1361.10.17

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1361
1361.10.17
نام‌های دیگر هفده دی
تاریخ شمسی 1361.10.17
تاریخ میلادی 7 ژانویه 1983
تاریخ قمری 22 ربیع الاول 1403



گزارش - 164

در ادامه‌ي جلسات روز گذشته، ساعت 16:30 امروز، جلسه‌يي با حضور تعدادي از فرماندهان ارشد سپاه شامل: محسن رضايي، غلامعلي رشيد، رحيم صفوي، مجيد بقايي، حسن باقري و مهدي بزرگ‌زاده‌، در محل قرارگاه كربلا تشكيل شد. در اين جلسه كه بلافاصله پس از حضور فرمانده كل سپاه در منطقه تشكيل شد،* غلامعلي رشيد اخبار و حوادث منطقه‌ي عملياتي را به اطلاع وي رساند. رشيد در بخشي از سخنانش گفت: «حدود 8 جلسه در رده‌ي لشكر تشكيل داديم و در يكي از اين جلسات همه متقاعد شدند كه در منطقه‌ي 2، سپاه عمل كند و سپاه سوم در احتياط بماند. ضمناً، براي شروع عمليات، همه‌ي فرماندهان عمل‌كننده حدود 12 تا 13 روز ديگر زمان مي‌خواهند و هنوز نيروهاي يگان‌ها نيامده‌اند. (قرارگاه) كربلا حدود 70 دستگاه و قرارگاه نجف 30 دستگاه خودرو مكانيزه دارند. زرهي (سپاه) 950 دستگاه تانك و حدود 400 دستگاه نفربر دارد، ولي اكثراً خراب است و با محدوديت در تعمير و نگه‌داري رو به رو هستيم، لذا فرماندهان مي‌گويند با استفاده از نفربرهاي ارتش، نيروها را جلو ببريم. فعلاً مشكلات مهندسي بسيار زياد است و عقبه‌هاي ما بسيار نامناسب‌اند. در حال حاضر، به حدود 400 دستگاه كمپرسي نياز داريم.» وي همچنين در گزارشي از حوادثي كه هنگام اجراي عمليات‌هاي شناسايي‌ رخ داده ـ كه حاكي از حساسيت بسيار دشمن به تحركات رزمندگان و كنترل مواضع دفاعي‌اش بوده است ـ گفت: «نزديك نهر شاخه (در ارتفاعات فوقي)، 5 سرباز از تيپ58 ذوالفقار كه براي شناسايي جلو رفته بودند، با كمين دشمن درگير شدند و 2 نفر [از آنان] شهيد و 2 نفر مجروح شدند. در چهارراه بيت راشد، 2 نفر از نيروهاي خودي كه با خودرو لندكروز جلومي‌رفتند، با گشتي دشمن برخورد كرده و خودرو را رها كرده و فرار مي‌كنند و دشمن خودرو را با هلي‌كوپتر برد. و در اتفاق سوم، در شرق تپه‌ي85 در شمال منطقه‌ي عمليات، 2 گروه از لشكر نصر [كه] جداگانه به شناسايي رفته بودند، موقع برگشت (به اشتباه) با هم درگير شدند و در چزابه نيز پاي يكي از نيروهاي خودي به مين منور گير كرد، ولي دشمن متوجه نشد. ضمناً، دشمن نيروهاي خود را در غرب رودخانه‌ي ميمه كه حدود 8 تيپ پياده و 20 گردان توپ‌خانه است، با 18 قبضه كاتيوشا تقويت كرده است. و همچنين در عماره شايع ‌شده است كه ايران قصد دارد در اين شهر "هلي‌برن" كند.»[۱]

گزارش - 165

شهر آبادان امروز نيز به طور متناوب زيرآتش توپ‌هاي سنگين ارتش عراق قرار داشت كه در طول آن، 4 منزل مسكوني تخريب شد.[۲]

گزارش - 166

افراد وابسته به حزب دمكرات كردستان، كميني را در منطقه‌ي حسين‌آباد ديواندره عليه نيروهاي خودي اجرا كردند كه در طول آن، 9 تن از نيروهاي ژاندارمري شهيد و 2 تن زخمي شدند. در اين اقدام، حداقل 4 تن از نيروهاي مهاجم نيز كشته شدند.[۳]

گزارش - 167

حكم اعدام 5 تن از محكومان دادگاه انقلاب اسلامي اسلام‌آباد غرب پس از تأييد دادگاه عالي انقلاب اسلامي قم اجرا شد. جرم 3 تن از اين افراد جاسوسي و هم‌كاري با نيروهاي عراق و شركت در درگيري‌هايي بود كه شهادت 19 تن از افراد سپاه و جهاد سازندگي را در پي داشته است. جرم 2 تن ديگر نيز ـ كه عضو سازمان چريك‌هاي فدايي خلق و سازمان مجاهدين خلق بودند ـ شركت در درگيري‌هاي مسلحانه و... بود.[۴] امروز، در رودسر نيز يكي از افراد وابسته به سازمان مجاهدين خلق در محل قرار دست‌گير شد و با دست‌گيري وي، 2 نفر از وابستگان اين سازمان شناسايي و دست‌گير شدند.[۵]

گزارش - 168

آقاي هاشمي رفسنجاني در نمازجمعه‌ي اين هفته‌ي تهران درباره‌ي زمينه‌ها و كاركردهاي پيام اخير 8 ماده‌يي امام خميني و امكان سوء استفاده از اين پيام و تأسيس فرماندهي مركزي نيروهاي امريكا در منطقه‌ي خاورميانه مطالبي بدين ترتيب بيان كرد: «بيانيه‌يي كه دو سه روز پيش صادر شد در مورد گزينش‌ها، من شخصاً وقتي كه براي اولين بار صبح از راديو شنيدم در اتاق راه مي‌رفتم و آن گوينده‌ي راديو با آهنگ بسيار مناسب و دل‌نشين اين را مي‌خواند. من از اين كلماتي كه از امام به گوش مي‌رسيد، اشك در چشمانم جمع ‌شده بود و مي‌ريخت و اين قدر اين امام و اين رهبر عزيز به موقع و بجا و مناسب اين دردهاي بزرگ جامعه را معالجه مي‌كنند. حالا اين احتياج به يك مقدار توضيح دارد، ممكن است حالا كساني پيدا شوند مانند همان ليبرال‌ها كه يك نامه‌ي سرگشاده بنويسند و بگويند ديديد كه ما گفتيم همان‌هايي را كه مي‌گفتيم، اگر شما كرده بوديد، امام چنين نمي‌گفت، ولي من همين الآن به آن‌ها بگويم اين آن نيست كه شما مي‌گوييد، اين چيز ديگري است كه من عرض مي‌كنم. آن چيزي كه شما مي‌گفتيد اين بود كه اين حكومت را بدهيد به دست به اصطلاح روشن‌فكران ليبرال كه بتوانند با الگوي سوئد و سوئيس يك مملكتي اين‌جا بسازند؛ اين حرف شما بود. مثلاً شما يك كسي را مي‌گذاشتيد در بزرگ‌ترين مركز اقتصادي ما كه در شوراي عالي اقتصاد رسماً و علناً جلو همه گفت كه اسلام نه مفيد است و نه لازم براي اين جامعه و نه كارساز؛ شما اين جوري هستيد. استانداران امكانات اين مردم را مي‌داد به اين منافقين كه همه‌ي اين‌ها بمب شد و تركيد و همه‌ي مردم را به زحمت انداخت؛ اين چيزي كه شما مي‌گفتيد آن بود و آن چيزي كه شما مي‌خواستيد كه حالا رفته‌اند آن‌جا و اسلام را منكرند و فقط ليبراليسم براي‌شان مطرح است آن هم به اسم مليت كه ملت هم دروغ مي‌گويد، اين آن نيست، بلكه همان كارهاي آن روزها عكس‌العملي داد كه آن روز امام فرمودند ما بايد استغفار كنيم كه انقلاب را به آن راه انداختيم. روزنامه‌هاي‌مان آن ‌طوري بودند كه يا چپي‌ها حاكم بودند يا ليبرال‌ها و كسي كه آن‌جا نبود، مسلمان‌ها بودند. صدا و سيماي‌مان، ادارات آن طوري بودند و حاضر نبودند يك قدم به اين طرف بردارند و وقتي كه امام گفت بي‌حجابي را بر داريد، گفتند كه ما به زور نمي‌توانيم بگوييم چادرسرشان كنند؛ بايد اين‌ها را قانع‌شان كنيم. حالا خودتان مگر قانع نبوديد كه آن‌ها را قانع كنيد؟ عكس‌العمل آن حركت بد به ‌طور طبيعي اين بود كه حزب‌الله جريانات كشور را قبضه كند؛ آن عناصر نامناسب را از محيط بيندازد بيرون و اين كار را كرد. طبعاً براي اين عمل گزينش درست شد و به عنوان يك ضرورت، در اين فاصله مثل همه‌ي چيزهاي ديگر امام هميشه نصيحت كردند و ما هم به گزينش‌ها و ساير نهادها گفتيم كه افراط نكنيد. افراط مناسب نيست، منتها آن عكس‌العمل شديد و آن خشمي كه نيروهاي انقلابي شهيدپرور از حكومت ليبراليسم پيدا كرده بود و از نفوذ ضد اسلام و از خطر چپ احساس مي‌كرد وادارش كرد يك مقدار افراطي عمل كند. امام به عنوان يك رهبر و يك خبير و آگاه و مسلط بر اوضاع كشور همه‌ي آن جريانات را مي‌ديدند، ولي زمان مناسب لازم بود كه يك حركت تند آغاز شود براي اصلاح آن‌ها. بارها ديده‌ايد كه امام مي‌فرمودند كه خيلي سخت‌گيري نكنيد، آدم‌هايي كه در گذشته فاسد بودند و حالا خوب ‌شده‌اند، بگذاريد باشند و ما هم مي‌گفتيم و از همين تريبون نصيحت‌هايي شد. متأسفانه بچه‌هاي خوب ما كه گاهي هم اشتباه مي‌كنند، همان‌هايي كه ما گفتيم، دوستان ناآگاه و نادان يا دشمنان دانايي كه در اين‌ها نفوذ كرده‌اند، گاهي اين نهادها را از اين اعتدال بيرون كردند. مسئله‌ي ديگر ما در اين روز، فرماندهي مركزي نيروهاي امريكا در منطقه است. به اين ترتيب كه آن نيروهاي تجاوز سريع (با نام واكنش سريع) اول امسال اسمش عوض شد و تبديل شد به فرماندهي مركزي در منطقه‌ي خليج فارس، درياي عمان، بحر احمر، كانال سوئز و مديترانه كه بيست كشور را زير پوشش اين نيروهاي متجاوز امريكا قرار مي‌دهد و به قول خودشان دومين قدرت خارجي امريكا است؛ يعني اول نيروهاي امريكا در اروپاست، به خاطر مسائل شوروي و دوم نيروهاي امريكا در اين منطقه است. حالا امريكا چه كار مي‌خواهد بكند و اين عمل خود را چگونه توجيه خواهد كرد كه اين همه نيرو را آورده است. آيا از عربستان يا كويت يا بحرين يا قطر يا عراق و مصر و يمن شمالي و اردن و سومالي و پاكستان و بنگلادش و اسرائيل مي‌ترسد؟ اين‌ها اين همه نيرو را براي چه آورده‌اند؟ يك منطق دارند و آن اين‌كه اين‌جا مركز منافع حياتي امريكا است، اما چه ‌قدر زيبا فرموده‌اند، يك نفر در دنيا پيدا بشود و از بوق‌هاي خودشان بپرسد. آخر منافع امريكا از اين همه مسافت تا اين‌جا چه‌كار دارد؟ پس منافع حياتي ما هم در كنار پاناما و سواحل امريكا و چاه‌هاي نفت و كارخانه‌هاي امريكا هست، منافع حياتي يك ارتباطي هم بايد داشته باشد. بگذاريد كشورها به حال خودشان باشند؛ بگذاريد مردم با خودشان باشند؛ نفت‌هاي ما منافع حياتي شماست؟ شما بياييد انساني رفتار كنيد؛ نفت را طبق موازين بخريد و جنس را همين‌ طور بفروشيد. ما هم همين‌طور معامله خواهيم كرد. اين چه حرفي است كه امريكا اين منطق زور و حيواني را مطرح مي‌كند و به نام منافع امريكا ظالمانه‌ترين و وقيح‌ترين تحصيلات را بر كشورهاي ضعيف وارد مي‌آورند و اين‌ها ساكت نشسته‌اند و همه دارند گوش مي‌دهند. مطلب آشكار است و جز جنگ با جمهوري اسلامي چيزي نيست؛ مبارزه با جمهوري اسلامي و تهديد اين نمازجمعه‌ها و اين ارتش و سپاه و نيروهاي اسلامي است؛ صدام در معرض سقوط قرار گرفته، بايد چيز ديگري درست بشود؛ ژاندارمي از دست رفته ژاندارم ديگري نمي‌شود به جاي آن گذارد؛ نيروهاي امريكا بايد بيايند و اين جنايت را ما افشا خواهيم كرد. مسئله‌ي شوروي هم نيست، براي آن‌كه مسئله‌ي شوروي پارسال و ده‌ سال پيش هم بود. مسئله، مسئله‌ي جمهوري اسلامي است و پوشش دادن به دولت‌هاي مرتجع و حمايت از آن‌هاست و مي‌خواهد دل آن‌ها را گرم كند، اما آن‌ها دل‌شان گرم نشود. امريكا در ويتنام 400 هزار نيرو برد، هيچ غلطي نكرد و هيچ جاي ديگر هم نخواهد توانست اين كار را بكند. شما خودتان با مردم خودتان بسازيد، نياز به هواپيما و تفنگدار امريكايي نخواهيد داشت. آخرين مسئله كه در خطبه‌ي عربي مشروح آن را آورده‌ام، مسئله‌ي رسوايي صدام است. صدام در مصاحبه‌يي كه 4 ماه پيش با يك عضو كنگره‌ي امريكا كرده بود، گفته بود كه امنيت، اسرائيل نياز به امنيت دارد. اين حرف را اگر تا دو سال پيش هر كشور عربي مي‌گفت، مطرود مي‌شد از دنياي عرب. مصر به خاطر همين حرف‌ها مطرود شد و اردن هم جرئت نمي‌كرد اين حرف را بزند، اما حركت اخير عربستان سعودي و فاس و اين كارهاي كثيفي كه كردند و خطري از عنوان جمهوري اسلامي به رخ اين‌ها كشيدند، اين‌ها را اين قدر پررو كرده [كه] تا اين حد پيش بروند. صدامي كه همه‌ي عمرش شعارهاي چپ‌گرايانه عليه اسرائيل داده بود، بگويد امنيت اسرائيل يك ضرورت است؛ يعني موجوديت اسرائيل را قبول دارد. اين كار خيلي كار بزرگي است و من گفته‌ام كه حالا معلوم شد اين مدتي كه اين‌ها مي‌گفتند ايران از اسرائيل اسلحه مي‌خرد، مي‌خواستند قبح قضيه‌ي رابطه با اسرائيل را با آبروي ايران ببرند. اين‌ها فكر مي‌كردند اگر به مردم بگويند ايران از اسرائيل اسلحه مي‌خرد، مردم خواهند گفت اين‌كه ايران اسلامي و انقلابي اين كار را كرد، بقيه هم همين كار را بكنند! زمينه‌سازي مي‌كردند كه هم ما را بدنام كنند و هم شرايطي را فراهم كنند كه امروز صدام اعلام كند، و لابد امريكا و فرانسه گفته‌اند اگر اعلام نكنيد ما ديگر اسلحه نمي‌دهيم و لابد عربستان سعودي گفته اگر قبول نكني، ما پول نخواهيم داد. بدبخت را وارد كردند به يك بن‌بستي و حالا اين حرف را اظهار مي‌كند براي آن‌كه جنايتش را قوي‌تر بكند و با جمهوري اسلامي بيش‌تر بتواند بجنگد كه ان‌شاءالله ما نخواهيم گذاشت.»[۶]

گزارش - 169

آقاي ولايتي كه براي شركت در اجلاس خدماتي وزيران خارجه‌ي كشورهاي غير متعهد عازم نيكاراگوئه بود، در توقفي كه در اتريش داشت، در بين كاركنان سفارت ايران در شهر وين سخن‌راني كرد. وي در تشريح رابطه‌ي ايران با كشورهاي جهان سوم گفت: «ما از هر كجا كه لازم بدانيم احتياجات خود را تأمين خواهيم كرد، امّا ترجيح مي‌دهيم كه اين كشور يك كشور جهان سوم باشد كه در صورت اسلامي بودن از اولويت نيز برخوردار است.» وي افزود: «قبل از انقلاب، ميزان مبادلات تجاري ما با كشورهاي جهان سوم 9 درصد كل مبادلات تجاري بود كه در حال حاضر نزديك به 3 برابر، يعني 25 درصد كل مبادلات تجاري رسيده است. وي در مورد پيشرفت‌هاي وزارت خارجه در بيان هر چه بهتر نظرهاي جمهوري اسلامي گفت: «ما تا كنون تلاش‌هاي زيادي را انجام داده‌ايم و گشايش 11 سفارت‌خانه‌ي جديد در كشورهاي افريقايي خود گواه اين مطلب است.»[۷]

گزارش - 170

در مراسم بزرگداشت شهيدان ارمني، عالي‌جانب آرداك مانوكيان‌ اسقف اعظم ارامنه‌؛ حجت‌الاسلام نوري رئيس دايره‌ي سياسي ـ ايدئولوژيك ستاد مشترك ارتش؛ فضل‌الله حسيني‌ نماينده‌ي مجلس، به نمايندگي از حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني و مقامات ارتش و سپاه پاسداران و هزاران نفر از ارامنه شركت داشتند. روزنامه‌ي كيهان با اعلام اين خبر ‌افزوده است: «در اين مراسم، اسقف اعظم ارامنه در قطعه‌ي شهدا براي شادي روح شهداي ارمني تشريفات مذهبي انجام داد و سپس براي حاضرين سخنان مشروحي در رابطه با اهميت شهادت و ايثار ايراد كرد.[...] هرايير خالاتيان نماينده‌ي ارامنه‌ي تهران و شمال‌ در مجلس شوراي اسلامي؛ فضل‌الله حسيني‌؛ حجت‌الاسلام نوري و سرهنگ مالوس برغوسيان‌ از ديگر سخن‌رانان اين مراسم بودند.[۸]

گزارش - 171

به دنبال سفر فرمانده سپاه پاسداران به بوشهر و ديدار وي با فرمانده‌ نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي براي ايجاد يك پايگاه مشترك عمليات دريايي، راديو اسرائيل اين اقدام را بخشي از برنامه‌ي انحلال ارتش جمهوري اسلامي اعلام كرد. در گزارش اين راديو آمده است: «در تهران اعلام شد كه حكومت تصميم دارد براي نيروي دريايي ارتش ايران و سپاه پاسداران يك قرارگاه دريايي مشترك برپا سازد. براي اجراي آن برنامه هم‌اكنون ناخدا افضلي فرمانده نيروي دريايي و آقاي محسن رضايي فرمانده سپاه پاسداران در بوشهر به سر مي‌برند و بررسي‌هايي را آغاز كردند. به دنبال تأسيس وزارت سپاه پاسداران در تهران اعلام شد كه سپاه قصد دارد يك نيروي دريايي نيز برپا سازد.» راديو اسرائيل در ادامه اعلام كرد: «مخالفان رژيم مي‌گويند اين اقدامات سرآغاز برنامه‌ي گسترده‌يي به منظور انحلال ارتش ملي و انتقال و تأليف آن به سپاه پاسداران مي‌باشد.»[۹]

گزارش - 172

صدام حسين رئيس‌جمهور عراق، در يك سخن‌راني طولاني كه به مناسبت شصت و دومين سال تأسيس ارتش عراق ايراد كرد، از قدرت ارتش عراق و نقش تاريخي‌اش تجليل كرد و ارتش عراق را حافظ بزرگ امت عربي خواند. وي در بخشي از سخنانش ديگر كشورهاي عربي را به ياري طلبيد. صدام حسين با كتمان پيشروي ارتش عراق تا آستانه‌ي شهر اهواز، اقدامات ارتش عراق را درون‌مرزي قلمداد كرد و با يادآوري تجاوز اسرائيل به لبنان كه خود عراق زمينه‌هاي اين تجاوز را فراهم كرده بود، ايران و اسرائيل را به هم‌دستي متهم كرد. صدام حسين شروع جنگ را جاهلانه و كوته‌فكرانه خواند، ولي آن را به ايران نسبت داد(!) بخش‌هايي از سخنان وي به اين شرح است: «اي ملت عظيم، اي امت جاويدان عربي، اي جنگ‌جويان قهرمان، اي مرداني كه در مرز عراق مستقر هستيد، در اين روز جاويدان، شصت و دومين سال‌گرد تأسيس ارتش قهرمان را جشن مي‌گيريم. براي سومين بار تأسيس ارتشي را كه سرگرم نبرد شرافتمندانه براي دفاع از وطن و ملت، آزادي و كرامت مي‌باشد، جشن مي‌گيريم و بدين ترتيب عظمت ارتش عراق نمايان مي‌گردد؛ ارتشي كه بالاتر از هرگونه پيش‌بيني بوده و يك پرچم افراشته‌يي نه فقط در تاريخ عراق، بلكه در تاريخ و زندگي امت عربي مي‌باشد. سال‌گرد تأسيس ارتش عراق هميشه يك مناسبت ملي عزيزي بوده است، ولي در سه مرحله‌ي اخير از سال 1981 و 1982 و در سال جاري، اين مناسبت داراي ارزش گران‌بهايي ‌شده است، زيرا كه امروز اين جشن براي ارتشي برپا مي‌گردد كه دست به نبرد زد و ثابت ساخت كه خود دفاع‌كننده‌ي واقعي از ميهن است. ارتش رزمنده‌ي ما اين نبرد را دو سال و چهار ماه است كه پشت سر گذارده و اينك پس از اين مدت طولاني ـ كه بزرگ‌ترين جنگ نظامي پس از جنگ جهاني دوم به شمار مي‌رود ـ به ‌طور قدرتمندانه از مرز عراق دفاع كرده و با داشتن قدرت زيادي معنوي و قدرت رزمي، ضربه‌هاي محكمي به دشمن كينه‌توز و طمع‌كار وارد ساخته و خواب‌هاي خيال‌پردازانه‌اش را از بين مي‌برد و با دستاوردهاي عظيم ارتش عراق و ملت عراق، امروز بي‌مبالغه در عصر جديد، نه فقط در تاريخ عراق، بلكه در تاريخ امت عربي عالي‌قدر، دستاوردهاي بزرگي به دست آورده است. ارتش عظيم عراق در همه‌ي شرايط در سرزمين عراق جنگيد و هنگامي‌كه رژيم ايران در چهارم سپتامبر 1980 به عراق تجاوز كرد، جنگيد و در داخل سرزمين دشمن نيز هنگامي‌كه مجبور به دفاع از مرز نظامي خود بود، در پاسخ به اين تجاوز جنگيد؛ براي اين‌كه تجاوز توطئه‌گرانه‌ي ايران را سركوب كند جنگيد و هنوز هم دارد در مرز ميهن مي‌جنگد. در همه‌ي اين اوضاع، اين ارتش عالي‌قدر پيروزمندانه جنگيد و دست به هر گونه تجربه‌ي نظامي زد و اينك پس از اين مدت به ايستادگي قهرمانانه‌ي خود ادامه مي‌دهد چه دستاوردي بالاتر از اين است؟ اين يك دستاورد نظامي براي ارتش است و يك دستاورد مهمي براي ارتش و ملت و ميهن و انقلاب اسلامي و يك دستاورد تاريخي براي آينده و حال است. عراق امروز مقاومت مهمي را در تاريخ خود به جا گذاشته. اين جنگ بايد صفت ناسيوناليستي خود را حفظ كند. كشورهاي عربي از طريق شركت در اين جنگ بايستي هم‌كاري خود را نشان دهند، چون اين جنگ به مثابه دفاع از حال و آينده‌ي امت عرب در قبال خطرناك‌ترين توطئه‌هاي طرح‌ريزي‌شده بر عليه اعراب است. ضمناً، ما از برادران عرب كه در جنگ دفاع از امت عرب شركت‌ كردند، تشكر مي‌كنيم. همه‌ي اين حقايق و نشانه‌ها گواهي است مبني بر اين‌كه جنگ چگونه آغاز شد و چرا ادامه مي‌يابد. غرض‌ورزان و كوته‌بينان تحليل‌ها و تفسير و نظرهاي پوچ و بي‌اساس را درباره‌ي جنگ ارائه دادند؛ [براي] شروع جنگ چه به طرز اشتباه و چه مغرضانه، عراق را ملامت كردند و جنگ را تنها خطري براي پيشرفت و آزادي و استقلال عراق دانستند؛ تنها نظاره‌گر جنگ و يا اندوهگين از ادامه‌ي جنگ بودند و يا اين‌كه با دشمن از در هم‌كاري و سازش وارد شدند. برخي از آن‌ها جنگ را درك كردند. برخي ديگر درك نكردند. چون آن‌ها با برافراشتن شعارهاي پوچ و بي‌اساس، منطقه را به سوي نابودي مي‌كشاندند. حقيقت اين جنگ همان استفاده‌ي قدرت‌هاي بين‌الملل از ادامه‌ي جنگ است؛ جنگي كه در منطقه‌ي مهم نفتي جهان كه اغلب ذخاير نفت جهان را در بر دارد، رخ داده است. اين جنگ مدت 28 ماه در اين منطقه‌ي استراتژيك ادامه دارد و هنوز برخي كه با قدرت‌هاي بين‌المللي هم‌كاري دارند، كاري انجام نمي‌دهند و نظاره‌گر جنگ هستند، تنها سخن گفته و جمله‌هاي دور از واقعيت ايراد مي‌كنند. نبرد عادلانه‌ي ما با دشمني كينه‌توز، خيلي از واقعيت‌ها را چه در سطح منطقه و چه در سطح بين‌المللي فاش ساخت؛ واقعيتي كه امروز ثابت ‌شده است. ابرقدرت‌ها كه از شروع جنگ‌هاي آزادي‌بخش فراگير، هراس به خود راه مي‌دهند، غالباً از شروع جنگ‌هاي محلي جلوگيري نمي‌كنند و از طريق اين جنگ سعي در تضمين منافع خويش دارند. واقعيت ايجاد بنياد صهيونيستي نيز به همين اساس پي‌ريزي ‌شده. در زماني كه امت عرب بدترين وضعيت را مي‌گذارند و زندگاني خود را زير سلطه‌ي قدرت‌هاي بيگانه سپري مي‌كرد، بنياد صهيونيستي در آن زمان از برتري صنعتي و علمي در زمينه‌هاي نظامي و غير نظامي برخوردار بود و از كشورهاي عربي به مراتب پيشرفته‌تر بود. در ضمن، از حمايت كشورهاي غربي نيز برخوردار بود. جنگ رژيم ايران عليه عراق نه‌تنها يك جنگ مرزي، بلكه يك جنگ و خطر عليه تمام امت عربي است، لذا ادامه جنگ با عراق به معني ادامه‌ي توطئه عليه اعراب است، چون توطئه‌ي ايران و صهيونيسم عليه اعراب يكي است. عراق اين توطئه را آغاز كار دريافت و با تمام نيرو در برابر آن ايستاد. عراق با دادن قرباني‌هاي بسيار توانست از گسترش خطر در منطقه جلوگيري كند و اكنون نبرد خويش را به طور موفقيت‌آميز عليه اين خطر دنبال مي‌كند. جاهلان و كوته‌فكران تهران با آغاز جنگ عليه عراق در اين انديشه بودند كه مي‌توانند اراده‌ي مردم عراق را تسخير هوي و هوس خويش كنند، ولي مردم دلير عراق اين خيال پوچ را نيز نابود كردند. در اين‌جا لازم است كمي درباره‌ي اقدام رژيم سوريه مبني بر بستن لوله‌هاي نفت عراق اشاره كنم. حكام دمشق با اين كار فكر مي‌كردند كه مي‌توانند بر اوضاع اقتصادي عراق تأثير بگذارند و به خيال هم‌فكران خويش در تهران مي‌توانند بر مردم عراق چيره شوند. اقدام‌ ناشيانه‌‌ي حكام دمشق علي‌رغم ايجاد فشار عليه عراق نتوانست بر اراده‌ي ما خللي وارد آورد. در آينده آن‌ها خواهند فهميد كه اين اقدامات چه تأثير بدي بر خود آن‌ها خواهد داشت. اي هم‌وطنان، اي مردم سربلند و گرامي عراق، جنگ وارد سال سوم خود ‌شده است، در حالي ‌كه طرح‌هاي عمراني‌ و پروژه‌هاي صنعتي، در داخل كشور روز به‌ روز افزايش مي‌يابد، من از موضع يك فرد مسئول در كشور اعلام مي‌نمايم كه در سال جديد هيچ مشكل اقتصادي نخواهيم داشت و هيچ جاي نگراني نيست، چون مردم عراق وظيفه‌ي سنگين خويش را در جهت حفاظت از فراورده‌هاي اقتصادي داخلي درك مي‌كنند، بايستي جلو مصرف‌هاي زيادي و غير ضروري طي سال جديد را بگيريم. براي حمايت از اقتصاد ملي خويش بايستي مصرف‌هاي لوكس را كنار بگذاريم. تمام مردم عراق در قبال صرفه‌جويي بودجه‌هاي كشور و افزايش توليد مسئول هستند. كشاورزان در قبال بالا بردن ميزان توليدات كشاورزي و حيواني مسئول هستند تا بتوانيم حجم واردات خود را در اين زمينه كاهش دهيم. كارگران و صنعت‌گران خاص و عام نيز همين مسئوليت را بر عهده دارند تا از طريق افزايش توليدات صنعتي داخلي بتوانيم از خارج شدن ارز جلوگيري كنيم و به توانايي اقتصادي و نظامي خويش كمك بنماييم. كارمندان دولت نيز مي‌بايد خرج‌هاي غير ضروري را كنار بگذارند و سياست صرفه‌جويي را در پيش گيرند. من اطمينان كامل دارم كه مردم عراق بدون شك همانند گذشته اين كار را خواهند كرد و امسال شاهد بالارفتن سطح توليدات داخلي و كاهش ميزان واردات خارجي خواهيم بود. من اميد دارم كه بالاخره شما اي مردم عراق بر دشمنان پيروز خواهيد شد. شما اي پرسنل نيروهاي مسلح، مردان هوا و دريا و زمين، گرچه در گذشته رشادت‌هاي زيادي به خرج داديد و براي همه‌ي مردم عراق گواه زنده بوديد، ولي راه درازي در پيش داريم، بايستي صحنه‌هاي شجاعت و پيروزي شما در گذشته هم‌چنان گسترش و ادامه يابد. شما با غافل‌گير ساختن دشمن پيروزي‌هاي درخشاني به دست آورديد‌، اميدوارم كه اين پيروزي‌ها ادامه داشته باشد. اكنون شما به عنوان يك نيروي دلير و شجاع و قدرتمند در طول تاريخ عراق و جهان معرفي‌ شده‌ايد، اين نيرو را حفظ كنيد.»[۱۰]

گزارش - 173

در ادامه‌ي سفر طارق عزيز به فرانسه و گفت و گو با مقامات بلندپايه‌ي اين كشور، امروز وي با پير موروا نخست‌وزير اين كشور ملاقات و گفت و گو كرد. روزنامه‌ي اطلاعات به نقل از خبرگزاري فرانسه اعلام كرده است: « از گفت و گوهاي وي با موروا گزارشي مخابره نشده است، ليكن گفته مي‌شود محور مذاكرات آن‌ها تأمين تسليحاتي رژيم بغداد از سوي فرانسه و پرداخت هزينه‌ي سنگين اين تجهيزات از سوي يك كشور ثالث ‌ـ كه به احتمال زياد پادشاهي سعودي مي‌باشد‌ ـ بوده است. وي همچنين در مصاحبه با روزنامه‌ي لوموند به هم‌كاري عراق با مخالفان جمهوري اسلامي ايران اشاره كرد و گفت: "عراق با گروه‌هاي مخالف رژيم ايران از جمله "مجاهدين خلق" روابط بسيار حسنه‌يي دارد." وي در اين مورد افزود: "ترجيح مي‌دهد تصريح نكند كه آيا عراق به آن‌ها كمك مادي نيز مي‌نمايد يا نه(!)»[۱۱] راديو بي‌بي‌سي درباره‌ي نتايج سفر اخير طارق عزيز به فرانسه و رابطه‌ي تسليحاتي فرانسه و عراق و تأثير اين اقدام فرانسه در روابط سياسي اين كشور با ايران گفت: «فرانسوا ميتران رئيس‌جمهور فرانسه در ماه نوامبر اخير هنگام ديدار از مصر، علناً از ناكامي‌هاي عراق در جنگ با ايران اظهار نگراني كرد. وي در آن هنگام اظهار اميدواري كرد كه موازنه‌ي كهن بين ايران و جهان عرب محفوظ بماند. مي‌توان فرض كرد كه با اميد حفظ اين موازنه است كه دولت فرانسه اكنون وعده‌ي افزايش كمك نظامي به عراق داده است. مأموران مربوط در فرانسه مي‌گويند هيچ توافق تازه‌يي در خصوص فروش اسلحه امضا نشده است ولي آقاي ريمي‌ شولزور وزير بازرگاني خارجي فرانسه گفت: "در چارچوب امكانات فرانسه خواهد كوشيد درخواست عراق براي دريافت تسهيلات اعتباري را اجابت كند."» بي‌بي‌سي مي‌افزايد: «طارق عزيز ظاهراً در پاريس با استقبال گرمي رو به رو ‌شده است و فرانسه مقادير كلاني از اسلحه و وسايل من‌جمله، هواپيماهاي جنگنده و بمب‌افكن ميراژ از هنگام آغاز جنگ ايران و عراق به اين طرف در اختيار عراق قرار داده است. مذاكرات اخير در پاريس به علاوه به تغيير شرايط بازپرداخت وام‌هاي كنوني عراق به فرانسه هم در موارد نظامي و هم در موارد غير نظامي مربوط بوده است. [با] اين تازه‌ترين نمود پشتيباني فرانسه از عراق، بي‌شك روابط فرانسه و ايران بيش از پيش رو به وخامت خواهد گذاشت.»[۱۲]

گزارش - 174

طارق عزيز در مصاحبه‌يي مطبوعاتي در پاريس، درباره‌ي احتمال اجراي يك عمليات جديد به دست نيروهاي ايراني گفت: «عراق تصميم گرفته است با قدرت هر چه تمام با تجاوز نيروهاي ايراني مقابله كند.» وي افزود: «ارتش عراق با دلاوري‌هاي خود توانست تجاوز ايرانيان را دفع كند و به آن‌ها تلفات بسيار زيادي وارد نمايد.» طارق عزيز در ادامه‌ي سخنانش گفت: «عراق امكانات زيادي جهت ادامه‌ي جنگ با رژيم ايران دارد.» معاون نخست‌وزير عراق درباره‌ي تصميم اخير كنفرانس فاس به منظور اجرا كردن قرارداد دفاع مشترك عربي در برابر تجاوز بيگانه اعلام كرد: «برخي از كشورها از طريق سياسي مفاد اين قرارداد را اجرا كردند و برخي به ويژه سوريه مفاد اين قرار را طور ديگري انجام دادند.»[۱۳] سرلشكر صلاح فخري فرمانده سپاه چهارم عراق نيز در اين باره گفت: «دشمن مقدمات يك حمله‌ي‌ احتمالي را آماده كرده است و ما كليه‌ي تدابير لازم و ضروري جهت مقابله با اين حمله و جذب تمام احتمالات ناشي از اين حمله را اتخاذ كرده‌ايم.» وي افزود: «ما سلاح‌هاي كافي براي تمام جنگ‌ها را داريم و اين سلاح‌ها را كه مي‌تواند دشمن و امواج بشري او را نابود سازد به كار خواهيم گرفت.»[۱۴]

گزارش - 175

به دنبال نامه‌ي روز گذشته‌ي صدام حسين به امير كويت، وي پاسخ نامه را توسط عبدالعزيز حسين فرستاده‌ي خويش ارسال كرد. روزنامه‌ي الوطن كه اين خبر را چاپ كرده، چيزي از محتواي نامه‌ي صدام حسين و پاسخ امير كويت درج نكرده است، ولي خبرگزاري جمهوري اسلامي به نقل از برخي منابع اعلام كرد كه قطع رابطه‌ي سياسي كويت با ايران و ارائه‌ي كمك‌هاي مالي و سياسي از جمله درخواست‌هاي صدام حسين بوده است. از سوي ديگر، روزنامه‌ي كويتي الرأي‌العام كه از طرف‌داران حكومت عراق است، نشانه‌هايي ارائه كرده كه علائق صدام حسين در آن‌ها ديده مي‌شود. اين روزنامه پيشنهاد كرد كه كويت جزيره‌ي بوبيان را به يك پايگاه نظامي تبديل كند و در اختيار شوراي هم‌كاري خليج فارس قرار دهد.[۱۵]

گزارش - 176

خبرگزاري كويت از احداث يك پايگاه هوايي به ارزش 6/1 ميليارد دلار به هزينه‌ي كشورهاي حاشيه‌ي خليج فارس خبر داد. به گزارش اين خبرگزاري، اين پروژه شامل احداث يك پايگاه هوايي در نزديكي بغداد در ساختن تجهيزات مهم دفاع هوايي است كه ميان شركت‌كنندگان انگليسي، ايتاليايي و فرانسوي به مزايده گذاشته ‌شده است.[۱۶]


منابع و مآخذ روزشمار 1361/10/17

  1. سند شماره 159/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم(ص) در عمليات والفجر مقدماتي (تقي رضواني)، 17/10/1361 تا 4/11/1361، صص 2 تا 4.
  2. سند شماره 4378 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش وضعيت روزانه، از سماجا3 (مركز فرماندهي) به نزاجا (معاونت عمليات و اطلاعات) مد عمليات، شماره 291، 17/10/1361، سند تك‌برگي.
  3. سند شماره 103845 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن گزارش روزانه، مركز فرماندهي سپاه پاسداران، شماره 217، 20/10/1361، ص 2؛ و ـ سند شماره 341150 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ناحيه‌ي ژاندارمري كردستان (ركن سوم) به استانداري كردستان، 18/10/1361، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 43578 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، از سماجا3 (مركز فرماندهي) به نزاجا (معاونت عمليات و اطلاعات) مد عمليات، 18/10/1361، ص 2.
  4. سند شماره 159/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم(ص) در عمليات والفجر مقدماتي (تقي رضواني)، 17/10/1361 تا 4/11/1361، صص 2 تا 4.
  5. سند شماره 43494 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن گزارش روزانه، از فرماندهي منطقه3 به فرماندهي ستاد مركزي، شماره 295، 18/10/1361، ص1.
  6. روزنامه‌ي كيهان، 18/10/1361، ص 11 مكرر.
  7. روزنامه‌ي كيهان، 19/10/1361، ص 19.
  8. همان.
  9. روزنامه‌ي كيهان، 19/10/1361، ص 19.
  10. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارش‌هاي ويژه، شماره 293، 17/10/1361، صص 2 تا 7، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 16/10/1361.
  11. روزنامه‌ي اطلاعات، 18/10/1361، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، خبرگزاري فرانسه از پاريس.
  12. واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي، بولتن راديوهاي بيگانه، 17/10/1361، صص 13 و 14، بي‌بي‌سي، جام جهان‌نما به نقل از دولت فرانسه.
  13. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 295، 19/10/1361، صص 33 و 34، راديو صوت‌الجماهير، 18/10/1361.
  14. همان،‌ ص 2، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/10/1361، به نقل از خبرگزاري خليج از بغداد.
  15. همان، ص 5، كويت ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/10/1361، به نقل از روزنامه‌ي كويتي الوطن.
  16. همان، كويت ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/10/1361، گزارشي از خبرگزاري كويت.