1362.01.17

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1362
1362.01.17
نام‌های دیگر هفده فروردین
تاریخ شمسی 1362.01.17
تاریخ میلادی 6 آوریل 1983
تاریخ قمری 22 جمادی‌الثانی 1403





گزارش - 563

نیروهای مشترک ارتش و سپاه در یک عملیات گشتی رزمی با نفوذ به مواضع دشمن در جبهه‌های جنوب، در اقدامی چریکی وارد مقر یکی از گردان‌های جیش‌الشعبی عراق شدند. در این عملیات 3 تن از نیروهای دشمن کشته شدند. 3 موضع اجتماعی، 2 موضع استقرار تیربار کالیبر50 و 8 موضع تک‏تیراندازان جیش‌الشعبی نیز به آتش کشیده شد.[۱] شهر آبادان دیروز و امروز هدف آتشبارهای ارتش عراق قرار گرفت و درنتیجه 4 منزل مسکونی ویران و 5 منزل نیز دچار آتش‌سوزی شد.[۲]

گزارش - 564

علاوه‏بر اخبار مربوط به کمک‌هایی که روزانه ازطریق کشورهای هم‌جوار وارد عراق می‌شود، امروز نشریه نیوزلتر درباره اقدام دولت انگلیس در فروش تسلیحات به عراق و مجله وهرتکنیک درخصوص فروش اسلحه ازسوی دولت فرانسه به عراق مطالبی را منتشر کرده‌اند. مجله انگلیسی تایمز نیز در نگاهی کلی به چگونگی تأمین تسلیحات دو کشور ایران و عراق پرداخته است. در ادامه کمک‏های تسلیحاتی عربی به عراق منابع نظامی اعلام کردند ظرف امروز و روز گذشته، 188 دستگاه تریلر حامل تانک و زره‌پوش از بندر شعیبه کویت به مقصد عراق بارگیری شده است.[۳] نشریه نیوزلتر درباره اقدام انگلیس به فروش برخی اقلام تسلیحاتی به عراق و توجیه دولت آن کشور دراین‌باره، در مقاله‏ای به نام "مخالفت با فروش تسلیحات نظامی به عراق و اندونزی" نوشته است: «عراق سرگرم مذاکره با سازمان هوانوردی انگلستان است تا کارخانه و امتیاز ساخت هواپیماهای ضربتی و پشتیبانی هاوگ در نزدیکی بغداد را از آن کشور دریافت دارد. این هواپیما به‏خاطر چند مأموریته بودن مشهور است و قابلیت حمل بمب‌، (ازجمله بمب‌های خوشه‏ای که بیشتر برای کشتار انسان‌ها طراحی شده نه تخریب اماکن و ساختمان‌ها ) موشک، راکت توپ‌های هوابه‏زمین و دوربین‌های مراقبت را دارا می‌باشد. خسارات و صدماتی که نهایتاً ایجاد چنین کارخانه‏ای به همراه دارد، غیرقابل‏محاسبه است. عراق از سال 1980 تاکنون، با ایران درحال جنگ است. در سپتامبر آن سال، وزارت خارجه انگلستان اعلام کرد که برای کاهش حضور انگلستان در منطقه تنها با جلوگیری از فروش تسلیحات و لوازم یدکی نظامی می‌توان بر جریان وقایع تأثیر گذاشت تا جنگ مطابق روند عادی خود به پایان برسد. از سوی دیگر، مقاماتی از بخش تضمین اعتبارات صادراتی انگلستان به‏طور مداوم در بغداد به سر می‌برند و سرگرم مذاکره درباره برنامه‌ریزی دوباره برای بدهی‌های تجاری عراق که به دویست میلیون پوند بالغ می‌شود، هستند و این قرارداد میزان این بدهی‌ها را سه هزار میلیون پوند افزایش خواهد داد.»[۴] مجله آلمانی وهرتکنیک نیز درباه اقدام فرانسه در فروش اسلحه به عراق نوشت: «عراق اصلی‌ترین خریدار اسلحه از فرانسه است. این کشور در سال 1981، از فرانسه 5/14 میلیارد فرانک و در سال 1982، بالغ‏بر 13 میلیارد فرانک اسلحه خریداری کرده است و فرانسه هم باتوجه‏به ادامه جنگ، انتظار خرید اسلحه بیشتر توسط عراق را دارد. ... تنها مشکل عراق پرداخت بهای این اسلحه‌ها بود که با افزایش خرید نفت فرانسه از عراق این مشکل تاحدودی حل شده است.»[۵] در همین حال، نشریه انگلیسی تایمز در مقایسه وضعیت کلی منابع تأمین تسلیحاتی دو کشور ایران و عراق، محدودیت‌های ایران را دراین‏زمینه یادآور شده و آورده است: «این جنگ تناقضی قابل‏ملاحظه را در منابع و نحوه جنگیدن ارائه می‌کند. تصور می‌شود عراق تقریباً به‏طور کامل خسارات تجهیزاتی خود را جبران کرده است و این کار به‏طور عمده ازطریق شوروی و کشورهای عضو پیمان ورشو انجام شده است، درحالی‏که ایران دشواری بیشتری در تأمین تدارکات جنگی داشته است. بنابراین درحالی‏که عراق احتمالاً هنوز بیش از 2 هزار دستگاه تانک دارد، تصور می‌شود 1700 دستگاه تانک اولیه ایران به تعداد کمتری کاهش یافته است. تحلیل‌گران غربی تعداد هواپیماهای جنگنده عراقی را درحدود 350 فروند می‌دانند که دوسوم از آنها احتمالاً قابل‏استفاده است، درحالی‏که تعداد هواپیماهای قابل‏استفاده ایران درحدود 80 تا 100 فروند تخمین زده شده است. به‏رغم تمام این اختلافات در تجهیزات، ایران کشوری است که ظرف سال گذشته، به دست‏زدن به تهاجم گرایش داشته است.»[۶]

گزارش - 565

روزنامه اطلاعات در شماره امروز خود درباره اعزام نیروهای فنی و مهندسی برای بازسازی مناطق جنگ‏زده و نیز عزیمت داوطلبان بسیجی به جبهه‏ها نوشت: «گروهی از نیروهای داوطلب از شهرهای دّیر، برازجان، بندر گناوه، یک گروه 30 نفری از مبارکه اصفهان، یک گروه از شهرستان زواره، یاسوج، شهرکرد، محلات، کاشان، کرمان، جیرفت، بناب، اردبیل، خلخال، مشکین‌شهر، پارس‌آباد مغان، بیله‌سوار، آباده (شیراز)، فسا، ممسنی، همچنین 124 فرد داوطلب از صنوف مختلف نجار، جوشکار، راننده، نقشه‌کش، بنا، سرویس‌کار، مکانیک، لوله‌کش، آرایشگر، باطری‏ساز و... برای بازسازی مناطق آزادشده به آن مناطق اعزام شدند. از ساوه نیز یک گروه فنی و خدماتی و یک اکیپ 34 نفره فنی از کارخانه نکاچوب متشکل از راننده لودر و بولدوزر، راننده و مکانیک وسائط سنگین، باطری‏ساز و آهنگر عازم مناطق جنگی شدند. ازطریق ستاد پشتیبانی مناطق جنگی جهاد سازندگی استان مازندران یک گروه راننده به‏همراه قیرپاش، گریدر، لودر، بولدوزر، غلطک، وانت‏بار و یک دستگاه تریلر به مناطق جنگی اعزام شدند. ... همچنین یک اکیپ متشکل از راننده لودر و گریدر ازطرف ستاد پشتیبانی جهاد سازندگی بهشهر، یک گروه 13 نفره از صنوف نانوا، جوشکار، راننده و کارگر ازسوی ستاد پشتیبانی مناطق جنگی زنجان و 29 نفر از نیروهای تخصصی جوشکار، صافکار، باطری‏ساز، بنا و راننده پایه یک ازطریق ستاد پشتیبانی جنگ جهاد سازندگی سمنان و گرمسار و یک گروه 20 نفره از امدادگران هلال‏احمر قم به جبهه‌های غرب و جنوب اعزام شدند.»[۷] روزنامه جمهوری اسلامی نیز در گزارشی به یک نمونه از کمک‌های مردمی به جبهه‌های جنگ اشاره کرد: «کارکنان متعهد شرکت صنعتی جنرال به پشتیبانی از رزمندگان دلیر مانند ماه‌های گذشته یک روز [از] حقوق اسفندماه خود را به مبلغ 142,433,1 ریال و 300,67 ریال به حساب جاری 222 واریز کردند. مجموع مبالغ واریزشده به حساب جاری 222 تا تاریخ 16 فروردین 1362، مبلغ 441,676,41 ریال می‌باشد.»[۸]

گزارش - 566

سی ‏ونهمین جلسه ستاد بازسازی و نوسازی مناطق آسیب‌دیده در جنگ با حضور هاشمی وزیر صنایع، غفوری‏فرد وزیر نیرو، بهزاد نبوی وزیر صنایع سنگین، اعضای ستاد مرکزی بازسازی مناطق جنگ‌زده و نمایندگان تام‌الاختیار وزرای مسئول در امر بازسازی، به ریاست حجت‌الاسلام ناطق نوری تشکیل شد. در این جلسه نمایندگان وزیران و اعضای ستاد گزارش‌هایی از عملکرد خود در سال 1361 را ارائه دادند و درمورد مسائل و مشکلات ستاد بحث و تبادل‏نظر کردند. در پایان این جلسه حجت‌الاسلام ناطق نوری وزیر کشور، درمورد اهداف این ستاد گفت: «هدف از تشکیل این جلسات این است که مسئولان وزارتخانه‌هایی که به‏نحوی در امر بازسازی مناطق آسیب‌دیده از جنگ دخیل می‌باشند، مسائل و مشکلات خود را بدون رعایت تشریفات اداری و نامه‌نگاری‌های مکرر با یکدیگر در میان بگذارند.» وی افزود: «ما باید روح این کلام امام را که می‌فرماید: "دولت ما نباید حکومت کند بلکه [باید] خدمتگزار ملت باشد" بر جامعه حاکم کنیم و به آن جامه عمل بپوشانیم.» وزیر کشور درمورد کمک‌های مردم در امر بازسازی مناطق جنگ‌زده گفت: «مردم بیش از آنچه انتظار می‌رفت به ستاد کمک می‌کنند، به‏طوری‏که تنها در یک نمازجمعه در تبریز نزدیک به50 میلیون ریال به این ستاد کمک شده است.» وی با اظهار امیدواری درمورد اینکه وزرای مسئول در امر بازسازی حداقل هر دو ماه یک بار، در جلسه ستاد بازسازی مناطق جنگ‌زده شرکت کنند، افزود: ما باید در کارهای خیر از یکدیگر سبقت بگیریم و نسبت به پیشرفت‌هایی که دیگران در کارهای خیر دارند، سبقت بگیریم و سعی کنیم در این جهت باهم رقابت داشته باشیم.»[۹]

گزارش - 567

امروز در آذربایجان غربی انفجار مین‏هایی که گرو‏ه‏های مسلح غیرقانونی کار گذاشته بودند، تلفات و خساراتی را به نیروهای خودی وارد آورد. در غرب محمدشاه در 20 کیلومتری جنوب‏شرقی نقده، یک خودرو ژاندارمری به مینی که افراد حزب دمکرات کار گذاشته بودند برخورد کرد و براثر انفجار آن 5 تن از سرنشینان خودرو زخمی شدند. رادیو بغداد* افراد هیز افشین حزب دمکرات را عامل مین‏گذاری معرفی و اعلام کرد: «خودرو حادثه‏دیده تویوتای فرمانده سپاه پاسداران نقده بوده و 8 پاسدار در این حادثه کشته شده‌اند.»[۱۰] در حادثه دیگری یک مین ضدتانک در مسیر سلماس - براسبی منفجر شد و 3 تن از سربازان ژاندارمری شهید و 4 نفر زخمی شدند.[۱۱] در همین منطقه افراد پایگاه هورسین 2 عدد مین کشف و خنثی کردند.[۱۲] در مهاباد نیز یک خودرو حامل غذا روی مین رفت و آسیب دید. در این حادثه هیچ‏کس صدمه‏ای ندید، اما رادیو کردستان متعلق به حزب دمکرات، مدعی شد که در این واقعه 2 پاسدار کشته و 2 نفر دیگر زخمی شده‌اند.[۱۳] یکی از اهالی روستای لشگران در شمال‏غربی سردشت نیز براثر برخورد با مواد منفجره به شهادت رسید.[۱۴] رادیو کردستان همچنین ادعا کرد که افراد این حزب به پادگان تپه پیرانشهر حمله و 8 تن از نیروهای پادگان را زخمی یا شهید کرده‌اند.[۱۵] امروز همچنین یکی از اهالی شهر اشنویه که قبلاً با حزب دمکرات همکاری داشت خود را به سپاه این شهر معرفی و درخواست امان‌نامه کرد. در بانه هم یکی از افراد این حزب خود را به نیروهای سپاه تسلیم کرد.[۱۶]

گزارش - 568

اقدامات تروریستی عناصر ضدانقلاب در کرمان ناکام ماند. تعدادی از افراد وابسته به گروه‏های مسلح غیرقانونی نیز در مشهد و همدان دستگیر شدند. افراد مسلح غیرقانونی در کرمان، در دو مورد سوءقصد، به منزل دادستان سپاه و منزل یک فرد متعهد بمب دست‏ساز پرتاب کردند که هیچ‏کدام از بمب‌ها عمل نکرد.[۱۷] امروز همچنین در مشهد 2 تن از مسئولان سازمان مجاهدین خلق (منافقین) دستگیر شدند. این افراد مسئول تشکیلات سازمان شیروان و چند شهر دیگر بودند. یکی از افراد چریک‌های فدایی خلق هم که مسلح بود و قصد خروج از مرزهای استان خراسان را داشت دستگیر شد.[۱۸] سپاه همدان نیز اعلام کرد که درپی دستگیری مرکزیت تشکیلات کمونیستی راه کارگر شهر همدان، عناصر رده‌های پایین‌تر این سازمان دستگیر شدند.[۱۹]

گزارش - 569

یک هواپیمای نظامی سی130 که با 45 مسافر از تهران عازم شیراز بود، ربوده شد. هواپیماربا که از کارکنان نیروی هوایی و جزء سرنشینان هواپیما بود، با اسلحه خلبان را تهدید و مجبور کرد تا آسمان ایران را به مقصد کویت ترک کند. پس از ممانعت دولت کویت از فرود هواپیما در این کشور، این فرد به خلبان دستور داد تا در فرودگاه ظهران عربستان به زمین بنشیند. رادیو ریاض دراین‏باره به نقل از یکی از مسئولان وزارت دفاع عربستان سعودی، اعلام کرد: «درحدود ساعت 6:20 دقیقه دیشب [چهارشنبه]، یک فروند هواپیمای نظامی ایران ازنوع سی130 که به گفته خلبان، ربوده شده بود، سعی داشته در فرودگاه الظهران فرود آید، ولی هنگامی‏که به آن اجازه فرود داده نشد، به‏دلیل اتمام سوخت به‏طور اضطراری در خارج از باندهای فرودگاه فرود آمده است. این هواپیما حامل تعدادی مسافر ازجمله زنان و کودکان است.»*[۲۰]

گزارش - 570

در پایان سفر هیئت اقتصادی سوری به ایران، تفاهم‌نامه‏ای بین مقامات دو کشور امضا شد که مهم‌ترین موضوع آن صدور 6 میلیون تُن نفت خام از ایران به سوریه در یک سال آینده است، دراین‏خصوص وزرای بازرگانی دو کشور و همچنین وزیر نفت ایران در یک نشست مطبوعاتی مطالبی را بیان کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، وزیر بازرگانی ایران درمورد این تفاهم‌نامه گفت: «این یادداشت تفاهم‌ امضاشده همان محتوای یادداشت تفاهم امضاشده در سال گذشته را دارد که با بررسی‌های دقیق‌تر دو کشور امیدواریم که با کوشش دوجانبه زمینه‌های جدید همکاری را گسترش دهیم.» عسگر اولادی درمورد مبادله کالا بین دو کشور اعلام کرد: «جمهوری اسلامی ایران نفت به سوریه صادر خواهد کرد و از آن کشور جو، عدس، منسوجات و بعضی مواد شیمیایی را خریداری خواهد کرد. ... جمهوری اسلامی ایران درمورد خرید کالا از سوریه هیچ‏گونه محدودیتی ندارد و آنچه احتیاج داشته باشیم از این کشور خریداری خواهیم کرد.» وزیر اقتصاد و بازرگانی سوریه نیز اظهار کرد: «این قرارداد و یادداشت تفاهم درنتیجه مذاکرات و بررسی‌های متخصصان دو کشور به امضا رسیده است. ... [و] هدف از این مذاکرات تقویت و توسعه روابط اقتصادی‌، تجاری، فرهنگی و اجتماعی میان جمهوری عربی سوریه و جمهوری اسلامی ایران است.» سلیم یاسین درمورد نتایج این مذاکرات گفت: «دولت‌های دو کشور خواهان آن هستند که با امضای این یادداشت تفاهم و قرارداد، روابط دو کشور در همه زمینه‌ها همچنان تقویت شود و توسعه یابد.» پس از سخنان وزیر اقتصاد و بازرگانی خارجی سوریه، محمد غرضی وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، گفت: «براساس قراردادی که سال گذشته به امضا رسید، قرار بود جمهوری اسلامی ایران 7/8 میلیون تن نفت خام برای یک سال به سوریه صادر کند و این توافق تا ده سال دیگر قابل‏تمدید است.» غرضی افزود: «براساس قراردادی که روز گذشته امضا شد، ایران در یک سال 6 میلیون تن نفت به آن کشور صادر خواهد کرد که با توافق طرفین 20 درصد کم یا زیاد خواهد شد که از میزان 6 میلیون تن، 5 میلیون آن به‏صورت نقدی و تنها یک میلیون تن آن برای کمک به رزمندگان و برادران سوری در جنگ علیه اسرائیل غاصب است.»[۲۱]

گزارش - 571

میشل عفلق دبیرکل و بنیان‌گذار حزب بعث، امروز به مناسبت سی‏وششمین سالگرد تأسیس این حزب در بغداد سخنرانی کرد. محکوم‏کردن سوریه و لیبی به‏دلیل حمایت از ایران، درخواست از مصر برای بازگشت به جهان عرب، تأکید بر ناسیونالیزم عربی و ادعای تحمیل‏شدن جنگ به عراق ازجمله موضوعات سخنان وی بود. خبرگزاری فرانسه سخنان میشل عفلق را این‏گونه منعکس کرد: «میشل عفلق که ملیت سوری دارد و به عراق پناهنده شده است، در یک سخنرانی در بغداد به مناسبت سی‏وششمین سال ایجاد حزب بعث گفت: رژیم‌های عرب لیبی و سوریه به‏جای عراق از ایران حمایت می‌کنند. وی مردم سوریه را به همبستگی با جنبش‌های ملی‌گرا در کشور دعوت کرد و از آنان خواست تا ریشه‌های فساد را از جای برکنند. عفلق خاطرنشان ساخت که عراق به‏منظور حفظ شخصیت و تمدن اعراب نزدیک به سه سال است که علیه وحشیگری و انحطاط می‌جنگد. ... میشل عفلق پس از درخواست از مصر برای بازگشت به جهان عرب، افزود که همبستگی‏نداشتن اعراب موجب دورشدن مصر، شروع جنگ داخلی در لبنان و اشغال آنجا توسط نیروهای رژیم صهیونیستی، جنگ میان کشورهای عرب افریقا و سرانجام جنگ عراق و ایران شده است.»[۲۲] بخش دیگر سخنان میشل عفلق که رادیو صوت‌الجماهیر آن را نقل کرده به این شرح است: «قدرت جدیدی که عراق به وجود آورده ‌ترس را در دل بنیاد صهیونیستی و هم‌پیمانان استعمارگر آن و نیروهای مخالف ناسیونالیزم عربی و انقلاب جدید آن انداخت و دراین‏بین‌، ترس برخی رژیم‌های کینه‌توز را به خیانت واداشت. وی همچنین گفت که هدف از تحمیل جنگ بر عراق [!] درهم‏کوبیدن این قدرت بود. عراق برای ادامه مبارزات خود نیازی به جنگ نداشت، زیرا عراق مشکل داخلی ندارد که همچون ایران ملت را به‏واسطه جنگ سرگرم سازد. میان رهبری و ملت عراق شکاف و فاصله‏ای نیست، بلکه انسجام و پیوند و علاقه متقابل وجود دارد. رغبت عراق به صلح، رغبتی صادقانه بوده و برخاسته از اصول، منافع و واقعیت آن است.»[۲۳]

گزارش - 572

معاون نخست‌وزیر و وزیر تجارت خارجی بلژیک و هیئت همراه در بغداد با طه یاسین رمضان معاون اول نخست‌وزیر عراق، دیدار کرد. در این ملاقات طه یاسین رمضان ضمن ابراز خرسندی از گسترش همکاری با بلژیک درجهت منافع مشترک دو کشور، به وجود زمینه‌های متعدد و امکانات فراوان برای تحقق این امر اشاره کرد. وی همچنین بر علاقه شدید عراق به برقراری روابط با کشورهای جهان تأکید کرد. معاون نخست‌وزیر بلژیک نیز ضمن اظهار خشنودی کشور متبوع خود از روند همکاری گسترده با عراق، تمایل شرکت‌های بلژیکی به شرکت در اجرای تعدادی از طرح‌های عمرانی عراق را اعلام کرد.[۲۴]

گزارش - 573

خبرگزاری فرانسه از اعطای یک وام 5/30 میلیون دلاری عربستان به عراق خبر داد. به گزارش این خبرگزاری، دولت عراق 5/30 میلیون دلار از بانک توسعه اسلامی، که مقر آن در جده می‌باشد، وام دریافت کرده است. برای پرداخت این وام ازطرف بانک توسعه اسلامی دو قرارداد با عراق منعقد شده است. براساس این قراردادها، بانک مذکور 20 میلیون دلار برای تأمین واردات تولیدات صنعتی به عراق اختصاص خواهد داد. قرارداد دوم به میزان 5/10 میلیون دلار به مصرف خرید تجهیزات یک بیمارستان در عراق می‌رسد.[۲۵]

گزارش - 574

دومین دور جلسه اضطراری سازمان حفاظت از محیط زیست دریایی که قرار بود امروز در کویت تشکیل شود، به‏رغم حضور کوردوز فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل، به فردا موکول شد. خبرگزاری امارات دلیل این امر را «دادن فرصتی بیشتر جهت انجام مشورت میان هیئت‌های نمایندگی کشورها» اعلام کرد.[۲۶] در این فرصت برخی شخصیت‌های تأثیرگذار در این اجلاس، درخصوص تضمین ایمنی کارشناسان نفتی، شرایط ایران برای مهار نشت نفت، توانایی این کشور در مهار فوران نفت و... مطالبی را بیان کردند. روزنامه کیهان دراین‏باره نوشت: «وزیران هشت کشور منطقه خلیج‏فارس جهت مقابله با نشت نفت در آب‌های خلیج‏فارس، گرد هم آمدند. در نخستین دور مذاکرات،* رئوس یک موافقت‌نامه برای تضمین ایمنی کارشناسانی که می‌بایستی برای سرپوش‏گذاشتن بر روی چاه‌ها وارد منطقه جنگی شوند، مورد بررسی قرار گرفت. در این کنفرانس وزیران کویت، بحرین، عمان، قطر، امارات عربی متحده، عربستان سعودی، عراق و ایران شرکت دارند. به گزارش یونایتدپرس، مقام‌های خلیج‏فارس پیش از آغاز مذاکرات در تلاش برای دستیابی به یک آتش‌بس به‏منظور تضمین ایمنی کارشناسان مهارکردن چاه‌ها، به‏طور جداگانه با نمایندگان ایران و عراق ملاقات کردند. وزیر بهداشت کویت نیز تأکید کرد برای تضمین ایمنی کارشناسان، توافق ایران و عراق لازم است. وی یادآور شد در این مذاکرات پیشرفت‌هایی به دست آمده است و اظهار امیدواری کرد درصورتی‏که حسن‏نیت باشد همه مسائل حل خواهد شد. وزیر کویتی تأکید کرد تا زمانی‏که موافقت‌نامه‏ای درباره آلودگی با همکاری تمامی کشورهای منطقه و ازطریق یک طرح صلح‌جویانه به دست نیامده است، اجلاس کویت به کار خود پایان نخواهد داد.»[۲۷] از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، رؤسای هیئت‌های کشورهای عضو کنوانسیون کویت با امیر شیخ‌نشین کویت دیدار کردند. وی در این دیدار با اشاره به مسئله آلودگی محیط زیست خلیج‏فارس گفت: باید به این مسئله ازنظر پاک‌سازی محیط زیست دریایی نگریست و آن را از مسئله جنگ جدا دانست تا هرچه زودتر بتوان در رفع این آلودگی اقدام لازم را انجام داد. این خبرگزاری افزود: «ایران به دبیرکل سازمان ملل اطلاع داد که حاضر است به منظور پایان‏بخشیدن به آلودگی ناشی از نفت خلیج‏فارس با سازمان ملل همکاری کند. به گفته یک سخنگوی سازمان ملل، ایران و عراق برای همکاری خود با این سازمان شرایطی را قائل شده‌اند و قرار است دیه‌گو کوردوز معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی ویژه، با نمایندگان این دو کشور در کویت، راه‌های نیل به یک طرح فنی جهت همکاری لازم و پاک‌سازی خلیج‏فارس را مورد بررسی قرار دهد. کوردوز قرار است در نشست وزرای محیط زیست کشورهای خلیج‏فارس درباره یافتن راه‌حلی برای لایه نفتی که کشورهای حوزه خلیج‏فارس را تهدید می‌کند شرکت کند.» میرزا طاهری معاون نخست‌وزیر و سرپرست سازمان حفاظت محیط زیست نیز که برای شرکت در جلسه اضطراری سازمان حفاظت از محیط زیست دریایی به کویت سفر کرده است، در یک نشست مطبوعاتی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد. وی درمورد آلودگی آب‌های خلیج‏فارس گفت: «رژیم عراق به‏رغم مقررات مندرج در کنوانسیون 1978 کویت، که خود نیز عضو آن است، چاه‌های نفتی نوروز را هدف حمله موشکی قرار داده و باعث آلودگی آب‌های خلیج‏فارس و درنتیجه ایجاد خطر برای کلیه ساکنان منطقه شده است.» وی افزود: «کنوانسیون بایستی ضمانت لازم را برای جلوگیری از نشت نفت به دست آورده و از خطر احتمالی جلوگیری کند.» میرزا طاهری در جواب این سؤال که آیا به کارشناسان اجازه همکاری در جلوگیری از نشت نفت در خلیج‏فارس را می‌دهید، گفت: «ما خود قادر به کنترل نشت نفت هستیم و با استفاده از امکانات خود و کشورهای منطقه قادریم حداکثر تا 20 روز جلو نشت نفت را بگیریم.» وی درمورد امکان استفاده از این مسئله برای برقراری صلح بین ایران و عراق گفت: «مسئله آلودگی آب‌های خلیج‏فارس یک مسئله محیط زیستی است و ربطی به مسئله جنگ ندارد. به‏خاطر اهمیت ویژه این مسئله و خطر احتمالی آن برای مردم مسلمان منطقه، درصدد جلوگیری از این خطر برآمده و شرایط صلح با عراق، همان شرایطی است که مقامات مسئول جمهوری اسلامی به آن اشاره کرده‌اند.»[۲۸] علی شمس اردکانی سفیر ایران در کویت نیز درباره شرایط ایران برای آغاز کار مسدودکردن چاه‌های نفتی و سوءاستفاده عراق از شرایط به‏وجودآمده مطالبی را بیان کرد. به گزارش آسوشیتدپرس: «علی شمس اردکانی‌، قبل از آغاز کار کنفرانس وزرای هشت کشور حوزه خلیج‏فارس به‏منظور رسیدگی به نشت چاه‌های نفتی ایران در جمع خبرنگاران گفت: کشورش کارشناسان را جهت تعمیر چاه‌های نفتی اعزام نمی‌دارد مگر آنکه عراق تضمین کند که آنها را به آتش نمی‌بندد. وی افزود: تمام آنچه عراقی‌ها باید انجام دهند این است که بگویند ما متأسف هستیم و حمله دوم ماه مارس ما یک اقدام اشتباه بوده است.* اردکانی سفیر ایران در کویت ضمن متهم‏کردن عراق به انجام سیاست‏بازی دررابطه‏با وضعیت فوق‌العاده‏ای که تمامی کشورهای منطقه را در معرض خطر قرار داده است، بار دیگر پیشنهادهای این کشور برای آتش‌بس را به نمایندگی از کشورش رد کرد. اردکانی گفت: ما اعزام پرسنل عراقی را به‏همراه کارشناسان دیگر کشورها به حوزه نفتی نوروز تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست دریایی می‌پذیریم.»[۲۹]

گزارش - 575

درپی خبرهای روزگذشته درباره تلاش‌های جدید کویت برای جلب نظر اعضای دائمی شورای امنیت به مسئله جنگ ایران و عراق، رادیو ابوظبی از اجرایی‏شدن این تصمیم کویت خبر داد. این رادیو اعلام کرد: «عبدالعزیز راشد قائم‏مقام وزیر خارجه کویت، به‏منظور دیدار از شوروی و تسلیم ‌نامه‏ای ازجانب امیرکویت به رهبران کرملین درباره روابط دوجانبه و جنگ ایران و عراق، کویت را به‏قصد مسکو ترک کرد. وی پس از دیدار از مسکو برای تسلیم پیام مشابهی به ریگان رهسپار امریکا خواهد شد. همچنین زید الحریش یکی از مسئولان وزارت خارجه کویت نیز عازم چین شد تا نامه‏ای به رهبران این کشور تسلیم کند. همچنین سفیر کویت در لندن نیز که اکنون در کویت به سر می‌برد، رهسپار لندن شد تا پیام مشابهی را تسلیم مقامات انگلیس کند. سفیر کویت در پاریس نیز پیام مشابهی را به رهبران فرانسه تسلیم خواهد کرد.»[۳۰]

گزارش - 576

حسنی مبارک در سفر خود به کره شمالی از مقامات این کشور درخواست کرد ارسال اسلحه به ایران را متوقف کنند. مجله مصری المصور در گزارشی درباره سفر حسنی مبارک به کشورهای خاور دور ازجمله کره شمالی نوشت: «مبارک در کره شمالی از کیم ایل سونگ رئیس‌جمهوری این کشور، خواست تا در سیاست خود مبنی‏بر ارسال اسلحه به ایران، به‏منظور ایجاد جوی برای رسیدن به یک راه‌حل عادلانه به سود طرفین درگیر در جنگ، تجدیدنظر کند. برپایه گزارش‌های رسیده، مقامات کره درحال بررسی درخواست مبارک هستند. رئیس‌جمهوری کره شمالی ضمن موافقت با گفته‌های حسنی مبارک گفت: جنگ ایران و عراق به جنبش عدم‏تعهد لطمه وارد می‌کند. وی آمادگی خود را برای بهبود روابط با عراق اعلام کرد.»[۳۱]

گزارش - 577

روزنامه کریستین ساینس مانیتور در مقاله‏ای به بررسی نقش ترکیه در تأمین نیازهای وارداتی ایران و عراق و منافع اقتصادی این مسئله برای ترکیه پرداخته است. در بخشی از این مقاله آمده است: «برای ترکیه جنگ ایران و عراق منبع درآمد بسیار خوبی است. از آغاز جنگ بین تهران و عراق در سال 1980، کامیون‌ها و جاده‌های ترکیه هرچه بیشتر، در تأمین دو کشور درگیر با واردات ضروری، نقش داشته است و امروز با قطع بسیاری از راه‌های وارداتی، دو کشور برای تأمین نیاز جنگی و حفظ اقتصادی غیرنظامی خود به جاده‌های ترکیه وابسته هستند. ماشین‌های جدید جنگی تانک‌ها نمی‌باشند، بلکه صف‌های طولانی از کامیون‌های بارگیری‏شده می‌باشند که ازطریق ترکیه به ایران و عراق می‌روند.» این روزنامه سپس با اشاره به صدمات وارده به بندرهای دو کشور درگیر می‌نویسد: «حداقل 3 میلیون تن در سال گذشته کالا از مرز ترکیه و عراق عبور کرده است و احتمالاً به میزان مشابه وارد ایران شده است که شامل تراکتور، اتومبیل، لوازم بهداشتی، تنباکو و گندم، لوازم ماشینی و لوازم نساجی بوده است هر دو کشور ایران و عراق به‏وضوح از حمایتی که به‏وسیله ترکیه به دشمن داده می‌شود ناراضی می‌باشند، ولی روابط بازرگانی لطمه‏ای ندیده است. زیرا هریک از دو کشور درگیر آنقدر وابسته است که ریسک دخالت (در روابط ترکیه با کشور دیگر) یا تهدید به تحریم را قبول نمی‌کند. دو کشور عبورومرور را تسریع کردند و موانع مرزی را که قبلاً موجب تأخیر در ارسال محموله‌ها شده بود، کاهش دادند. هزینه حمل‏ونقل 60 تا 100 دلار برای هر تن است و هنوز کامیون‌ها به‏جای قطار اکثر مبادلات را انجام می‌دهند. درآمد ترکیه از مبادلات بازرگانی ترانزیت سالانه به 50 میلیون دلار می‌رسد که شامل هزینه بندر، بار و جاده می‌شوند. این درآمد برای جبران کاهش صادرات ترکیه به اروپا بسیار مهم است. ترکیه خصوصاً برای عراق مهم است، زیرا سوریه در جنگ با حزب بعث سوسیالیست بغداد، عدم توانایی عراق را از دو جنبه افزایش داده است زیرا از یک‏سو راه‌های زمینی عراق، مانند راه مستقیم از بغداد به مدیترانه و خط‏آهن اروپا به بغداد ازطریق آنکارا را مسدود کرده است و از سوی دیگر سوریه لوله اصلی صادراتی نفت عراق را بسته است. این درحالی است که تنها صادرات نفتی عراق ازطریق لوله نفت عراق - ترکیه به بازار می‌رسد. این خط اکنون 000,800 بشکه در روز انتقال می‌دهد که 4/1 مجموع پیش از جنگ و خط حیاتی اقتصاد عراق است.»[۳۲]




پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/01/17

  1. روزنامه اطلاعات‌، 18/1/1362، ص15؛ و- خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 17، 17/1/1362، ص2، اهواز، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 16/1/1362.
  2. روزنامه اطلاعات‌، 18/1/1362، ص15؛ و- خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 17، 17/1/1362، ص2، اهواز، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 16/1/1362.
  3. سند شماره 019126 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‏ای اطلاعاتی‌ فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی در جنوب، شماره 805، از ساعت 18:00 روز 18/1/1362 تا ساعت 18:00 روز 19/1/1362، ص3.
  4. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 18، 18/1/1362، ص3، لندن، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/1/1362، به نقل از نشریه نیوزلتر.
  5. همان، ص4، بن، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/1/1362، به نقل از مجله نظامی وهر تکنیک.
  6. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه‌ی گزارش‌های ویژه، شماره 19، 19/1/1362، ص7، تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 18/1/1362، به نقل از نشریه تایمز چاپ لندن.
  7. روزنامه اطلاعات، 17/1/1362، ص10.
  8. روزنامه جمهوری اسلامی، 23/1/1362، ص آخر.
  9. روزنامه اطلاعات‌، 18/1/1362، ص2.
  10. روزنامه اطلاعات، 17/1/1362، ص10.
  11. سند شماره 357533 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده سلماس به فرمانده قرارگاه حمزه، 17/1/1362، سند تک‏برگی؛ و- سند شماره 357538 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‏ای عملیاتی قرارگاه حمزه سیدالشهدا ارتش جمهوری اسلامی ایران، شماره 234، از ساعت 19:00 روز 17/1/1362 تا ساعت19:00 روز 18/1/1362، سند تک‌برگی.
  12. سند شماره 357538 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  13. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 26، 26/1/1362، ص15، اخبار رادیو کردستان، 24/1/1362، به نقل از ارومیه، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 24/1/1362؛ و- سند شماره 357539 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‏ای عملیاتی قرارگاه حمزه سیدالشهدا ارتش جمهوری اسلامی ایران، شماره 235، از ساعت 19:00 روز 18/1/1362 تا ساعت 19:00 روز 19/1/1362، سند تک‌برگی.
  14. سند شماره 357533 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و- سند شماره 357538 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  15. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 26، 26/1/1362، ص15، اخبار رادیو کردستان، 24/1/1362.
  16. روزنامه جمهوری اسلامی، 18/1/1362، ص2؛ و- سند شماره 357496 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از پایگاه اشنویه (فرماندهی) به قرارگاه حمزه سیدالشهدا (فرماندهی)، 18/2/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 94947 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز 7 اط به ستاد مرکز اط، 17/1/1362، سند تک‌برگی.
  17. سند شماره 64714 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی جمهوری اسلامی به نخست‌وزیری (دفتر اطلاعات و تحقیقات)، 18/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 218080 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: خبرنامه سیاسی و اطلاعاتی واحد اطلاعات و تحقیقات کمیته مرکزی انقلاب اسلامی، شماره 26، 10/2/1362، ص28؛ و- سند شماره 89460 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن هفتگی، دفتر فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 23، 28/1/1362، ص7.
  18. سند شماره 64791 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اخبار هفتگی، از فرماندهی منطقه4 به فرماندهی کل، 22/1/1362، سند تک‌برگی؛ و- سند شماره 103828 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه واحد اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 273، 24/1/1362، ص1.
  19. سند شماره 94947 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز 7 اط به ستاد مرکز اط، 17/1/1362، سند تک‌برگی.
  20. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 19، 19/1/1362، صص 9 و 10، تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 18/1/1362، رادیو ریاض به نقل از رویتر؛ و- سند شماره 232007 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن اطلاعاتی داخلی دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، شماره 204‌، 21/1/1362، ص1؛ و- سند شماره 227380 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اخبار و اطلاعات دفتر فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقه10 (مرکز فرماندهی)، شماره 25، 31/1/1362، ص9؛ و- سند شماره 232006 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن اطلاعاتی داخلی، دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، شماره 203‌، 20/1/1362، صص‌ 2 و 3؛ و- سند شماره 64745 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفنگرام از فرمانده منطقه6 به ستاد مرکزی سپاه، 18/1/1362، سند تک‌برگی.
  21. روزنامه کیهان، 17/1/1362، ص2.
  22. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌ها ویژه، شماره 19، 19/1/1362، صص 3 و 4، منامه، خبرگزاری فرانسه، 18/1/1362.
  23. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 18، 18/1/1362، ص39، رادیو صوت‌الجماهیر، 17/1/1362.
  24. همان، ص41، رادیو صوت‌الجماهیر، 17/1/1362.
  25. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌ها ویژه، شماره 19، 19/1/1362، ص‌27، جده، خبرگزاری فرانسه، 18/1/1362.
  26. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 18، 18/1/1362، صص‌ 22 و 23، کویت، خبرگزاری امارات، 17/1/1362.
  27. روزنامه کیهان، 18/1/1362، ص24.
  28. همان.
  29. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 18، 18/1/1362، ص20، کویت، خبرگزاری آسوشیتدپرس، 17/1/1362.
  30. سند شماره 213708 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: خبرها و نظرها، دفتر مطالعات و پژوهش وزارت خارجه، شماره 395، 18/1/1362، صص 1 و 2.
  31. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 18، 18/1/1362، ص11، قاهره‌، یونایتدپرس، 17/1/1362، مجله مصری المصور.
  32. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌ها ویژه، شماره 19، 19/1/1362، صص‌ 4 و 5، واشنگتن، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 17/1/1362.