1361.09.09
| روزشمار جنگ سال 1361 1361.09.9 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | نه آذر |
| تاریخ شمسی | 1361.09.9 |
| تاریخ میلادی | 30 نوامبر 1982 |
| تاریخ قمری | 14 صفر 1403 |
گزارش -629
امروز جبهه‌هاي جنگ وضعيت آرامي داشت و فقط شهر آبادان به وسيلـه توپخانه‌هاي عراق گلوله‌باران شد كه براثر آن 2 منزل مسكوني تخريب و يك نفر از ساكنان شهر مجروح شد.[۱]
گزارش -630
به‌دنبال فرار برخي افراد ارتش عراق و سر باز زدن از حضور در جبهه‌هاي جنگ، ارتش اين كشور جست‌وجوي خانه‌به‌خانه را براي يافتن جوانان و اعزام اجباري آنان به جبهه‌هاي جنگ آغاز كرد. خبرگزاري جمهوري اسلامي درباره اقدامات ارتش عراق به‌منظور تأمين نيرو براي جبهه‌ها نوشت: به دستور صدام، عمليات جست‌وجوي خانه‌به‌خانه براي يافتن جوانان واجد شرايط در شهرهاي مختلف عراق آغاز شد. به گزارش رسيده، عوامل عراق اخيراً اقدام به جست‌وجوي خانه‌هاي مردم در شهرهاي مختلف اين كشور كرده و افرادي را كه از خدمت سربازي شانه خالي كرده‌اند، دستگير و پس از گذراندن دوره نظامي 15 روزه، آنان را به‌اجبار به جبهه‌ها اعزام مي‌كنند.[۲] همچنين باتوجه‌به نزديكي كويت و فراهم‌بودن امكان فرار جوانان عراق به آن كشور، از خردادماه سال جاري، عناصر استخبارات عراق پايگاهي را در آن كشور داير كرده‌اند و افراد يادشده را دستگير و به عراق باز مي‌گردانند.[۳] روزنامـه امريكايي واشنگتن پست نيز درباره كمبود نيروي انساني در عراق و اقدامات اين كشور براي تأمين نيروي نظامي نوشت: امروز در عراق، زنان 4/3 درصد نيروي كاري ادارات دولتي بغداد را تشكيل مي‌دهند، درحالي‌كه اين رقم قبل از جنگ به ميزان 4/1 درصد بوده است. همچنين 2 ميليون خارجي كه بيشتر از مصر و ديگر كشورهاي فقير اسلامي مي‌باشند، در بغداد استخدام شده‌اند. در عراق تمامي مردان از سنين 18 تا 34 سالگي، در قواي نظامي يا خدمات امنيتي گستردة كشور، مشغول انجام وظيفه‌اند. طبق اين گزارش، حزب حاكم بعث، درصدد ريشه‌كن كردن بسياري از احكام اسلامي است كه زنان را محدود مي‌كند. پرزيدنت صدام گفته است: زنان نيمي از جامعه را تشكيل مي‌دهند. جامعه ما همچنان در بند زنجيرها باقي خواهد ماند و به عقب باز خواهد گشت، مگر اينكه زنانش آزاد شوند و تحت تعليم و تحصيل قرار بگيرند. نويسنده سپس مي‌افزايد، اما باوجود ارتقاي مقام زن، در شوراي فرماندهي انقلاب و سرپرستي وزارتخانه‌ها هيچ زني ديده نمي‌شود. در ادامه اين مقاله آمده است: به‌دليل جنگ در اين كشور، دولت عراق خود را مقيد به افزايش جمعيت مي‌بيند؛ بنابراين، سقط جنين و مصرف قرص‌هاي ضد‌حاملگي را غير‌قانوني خوانده و براي تشويق زنان به ماندن در مشاغلشان، مزاياي زايمان را بيشتر كرده است. واشنگتن پست افزوده است: فشارهاي اقتصادي در عراق آن‌قدر زياد است كه زنان مجبور به كار در نوبت‌هاي صبح و عصر مي‌باشند. يك معاون وزارت اقتصادي عراق مي‌گويد: اگر جنگ ادامه يابد، ما مجبوريم زنان را براي كار شبانه نيز به كار بگيريم. [۴] در همين خصوص منابع اطلاعاتي اعلام كردند: فرماندهي ارتش 5 هزار نيروي سوداني را كه مراحل آموزش خود را به پايان رسانده‌اند، بين مناطق الباره، الفلائيه، كوت، خليفه، الدويت و الواصلبه توزيع و بدين‌ترتيب به تعداد افراد ارتش خلق عراق مستقر در آن مناطق اضافه كرده است.[۵]
گزارش -631
امروز نيز نيروهاي داوطلب از شهر سمنان عازم جبهه‌هاي جنگ شدند.[۶] همچنين در ادامه كمك‌هاي مردمي، اهالي روستاي ابوعلي و اسلام‌آباد خوي، مبلغ 413 هزار ريال وجه نقد، 6 پارچه طلاي زينتي، 1200 كيلو گندم، 42 عدد پيراهن پشمي دست‌بافت و مقداري پارچه براي استفاده نيروهاي رزمنده به پايگاه‌هاي بسيج روستاي خود تقديم كردند.[۷]
گزارش -632
ستاد بازسازي و نوسازي مناطق جنگ‌زده، دومين بيانيـة خود را درباره فعاليت‌هاي اين ستاد در مناطق جنگ‌زده انتشار داد. در بخشي از اين اطلاعيه آمده است: شرح عمليات اجرايي شهر اهواز: بازسازي 2 هزار واحد مسكوني، مجري دفتر تهيه و مرمت بنياد امور مهاجران جنگي؛ 10 هزار متر آسفالت اضطراري، مجري شهرداري اهواز؛ بازسازي 25 واحد ساختمان‌هاي دانشگاه، مجري دانشگاه اهواز. شرح عمليات اجرايي شهر دزفول (شهر اسطوره‌ها): بازسازي 13 مسجد، مجري سازمان اوقاف؛ بازسازي 3 هزار واحد مسكوني و مغازه، مجري دفتر تعمير و مرمت بنياد امور مهاجران جنگي؛ بازسازي 12 واحد ساختمان‌هاي دولتي، مجري وزارت مسكن و شهرسازي؛ نوسازي 4 دستگاه ساختمان دولتي، مجري وزارت مسكن و شهرسازي؛ بازسازي 9 دستگاه تلمبه‌هاي دشت‌عباس، مجري ايثارگران جهادسازندگي؛ احداث 2 دستگاه كوره هوفمن، مجري بنياد مسكن دزفول؛ بازسازي 5 بقعه مباركه، مجري سازمان اوقاف. شرح عمليات اجرايي شهر شهيدان گمنام (شوش): بازسازي 2 هزار واحد مسكوني و مغازه، مجري دفتر تعمير و مرمت بنياد امور مهاجران جنگي، بازسازي 5 دستگاه ساختمان تأسيسات دولتي، مجري كارمندان متعهد وزارت مسكن و شهرسازي؛ نوسازي و بازسازي 120 هزار واحد مسكوني، مجري مردم قهرمان كرج ازطريق ستاد پشتيباني كرج؛ 328 مورد تعميرات درب و پنجره، مجري مردم قهرمان كرج ازطريق ستاد پشتيباني كرج؛ بازسازي بقعه مباركه حضرت دانيال نبي(ع)، مجري سازمان اوقاف. شرح عمليات اجرايي شهر سوسنگرد: احداث سردخانة 100 تني، مجري شهرداري سوسنگرد؛ بازسازي ساختمان‌هاي اداره كشاورزي، مجري وزارت مسكن و شهرسازي؛ بازسازي 71 واحد مسكوني، مجري وزارت مسكن و شهرسازي؛ تكميل پل‌هاي محور حميديه ـ سوسنگرد، مجري كارمندان متعهد وزارت راه و ترابري؛ بازسازي 15 واحد دولتي، مجري وزارت مسكن و شهرسازي. شرح عمليات اجرايي روستاهاي استان خوزستان: بازسازي فرودگاه اضطراري ماهشهر، مجري فرمانداري ماهشهر؛ بازسازي پل سابله، مجري وزارت راه و ترابري؛ تكميل پل سعيديه، مجري وزارت راه و ترابري؛ نوسازي پل هويزه، مجري وزارت راه و ترابري؛ مرمت 20 واحد مسكوني در 2 منطقه، مجري بنياد مسكن خراسان؛ بازسازي 115 كيلومتر خط 33 كيلووات، مجري وزارت نيرو؛ بازسازي 50 كيلومتر خط 11 كيلووات، مجري وزارت نيرو؛ نصب 143 دستگاه ترانسفورماتور، مجري وزارت نيرو؛ نصب 1200 اصله پاية فشار قوي، مجري وزارت نيرو؛ نصب 450 اصله پاية فشار ضعيف، مجري وزارت نيرو؛ تعويض 800 دستگاه كنتور يك فاز، مجري وزارت نيرو؛ آماده‌سازي خط راه‌آهن خرمشهر ـ اهواز در ظرف 106 روز، مجري كارمندان متعهد راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران؛ بازسازي و نوسازي 1680 واحد مسكوني، مجري دفتر تعمير و مرمت بنياد امور مهاجران جنگي؛ بازسازي تصفيه‌خانه آب، مجري سازمان آب؛ تسطيح 2500 سنگر تانك و نفربر، مجري كارمندان متعهد وزارت كشاورزي؛ تسطيح 3500 هكتار زمين، مجري كارمندان متعهد وزارت كشاورزي؛ بازسازي سيستم آب‌رساني 23 روستا، مجري ايثارگران جهادسازندگي؛ نوسازي 158 هكتار زمين كشاورزي، مجري ايثارگران جهادسازندگي؛ تسطيح 11770 هكتار زمين كشاورزي، مجري ايثارگران جهادسازندگي؛ آماده‌سازي 11 هزار هكتار زمين براي كشت، مجري ايثارگران جهادسازندگي؛ واگذاري، تعمير و تجهيز 75 موتور پمپ، مجري ايثارگران جهادسازندگي؛ حفر و لاي‌روبي كانال و نهر به طول 219 كيلومتر، مجري ايثارگران جهادسازندگي؛ تأمين و توزيع 40 دستگاه تراكتور بين كشاورزان، مجري ايثارگران جهادسازندگي؛ هرس 2500 نخل در منطقه آبادان، مجري ايثارگران جهادسازندگي؛ احداث 4 دستگاه كوره آجرپزي، مجري ايثارگران بنياد مسكن قم. [۸]
گزارش -633
امروز، گروگان‌گيري، اجراي كمين، مين‌گذاري بر سر راه مردم در روستاها و سرقت اموال و خودروهاي مردم، بخشي از فعاليت افراد حزب دمكرات در شهرهاي مهاباد، اروميه، بوكان و مياندوآب بود. همچنين 2 تن از افراد ضد‌انقلاب در شهرهاي اشنويه و سلماس خود را به نيروهاي خودي معرفي كردند. نيروهاي حزب دمكرات در سه‌راه "قم‌قلعه" در شمال مهاباد، 3 تن از افراد ارتش را گروگان گرفته، سپس به شهادت رساندند.[۹] همچنين افراد اين حزب با اجراي كمين در جاده مهاباد ـ اروميه، نماينده داديار دادستان انقلاب اسلامي اروميه و 2 تن از همراهان وي را به گروگان گرفتند. [۱۰] در محور مهاباد ـ بوكان، يكي از نيروهاي ارتش براثر انفجار يك مين زخمي شد. در همين محل، يك تراكتور اهالي روستا نيز روي مين رفت و خسارت ديد. درپي اين حوادث، نيروهاي ارتش براي خنثي‌كردن مين‌هاي كار گذاشته‌شده در اين محور، به جست‌وجو پرداختند و 2 مين را كه در زير برف تله‌گذاري شده بود، كشف و خنثي‌كردند.[۱۱] در جاده بوكان مياندوآب در نزديكي روستاي "داشكند" نيز 35 نفر از نيروهاي حزب دمكرات با بستن راه و بازرسي از سرنشينان خودروها، 2 پاسدار، يك سرباز و يك نفر شخصي را به گروگان گرفتند.[۱۲] اين افراد همچنين يك دستگاه خاور شهرداري را به سرقت بردند.*[۱۳] امروز همچنين 2 تن از افراد حزب دمكرات در اشنويه و سلماس به همراه يك قبضه اسلحه، خود را به سپاه معرفي و امان‌نامه دريافت كردند.[۱۴]
گزارش -634
شهيد يا زخمي‌شدن 3 پاسدار، دستگيري 18 تن از افراد گروه‌هاي ضد‌انقلاب نتايج درگيري امروز گروه‌هاي ضد‌انقلاب و نيروهاي امنيتي در شهرهاي همدان، ري، اصفهان، اهواز، عجب‌شير و بندر انزلي بود. در همدان، 2 نفر از نيروهاي سازمان مجاهدين خلق (منافقين) با شليك چند گلوله، مسئول يكي از پايگاه‌هاي بسيج شهر به نام "جعفر هزاوه‌اي" را به شهادت رساندند و اسلحه وي را به سرقت بردند.[۱۵] در شهرري نيز يكي از افراد سازمان مجاهدين (منافقين)، به هنگام عبور نيروهاي گشت سپاه، يك عدد نارنجك به‌سمت آنها پرتاب كرد كه موجب زخمي‌شدن 2 نفر از پاسداران شد.[۱۶] همچنين در اصفهان، مسئول نظامي سازمان مجاهدين (منافقين) دستگير شد و از وي يك قبضه كلت و يك عدد نارنجك به دست آمد.[۱۷] در شهرهاي اهواز و عجب‌شير نيز 17 تن از اعضاي چريك‌هاي فدايي خلق و 5 تن از اعضاي سازمان مجاهدين خلق (منافقين) كه مسئول تشكيلات شهري نيز در بين آنها بود، دستگير شدند.[۱۸]
گزارش -635
مسئولان پايگاه‌هاي واحد بسيج مستضعفان سپاه پاسداران سراسر كشور كه براي شركت در نشستي 3 روزه به مناسبت فرارسيدن هفته بسيج، در تهران به سر مي‌برند، امروز با آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور، ديدار كردند. ميرحسين موسوي نخست‌وزير نيز درپيامي به اين هم‌انديشي، يادآور شد كه بسيجيان بيشترين نقش و بالاترين سهم را درپيروزي‌هاي جنگ و پشت جبهه‌هاي جنگ دارند. رئيس‌جمهور در ديدار با مسئولان پايگاه‌هاي بسيج درباره زمينه‌هاي شكل‌گيري و نقش بسيج در حراست از انقلاب اسلامي سخناني ايراد كرد كه بخش‌هايي از آن بدين‌شرح است: اگر مردم يك كشور، با انقلاب هماهنگ و هم‌آواز و همراه نباشند، اگرچه آن انقلاب از آغاز سالم به وجود آمده باشد، به‌تدريج به‌سوي انحراف كشيده مي‌شود. در كشور ما هيچ گروه، قشر، طبقه و حزب خاصي نمي‌تواند انقلاب را به خود منتسب كند. انقلاب را مردمي به پيروزي رسانده‌اند كه از رهبري حكيمانه و دقيقي نيز برخوردار بوده و هستند؛ رهبري كه بر توده و آحاد مردم تكيه و به آنها خطاب و تكليف كرد و مردم هم قبول كرده، پاسخ مثبت گفتند و انقلاب با تلاش مردم به ثمر نشست. رئيس‌جمهور سپس به فلسفه تشكيل ارتش 20 ميليوني اشاره كرد و گفت: در كشورهايي كه كودتايي به دست نظاميان انجام مي‌شود يا حزبي، تحولي را به وجود مي‌آورد، افراد مؤثر در كودتا يا تحول، خواستار حركت و وضع جديدي هستند. به‌طور طبيعي و منطقي، در جايي كه مردم، انقلاب را به پيروزي مي‌رسانند، پاسدار، حامي و نگهبان آن نيز خود مردم مي‌باشند و اين فلسفه ارتش 20 ميليوني است. وي افزود: ارتش 20 ميليوني كه به فرمان امام امت تشكيل شده است، براي حفظ شيرين‌ترين ميوه وجود اين ملت درطول تاريخ تشكيل شد تا بتواند آن را از دست تطاول غارتگران حفظ كند. آيت‌الله خامنه‌اي سپس ضمن قدرداني از تلاش‌ها و زحمات شهداي گران‌قدر انقلاب اسلامي، به توطئه‌هاي استكبار جهاني براي منحرف‌كردن انقلاب و همچنين دلايل تشكيل ارتش 20 ميليوني اشاره كرد و گفت: ما امروز 60 هزار پايگاه مقاومت، 9 هزار گروه مقاومت، بيش از 400 هزار نيروي جنگ‌ديده و بيش از 5/2 ميليون انسان آموزش‌ديده داريم و اين ارقام براي افرادي كه از دور ايستاده و حقايق جامعه ما را نمي‌دانند و همچنان طبق فرمول‌هاي قديمي خود محاسبه مي‌كنند، ناشناخته است. آيت‌الله خامنه‌اي با اشاره به محاسبات غلط قدرت‌هاي جهاني در امور گوناگون، ازجمله جنگ تحميلي عراق بر ايران گفت: پس از دو سال و چند ماه از شروع جنگ تحميلي، نتيجه به‌دست‌آمده، پيروزي جمهوري اسلامي بر رژيم عراق است و هر روز اين نتيجه واضح‌تر مي‌شود. امروز وقتي به جبهه‌هاي جنگ مي‌رويم، تمام صحنه جنگ را نيروهاي مؤمن با تجهيزات لازم پركرده‌اند.[۱۹] ميرحسين موسوي نخست‌وزير نيز پيامي به مناسبت سومين سالگرد تشكيل واحد بسيج و افتتاح اين هم‌انديشي ارسال كرد كه در بخشي از آن آمده است: نيروي بسيج درحال‌حاضر به‌عنوان بازويي مطمئن و تعيين‌كننده كه از بطن مردم برخاسته است، در مبارزه با ضد‌انقلابيون و متجاوزان بعثي و هر نيروي تجاوزگر ديگر به حساب مي‌آيد. حضور فعال دلاوران رزمنده بسيج در جبهه‌هاي جنگ و ايثار و ازجان‌گذشتگي آنان، بالاترين سهم را درپيروزي‌هاي به‌دست‌آمده، داشته است. كنترل شهرها و روستاها به‌منظور مصونيت مردم از گزند ضد‌انقلاب نيز از فعاليت‌هاي چشمگير و مؤثر بسيج در پشت جبهه مي‌باشد. آنچه مي‌تواند كاربرد و كارآيي نيروهاي بسيج را بيش‌‌از‌پيش افزايش دهد و توجه به آنها تأثير زيادي در بازدهي فداكاري‌هاي اين نيروي الهي و اسلامي دارد، عبارت است از: 1. اطاعت از فرامين رهبر عظيم‌الشأن انقلاب اسلامي به‌منظور تحقق اهداف متعالي مكتب و نجات مستضعفان از يوغ مستكبران. 2. بالابردن آگاهي‌هاي اعتقادي ـ سياسي اعضا ازطريق آموزش‌هاي لازم. 3. وحدت نظر در ميان تمامي اعضا و وحدت عمل با ساير نيروهاي رزمنده در جبهه‌هاي نبرد و در پشت جبهه. 4. تشكل و سازما‌ندهي مناسب براي افزايش كيفيت عمليات و كاهش ضايعات. 5. بالابردن كيفيت آموزش نظامي و آشنايي با انواع سلاح‌ها و تجهيزات و طرق كاربرد آنها. 6. شناخت عوامل پيروزي و به‌كاربستن دستورات فرماندهي. ميرحسين موسوي همچنين در بازديد از نمايشگاه جهادسازندگي ارتش، با اشاره به پيشرفت‌هاي صورت‌گرفته، گفت: جهاد نيروها كه در حوزه سياسي ـ ايدئولوژيك كارهاي خوب و شگفت‌آوري انجام داده است، درحقيقت اين اميد را در ما برمي‌انگيزد كه سريع‌تر از آنچه فكر مي‌كنيم، براي خودكفايي و مقابله با قدرت‌هاي استكباري مخصوصاً امريكاي جنايتكار، قدم بر مي‌داريم. وي افزود: ما به هر گوشه اين كشور كه قدم مي‌گذاريم، مي‌بينيم كارهايي كه زماني نشدني به نظر مي‌رسيد، با دست‌هاي توانمند صنعتگران خودمان انجام مي‌شود و اين نمايشگاه، غني‌تر از آن چيزي بود كه فكر مي‌كردم.[۲۰]
گزارش -636
وارن كوپر وزير خارجه و تجارت زلاندنو و نيدنيو كومانديچ عضو شوراي فدرال يوگسلاوي كه در رأس دو هيئت عالي‌رتبه به تهران سفر كرده‌اند، امروز به‌طور جداگانه با نخست‌وزير و تعدادي از وزيران و معاونان وزارتخانه‌ها ديدار و گفت‌وگو كردند. نخست‌وزير در ديدار با وزير خارجه و تجارت زلاندنو، به زمينه‌هاي موجود همكاري‌هاي بين دو كشور باتوجه‌به شركت نكردن زلاندنو در محاصره اقتصادي ايران و آغاز حركت برنامه‌ريزي در نظام نوپاي كشورمان اشاره كرد و نقش فرهنگ اصيل اسلامي در ايجاد تحول فكري و درنتيجه، طرح شعارهايي مبني‌بر استقلال در روابط سياسي و اقتصادي، برخلاف نظام‌هاي وابسته و رژيم سابق ايران را يادآور شد. در پايان، وزير خارجه و تجارت زلاندنو به دگرگوني‌هايي كه براثر انقلاب در ايران به وجود آمده است، اشاره كرد و گفت: برخلاف مطالبي كه رسانه‌هاي گروهي اعلام مي‌كنند، من از نزديك شاهد جريان طبيعي و روزمرة زندگي مردم در ايران بودم و يقيناً هنگام بازگشت به كشورم به‌عنوان كسي كه مسئوليت سياست خارجي را عهده‌دار هستم، حقايق جالب و مفيدي را كه در ايران مي‌گذرد، بازگو خواهم كرد.(21) وزير امور خارجه زلاندنو همچنين با وزير كشاورزي و عمران روستايي، وزير مشاور و رئيس سازمان برنامه و بودجه و معاون امور بين‌الملل وزارت نفت ديدار كرد. عباس هنردوست معاون امور بين الملل وزارت نفت، درخصوص موضوعات بحث‌شده در ديدار وي با وزير خارجه و تجارت خارجي زلاندنو، به خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي گفت: به وزير تجارت خارجي زلاندنو يادآور شديم كه جمهوري اسلامي ايران در فروش نفت خود مشكلي ندارد، ولي چون بين مبادلات بازرگاني دو كشور بايد توازن برقرار شود، مبادلات تجاري بين دو كشور نيز بايد دوطرفه باشد و زلاندنو در كنار خريدهاي نفتي خود از كشورمان، كالاهاي غير‌نفتي نيز خريداري كند تا بدين‌ترتيب زمينه لازم براي توسعه روابط دو كشور فراهم شود. وي همچنين گفت: اگر مقامات وزارت انرژي زلاندنو از وزارت نفت جمهوري اسلامي ايران درخواست كمك كنند، با بررسي و درنظرگرفتن حقوق دو ملت، تصميمات لازم درباره همكاري‌هاي دو كشور، حتي درزمينه نفت و اعزام كارشناس به زلاندنو براي انجام‌دادن فعاليت‌هاي اكتشافاتي نفت در آن كشور، اتخاذ خواهد شد.(22) امروز همچنين نيدنيو كومانديچ عضو شوراي اجرايي فدرال يوگسلاوي و هيئت همراه با ميرحسين موسوي نخست‌وزير، حسين نمازي وزير اقتصاد و دارايي و حسين غفوري فرد وزير نيرو، ديدار و گفت‌وگو كرد. به گفته وزير امور اقتصاد و دارايي، براساس يادداشت تفاهمي كه به امضاي طرفين رسيد، قرار شد يوگسلاوي درباره صنايع الكتريكي و صنايع شيميايي با ايران همكاري داشته باشد. اعتبار 50 ميليون دلاري آن كشور نيز درزمينه بازرگاني تمديد و درنتيجه قرار شد حجم مبادلات سال آينده بين دو كشور به 600 ميليون دلار افزايش يابد. همچنين مقرر شد ايران تا 50 ميليون دلار كالاهاي غير‌نفتي به يوگسلاوي صادر كند. وي افزود: قرار است ايران در سال 1983 (1362 شمسي)، يك ميليون تن نفت به يوگسلاوي صادر كند كه دراين‌باره مقامات يوگسلاوي نفت بيشتري درخواست كرده‌اند كه تصميم گرفته شد اين مطلب با مقامات نفتي ايران در ميان گذاشته شود و باتوجه‌به امكانات وزارت نفت، تقاضاي آنها بررسي گردد.(23) همچنين توافق شد دولت يوگسلاوي در چند ماه آينده، وسايل چند پست فشار قوي را كه در يك مناقصة بين‌المللي برنده شده است، به ايران تحويل دهد.(24)
گزارش -637
دكتر ولايتي با وزير تجارت خارجي جمهوري دمكراتيك كره ديدار كرد. در اين ديدار، دكتر ولايتي در سخناني اظهار كرد: درحالي‌كه دو كشور جمهوري اسلامي ايران و جمهوري دمكراتيك خلق كره، عليه امپرياليزم امريكا مبارزه مي‌كنند، بايد از كمك‌هاي متقابل يكديگر برخوردار باشند. وي افزود: تلاش هر دو ملت براي حفظ استقلال، با همه عواقب و مشكلات آن، به شرط پشتيباني از يكديگر مي‌تواند به نتايج مطلوب برسد. وزير تجارت خارجه جمهوري دمكراتيك خلق كره نيز ضمن تأييد سخنان آقاي ولايتي، از تلاش‌هاي مردم و مسئولان جمهوري اسلامي ايران در راه كسب استقلال تمجيد كرد و خواهان توسعه روابط و اتخاذ تدابيري درزمينة رفع مشكلات و ايجاد تسهيلات در مبادلات تجاري بين دو كشور شد.(25)
گزارش -638
آقاي عسگراولادي وزير بازرگاني، در ادامه سفر خود و هيئت همراه به پاكستان، امروز با ژنرال ضياء‌الحق رئيس‌جمهور پاكستان، ملاقات و پيام ويژه رئيس‌جمهور كشورمان را به وي تسليم كرد. در اين ديدار، وزير بازرگاني ضمن تأكيد بر تمايل متقابل ايران براي گسترش روابط اقتصادي با پاكستان گفت: ما خواهان آن هستيم كه روابط دو كشور تاحدي گسترش يابد كه الگويي براي كشورهاي ديگر هم‌جوار باشد. در اين ملاقات، همچنين طرفين تمايل خود را براي تلاش درجهت اسلامي‌كردن اقتصاد دو كشور ابراز داشتند.(26) عسگراولادي با وزير اقتصاد پاكستان و جمعي از مقامات بازرگاني اين كشور نيز ملاقات كرد.(27)
گزارش -639
بسته‌شدن راه‌هاي صدور نفت عراق بعد از شروع تجاوز اين كشور به ايران، امكان بازگشايي اين راه‌ها، جست‌وجو براي يافتن راه‌هاي جديد صدور نفت، توانايي و موفقيت ايران در حفظ ثبات فروش نفت در بازارهاي جهاني و تخلف ايران از قوانين اوپك مهم‌ترين محورهاي مقالة روزنامة كريستين ساينس مانيتور با عنوان "پيروزي ايران بر عراق در جنگ نفتي" است؛ هرچند، بخشي از مطالب كه مربوط به تخلف ايران از اوپك مي‌شود، محل مناقشه است. در اين مقاله آمده است: ايران هزينه جنگ خود را با فروش نفت تأمين مي‌كند و سطح توليداتش اكنون از هر زمان ديگر پس از دوره شاه بالاتر است. منابع نفتي مي‌گويند اكنون ايران حدود 7/2 ميليون بشكه در روز نفت توليد مي‌كند و طرحي در دست دارد كه اين ميزان را تا پايان سال، به 3 ميليون برساند. ميزان توليدي كه اوپك براي ايران در نظر گرفته است، 2/1 ميليون بشكه مي‌باشد. از طرف ديگر، عراق و هم‌پيمانانش در كوشش خود براي قطع شريان نفتي ايران ازطريق فشارهاي نظامي و سياسي، ناموفق بوده‌اند. هفته پيش عراق سعي كرد كه تأسيسات بارگيري ايران را در خارك فلج كند، ولي حملات جت‌هاي عراقي ظاهراً تأثير زيادي نداشته و گزارش‌هاي رسيده حاكي‌از بارگيري معمولي در خارك است. هم‌پيمانان عراق در شوراي همكاري خليج‌فارس، ايران و ديگر اعضاي لجباز و ناساز اوپك را تهديد كرده‌اند كه درصورتي‌كه آنها از سهميه تعيين‌شده پيروي نكنند، دست به يك جنگ در توليد و قيمت نفت خواهند زد، اما ايران از اين تهديد جا نزده است. تاكنون ايران و هم‌پيمانانش در اين جنگ (توليدي) برتري داشته‌اند. سوريه پايدارترين حامي ايران، به درخواست مجدد صدام براي بازكردن خط لوله نفتي عراق به مديترانه، جواب منفي داده است و اكنون تنها راه نفتي عراق، لولة تكريت است كه ازطريق آن روزانه 700 هزار بشكه نفت صادر مي‌كند و طرح‌هاي ديگر عراق براي احداث خطوط لوله نفتي درحال‌حاضر بايگاني شده است. يكي از اين طرح‌ها، خط لوله نفتي از جنوب عراق به تأسيسات عربستان در درياي سرخ در ناحيه ينبوع عربستان به ظرفيت يك ميليون بشكه و ديگري خط لوله‌‌‌اي به ظرفيت 600 هزار بشكه به كويت است. كمبود امكانات صادراتي، درآمد نفتي عراق را نسبت به نيازهاي بودجه‌اش به‌شدت تقليل داده است. ايران علاوه‌بر مقاومت در مقابل حملات عراق به خارك، توانسته است در ماه پيش، بعضي از مناطق نفت‌خيز خود را پس بگيرد. علاوه‌برآن، حملات و پيشروي‌هاي 7 ماه پيش ايران، هرگونه اميد عراق را براي بهره‌برداري از تأسيسات نفتي‌اش در بصره از بين برده است. اقداماتي در دست اجراست كه شايد بتواند به عراق كمك كند، ولي اين اقدامات درازمدت مي‌باشد. تركيه موافقت كرده كه ظرفيت خط لوله كركوك ـ سيحان را به ميزان 3/1 توسعه بدهد كه عمليات آن هنوز آغاز نشده است. علاوه‌براين، هزينه آن سنگين است و ضربه‌پذيري لوله به‌دست نيروهاي ايراني و گروه‌هاي عراقي نيز زياد مي‌باشد. همچنين عربستان درگير ميانجيگري بين سوريه و عراق است تا بتواند راه نفتي عراق را باز كند. عربستان مي‌تواند با استفاده از قدرت نفتي خود، ايران را تحت فشار قرار دهد. عربستان گوشزد كرده كه ممكن است نرخ نفت را پايين ببرد و توليد را زياد كند. بيشتر درآمد نفتي شوراي همكاري خليج (فارس) به‌صورت وام يا بخشش، به‌سوي عراق روانه شده است. توليد بيشتر كشورهاي عضو اين شورا، ايران و ديگر كشورهاي عضو اوپك را تحت فشار مي‌گذارد. روزنامـه كريستين ساينس مانيتور در پايان مي‌افزايد: هم‌پيمانان عرب عراق درخواهند يافت كه قادر نخواهند بود پولي در اختيار عراق بگذارند تا به جنگي كه هيچ‌گاه مورد تأييدشان نبوده است، ادامه دهد.(28)
گزارش -640
پيشنهاد جايگزيني احمد حسن البكر به‌جاي صدام به‌منظور پايان‌دادن به جنگ ايران و عراق، علت مرگ وزيران نفت و بهداري عراق بوده است. خبرگزاري جمهوري اسلامي، چگونگي مرگ حسن البكر رئيس‌جمهور سابق عراق و ارتباط اعدام وزيران نفت و بهداري را با مرگ وي، به شرح زير گزارش كرده است: صدام ساعاتي قبل از مرگ احمد حسن البكر، شخصاً به يكي از پرستاران او دستور داده بود كه حسن البكر را مسموم سازد و پرستار مزبور با مخلوط‌ساختن مقداري مواد سمي به داروي احمد حسن البكر، او را به هلاكت رسانده است. علت صدور دستور قتل حسن البكر ازسوي صدام، پيشنهاد برخي اعضاي كابينه عراق براي كناره‌گيري صدام و جانشيني البكر بوده است. اعضاي كابينه عراق كه در رأس آنها وزير بهداري و وزير نفت عراق قرار داشتند، به صدام پيشنهاد كرده بودند كه براي خلاصي از جنگ ايران و عراق، كناره‌گيري كند و به‌جاي وي احمد حسن البكر، مدتي قدرت را به دست گيرد و براي پايان‌دادن به جنگ ايران و عراق تلاش كند و پس از موفقيت در اين كار، صدام مجدداً قدرت را در دست گيرد. گفتني است كه وزيران بهداري و نفت عراق متعاقب اين پيشنهاد به دستور صدام اعدام شدند.(29)
گزارش -641
نابساماني‌هاي داخلي و خارجي عراق؛ شگردهاي صدام حسين براي ادامه حكومت؛ امكان سرنگوني و احتمال پيداشدن جانشين براي وي؛ رؤياي صدام براي برگزاري اجلاس غير‌متعهدها در بغداد و تأثير ازدست‌رفتن اين موقعيت در حاكميت اين كشور؛ بررسي اقدامات صدام براي ايجاد تغييرات در حزب بعث؛ نقش اكثريت شيعه در عراق و اقدامات رژيم عراق براي كنترل آنها و تلاش صدام براي ايجاد يك طبقه جديد غير‌مذهبي و وابسته به حزب بعث در عراق، محورهاي مقاله‌‌‌اي است كه "ليسترگود" خبرنگار گاردين كه به‌تازگي از بغداد ديدار كرده، نوشته است. در اين مقالة نشرية گاردين با عنوان "عمليات معجزه‌آساي صدام برفراز طناب بندبازي" به اوضاع سياسي، اقتصادي، اجتماعي و تأثيرات جنگ بر آنها و همچنين اقدامات صدام در برهه‌هاي مختلف اشاره شده و چنين آمده است: بغداد با تصاوير صدام حسين رئيس‌جمهور عراق ـ كه وي را با سبيل و غبغب نشان مي‌دهد ـ پوشيده شده است. صدام جنگجو در كلاهخود نظامي؛ صدام انقلابي در لباس فلسطيني‌ها؛ صدام مهربان با دختربچه و صدام در لباس عادي قبيله‌‌‌اي با سيگاري در دست. غير‌منتظره نيست كه در هيچ كجا، تصويري از رئيس‌جمهور عراق در جديدترين نقشي كه به‌عهده گرفته است ـ راه‌رفتن بر فراز طناب خطرناك بندبازي سياست عراق ـ ديده نمي‌شود. صدام تاكنون توانسته است از آسيب‌هاي يك جنگ بسيار مورد انزجار، جان سالم به در برد. از دست دادن تحقيرآميز آبرو در خارج و نابساماني روزافزون اقتصادي در داخل، براي وي تحقق يافته است. اينكه وي در همين حال كوشيده است كنترل سياسي خود را بر كشور تداوم بخشد، با هرگونه معياري، چيزي نزديك به يك معجزه است. چنين مهارتي به‌طور عمده مربوط به سياست‌هايي است كه در آن، سياست و اقتصاد باهم آميخته مي‌شوند. او يك حكومت پليسي را اداره مي‌كند كه با پشتيباني يك دستگاه اطلاعاتي سرسخت، همراه و با تصفيه‌هاي گاه‌به‌گاه سياسي و نظامي توأم است. چنين حكومتي فقط با استفاده از درآمدهاي نفتي درپي ايجاد يك كشور مرفه سخاوت‌آميز و افزايش دشمنان سياسي شيعيان مي‌باشد تا مورد قبول ذائقه‌ها واقع شود. ديپلمات‌ها، صدام را شخصي نجات‌يافته و مرد بي‌رحمي توصيف مي‌كنند كه در درون چارچوب حزب بعث سوسياليست به‌طور پراگماتيك عمل مي‌كند. افراد كمي در اين موضوع كه وي بالاترين حرف را در حكومت دارد، ترديد دارند يا عقيده دارند كه باتوجه‌به مخالفان موجود درهم شكسته، خريده‌شده يا ستيزه‌جو، فقط گلوله يك تروريست مي‌تواند موجب بركناري او شود. مي‌گويند كه جانشين صدام، از مسجد شيعيان سازمان‌نيافته بيرون نخواهد آمد، بلكه از حزب بعث يا نيروهاي مسلح خواهد بود. اما اين تابستان حتي براي شخص نيرومندي مثل صدام به‌صورت يك ميدان آزمايش درآمده است. نخستين نشانه‌هاي فشار روزافزون بر رژيم عراق، رسماً در اوايل جهاد ظاهر شد؛ هنگامي كه هزينه جنگ خليج (فارس) كه سريعاً بالا مي‌رفت، حكومت را مجبور كرد كه بسياري از برنامه‌هاي اقتصادي بلندپروازانه را بايگاني و در برنامه‌هاي ديگر تجديدنظر كند. سپس درست يك روز قبل از تخليه برنامه‌ريزي‌شدة نيروي عراق ـ يا دقيق‌تر بگوييم عقب‌نشيني بي‌موقع آنها از ايران ـ تصفيه سياسي ـ نظامي ماه ژوئن پيش آمد و در همين زمان، يك بمب تروريست‌ها كه در اول ماه اوت در مقابل وزارت برنامه‌ريزي منفجر شد، بغداد را تكان داد و هم‌زمان با فشارهاي شديد ازجانب ايران، جنبش غير‌متعهدها را وادار كرد كه براي محل هفتمين اجلاس سران، در جست‌وجوي جاي ديگري باشند. اين ضربه سهمگيني براي صدام رئيس‌جمهور عراق بود كه انتظار رياست اجلاس غير‌متعهدها را داشت و مبلغ 2 ميليارد دلار براي يك كاخ جديد اجلاس، هتل‌ها و راه‌هايي براي عبور 97 هيئت نمايندگي خرج كرده بود. رئيس‌جمهور عراق اميدوار بود كه رداي تيتو را بر دوش خود بيندازد. بدون ترديد جنگ، طولاني، پرهزينه و بالاخره ازنظر توليدي، عقيم‌كننده بود. يك محاسبه جداً غلط سياسي بود كه افراد ضعيف‌تر از صدام، نمي‌توانستند مدت طولاني در آن دوام بياورند. امروز اين موضوع قابل درك نيست كه آقاي صدام كه يك غير‌نظامي و حقوق‌دان مي‌باشد، اميد داشته است كه حمله محدود او در سپتامبر 1980 براي سرنگون‌كردن حكومت انقلابي همسايه او كافي باشد. به نظر مي‌رسد كه ارقام كشته‌شدگان جنگ كه در حدود 30 هزار نفر است، براي جمعيت 5/12 ميليوني عراق فقط حد قابل تحمل باشد؛ جمعيتي كه تقريباً در هر خانوادة آن، يكي از بستگان نزديكشان در جبهه مرده، ناپديد يا زخمي شده است. به‌هرحال، بسياري از عراقي‌ها نگراني‌هاي تلخي داشتند هنگامي كه در 28 ژوئن، صدام در يك ترميم گسترده دولت، حزب و شوراي نيرومند فرماندهي انقلاب را كه دستگاه تعيين‌كننده سياست بود، فوراً بركنار كرد. مقام‌هاي حزبي تأكيد مي‌كنند كه اين ترميم، به‌دنبال اخذ رأي مخفي حزبي انجام شد. ظاهراً اين ادعايي است كه از ديدگاه اقليت غربي‌ها در بغداد پشتيباني مي‌كند. بنابر اين ديدگاه، صدام دست‌نشانده حزب جديداً تقويت‌شدة بعث است كه در هر لحظه مي‌تواند او را كنار بگذارد. قضيه هرچه باشد، نتيجه آن يك تمركز جديد بالقوه خطرناك در دست‌هاي صدام بوده است. اعضاي شوراي فرماندهي انقلاب، به 9 نفر كه صدام يكي از آنهاست، تقليل يافت؛ اعضاي شوراي فرماندهي منطقه كه وظيفه رابط بين شوراي فرماندهي انقلاب و مناطق را برعهده دارد، به 15 نفر كاهش يافت؛ 8 نفر از وزيران بركنار و 5 نفر شيعه وارد كابينه شدند، اما افرادي كه احتمالاً ترديد داشتند و حتي ياران البكر رئيس‌جمهوري پيشين، از دولت بيرون گذاشته شدند. تصفيه در فرماندهان ارتش تكميل شد و تعداد نامعلومي از فرماندهان بلندپايه از مقام خود معزول شدند. گفته مي‌شود كه دست‌كم، 2 نفر اعدام شده‌اند. با دشمنان ديگر صدام كه بسيارند و به‌طور عمده كمونيست‌ها و كردها كه قيام كرده، اما ازنظر سياسي دچار تفرقه‌‌اند و اكنون كه پشت ارتش خميده است، شب‌ها در شمال عملاً حكومت مي‌كنند و همچنين با حزب شيعه و بنيادگراي الدعوه، به همين طريق رفتار شده است. اندكي پس از رسيدن صدام به رياست‌جمهوري در 21 ژوئيه 1979، اعضاي طراز اول حزب بعث و شوراي فرماندهي انقلاب به‌طور علني اعدام شده‌اند. مسلمانان شيعه كه 55 درصد از سكنه عراق را تشكيل مي‌دهند و اكثراً فقير هستند، موضوع مهم‌تري براي حكومت عراق است، به‌ويژه پس از انقلاب ايران و آغاز جنگ خليج (فارس) در آوريل 1980 و بعد از يك توطئه به جان طارق عزيز دست راست صدام، وي شيعيان را به‌شدت سركوب كرد و دست به بازداشت‌هاي جمعي و اخراج وسيع آنها زد. به دار آويختن آيت‌الله باقرالصدر رهبر شيعه‌ها و خواهر او و انزواي دو شهر مقدس كربلا و نجف، از ديگر اقدامات اوست. معلوم نيست كه آيا دستور سركوبي ازطرف رژيم عراق به نشانه قدرت‌نمايي عليه آيت‌الله خميني رقيب سرسخت عراق كه گويا مأموران او در توطئه ترور شركت داشتند، انجام شده يا اين‌گونه روش‌هاي وحشيانه صرفاً شيوه ناهنجار بعث بوده، اما در هر صورت، انتخاب زمان آن غلط بوده است. صدام به‌زودي در جبهه جنگ، به شيعيان احتياج پيدا خواهد كرد و از آن هنگام، با يك تغيير روش كوشيده است به‌طور عمده، ازطريق صرف دست و دلبازانه پول، مرمت و برنامه‌هاي تزئين اماكن مقدسه، با مسجد شيعيان رابطه برقرار كند. مقام‌هاي حزب بعث انكار مي‌كنند كه وي با شيعيان مشكل دارد و مي‌گويند كه به‌رغم دعوت ايران براي يك قيام از اواخر دهه 1970، نارضايتي عمده‌‌‌اي بين شيعيان وجود نداشته است. انقلاب آيت‌الله خميني ممكن است برخي مردم با سنن و ميراث عربي را به‌جاي شيعيان تشويق كرده باشد. به همين طريق، صدام رئيس‌جمهور عراق، هرگونه نابساماني جدي را درخصوص جنگ با تأمين هزينه‌هاي سخاوتمندانه و گاه حتي اتومبيل‌هاي مجاني به خانواده‌هايي كه فرزند يا پدر خود را از دست داده‌اند، عقب زده است. به كساني كه خانه ندارند، قطعات زميني داده شده است كه روي آن ساختمان بنا كنند يا اسامي‌شان اول ليست كساني كه به آنها خانه واگذار مي‌شود، گذاشته شده است. شيعيان به‌سبب فقر (اسكان جغرافيايي آنها در جنوب است)، اكنون از استفاده‌كنندگان عمده سياست رفاهي كاملاً قابل‌توجه رژيم عراق مي‌باشند. صدام در مدت سه ساله رياست‌جمهوري‌اش به‌طرز موفقيت‌آميزي كوشيده است شكاف بين فقير و ثروتمند را كاهش دهد و اين امكان را ايجاد كرده است كه ثروت حاصل از نفت، ازطريق مواد غذايي كمكي دولت، خانه‌سازي، بهداشت و فرهنگ كه مجاني و اجباري است، توزيع شود. با اين همه، معلوم نيست كه كفه نيكوكاري‌هاي سياسي از كفه سرسختي‌ها و ناهنجاري‌هاي سياسي رئيس‌جمهور سنگين‌تر باشد. صدام كوشش خود را براي ايجاد يك طبقه متوسط جديد غير‌مذهبي با وابستگي به حزب بعث و نوع خاص ناسيوناليزم عربي سوسياليستي آن متمركز كرده است. عدة زيادي، از عوايد نفت ثروت اندوختند. از سال 1932 كه كشور جديد عراق سرانجام از ميان خرابه امپراطوري عثماني به وجود آمد، عده كمي از رهبران عراق در رختخواب‌هاي خود مرده‌اند. باتوجه‌به وضع موجود، اختلافات و تفرقه‌هاي شديد مذهبي و قبيله‌‌‌اي و رهبري نخبگان حزب بعث كه كار آن بسيار اسرارآميز است، فقط افراد بسيار خوش‌بين انتظار دارند كه صدام حسين رئيس‌جمهور عراق، با آرامشي كمتر تا پايان حكومت كند.(30)
منابع و مآخذ روزشمار 1361/09/09
- ↑ سند شماره 58342 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش وضعيت روزانه، از سماجا3 (مركز فرماندهي) به نزاجا ـ معاونت عمليات و اطلاعات (مديريت عمليات)، شماره 255، تاريخ 11/9/1361، ص2.
- ↑ روزنامه كيهان، 11/9/1361، ص18.
- ↑ سند شماره 17714 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبهاي اطلاعاتي، قرارگاه مقدم نزاجا در جنوب (كربلا ركن2)، شماره 677، تاريخ 10/9/1361، ص1.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارش‌هاي ويژه شماره 257، تاريخ 11/9/1361، صص 11 و 12، واشنگتن پست ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 9/9/1361.
- ↑ سند شماره 308522 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ستاد عمليات تيپ2 (ركن 2)، 11/9/1361، ص3.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 11/9/1361.
- ↑ سند شماره 227497 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: مركز اخبار و رسانه‌ها، ارتباطات روابط عمومي ستاد مركزي سپاه، خبرنامه، شماره 365، تاريخ 10/9/1361، ص8.
- ↑ روزنامه كيهان، 9/9/1361، ص10 (مكرر).
- ↑ سند شماره 358316 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبهاي از قرارگاه مركزي حمزه سيدالشهدا(ع) (طرح و برنامه عمليات) به ستاد مركزي سپاه (طرح و برنامه عمليات)، 17/9/1361.
- ↑ سند شماره 358308 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن خبري روزانه، از واحد اطلاعات و بررسي‌هاي سياسي تأميني قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) به فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، 17/9/1361، ص3.
- ↑ سند شماره 358328 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبهاي، از قرارگاه مركزي حمزه سيدالشهدا(ع) (طرح و برنامه عمليات) به ستاد مركزي سپاه (طرح و برنامه عمليات)، 11/9/1361، ص2؛ و ـ سند شماره 358309 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن خبري روزانه، از اطلاعات و بررسي‌هاي سياسي تأميني قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) به فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، شماره 10، تاريخ 15/9/1361، ص1.
- ↑ سند شماره 58325 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اداره اطلاعات ناجا به اداره اطلاعات و تحقيقات نخست‌وزيري، 11/9/1361.
- ↑ سند شماره 341368 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ناحيه ژاندارمري كردستان (ركن2) به استانداري كردستان (مشاوره و بررسي)، 13/9/1361.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 9/9/1361، ص13؛ و ـ سند شماره 143983 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي منطقه5 به فرماندهي كل، 9/9/1361.
- ↑ سند شماره 103809 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، بولتن شماره 196، تاريخ 14/9/1361، ص3.
- ↑ سند شماره 93881 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ارتباطات روابط عمومي ستاد منطقه 10 تهران، خبرنامه، بولتن شماره 137، تاريخ 13/9/1361، ص1.
- ↑ سند شماره 54674 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد سپاه منطقه 2 ـ اطلاعات به ستاد مركزي سپاه ـ اطلاعات، 22/9/1361.
- ↑ سند شماره 227384 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفتر سياسي سپاه، رويدادهاي منطقه 8، نشريه شماره 16، تاريخ 20/9/1361، ص10؛ و ـ سند شماره 73494 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد منطقه5 اطلاعات به ستاد مركزي اطلاعات، 9/9/1361.
- ↑ روزنامه كيهان، 10/9/1361، ص14.
- ↑ همان، ص2.