1361.12.01

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1361
1361.12.01
نام‌های دیگر یک اسفند
تاریخ شمسی 1361.12.01
تاریخ میلادی 20 فوریه 1983
تاریخ قمری 6 جمادی‌الاول 1403





گزارش - 1

قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) طرح عملیاتی کربلای11 را امروز با امضای مشترک محسن رضایی و سرهنگ علی صیاد شیرازی به قرارگاه‌های کربلا و نجف - که قرارگاه‌های سازمانی شرکت‌کننده در عملیات والفجر1 می‌باشند - ابلاغ کرد.[۱] براساس این طرح، مقرر شد با بهره‌گیری از بخشی از استعداد نیروی زمینی ارتش و یگان‌هایی از سپاه، عملیاتی در منطقه‌ مرزی، حدفاصل بین شرق رودخانه طیب تا فکه به عرض حدود 40 کیلومتر در ارتفاعات حمرین و فوقی اجرا شود.[۲] هدف اصلی این عملیات در درجه اول تک به جبال حمرین و تکمیل تصرف آن* و نیز دستیابی به جبل فوقی در جنوب‏شرقی دهلران در جنوب استان ایلام است تا بدین‏وسیله پس از تسلط بر ارتفاعات منطقه، دشمن مجبور شود در دشت قرار گیرد و مقدمات برای پیشروی در عمق نیز فراهم شود.**[۳] در طرح عملیاتی پیش‌بینی شده است که 88 گردان سپاه پاسداران (سپاه7 حدید با 38 گردان و سپاه11 قدر با 50 گردان) و ارتش نیز با 29 گردان (لشکر21 پیاده حمزه با 15 گردان شامل 9 گردان پیاده و 6 گردان مکانیزه زرهی) و تیپ55 هوابرد شیراز (4 گردان)؛ تیپ58 ذوالفقار (5 گردان)؛ تیپ84 خرم‌آباد (3 گردان) و تیپ37 زرهی شیراز (2 گردان) در این عملیات شرکت و تحت امر دو قرارگاه تاکتیکی کربلا و نجف اجرای عملیات کنند.***[۴] در بخشی از این طرح عملیاتی آمده است:

«1. مانور قرارگاه عملیاتی خاتم‌الانبیا(ص) با استفاده از غافلگیری و در شرایط دید محدود از زبیدات در شمال تا رودخانه دویرج در جنوب با قرارگاه‌های کربلا و نجف به‌منظور تصرف ارتفاعات حمرین و جبل فوقی تک نموده و آماده می‌شود بنا به دستور، تک را به‏سمت جنوب و غرب ادامه دهد. لشکر16 زرهی و 92 زرهی و 77 پیاده به پدافند از مناطق محوله ادامه می‌دهند، این عملیات در 2 مرحله به شرح زیر اجرا می‌گردد:

مرحله‌1 قرارگاه کربلا در شمال (راست) و قرارگاه نجف در جنوب (چپ) در مناطق محوله با ایجاد شکاف در مواضع دشمن، تک نموده، ارتفاعات حمرین را تصرف، نیروهای دشمن را منهدم و خط پیروزی را تأمین می‌نماید.

مرحله2 پس از تصرف ارتفاعات حمرین و تأمین خط پیروزی، قرارگاه نجف به تک خود ادامه داده، جبل فوقی را تصرف و خط توفیق را تأمین می‌نماید. قرارگاه کربلا ضمن تحکیم خط پیروزی، به تک قرارگاه نجف کمک می‌نماید.

2. آتش یک آتش تهیه به‏مدت 15 دقیقه طرح‌ریزی و بنا به دستور اجرا خواهد شد. تقدم کلیه آتش‌ها در مرحله1 با قرارگاه کربلا و در مرحله2 با قرارگاه نجف خواهد بود.»[۵] ضمناً در سازمان رزم، گردان327 توپخانه 105 م.م. کششی؛ گردان313 توپخانه‌ (-) 155 م.م. کششی؛ گردان364 توپخانه (-) 155 م.م. کششی؛ گردان350 توپخانه 155 م.م. کششی؛ گردان397 توپخانه 203 م.م. کششی؛ گردان347 توپخانه 130 م.م. کششی؛ گردان343 توپخانه 130 م.م. کششی؛ آتشبار 105 م.م. از گردان368 توپخانه؛ آتشبار 105 م.م. از گردان383 توپخانه؛ آتشبار کاتیوشا از گردان362 توپخانه؛ آتشبار کاتیوشا از گردان372 توپخانه و گروه 33 توپخانه (عمل کلی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)) و گروه 22 توپخانه (احتمالاً توپخانه لشکر92 زرهی اهواز است) نیز پشتیبانی آتش عملیات را بر عهده داشتند.»[۶] براساس طرح عملیاتی، واحدهایی از هوانیروز مستقر در جنوب کشور مأموریت پشتیبانی از یگان‌های عملیاتی را بر عهده داشتند. سازمان رزم هوانیروز در این عملیات شامل استعداد زیر است: الف) گروه رزمی پشتیبانی عمومی اصفهان: - 3 تیم آتش کبری و یک فروند هلیکوپتر کبری. - 12 فروند هلیکوپتر214. - 2 فروند هلیکوپتر شنوک. ب) گروه رزمی پشتیبانی مستقیم شماره3 کرمان: - 3 تیم آتش کبری و یک فروند هلیکوپتر کبری. - 12 فروند هلیکوپتر214. - 2 فروند هلیکوپتر شنوک در کنترل عملیاتی. ج) به گروه رزمی مسجدسلیمان ابلاغ شد آماده باشند درصورت نیاز و اعلام، تیم‌های آتش به منطقه عملیات روانه کنند و به پایگاه سرتیپ شهید "وطن‌پور" نیز ابلاغ شد بنا به دستور، خلبان و هلیکوپتر کبری به منطقه عملیات ارسال کنند. د) پایگاه هوانیروز تهران: این پایگاه نیز با آماده‏کردن یک فروند هواپیمای فرندشیپ؛ یک فروند هواپیمای فالکن و یک فروند هواپیمای توربو کماندر بنا به دستور در خدمت عملیات قرار گرفت. ضمناً مقرر شد در طول عملیات، فرماندهی هوانیروز یا جانشین وی در قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) حضور داشته باشند.[۷] نیروی هوایی ارتش نیز براساس مأموریت محول‌شده برای استقرار سایت موشکی ضدهوایی نقطه‌ای را در ارتفاع 400* (در سلسله‏جبال حمرین) انتخاب کرد و دو نقطه دیگر؛ اولی در قسمت شمال آن در منطقه عمومی دهلران و دیگری در جنوب آن در ارتفاعات چنانه را برای استقرار قبضه‌های ضدهوایی اورلیکن در نظر گرفت. قبضه‌های اورلیکن، مأموریت پدافند هوایی را در مقابل هواپیماهای دشمن با سقف پرواز کوتاه و موشک‌های ضدهوایی، مأموریت پدافند هوایی را در مقابل هواپیماهای دشمن با سقف بلند بر عهده داشتند.**[۸]

گزارش - 2

در ادامه پیوستن نیروهای داوطلب به جبهه‌های جنگ و کمک‌های مردمی برای یاری رزمندگان اسلام، امروز نیروهای داوطلب بسیجی از شهرهای شیراز، اقلید، آباده (200 نفر)، بهشهر، نکا، پل سفید، ابهر، اراک، علی‌آباد، کردکوی، بندر دیر، دهدشت، کاشان، تربت حیدریه، قادرآباد و گروهی از روحانیون استان گیلان و همچنین یک‌صد و شصت‌ونهمین گروه اعزامی از خمینی‌شهر عازم مناطق جنگی شدند. همچنین، 41 تن از کارکنان کارخانه‌ قند فریمان برای بازسازی شهر هویزه عازم این شهر شدند. یک گروه پزشکی شامل 23 تن از پزشکان و متخصصان (با تخصص‌های گوناگون) نیز به ستاد مجروحان و مصدومان جنگ معرفی شدند تا به مناطق مورد نیاز اعزام شوند. علاوه‌براین، 7 کامیون حامل کمک‌های مردم آشتیان و روستاهای تابعه و نهمین گروه از کامیون‌داران کازرون همراه با مصالح ساختمانی برای بازسازی آبادان اعزام شدند. صیادان شهرستان آستارا نیز تعداد 10 دستگاه قایق موتوری به‏منظور پشتیبانی رزمندگان به جبهه های جنگ اهدا کردند.[۹] روزنامه‌ کیهان در شماره امروز خود فهرستی از کمک‌های مردمی نقاط گوناگون کشور به جبهه‏های جنگ را درج کرده است. این کمک‌ها علاوه‌بر جنبه‌های قابل‌توجه مادی آن، به‌علت نوع کمک‌ها و اقشار مختلف اهداکنندگان که از مردم شهرهای بزرگ تا دورافتاده‌ترین روستاها را در بر می‌گیرد، بیانگر همبستگی شدید عاطفی و معنوی طبقات مختلف مردم با رزمندگان اسلام در جبهه‌های جنگ است بخش‌هایی از این کمک‌ها عبارت‌اند از: کلاه و دستکش دست‌باف پشمی، چند تخته حصیر، نان خشک، مربا، ترشی، کتاب، مفاتیح‌الجنان، چراغ والور و...*[۱۰] روابط عمومی وزارت بازرگانی نیز اعلام کرد: «ستاد تدارکاتی بازسازی و نوسازی مناطق جنگ‌زده مستقر در وزارت بازرگانی از تاریخ 28/5/1361 لغایت 30/11/1361 توانست بیش از 1800 دستگاه خودرو ازقبیل وانت، پیکان، رنو، لندرور، جیپ، مینی‌بوس، کامیون، اتوبوس، تانکر سوخت و آب، لیفتراک 5/3 تنی، ماشین آتش‌نشانی و موتورسیکلت به ستادهای مسئول در امر بازسازی و نوسازی مناطق جنگ‌زده ارسال دارد.»[۱۱]

گزارش - 3

امروز پیکر سرباز فریبرز موریم از کلیمیان مقیم شیراز - که در جبهه‌های جنگ به شهادت رسیده بود - در شیراز تشییع و به خاک سپرده شد. شرکت‌کنندگان در این مراسم با شعار "تا خون در رگ ماست، خمینی رهبر ماست" یاد این سرباز فداکار را گرامی داشتند. به همین مناسبت، جامعه کلیمیان امروز را عزای عمومی اعلام کرد.[۱۲]

گزارش - 4

امروز در مناطق غرب و شمال‌غرب کشور براثر اقدامات عناصر مسلح غیرقانونی علیه مردم و نیروهای نظامی یک تن شهید و 4 تن مجروح، و از عناصر ضدانقلاب نیز 3 تن کشته شدند. درگیری افراد دمکرات و کومه‌له در حوالی دیواندره و تسلیم‌شدن 2 تن از افراد کومه‌له به نیروهای خودی از دیگر وقایع مهم امروز است. افراد حزب دمکرات یکی از اهالی روستای قلعه گرگر در شمال کامیاران را به‏جرم همکاری با دولت به شهادت رساندند.[۱۳] در روستای کوچه‌طلا از توابع تکاب نیز در درگیری بین نیروهای خودی و عناصر حزب دمکرات، 2 تن از آنان کشته و 4 تن از افراد خودی زخمی شدند.[۱۴] در اشنویه نیز افراد این حزب شبانه به خانة مسکونی سرپرست نهضت سوادآموزی حمله کردند و او و مسئول روابط عمومی آنجا را گروگان گرفتند.* مهاجمان همه وسایل و لوازم موجود در خانه را به سرقت بردند.[۱۵] در حادثه دیگری در سردشت، عناصر مسلح غیرقانونی به پایگاه بناویله در جنوب‏شرقی این شهر حمله کردند که با مقاومت نیروهای پایگاه مواجه و با دادن یک کشته مجبور به فرار شدند.[۱۶] در روستای شاه‏قلعه در غرب دیواندره، افراد حزب دمکرات و گروه کومه‌له با هم درگیر شدند که براثر آن 3 تن از افراد کومه‌له کشته و 30 تن از آنان به‏دست عناصر حزب دمکرات خلع سلاح شدند.[۱۷] در شمال ارومیه، 2 تن از افراد کومه‌له ضمن تحویل یک اسلحه و 140 تیر فشنگ، خود را به پایگاه حماملار معرفی و درخواست امان‌نامه کردند.[۱۸]

گزارش - 5

درحالی‏که خبری درمورد توافق طارق عزیز و مسعود رجوی درباره هماهنگی اقدامات علیه جمهوری اسلامی ایران منتشر شده است، عوامل سازمان مجاهدین خلق (منافقین) همچنان به فعالیت‏های خرابکارانه در داخل ایران ادامه می‏دهند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، روزنامه کویتی السیاسه از توافق مسعود رجوی سرکرده سازمان مجاهدین خلق (منافقین) و طارق عزیز درباره موضوع پناهندگی نیروهای این سازمان به عراق خبر داده است. این روزنامه افزوده است: «[طارق] عزیز و رجوی موافقت کرده‏اند تا برای سرنگونی رژیم ایران عملیات خود را هماهنگ سازند. سال گذشته بعد از آنکه کوشش‏های بین‏المللی برای برقراری آتش‌بس بین دو کشور با شکست روبه‏رو شد، صدام حسین رئیس‏جمهور عراق، به مخالفان تبعیدی و ناراضی ایران پناهندگی داد.»[۱۹] درعین‏حال، امروز افراد این سازمان با تیراندازی به یک پایگاه سپاه در گردنه‌ حیران شهرستان آستارا یکی از نیروهای پایگاه را زخمی کردند.[۲۰] در همدان نیز 2 نفر از عناصر این سازمان برای ترور یکی از افراد شهربانی وارد منزل وی شدند که با مقاومت وی و رسیدن نیروهای شهربانی یکی از آنان دستگیر شد و دیگری گریخت. از شخص دستگیرشده یک اسلحه کلاشینکف به دست آمد.[۲۱]

گزارش - 6

آقای هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس و نماینده امام در شورای عالی دفاع، امروز در جمع وزیر، معاونان و مدیران کل کشاورزی استان‌ها و گروهی از خانواده‌های شهدا سخنرانی کرد. وی در سخنان خود تحمیل جنگ به ایران را آخرین مرحله از اقدامات امریکا برای سرنگونی جمهوری اسلامی ایران برشمرد و با یادآوری برداشت‌های غلط امریکا از حمیت ملی ایرانیان و پایداری دربرابر ناملایمات اقتصادی و فشارهای سیاسی، اهداف شروع جنگ را اشغال بخش‌های نفت‌خیز و محروم‏کردن ایران از درآمدهای نفتی خواند. رئیس مجلس صبر و پایداری مردم را از عوامل شکست نقشه امریکا عنوان و تصریح کرد: درحال‏حاضر عراق در چاهی که دشمنان برای ما کنده بودند، افتاده و این امر به‌دلیل حضور مردم در صحنه و فداکاری آنان است و جبهه جنگ و جهاد، جبهه‌ای است که از مرزها تا مزرعه‌های اعماق کویرهای این مملکت گسترده است. وی افزود: «دشمنان ما وقتی جنگ را به ما تحمیل کردند که در سایر موارد از ما شکست خوردند. امریکا و دیگر دشمنان ما وقتی در حاکم‏کردن لیبرال‌ها در این مملکت شکست خوردند، شروع به حرکت‌های ایذایی، مانند بایکوت اقتصادی کردند. آنها فکر می‌کردند مملکت که این‏همه وابسته است که تمام مایحتاج خود را از خارج می‌آورد، با قطع مواد اولیه و سایر نیازهایش دچار هرج‏ومرج داخلی می‌شود. ولی با تحمل مردم و تلاش کارمندان و کارگران، این حرکت هم شکست خورد. لذا آنها جنگ را شروع کردند و عمده نظر آنها در این جنگ، ایجاد مشکلات اقتصادی برای ما بود. آنها می‌خواستند با اشغال آبادان، ماهشهر و خرمشهر، ما را از امکانات خوزستان محروم کنند تا با قطع نفت خوزستان، کارخانه‌ها و اقتصاد ما فلج شود. امروز هم [موضوع] هزینه و مخارج جنگ مطرح است، ولی مردم در صحنه هستند و کمک‌های مردم چه ازلحاظ نیروی انسانی و چه کمک‌های مالی، دائماً به‏طرف جبهه‌ها سرازیر است. رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: خوشبختانه حالا قضیه معکوس شده است و کاری که دشمنان ما می‌خواستند سر ما بیاورند. بر سر عراق آمده است. عراق در مخمصه جنگ گرفتار شده است؛ زیرا عراق تصور می‌کرد با پول کشورهای عرب می‌تواند جنگ را ادامه دهد و فکر نمی‌کرد جنگ طولانی شود و این درحالی است که سربازان عراقی را با دادن پول‌های کلان و وعده و وعید، در پناه تانک‌ها و موشک‌های گران‌قیمت در جبهه‌ها حفظ می‌کنند. بنابراین، حفظ هر قطعه زمین برای عراقی‌ها میلیون‌ها تومان تمام می‌شود و این درحالی است که راه صدور نفت عراق از خلیج‏فارس و سوریه بسته شد و تنها مقدار ناچیزی نفت از ترکیه صادر می‌کند. کشورهایی مانند امریکا و فرانسه و کشورهای دیگر هم به‏سادگی امکاناتی دراختیار عراقی‌ها نمی‌گذارند. بنابراین، اگر عراق را در حالت رکود جنگی نگه ‌داریم، نمی‌تواند تحمل کند. لذا شما مطمئن باشید با شیوه‌ای که ما در پیش گرفته‌ایم، نه‌تنها عراق، بلکه هرکس را که در منطقه مقابل ما قرار گیرد، از پای درمی‌آورید.»[۲۲]

گزارش - 7

امروز هیئت دولت به ‌ریاست آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور، تشکیل جلسه داد. در پایان جلسه، نخست‌وزیر به سؤالات خبرنگاران درباره‌ موضوعات طرح‌شده در جلسه دولت و امور جاری کشور پاسخ گفت. وی درباره تأخیر در اجرای عملیات و ادامه‌ جنگ اظهار کرد: همان‌طورکه بارها اشاره شده است، عملیات ادامه خواهد داشت و به‏صورت زنجیره‌ای باید بدان نگاه کرد. اصولاً برای قضاوت صحیح درباره‌ یک عملیات باید به کلیات آن توجه کرد. عملیات ما متوقف نشده است و ضربات خود را به‌موقع به دشمن وارد خواهیم کرد. موسوی درباره وضعیت توزیع نیز گفت: توزیع درکشور ما حالت پیچیده‌ای دارد و عوامل و مشکلات گوناگونی در این موضوع دخیل‌اند، مانند نقدینگی بزرگی که در دست مردم می‌باشد یا تورم‌زایی جنگ و محدودیت مبادی ورودی کشور. مشکل دیگر وجود احتکار و گران‌فروشی است که متأسفانه در سطح جامعه وجود دارد و درحال‌حاضر احساسات عمومی علیه این موضوع برانگیخته شده است و طبیعی است که این مشکل را باید ریشه‌ای حل کنیم.[۲۳]

گزارش - 8

مارتینز وزیر تجارت خارجی نیکاراگوئه، که برای تسلیم پیام دانیل اورتگا رئیس شورای بازسازی ملی این کشور و پیگیری توافق‌های انجام‌شده در سفر قبلی به تهران آمده است، بعد از دیدار با وزیر خارجه و تسلیم پیام اورتگا، با میرحسین موسوی دیدار کرد. در این جلسه که کاظم‌پور اردبیلی، معاون امور اقتصادی و بین‌الملل وزارت امور خارجه نیز حضور داشت، ابتدا وزیر تجارت خارجی نیکاراگوئه درباره مبارزه علیه امپریالیسم و دشمنی امریکا با دو انقلاب نوپای ایران و نیکاراگوئه مطالبی را بیان کرد. سپس موسوی با تأکید بر اصل "نه شرقی، نه غربی" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی و جایگاه ویژه و اهمیت خاصی که ایران برای ارتباط با کشورهای جهان سوم قائل است، گفت: نظام ما از روزهای اول استقرار، به‌دلیل همزادی انقلاب اسلامی با انقلاب مردم نیکاراگوئه و توطئه‌های امریکا علیه دو کشور، به کشور و مردم نیکاراگوئه توجه خاصی داشت و این موضوع در میان مردم نیز به چشم می‌خورد.[۲۴]

گزارش - 9

احمد عزیزی قائم‌مقام وزارت امور خارجه، که به‌منظور تسلیم پیام رئیس‌جمهور ایران به حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه و گفت‌وگو با مقامات سوریه به آن کشور سفر کرده است، امروز با عبدالحلیم خدام معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه سوریه، دیدار و گفت‏وگو کرد. در این دیدار که وزیر مشاور در امور خارجه سوریه و مدیرکل آسیا - افریقای وزارت امور خارجه کشورمان و همچنین سفیر جمهوری اسلامی ایران در دمشق نیز حضور داشتند، روابط دوجانبه و موضوعات مورد علاقه دو کشور و تحولات اخیر در خاورمیانه بررسی شد. عزیزی در این ملاقات ضمن اشاره به دستاوردهای مرحله‌ مقدماتی عملیات والفجر و اهمیت راهبردی آن، دلایل تلاش رژیم بعثی صهیونیستی عراق و حامیان آن را برای سرپوش‏گذاشتن بر اهمیت این عملیات تشریح کرد. وی گفت: صدام برای اینکه از ایجاد یأس در دل حامیان خود جلوگیری کند تا به حمایتشان از او استمرار بخشند، مذبوحانه با یاری رسانه‌های گروهی استکبار جهانی تلاش می‌کند تا اهمیت راهبردی این عملیات را ناچیز و با ارائه ارقام کذب و غیرواقعی، خود را پیروز جلوه دهد.[۲۵] وی پیش از این سفر، درمورد موضوعات گفت‏وگوی خود با مقامات سوریه اعلام کرده بود در دمشق درباره نشست وزیران خارجه‌ 3 کشور سوریه، لیبی و ایران، که در آینده نزدیک در تهران برگزار می‌شود، با عبدالحلیم خدام معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه‌ سوریه، گفت‏وگو خواهد کرد.[۲۶]

گزارش - 10

امروز، رادیو بی‌بی‌سی سخنانی را از قول احمد طالب ابراهیمی وزیر خارجه‌ الجزایر درمورد وضعیت مذاکرات برای خاتمة جنگ ایران و عراق، پخش و به تفسیر آن پرداخت. این رادیو ضمن تحلیل مواضع جدید ایران درباره‌ شرایط صلح با عراق، به احتمال صرف‌نظر کردن ایران از شرط برکناری صدام حسین اشاره کرد. بخش‌هایی از گزارش رادیو بی‌بی‌سی چنین است: به ‌گفته‌ دکتر طالب ابراهیمی: میانجیگری و مذاکرات برای خاتمه‌ جنگ میان ایران و عراق در ماه ژوئن سال گذشته با بن‌بست مواجه شد. در آن زمان، دولت عراق مصرانه خواستار تشکیل جلسه با مقامات کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها در بغداد بود و درعین‏حال دولت ایران نیز سقوط حکومت صدام حسین را یکی از شرایط لازم برای خاتمه جنگ تعیین کرده بود، اما پس از چند هفته، دولت عراق از حق برگزاری جلسه غیرمتعهدها در بغداد چشم‌پوشی کرد و دولت ایران نیز از شرایط اولیه خود برای خاتمه جنگ صرف‌نظر کرد. بی‌بی‌سی افزود: دولت ایران درظاهر هر چند وقت یک بار خواستار سرنگونی حکومت عراق می‌شود، ولی از اظهارات وزیر خارجه الجزایر چنین برمی‌آید که مقامات ایران شاید به‏طور خصوصی از این شرایط صرف‌نظر کرده‌اند. به گفته دکتر طالب ابراهیمی، الجزایر براساس سه شرط پیشنهادی دولت ایران، میانجیگری میان ایران و عراق را ادامه داده است و این سه شرط عبارت‌اند از: بازگشت به مرزهای تعیین‌شده مورد قبول طرفین در کنفرانس الجزیره در سال 1975؛ بازگشت آوارگان جنگی به کشورشان و پرداخت غرامت جنگ به ایران ازسوی دولت عراق. درمورد دو شرط اول، هیئت الجزایری موفق شده است دیدگاه‌های طرفین را به یکدیگر نزدیک‌تر سازد، اما شرط پرداخت غرامت جنگ توسط دولت عراق هنوز هم مانع اصلی بر سر برقراری صلح است. بی‌بی‌سی در ادامه افزود: احمد طالب ابراهیمی وزیر خارجه الجزایر، ظرف شش ماه گذشته، دو بار به تهران و یک بارهم به بغداد سفر کرده است، بدون آنکه از پیشرفت مذاکراتش با مقامات دو کشور خبری منتشر سازد. درواقع حمله اخیر نیروهای ایران به مواضع عراق این تصور را ایجاد کرد که میانجیگری‌های دولت الجزایر برای خاتمه جنگ نتیجه چندانی نداشته است، اما مقامات الجزایری می‌گویند که بنا به تقاضای طرفین مخاصمه و به این دلیل که الجزایر تنها دولتی است که هم ایران و هم عراق حاضرند به‏طور جدی به نظرهایش توجه کنند، به کوشش‌های خود برای پایان جنگ ادامه داده است. گفتنی است که رهایی گروگان‌های امریکایی از ایران دو سال قبل ازطریق میانجیگری مقامات الجزایر میسر شد.[۲۷] طالب ابراهیمی همچنین درباره جبهه پایداری گفت: جبهه پایداری عرب که به‏منظور کمک به فلسطینی‌ها تشکیل شد، پس از جنگ اسرائیل علیه لبنان به‏صورت مرده درآمده است و باید یک موضع عربی واحد اتخاذ شود.[۲۸]

گزارش - 11

نشست وزیران خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس* که از روز گذشته در ریاض پایتخت عربستان، آغاز شده بود، با صدور بیانیه‌ای به کار خود پایان داد. اظهار نگرانی از ادامه جنگ بین ایران و عراق؛ ‌درخواست از امریکا و شوروی برای کمک به پایان جنگ و محکوم‏کردن بیانیه مشترک ایران، سوریه و لیبی، از مهم‌ترین نتایج این نشست بود. به گزارش بی‌بی‌سی، مهم‌ترین موضوع این گفت‏وگوها اولاً تحولات مربوط به جنگ ایران و عراق و ثانیاً خطر سقوط بیش‏ازپیش قیمت نفت در بازارهای جهان بود. وزیران خارجه شش کشور عرب حوزه خلیج‏فارس اعلام کردند که ادامه جنگ میان ایران و عراق به زیان مصالح طرفین مخاصمه و به‏ طورکلی کشورهای مسلمان و عرب است، آنها همچنین بر تمایل شورای همکاری خلیج‏فارس به پایان این جنگ تأکید کردند. وزیران خارجه این کشورها از امریکا و شوروی و همچنین سایر اعضای شورای امنیت سازمان ملل خواستند تا به مسئولیت خود برای برقراری صلح و امنیت در جهان عمل و برای خاتمه‌ جنگ ایران و عراق اقدام کنند. آنها همچنین اعلامیه مشترک لیبی، سوریه و ایران را - که ماه قبل صادر شد و در آن سه کشور مزبور خواستار قطع کمک‌های دول عرب به عراق شدند - محکوم کردند.[۲۹] به گزارش رادیو کویت، شیخ صباح الاحمد وزیر خارجه کویت، در یک مصاحبه مطبوعاتی درباره مطالب مطرح‌شده در این نشست گفت: اعضای شورا در گفت‏وگوهای خود درباره جنگ ایران و عراق، بر ضرورت پایان‌یافتن این جنگ تأکید و از تلاش‌های هیئت حسن‏نیت اسلامی و جنبش غیرمتعهدها و سازمان ملل و کشورهای دوست قدردانی کردند و قول دادند که تلاش‌های خود را تا پایان‌یافتن این جنگ ادامه دهند. وی در قسمت دیگری از سخنان خود گفت: شورای همکاری خلیج‏فارس در جلسه‌ اخیر خود خواستار زدودن اختلافات و تفرقه‌های بین کشورهای عربی شد و از امضای موافقت‌نامه بین سوریه، لیبی و ایران ابراز تأسف کرد و آن‌ را برخلاف منافع اعراب دانست.[۳۰] همچنین به گزارش خبرگزاری فرانسه، شیخ محمد بن مبارک وزیر خارجه‌ بحرین و رئیس جلسه شورای همکاری خلیج‌فارس در یک نشست مطبوعاتی در پایان ششمین اجلاس وزیران خارجه‌ (ازطرف این شورا) اعلامیه‌ اخیر ایران، سوریه و لیبی را محکوم و اعلام کرد: این اعلامیه نه به نفع وحدت اعراب است و نه کمکی به تلاش‌های به‏کاررفته برای پایان‏دادن به جنگ می‌کند. براساس این گزارش، هیچ بیانیه‌ای درمورد تصمیماتی که احتمالاً در این جلسات اتخاذ شده است، انتشار نیافت. بن‌ مبارک درمورد جنگ ایران و عراق گفت: کشورهای عضو شورای همکاری به اقدامات خود برای دستیابی به یک راه‌حل مسالمت‌آمیز ازطریق سازمان‌های بین‌المللی، اجلاس سران غیرمتعهدها، سازمان ملل و کنفرانس اسلامی ادامه خواهند داد.[۳۱]

گزارش - 12

امروز شیخ عیسی بن سلمان آل خلیفه امیر بحرین در مصاحبه‌ای با روزنامه الیوم چاپ عربستان، از ایران و عراق خواست تا ازطریق مذاکره به جنگ 29 ماهه‌ خود پایان دهند. وی گفت: کسانی که کشته می‌شوند همسایه، مسلمان و با یکدیگر برادرند و بحرین همواره نگران کوشش نیروهای خارجی برای بی‌ثبات‏کردن منطقه خلیج (فارس) است.[۳۲]

گزارش - 13

نایف حواتمه دبیرکل جبهه‌ دمکراتیک برای آزادی فلسطین، امروز با هیئت اعزامی مجلس شورای اسلامی ایران که برای حضور در شانزدهمین نشست مجلس شورای ملی فلسطین به الجزیره سفر کرده است، دیدار کرد. وی در این دیدار با اشاره به وضعیت صدام گفت: نظام فاشیستی صدام از وحشتناک‌ترین نظام‌های جهان است و شما سرنگونی این رژیم را از شرایط خود برای پایان جنگ قرار دهید.[۳۳] نایف حواتمه در پاسخ به یکی از شرکت‌کنندگان فلسطینی جلسه که عقیده داشت درصورت صلح ایران و عراق، رژیم بعث سقوط خواهد کرد، گفت: من به چنین چیزی اعتقاد ندارم، چون صدام عنصری را برای تحرک و فعالیت در عراق زنده نگذاشته و همه را نابود کرده است. وی افزود: تابستان داغی در انتظار ما است و فشارهای زیادی به ما وارد می‌شود. اگر شما بتوانید ظرف دو سه ماه آینده کار جنگ را تمام کنید، خدمت بزرگی به ما کرده‌اید و اگر از صدام بگذرید در حق ما خیانت کرده‌اید. شما روی سقوط نظام عراق، و نه فقط صدام، تأکید کنید.[۳۴] وی همچنین درمورد احتمال شرکت برخی گروه‌های فلسطینی در صف ارتش عراق علیه ایران گفت: جبهه مبارزات مردمی به رهبری سمیر قوشه، جبهه شعیبه (قیاده عامه)، جبهه آزادی‌بخش فلسطین و جبهه التحریر عربی در عراق دفتر دارند و احتمال دارد که جبهه التحریر عربی که مزدور عراق است، در جنگ باشد.[۳۵] جرج حبش دبیرکل جبهه خلق برای آزادی فلسطین نیز در این جلسه ضمن تأکید بر سقوط صدام درباره راهکار عملی سقوط صدام حسین به هیئت ایران گفت: انقلاب شما حرکت مردمی و با حضور همه گروه‌ها و گرایش‌ها بود و برای سقوط صدام نیز همین شیوه را به کار ببرید و جبهه ترقی‌خواه ملی‌گرای عراق را هم راه دهید و از آنها استفاده کنید.[۳۶]

گزارش - 14

حسنی مبارک رئیس‌جمهور مصر، امروز در مصاحبه با روزنامه‌ کویتی الوطن رسماً اعلام کرد که سرگرم میانجیگری برای برقراری روابط مجدد میان عراق و امریکا است. به گزارش آسوشیتدپرس از کویت، رئیس حکومت مصر گفت که در مذاکرات اخیرش با رونالد ریگان، برای عادی‌سازی روابط سیاسی میان بغداد - واشنگتن - که پس از جنگ سال 1967 اعراب و اسرائیل قطع شده بود - داوطلب شده و جرج شولتز وزیر امور خارجه‌ امریکا، متعاقباً‌ با سعدون حمادی وزیر کابینه عراق، ملاقات کرده است، اما وی نمی‌تواند نتایج میانجیگری‌اش را فاش کند؛ زیرا فقط صدام می‌تواند در‌این‌باره سخن بگوید. مبارک گفت: رونالد ریگان خطرهایی را که ادامه‌ جنگ ایران و عراق برای منطقه و برای منافع اعراب در بر دارد، کاملاً‌ درک می‌کند. وی افزود: روابط منحصربه‏فرد مصر با امریکا به‌هیچ‌وجه به این معنی نیست که ما دیگر غیرمتعهد نیستیم. وی سپس گفت: اما هنگامی‌که یک کشور عرب یا مسلمان با خطری مواجه شده و خواستار کمک می‌شود، ما درزمینه دراختیارگذاردن تسهیلات تعهداتی داریم. مبارک سپس فلسطینی‌ها را تهدید کرد درصورتی‏که در مذاکرات ماه آینده، اعراب و اسرائیل به اردن نپیوندند، باید برای همیشه از دستیابی به یک میهن فلسطینی صرف‏نظر کنند. خبرگزاری جمهوری اسلامی اعلام کرد: برای استحکام روابط بغداد - واشنگتن صدام مجبور شده است که مجدداً با قاهره روابط سیاسی برقرار کند. صدام قبلاً به مبارک قول داده بود چنانچه از کمک‌های همه‌جانبه نظامی مصر در جنگ با ایران برخوردار شود، مصر را دوباره به جمع اعراب برمی‌گرداند یا به‏عبارت صحیح‌تر، سران دولت‌های عرب را به مبارک نزدیک‌تر می‌کند.[۳۷]

گزارش - 15

خبرگزاری یونایتدپرس به نقل از منابع رسمی پاکستان اعلام کرد که به‏دنبال بمب‌گذاری در چهار نهاد فرانسوی، ازجمله محل سکونت کنسول این کشور در کراچی، حالت آماده‌باش امنیتی در این شهر اعلام شده است. براساس این گزارش: «به‌علت حضور تعداد زیادی از دانشجویان تندرو ایرانی، تمام کنسولگری‌های خارجی تحت مراقبت شدید امنیتی قرار گرفته‌اند. مقام‌های رسمی گفته‌اند تاکنون 15 دانشجوی ایرانی دررابطه‏با این بمب‌گذاری‌ها دستگیر شده‌اند. بااینکه هیچ گروهی مسئولیت این انفجارها را به عهده نگرفته است، اما پلیس در تعقیب مجرمین احتمالی این وقایع، مناطق مسکونی را همچنان مورد حمله قرار می‌دهد.»[۳۸] از سوی دیگر، خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز اعلام کرد: 11 تن از دانشجویان ایرانی عضو انجمن اسلامی کراچی که به‏دنبال انفجار بمب در دفتر هواپیمایی و نمایندگی‌های فرانسه در این شهر بدون علت دستگیر شده بودند، دست به اعتصاب غذا زدند و اعلام کردند که تا آزادی خود به این اعتصاب ادامه خواهند داد. بنا بر همین گزارش، سایر اعضای انجمن اسلامی دانشجویان ایرانی در کراچی نیز با صدور بیانیه‌ای اعلام اعتصاب غذا کردند. در قسمتی از این بیانیه آمده است: ما فریاد اعتراض خویش را بدین‏وسیله به گوش مردم مسلمان دنیا می‌رسانیم و به بازداشت بدون علت دانشجویان متعهد ایرانی ازطرف پلیس پاکستان اعتراض می‌کنیم و اعلام می‌داریم تا آزادی آنان در محوطه دانشگاه به اعتصاب غذا ادامه خواهیم داد. انجمن اسلامی دانشجویان ایرانی در کراچی همچنین در اطلاعیه دیگری ضمن محکوم‏کردن دستگیری اعضای این انجمن در کراچی آن را اقدامی درجهت سرکوب انقلاب اسلامی دانست.[۳۹]

گزارش - 16

هفته‌نامه فرانسوی ژون‌آفریک در مقاله‌ای به بررسی رفتار سیاسی امریکا باتوجه‏به توازن جدید در جنگ ایران و عراق پرداخته و پیروزی ایران و تشکیل حکومت متحد با ایران در عراق را برای امریکا غیرقابل‏قبول خوانده است. ژون‌آفریک با اشاره به اوضاع داخلی عراق و اقدام صدام حسین در حذف رقبای خود و همکاری فرانسه و آرژانتین در تسلیح عراق نوشته است: «از وقتی‏که نیروهای (امام) خمینی پیشروی کرده و امتیازاتی به دست آورده‌اند، به‏ویژه از زمان حمله این نیروها و ورودشان به خاک عراق، واشنگتن موضع خود را عوض کرده است. امریکا اکنون به عراق کمک می‌کند و در این راه قدری با احتیاط رفتار می‌کند. اطمینان‌خاطری که در سخنان صدام حسین مشهود گشته به‌دلیل همین کمک‌ها است و مقاومت نیروهای عراق نیز تاحدودی از همین امر نشئت می‌گیرد. از ابتدای ژوئیه ، ستاد فرماندهی ارتش عراق ازطریق عربستان سعودی اطلاعاتی درباره حرکت‌های نیروهای ایران و تسلیحاتشان - که به‏وسیله ماهواره‌های امریکایی به دست آمده - دریافت کرده است. امریکا برای جلوگیری از شکست عراق همه تلاش خود را می‌کند، ولی آیا خواهد توانست از این شکست جلوگیری کند؟ یک کشور متحد احتمالی ایران؛ یعنی عراق مشتمل بر 5 میلیون نفر شیعه، دارای تولیدات نفتی قابل‏رقابت با عربستان سعودی و یک سیاست خارجی تهدیدکننده بر سراسر منطقه خلیج، برای امریکا پذیرفتنی نیست؛ زیرا حکومت عربستان سعودی و امیرنشین‌های خلیج را در معرض نابودی قرار می‌دهد. واشنگتن درآن‏صورت همه متحدان منطقه‌ای خود، ازجمله اسرائیل را برای معاوضه با چنین احتمالی یا درصورت امکان برای پیشگیری از آن بسیج خواهد کرد.[۴۰] این نشریه افزوده است: صدام حسین اخیراً خود را از شر چند تن از رقبای احتمالی بعثی خلاص کرده است. همچنین در ژانویه سال جاری، دو تن از اعضای کابینه دولتش، باوجود نزدیکی‌شان به رژیم تبعید شدند. سعدون حمادی - که طارق عزیز در 24 فوریه جایگزین او شد - به امریکا رفته و زکی جبار معاون وزیر اطلاعات نیز از سوریه تقاضای پناهندگی کرده است. ژون‌آفریک سپس خاطرنشان کرد که در ماه ژوئن سال گذشته نیز رئیس‌جمهور عراق دو تن از وزیران خود؛ یعنی وزیر بهداشت و وزیر نفت را اعدام کرد. این مجله همچنین با اشاره به اجرای عملیات والفجر مقدماتی افزوده است که خطر حقیقی برای بغداد ازجانب جبهه‌های شمالی است که تعداد بی‌شماری از نیروهای ایران در آنجا مستقرند و تهاجم فوریه تاحدودی مانند یک مانور پراکنده توسط ایرانی‌ها با هدف ایجاد اضطراب در ارتش عراق اجرا شد. این مجله افزوده است: برای جمهوری اسلامی ایران محاکمه‌ متجاوز - که صدام حسین است - همچنان یک شرط پایان جنگ است. ژون‌آفریک سپس با اشاره به خرید هواپیماهای جنگی به‏وسیله عراق از فرانسه و آرژانتین، میزان معامله‌های تسلیحاتی بغداد با فرانسه را در سال‌های 1981 و 1982، 28 میلیارد دلار اعلام کرد و عراق را بهترین مشتری فرانسه در خاورمیانه خواند و یادآوری کرد که بخش عظیمی از این صورت‏هزینه‌های تسلیحاتی عراق را عربستان سعودی پرداخت کرده است.[۴۱]

گزارش - 17

روابط امریکا، شوروی و فرانسه با ایران و عراق، جبهه‌گیری این کشورها علیه ایران و همسویی آنها با عراق و تیرگی روابط سیاسی فرانسه و ایران موضوعاتی است که روزنامه فیگارو در مقاله‌ای مورد بررسی قرار داده است. خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از این روزنامه آورده است: «همان‌گونه‏که قابل‏پیش‌بینی بود، جنگ ایران - عراق امروز آن‌چنان حساسیت یافته که ابرقدرت‌ها علی‌رغم موانع و تردیدهای موجود، مجبور گشته‌اند مواضع خود را نسبت به آن روشن نمایند. [دراین‏میان] سیاست امریکا بیشتر از دیگران روشن بوده. امریکا به‏محض روی‏کارآمدن دولت ریگان تصمیم گرفت تا از عراق حمایت نماید و امیدوار بود که رژیم عراق را از واپسین وابستگی‌هایی که هنوز بین عراق و روسیه وجود می‌داشت، رهانیده و به آن چنگ اندازد. بالاخره دیپلماسی امریکا بدین‏طریق امکان می‌یافت تا ازنظر کشورهای عرب ضعفی را که عبارت از داشتن روابط عالی با اسرائیل می‌باشد، جبران نماید. فیگارو ادامه می‌دهد: از سوی دیگر، شوروی از ابتدای سال گذشته به‏طور محسوسی به‏سمت بغداد متمایل گشته و ارسال تسلیحات به رژیم عراق را به‏طور گسترده‌ای از سر گرفت. ازنظر روسیه چرخشی که انقلاب ایران اتخاذ نمود ناچاراً او را از هرگونه نزدیکی به جبهه سوسیالیست یا نیروهای ترقی‌خواه دور می‌کند. فیگارو به‏عنوان شاهد و گواه برای گفته‌های خویش مبنی‏بر طرز برخورد شوروی در قبال مسائل ایران می‌نویسد: تحولات ایران موجب نگرانی مقامات مسکو شده است. فرمان هشت‏ماده‌ای آیت‌الله خمینی، اعلام چرخش در انقلاب بوده و هدف آن استقرار دولت و قانونی‏بودن دستگیری کسانی [بوده است] که فکر می‌کردند بتوانند همچنان از اوضاع به نفع خویش بهره‌برداری کنند. [این فرمان] نشان داد که بایستی فرامین امام را جدی تلقی کرد و تفسیر شخصیت‌های طراز اول رژیم و به‏خصوص بانفوذترین آنها؛ یعنی آیت‌الله رفسنجانی رهبر حزب جمهوری اسلامی، همچنان نشان می‌دهد که این فرمان به‏منزله تفسیر و جهت‌گیری عمومی و کلی رژیم می‌باشد. دستگیری رهبران حزب توده نیز در این چارچوب قرار دارد. 48 ساعت بعد از این دستگیری‌ها، آیت‌الله خمینی اظهار داشت که هم‌اکنون بایستی به فعالیت‌های گروه‌هایی که از مشکل‌ترین لحظات انقلاب فقط بهره‌برداری و سوءاستفاده می‌کردند، پایان داد. فیگارو در توضیح سیاست‌های خارجی فرانسه در قبال جمهوری اسلامی ایران می‌نویسد: بعد از فرار بنی‌صدر و رجوی، در سیاست قبلی فرانسه که حفظ توازن بوده، شکاف ایجاد شد. ایران اعلام کرد که خواهان استرداد آنها است و فرانسه باکمال‏تعجب با فراخواندن فرانسویان داخل ایران و تقریباً تمام پرسنل سفارت، به این درخواست پاسخ می‌دهد. بدون هیچ‌گونه شکی ماجراهای گروگان‌های امریکایی در تصمیم‌گیری‌های دولت نقش داشته است. فیگارو ادامه می‌دهد: آیا می‌توان چنین تصور نمود که دولت فرانسه، رژیم ایران را رژیم سست پنداشته بود و می‌خواست که وضعیت خود را دررابطه‏با سقوط احتمالی رژیم ایران و روی‏کارآمدن یک قدرت جدید که در آن نیروهای مترقی و احزاب چپ ارجحیت داشته باشند، معین نماید. بدین‏ترتیب، دولت فرانسه خود را در یک سری وقایع متعهد می‌سازد که شاید پایان آن را نمی‌دیده است. ایران از آن به بعد، فرانسه را دشمن خویش و تقریباً هم‌ردیف امریکا محسوب نمود و به‏هرحال پاریس دیگر مخاطب اقتصادی و سیاسی تهران نبود. مذاکرات فرانسه - عراق انجام گرفته و بیش‏ازپیش این مذاکرات به‏عنوان یک عنصر تعیین‌کننده در روابط فرانسه و اعراب ظاهر می‌شود؛ به‏خصوص که این مذاکرات مثل آنچه که درمورد امریکا وجود داشت، اثرات روابط خوب فرانسه و اسرائیل را جبران نماید و تعهد فرانسه نسبت به عراق تا به آنجا بوده است که قادر شده این قضاوت خطرناک را به وزیر امور خارجه فرانسه نسبت دهد که: روابط خوب فرانسه و اعراب بیش از آنچه که به مواضع ما بر سر مسئله فلسطین بستگی داشته [باشد]، به حمایت فرانسه از عراق بستگی دارد.»[۴۲]

گزارش - 18

رادیو مسکو امروز در تفسیری ضمن اعتراض به بازداشت سران حزب توده در ایران و درخشان‏خواندن کارنامه‌ 41 ساله‌ سیاسی این حزب، هرگونه وابستگی و ارتباط حزب توده با اتحاد شوروی را انکار کرد. این رادیو همچنین با یادآوری همکاری‌های شوروی با ایران بعد از انقلاب مدعی شد که شوروی این اقدامات را بی‌هیچ چشمداشتی انجام داده است. این درحالی است که در این تفسیر به‏علت حمایت دولت شوروی از حزب توده و همچنین کمک‌های فراوان نظامی شوروی به عراق هیچ اشاره‌ای نشده است. در بخش‌هایی از گزارش این رادیو آمده است: «عده‌ای از رهبران حزب توده ایران ازجمله رفیق نورالدین کیانوری دبیر اول کمیته مرکزی آن، بازداشت شدند. موسوی تبریزی دادستان کل ایران، طی بیانات رادیو تلویزیونی اظهار داشت بازداشت اشخاص یادشده با فعالیت‌ جاسوسی آنها به سود کشورهای خاوری ارتباط دارد و اینکه دادستان کل توضیح نداد که صحبت از کدام کشورها در میان است. فعالیت‌های تبلیغاتی ضدشوروی که این اواخر توسط برخی ارگان‌های مطبوعاتی به راه انداخته شده دراین‏مورد هیچ شک و تردیدی باقی نمی‌گذارد. در ایران، محافل مرتجع محافظه‌کار فعالیت خود را شدت داده، تلاش می‌کنند هم نیروهای مترقی و میهن‌پرست کشور را مورد ضربه قرار دهند و هم مناسبات ایران و شوروی را. جنبه‌های افتراآمیز اتهامات وارده به رهبران حزب توده و حملات به سیاست اتحاد شوروی به‏قدری آشکار و هویدا است که به هیچ‏گونه تکذیب نیازی ندارد. چیز دیگری مایه تعجب است و آن اینکه این رویدادها در یکی از پرمسئولیت‌ترین لحظات تاریخ ایران صورت می‌گیرد. منظور ما وضع دشوار اقتصادی ایران و دسایس مداوم نیروهای ضدانقلابی و خطر مداخله مسلحانه امریکا است که ناو بزرگی مرکب از چند ده ناو جنگی در مجاورت خلیج‏فارس نگاه داشته و همچنین جنگ میان ایران و عراق است که همچنان ادامه دارد. ولی باوجوداین، مخصوصاً در این موقع، رهبران حزب توده مورد تعقیب و پیگرد قرار گرفته‌اند؛ حزبی که طی 41 سال موجودیت خود، صفحات درخشان زیادی در کتاب مبارزات مردم ایران با استبداد شاه و آقایی و سیطره بیگانگان در کشور در دوران پیش از انقلاب سال 1979 علیه ارتجاع از هر قماشی ثبت کرده است. اگر از رفیق کیانوری و هم‌رزمانش سخن بگوییم باید گفت که در زمان شاه بسیاری از آنها سال‌های زیادی در زندان به سر برده‌اند و فقط انقلاب موجب رهایی آنها از سیاه‏چال‌ها شد. حزب توده طی تمام سال‌های پیش از انقلاب باوجود جنبه بغرنج و پیچیدگی ضدونقیص مبارزات سیاسی در ایران همواره از گرایش‌های دمکراتیک و ضدامپریالیستی انقلاب ایران پشتیبانی می‌کرد و بر آن بود که این گرایش، پایه و اساس خط مشی امام خمینی را تشکیل می‌دهد. حقایق بر آن دلالت دارند که این خط مشی، زحمت‌کشان شهرها و دهات و قشرهای مستضعف را به هم فشرده ساخته؛ البته، مفهوم است که حزب توده هم همراه آنها بود ولیکن از اسرار نیست که در ایران گروه‌بندی‌های مختلفی مشغول فعالیت هستند و از آن جمله گروه‌بندی‌هایی که پیرو نظرات صرفاً محافظه‌کارانه و افراطی راست‌گرا هستند. به‏طوری‏که از تمام قراین استنباط می‌شود این گروه‌بندی‌ها نیرومند می‌شوند و دست‌کم این واقعیت حاکی بر این حقیقت است که تحولات اجتماعی به سود قشرهای زحمت‌کش متوقف شده است و بورژوازی هوادار غرب خود را همواره مطمئن‌تر احساس می‌کند و ضربت را به حزب توده که جزئی از نیروهای ترقی‌خواه جامعه ایران است، وارد می‌سازد. محافل ارتجاعی پایه‌های مناسبات شوروی و ایران را متزلزل می‌سازند؛ هرچند که این مناسبات بدون هیچ‌گونه شک و تردیدی با منافع ملی ایران مطابقت دارد و به ایران کمک می‌کند تا دربرابر فشارهای امپریالیستی پایداری کند. برای نمونه، چند واقعیت را ذکر می‌کنیم: پاییز سال 1978 وقتی تخت سلطنت ایران متزلزل شد، در مطبوعات خارجی اطلاعاتی درباره امکان هجوم امریکا به این کشور پدیدار شد. اتحاد شوروی در آن روزها اعلام داشت که چنین مداخلاتی در امور ایران مجاز نیست، اما دولت امریکا پس از انقلاب ایران روابط بازرگانی با ایران را تحریم کرد؛ ناوگان‌های جنگی امریکا بنادر ایران را مسدود کردند و به این وسیله زیان‌های کمرشکنی را به اقتصاد ایران وارد آوردند و تأمین خواروبار مردم ایران و دیگر کالاهای ضروری را با دشواری مواجه کردند. اتحاد شوروی نه‏فقط این عملیات امپریالیسم را محکوم و تقبیح کرد، بلکه حق حمل‌ ترانزیت کالا از خاک خود، از راه‌های خشکی و آبی به ایران اعطا کرد. اگر در سال 1979 از این راه ترانزیت از خاک اتحاد شوروی یک میلیون و 300 هزار تن کالای ایران حمل شد، در سال 1981، این رقم 5/2 برابر شد. بدین‏طریق خساراتی که درنتیجه محاصره دریایی امریکا به ایران وارد می‌شد تاحدود چشمگیری تضعیف گردید و هم‌اکنون هم در ایران بسیاری از واحدهایی که با همکاری اتحاد شوروی ساخته شده با موفقیت مشغول کار است و ساختمان یک عده واحدهای دیگر که در آنها کارشناسان شوروی کار می‌کنند، ادامه دارد. واقعیت چنین است و بر آن دلالت می‌کند که اتحاد شوروی در ایران برای خود هیچ‏گونه حقوق خاص و مزایایی نمی‌جوید و نسبت به این کشور هیچ‌گونه دعاوی ارضی ندارد و در امور داخلی ایران مداخله نمی‌کند و فقط برای آن می‌کوشد که ملت‌های ما در صلح و صفا زندگی کرده و با هم همکاری کنند. همان‌طورکه در بیست‏وششمین کنگره حزب کمونیست اتحادیه شوروی خاطرنشان گردید، ملت ایران راه خود را به‏سوی آزادی و شکوفایی جست‏وجو می‌کند و ما صادقانه در این راه برایش موفقیت آرزو می‌کنیم و آماده هستیم مناسبات حسنه را براساس اصول برابری و البته متقابل گسترش دهیم. اما آنچه که درباره تبلیغات ضدشوروی که در تهران دامنه گرفته می‌توان گفت این است که این‏گونه فعالیت‌های تبلیغاتی حفظ جو مناسبات کشورهایمان و ملت‌هایمان را تیره و غم‌انگیز می‌سازد و در وهله اول و در درجه اول به منافع ایران زیان می‌رساند.»[۴۳]

گزارش - 19

نشریه عربی المستقبل چاپ پاریس، در مقاله‌ای با عنوان "مسکو سکوت خود را در جنگ می‌شکند"، بدون توجه به واگرایی ایران و شوروی در موضوع دستگیری افراد حزب توده به مقاله روزنامه پراودا ارگان رسمی حزب کمونیست شوروی، اشاره کرده است. این مجله سردی روابط ایران و شوروی را متأثر از نگرانی شوروی از امکان پیشروی ایران در جبهه میانی و کردستان عراق و احتمال قطع جاده بغداد و موصل دانسته و نوشته است: روزنامه پراودا ارگان کمیته مرکزی حزب کمونیست شوروی، دو کشور ایران و عراق را به متوقف‏کردن این جنگ دعوت کرد و از آنها خواست بدون به‏راه‏انداختن حمام‌های خون و ازطریق گفت‏وگو برای رسیدن به یک راه‌حل تلاش کنند. المستقبل اضافه می‌کند که آگاهان سیاسی عقیده دارند برای اولین‏بار است که سازمان‌های تبلیغاتی شوروی درحالی‌که ایران بزرگداشت سالگرد انقلاب اسلامی خود را جشن می‌گیرد، حتی یک تهنیت نگفتند و همچنین شوروی از راه‌حل صلح‌آمیز و مذاکره سخن به میان می‌آورد و عراق نیز بیش از ایران مایل به این راه‌حل است و این نشان می‌دهد مسکو از حکومت ایران خشمگین است. ایران عملیات مخالف رژیم افغانستان را رهبری کرده و طرح‌های مربوط به روابط ایران و افغانستان و پاکستان را که ازطرف شوروی ارائه می‌شود، رد کرده است. نکته آخر اینکه حکومت شوروی نگران قطع راه بغداد - موصل به‏وسیله نیروهای نظامی ایران است. این مسئله برای حکومت شوروی اهمیت خاصی دارد، چراکه پیمانی شبیه به دفاع مشترک بین عراق و شوروی هنوز بین دو کشور برقرار است.[۴۴]

گزارش - 20

به گزارش روزنامه کیهان، جنبش مجاهدین عراق با صدور اطلاعیه‌ای ضمن تجدید عهد با مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، این تشکل را تنها نماینده شرعی و قانونی مردم این کشور برای برپایی حکومت عدل الهی در خط ولایت فقیه و به مرجعیت امام خمینی خواند و اعلام کرد همه رزمندگان خود را دراختیار این مجلس قرار می‌دهد. در این اطلاعیه همچنین از همه نیروهای مسلمان و مبارز عراق دعوت شده است به مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق بپیوندند و با تمام قدرت و امکانات از آن پشتیبانی کنند. این اقدام جنبش مجاهدین عراقی به‏دنبال اعلام طرح بسیج عمومی مسلمانان عراقی ازسوی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق* انجام شد.[۴۵]

ضمیمه1 گزارش 1: توضیحاتی درخصوص وضعیت عمومی زمین، عوارض طبیعی و ارتفاعات حساس منطقه عملیاتی والفجر1 و دلایل انتخاب این منطقه برای اجرای عملیات منطقه عملیاتی والفجر1، منطقه‌ای مرزی است که در جنوب‏شرقی دهلران و در غرب عین‌خوش در جنوب استان ایلام قرار دارد. پس از عملیات موفق فتح‌المبین، نیروهای عراق که به غرب رودخانه دویرج عقب رانده شدند[۴۶] با دراختیارگرفتن ارتفاعات راهبردی مرزی این منطقه (حمرین و فوقی) - که متعلق به جمهوری اسلامی است - امتیازات متعددی را برای خود محفوظ نگه ‌داشتند ازجمله: 1. ازنظر پدافندی در موضع مطمئن قرار داشتند. 2. جاده دهلران - عین‌خوش را در دید و تیر خود داشتند و آن را بدون استفاده کرده بودند. 3. می‌توانستند به اشغال چندین حوزه نفتی و تأسیسات آن در منطقه بیات در دو طرف مرز بین‌المللی و در داخل خاک عراق ادامه دهند. 4. قادر به دفاع از شهرک صنعتی طیب - زبیدات و چاه‌های نفت آن و چندین روستا و پاسگاه مهم در خاک عراق بودند.[۴۷] هدف از اجرای عملیات در این زمین در درجه اول تک به جبال حمرین و تکمیل تصرف آن* و نیز دستیابی به جبل فوقی (قسمت جنوبی منطقه عملیات) بود تا بدین‏وسیله پس از تسلط بر ارتفاعات مرزی منطقه، دشمن مجبور شود در دشت قرار بگیرد و نیروهای خودی با قرارگرفتن در موضع برتر تاکتیکی، مقدمات پیشروی به عمق را در عملیات‌های بعدی فراهم کنند.[۴۸]

موقعیت زمین منطقه عملیاتی والفجر1 دارای ویژگی‌هایی است که آن را از زمین‌های مسطح و جلگه‌ای خوزستان و نیز مناطق کوهستانی مناطق مرزی غرب کشور متمایز می‌کند. این منطقه درواقع در حدواسط مناطق کوهستانی شمال‏غرب و جلگه‌ای جنوب (خوزستان) قرار دارد، به‏خصوص‏که قسمت‌هایی از آن (مانند ارتفاعات جنوبی حمرین) دارای خصوصیات مناطق کوهستانی است و قسمت‌های دیگر (مانند بخش‌هایی از سواحل دویرج و دشت سمیده) فاقد ارتفاعات بوده و تاحدودی شبیه جلگه است. وجود تپه‏ماهورهای فراوان و شیارهای بی‌شمار در بخش‌های وسیعی از منطقه که دارای جهت‌های جغرافیایی مختلف هستند، این قسمت را از مناطق شمالی و جنوبی‌تر آن متمایز کرده و بر پیچیدگی منطقه افزوده است. علاوه‏بر این ویژگی‌ها، بخش‌هایی از زمین‌های شمال منطقه عملیات (زبیدات، چم‌سری، شرهانی تا محدوده جاده شنی ابوغریب) و جنوب منطقه عملیات (بخش‌هایی از منطقه عمومی فکه) نیز دارای زمین‌های رملی غیرقابل‏عبور می‌باشد که بر تمایز آن با سایر مناطق افزوده است.

عوارض طبیعی منطقه والفجر1 از شمال به جنوب حمرین: در این منطقه ارتفاعات مهمی مانند 178، 175 و 165 وجود دارد که در امتداد جنوب‏شرقی جبال حمرین واقع شده‌ و به‏شکل دهلیزی صخره نمایان است، بدین‏صورت که از غرب رودخانه دویرج به بعد، بلندی ارتفاعات افزایش می‌یابد تا اینکه در قسمت بالای آن دو دهلیز وسیع را تشکیل می‌دهد و ارتفاعات مهم منطقه بر روی این دو یال قرار دارند. خط‌الرأس حمرین منطقه نوار مرزی محسوب می‌شود.[۴۹] این منطقه دارای تپه‏ماهورهای متعدد است و ازاین‏رو دهلیزهای عرضی و طولی به‏وجودآمده برای عملیات پیاده مناسب و برای عملیات زرهی و مکانیزه محدودیت ایجاد می‌کند. لکن در سمت غرب نوار مرزی، این دهلیزها تبدیل به بریدگی‌های عمیق شده و برای حرکت پیاده نیز مشکلاتی را به وجود می‌آورد.  دشت سمیده (معبر سمیده): به عرض تقریبی 4 تا 5 کیلومتر و در وسط منطقه عملیات قرار گرفته که به‏صورت معبر و دهلیز عرضی از شمال‏غربی به‏سمت جنوب‏شرقی کشیده شده و به‏علت مسطح‏بودن، قابلیت مانور و حرکت یگان‌های زرهی و مکانیزه را دارد.  منطقه جبل فوقی: بعد از معبر سمیده واقع شده است و این ارتفاعات از شمال‏غربی به جنوب‏شرقی تا فکه کشیده شده است و حداکثر ارتفاع آن 125 متر می‌باشد. ارتفاعات آن به‏طرف شمال‏غربی و جنوب‏شرقی به‏تدریج کم و در شمال‏غربی به شیار بجلیه و در جنوب‏شرقی به فکه و رودخانه دویرج ختم می‌شود. این ارتفاع به‏علت اینکه سرکوب (مسلط) بر معبر سُمیده و معبر فکه است دارای اهمیت ویژه‌ای بوده و تقریباً کلید منطقه است.  جنوبی‌ترین منطقه عملیات، منطقه عمومی فکه است که بین جبل فوقی و ساحل شمالی رودخانه دویرج است و دارای زمین مسطح و شیب ملایم از شمال به‏سمت جنوب است.  منطقه ساحل غربی رودخانه دویرج از پیچ‌انگیزه تا فکه به عرض 1 تا 3 کیلومتر زمین مسطح است.[۵۰]

عوارض حساس منطقه: الف) ارتفاعات 175، 173، 178، 164، 165، 143، 146 در منطقه حمرین از شرهانی تا انتهای حمرین. ب) جبل فوقی کلید منطقه دشت سمیده و فکه محسوب می‌شود و دردست‏داشتن آن، این امکان را فراهم می‌کند که منطقه دشت سمیده، منطقه فکه را کاملاً کنترل نموده و زیر دید و تیر قرار دهد. پ) پل‌های دویرج واقع در چم‌سری، چم‌هندی و فکه و جنوب جبل فوقی.

ملاحظات تاکتیکی زمین منطقه انتخاب این زمین برای اجرای عملیات والفجر1، غیر از آزادسازی بخش‌هایی از مناطق مرزی ایران دلایل دیگری نیز داشت ازجمله انهدام نیروهای دشمن، چون تا زمانی‏که نبرد در زمین خودی انجام می‏شد آزادسازی زمین در اولویت بود و انهدام نیروی دشمن در مرتبه دوم اهمیت قرار داشت، اما با عبور از مرز، انهدام نیروی دشمن موضوع اصلی شده و زدن به احتیاط‌های عراق نیز در اولویت قرار می‌گرفت.[۵۱] علاوه‏براین، انتخاب زمین دلایل خاص‏تری نیز داشت؛ ازجمله: 1. درصورت تصرف این ارتفاعات (حمرین و فوقی) با نیروی کمتری از منطقه پدافند می‌شد. 2. با اجرای عملیات علاوه‏بر تصرف عوارض حساس این منطقه مرزی، انهدام نیروی دشمن نیز انجام می‌شد. 3. اجرای عملیات در این منطقه نزدیک‌شدن به یکی از هدف‌های طراحی‌شده در استراتژی جنگ؛ یعنی شهر العماره را درپی داشت. 4. اقداماتی مانند شناسایی، سازماندهی اولیه و جابه‌جایی نیرو و بخشی از امکانات، از قبل در منطقه انجام شده بود.[۵۲]

ضمیمه2 گزارش1: پیشینه‏ای از مباحث اجرای عملیات برای تصرف نقاط باقیمانده ارتفاعات حمرین و فوقی از زمان مطرح‌شدن مباحث مربوط به عملیات والفجر مقدماتی (از اواخر دی‌ماه 1361 به‏مدت دو ماه) این موضوع مورد توجه فرماندهان جنگ قرار گرفت و دراین‏باره بحث‌های مفصل و اقدامات اولیه‌ای ازجمله شناسایی منطقه* نیز انجام شد. اما در ادامه مباحث طرح مانور، فرماندهان سپاه با ذکر دلایلی، به‏ویژه باتوجه‏به محدودیت نیرو، تأکید کردند که عرض منطقه عملیات (والفجر مقدماتی) باید محدود به منطقه حدفاصل فکه تا چزابه شود. فرماندهان ارتش نیز با طرح دلایلی، اعلام کردند گشودن جبهه دوم از محور فوقی سبب تجزیه قوای دشمن شده، درنتیجه رسیدن به هدف عملیات (پل غزیله و سپس العماره) تضمین بیشتری خواهد یافت. اما درنهایت به‌دلیل پاره‌ای ملاحظات، ازجمله طولانی‌شدن دوره مباحث طرح مانور؛ محدودیت نیرو برای اجرای عملیات در دو محور عمده؛ هوشیار‌شدن دشمن درباره فعالیت‌های نیروهای ایرانی در منطقه و هم‌زمان با آن تعیین ضرب‌الاجل ازسوی شورای عالی دفاع، امکان اجرای عملیات هم‌زمان از محور فوقی منتفی شد. علاوه‌بر استقرار یگان‌های پدافندی ارتش در ارتفاعات حمرین و فوقی، یگان‌هایی از سپاه شامل لشکر19 فجر؛ لشکر25 کربلا؛ تیپ33 المهدی(عج)؛ تیپ فاطمه‌الزهرا(س) و تیپ امام سجاد(ع) نیز در حدفاصل غرب رودخانه دویرج تا شیار بجلیه مستقر بودند. بنابراین، پس از ناکامی در عملیات والفجر مقدماتی، به‏طور طبیعی منطقه‌ شمال فکه و ارتفاعات حمرین و فوقی مورد توجه قرار گرفت؛ به‏ویژه آنکه علاوه‏بر استقرار یگان‌هایی از ارتش و سپاه در این منطقه، اقدامات اولیه ازجمله چندین مورد شناسایی برای اجرای عملیات در این منطقه انجام شده بود. توجه فرماندهان به این منطقه به‏حدی بود که دو روز پس از پایان عملیات والفجر مقدماتی تعدادی از فرماندهان سپاه (غلامعلی رشید، عزیز جعفری، احمد غلامپور و محمد باقری) از منطقه بازدید کردند و در جلسه‌ای در قرارگاه فجر* غلامعلی رشید گفت که اگر بنا باشد عملیاتی در این منطقه انجام شود، هدف آن «ادامه تصرف ارتفاعات حمرین و ادامه تک برای تصرف ارتفاعات فوقی و تأمین خط رودخانه دویرج** خواهد بود.» بنابراین، با پایان‏یافتن عملیات والفجر مقدماتی، به‌طور منطقی و طبیعی اجرای عملیات در حمرین و فوقی اولویت یافت؛ به‏خصوص که ارتش هم برای اجرای عملیات در این منطقه نظر مثبت و ویژه‌ای داشت. به بیان دیگر، نتیجه‌ (عدم‏الفتح) عملیات والفجر مقدماتی، سبب تسریع در انتخاب زمین منطقه‌ عملیات والفجر1 در سلسله‌جبال حمرین و فوقی شد. بنابراین، باتوجه‏به سوابق امر، زمان زیادی برای انتخاب زمین منطقه‌ عملیات صرف نشد. مأموریت اجرای عملیات در این منطقه را برای اولین‏بار سرهنگ علی صیاد شیرازی*** در 25 بهمن 1361 (4 روز پس از اتمام عملیات والفجر مقدماتی) به فرماندهان قرارگاه‌ها و یگان‌های ارتش و سپاه اعلام کرد.[۵۳] در جلسات بعدی که چند روز پس از آن برگزار شد، فرماندهان ارتش و سپاه درباره موضوعاتی مانند سازمان رزم، آماده‌سازی زمین، شناسایی، تعیین خط حد قرارگاه‌های عملیاتی، جابه‌جایی یگان‌ها، حفاظت منطقه و... تصمیم‌گیری کردند.[۵۴] ارتفاعات حمرین و فوقی بخشی از ارتفاعات مرزی استان ایلام محسوب می‌شوند که قسمت‌هایی از آن در خاک ایران قرار دارد. ارتش عراق پس از شکست در عملیات فتح‌المبین که به استقرار نیروهای خودی در مواضع جدیدی در چند کیلومتری مرز بین‌المللی انجامید، با دراختیارگرفتن ارتفاعات مهم مرزی، علاوه‏بر محفوظ نگاه‏داشتن یک خط پدافندی مطمئن، جاده دهلران را نیز که نزدیک‌ترین معبر وصولی جبهه‌های میانی و جنوبی بود، زیر دید و تیر خود داشت و این اقدام سبب شد عراق مناسب‌ترین خط پدافندی متکی بر عوارض طبیعی را در خاک ایران دراختیار داشته باشد. با اجرای عملیات محرم در 10 آبان 1361، علاوه‏بر ایمن‌شدن جاده دهلران و آزادسازی حدود 300 کیلومتر مربع از اراضی مرزی جمهوری اسلامی، قسمت‌هایی از سلسله‌جبال حمرین تصرف شد و هدف از اجرای عملیات "والفجر1" درواقع تأمین کامل اهداف باقیمانده از فعالیت‌های گذشته و تصرف بخش غربی ارتفاعات حمرین و جبل فوقی بود که خود مقدمه‌ای برای اقدامات بعدی ایران (عبور از پل غزیله و تصرف بصره) به شمار می‌رفت.[۵۵]

ضمیمه‌ گزارش 2: مشروح کمک‌های مردمی اقصی‏نقاط کشور به جبهه‏های جنگ گزارش روزنامه کیهان از کمک‌های ارسالی مردم شهرهای مختلف کشور به جبهه‌های جنگ بدین شرح است: «مردم ارومیه: روستای باری در محال انزل 24 جفت جوراب، 30 عدد شلوار و 4 عدد بلوز؛ پایگاه شهید مهدی امینی 100 جفت جوراب، 82 جفت دستکش، 88 عدد جلیقه، 198 عدد شال‏گردن، 370 عدد کلاه، 13 عدد شلوار، 55 عدد پولیور، 122 بسته نخود و کشمش، 3 دبه مربا و 3 دبه ترشی؛ مسجد موسی‌بن‏جعفر 51 عدد شال‏گردن، 21 عدد کلاه، 94 عدد بلوز، 2 عدد جلیقه، 20 جفت جوراب، 9 جفت دستکش و تعدادی شلوار و اورکت، پتو و روپوش کار؛ مسجد خطیب 68 جفت جوراب، 27 جفت دستکش، 34 عدد شال‏گردن، 75 عدد کلاه، 17 عدد پولیور، 61 عدد جلیقه، 7 کارتن نخود و کشمش، 2 جفت پوتین و یک بسته انواع لباس؛ مسجد بازار باش 4 جفت دستکش، 10 جفت جوراب، 60 عدد کلاه، 40 عدد شال‏گردن؛ مسجد عبدالمحمد 13 عدد پولیور، 36 عدد کلاه، 2 جفت دستکش، 20 جفت جوراب، 12 عدد جلیقه و یک عدد شال‏گردن؛ مسجد علی‌محمد آقا 20 عدد پولیور، 12 عدد شال‏گردن، 52 عدد کلاه، 12 جفت جوراب، دو جفت دستکش؛ روستای قره‌باغ 86 جفت جوراب، 3 جفت دستکش، 2 عدد بلوز و یک عدد شال‏گردن. کارمندان اداره کل کشاورزی و عمران روستایی استان چهارمحال و بختیاری مبلغ 115 هزار و 568 ریال وجه نقد؛ اهالی آق‌بلاغ مبلغ 44 هزار ریال وجه نقد، 3 هزار و 381 کیلوگرم آرد و گندم، 101 کیلو خرما، مقداری نان خشک، لباس گرم، پوتین و پتو؛ اهالی روستای بلداجی 36 هزار و 900 ریال وجه نقد، 1680 کیلوگرم آرد و گندم، مقداری نان خشک، روغن، قند و چند دست رختخواب؛ اهالی سیبک مبلغ 12 هزار ریال وجه نقد، 666 کیلوگرم گندم؛ اهالی روستای نقنه 67 هزار و 760 ریال وجه نقد، 400 کیلوگرم آرد و گندم، یک عدد انگشتری طلا. روستاییان کلارآباد علیا، چارز، چیا، خوشامیان و یالبندان تنکابن 330 صندوق مرکبات، بیش از 5/1 تن برنج، 2 هزار و 500 تخته گونی خالی، 120 تخته حصیر و مقادیر معتنابهی دیگر لوازم ضروری جبهه‌ها؛ مدرسه راهنمایی شهید مطهری خرمشهر 8 هزار و 550 ریال؛ کارکنان و دانش‏آموزان دبستان شهید بهرام زاهدی فرخ‏شهر مبلغ 21 هزار و 410 ریال وجه نقد، 33 قالب صابون، 21 شیشه مربا، مقادیری رب گوجه، آبلیمو، برنج، شکر، قند و چای، سیب‌زمینی، آرد، نان خشک، کشمش؛ نمازگزاران نمازجمعه بروجن 3 هزار و 627 کیلو روغن نباتی، کشمش، 900 کیلو نان خشک، یک هزار کیلو آرد و گندم، 3 کارتن خرما، 300 تخته پتو، 500 دست لباس گرم، 1500 دست لباس زیر، 1400 کیلو انجیر، 40 طاقه شال، 12 جفت جوراب، 2 جفت دستکش؛ روستای قره‌باغ 86 جفت جوراب، 3 جفت دستکش، 2 عدد بلوز و یک عدد شال‏گردن و مبلغ 800,32 ریال وجه نقد. اهدایی دانش‌آموزان و آموزگاران روستای قشلاق حاج عوض از توابع پارس‌آباد مغان مبلغ 600,13 ریال وجه نقد؛ کارکنان آموزش‏وپرورش اهر ارسباران از محل حقوق دی‌ماه خود برای مناطق جنگ‌زده جمعاً مبلغ 629 هزار و 648 ریال وجه نقد، دراین‏رابطه اهالی ایثارگر روستای باویل سفلی از توابع اسکو مقدار 64 بسته نان، 10 کیسه پیاز و مبلغ 600,10 ریال پول نقد؛ اهدایی مدارس شهید مناعی 800,16 ریال، شهید راشدی 100 هزار ریال، شهید دباغ‌چی ‌3700 ریال و مدرسه کندوان مبلغ 10 هزار ریال وجه نقد؛ کلاس نهضت سوادآموزی روستای قزل دیزح مبلغ 14 هزار ریال؛ مدرسه انقلاب اسلامی ایلخچی مبلغ 16 هزار ریال وجه نقد؛ توسط انجمن اسلامی کارکنان دادگستری آذربایجان شرقی 070,224 ریال وجه نقد جهت بازسازی مناطق جنگی؛ ازسوی مردم مسلمان و متعهد روستای بخش بستان‌آباد از توابع تبریز جمعاً مبلغ 4 میلیون ریال وجه نقد، 50 تن گندم و آرد، 35 تن سیب‌زمینی، یک‌ هزار جفت جوراب پشمی دست‏بافت، 100 تخته پتو، 1500 دست لباس گرم و مقادیر زیادی کره، پنیر، عسل، خیارشور و نیز 2500 عدد گونی خالی، توسط کارکنان و دانش‌آموزان راهنمایی و دبیرستان سمیه پارس‌آباد. کاروان کمک‌رسانی طلوع فجر ستاد پشتیبانی جبهه‌های جنگ خراسان اهدایی مردم حزب‌اللهی قوچان، بجنورد و نیشابور شامل 40 دستگاه کمپرسی که حامل 200,67 قوطی آب میوه، کنسرو و کمپوت، 25 هزار عدد گونی خالی، 128 کیسه سیب‌زمینی، 6 هزار کیلو سیب درختی، 5 کیسه زرشک، 60 کیسه پتو و لباس گرم، 16 هزار کیلو قند، 45 کارتن آبلیمو، 850 کیلو حبوبات، 5 هزار عدد نان خشک و 2 عدد تانکر آب ثابت؛ ازسوی مردم همیشه در صحنه شهرستان قمشه اصفهان طی نیمه اول سال جاری تعداد 7035 جلد کلام‌الله مجید، اهدای 119 عدد النگو، 152 حلقه انگشتری، 129 عدد گوشواره، 12 عدد دستبند و توسینه، 8 عدد سکه کامل و ربعی طلا، 11 زنجیر، 38 عدد شمایل و غیره جمعاً به وزن 376 مثقال و 18 نخود به ارزش تقریبی 5 میلیون و 210 هزار ریال؛ مبلغ 36 میلیون و 324 هزار و 742 ریال وجه نقد، 540,16 کیلو قند و شکر و نبات و پولک، 2194 شیشه آبلیمو، 60 شیشه شربت، 999,14 قوطی کنسرو لوبیا و ماهی، 208,14 قوطی کمپوت، 730 [کیلو] خرما، 7 کیلو خاکشیر، 400 بسته چای، 712 کیلو پسته، 3 هزار کیلو انار، 143,12 کیلو پیاز، 7 هزار بسته سیگار، 3209 دست لباس کار، 710 عدد اورکت، 1008 دست لباس گرمکن، 2400 عدد زیرپوش مردانه، 636 جفت جوراب، 1340 جفت پوتین، 500 جفت چکمه لاستیکی، 2050 جفت کفش کتانی، 5015 جفت سرپایی. براساس همین گزارش، دراین‏رابطه اهالی خیر بخش کوهپایه‌ 4 میلیون و 833 هزار و 910 ریال وجه نقد، مقدار 5/14 مثقال طلا و 150 مثقال نقره؛ مردم خیر روستاهای گارماسه و خیرآباد لنجان سفلی جمعاً یک هزار کیلو نان، مبلغ 700,35 ریال وجه نقد و مقادیر قابل‏توجهی مواد خوراکی؛ دانش‌آموزان مدرسه راهنمایی تحصیلی ابن‌سینا ونک از توابع شهرستان سمیرم مبلغ 520,24 ریال وجه نقد؛ مردم منطقه آران بیدگل 400 دست لباس گرم، 1700 عدد صابون، 505 کیلو مواد غذایی، 200 شیشه مربا به‏اضافه مقداری لوازم زندگی؛ دانش‌آموزان و معلمان مدارس شهید صباغ مرندی، دخترانه جشوقان، اسدآبادی ورزنه، راهنمایی چندابه، مدرسه فاطمیه، کوهپایه، ارامنه اسلام‌آباد و مدرسه راهنمایی دخترانه آموزش‏وپرورش کوهپایه جمعاً مبلغ یک میلیون و 3430 هزار ریال وجه نقد؛ اهالی محدوده مسجد جامع اصفهان، مقدار 30 کیلو برنج، 90 کیلو قند و شکر، مقادیری لباس گرم، آبلیمو، روغن و مبلغ 110 هزار ریال وجه نقد؛ کارکنان دادگستری استان اصفهان مبلغ 416,35 ریال و دانش‌آموزان مدارس ناحیه 2 آموزش‏وپرورش اصفهان مبلغ 10 میلیون ریال وجه نقد؛ کارکنان فرمانداری و ستاد بسیج اقتصادی خمینی‌شهر از محل یک روز حقوق خود؛ دانش‌آموزان مدرسه شهید اشرفی اصفهانی ورپشت مبلغ 5340 ریال، 50 کیلو بادام و گردو و مقداری نان خشک توسط اهالی خیر قهدریجان و لنجان سفلی جمعاً مبلغ 50 هزار تومان وجه نقد؛ 50 کارتن نان خشک، 39 کارتن قند و نبات، 10 کیلو چایی و 1200 کیلو ماست؛ توسط مردم ایثارگر و متعهد شهرهای کرمان، سیرجان، زرند، جیرفت، بردسیر، کهنوج، بم، رفسنجان و بافت جمعاً مبلغ 41 میلیون و 869 هزار و 845 ریال وجه نقد. در ادامه اهدای کمک‌های نقدی و غیرنقدی مردم مسلمان استان همدان این‏بار نیز توسط کارکنان اداره دارایی، پست، سازمان تعاون روستایی، سازمان تأمین اجتماعی و اداره ثبت احوال شهرستان ملایر جمعاً مبلغ 272 هزار 994 ریال وجه نقد؛ دانش‌آموزان و کارکنان مدارس راهنمایی فخریه، عصمت، سرگرد، بیات، ابن‌سینا و پروین اعتصامی ملایر و دبستان‌های نمازگاه، کهریز توسک و نیز کارکنان شرکت مخابرات جمعاً مبلغ 104 هزار و 605 ریال وجه نقد، 84 کیلو بیسکویت، 550 کیلو گردو و کشمش، 250 کیلو نان [به جبهه‌های جنگ اهدا شد.]»[۵۶]

پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1361/12/01

  1. سند شماره 018424 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) (رکن3)، 1/12/1361، ص38.
  2. سند شماره 078502 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: 21/1/1362، ص13.
  3. سند شماره 078502 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: 21/1/1362، ص13.
  4. گزیده اسناد عملیات والفجر1، جلد اول، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: طرح عملیاتی شماره 2 کربلای11، ص43.
  5. سند شماره 018424 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص39.
  6. محمد درودیان، خرمشهر تا فاو (سیری در جنگ ایران و عراق)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، چاپ ششم، 1379، ص56.
  7. سند شماره 103953 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: سخنرانی برادر رشید در جمع فرماندهان سپاه 8/12/1361، صص 56 - 54.
  8. سند شماره 018424 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) (رکن3)، 1/12/1361، ص38.
  9. سند شماره 018424 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص39.
  10. روزنامه کیهان، 1/12/1361، ص14.
  11. روزنامه جمهوری اسلامی، 3/12/1361، ص2.
  12. روزنامه جمهوری اسلامی، 2/12/1361، ص4.
  13. سند شماره 078502 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: 21/1/1362، ص13.
  14. روزنامه کیهان، 1/12/1361، ص14.
  15. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 340، 4/12/1361، ص5، ارومیه، خبرگزاری جمهوری اسلامی؛ و- سند شماره 89229 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: خبرنامه اخبار مناطق یازده‌گانه، ارتباطات روابط عمومی ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 81، 9/12/1361، گزارشی از ستاد منطقه11 سپاه.
  16. سند شماره 66581 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش وضعیت روزانه، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 338، 4/12/1361، ص1؛ و- سند شماره 350074 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای، از قرارگاه حمزه سیدالشهدا به فرماندهی نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 110، 2/12/1361، ص3.
  17. سند شماره 350081 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  18. سند شماره 66581 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  19. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 338، 2/12/1361، ص14، کویت، آسوشیتدپرس، 1/12/1361.
  20. سند شماره 66565 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش وضعیت روزانه، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 337، 3/12/1361، ص4.
  21. سند شماره 66564 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش وضعیت روزانه، از سماجا (مرکز فرماندهی) به نزاجا - معاونت عملیات و اطلاعات (مد عملیات)، شماره 336، 2/12/1361، ص6.
  22. روزنامه اطلاعات، 2/12/1361، ص3.
  23. روزنامه کیهان، 2/12/1361، ص2.
  24. همان، صص 1 و 2.
  25. روزنامه کیهان، 1/12/1361، ص3؛ و- روزنامه کیهان، 2/12/1361، ص3.
  26. روزنامه کیهان، 2/12/1361، ص1.
  27. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 338، 2/12/1361، صص 19 و 20، بخش فارسی رادیو بی‌بی‌سی، 1/12/1361.
  28. سند شماره 213684 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه خبرها و نظرها، دفتر مطالعات و پژوهش‌های وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، شماره 376، 3/12/1361، ص2، به نقل از السفیر، چاپ بیروت.
  29. سند شماره 105199 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه واحد اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 241، 4/12/1361، رادیو بی‌بی‌سی.
  30. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 339، 3/12/1361، ص28، تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از رادیو کویت در بخش عربی.
  31. سند شماره 213684 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  32. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 339، 3/12/1361، ص7، بحرین، خبرگزاری رویتر 2/12/1361، به نقل از روزنامه الیوم.
  33. همان، ص6، الجزیره، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  34. سند شماره 213685 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه خبرها و نظرها، دفتر مطالعات و پژوهش‌های وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، شماره 377، 4/12/1361، ص2.
  35. همان.
  36. همان.
  37. روزنامه اطلاعات، 1/12/1361،‌ ص16.
  38. سند شماره 018424 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) (رکن3)، 1/12/1361، ص38.
  39. سند شماره 018424 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص39.
  40. سند شماره 227369 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه رویدادهای هفته، واحد تبلیغات و انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقه10، شماره 1، 11/12/1361، صص 10 و 11، به نقل از هفته‌نامه ژون آفریک.
  41. روزنامه اطلاعات، 4/12/1361، ص12، به نقل از نشریه فرانسوی ژون آفریک.
  42. گزیده اسناد عملیات والفجر1، پیشین، صص 43 - 42.
  43. گزیده اسناد عملیات والفجر1، جلد اول، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: طرح عملیاتی شماره 2 کربلای11، ص43.
  44. سند شماره 213686 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه خبرها و نظرها، دفتر مطالعات و پژوهش‌های وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، شماره 376، 3/12/1361، صص 2 و 3، به نقل از نشریه المستقبل چاپ پاریس.
  45. روزنامه کیهان، 1/12/1361، ص2.
  46. ابوالقاسم حبیبی، دزفول، شوش، اندیمشک در جنگ، (اطلس راهنما - 8)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، 1385، ص105.
  47. محمد درودیان، پیشین، صص 43 - 42.
  48. همان، ص56.
  49. همان، ص55.
  50. سند شماره 060650 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی قائم(عج) (رکن2)، 1/12/1361، صص 240 - 233.
  51. سند شماره 217 /د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم در عملیات والفجر1 (زمان‌زاده)، 23/12/1361 تا 29/12/1391، صص 89 - 88.
  52. سند شماره 219/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم در عملیات والفجر1 (زمان‌زاده)، به نقل از سرهنگ صانعی رابط نیروی زمینی، 7/1/1362 تا 25/1/1362، صص 153 - 152.
  53. سند شماره 162/ د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در عملیات والفجر مقدماتی (رنجبر)، 17/11/1361 تا 6/1/1362، ص277.
  54. سند شماره 103953 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: سخنرانی برادر رشید در جمع فرماندهان سپاه 8/12/1361، صص 56 - 54.
  55. همان، ص55.
  56. محمد درودیان، خرمشهر تا فاو (سیری در جنگ ایران و عراق)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، چاپ ششم، 1379، ص56.