1362.05.24
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.05.24 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | بیست و چهار مرداد |
| تاریخ شمسی | 1362.05.24 |
| تاریخ میلادی | 15 اوت 1983 |
| تاریخ قمری | 6 ذیقعده 1403 |
1. با اعلام طرح جذب و سازماندهی نیروهای داوطلب بسیجی تحتعنوان "طرح لبیک یا خمینی" ازطرف سپاه پاسداران، امروز یکی از مسئولان بسیج سپاه در مصاحبه‌ای ضمن اعلام انجام مانوری با نام "آزادی قدس" جزئیات طرح لبیک یا خمینی را نیز تشریح کرد. تاریخچه شکل‌گیری بسیج، اهداف طرح لبیک یا خمینی و چگونگی سازماندهی نیروها در این طرح ازجمله موضوعاتی بود که وی درباره آنها توضیح داد. به گزارش روزنامه اطلاعات، حسین اخوان با اشاره به نحوه شکل‌گیری بسیج مستضعفین سپاه پاسداران گفت: «ارتش بیستمیلیونی که در آذرماه ۱۳۵۸ جهت تداوم انقلاب اسلامی ازطرف امام پیشنهاد شد، در دیماه ۵۹ مسئولیت آن بهعهده سپاه گذاشته شد. واحد بسیج در نظر دارد با استفاده از تجربیاتی که در طول سه سال جنگ کسب شده است با سازماندهی و کدبندی نیروهای مردمی، طرح لبیک یا خمینی را به اجرا درآورد.»
وی درباره طرح لبیک یا خمینی اظهار کرد: این طرح برای فراخوانی سریع و به‌کارگیری دقیق نیروهای بسیج سپاه پاسداران اجرا می‌شود و در آن توان‌های رزمی و غیررزمی افراد، طبقه‌بندی شده و در آینده باتوجه‌به کمیت و کیفیت نیروها از وجود آنان استفاده می‌شود. با اجرای این طرح در مواقع ضروری، با استفاده از رسانه‌های گروهی و رابطان سپاه و برقراری ارتباط سریع، از اتلاف نیروهای انسانی جلوگیری خواهد شد.
اخوان ضمن بیان چگونگی تأمین نیاز جبهه‌ها برحسب تخصص افراد داوطلب بسیجی اضافه کرد: «در طرح لبیک یا خمینی مراحل مقدماتی طرح سازماندهی ارتش بیستمیلیونی (طرح صف) که این نیروها در گردان‌ها، تیپ‌‌ها و لشکرها سازماندهی خواهند شد، تحقق می‌یابد.»
وی از کلیه نیروهایی که تاکنون از هر طریقی اعم از سپاه، بسیج، ارتش، دوران سربازی یا هر ارگان دیگری به جبهه‌ها اعزام شده‌اند خواست که به مراکز از پیش تعیین‌شده مراجعه کرده و فرم‌های مخصوصی را که به همین منظور دراختیار مراکز بسیج قرار گرفته است پر کنند و پس از پرشدن این فرم‌ها تخصص‌های آنها شناسایی خواهد شد و با مشخصکردن یک کد اصلی و دو کد فرعی نوع فعالیت آنها در جبهه‌ها را تعیین می‌شود. اخوان در توضیح بیشتر این طرح خاطرنشان کرد: کدبندی‌ها براساس ۱۴ رشته رزمی و غیررزمی طبقه‌بندی و برای آنان حدود ۴۰۰ وظیفه در نظر گرفته شده است. این کدها روی کارت شناسایی افراد مشخص می‌شود که هنگام فراخوانی نیروها برای شرکت در مانور یا عملیات فقط کد آنان ازطریق رسانه‌ها اعلام خواهد شد و کسانی که این کارت‌ها دراختیارشان قرار می‌گیرد حتماً باید کد اصلی خود را به حافظه بسپارند.[۱]
________________________________________
2. ارتش عراق اعلام کرد که سربازان ۳۴ ساله ذخیره مشغول به خدمت (متولد ۱۹۴۹ - ۱۳۴۸) از ادامه خدمت معاف شدند. معاون مدیر اداره مشمولان عراق این خبر را درحالی اعلام کرد که افراد مذکور حداقل ۱۰ سال از زمان معافیت آنها سپری شده و کمبود نیروی نظامی تصمیم‌گیران عراقی را واداشته بود تا از وجود سربازان حتی بالای ۳۰ سال استفاده کنند. دراینحال وی گفت که معافکردن این افراد از خدمت زیر پرچم در این زمان نشان‌دهنده قدرت و توانایی نیروهای عراق در دفاع از خاک عراق است. وی افزود نظامیانی که معاف شده‌اند مجازند مجدد به کارهای تخصصی و صنفی سابق خود بازگردند.[۲]
________________________________________
3. امروز و روز گذشته نیز شهرهای خرمشهر و آبادان و اطراف این دو شهر هدف آتش توپخانه و خمپاره‌اندازهای ارتش عراق داشت که براثر آن منطقه شلمچه، گمرک شهر، محله کوت‌شیخ و پاسگاه زید بیشتر از سایر مناطق هدف گلوله قرار گرفت و خساراتی به آنها وارد آمد. در گلوله‌باران آبادان ساختمان بهداری و شهربانی، بخشی از یک بیمارستان، یک مطب دکتر، چندین مغازه و ۳ باب منزل مسکونی براثر اصابت گلوله آسیب دیدند و یک خودرو نیز منهدم شد. در این گلوله‌باران‌ها که نسبت به روزهای گذشته شدت بیشتری داشت ۴۶ تن از افراد نظامی و مردم این دو شهر زخمی شدند و ۲ تن به شهادت رسیدند.[۳]
________________________________________
4. حزب دمکرات کردستان عراق (بارزانی‌ها) در نامهای به قرارگاه مالک اشتر درباره عملکرد نیروهای این حزب در مراحل مختلف عملیات والفجر۲، به این قرارگاه گزارش داد. اهم موارد اشارهشده در نامه مذکور عبارت است از: همکاری با نیروهای نظامی ارتش و سپاه در مواردی مثل شناسایی، حمله به نیروهای عراق در پشت خط مقدم، اجرای عملیات مشترک با نیروهای سپاه، اجرای عملیات تخریبی علیه مواضع و خطوط عراق و... در محورها و مراحل مختلف عملیات، تلفات این حزب در طول عملیات و مقابله با نیروهای معارض ایرانی و اتحادیه میهنی کردستان عراق. متن کامل نامه که ازطرف ادریس بارزانی به قرارگاه ارسال شده بدینشرح است: ١. همان‌طوری که اطلاع دارید قبل از عملیات نیروهای ما همراه نیروهای سپاه و ارتش برای شناسایی به منطقه رفته و منطقه عملیات را نظاره کردند. ٢. در شب عملیات، در شرق و غرب جاده حاج‌عمران - رایات، در هر دو محور نیروهای ما بهعنوان راهنما در عملیات با رزمندگان اسلام شرکت کردند و به نحو احسن نقش فعال خود را نشان دادند و این درحالی بود که پیشتر بسیاری از خطوط تلفنی بین سنگرها و قرارگاه فرماندهی عراق را قطع کرده بودند. ٣. در محور چومان مصطفی، نیروی ملازم بابک با نیروهای سپاه در شب عملیات به کوبیدن قرارگاه تیپ٩٨ چومان پرداخته و تعدادی ساختمان را به آتش کشیدند. علاوهبراین، یک آتشبار توپخانه را در هم کوبیده و به یکی از سنگرهای گروهی مشرف بر چومان ضربه وارد آوردند و در هفته اول عملیات دو بار در بین گلاله و چومان بر دشمن حمله بردند. ٤. در محور غرب جاده (اینی ـ مامی‌خلان) نیروی ملازم علی با نیروهای سپاه در شب عملیات به سنگرهای دشمن در اطراف مامی‌خلان - ناوپردان حمله کردند و درگیر نبرد سنگینی شدند، زیرا در پشت ناوپردان در کمین دشمن افتاده بودند. بعدها نیز عملیات‌هایی بدینشرح اجرا کردند: ـ مورخ ١٥/٥/١٣٦٢ پیشمرگان ما به تانک‌ها و تجمعات دشمن در قریه اینی حمله کردند که درنتیجه خسارت سنگینی بر دشمن وارد آمد. ـ شب ١٤ و ١٣/٥/١٣٦٢ پیشمرگان ما مواضع دشمن در اطراف اینی را هدف قرار دادند و علاوه براین تحرکات، با سلاح سبک به تجمع نیروهای دشمن حمله کردند و خسارت قابلتوجهی بر آنها وارد آوردند. ـ ستونی از برادران پیشمرگ به فرماندهی حمید حیدری که در عملیات والفجر شرکت کرده بودند در نبرد با ارتش صهیونیستی صدام موفق شدند ضمن واردآوردن خسارت فراوان بر دشمن، ١٠ نفر از آنان را به اسارت خود درآورند. اسرای مزبور که در بین آنان یک افسر نیز مشاهده می‌شد را در مورخ ٢٠/٥/١٣٦٢ تحویل کمپ اسرای گردان آزادی کرده و رسید دریافت داشتند. ـ در ساعت ١١ شب ٢٢ و ٢١/٥/١٣٦٢، برادران پیشمرگ و نیروهای جمهوری اسلامی مواضع دشمن را در شیخ‌مولانیان بین ناوپردان و گلاله با آر.پی.جی هدف قرار دادند که خسارتهای فراوان جانی و مالی‌ای بر دشمن داشت. ـ مورخ ٢١/٥/١٣٦٢، در نتیجه دیدبانی مشترک برادران پیشمرگ و نیروهای جمهوری اسلامی، سنگرهای دشمن در اینی که دارای انبار مهمات نیز بود منفجر شد و تعدادی خودرو که در آنجا مستقر بودند به آتش کشیده شدند. ـ شب ٥ و ٤/٥/١٣٦٢، نیروی ملازم علی به پایگاه‌های دشمن در گورونی و ولاش حمله کردند که درنتیجه خسارت فراوانی بر دشمن وارد آمد. ـ شب ٢٣ و ٢٢/٥/١٣٦٢، نیروی ملازم علی به سنگر گروهی دشمن در گردتالان که قمهشیخوتمان نام داشت حمله کردند و خسارات قابلتوجهی بر دشمن وارد آوردند. ٥. علاوه بر اجرای عملیاتی که ذکر شد چند بار برای کارهای فوریای که پیش آمد درخواست راهنماهای دیگری شد که تعداد مورد نیاز از نیروهای ما برای این منظور به سپاه و ارتش فرستاده شدند. ٦. نیروهای ما دیدبان را به سر سکران بردند که مسلط بر تمام منطقه و تمام مراکز توپخانه و نفرات دشمن در محور گلاله - ریزانوک می‌باشد، به‌طوری که به نحو احسن توپ‌باران شد و خسارات فراوانی بر دشمن وارد آمد. باتوجه‌به اینکه دیدبان‌ها قادر به مشاهده همه چیز بودند، توانستند توپخانه خودی را بهخوبی راهنمایی کرده و همان‌گونه که مشاهده کردیم مقرهای (پایگاهها)ی دشمن را به نحو احسن مورد هدف قرار دهند. ٧. بارها اتفاق افتاد نیروهایی که با قوای ما بودند برگشتند و بهجای آنان کسی اعزام نشد و ما نیز بهعلت نداشتن تماس مستقیم، با مشکل و سرگردانی مواجه شدیم. ٨. نیروهای ما در اولین شب حمله، بیش از ١٠٠ تن از مجروحان سپاه و ارتش را به پشتجبهه منتقل کردند. ٩. محور ناودشت (دره شهیدان)، نیروهای ما در دو محور، یکی از الوتان و به فرماندهی حسو و دیگری از کهنهلاجان به فرماندهی ملامحمد داخل شدند. یک روز قبل از آغاز عملیات والفجر، کلیه اهداف مورد نظر را تصرف و بر سر جاده شهیدان و دهات منطقه و ارتفاعات مهم تسلط کامل پیدا کردند. یک هفته پیش نیز دشمن با بالگرد، توپخانه، جاش‌های جلال (طالبانی)، کومهله، دمکرات و جیش‌الشعبی حمله خود را علیه نیروهای ما آغاز کردند و در مورخ ۲۲/۵/۱۳۶۲، اقدام به یک حمله گسترده علیه نیروهای ما در بولی، اینزی، لیوژه، کومتان و ارتفاعات بالایان کردند، به‌طوری که نبرد سختی بین آنها درگرفت که اکنون نیز همچنان با شدت ادامه دارد. تاکنون سه بار حملات دشمن در هم کوبیده شده است. بالگرد به‌طور مرتب نیروهای ما را هدف قرار داده و روزبهروز فشار دشمن در این محور افزایش می‌یابد. از ابتدای عملیات والفجر تا تاریخ ۲۴/۵/۱۳۶۲، ۱۸ شهید، ۲ مفقود و حدود ۲۰ مجروح داشته‌ایم و یکی از خواهران نیز که برای رزمندگان نان میپخت در قریه ناونده ازطریق بمباران هوایی به شهادت رسید. ۱۰. در ابتدای عملیات والفجر۲ نیروهای ما شرق محور عملیات را از تهاجم چریکی مزدوران قاسملو، جلال، کومهله و جاش‌های محلی رژیم بعثی محفوظ داشته‌اند.[۴]
________________________________________
5. ساعت ۷ صبح هنگامیکه نیروهای پایگاه روستایی ناناس در محور ارومیه - مهاباد درحال عبور از جاده بهسمت ارومیه بودند به کمین افراد هیز سیمیتکو از حزب دمکرات کردستان ایران برخوردند که در نتیجه آن خودروی حامل نیروهای پایگاه منهدم شد و ۵ نفر شهید و ۲ تن زخمی شدند. یادآوری می‌شود که ۲ نفر از شهدا* عضو سازمان پیشمرگان مسلمان کرد و باهم برادر بودند و ۲ تن دیگر از پسران این خانواده نیز در طول یک سال گذشته به شهادت رسیدند.[۵] از سویی، در جنوب سنندج در محور کامیاران افراد مسلح شورشی به یکی از نیروهای سازمان پیشمرگان مسلمان کرد در حوالی روستای نشور حمله کردند که منجر به شهادت وی شد.[۶] علاوهبراین، در محور مریوان به سنندج، در حوالی دو روستای وتر زمین و نجی بین نیروهای خودی و افراد مسلح شورشی درگیری رخ داد که در نتیجه آن یک نفر از نیروهای خودی و یک تن از افراد گروه مهاجم زخمی شدند.[۷] دراینحال، سپاه پیرانشهر اعلام کرد که در روزهای اخیر نیروهای این سپاه هنگام اجرای عملیات گشت و جوله در روستاهای شرق و جنوبشرقی شهر یک دستگاه خودروی لندرور، یک دستگاه خودروی جیپ شهباز و یک دستگاه موتور سالم لندرور را کشف و ضبط کرده‌اند.[۸] شهربانی کردستان و استانداری آذربایجانغربی نیز از تجمع افراد مسلح شورشی در دو منطقه این استانها خبر دادند. به گزارش شهربانی کردستان، ۵۰ نفر از افراد مسلح حزب دمکرات که اکثر آنها فارسی‌زبان و ۲۰ نفر از آنان نیز دختر می‌باشند در مقری که در شمالغربی کامیاران روستای کولهساره برپا کرده‌اند به سر می‌برند و بخشی از لوازم و مایحتاج خود را بهزور اسلحه از روستائیان اطراف تأمین می‌کنند.[۹] همچنین بنا به گزارش معاونت سیاسی استانداری آذربایجانغربی به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، در شمال سردشت و محور سردشت به مهاباد در روستای گندمان نیروهای مسلح شورشی یک درمانگاه و یک اردوگاه آموزشی مخصوص افراد دایر کرده‌اند. در این گزارش درج شده است که حزب دمکرات کردستان ایران به روستائیان دستور داده است هرچه سریع‌تر محصولات کشاورزی خود را جمع کنند و پس از آن برای شرکت در حملات علیه نیروهای جمهوری اسلامی ایران به حزب دمکرات بپیوندند.[۱۰] از سوی دیگر، افراد سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در بابل ۲ عدد بمب آتش‌زا بهسوی خودروی یکی از نیروهای بسیج این شهر پرتاب کردند که هیچ‌کدام از آنها عمل نکرد. پس از این اقدام افراد سازمان مذکور از محل متواری شدند.[۱۱] بهعلاوه، ۸ تن از افراد سازمان مجاهدین خلق در هفته گذشته در اصفهان دستگیر شدند.[۱۲] در چند روز گذشته نیز ۴ نفر از عناصر سازمان چریک‌های فدایی خلق که فعالیت مسلحانه داشتند به حکم دادگاه انقلاب در گنبد و آمل به اعدام محکوم شدند و حکم درباره آنها به اجرا درآمد.[۱۳] همچنین در اسلام‌آباد غرب، ۳ نفر بهجرم جاسوسی برای عراق، عضویت در گروه‌های مسلح معارض، اخذ سلاح و حقوق از عراق، حمل مواد منفجره، اقدام مسلحانه ، مین‌گذاری در جاده‌ها و به آتش کشیدن خرمن‌های کشاورزان به اعدام محکوم شده بودند که امروز حکم درباره آنها اجرا شد.[۱۴]
________________________________________
6. به مناسبت سالروز تأسیس حزب دمکرات کردستان ایران (۲۵ گلاویژ؛ ۲۵ مردادماه) امروز عبدالرحمان قاسملو دبیرکل این حزب پیامی صادر کرد. وی در این پیام با عقب‌نشینی از اهداف راهبردی نظامی حزب دمکرات که آزادسازی شهرها و بهدستگرفتن قدرت در مناطق و شهرهای آزادشده بود و با پی‌بردن به ضعف‌های نظامی حزب، دستور اجرای عملیات ایذایی از قبیل مین‌گذاری، اجرای عملیات کمین، حمله به پایگاهها و... را به پیشمرگان این حزب ابلاغ کرد. پنج مورد از موارد ابلاغ‌شده قاسملو بدینشرح است: ١. اجرای عملیات کمین در راه‌های تدارکاتی و مواصلاتی دشمن ٢. ایجاد ناامنی چه در روز و چه در شب برای نیروهای نظامی ٣. حمله و ضربه‌زدن به پایگاه‌های دشمن ٤. مین‌گذاری در محورهای مواصلاتی ٥. استفاده از استراقسمع و اجرای دیدبانی برای حفظ هوشیاری و جلوگیری عملیات دشمن وی همچنین اعلام کرد که دودستگی و اختلافنظر در بین نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد و روحیه افراد نظامی بسیار ضعیف است. قاسملو در پایان ابلاغیه خود دستور داد که تشکیلات محلی یک روز خاص را برای دریافت کمک از کارمندان تعیین کنند و در آن روز از کارمندان درخواست وجه شود.[۱۵] دراین حال، یک نشریه داخلی سپاه درباره توان رزمی و وضعیت عملیاتی حزب دمکرات کردستان ایران نوشت: «به‌دنبال ضربات واردشده بر پیکر ضدانقلاب و کاهش توان رزمی آن، اکثر ضربات حزب دمکرات ازطریق عملیات کمین و مین‌گذاری در محورهای فرعی صورت می‌گیرد. دراینرابطه نیز قاسملو در پیامی که به مناسبت سالروز تأسیس این حزب صادر کرد بر این تاکتیک‌های اجرای عملیات کمین و مین‌گذاری اصرار و تأکید کرد به‌طوری که در قسمتی از پیام خود می‌گوید که «بهترین راه ضربه‌زدن به دشمن و مستأصل‌کردن او ایجاد کمین و کارگذاشتن مین در راه‌ها و جاده‌ها است.»[۱۶]
________________________________________
7. امروز میرحسین موسوی نخستوزیر با امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی، دیدار و گفت‌وگو کرد. وی پس از این دیدار در مصاحبه با واحد مرکزی خبر به سؤالات خبرنگار این خبرگزاری درباره بهبود توزیع کالا به‌خصوص نان و برنج، ترمیم کابینه، مانور نظامی امریکا و چگونگی محاکمه صدام حسین بهعنوان آغازگر جنگ - که یکی از شروط اصلی ایران برای برقراری صلح است - پاسخ داد. نخستوزیر درباره موضوعات بحثشده در حضور امام خمینی گفت: «من امروز خدمت امام گزارشی از اوضاع کلی کشور دادم و ضمناً راجع به مسائل مهم دیگری نیز صحبت شد. ازجمله صحبت‌ها درمورد آمادگی برای معرفی وزرای جدید به مجلس شورای اسلامی بود و ضوابطی که برای انتخاب وزرا به کار رفته است. مسئله دوم درارتباطبا وضعیت توزیع در کشور بود و تلاشی که اکنون برای بهبود توزیع کالا دارد صورت می‌گیرد که ان‌شاءالله آن‌طور که ما برداشت می‌کنیم با یاری همه امت حزب‌الله و با همت مسئولینی که درجهت اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی حرکت می‌کنند وضعیت ازنظر توزیع کالا بهتر خواهد شد و مسئله توزیع کالا، در آینده مشکلات کمتری خواهد داشت. الآن هم قدم‌هایی دراینزمینه برداشته شده است. درزمینه نان شرایط پیچیده‌ای بهوجود آمده بود. علی‌رغم آنکه ما گندم داشتیم و خرید خودمان را از خارج صورت داده بودیم، ولی بینظمی در مسئله پخت نان و توزیع آن بود که مردم را کمی ناراحت کرده بود. الآن همان‌طور که امت شهیدپرور ما ناظر هست مسئله تا اندازه زیادی بهبودی حاصل کرده است. [...] مسئله بعدی برنج بود که مدت زیادی بود به مردم سهمیه برنج نرسیده بود و آن‌طوری که من شنیده‌ام از دیروز توزیع برنج شروع شده است و ان‌شاءالله با برنامه‌ای که ریخته شده این کار به‌طور منظم ادامه خواهد داشت و بدون آنکه فشاری بر مردم بیاید بدون ایستادن در صف بتوانند احتیاجات خودشان را برطرف کنند و البته این برنامه کالاهای دیگر را هم در بر خواهد گرفت. تلاش ما بر این است که همه امور درزمینه توزیع، یک بستر طبیعی برای خودش پیدا کند.» از نخستوزیر سؤال شد درخصوص ترمیم کابینه و معرفی وزرای جدید چه زمانی آمادگی برای معرفی این وزرا خواهد بود و چند وزیر تعویض خواهند شد؟ وی پاسخ داد: «این کار خیلی طول نخواهد کشید و طی چند روز آینده وزرای جدید معرفی خواهند شد و تعدادشان نیز اندک است. طبیعتاً ۲ نفر از وزرا استعفا کرده‌اند که جای آنها وزرای جدیدی معرفی خواهند شد.» میرحسین موسوی درباره برگزاری مانور نظامی ستاره درخشان امریکا در منطقه نیز اظهار کرد: «البته این مانور بیشتر خاصیت ایجاد رعب دارد تا خاصیت دیگر. گرچه ملت‌های محروم و مستضعف منطقه باید خودشان را برای مقابله با توطئه‌های رنگارنگ استکبار جهانی و برخورد دراینزمینه آماده کنند. البته بهنظر می‌آید این ترفند بعد از ظهور انقلاب اسلامی و بعد از بروز این نیروی عظیمی که ملت ما از خودش نشان داده است در منطقه خنثی شده است؛ یعنی کسی از هواپیما، مانورها و نیروهای مخصوص ترسی ندارد و ما فکر می‌کنیم این خوف و ترس در میان ملت‌های منطقه کم شده است یا از بین رفته و اصولاً روندی رو به ازبینرفتن دارد، در مجموعه جهان. به همین دلیل این نوع مانورها، عملکردی که ازنظر قدرت‌های استکباری می‌تواند داشته باشد، ازنظر ملت‌های محروم آن عملکرد را ندارد و نمی‌تواند دراینزمینه موفق باشد. منتها اگر با دید دیگری به این مانورها نگاه کنیم امریکا و کشورهای ارتجاعی نوکر امریکا که در این مانور شرکت دارند طبیعتاً برای ایجاد فشار روی کشورهای ضداستکباری منطقه، برای حفظ منافع غرب در منطقه و برای پشتیبانی عمیق درونی از اسرائیل بهعنوان دست‌پرورده استکبار جهانی و از همه مهم‌تر برای دندان نشاندادن به انقلاب اسلامی این مانور را برپا کرده‌اند. اگر ما دامنه مانور را نگاه کنیم که به اقیانوس هند و نزدیکی‌های خلیجفارس می‌رسد این مسئله نشان میدهد که امریکا برای اینکه به دوستان و یاوران و به‌اصطلاح عروسک‌های خودش در منطقه یک اطمینانی در مقابل انقلاب اسلامی ببخشد دست به این مانور زده است. منتها حرفی که ما در منطقه داریم این است که سرنوشت منطقه باید در دست خود ملت‌های منطقه باشد. دوم اینکه حکومت‌های وابسته به قدرت‌های بزرگ را نیروی اتمی و نیروی سرنیزه نمی‌تواند نگه دارد، وقتی ملت‌ها بیدار شدند و پی به نیروی عظیم درون خود بردند طبیعتاً این مانورها جز آگاهی و تحریک نمی‌تواند نتیجه دیگری داشته باشد.» از نخستوزیر سؤال شد در شرایط اعلامشده جمهوری اسلامی ایران برای یک صلح شرافتمندانه، مسئله مجازات صدام مطرح شده است و برداشت‌های گوناگون و مبهم رسانه‌های غربی از آن، این مسئله را به انحراف کشانده، بفرمایید که منظور از مجازات صدام چگونه است؟ نخستوزیر جواب داد: «ما سعی می‌کنیم واژه صلح را به کار نبریم. چون بین ما و رژیم بعثی صلحی نیست. منتها رسانه‌های گروهی جهان کم‌کم به جدیبودن خواست‌های ما پی برده‌اند. به همین دلیل اخیراً شروع کردند به اینکه واژه مجازات صدام جنبه ابهام‌آمیزی دارد. بهنظر ما این پیشرفتی هست درجهت برآوردن آرمان‌هایی که ما از ادامه این جنگ که بر ما تحمیل شده، داشتیم. یعنی کم‌کم جهان دارد احساس می‌کند که تا چه اندازه ملت ما بر سر شرایط خود ایستاده است. منتها راجع به نحوه مجازات و امثال اینها همان‌طور که امام امت فرمودند این چیزی است که عقلای جهان باید درمورد آن تصمیم بگیرند.»[۱۷]
________________________________________
8. آخرین دور گفت‌وگوی علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه کشورمان با مقامات یمن‌جنوبی و امضای یادداشت تفاهم اقتصادی بین ایران و یمن، عزیمت وزیر امور خارجه و هیئت همراه وی از یمن به تانزانیا و آغاز گفت‌وگو با مقامات این کشور موضوع گزارشی است که درپی می‌آید. به گزارش روزنامه اطلاعات، علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران و هیئت همراه در آخرین روز حضور در عدن پایتخت یمن‌جنوبی، امروز با عبدالعزیز الدوالی وزیر امور خارجه این کشور، گفت‌وگو کردند. در گفت‌وگوی دو طرف روابط دوجانبه درزمینه مسائل و رویدادهای مهم منطقه مورد بحث قرار گرفت. در این دیدار ولایتی روابط دو کشور را خوب و محکم توصیف کرد و گفت: «مهم‌ترین عامل اشتراک بین دو ملت، اسلام و وحدت عقیده است و عامل دیگر اینکه هر دو جزء کشورهای جهان سوم و غیرمتعهدها هستیم و مشترکات فرهنگی و تاریخی را نیز باید به این عوامل اضافه کرد.» وزیر امور خارجه سپس ضمن اشاره به قرارداشتن دو کشور در یک منطقه حساس و راهبردی خاطرنشان کرد: «درحالحاضر، بهخاطر حساسیت مسائل منطقه، سفر اخیر ما به منطقه از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا از یک طرف به‌دنبال کمپ دیوید موافقت‌نامه لبنان و اسرائیل به تصویب رسیده که مبارزان لبنانی، فلسطینی و سوری را تحتفشار صهیونیست‌ها قرار داده است، از طرف دیگر، می‌بینیم کشور دوست ما لیبی تحتفشار تهدیدات و تجاوزات امریکا است. از جانب دیگر، مواجه با مانور نظامی امریکا؛ یعنی مانور ستاره درخشان هستیم که هم شما و هم ما و همدیگر کشورهای منطقه را مورد تهدید قرار داده است. از طرف دیگر، همه کشورهایی که به منطقه طمع داشته و قصد بلعیدن ما را دارند از صدام حمایت می‌کنند تا حکومتی را که می‌خواست نقش شاه معدوم را در منطقه بازی کند سرپا نگه دارند.» ولایتی در ادامه به انگیزه‌های تهاجم صدام به خاک ایران و مقابله رزمندگان ما در مقابل این تجاوز پرداخت و بیان کرد: «جنایات اخیر صدام و بمباران گیلانغرب و پرتاب موشک به شهر اندیمشک و کشتار مردم بی‌گناه هیچ راهی جز اینکه صدام به هیچیک از اصول انسانی و بین‌المللی پایبند نیست برای ما باقی نگذاشته است.» وزیر امور خارجه کشورمان همچنین به مسئله فلسطین اشاره کرد و افزود: «حوادثی که طی چند ماه اخیر بر برادران سوری، فلسطینی و لبنانی ما گذشت ثابت کرد که هیچ راهی جز وحدت برپایه ایمان اسلامی و مبارزه قهر‌آمیز علیه رژیم صهیونیستی وجود ندارد و ما فکر می‌کنیم جهت مقابله با این دشمن اسلام احیای جبهه پایداری ضروری است و ایران دراینزمینه حاضر است هرگونه مساعدت و همکاری را بنماید.» وزیر امور خارجه یمن دموکراتیک نیز اظهار کرد: «توطئه‌هایی که در منطقه وجود دارد برای سرکوب قیام ملت‌های انقلابی و محروم می‌باشد و دراینرابطه بزرگ‌ترین دشمن ما و شما در منطقه امپریالیزم، صهیونیزم و ارتجاع منطقه است.» وی اضافه کرد: «درحالحاضر، ادامه روند کمپ دیوید بزرگ‌ترین خطر برای منطقه می‌باشد و اگر ما مشترکاً به مقابله برنخیزیم، این خطر دیواربهدیوار ما خواهد شد و آنچه می‌تواند صهیونیزم را متوقف کند دیواری است که ما در مقابل آن ایجاد کنیم.» در پایان این دیدار یک یادداشت تفاهم اقتصادی بین دو کشور یمن‌جنوبی و ایران به امضا رسید. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، در این یادداشت، دو طرف ضمن تأکید بر روابط دوستانه و تفاهم مشترک بین دو کشور و وحدت مسلمین، آمادگی خود را برای توسعه همکاری‌های اقتصادی، تجارتی و فنی اعلام کردند. ازجمله درمورد فروش دویستوپنجاه هزار تن نفت خام سبک ایران به یمن‌جنوبی در سال ۱۹۸۴ توافق به عمل آمد. در این یادداشت تفاهم همچنین جمهوری دموکراتیک یمن آمادگی خود را برای واردکردن کالاهایی نظیر سیمان، مواد ساختمانی، صابون، لباس، پارچه و مواد غذایی از کشورمان و ایران نیز آمادگی خود را برای خرید ماهی از یمن‌جنوبی اعلام کرد.[۱۸] ولایتی و هیئت همراه پس از ترک عدن بعدازظهر امروز وارد دارالسلام پایتخت تانزانیا شدند و با سلیم احمد سلیم وزیر امور خارجه این کشور، دیدار و گفت‌وگو کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، در این ملاقات که هنردوست معاون وزارت نفت، کاردار ایران در تانزانیا و تنی چند از مقامات وزارت امور خارجه دو کشور حضور داشتند وزیر امور خارجه تانزانیا ضمن اظهار خوشوقتی از سفر هیئت ایرانی به تانزانیا آن را نشانه گسترش روابط دو کشور دانست و گفت: «روابط ایران و تانزانیا در چارچوب پیوندهای دوجانبه و نیز گسترش روابط میان کشورهای جهان سوم و جنبش عدم تعهد طرح‌ریزی شده است. ولایتی نیز در این دیدار پس از تشریح سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبنیبر قطع سلطه ابرقدرت‌ها و رسیدن به استقلال حقیقی، بر کوشش جمهوری اسلامی در یافتن دوستان جدید در کشورهای جهان سوم تأکید و اظهار امیدواری کرد که این سفر آغازگر فصل جدیدی در مناسبات دو کشور باشد. وزیر امور خارجه ایران همچنین با اشاره به حرکت موذیانه‌ای که بهتازگی صهیونیست‌ها در افریقا شروع کرده‌اند و آن اقدام برخی دول افریقایی برای بهرسمیت شناختن رژیم صهیونیستی می‌باشد گفت: «فکر می‌کنم باتوجه‌به نقش ارزنده شما در افریقا می‌توان مانع این حرکت توطئه‌آمیز شد.» وی سپس ضمن تأکید بر ضرورت مقابله با رژیم نژادپرست افریقای جنوبی، آمادگی ایران را برای همکاری با کشورهای افریقایی و به‌خصوص کشورهای خط مقدم جبهه، برای مقابله با رژیم پرتوریا متذکر شد. وزیر امور خارجه تانزانیا نیز با تأکید بر هماهنگی مواضع دو کشور در اکثر موارد اظهار کرد ما با علاقه‌مندی و دقت مسائل ایران را دنبال کرده و از مبارزه شما برای حفظ هویت و استقلال تقدیر می‌کنیم.[۱۹]
________________________________________
9. پس از سفر نژادحسینیان وزیر راهوترابری به چند کشور بلوک شرق که پس از دستگیری سران حزب توده و انحلال این حزب و به تبع آن ایجاد نوعی تنش دیپلماتیک بین ایران و شوروی انجام شد و هدف جمهوری اسلامی از آن توجیه کشورهای عضو بلوک شرق و شاید نشاندادن حُسننیت به شوروی بود، بهتازگی سیدمحمد صدر مدیرکل اداره اروپا و امریکای وزارت امور خارجه، به کشورهای مجارستان، بلغارستان و آلبانی که عضو کشورهای بلوک شرق هستند سفر و با مقامات آنها دیدار و گفت‌وگو کرد. وی پس از بازگشت از این سفر در مصاحبه‌ای اهداف سفر و مذاکرات انجامشده با مقامات این سه کشور را تشریح کرد. سیدمحمد صدر در این مصاحبه ضمن اظهار رضایت از نتایج سفرش این اقدام را گامی درجهت توسعه روابط سیاسی بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای مذکور خواند. مدیرکل اداره اروپا و امریکا، ضمن اشاره به نقش مثبت گروهی از کشورهای بلوک شرق هنگام تحریم اقتصادی ایران ازسوی امریکا و وابستگان آن و اعتقاد وزارت امور خارجه کشورمان به اینکه روابط سیاسی و اقتصادی باید توأم و همگام باشد، گفت: هدف از سفر من و همراهانم به سه کشور بلغارستان، مجارستان و آلبانی تشریح موضع سیاسی جمهوری اسلامی، یعنی سیاست "نه شرقی و نه غربی" برای مقامات این کشورها و تسلیم پیام علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه کشورمان، به وزرای امور خارجه این کشورها بود. وی سپس اضافه کرد ملاقات‌ها و بازدیدها و بحث‌ها به‌طور کلی درمورد مسائل سیاسی و اقتصادی و نیز درباره جنگ تحمیلی بود. دیدار با وزرای امور خارجه سه کشور خیلی نزدیک و صمیمانه بود و آنان آمادگی خود را درمورد سفر به ایران اعلام کردند. سیدمحمد صدر درخصوص سیاست کلی اعلامشده ایران درباره تداوم جنگ تحمیلی در مذاکرات یادشده بیان کرد: ما نظر جمهوری اسلامی درمورد اینکه این جنگ ازسوی امریکا و با هدف نابودی جمهوری اسلامی جوان ایران به ما تحمیل شد را برای مقامات سه کشور مذکور تشریح کردیم و توضیح داده شد که رزمندگان ما می‌کوشند صدام را سر جایش بنشانند و بهگونهای عمل کنند که دیگر هیچ دیکتاتوری در هیچ کجای دنیا به صرف جمع‌آوری مقداری اسلحه به کشور مجاور خود حمله نکند که این حرف‌ها مورد تأیید قرار گرفت.[۲۰]
________________________________________
10. درپی سفر روز گذشته مصطفی سعید وزیر اقتصاد و تجارت خارجی مصر به عراق، امروز قرارداد یک پروتکل همکاری بین مصر و عراق به ارزش ۳۵ میلیون دلار امضا شد. همچنین به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، مقامات دو رژیم تصمیم گرفتند مراکز تجارتی خود در هر دو کشور را که درپی امضای موافقت‌نامه کمپ دیوید میان رژیم مصر و صهیونیست‌ها در سال ۱۹۷۹ و قطع روابط میان دو رژیم بسته شده بود، فعال کنند. علاوهبراین، ضمن بازگشایی یک شعبه بانک رافدین عراقی در خلال ماه جاری در قاهره، دو کشور تصمیم گرفتند دفتر نمایندگی تجارتی مصر در بغداد نیز کارهای خود را از سر گیرد. همچنین اعلام شد که مقامات مصری و عراقی تصمیم دارند دیدارهای خود را در سطوح بالاتر ادامه دهند. دراینحال، وزیر تجارت مصر ضمن اعلام حمایت مجدد رژیم متبوع خود از رژیم صدام خاطرنشان کرد که حسنی مبارک در جنگ علیه ایران به‌طور فعال از بغداد پشتیبانی می‌کند. برپایه این گزارش، مصطفی سعید ایجاد تسهیلات در امر انتقال مهاجران و کارگران مصری به عراق را خاطرنشان کرد.[۲۱] وزیر اقتصاد و تجارت خارجی مصر همچنین عراق را جبهه شرقی و عربی خواند و از مواضع و اقدامات این رژیم در مقابل ایران حمایت کرد. به گزارش خبرگزاری خلیج، وزیر اقتصاد و تجارت خارجی مصر در اظهاراتی که امروز در بغداد منتشر شد گفت: «عراق برای حمایت از جبهه شرقی عربی در مقابل تهاجم پارسیان از دادن جان و مال دریغ نمی‌ورزد.» این مسئول مصری دیدار کنونی‌اش از عراق را نقطه عطف مهمی نهتنها در تاریخ روابط میان مصر و عراق، بلکه برای میهن عربی خواند و بر ازسرگیری روابط دوستانه میان مصر و عراق تأکید کرد. وی نزدیکی میان دو کشور عراق و مصر را نویدی دانست که در وضعیت ازهمپاشیدگی کنونی میهن عربی و تهاجم نیروهای مخالف رخ داد. وزیر اقتصاد و تجارت خارجی مصر افزود در جریان ملاقات با مقامات عراقی درمورد فهرستی از کالاهای گوناگون که میان دو کشور مبادله خواهد شد بهنحویکه صادرات عراق به مصر و صادرات مصر به عراق افزایش یابد، توافق به عمل آمد.[۲۲] یادآوری می‌شود که باوجود اظهارات مقامات دو کشور درباره تجارت و مبادله کالا بین آنها درحقیقت مصر کشور صادرکننده کالا و به‌خصوص انواع تسلیحات مورد نیاز عراق خواهد بود. علاوهبرآن، خروج ارز برای کارگران مصری مشغول به کار در عراق نیز تسهیل خواهد شد.
________________________________________
11. شینتارو آبه وزیر امور خارجه ژاپن، پس از بازگشت از سفر سیزدهروزه خود به چند کشور اروپای شرقی و منطقه غرب آسیا، در یک مصاحبه مطبوعاتی شرکت و درباره دستاوردها و نتایج سفر خود مطالبی اظهار کرد که گفته‌های وی درباره جنگ ایران و عراق مورد توجه بیشتر رسانه‌ها قرار گرفت. رادیو امریکا، خبرگزاری فرانسه و خبرگزاری جمهوری اسلامی دراینخصوص مطالبی را منتشر کرده‌اند که درپی می‌آید. بنا به اعلام رادیو امریکا، آبه درباره اختلافات ایران و عراق، شرایط دو کشور برای ترک مخاصمه و امکان تداوم تلاش ژاپن برای نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌های تهران و بغداد اظهار کرد که «دیدارش از دو کشور متخاصم ایران و عراق تلاشی درجهت میانجیگری میان دو کشور تلقی نمی‌شود، بلکه هدف آن ایجاد جوی مناسب برای پایاندادن به جنگ دو کشور بوده است.» شینتارو آبه اضافه کرد: «توقفش در تهران و بغداد بهمنظور نزدیککردن نظرات دو کشور و پیشگیری از گسترش تشدید این جنگ سیوپنج ماهه انجام شد.» وزیر امور خارجه ژاپن به خبرنگاران گفت: «ایران و عراق از ژاپن دعوت کرده‌اند گفت‌وگوهای دیپلماتیک خود را دراینزمینه ادامه دهد.» و افزود: «چنین اقدامی کاملاً با تلاش‌های ژاپن درجهت ایفای نقشی عمده‌‌تر در امور جهانی مطابقت دارد.»[۲۳] خبرگزاری فرانسه نیز به بخشی از سخنان وزیر امور خارجه ژاپن که به نحوی به امکان میانجیگری ژاپن در جنگ ایران و عراق مربوط می‌شد پرداخت و اعلام کرد: شینتارو آبه وزیر امور خارجه ژاپن، امروز در توکیو گفت: «این کشور اقدام به برقراری مذاکرات سیاسی با ایران و عراق کرده است و هدف از آن ایجاد صلح بین دو کشور می‌باشد.» وزیر امور خارجه ژاپن همچنین ابراز کرد: «هدف اصلی از سفر وی به تهران و بغداد ایجاد یک محیط مناسب برای صلح بین دو کشور که نزدیک به سه سال است با یکدیگر در جنگ می‌باشند، بوده است.» وی ادامه داد: «اگرچه چنین محیطی هنوز فراهم نشده است، ولی ژاپن به تلاش‌های خود دراینجهت ادامه خواهد داد.» آبه تأکید کرد: «مسئله میانجیگری ژاپن بین ایران و عراق بههیچوجه مطرح نمی‌باشد.» خبرگزاری فرانسه سپس اضافه کرد: درعینحال، ناظران معتقدند زمان برای میانجیگری مناسب می‌باشد، ولی ایران بهنظر می‌رسد حاضر به قبول آن نیست. همین ناظران عقیده دارند نقشی که ژاپن می‌تواند ایفا کند توضیح مواضع هریک از دو طرف برای طرف دیگر است که ازاینطریق نکات مثبت در راه آغاز مذاکرات صلح بیشتر مطرح شده و در عوض از تشدید بحران جلوگیری می‌شود.[۲۴] علاوهبراین، نمایندگی خبرگزاری جمهوری اسلامی در توکیو به‌طور کامل‌تری سخنان آبه را بازتاب داد و به نقل قول وی از مذاکرات انجامشده با مقامات ایرانی و عراقی که درباره امکان گسترش جنگ به کشورهای منطقه و تمایل دو کشور برای گفت‌وگو با ژاپن درباره پایاندادن به جنگ بود، اشاره کرد. بخشی از مقاله خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران از گفته‌های شینتارو آبه در این مصاحبه بدینشرح است: شینتارو آبه وزیر امور خارجه ژاپن، در پایان سفر خود به تهران و بغداد درخصوص احتمال توسعه جنگ ایران و عراق و درگیری سایر کشورها در آن ابراز نگرانی کرد. آبه که روز شنبه از یک سفر سیزدهروزه به ۵ کشور اروپایی شرقی و منطقه غرب آسیا به توکیو بازگشت در یک مصاحبه مطبوعاتی با خبرنگاران خارجی اظهار کرد که «من به رهبران هر دو کشور ایران و عراق گفتم که اگر جنگ شدت یابد و منطقه خلیجفارس را به آتش بکشد این جنگ ممکن است جنگ تنها بین دو کشور نباشد.» و اضافه کرد که «در این حالت ممکن است این جنگ به ابعاد بزرگ‌تری توسعه یابد و سایر کشورهای منطقه را درگیر نماید.» وی به‌شدت درباره این موضوع ابراز نگرانی کرد. درمورد نتیجه درخواست صلح ژاپن از دو کشور، آبه ابراز کرد که هم ایران و هم عراق در مقابل درخواست وی برای خاتمهدادن به جنگ بار دیگر مواضع خود را تکرار و در اصل موضع ادامه جنگ را تأیید کردند. وی افزود: «رهبران دو کشور مایل بودند نقطهنظرهای ژاپن را بشنوند.» آبه با تأکید بر اینکه اگر ژاپن بتواند به ایجاد صلح در منطقه کمک کند مایل است برای آن نقشی برعهده گیرد، گفت ژاپن نمی‌خواهد نقش میانجی میان ایران و عراق ایفا کند. دراینحال، وزیر امور خارجه ژاپن تأیید کرد که توکیو علاوهبر نقش اقتصادی عمده‌ای که تاکنون داشته بهتازگی نقش سیاسی خود را نیز گسترش خواهد داد.[۲۵]
________________________________________
- این دو برادر شهید سیدوهاب و سیدرحمان موسوی نام داشتند.
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/05/24
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۵/۵/۶۲، ص ۳.
- ↑ نشریه ویژه خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، شماره ۱۵۰، ۲۶/۵/۶۲، ص ۱۴، بغداد، خبرگزاری عراق، ۲۵/۵/۶۲.
- ↑ سند شماره ۲۸۹۲۵۱، مرکز ... از فرمانداری آبادان به استانداری خوزستان، ۲۳/۵/۶۲؛ و ـ سند شماره ۲۸۶۶۹۹ مرکز ... از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، ۲۳/۵/۶۲؛ و ـ سند شماره ۲۸۹۲۴۸ مرکز ... از فرمانداری آبادان به استانداری خوزستان، ۲۴/۵/۶۲؛ و ـ سند شماره ۲۸۶۶۹۷، مرکز ... از شهربانی استان خوزستان به استانداری خوزستان، ۲۴/۵/۶۲؛ و ـ سند شماره ۲۸۹۳۱۲، مرکز ... از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، ۲۴/۵/۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۱۸۰۷۷، مرکز ... از کمبا۱۱ (حزب دموکرات کردستان عراق) به رکن۳ قرارگاه مالک اشتر.
- ↑ سند شماره ۳۵۶۰۵۴، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد اطلاعات سپاه ارومیه به فرماندهی سپاه ارومیه، ۲۵/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۵۹۵۲، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد ناحیه سپاه کردستان به ستاد منطقه سپاه ۱۱ (قرارگاه حمزه)، ۲۴/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۶۰۳۹، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه حمزه به فرماندهی کل سپاه، ۳۱/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۵۹۳۰، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه پاسداران پیرانشهر به قرارگاه حمزه، ۲۴/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۴۳۳۴۷، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استانداری کردستان، ۲۴/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۶۰۵۷، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از استانداری آذربایجان غربی به قرارگاه حمزه، ۲۴/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۹۵۹۲۷، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی ستاد منطقه ۳ به مرکز فرماندهی کل سپاه، ۲۵/۵/۱۳۶۲، ص۲.
- ↑ سند شماره ۹۵۹۲۷، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی ستاد سپاه منطقه ۳ به مرکز فرماندهی سپاه، ۲۵/۵/۱۳۶۲، ص۶.
- ↑ سند شماره ۹۵۹۲۷، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی ستاد سپاه منطقه ۳ به مرکز فرماندهی کل سپاه، ۲۵/۵/۱۳۶۲، صص ۱ و ۲.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۴/۵/۶۲، ص ۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۵۸۹۶، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه مهاباد به اطلاعات قرارگاه حمزه سپاه، تاریخ؟؟؟.
- ↑ سند شماره ۲۲۷۴۳۳، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، نشریه رویدادها، دفتر سیاسی سپاه، شماره ۶، ۳۱/۵/۱۳۶۲، ص۱۶.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۵/۵/۶۲، ص ۳.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۵/۵/۶۲، ص ۱۴؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی ایران، ۲۵/۵/۶۲، ص ۱۱.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۵/۵/۶۲، ص ۱۴.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۵/۵/۶۲، ص ۳.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۵/۵/۶۲، ص ۱۶.
- ↑ نشریه ویژه خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، شماره ۱۴۹، ۲۵/۵/۶۲، ص ۴، بغداد - خبرگزاری خلیج، ۲۴/۵/۱۳۶۲.
- ↑ نشریه ویژه خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، شماره ۱۴۹، ۲۵/۵/۶۲، ص ۲۳، رادیو امریکا، ۲۴/۵/۶۲.
- ↑ نشریه ویژه خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، شماره ۱۴۹، ۲۵/۵/۶۲، ص ۷.
- ↑ نشریه ویژه خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، شماره ۱۴۹، ۲۵/۵/۶۲، ص ۶، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، توکیو.