1362.06.18
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.06.18 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هجده شهریور |
| تاریخ شمسی | 1362.06.18 |
| تاریخ میلادی | 9 سپتامبر 1983 |
| تاریخ قمری | 1 ذیحجه 1403 |
گزارش - 279
اقدام ارتش عراق به تخلیه تدریجی ارتفاعات محور شمال دهانه شیلر و ازدست‌رفتن فرصت محاصره و انهدام دشمن در این منطقه، همچنان از مسائلی است که مورد توجه فرماندهان قرارگاه مقدم حمزه قرار دارد. دراین‌زمینه طرح و عملیات قرارگاه مقدم حمزه مریوان در تشریح تغییرات خطوط پدافندی دشمن در دو روز گذشته گزارش داد که از تاریخ 16 تا 18 شهریور، دشمن ارتفاعات کانی‌هوم، کورگل (سرکچل) و آسمان‌بین را تخلیه کرده و با استقرار در بلندترین ارتفاعات سورکوه، کیولری و کیوی شیخ‌حسن، گرمک و کخلان، مشغول تحکیم مواضع خود می‌باشد.[۱] گزارش فرمانداری شهرستان بانه، نیز حاکی است امروز نیروهای خودی «در یک حمله به خاک عراق تا منطقه برکچل در خاک عراق را که از مرز حدوداً 10 کیلومتر می‌باشد، به تصرف خویش درآوردند.»[۲] علاوه‌براین، فرماندهان قرارگاه مقدم حمزه* امروز نیز در جلسه‌ای به بررسی تغییرات اخیر خطوط پدافندی نیروهای خودی و دشمن در مناطق مرزی جنوب بانه و آماده‌سازی محور شمالی دهانه شیلر (عملیات والفجر4) پرداختند. در این جلسه احمد کاظمی فرمانده لشکر8 نجف ضمن گلایه از بی‌توجهی به عقب‌نشینی اخیر عراق، گزارشی از سیر ورود لشکر8 نجف به منطقه بانه و تخلیه ارتفاعات شمال دهانه شیلر ارائه داد. وی با اشاره به اینکه لشکرهای 8 نجف و 14 امام حسین(ع) از دو ماه پیش به دستور فرماندهی کل سپاه وارد منطقه دهانه شیلر شده بودند، گفت: بعد از عملیات والفجر2، طرحی دو مرحله‌ای را برای اجرا در این منطقه به فرمانده کل سپاه ارائه دادیم؛ به این شکل که در مرحله اول عملیات خط سورکوه، پنج انگشتان، گله‌گم، آسمان‌بین، تخته‌نادر، سرکچل و برکچل را تأمین کنیم - که الآن دشمن از این مناطق عقب‌نشینی کرده است - و در مرحله دوم با عملیات در ارتفاعات لری و کنگرک و گرمک این ارتفاعات را تأمین و با جناح لشکر14 امام حسین(ع) روی کانی‌مانگا الحاق کنیم، ولی با طرح موافقت نشد. کاظمی در ادامه افزود: نیروهای دشمن در منطقه‌ای که برای مرحله اول پیش‌بینی شده بود، حدود 5000 نفر برآورد شده بودند، علاوه‌براین یک قرارگاه دشمن هم در پشت ارتفاع آسمان‌بین با 200 ایفا قرار داشت که در چند روز اخیر ارتش عراق همه این نیروها را از منطقه عقب کشیده و درحال‌حاضر ظاهراً یک خط تشکیل داده است. فرمانده لشکر8 نجف با ابراز ناراحتی از بی‌توجهی مسئولان به امکان انهدام دشمن در این منطقه اضافه کرد: «واقعاً این نیروها از دستمان در رفتند. اگر به ما می‌گفتند که دو ماه دیگر عملیات می‌شود ما می‌توانستیم یک شب به اینها [حمله]چریکی بکنیم و چهار[صد] و پانصد نفر عراقی را اسیر بگیریم (چون اینها داخل قرارگاه بودند و سنگر اجتماعی داشتند) و یک انهدام خوبی از دشمن بکنیم ... اما کسی به ما توجه نکرد و دشمن هم فرار کرد. درحال‌حاضر ما آمده‌ایم که در منطقه جدید و با تغییرات به‌وجود‌آمده دوباره شناسایی کنیم.»[۳] از سوی دیگر، علاوه‌بر محور شمالی دهانه شیلر در محور جنوبی این منطقه نیز گزارش واحد اطلاعات - عملیات لشکر14 امام حسین(ع) از اقدامات عراق درزمینه جابه‌جایی نیرو، ایجاد و تقویت موانع و احداث کانال حکایت دارد. براساس این گزارش دشمن در تپه‌های اطراف کله‌قندی و دشت صاف جلوی توتمان موانعی ازقبیل سنگر، کانال و سیم‌خاردار ایجاد کرده است. در گزارش مذکور ضمن تجزیه‌وتحلیل اقدامات اخیر دشمن به مواردی نظیر تحکیم و تثبیت مواضع پدافندی، تقویت نیرو، شناسایی هوایی و اجرای آتش توپخانه و بمباران هوایی نیز اشاره شده است.[۴]
گزارش - 280
فرماندهان قرارگاه مقدم حمزه در ادامه پیگیری‌ها برای اجرای عملیات والفجر4 در دهانه شیلر، دیروز و امروز جلسات جداگانه‌ای را برای رسیدگی به مشکلات نیروهای مستقر در محورهای شمالی و جنوبی عملیات (بانه و مریوان) برگزار کردند. امروز نیز جلسه‌ای با حضور نیروهای لشکر19 فجر و لشکر8 نجف برای تعیین چگونگی عملکرد لشکر19 در بانه برگزار شد.* علی رضائیان و احمد کاظمی معتقد بودند که در محور بانه به‌عنوان قسمت شمالی عملیات والفجر4، نیروهای لشکر19 فجر باید تحت امر لشکر8 نجف قرار گیرند. اما معاون لشکر19 فجر عقیده داشت که ما اصل را بر محوری و مستقل عمل‌کردن می‌گذاریم، اگر نتوانستیم، به‌ناچار تحت امر لشکر8 نجف خواهیم رفت. درنهایت مقرر شد که فرماندهی کل سپاه دراین‌خصوص تعیین تکلیف کند.[۵] عصر امروز نیز علی فضلی، سالکی و صالحی به درخواست سرهنگ صیاد شیرازی بیرون از شهر مریوان جلسه‌ای تشکیل دادند. در این جلسه درمورد مشکلات و مسائل موجود ازجمله عدم هماهنگی و همکاری نیروهای ارتش با سپاه و نیروهای پیاده و برخی واحدهای دیگر، به‌ویژه درزمینه فعالیت‌های مهندسی و بهداری بحث و گفت‌وگو شد. در این نشست فرمانده نیروی زمینی ارتش پس از شنیدن گزارش هرکدام از واحدهای ارتش، سپاه و جهاد، به پرسش‌های آنها پاسخ داد.[۶]
گزارش - 281
فرماندهان قرارگاه نجف** در ادامه جلسات روز گذشته خود برای بررسی خط حد یگان‌ها و تعداد قرارگاه‌های تاکتیکی عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان، امروز در نشستی سازمان رزم قرارگاه نجف را تعیین کردند. در نشست امروز نیز همچون روز گذشته ضمن تأکید بر حساسیت تنگه سرتک، همچنان دو نظر درمورد تعداد قرارگاه‌ها برای اجرای عملیات در این منطقه مطرح بود: از یک‌سو عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف از سپاه باتوجه‌به ظرفیت موجود معتقد بود باید با دو قرارگاه یکی در شاخ بمو و شاخ کیله و دیگری از سرتک تا زیمناکوه عمل کرد و از سوی دیگر، سرهنگ جاودانی فرمانده ارتش در قرارگاه نجف عقیده داشت که باید درقالب سه قرارگاه یکی در منطقه بمو، شاخ بمو و شاخ کیله، دیگری کرگمل تا زیمناکوه و درنهایت سرتک به هدایت عملیات والفجر5 پرداخت. پس از بیان استدلال طرفین مقرر گردید کل منطقه عملیاتی والفجر5 با دو قرارگاه عملیاتی هدایت شود و باتوجه‌به وسعت منطقه عملیات قرارگاه شمالی، قرار شد فرمانده لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) در سمت معاونت، فرمانده لشکر27 رسول‌الله(ص) را که به‌عنوان فرمانده قرارگاه تعیین شده است همراهی کند. به‌دنبال تصمیم‌گیری درمورد تعداد قرارگاه‌های تاکتیکی، سازمان رزم و استعداد عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان نیز به این شرح مشخص شد: 1. نجف1 (شاخ بمو و شاخ کیله): لشکر27 محمد رسول‌الله(ص) با 10گردان و لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) با 7 گردان از سپاه و تیپ30 گرگان ارتش با 5 گردان در این محور عمل خواهند کرد. 2. نجف2 (سرتک تا زیمناکوه): لشکر31 عاشورا با 5 گردان از سپاه و تیپ30 گرگان با 3 گردان از ارتش در این محور وارد عمل خواهند شد. 3. احتیاط نجف‌ها:* لشکر5 نصر با 5 گردان و تیپ10 سیدالشهدا(ع) با 3 گردان به‌عنوان احتیاط در نظر گرفته شدند. در این جلسه درمورد توپخانه و پدافند هوایی منطقه توافقاتی نیز به عمل آمد.[۷]
گزارش - 282
در طول هفته اخیر، اعزام نیرو اعم از رزمی و فنی، همچنین ارسال کمک‌های نقدی و جنسی مردم مناطق مختلف کشور به جبهه‌های جنگ همچنان ادامه داشت. شرح اعزام‌ها و کمک‌های مذکور طبق گزارش روزنامه جمهوری اسلامی به‌ترتیب ذیل می‌باشد: شنبه، 12/6/1362 کمک‌های نقدی و مواد غذایی ازسوی اهالی سمیرم و عشایر منطقه؛ وجه نقد، تعدادی گوسفند، خواربار، مواد غذایی و پوشاک از استان ایلام؛ مبالغی وجه نقد، دارو، غلات، تعدادی دام و 2 عدد النگوی نقره از روستاهای شهرستان سرخس؛ وجه نقد، مواد شوینده، لبنیات، مواد غذایی و پوشاک از شهرستان بیرجند؛ مواد غذایی و وجه نقد ازطرف پرسنل شهربانی مشهد.[۸] یکشنبه، 13/6/1362 یک وانت نیسان کالا و مقداری وجه نقد از عباس‌آباد تنکابن؛ تعدادی دام و یک عدد انگشتر طلا ازسوی کشاورزان سکن چشمه سردوردشت از توابع شهرستان قمشه؛ مبلغی وجه نقد ازطرف اهالی روستاهای شهرستان بروجرد.[۹] دوشنبه، 14/6/1362 اعزام گروهی از نیروهای بسیج بندرگز و بسیج کردکوی؛ اعزام گروهی از رزمندگان اعزام مجدد از سمنان؛ اعزام گروهی از نیروهای بسیج گنبد کاوس.[۱۰] سه‌شنبه، 15/6/1362 اعزام گروهی از بسیجیان استان‌های گیلان و مازندران و شهرستان‌های قم، برازجان و قمشه؛ اعزام گروهی از سربازان جمعی قرارگاه اداره وظیفه عمومی ژاندارمری؛[۱۱] اعزام گروهی از جهادگران ستاد پشتیبانی جهاد سازندگی استان چهارمحال و بختیاری؛ تعداد 4 کامیون اجناس مورد نیاز جبهه‌ها، مقداری وجه نقد و 23 قطعه طلا اهدایی شهرها و روستاهای شهرستان کاشان؛ مبالغی وجه نقد، مواد غذایی و شوینده و 3 قطعه طلا ازطرف اهالی روستاهای شهرکرد؛ مقادیری پوشاک و مواد خوراکی و شوینده از ستاد پشتیبانی مناطق جنگی بروجرد؛ مبالغی وجه نقد و خشکبار ازطرف اهالی روستاهای کوار؛ تعدادی جایخی و کلمن و مقادیری مواد خوراکی ازطرف اهالی شهرها و روستاهای شهرستان آشتیان.[۱۲] چهارشنبه، 16/6/1362 اعزام 45 نفر نیروی تدارکاتی و امدادگر ازسوی جمعیت هلال‌احمر کاشان و 3 گروه رزمی و تدارکاتی از این شهرستان؛ وجه نقد و یک حلقه انگشتر طلا ازسوی اهالی عباس‌آباد تنکابن؛ کمک نقدی پرسنل عقیدتی - سیاسی شهربانی اراک؛ مبالغی وجه نقد، تعدادی دام و مواد خوراکی از روستای والگرد قم.[۱۳] پنجشنبه، 17/6/1362 اعزام گروهی از بسیجیان گیلان و مازندران از آمل؛[۱۴] اعزام تعدادی امدادگر از هلال‌احمر نورآباد ممسنی؛ مبالغی وجه نقد و مقادیری پوشاک از شهرستان‌های زنجان و خدابنده؛ 39 کامیون اقلام مورد نیاز جبهه‌ها و مبلغی وجه نقد از شهرستان قزوین؛ مقادیری مواد غذایی و شوینده و کمک نقدی اهدایی اهالی شهرستان فسا. بعدازظهر امروز هم گروهی از بسیجیان مناطق مختلف استان لرستان راهی جبهه‌های جنگ شدند.[۱۵] به گزارش خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی از برازجان، امروز 6 کامیون حامل اقلام مورد نیاز رزمندگان ازسوی ستاد پشتیبانی جبهه‌های جنگ شهرستان دشتستان به جبهه‌ها ارسال شد.[۱۶] نمازگزاران نمازجمعه شهرستان زنجان نیز مبلغی وجه نقد را برای کمک به جبهه‌های جنگ، به ستاد پشتیبانی مناطق جنگی مستقر در جهاد سازندگی زنجان تحویل دادند.[۱۷]
گزارش - 283
به‌دنبال انجام پروازهای شناسایی دیشب هواپیماهای عراقی بر روی مریوان، جنگنده‌های ارتش این کشور امروز با استفاده از بمب‌های خوشه‌ای و آتش‌زا چندین بار مناطق مسکونی و تأسیسات نظامی و اداری مریوان را بمباران کردند که براثر آن تلفات و خسارات زیادی به بار آمد. طبق گزارش گردان ژاندارمری مرزی مریوان، در ساعات 9:15 تا 9:40 و 9:50، 10 و 10:08 صبح امروز، چند فروند هواپیمای عراقی اطراف ژاندارمری مریوان را بمباران کردند که براثر آن تعدادی ساختمان مسکونی تخریب و دچار آتش‌سوزی شد.[۱۸] جنگنده‌های عراقی بار دیگر در ساعت 11:45 اقدام به بمباران مریوان کردند که در این حمله 9 نفر از نیروهای نظامی ازجمله 3 سرباز ژاندارمری، 2 نفر از نیروهای سپاه، یک نفر ارتشی و 3 نفر از افراد شهربانی مجروح شدند.[۱۹] علاوه‌بر این حملات، در ساعات 13:10، 13:20 و 13:30 نیز شهر مریوان هدف بمباران هواپیماهای عراقی قرار گرفت.[۲۰] شهربانی مریوان نیز گزارش داد که از ساعت 9:15 تا 17:30 امروز، بیش از 10 فروند جنگنده عراقی، اکثر مناطق مسکونی، تأسیسات اداری و نظامی و همچنین ارتفاعات شرقی و غربی اطراف مریوان را بمباران کرده‌اند.[۲۱] برخی گزارش‌ها هم حاکی است که هواپیماهای عراقی برای بمباران مناطق مسکونی مریوان، از بمب‌های خوشه‌ای و آتش‌زا نیز استفاده کرده‌اند. در این گزارش‌ها به نبود دفاع قوی و پوشش هوایی نیز اشاره شده است.[۲۲] گردان مرزی مریوان در گزارش امشب خود از تخریب بیش از یک‌هزار واحد مسکونی و آتش‌سوزی در بعضی از آنها براثر بمباران‌های روز جاری خبر داد؛ براساس این گزارش، درپی بمباران‌های امروز، بیمارستان شهر تخریب شد،[۲۳] یک باب مدرسه ویران و چندین دستگاه خودرو نیز منهدم گردید.[۲۴] در گزارش‌ها تعداد مجروحان بمباران امروز مریوان 27 نفر و شهدا 3 نفر ازجمله یک سرباز ژاندارمری، اعلام شده است.[۲۵] خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز در گزارشی از حملات اخیر جنگنده‌های عراقی به مریوان، خاطرنشان ساخت: «طی 10 روز گذشته تقریباً از ساعت 8:30 دقیقه تا 15 مناطق مسکونی و روستاهای اطراف آن به‌طور پراکنده بمباران شده‌اند.»[۲۶] امروز همچنین در ساعت 16:30، هواپیماهای عراقی اطراف پادگان بسطام در سقز را به رگبار بستند.[۲۷]
گزارش - 284
درپی استمرار حملات هوایی عراق به مناطق مسکونی ایران و خسارات و تلفات ناشی‌از آن، سعید رجائی خراسانی نماینده ایران در سازمان ملل، امروز در یادداشتی خطاب به دبیرکل این سازمان، ضمن اشاره به خودداری ایران از مقابله به مثل باوجود توانایی انجام این کار، مسئولیت جامعه بین‌المللی در قبال این اقدامات عراق را یادآور شد.[۲۸] متن نامه وی چنین است: «عطف به نامه‌های مورخ 12 (S/15926)، 17 (S/15932 و Add.1)، 18 (S/15934) و 26 (S/15941) آگوست 1983، درمورد اطلاعات درباره حملات هوایی عراق به غیرنظامیان بی‌گناه ایران در شهرها و روستاهای غرب ایران، بنا به اطلاع دولت متبوعم، به اطلاع می‌رسانم که حملات بیشتری در آن تاریخ رخ داده است و تخریب و انهدام بسیاری را باعث شده است. مناطق مسکونی مریوان در 27 و 30 آگوست [5 و 8 شهریور] بمباران شد که درنتیجه آن 7 غیرنظامی شهید و 20 نفر دیگر مجروح شدند. در 28 آگوست [6 شهریور]، دو جنگنده میراژ عراق با بمباران‌های خوشه‌ای و ناپالم روستای خانقاه (Khanagah) در نزدیکی شهر پاوه را هدف قرار دادند که براثر آن 3 تن از روستائیان کشته و 4 باغ میوه آتش گرفت. شهر مریوان یک بار دیگر در 1 سپتامبر [10 شهریور] بمباران شد که متأسفانه 46 نفر مجروح و بیش از 200 رأس گوسفند متعلق به روستائیان بومی از بین رفت. مریوان برای دومین بار در همان روز با 18 بمب‌افکن روسی و فرانسوی هدف قرار گرفت که درنتیجه آن 50 غیرنظامی شهید شده که برخی از آنها با تیر مستقیم هدف واقع شدند و نیز 200 غیرنظامی مجروح و بیش از 150 خانه، مغازه و مسجد تخریب شدند. حملات هوایی علیه مریوان در 2 سپتامبر [11 شهریور] تکرار شد. این و سایر جنایات عراق مؤید آن است که رژیم بعث عراق در رودررویی با رزمندگان مسلمان در جبهه‌های نبرد ناتوان است و به اقدامات غیرقانونی و ددمنشانه و کشتار ساکنان بی‌گناه متوسل می‌شود. همان‌طورکه شما به‌خوبی آگاه هستید، بسیاری از شهرها و روستاهای عراق ازجمله شهر بندری بصره در بُرد آتش توپخانه ایران قرار دارد و تعهدات اکید ما به قوانین اسلامی و اخلاقی ایجاب کرده است که آن را هدف قرار ندهیم وگرنه شهرهای در تیررس با خاک یکسان می‌شد. دولت جمهوری اسلامی ایران وظیفه خود می‌داند که از مردم مسلمان ایران دربرابر این قبیل تجاوزات شیطانی دفاع نماید و حق خود را در توسل به اقدامات تلافی‌جویانه با هر ابزاری تحت قوانین اسلامی جهت اجرای کامل وظیفه خود، محفوظ نگه می‌دارد. جامعه بین‌المللی باید بار دیگر وظیفه‌اش را درمورد جنایاتی که علیه غیرنظامیان مرتکب می‌شوند به یاد آورد. جمهوری اسلامی ایران اعتقاد خود را متذکر می‌شود که همدستی تاکتیکی این سازمان بین‌المللی با رژیم عراق باعث تداوم جنایات عراق علیه غیرنظامیان ایران می‌گردد.»[۲۹]
گزارش - 285
در ادامه روند پناهندگی مردم و نظامیان عراقی به ایران، در طول هفته اخیر 32 نفر از ساکنان شهرهای مختلف عراق ازجمله 2 سرباز عراقی با عبور از مرز، به جمهوری اسلامی ایران پناهنده شدند. امروز 14 نفر از اهالی عراق ازطریق مرز مریوان وارد ایران شده و در هلال‌احمر سنندج اسکان یافتند.[۳۰] چهارشنبه گذشته (16 شهریور) هم علاوه‌بر 4 تن از اهالی بغداد و اربیل که به ایران پناهنده شدند،[۳۱] 4 نفر از ساکنان کرکوک و یک نفر دیگر از بغداد نیز با عبور از مرز مریوان به ایران پناهنده و در هلال‌احمر سنندج اسکان داده شدند.[۳۲] همچنین روز سه‌شنبه (15 شهریور)، 4 عراقی ازطریق مرز مریوان[۳۳] و 2 نفر از اهالی کرکوک و سلیمانیه با عبور از مرزهای بانه و مریوان به ایران پناهنده شدند، این افراد به‌طور موقت در هلال‌احمر سنندج اسکان یافتند.[۳۴] در روز یکشنبه (13 شهریور) نیز یک فرد غیرنظامی ازطریق یکی از مرزهای غربی وارد ایران شد و تقاضای پناهندگی کرد.[۳۵] شنبه گذشته (12 شهریور)، هم 2 سرباز عراقی از جمهوری اسلامی درخواست پناهندگی کرده بودند.[۳۶]
گزارش - 286
پس از اجرای چندین عملیات پاک‌سازی موفق به‌دست نیروهای خودی در استان‌های کردستان و آذربایجان‌غربی، گروه‌های مسلح غیرقانونی به‌ویژه کومه‌له و دمکرات، برای انجام اقدامات متقابل در روزهای آتی، در مواضع و نقاط تجمع خود تغییراتی داده‌اند. درعین‌حال امروز نیز نیروهای خودی با عناصر وابسته به گروه‌های ضدانقلاب در سردشت، سلماس، مهاباد، ارومیه و سنندج درگیر شدند. به گزارش تیپ3 مهاباد، درپی عملیات موفقیت‌آمیز اخیر نیروهای خودی در منطقه گورک مکری مهاباد، حدود 500 نفر از افراد کومه‌له و حزب دمکرات، با گریز از این منطقه و پیوستن به دیگر عناصر مسلح غیرقانونی مستقر در منطقه مثلث مهاباد - بوکان - کیتکه، در کوه‌های چکش، شیخ‌حیدر، ملک، شاه خرابش و داخل و ارتفاعات اطراف روستاهای منطقه ازجمله ییلاق‌آباد، قزاجه پایین، کهنه‌ده و... مستقر شده‌اند. ظاهراً این افراد قصد دارند در روزهای آینده، به پایگاه‌های نیروهای خودی در شهرستان‌های مهاباد، بوکان و نقده حمله کنند.[۳۷] در ادامه رویارویی نیروهای خودی با عناصر ضدانقلاب، در درگیری شدیدی که امروز در روستای بوبکتان بین نیروهای خودی و عناصر ضدانقلاب درگرفت، 15 نفر از مهاجمان کشته شدند.[۳۸] همچنین نیروهای پایگاه مکریگ سردشت امروز با عوامل مسلح غیرقانونی درگیر شدند و بااینکه مهاجمان 10 گلوله آر.پی.جی به‌سمت قسمت جندالله این پایگاه شلیک کردند، این درگیری پس از دو ساعت بدون هیچ‌گونه تلفات و خساراتی به پایان رسید.[۳۹] در حمله عناصر ضدانقلاب به دو پایگاه سپاه سلماس نیز یک نفر از پیشمرگان مسلمان کُرد زخمی شد. درپی اعزام نیروی کمکی مهاجمان مجبور به فرار شدند.[۴۰] علاوه‌براین پایگاه‌های مسافری و عابدی از گردان مرزی سردشت، پایگاه گلیار از هنگ ژاندارمری مهاباد، پایگاه‌های بردوک و هورسین از گردان مرزی ارومیه، پایگاه‌های پیر، نجف‌آباد و شماره 1 چناره از هنگ ژاندارمری سنندج، در ساعات مختلف روز جاری با افراد مسلح غیرقانونی درگیر بودند که همه این درگیری‌ها بدون تلفات خاتمه یافت.[۴۱] در همین حال، درگیری افراد پایگاه‌های عیسی‌آباد و علی‌آباد از گردان 204 امداد با مهاجمان ضدانقلاب که از حدود ساعت 22 شروع شد تا آخر وقت امشب ادامه یافت.[۴۲] در ادامه تسلیم‌شدن عوامل وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی، امروز 2 نفر از افراد وابسته به حزب دمکرات که یک قبضه سلاح کمری و یک قبضه کلاشینکف به‌همراه داشتند، خود را به سپاه سنندج معرفی کردند.[۴۳] یکی دیگر از اعضای این حزب نیز ضمن تحویل یک قبضه اسلحه ام1، تسلیم نیروهای سپاه میاندوآب شد.[۴۴]
گزارش - 287
رئیس‌جمهور در پایان دومین روز از سفر خود به استان آذربایجان‌شرقی، پس از دیدار با مسئولان و نیروهای لشکری و کشوری و همچنین علما و خانواده‌های شهدای تبریز، به تهران بازگشت. آیت‌الله خامنه‌ای بامداد امروز، با فرماندهان مرکز آموزش‌های پشتیبانی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، مسئولان دایره عقیدتی - سیاسی و دانشجویان دانشکده‌های افسری ارتش در تبریز دیدار کرد. در این دیدار، پس از گزارش جانشین فرمانده مرکز آموزش‌های پشتیبانی نیروی زمینی ارتش راجع به فعالیت‌های این مرکز، رئیس شورای عالی دفاع ضمن اشاره به پیشرفت، روزآمدی، کارایی و مردمی‌بودن ارتش، درمورد لزوم خودکفایی این نیرو در زمینه‌های گوناگون گفت: «ما باید ارتش را به حدی از خودکفایی برسانیم که این ارتش برای همیشه و به‌طور کامل از احتیاج به خارج مصونیت پیدا کند.» دیدار با استاندار، فرمانداران، بخشداران و فرماندهان نظامی و انتظامی استان آذربایجان‌شرقی برنامه دیگرِ صبح امروز رئیس‌جمهور بود. در این دیدار، استاندار آذربایجان‌شرقی گزارشی از وضعیت استان ارائه داد. پس از آن، رئیس‌جمهور در سخنانی، ادارات دولتی را کانال‌های تحقق خواسته‌های دولت خواند و ضمن اشاره به اهمیت توجه به نیروی انسانی و ساختار سازمانی در نهادهای دولتی، ضرورت شناخت نیروهای فعال و شایسته در ادارات و سازمان‌ها و بهره‌گیری بجا از آنها را یادآور شد. آیت‌الله خامنه‌ای خدمت به مردم را فلسفه وجودی مسئولان و کارگزاران دولتی عنوان و بر تأمین نیازهای طبقات محروم تأکید کرد. ظهر امروز، فرماندهان و مسئولان سپاه پاسداران مستقر در قرارگاه حمزه سیدالشهدا به‌اتفاق اعضای شورای عالی فرماندهی سپاه و تیمسار ظهیرنژاد رئیس ستاد مشترک ارتش، با آیت‌الله خامنه‌ای دیدار کردند. در این دیدار پس از گزارش یکی از مسئولان قرارگاه حمزه سیدالشهدا از اقدامات و موفقیت‌های این قرارگاه، رئیس شورای عالی دفاع، سپاه را دارای مأموریت مضاعفی در کردستان دانست و «تلاش هرچه بیشتر قرارگاه حمزه در رفع ستم از مردم محروم مناطق کردنشین» را خواستار شد.[۴۵] آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه سفر خود به استان آذربایجان‌شرقی پیش‌ازظهر امروز، با خانواده‌های شهدای شهرستان تبریز دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیس‌جمهور در سخنانی، «بزرگ شمردن و با عظمت نگه‌داشتن عمل شهیدان و ادامه راه شهیدان» را دو وظیفه اساسی نظام اسلامی برشمرد و حفظ نظام اسلامی را وظیفه شرعی آحاد ملت دانست. بعدازظهر امروز، رئیس‌جمهور در مسجد جامع تبریز، با مدرسین و طلاب مدرسه علوم اسلامی طالبیه دیدار کرد؛ در آغاز این دیدار، حجت‌الاسلام موسوی تبریزی دادستان کل کشور، گزارشی را از وضع حوزه‌های علمیه استان آذربایجان‌شرقی به اطلاع آیت‌الله خامنه‌ای رساند. رئیس‌جمهور نیز با اشاره به اهمیت و نقش مدرسه طالبیه در جریان انقلاب اسلامی، بر احیای این مدرسه و جدیت در پیگیری کار حوزه‌ها تأکید کرد. آیت‌الله خامنه‌ای عصر امروز، با بدرقه رسمی مقامات استان آذربایجان‌شرقی، تبریز را به مقصد تهران ترک کرد. رئیس‌جمهور قبل از عزیمت به‌سمت تهران، نتایج سفر خود را مطلوب و وضعیت تبریز و استان آذربایجان‌شرقی را بسیار خوب ارزیابی کرد.[۴۶]
گزارش - 288
نمازجمعه این هفته تهران به امامت حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی برگزار شد. معرفی تقوا به‌مثابه امتیازی در میدان عمل و معیار ارزش‌گذاری در اسلام، اولویت‌داشتن ولیّ عادل و سپس عدول‌المؤمنین و وثاق‌المؤمنین برای تصدی برخی مشاغل اجتماعی که قید عدالت برای آنها مطرح شده است و صالح‌بودن اکثر کارمندان دولت در نظام جمهوری اسلامی از محورهای اصلی خطبه اول نمازجمعه امروز تهران بود. رئیس مجلس در خطبه دوم تمایزات اسرای ایرانی و عراقی را ناشی‌از راه و طرز فکرشان دانسته و با اشاره به اشتباه امریکایی‌ها و فرانسوی‌ها درمورد مداخله نظامی خشونت‌بار در لبنان، روی آوردن به خشونت را اشتباهی ذکر کرد که علاوه‌بر سازمان مجاهدین خلق (منافقین) سردمداران عراق نیز با بمباران مناطق مسکونی ایران و به‌ویژه شهر کردنشین مریوان، مرتکب شده‌اند. رئیس مجلس در ابتدای خطبه دوم به رویدادهای اخیر جنگ عراق با ایران و وقایع لبنان پرداخت. وی در بخشی از سخنان خود گفت: اشتباه شاه و امریکا این بود که فکر می‌کردند اِعمال خشونت می‌تواند فطرت الهی و مقاومت انسان‌ها را در هم بشکند. سخنگوی شورای عالی دفاع در ادامه به تمایزات اسرای ایرانی و عراقی اشاره کرد: «این بچه‌های ما که در عراق هستند، آنجا سراغشان می‌روند و با آنها مصاحبه می‌کنند و می‌گویند شما چه می‌خواهید؟ می‌گویند: اگر از اینجا آزاد بشویم دوباره به جبهه می‌رویم. و اسرای عراقی که اینجا هستند وقتی یک بار من در حرف‌هایم اینجا گفته بودم که اسرای عراقی را در مقابل آزادی شش هفت هزار اسیری که داریم آزاد می‌کنیم، چندتا طومار از اردوگاه‌ها برای من فرستادند و از من گله کردند؛ شما چطور می‌خواهید ما را آزاد بکنید برویم عراق! ما را آزاد بکنید بیاییم در میدان با شما بجنگیم؟ ما با این حکومت عراق، عراق برو نیستیم! و این تفاوت این اسیر با آن اسیر است. ... این تفاوت به‌خاطر آن راهی است که انتخاب کرده‌اند و فکری که دارند، حقی که دارند، رویش اقدام می‌کنند.» وی درمورد قضیه لبنان و دخالت نیروهای امریکایی و فرانسوی نیز گفت: «اشتباه امریکایی‌ها و فرانسوی‌ها در لبنان، این بود که وارد عمل شدند و خدا کند که این اشتباه خود را ادامه دهند؛ یعنی اگر سرباز امریکایی در مقابل مؤمن موحد قرار بگیرد، هیچ چیزی برای مؤمن شیرین‌تر از جنگیدن با آنها نیست. ... لبنان به معرکه حق و باطل تبدیل شده است و امروز از سراسر دنیا افرادی جذب لبنان می‌شوند که می‌خواهند برای خدا بجنگند و بنابراین امریکا در لبنان همان اشتباهی را مرتکب می‌شود که در ایران مرتکب شد.» رئیس مجلس در بخش دیگری از خطبه دوم با اشاره ضمنی به پخش مناظرات شماری از اعضای سازمان مجاهدین خلق (منافقین) از تلویزیون، اشتباه این سازمان را روی آوردن به خشونت دانست و با اشاره به ترورهایی که منافقین انجام داده‌اند و اظهار ندامت بعضی اعضای این گروه، از مسئولان خواست «سعی کنند یک بار دیگر (اگرچه ممکن است آزادی بعضی از آنها خسارت داشته باشد) یک مهلتی به اینها داده شود که اینها بیایند و ان‌شاء‌الله خودشان را اصلاح بکنند، البته درصورتی‌که اطمینان حاصل بشود که دوباره به فساد کشیده نشوند.» سخنگوی شورای عالی دفاع به بمباران مناطق مسکونی ایران توسط هواپیماهای عراقی پرداخت و سردمداران عراق را نیز گرفتار اشتباه توسل به خشونت دانست: «همین دیشب، همین امروز صبح (شب جمعه و صبح جمعه) هواپیماهای عراقی، بر سر مردم مریوان، این شهر کردنشین که تا دیروز صدام به‌عنوان حامی کردها، در آنجا شعار می‌داد ... بمب‌های خوشه‌ای ریختند و یک عده از مردم را شهید کردند. شهری که دو سه بار دیگر بمباران شده است. صدام خیال می‌کند از این راه می‌تواند نیروهای ما را از جنگ منصرف بکند؛ هزار بار امتحان کرده، در خرمشهر، در قصرشیرین، در هویزه، در دزفول، در اندیمشک، در پلدختر، در همدان، در خرم‌آباد، در همه‌جا امتحان کرده و نتیجه معکوس گرفته است. ... این حزب عفلقی هر روزی که می‌گذرد جرایم خودش را زیادتر و کینه مقدس مردم ما را بیشتر می‌کند و ما را جدی‌تر و قائم‌تر به این می‌کند که این سرطان نمی‌تواند در این منطقه بماند.» هاشمی رفسنجانی در پایان خطبه دوم، پس از اشاره به نقشه ناکام منافقین برای بدنام کردن مرحوم آیت‌الله طالقانی خاطرنشان کرد که آیت‌الله طالقانی با این سازمان قطع رابطه کرده و آنان را محکوم کرده بود. رئیس مجلس با قرائت خطبه‌ای کوتاه به زبان عربی درمورد حوادث جاری لبنان سخنان خود را به پایان رساند.[۴۷]
گزارش - 289
سفر وزیر امور خارجه بنین به ایران با امضای بیانیه‌ای مشترک بین دو کشور به پایان رسید. وزیر صنایع سبک بلغارستان نیز امروز وارد تهران شد. در پایان سفر سه‌روزه وزیر امور خارجه بنین به ایران و پس از گفت‌وگوهای وی با مقامات بلندپایه ایرانی بیانیه مشترکی میان دو کشور به امضا رسید. تیامیا اجیباده بعدازظهر امروز با بدرقه رسمی علی‌اکبر ولایتی ایران را ترک کرد. وی هنگام ترک ایران، ضمن ثمربخش خواندن سفر خود، دو کشور را دارای دیدگاه‌های اصولی و اهداف مشترک خواند و بر همکاری وسیع دوجانبه در زمینه‌های گوناگون تأکید کرد. وزیر امور خارجه ایران نیز با بیان اینکه این سفر اولین تماس رسمی دو کشور بود، بر جایگاه کشور بنین در منطقه حساس غرب افریقا تأکید کرد و با اشاره به خط مشی ایران برای توسعه روابط با کشورهای افریقایی، ابراز امیدواری کرد که روابط ایران و بنین، هرچه بیشتر گسترش یابد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، وزیر امور خارجه بنین از ولایتی برای دیدار از کشور متبوع خود دعوت کرد.[۴۸] بعدازظهر امروز، رومن سربزوف وزیر صنایع سبک بلغارستان، در رأس هیئتی، به‌منظور مذاکره با مسئولان بخش صنعتی ایران و بازدید از نهمین نمایشگاه بین‌المللی تهران با استقبال سیدمصطفی هاشمی‌طبا وزیر صنایع، وارد ایران شد.[۴۹] این نمایشگاه قرار است از فردا 19 شهریور تا 30 شهریور با حضور بیش‌از 30 کشور خارجی برگزار شود.[۵۰]
گزارش - 290
به‌دنبال دیدارهای اخیر عصمت کتانی قائم‌مقام وزارت امور خارجه عراق، با چند مقام بلندپایه امریکایی در واشنگتن و استقبال گرمی که از وی به عمل آمد، امروز آلن روبرگ سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا درخصوص گزارش‌هایی مبنی‌بر موضع‌گیری ایالات متحده به نفع عراق در جنگ با ایران، اظهار کرد: «ما به‌سوی هیچ‌یک از طرفین متمایل نشده‌ایم، استقلال و تمامیت ارضی هر دو کشور به ثبات منطقه کمک می‌کند.» خبرگزاری کویت با اعلام این خبر آورده است: «مراسم استقبال از کتانی در وزارت خارجه [امریکا] با فرش تشریفات قرمزرنگ صورت گرفت و وی با تمام مسئولین درجه‌یک دولتی و اعضای کنگره ملاقات کرد؛ چیزی‌که از زمان جنگ 1967، زمانی‌که روابط بین دو کشور قطع شد، درمورد یک مسئول رسمی عراق سابقه نداشته است.» سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا ضمن اشاره به خطرهای ادامه جنگ ایران و عراق و اجتناب کشور متبوعش از انجام اقداماتی که به طولانی‌شدن یا شدت جنگ منجر شود، گفت: «ما به تشویق دیگر کشورها در اتخاذ موضعی مشابه ادامه می‌دهیم.»[۵۱]
گزارش - 291
پس از اجرای عملیات والفجر2 در جبهه شمالی و فعالیت‌های قیاده موقت (بارزانی‌ها) در شمال عراق، رژیم ترکیه به این منطقه حساس‌تر شده و درصدد یافتن تدبیری برای حل مشکل مرزی خود با عراق برآمده است. اقدامات مشترک بغداد و آنکارا درزمینه سرکوب مخالفان عراق، که از چندی پیش آغاز شده است، همچنان ادامه دارد. در همین خصوص و برای هماهنگی بیشتر در مقابله با مخالفان، اخیراً ملاقات‌هایی میان مقامات عراق و ترکیه صورت گرفته است: وزیر کشور ترکیه که از روز یکشنبه (13/6/1362) به عراق سفر کرده است، در بازدید پنج‌روزه خود از این کشور با مقامات عراقی درمورد مسائل امنیتی و گسترش همکاری‌ها و نحوه حفاظت از لوله‌های نفتی عراق که از خاک ترکیه می‌گذرد، گفت‌وگو کرد. همچنین در سفر اخیر وزیر بازرگانی عراق به ترکیه مذاکراتی درمورد تقویت همکاری‌های اقتصادی بغداد و آنکارا انجام شد. این ملاقات‌ها و گسترش روابط عراق و ترکیه نتایجی نیز دربر داشته است که از آن میان می‌توان به دستگیری 81 نفر از اکراد اسلامی ترکیه در روز گذشته توسط مقامات قضایی این کشور اشاره کرد.[۵۲]
گزارش - 292
بااینکه حفاظت از خط لوله نفتی عراق در ترکیه یکی از مهم‌ترین مفاد پروتکل امنیتی است که میان وزرای کشور ترکیه و عراق به امضا رسیده است، وقوع آتش‌سوزی امروز در این خط لوله، تردیدهایی را درزمینه تضمین امنیت انتقال نفت از این مسیر ایجاد کرده است. رادیو بی‌بی‌سی در گزارشی اعلام کرد: خط لوله‌ای که نفت منطقه کرکوک عراق را به سواحل ترکیه در دریای مدیترانه منتقل می‌سازد، امشب در نزدیکی دهکده‌ای به نام دریک آتش گرفت.[۵۳] خبرگزاری دولتی ترکیه نیز خبر توقف صادرات نفت عراق ازطریق این خط لوله 950 کیلومتری را بدون ذکر علت آن مخابره کرد.[۵۴] در همین حال، بعضی خبرگزاری‌ها نشت نفت را علت آتش‌سوزی در این خط لوله اعلام کردند.[۵۵] از سوی دیگر، صلاح‌الدین چتین وزیر کشور ترکیه، امروز در پایان دیدارش از عراق، هنگام ترک بغداد مذاکراتش با مقامات عراقی را سودمند خواند و درمورد گسترش روابط دو کشور ابراز امیدواری کرد.[۵۶] گزارش‌ها حاکی است در جریان سفر وزیر کشور ترکیه به عراق، یک پروتکل همکاری در زمینه‌های امنیتی به امضای وزرای کشور دو طرف رسیده است. خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از منابع دیپلماتیک اعلام کرد: یکی از موضوعات مذاکرات چتین با سعدون شاکر همتای عراقی‌اش اتخاذ تدابیر امنیتی برای محافظت از خط لوله نفت عراق به بندر سیحان ترکیه بوده است.[۵۷] درعین‌حال به گزارش رادیو بغداد، بعدازظهر امروز حسن علی وزیر بازرگانی عراق، در پایان سفر دوروزه‌اش، از ترکیه به بغداد بازگشت. وی در مصاحبه با خبرگزاری عراق، دیدار خود از ترکیه را موفق و ثمربخش توصیف کرد و درمورد مفاد مذاکرات با مقامات ترکیه گفت: «مذاکرات ترکیه و عراق پیرامون افزایش مبادله بازرگانی و همکاری فنی [به] ویژه پیشرفت مناسبات مشترک و رسیدن آن به سطح نمونه‌ای دور زد. ... یک گروه فنی عراقی هنوز مذاکرات خود را در پایتخت ترکیه جهت امضای معاملاتی که طی مذاکرات خود با مقامات مسئول ترکیه درباره آن توافق حاصل گردید ادامه می‌دهد.»[۵۸]
گزارش - 293
اعضای هیئت دادگاه بین‌الملل اسلامی، در مراسمی که بعدازظهر امروز به دعوت کمیته مشترک مسلمانان مقیم لندن، در سفارت ایران در لندن برگزار شد، بار دیگر به تشریح مشاهدات خود از مناطق جنگی ایران پرداختند. در ابتدای این مراسم، اقبال یکی از اعضای این هیئت با بیان اینکه عراق با حمایت کامل ابرقدرت‌ها و طبق نقشه امریکا جنگ را آغاز کرده است، جنگ نیروهای ایرانی را با بعثیون کافر دانست نه با مسلمانان عراقی. مسعود مختار عضو دیگر دادگاه بین‌الملل اسلامی نیز دراین‌زمینه گفت: «پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ابرقدرت‌ها که منافع خود را در منطقه در خطر دیدند، جنگ تحمیلی را ازطریق عراق به‌منظور سرنگونی و شکست انقلاب اسلامی ایران آغاز کردند و صحبتی از صلح نداشتند، اما حال که جنگ به نفع جمهوری اسلامی پیش می‌رود، ندای صلح‌طلبی آنان بلند شده است.» در ادامه مراسم، محمد جمیل از اعضای اهل سنت هیئت مذکور اظهار کرد: «من در ایران از زبان امام خمینی شنیدم که هیچ تفاوتی میان شیعه و سنی نیست. ... امام خمینی صلح با کفار را رد کرده‌اند و از آنجایی‌که همه ما مسلمانیم نمی‌توانیم صلح خفت‌بار را بپذیریم و درحالی‌که عراق با حمایت ابرقدرت‌ها، پنج شهر ایران که محل سکنای 3 میلیون مسلمان بوده است را با خاک یکسان کرده است، نباید بی‌تفاوت بر جای خود بنشینیم.» ایوب بخاری عضو دیگر این هیئت ضمن رد صلح ذلت‌بار، خواستار برقراری صلحی عادلانه براساس مفاد سوره مبارکه حجرات شد. وی با تأکید بر خودداری نیروهای ایرانی از حمله به مناطق مسکونی عراق گفت که «مدت‌هاست خواستار بازدید از مناطق مسکونی مورد هجوم سپاهیان اسلام در عراق می‌باشد، ولی رژیم بعثی - صهیونیستی عراق برای جلوگیری از افشای اکاذیب با این درخواست موافقت ننموده است.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، در پایان این مراسم، مسلمانان حاضر پس از طرح سؤالاتی از اعضای هیئت دادگاه بین‌الملل اسلامی، از نمایشگاه مربوط به جنایات نیروهای عراقی در مناطق مرزی ایران، بازدید کردند.[۵۹]
گزارش - 294
با آشکارتر شدن دخالت نیروهای نظامی امریکایی، فرانسوی و انگلیسی در درگیری‌های داخلی لبنان، انقلابیون مسلمان لبنانی نیز به‌تدریج وارد این منازعه می‌شوند. به گزارش خبرگزاری رویتر، بعدازظهر امروز مواضع تفنگ‌داران امریکایی در نزدیکی فرودگاه بیروت زیر آتش شدید توپخانه قرار گرفت. به‌دنبال این حادثه، یک ناوچه امریکایی اقدام به گلوله‌باران یکی از مواضع دروزی‌ها کرد. ریگان رئیس‌جمهور ایالات متحده، در تماسی تلفنی با فرمانده تفنگ‌داران امریکایی در بیروت، حمایت کامل خود را از این نیروها اعلام کرد؛ در همین حال، لاری اسپیکز سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا، هرگونه تغییر در سیاست امریکا درمورد لبنان را رد کرد. سخنگوی نیروهای فرانسوی مستقر در لبنان نیز گفت که بامداد امروز دو فروند هواپیمای سوپراتاندارد فرانسوی برای یک مأموریت شناسایی بر فراز بلندی‌های لبنان به پرواز درآمدند. وزارت دفاع انگلیس امروز اعلام کرد 6 فروند هواپیمای شکاری بمب‌افکن را به پایگاهی در قبرس اعزام کرده است تا درصورت نیاز به نیروهای انگلیسی مستقر در لبنان کمک کنند.[۶۰] به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، امروز بیش از سه هزار نفر از انقلابیون مسلمان لبنانی پس از اقامه نمازجمعه در منطقه بعلبک درحالی‌که تصاویری از امام خمینی در دست داشتند، با سلاح‌های سبک و سنگین خود، برای جنگ با نیروهای امریکایی، عوامل فالانژ و ارتش دولتی لبنان عازم منطقه کوهستانی عالیه و جبل شدند.[۶۱]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/06/18
- ↑ سند شماره 109038 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه خاتم الانبیا به طرح و عملیات ستاد مرکزی فرماندهی کل، 19/6/1362.
- ↑ سند شماره 109038 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه خاتم الانبیا به طرح و عملیات ستاد مرکزی فرماندهی کل، 19/6/1362.
- ↑ سند شماره 13074/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی اختلافات و مشکلات فرماندهان و ارزیابی لشکرهای عراق، (قرارگاه حمزه، 18/6/1362، نوار شماره 13074)، صص 11 - 1.
- ↑ گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد2، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای و اطلاعاتی واحد اطلاعات - عملیات لشکر14 امام حسین، 14/6/1362 تا 17/6/1362، صص 120 - 119.
- ↑ سند شماره 293/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه در عملیات والفجر4، محمد دیانی، 13/6/1362 تا 28/6/1362، صص 86 - 83؛ و - سند شماره 13018/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه تعیین تکلیف نیروها در عملیات والفجر4، (قرارگاه حمزه، 18/6/1362، نوار شماره 13018)، صص 14 - 1.
- ↑ گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد1، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش مسئول ستاد قرارگاه مقدم حمزه، 18/6/1362، صص 138 - 137.
- ↑ گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد1، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش مسئول ستاد قرارگاه مقدم حمزه، 18/6/1362، صص 138 - 137.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 12/6/1362، ص4.
- ↑ گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد2، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای و اطلاعاتی واحد اطلاعات - عملیات لشکر14 امام حسین، 14/6/1362 تا 17/6/1362، صص 120 - 119.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 14/6/1362، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 15/6/1362، ص2.
- ↑ همان، ص4.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 16/6/1362، ص4.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 17/6/1362، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 20/6/1362، ص1.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1362، ص4.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 20/6/1362، ص4.
- ↑ سند شماره 343973 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری استان کردستان (ركن3) به استانداری کردستان، 18/6/1362.
- ↑ گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد2، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای و اطلاعاتی واحد اطلاعات - عملیات لشکر14 امام حسین، 14/6/1362 تا 17/6/1362، صص 120 - 119.
- ↑ سند شماره 343972 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری استان کردستان (ركن3) به استانداری کردستان، 18/6/1362.
- ↑ سند شماره 343875 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استانداری کردستان، 19/6/1362.
- ↑ سند شماره 346454 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از وزارت کشور به شورای امنیت کشور، 22/6/1362.
- ↑ سند شماره 343975 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری استان کردستان (ركن3) به استانداری استان کردستان، 18/6/1362.
- ↑ سند شماره 354413 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا (منطقه11) به فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 21/6/1362، ص3.
- ↑ سند شماره 318272 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران به رکن3 مرکز فرماندهی ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران، 18/6/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 174، 19/6/1362، ص2، مریوان - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 18/6/1362.
- ↑ سند شماره 351417 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به طرح و عملیات ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 20/6/1362، ص4.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 174، 19/6/1362، ص8، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 18/6/1362.
- ↑ مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل، جلد دوم، ترجمه اسناد محمدعلی خرمی، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1387، صص 108 - 107.
- ↑ سند شماره 351345 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات ستاد ناحیه کردستان به اطلاعات ستاد منطقه 11 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 20/6/1362.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 17/6/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 44795 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی جمهوری اسلامی ایران به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، 17/6/1362.
- ↑ سند شماره 351345 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ روزنامه کیهان، 16/6/1362، ص17.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 14/6/1362، ص2.
- ↑ روزنامه کیهان، 13/6/1362، ص22.
- ↑ گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد1، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش مسئول ستاد قرارگاه مقدم حمزه، 18/6/1362، صص 138 - 137.
- ↑ سند شماره 343895 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استاندار کردستان، 20/6/1362.
- ↑ سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر4، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، صص 44 - 39.
- ↑ سند شماره 351390 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از عملیات سپاه سلماس به طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 18/6/1362.
- ↑ سند شماره 361384 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای از رکن3 قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران به رکن3 فرماندهی ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران، 19/6/1362، صص 3 - 1.
- ↑ سند شماره 343959 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (ركن3) به استانداری کردستان، 19/6/1362.
- ↑ سند شماره 68711 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش اداره اطلاعات شهربانی جمهوری اسلامی ایران به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، 19/6/1362.
- ↑ سند شماره 351324 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه میاندوآب به اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 19/6/1362.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 19/6/1362، ص3.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1362، ص10.
- ↑ هاشمی رفسنجانی، خطبه‌های نمازجمعه 1362، جلد پنجم (19/12/1362 - 18/6/1362)، زیر نظر محسن هاشمی رفسنجانی، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، 1376، صص 36 - 1.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1362، ص16.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 19/6/1362، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 14/6/1362، ص2.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 175، 20/6/1362، صص 3 و 4، واشنگتن - خبرگزاری کویت، 19/6/1362.
- ↑ گزیده اسناد عملیات والفجر4، پیشین، گزارش نوبه‌ای و اطلاعاتی اطلاعات - عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا، 20/6/1362 تا 24/6/1362، صص 246 - 245.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 20/6/1362، ص3، رادیو بی‌بی‌سی، 19/6/1362، ساعت 22.
- ↑ همان، ص4، رادیو اسرائیل، 19/6/1362، ساعت 19.
- ↑ روزنامه کیهان، 20/6/1362، ص20.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 19/6/1362، ص5، رادیو بغداد، 18/6/1362، ساعت 21.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 21/6/1362، ص3.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 19/6/1362، ص6، رادیو بغداد، 18/6/1362، ساعت 21.
- ↑ روزنامه صبح آزادگان، 19/6/1362، ص1.
- ↑ روزنامه کیهان، 19/6/1362، ص28.
- ↑ روزنامه کیهان، 20/6/1362، ص20.