بیانیه ارتش عراق، در عملیات‌های مختلف دیشب و امروز، در مناطق جنگی، نیروهای عراقی توانستند ضمن کشتن ۱۸۲ نیروی ایرانی، ۴ موضع پیاده‌نظام، ۳ تانک، یک نفربر زرهی، ۳ قبضه توپ، ۸ خودرو، یک سکوی پرتاب موشک، یک پست دیدبانی، ۴ چادر مهمات، یک دستگاه زره‌پوش و یک قبضه خمپاره‌انداز نیروهای ایرانی را منهدم کنند. بااین‌حال، ارتش عراق در این بیانیه میزان تلفات خود در این مقطع زمانی را ۲۲ کشته و ازکارافتادن ۳ خودرو و یک خمپاره‌انداز اعلام کرد.[۹]

گزارش- 2

2. تبادل آتش نیروهای ایران و عراق در مناطق اهواز، خرمشهر، آبادان، سوسنگرد و دزفول امروز نیز ادامه داشت که در نتیجه آن تعدادی از نیروهای عراقی کشته یا زخمی شدند و به تجهیزات و ادوات آنها خساراتی وارد آمد. همچنین در آبادان و منطقه عنکوش دزفول تعدادی از نیروهای ایرانی شهید یا مجروح شدند. مبادله آتش توپخانه و خمپاره‌انداز بین نیروهای دو طرف در منطقه اهواز امروز نیز ادامه داشت و با آتش نیروهای لشکر۱۶ ارتش ایران بر روی مواضع نیروهای ارتش عراق در منطقه سوسنگرد ضمن انهدام چند دستگاه خودرو و یک انبار مهمات دشمن، تعدادی از افراد عراقی کشته یا زخمی شدند.[۱۰] همچنین تکاوران نیروی دریایی ارتش ایران سحرگاه امروز، چند محل استقرار دشمن در ساختمان‌های گمرک، بندر، کشتیرانی و یک هتل در مناطق اشغالی خرمشهر را به آتش کشیدند که براثر آن تعدادی کشته از سربازان عراقی برجای ماند.[۱۱] با آتش نیروهای ایرانی مستقر در جبهه‌های آبادان نیز یک موضع موشک‌انداز تاو، یک قبضه خمپاره‌انداز و ۷ سنگر گروهی سربازان عراقی منهدم شد و چند تن از آنان کشته یا زخمی شدند.[۱۲] در مقابل، توپخانه عراق شهر آبادان و مناطق مسکونی آن را هدف حملات خود قرار داد که براثر این حملات چند غیرنظامی مجروح شدند و به تعدادی واحد مسکونی آسیب وارد آمد.[۱۳] همچنین در نتیجه درگیری‌های مختلف در جبهه‌های آبادان، ۳ نفر از نیروهای سپاه پاسداران براثر اصابت ترکش خمپاره به شهادت رسیدند.[۱۴] از سوی دیگر، در درگیری‌های منطقه سوسنگرد، ۷ تن از رزمندگان ایرانی مجروح و برای مداوا به بیمارستان‌های اهواز منتقل شدند.[۱۵] در منطقه عنکوش در دزفول نیز براثر گلوله تانک نیروهای عراقی، یک خودروی رزمندگان ایرانی منهدم شد که در نتیجه آن ۲ نفر مجروح شدند و یک تن به شهادت رسید.[۱۶]

گزارش- 3

3. امروز، گروهی از هواداران سازمان پیکار در یک تجمع غیرقانونی در میدان انقلاب تهران، اقدام به اغتشاش و ایجاد درگیری با مردم کردند که منجر به کشته‌شدن یک نفر و زخمی‌شدن عده‌ای شد. در بابل نیز هواداران برخی گروه‌ها در مقابل یک مدرسه تجمع کردند. به‌گزارش روزنامه جمهوری‌اسلامی، امروز، حدود ۲۰۰ نفر از اعضا و هواداران سازمان پیکار به بهانه تعطیلی دانشگاه‌ها ضمن تجمع در میدان انقلاب تهران، شعارهایی مربوط به بازگشایی دانشگاه‌ها سر دادند و پس از مدتی به‌طرف دانشگاه تهران به راه افتادند و با عده‌ای از مردم که از ساعاتی قبل به‌صورت زنجیروار در مقابل درب جنوبی دانشگاه صف کشیده بودند، به زدوخورد پرداختند. در جریان این درگیری یک دختر ۲۲ ساله که نارنجک یا مواد آتش‌زایی در دست داشت، قبل از اینکه بتواند این ماده را پرتاب کند در دستش منفجر شد و درنتیجه خود و حدود ۲۰ تن دیگر را به‌سختی مجروح کرد. شخص مذکور که هویتش مشخص نیست براثر جراحات واردشده فوت کرد و سایر مجروحان این حادثه به‌طور سطحی زخمی و به بیمارستان‌های شریعتی و امام خمینی منتقل شدند.[۱۷] هفته‌نامه پیکار ارگان سازمان پیکار در گزارشی غیرواقعی از این حادثه، ضمن اعلام اینکه جمعیت مذکور ۱۰۰۰ نفر و از دانش‌آموزان و دانشجویان هوادار سازمان بوده‌اند، ‌نوشت: «... جمعیت بعد از چند دقیقه به جلوی دانشگاه (تهران) رسید. در همین زمان، مزدوران و اوباشان جمهوری اسلامی و عده‌ای از پاسداران که به لباس شخصی درآمده بودند به صف تظاهرکنندگان حمله نمودند که با مقاومت آنها رو‌به‌رو گردیدند. دراین‌میان، رژیم جمهوری اسلامی به‌دست یکی از مزدورانش با پرتاب نارنجک قوی به میان جمعیت فاجعه دهشتناکی به‌بار آورد. دراثر این انفجار حداقل ۲ نفر شهید و بیش از ۵۰ نفر مجروح گردیدند.» در ادامه این گزارش آمده است: «بعد از انتقال مجروحین و مصدومین و شهدای حادثه به بیمارستان‌های (امام) خمینی و شریعتی و روشن‌شدن میزان زخمی‌ها و شهدا، خبر شهادت چند نفر در سطح شهر پیچید و به‌تدریج هوادارانی که از وجود شهدا و زخمی‌های فراوان با خبر شدند به جلوی بیمارستان (امام) خمینی آمدند. پاسداران نیز بلافاصله داخل بیمارستان را محاصره کرده و تعداد زیادی از همراهان و مجروحین را دستگیر نمودند.»[۱۸] همچنین براساس گزارش سپاه پاسداران از نوشهر، صبح امروز، حدود ۱۰۰ الی ۲۰۰ نفر از افراد وابسته به گروه‌ها به‌ویژه سازمان مجاهدین خلق در مقابل مدرسه امام خمینی در بابل اجتماع کرده و شعار دادند. به‌نظر می‌رسد این افراد قصد دارند تمام مدارس آمل را به تعطیلی بکشند.[۱۹]

گزارش- 4

4. در ادامه اقدامات احزاب و گروه‌های سیاسی علیه دولت و نظام جمهوری اسلامی امروز، چند کامیون تخم‌مرغ در منطقه یافت‌آباد تهران به‌منظور ایجاد کمبود مصنوعی و اختلال در بازار نابود شد. براساس گزارش روزنامه جمهوری اسلامی امروز، چند تن از عوامل احزاب و گروه‌های مخالف نظام با هدف ایجاد کمبود مصنوعی و نابودی مایحتاج عمومی مردم ۴ کامیون تخم‌مرغ خارجی را در خرابه‌های منطقه یافت‌آباد در نزدیکی رودخانه‌ای تخلیه کرده و متواری شدند. این واقعه موجب ایجاد مشکلاتی برای ساکنان منطقه شد و مردم کمیته۵ یافت‌آباد را در جریان واقعه قرار دادند. براساس همین گزارش، گروه فرهنگی کوی ۱۷ شهریور وابسته به ستاد عملیاتی یافت‌آباد در اطلاعیه‌ای میزان تخم‌مرغ‌های منهدم‌شده را ۴ تن اعلام کرد و این اقدام را خائنانه و در جهت تضعیف انقلاب دانست.[۲۰]

گزارش- 5

5. سازمان مجاهدین خلق که متهم اصلی حوادث ۱۴ اسفندماه است، با هدف فرار به جلو و تشویش اذهان عمومی در نامه‌ای سرگشاده خطاب به دادستان کل کشور، ضمن زیر سؤال بردن استقلال دستگاه قضایی، حزب جمهوری اسلامی را مسئول غائله ۱۴ اسفندماه ۱۳۵۹، در دانشگاه تهران معرفی کرد. در این نامه آمده است: «اکنون که مرتباً، من‌جمله در اظهارات مکرر رادیو تلویزیونی خود شما از رسیدگی به حوادث ۱۴ اسفند دانشگاه تهران و شکایت‌ها و اعلام جرم‌های مختلف در آن رابطه صحبت می‌شود و اگرچه در حکومتی که پس از آن‌همه شکایات و شواهد عینی ارائه‌شده به‌تازگی و به‌دنبال به‌اصطلاح رسیدگی‌ها و تحقیقات معلوم شده است در زندان‌هایش هیچ اثری از شکنجه نیست و هرآنچه هم که بوده یا شایعه بوده و یا شکنجه زندانبانان به‌دست زندانیان و یا حتی خودزنی و خود داغ‌کنی، انتظار دادگری از دستگاه‌های به‌اصطلاح دادگستری‌اش خنده‌دار است. لکن ازآنجاکه گویا این روزها بعضی‌ها به‌دنبال دعاوی پوچ و دروغ و بی‌پایه‌شان و به‌جهت فقد دلیل علیه میلیشا در قبال حوادث ۱۴ اسفند سخت در تلاش‌اند، مجاهدین خلق ایران ضمن اعلام جرم مجدد علیه چماق‌داران و حزب اداره‌کننده و راه‌اندازنده آنها موسوم به حزب جمهوری اسلامی، مجموعه حزب جمهوری طراح پشت پرده چماقداران را که قبلاً نیز ضمن نامه‌ای توجه شما را بدان جلب کرده‌ایم، به‌مثابه مدارک غیرقابل‌انکار محکومیت حزب چماق‌داران به ضمیمه تقدیم می‌کند. امید است همین صدای حضرات که بر روی نوار، ضبط و قابل ارائه است بتواند هرکسی را که فرضاً هنوز به درک و شناخت حقایق و مقصران واقعی حوادث ۱۴ اسفند موفق نشده باشد، مجاب سازد. البته بدیهی است که تاوقتی‌که عالی‌ترین مناصب قضایی کشور در تیول حزب مربوطه است انتظار هیچ‌گونه رسیدگی جدی نیز نداریم.»[۲۱] سازمان این ادعا را درحالی مطرح کرد که براساس اسناد، با برنامه‌ریزی قبلی و تدارکات کافی درصدد ایجاد غائله ۱۴ اسفندماه برآمده بود و افراد وابسته به آن عامل اصلی اغتشاش و درگیری بودند.[۲۲]

گزارش- 6

6. رئیس‌جمهور امروز، ضمن بازدید از یکی از خطوط مقدم جبهه در استان خوزستان، از رزمندگان خواست برای واردکردن ضربه‌های بیشتر به عراق تلاش کنند. نماینده امام خمینی در شورای‌عالی دفاع نیز که برای بازدید از جبهه‌های غرب به کرمانشاه رفته است، وحدت کلمه و انسجام را رمز پیروزی مدافعان انقلاب اسلامی در جبهه‌های مختلف نبرد دانست. ابوالحسن بنی‌صدر همراه سرتیپ فلاحی جانشین ستاد مشترک ارتش، امروز، در ستاد فرماندهی جبهه جنوب حضور یافت و پس از شنیدن توضیحات فرمانده واحد مستقر در این منطقه درباره وضعیت نیروهای خودی و نیروهای عراقی، برای بازدید از مواضع و محل استقرار نیروهای خودی عازم خط مقدم شد. در خط مقدم که در فاصله ۳ کیلومتری نیروهای عراقی بود، درحالی‌که توپخانه دشمن این منطقه را زیر گلوله‌باران قرار داده بود، رئیس‌جمهور از سنگرها و مواضع ارتش بازدید و با افسران و درجه‌داران و سربازان مستقر در آنجا ملاقات و گفت‌وگو کرد و ضمن قدردانی از زحمات آنان، از این رزمندگان خواست تا برای واردکردن ضربه‌های بیشتر به ارتش عراق تلاش کنند.[۲۳] از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری پارس، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای نیز که برای بازدید از مناطق جنگی کرمانشاه به این استان سفر کرده است، امروز، همراه مجید حداد‌عادل معاون سیاسی اداری استانداری کرمانشاهان، از خطوط مقدم جبهه‌های سومار و گیلان‌غرب دیدن کرد و با رزمندگان به گفت‌وگو پرداخت. وی در مقر فرماندهی گیلان‌غرب در جمع عده‌ای از نیروهای سپاه پاسداران گفت: «شما بالقوه می‌توانید زبده‌ترین انسان‌های روی زمین باشید. شما وقتی از جبهه نبرد حق با باطل باز می‌گردید، آلیاژ انقلاب خواهید بود و می‌توانید پیامبرگونه پیام انقلاب را به دیگران منتقل کنید و این مستلزم آن است که از این فرصت استفاده کنید و به بازسازی خود اهتمام ورزید تا آنچه به دیگران می‌آموزید از صمیم قلب و صفای باطن باشد.»[۲۴] نماینده امام در شورای‌عالی دفاع پس از این بازدید به کرمانشاه بازگشت و در مصاحبه‌ای اعلام کرد: «این جنگ به تمام نیروهای ما توانایی انسجام، وحدت و یکپارچگی بخشید و درحال‌حاضر در طول هزاران کیلومتر مناطق جنگی همه‌جا پاسداران، سربازان، افسران، درجه‌داران مقاوم و پایدار در کنار هم با دشمن می‌جنگند و هر روز حماسه‌ای تازه می‌آفرینند.»[۲۵]

گزارش- 7

7. مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق ایران (منافقین) امروز، در نامه‌ای به رئیس‌جمهور، پس از تبریک به وی به مناسبت دادن طرح رفراندوم، در مطالبی تحریک‌آمیز ضمن تحلیل اوضاع سیاسی کشور و روابط سران نظام با رئیس‌جمهور به‌ویژه پس از وقایع ۱۴ اسفندماه ۱۳۵۹، وی را به مقاومت دربرابر جریان مخالف خود (موسوم به خط امام) تشویق کرد. مسعود رجوی در ابتدای نامه برای دادن طرح رفراندوم و مقاومت دربرابر جریانی که آن را انحصارطلبی نامید، به رئیس‌جمهور تبریک گفت و سپس به حوادث بعد از ۱۴ اسفندماه و موضع رئیس‌جمهور در قبال آن بدین‌صورت اشاره کرد: «قبل از این در سطوح گسترده‌ای این سؤال ایجاد شده بود که آیا دکتر بنی‌صدر به‌راستی خواهد ایستاد؟ سؤالاتی از این قبیل مخصوصاً بعد از ۱۴ اسفند و طناب‌پیچ کردن شما (به‌منظور سلب حق سخنرانی به‌منزله تنها کانال توده‌ای تماس رئیس‌جمهور با مردم) به‌شدت ذهن‌ها را می‌آزرد. به‌خصوص که طرف دیگر از امتیاز انحصاری وسایل ارتباط‌جمعی استفاده می‌کرد و برگزاری سخنرانی‌هایی نظیر شما نیز مطلقاً در توانش نبود. بنابراین آنچه بعد از ۱۴ اسفند به شما رسید تنها تمامی اخبار جنگ بود و بس! آن‌هم با همه اشکال‌تراشی‌ها و غرض‌ورزی‌های حضرات. تا اینکه آن‌قدر جری شدند که آنچه را به‌نظر خودشان تیرخلاص بود، یعنی عَلَم‌کردن قضیه فرمان همایونی و حذف رئیس بانک مرکزی را ... رها کردند که به خدا سوگند این یکی صرف‌نظر از همه مسائل سیاسی دیگر یک فاجعه ملی است، چراکه معلوم است و خودتان بهتر می‌دانید که چه بر سر مرکز پولی و مالی کشور خواهند آورد، چگونه به تاراج خواهند برد و چگونه بی‌حساب‌وکتاب (مثل بنیاد مستکبرین) [بنیاد مستضعفان] به باد خواهند داد اقتصاد و پول و مالیه کشور و حتی جواهرات سلطنتی را و آن‌گاه سرپوش‌گذاشتن بر قراردادهای ننگین استعماری و... کسی هم نیست که بتواند یک شاهی از آقایان حساب بکشد!» وی در این نامه رئیس‌جمهور را آلنده* ایران خطاب کرد و نوشت: «ازقضا در این تاریخ شما آلنده ایران هستید، منتها آلنده هنوز سفیدی که با خون سرخ، رنگ نشده است. از اینکه می‌خواهم رک‌و‌پوست کنده صحبت کنم معذرت می‌خواهم، ولی باور کنید که درد، درد انقلاب و تمام این ملت سیه‌روز و ستم‌زده است، درد از حکومت و نظامی که خودش به قانون دست‌نوشته خودش هم وفادار نیست.» رهبر سازمان مجاهدین خلق در تحلیل موقعیت و مواضع بنی‌صدر و روابط او با سران نظام، از یک‌سو بر ناتوانی رژیم در حذف رئیس‌جمهور و عواقب احتمالی آن تأکید کرد و از سوی دیگر وی را آگاه به مواضع و توانایی‌های قانونی، سیاسی و اجتماعی خود ندانسته و سیاست نظام در قبال او را حذف تدریجی و حفظ ظاهری او عنوان کرد و مدعی شد: «هیچ‌کدام از حضرات را یارای حذف رسمی شما نیست، چراکه خود به طرز مضاعف متضرر خواهند شد. با عرض معذرت گاهی وقت‌ها این‌طور به‌نظر می‌رسد که شما به‌قدر کافی به موضع و توانایی‌های قانونی، سیاسی و اجتماعی خود بها نمی‌دهید که گویی نسبت به آنها اشراف مکفی ندارید ... حال‌آنکه طرف دیگر به‌خوبی می‌داند که شما چه ازنظر سیاسی و چه به‌لحاظ اجتماعی در وضعیتی هستید که اگر بخواهید و اگر بایستید می‌توانید فی‌الواقع جارویش کنید. شاید وقت کافی برای فکر ندارید، شاید هم مسائلی هست که ما خبر نداریم، اما من یقین دارم که درهرصورت شما در موقعیت مناسب فی‌المثل با دعوت به اعتصاب هم که شده بسیاری کارها را قادرید بکنید. شاید هم جنگ ذهن شما را بیش از حد مشغول کرده، همین جنگی که طرف دیگر آن را عامداً و عالماً قصد دارد به سُرسُره سقوط شما تبدیل کند. تکرار کنم حذف شما، حذف رئیس‌جمهوری با این پشتوانه عمومی، حذف فرمانده کل قوا در کشور درحال جنگ، حذف عالی‌ترین مجری قانون و مرجع مراجعه قانونی گسترده‌ترین سازمان انقلابی کشور، مفهومی جز استقبال از زوال قطعی و سقوط نهایی انحصار‌طلبان ندارد. احتمالاً خودشان هم می‌دانند که اگر حکومتشان چه در داخل و چه به‌طور بین‌المللی نیمه آبرویی داشته باشد، اساساً منوط به شخص شماست و الا همه دنیا می‌داند که بدون شما حکومت چند هفته نیز دوام ندارد. به‌ همین دلیل به‌نظر من طرف دیگر، سیاستی را که گویا سیاست کارگاه نمدمالی است در قبال شما اتخاذ نموده، یعنی حفظ ظاهر و صورت وجودی شما بدون اختیاراتتان. یعنی حذف ذره ذره اختیاراتتان به‌طور تدریجی، در عین حفظ تشریفاتی خودتان به‌مثابه سرپوش تضادها و مانع حرکت و موضع‌گیری خشن توده‌های مردم، با احترام به موضع قانونی شما.» مسعود رجوی در ادامه، دیدگاه‌های سازمان مجاهدین خلق درمورد مسائل سیاسی روز را برای اطلاع رئیس‌جمهور بدین‌صورت برشمرد: «١. انتظار عموم مردم این است که رئیس‌جمهوری همچنان در مقام خود محکم و پابرجا قرار داشته و سخنانشان به‌هیچ‌وجه بوی عقب‌نشینی و ضعف یا احیاناً استعفا نداشته باشد. 2. آیا زمان آن نرسیده است که پس از استعفایی که گفته‌اید مکرر آقای اشراقی تقدیم کرده است، [یکی] از دوستان قابل‌اعتمادتان نظیر آقای دکتر سلامتیان در هیئت 3 نفره جانشین ایشان شود؟ بدیهی است که دراین‌صورت سخنگوی هیئت نیز باید عوض شود. 3. اعلام حالت بن‌بست و ارائه پیشنهاد رفراندوم (حالا که انتخابات مجلس را حضرات عملی می‌دانند) فوق‌العاده جالب و شایسته حمایت آشکار و علنی عموم نیروها و مردم است. به عبارت دیگر، دامنه کار هیئت 3 نفره را به هیئت ۳۶ میلیون نفره بایستی گسترش داد. مضمون این رفراندوم می‌تواند لااقل همان مضمون مأموریت هیئت 3 نفره و یا تأمین اختیارات قانونی ریاست‌جمهوری و خلاصه ابراز نارضایی عمومی و دست آخر نیز اصلاح نظام و یا ایجاد تغییرات بنیادی به‌عنوان مکمل نظام باشد. 4. در مصاحبه‌ها رئیس‌جمهور تاکنون دست پایین گرفته شده، لیکن در شرایطی که دیگر حق سخنرانی سلب شده، انتظار طبیعی و معقول این است همه گفتنی‌ها گفته شود. تنها به این طریق می‌توان توطئه‌های خبرنگاران و سؤالات فرمایشی را خنثی نمود. 5. از گوشه‌کنار شنیده‌ایم که در پاسخ به نامه مجاهدین، رئیس‌جمهور گفته‌اند که امنیت و روال قانونی خود و خانواده و دفترشان را نیز به‌خاطر حذف اختیاراتشان نمی‌توانند تضمین کنند و به همین دلیل سفارش به مقاومت کرده و می‌کنند و خود نیز به‌دنبال فرصتی هستند تا نزد مقام رهبری تأمینات و اختیارات قانونی‌شان را بخواهند و... که اگر این‌طور باشد فی‌الواقع حق مطلب ادا شده و آن‌گاه قضاوت نهایی به‌عهده مردم است که رئیس‌جمهورشان را تضمین خواهند نمود یا خیر؟ این را هم فی‌المثل به‌سادگی می‌توان با اعلام سه روز روزه سیاسی آزمود. شاید مناسب‌ترین پاسخ به ندادن نوار وزیر مشاور و حذف رئیس بانک مرکزی و قانون‌شکنی و... نیز همین باشد. البته راه ارجح‌تر و بهتر راه‌پیمایی آرام و مطلقاً بدون تظاهر تا جماران پس از کسب اجازه از مقام رهبری است که طبعاً میلیون‌ها نفر را با خود خواهد داشت. مخصوصاً اگر حضرت آیت‌الله هرگونه تظاهر و شعارهای حزب‌اللهی و روح‌اللهی و امثال ذالک را قدغن فرمایند و رئیس‌جمهور نیز از عموم مردمی که خواستار تغییرات اساسی هستند، دعوت کنند. بدیهی است که حتی نفس طرح این پیشنهاد، انحصارطلبان را تا حدودی سر جای خود خواهد نشاند. شکل اجرای آن نیز مثلاً می‌تواند به این طریق باشد که رئیس‌جمهور ضمن اعلامیه چند ماده‌ای موارد نقض قانون و اختیارات خود را خاطرنشان نموده و باتوجه‌به نارضایتی‌های عمومی در ذیل آن تقاضای تظلم مردم از حضرت آیت‌الله و رفتن برای عرض حال به جماران را عنوان کنند. آقای دکتر، بلاشک خودتان می‌دانید که وقتی توده مردم به حمایت از شما قدم به میدان می‌گذارند هیچ نیرویی را یارای ایستادگی و حذفتان نیست و نمی‌تواند باشد. کمااینکه وقتی حضرات می‌خواهند مسائل از بالا و در خفا (بدون حضور عنصر مردمی) حل شود خودبه‌خود شما را خلع سلاح کرده‌اند. 6. خوب است پیشاپیش رئیس‌جمهوری این حقیقت عریان را بار دیگر به تمام مردم ایران یادآوری نمایند که هدف از تمام حرف‌ها و توطئه‌های جاری علیه افراد، دفتر و بستگان ایشان خراب‌کردن شخص رئیس‌جمهور است. حال‌آنکه روش صادقانه این است که اگر کسی قصد دارد رئیس‌جمهور را تصفیه کند برود نزد مقام رهبری حکم بگیرد و یک‌مرتبه کار را تمام کند، نه اینکه با تزویر و جنگ اعصاب! و الا اگر کسی واقعاً قصد پاک‌سازی اطراف رئیس‌جمهور را دارد جلوی پای رئیس‌جمهور سنگ نیندازد، اختیارات او را محترم شمارد و آن‌گاه به رئیس‌جمهور که یک پا در جبهه و یک پا در تهران و... دارد فرصت دهد تا خود حساب همه را روشن کند ... به‌نظر می‌رسد که بیان این حقیقت و تصریح و تأکید بر آن پیشاپیش می‌تواند خیلی توطئه‌ها را خنثی کند.»[۲۶]

گزارش- 8

8. مدیرمسئول روزنامه میزان امروز، از زندان آزاد شد و در محل دفتر این روزنامه و ستاد حمایت از آزادی مطبوعات مورد استقبال دوستان و همکاران خود قرار گرفت. همچنین کارکنان روزنامه میزان از لغو ممنوعیت انتشار این روزنامه که به اتهام نشر مطالب خلاف واقع ممنوع اعلام شده بود، خبر دادند. رئیس‌جمهور نیز از اقدام قاضی پرونده درخصوص آزادی رضا صدر ستایش کرد. به گزارش روزنامه انقلاب اسلامی، رضا صدر مدیرمسئول روزنامه توقیف‌شده میزان که در تاریخ ۱۷ فروردین‌ماه سال جاری، به دستور بازپرس ویژه مطبوعات بازداشت شده بود، امروز پس از ۱۳ روز، آزاد شد. وی در اعتراض به حکم صادرشده، از خانواده خود خواسته بود تا از سپردن هرگونه وثیقه به دادگستری امتناع ورزند. رضا صدر پس از آزادی در اجتماعی که عصر امروز به مناسبت دیدار با وی در محل ستاد حمایت از آزادی مطبوعات برگزار شده بود، شرکت کرد. در این اجتماع جمعی از همکاران و همفکران وی مانند یدالله سحابی، مهدی بازرگان، ابراهیم یزدی، علی‌اکبر معین‌فر و جمعی دیگر از شخصیت‌ها، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کارکنان روزنامه میزان حضور داشتند. در ابتدای مراسم مهدی بازرگان با بیان این مطلب که «مدیرمسئول روزنامه میزان در راه آزادی مطبوعات و حفظ ارزش‌های اسلامی زندان را متحمل شده است»، از وی تقدیر کرد. سپس رضا صدر در سخنان کوتاهی با تشکر از کلیه کسانی که به‌نحوی حمایت خود را از آزادی مطبوعات اعلام و توقیف روزنامه میزان را محکوم کردند، اظهار کرد: «دقایقی پیش وقتی قصد ورود به این محل را داشتم، یکی از اعضای حزب حاکم (جمهوری اسلامی) که لطفی هم به ما دارند را دیدم که پس از روبوسی گفت خداوند همه ما را هدایت کند. بنابراین، ما در دعا همه مشترک هستیم و اگر اختلافی هست در مصادیق است. حمایت‌های مردم نشان می‌دهد که راه ما راه مردم است.» وی اضافه کرد: «هنگامی‌که وارد زندان شدم، اکثر قریب‌به‌اتفاق پرسنل زندان و زندانیان به استقبال آمدند و ضمن اظهارتاسف می‌گفتند بفرمایید تو. زندانی بعدی آقای بنی‌صدر است.» تهرانچی مسئول ستاد حمایت از آزادی مطبوعات نیز در مصاحبه‌ای با روزنامه انقلاب اسلامی ضمن اعلام اینکه این ستاد به پیشنهاد مهدی بازرگان مبلغ ۵ میلیون ریال از حساب ۵۵۵۵ کمک‌های مردمی برداشت و با سپردن این مبلغ به دادگستری رضا صدر را آزاد کرده است، با انتقاد از دستگاه قضایی گفت: «توقیف مدیرمسئول [روزنامه] میزان به‌نظر نمایندگان مجلس، حجج اسلام و اقشار مختلف مردم عملی خلاف قانون اساسی و فرمان ۲۵ اسفند امام بوده است.» وی افزود: «در این جریان دستگاه قضایی بی‌طرفی خود را حفظ نکرده و ابعاد سیاسی به موضوع داده شد.» مسئول ستاد حمایت از آزادی مطبوعات درباره تاریخ انتشار روزنامه میزان خاطرنشان کرد: «با حکمی که صادر شده است، قانوناً روزنامه میزان می‌تواند انتشار خود را از سر گیرد. اما به‌لحاظ اینکه روزنامه میزان در چاپخانه کیهان به چاپ می‌رسد، این حکم باید به آن چاپخانه هم ابلاغ شود تا آنها همکاری خود را از سر گیرند.»[۲۷] همچنین امروز، کارکنان این روزنامه از لغو ممنوعیت انتشار روزنامه مذکور خبر دادند. بااین‌حال، اگرچه وزارت دادگستری خبر لغو حکم ممنوعیت چاپ روزنامه میزان را تأیید کرد، اما وزارت ارشاد اسلامی اعلام کرد که تاکنون مدارک و اوراق لازم برای اجازه چاپ و انتشار مجدد این روزنامه را از وزارت دادگستری دریافت نکرده است. سخنگوی کارکنان روزنامه مذکور نیز گفت که اگر وزارت ارشاد اجازه چاپ مجدد این روزنامه را صادر کند، می‌توان چاپ آن را از فردا آغاز کرد.[۲۸] ابوالحسن بنی‌صدر در یادداشت‌های روزانه‌اش با عنوان “کارنامه رئیس‌جمهور”، ضمن تمجید از اقدام قاضی پرونده در آزادی رضا صدر مدیرمسئول روزنامه میزان، آورده است: «روزنامه [میزان] مطابق رأی یک قاضی شجاع و جانب‌دار حکومت قانون از توقیف آزاد شده است و آقای رضا صدر هم با دادن وثیقه آزاد شده است. گمان می‌کنم این تصمیم که دادگاه گرفته است، تصمیمی قانونی است و نویدبخش است. امید من این است که دستگاه قضایی ما استقلال کامل داشته باشد، بی‌طرف به معنای جانب‌دار قانون باشد، نظرهای گروهی و سیاسی را در قضاوت دخالت ندهد.»[۲۹]

گزارش- 9

9. سخنگوی هیئت ۳ نفری حل اختلاف امروز، در پایان جلسه هیئت با شرکت در یک مصاحبه مطبوعاتی درباره محتوای جلسه مذکور شرح مختصری داد. همچنین، نماینده رئیس‌جمهور در این هیئت از کم‌کاری وسایل ارتباط‌جمعی در انعکاس اخبار و جلسات هیئت انتقاد کرد. عصر امروز، جلسه هیئت ۳ نفری حل اختلاف در وزارت کشور تشکیل شد. در پایان این جلسه، حجت‌الاسلام یزدی سخنگوی هیئت، درمورد مسائل مطرح‌شده در جلسه اظهار کرد: «اولین مسئله موضوع ملاقات اخیر آقایان [مهدوی] کنی و اشراقی با امام امت و رهنمودهای امام بود.» وی با اشاره به بیانات امام اضافه کرد: «تخلفات باید از مجرای قانون مورد بررسی قرار گیرد و طرح آنها در وسایل ارتباط‌جمعی و درنتیجه قراردادن طرف‌داران خود در مقابل یکدیگر عملی است که موجب تشنج خواهد شد و چنین امری باید به‌وسیله هیئت مورد بررسی قرار گیرد و نخست تذکر دهد و اگر مؤثر واقع نشد، متخلف را به مردم معرفی نماید. همچنین اگر دولت خلافی مرتکب شود، این وظیفه مجلس است که طبق قانون اساسی توضیح بخواهد، استیضاح کند و درنهایت رأی اعتماد خود را پس بگیرد و چنانچه موضوعی به قوه قضائیه ارجاع گردید، طبق قانون مورد بررسی [قرار گرفته] و تصمیم‌گیری بشود.» سپس حجت‌الاسلام یزدی با تأکید بر اینکه این مسائل نباید در مطبوعات مطرح شود، به اعلام جرم رئیس‌جمهور علیه نخست وزیر اشاره کرد و گفت: «هیئت این اعلام جرم را به قوه قضائیه ارجاع کرد تا مورد رسیدگی قرار گیرد.» وی همچنین خاطرنشان کرد: «موضوع دیگری که در جلسه امروز، مورد بررسی قرار گرفت سخنرانی آقای بازرگان در تاریخ ۱۲ فروردین‌ماه جاری، بود که از آن مطالبی درجهت تضعیف دولت برداشت شده بود و به‌دنبال مذاکراتی که با آقای بازرگان داشتیم دو نامه، یکی به آقای رجایی و دیگری به آقای بازرگان، نوشته شد و از آقای بازرگان خواسته شد برای رفع سوء‌تفاهم و نشان‌دادن حسن نیت خود به هر نحوی که صلاح می‌دانند اقدام کنند.» سخنگوی هیئت ۳ نفری حل اختلاف در ادامه ابراز کرد: «موضوع بعدی شکایت آقایان خامنه‌ای و رفسنجانی از آقای بنی‌صدر درمورد مطالب ایشان در کارنامه روزنامه انقلاب اسلامی بود. دراین‌مورد نیز دو نامه ازسوی هیئت برای آقایان خامنه‌ای و رفسنجانی نوشته شد.» حجت‌الاسلام یزدی درمورد مضمون این نامه‌ها گفت: «به‌طور سربسته می‌توانم بگویم که ما از آقایان خواهش کردیم به‌منظور حفظ آرامش، قسمتی از این مطالب مسکوت بماند و چون تذکری به مسئولان روزنامه‌ها داده شده و درحقیقت هیئت نخستین مرحله کار خود را انجام داده و پس از تذکر موظف است اگر باز تخلفی را دید متخلف را معرفی کند، طبیعی است چنانچه از این به بعد روزنامه‌ها به‌ویژه روزنامه‌ای که از آن شکایت شده (انقلاب اسلامی) روش خود را تغییر ندادند از تاریخی که امام دستور فرموده‌اند، هیئت هم اسناد را دراختیار دادستانی قرار خواهد داد.» وی همچنین اضافه کرد: «در جلسه امروز، درمورد روزنامه‌ها نتایج مذاکراتی که در جلسه گذشته با مسئولین مطبوعات داشتیم، مورد بحث و تبادل‌نظر قرار گرفت و روش هیئت دراین‌مورد مشخص گردید.»[۳۰] امروز همچنین در پایان جلسه هیئت ۳ نفری حل اختلاف، حجت‌الاسلام اشراقی نماینده رئیس‌جمهوری در سخنانی ضمن اشاره به مسائل مطرح‌شده در جلسه، از انعکاس‌ندادن اخبار مربوط به هیئت در وسایل ارتباط‌جمعی انتقاد کرد و گفت: «ما شب گذشته، جلسه پرارزشی داشتیم، چون از آقای بازرگان دعوت کرده بودیم و مذاکرات خیلی ثمربخش بود و مذاکره با روزنامه‌ها هم خیلی خوب بود، ولی نه رادیو به آن اشاره کرد و نه تلویزیون. باید موضع و حرف‌های ما برای مردم مشخص بشود، زیرا آنان هنوز در جریان فعالیت هیئت قرار نگرفته‌اند.» وی تأکید کرد که وسایل ارتباط‌جمعی باید اخبار مربوط به جلسات و تصمیمات هیئت را در اسرع وقت به آگاهی مردم برسانند.[۳۱]

گزارش- 10

10. رهبر انقلاب اسلامی امروز، در دیدار کارکنان صنایع نظامی کشور و اعضای مکتب‌الزهرای یزد در حسینیه جماران، با اشاره به تبلیغات قدرت‌های بزرگ درجهت ناتوانی ملت‌ها و استعمار آنها، بر ضرورت خودباوری و رهایی از وابستگی‌ها تأکید کردند. امام خمینی با تأکید بر تلاش دولت‌های استعماری برای تضعیف اراده مردم کشورهای تحت‌استعمار آنها، با هدف ایجاد وابستگی و درنهایت غارت منابع این کشورها، گفتند: «غربیان و در سابق انگلستان و بعد از او امریکا و سایر کشورهای قدرتمند دنبال این بودند که با تبلیغات دامنه‌دار خودشان به ممالک ضعیف بباورانند که ناتوان‌اند. بباورانند که اینها نمی‌توانند هیچ کاری انجام دهند، اینها باید در صنعت، در نظام و در اداره کشورها دستشان به‌طرف قدرت‌های بزرگ از شرق و غرب دراز باشد. آنهایی که می‌خواستند مخازن این کشورهای ضعیف را ببرند، نقشه‌های درست فکرکرده آنها این بود که مردم این کشورها را، ملت‌های این کشورها را باورشان بیاورند که خودشان ناتوانند. ناتوانی را به خورد کشورهای مستضعف بدهند و خود مردم باور کنند که ما نمی‌توانیم صنعتی را خودمان ایجاد کنیم و نمی‌توانیم لشکری را خودمان اداره کنیم و نمی‌توانیم اداره مملکت خودمان را بکنیم. این باور که به‌وسیله تبلیغات غرب‌زدگان در این مملکت پیاده شد، این کشورها را به تباهی و عقب‌ماندگی کشاند.» بنیان‌گذار جمهوری اسلامی با اشاره به اینکه وجود ضعف در باور انسان باعث می‌شود، نتواند از عهده امور برآید، اظهار کردند: «هر کشوری که اعتقادش این باشد که نمی‌تواند خودش صنعتی را ایجاد کند، این ملت محکوم به این است که تا آخر نتواند و این اساس نقشه‌هایی بوده است که برای ملل ضعیف دنیا قدرت‌های بزرگ کشیده‌اند. و قلم‌فرسایانی که در راه آنها قلمفرسایی می‌کردند و غرب‌زدگانی که وابسته به آنها بودند، این مطلب را به‌طور وسیع تبلیغ کردند. به‌طوری‌که این ممالک باورشان آمده بود که هیچ کاری از آنها ساخته نیست و هیچ امری از امور کشوری و لشکری و صنعت و سایر اموری که در تمدن بشر دخالت دارد، از عهده اینها ساخته نیست و باید از غرب و از قدرت‌های بزرگ اینها تبعیت کنند.» امام خمینی سپس با تأکید بر اینکه خودباوری اساس انقلاب ملت ایران بوده است، خاطرنشان کردند: «اول باید باورتان بیاید که ما هم انسانیم، ما هم قدرت تفکر داریم، ما هم قدرت صنعت داریم. این قدرت در همه افراد بشر بالقوه است. اگر این باور برای شما پیدا شد (موفق خواهید بود). با این تجربه‌ای که در این دو سال شماها کردید، دیدید که آن حرف‌هایی که گفته می‌شده تبلیغات بوده است که در مقابل قدرت‌های بزرگ نمی‌شود نفس کشید و باید تسلیم قدرت‌های بزرگ شد. شما در این مدتی که انقلاب کردید و قیام کردید خودتان باورتان آمد و به دولت‌های مستضعف و ملت‌های مستضعف هم باوراندید که می‌شود در مقابل آمریکای جهان‌خوار و شوروی جهان‌خوار ایستادگی کرد و در مقابل آنها ایستادید و همه آنها را دستشان را از کشور خودتان قطع کردید. ... این پیروزی که شما به دست آوردید برای این است که باورتان آمده بود که می‌توانید، باورتان آمده بود که امریکا نمی‌تواند به شما تحمیل بکند. این باور اسباب این شد که آن کار بزرگ معجزه‌آسا را شماها انجام دادید. ... عمده این است که افکار شما آزاد بشود، افکار شما از وابستگی به قدرت‌های بزرگ آزاد بشود. اگر افکار شما آزاد شد و باورتان آمد که ما می‌توانیم که صنعت‌مند و صنعت‌کار باشیم، خواهید بود. اگر افکارتان و باورتان این باشد که ما می‌توانیم مستقل باشیم و وابسته به غیر نباشیم، خواهید توانست. اگر کشاورزان ما باورشان این باشد که ما می‌توانیم در کشاورزی به جایی برسیم که صادر کنیم و وابسته به غیر نباشیم، بلکه دیگران به ما محتاج باشند، می‌توانند. اگر شماهایی که در صنعت هستید و پرسنل صنعتی (هستید) در ارتش این باور را داشته باشید و به تجربه این باور را امروز دارید که می‌توانید صنّاع [صنعتگر] باشید و می‌توانید کارهای ابتکاری بکنید، خواهید توانست.»[۳۲]

گزارش- 11

11. درپی سخنان چند روز گذشته رهبر انقلاب اسلامی ایران مبنی‌بر وجود توطئه در برخی حوزه‌‌های علمیه، جمعی از طلاب حوزه علمیه قم امروز، در نامه‌ای به امام خمینی اطمینان دادند که این حوزه از آگاهی و رشد سیاسی کامل برخوردار است و هر توطئه‌ای را در نطفه خفه خواهد کرد. در این نامه آمده است: «پیرو هشدارهای ناخدای بزرگ که کشتی انقلاب را همواره در طوفان توطئه‌ها هدایت و امواج حیله و تزویر را موسی‌وار شکافته با احترام عرض می‌داریم که هم‌اکنون اعوان شیاطین توطئه جدیدی را طرح کرده و می‌خواهند بین صفوف متحد مسلمین شکاف ایجاد نمایند. آنها پس از آزمودن حربه‌هایی چون حمله نظامی، کودتا و جنگ تحمیلی و شکست همه آنها، حربه دیگری را بیرون کشیده و شیطانک‌های خویش را از اطراف و اکناف در کنفرانس طائف فراخوانده و ایجاد اختلاف بین شیعه و سنی را دستورالعمل آنها قرار داد. ما طلاب، به آن رهبر دلسوز اطمینان می‌دهیم که حوزه علمیه از آگاهی و رشد سیاسی کاملا برخوردار است و حرکت‌های مرموز شیاطین امریکا را در نطفه خفه خواهد کرد.»[۳۳]

گزارش- 12

12. هیئت بررسی وضعیت استان آذربایجان‌غربی که به‌دنبال مسائل و مشکلات این استان و به دستور امام خمینی تشکیل شد، امروز، در جلسه‌ای به بررسی مسائل این استان پرداخت. خبرگزاری پارس نیز در گزارش ماهیانه خود اوضاع اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و دیگر مسائل این استان را بررسی کرد. سخنگوی هیئت بررسی‌کننده وضعیت آذربایجان‌غربی، امروز، در گفت‌وگو با خبرگزاری پارس درباره جلسه هیئت و مسائل و مشکلات این استان، گفت: «بنا به امر امام خمینی هیئت بررسی‌کننده وضعیت آذربایجان‌غربی که قبل از سال جاری، تشکیل شده بود و سرپرستی آن را آیت‌الله اشراقی به‌عهده داشت، بعدازظهر امروز، با شرکت نمایندگان ریاست‌جمهوری، نخست‌وزیری، ستاد مشترک، سپاه پاسداران، نیروی زمینی و فرمانده ناحیه ژاندارمری استان آذربایجان‌غربی در ساختمان ریاست‌جمهوری در تهران تشکیل جلسه داد و پیرامون مسائل امنیت و رفاه آن منطقه بحث و گفت‌وگو به عمل آمد.» وی اضافه کرد که هیئت بررسی‌کننده وضعیت آذربایجان‌غربی به‌منظور حل مسائل و رفع مشکلات این استان به‌زودی رهسپار این منطقه خواهد شد.[۳۴] خبرگزاری پارس نیز در گزارش ماهیانه خود به تشریح اوضاع اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی استان آذربایجان‌غربی پرداخت و ضمن اشاره به اینکه این استان همچنان درگیر مسائل سیاسی، اجتماعی و مشکلات اقتصادی است، درباره وضع اقتصادی در آذربایجان‌غربی اعلام کرد: «... متأسفانه به‌علت ریزش برف در روزهای ۱۲ و ۱۳ فروردین، کلیه محصول باغات و شکوفه درختان از بین رفت و تاکنون هیچ‌گونه برنامه‌ای برای جبران خسارت اعلام نشده است ... در شهر و روستا باوجود برنامه‌های بسیج اقتصادی دولت، کمبود برخی کالاها ازجمله نفت سفید، روغن‌نباتی، قند و شکر محسوس است و به‌ویژه میزان و نحوه توزیع نفت و سهمیه خانواده‌ها باتوجه‌به سرمای منطقه کم است و درزمینه تأمین نفت خانواده‌ها نارضایتی دارند. وضع نان و گوشت شهرستان ارومیه تأسف‌بار است. نان شهر از کیفیت بسیار بدی برخوردار است و قیمت گوشت هم بسیار بالا است.» در ادامه این گزارش درباره اوضاع فرهنگی استان آمده است: «اوضاع فرهنگی و فعالیت‌های مربوط به آن‌که وابسته به فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی است، همچنان در سردرگمی است و بجز دفتر تبلیغات اسلامی در ارومیه و برگزاری نماز جمعه و تشکیل چند نمایشگاه در گوشه‌کنار شهرها، فعالیت زیادی به چشم نمی‌خورد.» این گزارش سپس اوضاع سیاسی و اجتماعی استان را چنین تشریح کرد: «وضع سیاسی و اجتماعی استان آذربایجان‌غربی همچنان مبهم است و در فروردین‌ماه باتوجه‌به فعالیت‌های بیشتر ضدانقلابیون و مناسب‌شدن وضع هوا برای فعالیت ضدانقلاب، بحرانی‌تر شده است. ضدانقلاب در مناطق مهاباد و پیرانشهر و نقده که در داخل شهرها مواضع خود را از دست داده، در خارج از شهرها به‌ویژه مناطق روستایی و راه‌های ارتباطی ایجاد موضع می‌کند و با مین‌گذاری و حمله‌های ناجوانمردانه به ستون‌های ارتشی و پایگاه‌های برادران سپاه پاسداران و ژاندارمری بیش از ماه‌های گذشته عرض اندام می‌کند. فعالیت‌های ضدانقلاب دمکرات، کومه‌له و گروهک‌ها در اطراف روستاهای مهاباد، نقده و اخیراً در منطقه شمال‌غربی ارومیه افزایش یافته و درگیری‌هایی به‌وجود آورده است.» گزارش مزبور ضمن اشاره به اختلافات مسئولان استان و موضع‌گیری‌‌های آنان علیه یکدیگر آورده است: «بعد از درگیری روستای دارلک، حجت‌الاسلام حسنی امام‌جمعه ارومیه، در روز درگیری بدون مشورت با مقامات استان یک پیام رادیویی از رادیو ارومیه فرستاد که معنی و مفهوم آن این بود که مردم هرچه زودتر بسیج شوند، ضدانقلاب به داخل شهر رخنه کرده است و کلیه افراد بسیج باید افراد ضدانقلاب را دستگیر کنند و در پیامی دیگر که از پخش آن در رادیو خودداری شده بود، گفته بود که دستور می‌دهم کلیه افراد غیربومی را از شهر ارومیه اخراج یا دستگیر نمایید. معاون سیاسی استاندار آذربایجان‌غربی نیز برای خنثی‌کردن این پیام هیجان‌آور پیامی داد و نفوذ افراد ضدانقلاب را به شهر ارومیه شایعه خواند. پس از آن نیز فرماندار ارومیه در یک اطلاعیه رسمی معتدل به این پیام‌ها خاتمه داد و نحوه برخورد با ضدانقلاب را تشریح کرد و به آنان هشدار داد.»[۳۵]

گزارش- 13

13. درپی اسکان آوارگان جنگی در شهر شیراز، مردم و مسئولان این شهر تمام تلاش خود را برای رفاه آنها که اغلب از مناطق جنگی جنوب به شیراز مهاجرت کرده‌اند، به کار گرفتند. خبرگزاری پارس به نقل از خبرگزاری فرانسه در گزارشی وضعیت آوارگان جنگی را بدین‌‌صورت توصیف کرد: «این شهر با حدود ۲۰۰.۰۰۰ نفر آواره جنگی که از خوزستان فرار کرده‌اند، شدیداً با ازدحام جمعیت روبه‌روست. طبق آمار رسمی، اکثر این افراد از بندر خرمشهر که به چنگ ارتش عراق افتاده، شهر تقریباً خالی از سکنه آبادان و اهواز مرکز استان که بیش از ۶۰ درصد جمعیت ۳۳۰.۰۰۰ نفری آن از بمباران توپخانه سنگین و موشک‌های عراقی فرار کرده‌اند، به شیراز آمده‌اند. از کوچک‌ترین فضا نیز برای زندگی این افراد در شیراز استفاده شده است. این آوارگان در منطقه دانشگاه که ده ماه پیش بسته شد متمرکز شده‌اند و تمام اطاق‌های هتل‌ها را نیز پر کرده‌اند. بسیاری در مساجد سکونت دارند و یک هتل ۳۵ اتاقی در مرکز شهر از ۶۰۰ نفر پذیرایی می‌کند. اگرچه این آوارگان در فضاهای بسیار کوچک و در شرایط سخت زندگی می‌کنند، اما مردم و مقامات شیراز از آنها حمایت و پذیرایی می‌کنند. مردم محلات شیراز ضمن حمایت از کودکان آوارگان، آنها را به مدرسه می‌فرستند و به والدین آنها نیز خواندن و نوشتن یاد می‌دهند. هجده مسجد در شیراز به مراکز رفاه آوارگان تبدیل شده است و جعفر صادق از رهبران مذهبی در این شهر نیز برای ۸۰۰۰ نفر از آوارگان برنج، لوبیا، شکر، چای، پتو و حتی چادر تهیه می‌کند. این آوارگان کارت رفاهی دارند که قابل‌تمدید است.»[۳۶]

گزارش- 14

14. دولت اندونزی با اعلام کشف یک جنبش اسلامی مخفی که قصد براندازی دولت را داشته مدعی شد افراد این جنبش با رهبران ایران ارتباط دارند. خبرگزاری پارس به نقل از خبرگزاری فرانسه گزارش داد: مقامات اندونزی امروز، اعلام کردند یک جنبش اسلامی که قصد سرنگونی رژیم احمد سوهارتو رئیس‌جمهور این کشور را داشت و ترتیب‌دهنده هواپیماربایی اخیر در اندونزی نیز بود، در این کشور کشف شد. ژنرال سودومو رئیس سازمان امنیت اندونزی، در جمع حدود ۲۵۰ تن از رهبران مسلمان در جاکارتا گفت: یک شورای انقلاب اسلامی اندونزیایی به‌منظور سرنگونی دولت این کشور سعی کرده است از کشورهای خارجی به‌ویژه ایران کمک دریافت کند. وی سپس با ارائه سندی ادعا کرد که این سند نسخه دوم یک نامه امضاشده به‌دست رهبر این جنبش عمران محمد زین، خطاب به رهبر مذهبی ایران آیت‌الله خمینی است. رئیس سازمان امنیت اندونزی قسمتی از این نامه را که در آن از مبارزات آیت‌الله خمینی درجهت سرنگونی رژیم شاه و استقرار یک حکومت اسلامی در ایران ستایش شده بود، برای حاضران خواند. به گفته سودومو در این نامه تصریح شده است که شورای انقلاب اسلامی یک جنبش مخفی است که برای سرنگونی رژیم سوهارتو مبارزه می‌کند و خواستار کمک مادی و معنوی از رهبران ایران است. وی سپس اعلام کرد که هنوز معلوم نیست این نامه برای آیت‌الله خمینی ارسال شده است یا نه. ژنرال سودومو در ادامه اعلام کرد: «درارتباط‌با کل جریان، دولت اخیراً شواهدی به‌ دست آورده است مبنی‌بر اینکه بعضی از کشورهای خارجی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم عمدی یا غیرعمدی در امور داخلی اندونزی مداخله می‌کنند. دراین‌رابطه دولت اندونزی خواهان این است که این امر متوقف شود.»[۳۷]

گزارش- 15

15. دولت ژاپن که درپی اشغال سفارت ایالات متحده امریکا در ایران با تبعیت از امریکا صدور ویزا برای اتباع ایرانی را به‌حالت تعلیق درآورده بود، اعلام کرد که صدور ویزا برای اتباع ایران را از سر خواهد گرفت. وزارت امور خارجه ژاپن با اعلام این خبر که از فردا صدور ویزا برای اتباع ایرانی از سر گرفته می‌شود، این اقدام را در پاسخ به اقدام مشابه ایران در هفته جاری، دانست. ژاپن نیز به تبعیت از امریکا و به‌دلیل اشغال سفارت این کشور در تهران صدور ویزا برای اتباع ایرانی را در ماه ژوئن سال گذشته میلادی (تیرماه ۱۳۵۹)، به‌حالت تعلیق درآورده بود.[۳۸]

گزارش- 16

16. یکی از نمایندگان کنگره حزب کمونیست اتحاد شوروی در مصاحبه با رادیو مسکو از حمایت اتحاد جماهیر شوروی از حق مردم ایران برای تعیین مستقل سرنوشت خود خبر داد. امان وردیف نماینده بیست‌وششمین کنگره حزب کمونیست شوروی، در گفت‌وگو با رادیو مسکو اعلام کرد: «جمهوری ما با ایران مرز مشترک دارد و ما همیشه این مرز را مرز حسن هم‌جواری می‌دانیم. زیرا ملل دو کشور ما از دوران انقلاب کبیر سوسیالیستی اکتبر (۱۹۱۷) تاکنون با روح صلح و همکاری سودمند متقابل به سر می‌برند. با دلایل کافی می‌توانم بگویم که ملل دو کشور نسبت به یکدیگر علاقه و احترام عمیق داشتند.» وی با اشاره به وابستگی رژیم پیشین ایران به امریکا گفت: «خوشبختانه این دوران دیگر سپری شده است و در پرتو قهرمانی و دلیری مردم ایران و عشق بی‌پایانشان به میهن و آزادی، نظام سلطنتی که بیش از ۲۵۰۰ سال وجود داشته است، سرنگون و به مواضع امپریالیسم در ایران ضربه دندان‌شکنی وارد آمد.» وردیف درباره رویکرد اتحاد جماهیر شوروی به انقلاب ایران و رژیم جدید خاطرنشان کرد: «سیاست کشور ما از این تمایل سرچشمه می‌گیرد که ایران کشوری مستقل و دارای حق حاکمیت باشد. اتحاد شوروی با اقدامات خود از حق مردم ایران برای تعیین مستقل سرنوشت خود پشتیبانی می‌کند.»[۳۹]

گزارش- 17

17. باوجود انتشار اخباری مربوط به اعطای وام ۱۴ میلیارد دلاری کشورهای خلیج‌فارس به عراق، دولت عراق امروز، ضمن تکذیب این اخبار اعلام کرد که مذاکرات خود را با هیئت‌های اقتصادی شوروی به‌منظور توسعه روابط دو طرف و با یک گروه آلمانی برای ساخت کارخانه تولید موشک‌های پیشرفته آغاز کرد. روزنامه الرأی العام (چاپ کویت) به نقل از نشریه الازمنه العربیه دراین‌باره نوشت: کشورهای خلیج‌فارس متعهد شده‌اند تا وامی به مبلغ 14میلیارد دلار برای کمک به اقتصاد عراق که براثر جنگ آسیب دیده است به این کشور بپردازند. همچنین روزنامه مذکور توضیح داد که شش‌میلیارد دلار از این وام را عربستان، چهارمیلیارد دلار کویت، سه‌میلیارد دلار امارات متحده و یک‌میلیارد را قطر تقبل کرده‌اند. روزنامه الرأی العام به نقل از منابع مطلع اعلام کرد که تاکنون نیمی از مبلغ این وام پرداخت شده است.[۴۰] وزیر دارایی عراق امروز، این خبر که کشورش اعتباری معادل ۱۴ میلیارد دلار از برخی کشورهای خلیج‌فارس دریافت کرده است را تکذیب کرد. وی در مصاحبه‌ای با روزنامه الانبا خبر وصول این اعتبار را که مطبوعات کویت منتشر کرده بودند رد کرد و گفت: «وضع مالی و اقتصادی عراق خوب است و ذخایر ارزی و تولید نفت و کشاورزی امسال عراق مسئله گرفتن وام از کشورهای خارجی را منتفی ساخته است.» وزیر دارایی عراق در ادامه افزود: «جنگ با ایران اثری بر برنامه‌های توسعه اقتصادی عراق نگذاشته است.»[۴۱] از سوی دیگر، دولت عراق مذاکراتی را با هیئت‌های اقتصادی شوروی و یک گروه آلمانی برای تقویت مناسبات اقتصادی و احداث کارخانه آغاز کرد. خبرگزاری پارس به نقل از خبرگزاری رویتر گزارش داد: خبرگزاری رسمی عراق اعلام کرد که مذاکرات هیئت‌های اقتصادی شوروی و عراق برای گسترش روابط دو کشور در بغداد آغاز شده است. براساس این گزارش، طاهر توفیق وزیر صنایع عراق، ریاست یازدهمین هیئت عراق در کمیته دائمی همکاری‌های اقتصادی و فنی عراق و شوروی را به‌عهده دارد و در طرف مقابل نیز سیمون اسکاچوف رئیس کمیته روابط اقتصادی خارجی، ریاست هیئت شوروی را عهده‌دار می‌باشد. این هیئت ۶ کمیته فرعی را برای بررسی همکاری‌های صنعتی، آب‌رسانی، کشاورزی، انرژی، نفت، گاز و تکنولوژی معین کرده است. این گزارش در پایان افزود: وجود تداوم پیمان دوستی و همکاری بین عراق و شوروی، بغداد به‌تازگی مسکو را متهم کرد که از آغاز جنگ با ایران قرارداد تسلیحاتی فی‌مابین را نقض کرده، به همین دلیل عراق از آن پس به‌تدریج به غرب روی آورده است.[۴۲] همچنین، یک گروه آلمانی برای ساخت کارخانه تولید موشک‌هایی با برد کم، متوسط و زیاد با دولت عراق وارد مذاکره شد. این کارخانه می‌تواند ۱۲۵ موشک با برد ۱۵۰ مایل به قیمت ۷۵ میلیون دلار یا ۱۵۰ موشک با برد ۱۸۵ مایل به قیمت ۱۱۵ میلیون دلار بسازد. این موشک‌ها با اشعه لیزر هدایت می‌شوند و شاخه‌ای از موشک‌های معروف رولاند هستند.[۴۳]

گزارش- 18

18. روزنامه دیلی‌میل (چاپ لندن) از توافق محرمانه ایران و سوریه برای کمک نیروی هوایی سوریه به ایران در جنگ علیه عراق خبر داد. این روزنامه در شماره امروز خود در خبری تأییدنشده مدعی شد، پیرو مذاکرات محرمانه‌ای که سرهنگ فکوری وزیر دفاع ایران، به‌تازگی در دمشق انجام داد، سوریه موافقت کرد درزمینه بمباران هوایی عراق به ایران کمک کند. این روزنامه در گزارش خود نوشت: «چند روز قبل، ۴ فروند جنگنده میگ۲۳ نیروی هوایی سوریه در کنار فانتوم‌های ایرانی هدف‌‌های عراقی را در نزدیکی شهر کرکوک بمباران کردند که درنتیجه چند هواپیمای ایرانی آسیب دیده و در پایگاه‌های سوری در نزدیکی مرز عراق فرود آمدند.»** این روزنامه در ادامه آورده است: «چنین موافقتی می‌تواند نقطه عطفی در جنگ ایران و عراق باشد، زیرا با کمک سوریه، ایران می‌تواند از برتری هوایی برخوردار گردد و جنگنده‌های ایرانی [زیر] چتر دفاعی نیروی هوایی سوریه خواهند توانست عراق را از دو جبهه مورد حمله قرار دهند.»[۴۴]

گزارش- 19

19. تداوم جنگ ایران و عراق، آثار منفی بر اقتصاد برخی کشورهای منطقه خلیج‌فارس ازجمله کویت گذاشته و موجب افزایش نگرانی دراین‌زمینه شده است. روزنامه نیویورک تایمز ضمن اشاره به نگرانی کشورهای خلیج‌فارس از این جنگ، از آثار منفی جنگ ایران و عراق بر اقتصاد کویت خبر داد و نوشت: «درحالی‌که هیئت‌های صلح یکی پس از دیگری بیهوده بین تهران و بغداد در آمدوشد هستند، ناراحتی نسبت به ادامه جنگ ایران در کویت بالا می‌گیرد چراکه این رویداد بر اقتصاد کویت نیز تأثیر گذاشته است. در کویت و دیگر کشورهای تولیدکننده نفت خلیج‌فارس ابراز نگرانی نسبت به آسیب‌پذیر بودن حوزه‌های نفتی‌شان از نو آغاز شده است. در روزهای آغاز جنگ مقامات آن کشورها از آن بیم داشتند که ایران ممکن است در تلاش برای بازداشتن کشورهای عربی از حمایت کامل از عراق درصدد حمله به آنها برآید. چنین نگرانی‌هایی که با کاهش یافتن دامنه نبرد کم شده بود، اینک بار دیگر به گوش می‌رسد.»[۴۵]

________________________________________

  • دکتر سالوادور آلند رئیس‌جمهور سوسیالیست شیلی بود که در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ درپی کودتایی به رهبری ژنرال پینوشه از قدرت خلع و سپس به قتل رسید.
    • این خبر صحت ندارد و احتمالاً منظور نویسنده سوخت‌گیری هواپیماهای ایرانی در سوریه در طول عملیات اچ۳ می‌باشد.

مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق ایران (منافقین) در نامه‌ای به رئیس‌جمهور، در سخنانی تشویق‌آمیز و تحریک‌کننده وی را به مخالفت بیشتر با جریان خط امام (با تعبیر انحصارطلبان) سوق داد



منابع و مآخذ روزشمار 1360/01/31

  1. روزنامه کیهان، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۱۰.
  2. روزنامه جمهوری اسلامی، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۲.
  3. خبرگزاری پارس، نشریه ایران در ۲۴ساعت گذشته، شماره ۳۳، ۲/۲/۱۳۶۰، ص۱۰ شهرستان‌ها، کرمانشاه خبرگزاری پارس، ۲/۲/۱۳۶۰.
  4. سند شماره ۳۲۳۳۳۳ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، گزارش منطقه میمک، ۳۱/۱/۱۳۶۰. و سند شماره ۵۲۰۰۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، از فرمانده سپاه ایلام به فرمانده سپاه مرکز، ۳۱/۱/۱۳۶۰.
  5. سند شماره ۳۷۰۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، از اطلاعات عملیات استان ایلام به مرکز اطلاعات و بررسی‌های سیاسی غرب کشور، ۳۱/۱/۱۳۶۰.
  6. روزنامه انقلاب اسلامی، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۸.
  7. . روزنامه جمهوری اسلامی، ۲/۲/۱۳۶۰، ص۱.
  8. سند شماره ۳۸۰۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، نامه استاندار ایلام به وزیر کشور، ۱۳/۲/۱۳۶۰.
  9. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۱، ۱/۲/۱۳۶۰، صص ۳ - ۱،.
  10. امیر پورداراب، تقویم تاریخ دفاع مقدس (بر فراز آسمان‌ها)، جلد ۸، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۷، ص۴۴۰.
  11. روزنامه جمهوری اسلامی، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۹.
  12. روزنامه انقلاب اسلامی، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۸.
  13. روزنامه کیهان، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۴.
  14. روزنامه انقلاب اسلامی، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۸.
  15. روزنامه کیهان، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۴.
  16. سند شماره ۱۹۸۵۳۵ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از جبهه عنکوش به فرمانده عملیات دزفول، ۱/۲/۱۳۶۰.
  17. روزنامه جمهوری اسلامی، ۲/۲/۱۳۶۰، ص۱.
  18. هفته‌نامه پیکار، شماره ۱۰۳، ۷/۲/۱۳۶۰، ص۸.
  19. سند شماره ۵۰۱۰۶ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، از اطلاعات منطقه ۳ به ستاد مرکزی تهران، ۳۱/۱/۱۳۶۰.
  20. روزنامه جمهوری اسلامی، ۲/۲/۱۳۶۰، ص۸.
  21. نشریه مجاهد، شماره ۱۱۷، ۳/۲/۱۳۶۰، ص۵.
  22. دادگستری جمهوری اسلامی ایران، غائله ۱۴ اسفند ۱۳۵۹ (ظهور و سقوط ضدانقلاب)، تهران: انتشارات دادگستری جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۶۴، ص۴۵۹.
  23. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۳، ۲/۲/۱۳۶۰، صص ۱۵ و ۱۶، تهران - خبرگزاری پارس، ۲/۲/۱۳۶۰.
  24. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۲، ۱/۲/۱۳۶۰، صص ۲ و ۳، کرمانشاه - خبرگزاری پارس، ۱/۲/۱۳۶۰.
  25. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۲، ۱/۲/۱۳۶۰، صص ۲ و ۳، کرمانشاه - خبرگزاری پارس، ۱/۲/۱۳۶۰.
  26. سند شماره ۲۵۰۹۲۴ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، نامه مسعود رجوی به بنی‌صدر، ۳۱/۱/۱۳۶۰، (دوبرگ).
  27. روزنامه انقلاب اسلامی، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۱.
  28. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۲، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۹، تهران - خبرگزاری پارس، ۳۱/۱/۱۳۶۰.
  29. روزنامه انقلاب اسلامی، ۱۳/۲/۱۳۶۰، ص۱
  30. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۲، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۲، تهران - خبرگزاری پارس، ۱/۲/۱۳۶۰.
  31. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۲، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۳، تهران - خبرگزاری پارس، ۱/۲/۱۳۶۰.
  32. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی(ره))، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ پنجم ۱۳۸۹، جلد ۱۴، صص ۳۰۹ - ۳۰۶.
  33. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۲، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۲ شهرستان، خبرگزاری پارس، ۱/۲/۱۳۶۰.
  34. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (ایران در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۳۲، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۱، تهران - خبرگزاری پارس، ۱/۲/۱۳۶۰.
  35. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۱، ۱/۲/۱۳۶۰، صص ۱۳ - ۱۰، ارومیه - خبرگزاری پارس، ۳۱/۱/۱۳۶۰.
  36. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۱، ۱/۲/۱۳۶۰، صص ۸ و ۹، به‌نقل از خبرگزاری فرانسه از شیراز، ۳۱/۱/۱۳۶۰.
  37. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۱، ۱/۲/۱۳۶۰، صص ۵ و ۶، به نقل از خبرگزاری فرانسه در جاکارتا، ۳۱/۱/۱۳۶۰.
  38. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (جهان در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۲۱، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۱، به نقل از خبرگزاری فرانسه از توکیو، ۳۱/۱/۱۳۶۰.
  39. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۱، ۱/۲/۱۳۶۰، صص۲و۳، به‌نقل از رادیو مسکو، ۳۱/۱/۱۳۶۰.
  40. جنگ ایران و عراق از نگاه مطبوعات جهان ۶، در تکاپوی شکل‌گیری مجدد سازمان دفاعی کشور (۲)، تهران: پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس مرکز اسناد ملی، چاپ اول، ۱۳۸۸، ص ۲۵۵- ۲۵۶
  41. خبرگزاری پارس، نشریه خبرها و گزارش‌ها (جهان در ۲۴ ساعت گذشته)، شماره ۲۱، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۷، به نقل از خبرگزاری فرانسه از کویت، ۳۱/۱/۱۳۶۰.
  42. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۳، ۳/۲/۱۳۶۰، ص۲، به‌نقل از رویترز از بیروت، ۳۱/۱/۱۳۶۰.
  43. سند شماره ۳۵۹۰ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا۲ (م‌- ۱۳۲) به وزارت دفاع، ۳۱/۱/۱۳۶۰.
  44. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۱، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۹، به نقل از رادیو اسرائیل.
  45. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره ۳۱، ۱/۲/۱۳۶۰، ص۱، به نقل از رادیو کلن.