1362.06.20

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1362
1362.06.20
نام‌های دیگر بیست شهریور
تاریخ شمسی 1362.06.20
تاریخ میلادی 11 سپتامبر 1983
تاریخ قمری 3 ذیحجه 1403





گزارش - 311

عقب‌نشینی بدون تلفات دشمن از ارتفاعات آسمان‌بین و تخته‌نادر در روزهای اخیر، وضعیت مناطق تخلیه‌شده و تأکید بر اجرای فوری یک عملیات در منطقه شمالی دهانه شیلر ازجمله موضوعات مورد توجه فرماندهان لشکر8 نجف می‌باشد. به گزارش راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، مجید کبیرزاده از نیروهای لشکر8 نجف در تشریح عقب‌نشینی ارتش عراق از برخی ارتفاعات شمال دهانه شیلر گفت: «[ارتش عراق] پنج ‌انگشتان را کاملاً خالی کرده و گله‌گم را نیز خالی کرده که یک گردان نیرو داشته و روی کیوی‌لری تحرکی پیدا نیست، ولی روی سورکوه دارد سنگر می‌کند و محکم ایستاده.» در همین حال، احمد کاظمی فرمانده لشکر8 نجف، که همچنان از عقب‌نشینی بدون تلفات دیروز عراق ناراحت است،* با اعزام نیرو برای شناسایی سورکوه و خطوط پدافندی دشمن بر روی این ارتفاع و نیز تعیین تدابیر عملیاتی، به‌شدت بر لزوم تسریع در اجرای یک عملیات در قسمت شمالی رودخانه شیلر تأکید دارد. وی معتقد است به احتمال قوی، عراق به‌زودی شهر پنجوین را نیز تخلیه و تخریب خواهد کرد.[۱]

گزارش - 312

هم‌زمان با فعالیت نیروهای خودی برای اجرای عملیات‌های والفجر4 و 5 در جبهه شمالی، گزارش‌ها از تقویت شدید توان رزمی، زرهی و... دشمن در هفته‌های اخیر حکایت دارد. ستاد منطقه7 سپاه (استان‌های کردستان، باختران و ایلام) امروز در گزارشی درمورد تحرکات نظامی عراق در سه هفته اخیر اعلام کرد: اعزام نیرو و انتقال تجهیزات نظامی عراق از جبهه جنوب به‌سمت مناطق پنجوین، سیدصادق، سراب سبحان‌آقا، حلبچه، باچه و طویله که از سه هفته قبل آغاز شده بود، همچنان ادامه دارد. در این جابه‌جایی‌ها که به‌صورت شبانه‌روزی و درقالب کاروان‌های طولانی انجام پذیرفته، «تاکنون چند تیپ زرهی سنگین و پیاده‌نظام و نیروی مخصوص و صدها دستگاه تانک مجهز به توپ‌های 155 میلی‌متری و کالیبر81 و بیش از 150 دستگاه جیپ لندرور مجهز به توپ 106 و 105 میلی‌متری و بیش از 200 دستگاه توپ سنگین سوار بر ارابه‌های چرخ‌دار که به‌وسیله تریلر نظامی حمل‌ونقل گردیده» به مناطق مذکور وارد شده است. در گزارش ستاد منطقه7 راجع به محل استقرار نیروها و تجهیزات مزبور آمده است: «قسمت اعظم این نیروها به منطقه پنجوین اعزام و بخش دیگری از آن در سیدصادق و سراب سبحان‌آقا مستقر گردیده و قسمت دیگری به حلبچه و بلخه و طویله اعزام و استقرار یافته‌اند.» در این گزارش تأکید شده است: «کلیه پادگان‌های نظامی مسیر راه از عربت (اربط) به‌طرف حلبچه و پاسگاه‌ها و پست‌ها در دو طرف جاده‌ها و مناطق مورد نظر شدیداً تقویت و استقرار گردیده و به حالت آماده‌باش کامل جنگی درآمده‌اند.» گزارش مذکور درخصوص میزان جابه‌جایی تجهیزات دشمن افزوده است: «کاروان تریلرهای نظامی و غیرنظامی حامل تانک و توپ‌های سنگین و لودر و بلدوزر و کاروان خودروها و کامیون‌های نظامی [و] غیرنظامی حامل مهمات و تجهیزات سنگین جنگی شب و روز بدون وقفه به‌طرف مناطق مذکور در رفت‌وآمد می‌باشند.» ستاد منطقه7 در پایان گزارش خود یادآور شده است که «اعزام چنین نیروی عظیمی ازطرف رژیم عراق به مناطق مورد بحث [را] نباید یک نیروی عادی تلقی کرد، بلکه این نیرو باتوجه‌به تعداد نفرات و انواع تانک‌ها و توپ‌ها و سلاح‌های مدرن و جدید قصد دارد به منطقه مریوان و نوسود* هجوم نماید.»[۲] علاوه‌براین، گزارش‌های دیگری نیز درمورد تحرکات دشمن در مناطق عملیاتی والفجر 4 و 5 مخابره شده است. قرارگاه حمزه سیدالشهدا در گزارشی با اشاره به اقدامات اخیر عراق برای حفظ برتری خود در جبهه شمالی آورده است: «دشمن مشغول تحکیم و تثبیت مواضع در تنگه دربند و تقویت منطقه در منطقه مریوان، بانه و سردشت و نیز اعزام مزدورهای دمکرات جهت ناامن‌نمودن اطراف پیرانشهر و عقبه خطوط منطقه دربند و بمباران هوایی منطقه به‌خصوص مریوان [می‌باشد] و باتوجه‌به اینکه دشمن داخلی در مریوان فعالیتش حتی صفر است، نتیجتاً دشمن به بمباران مردم شهر متوسل شده تا اینکه بتواند ضربه روحی به نیروهای خودی وارد آورد.»[۳] همچنین گزارش دیگری از این قرارگاه از اقدام عراق به تقویت توپخانه و حفر کانال و نصب سیم‌خاردار در بین آبادی براله و سربراله حکایت دارد.[۴] از سوی دیگر، براساس اعلام تیپ3 مریوان، دشمن مناطق شمال آبادی قلقله به‌طرف دره کورگان، پشت آبادی جشنی‌آباد به‌طرف کهریز، جاده نفوذی ساوجی به کوخلان، شمال آبادی کهریز، بین خانم شیخان و جشنی‌آباد، اطراف کوه هفت‌توانان، از بناوسوته تا پشت خانم شیخان و از آنجا تا کوه مارو و آویزان را مین‌گذاری کرده و دو قبضه موشک زمین‌به‌هوا از نوع سام در پشت کوه مارو و نیز دو قبضه در کنار آبادی کانی‌سی مستقر کرده است.[۵]

گزارش - 313

امروز فرماندهان قرارگاه نجف و مسئولان لشکر31 عاشورا* - به‌عنوان یگان‌ اصلی قرارگاه تاکتیکی نجف2 در عملیات والفجر5 - در جلسه‌ای به بررسی تغییر طرح مانور، شناسایی‌‌های انجام‌شده، راهکارهای اجرای عملیات و... در منطقه مأموریت لشکر31 پرداختند. در این جلسه عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف، با اعلام اینکه به این قرارگاه ابلاغ شده است که عملیات خود را قبل از عملیات مریوان (دهانه شیلر) انجام دهد، گفت: «باتوجه‌به کمبود زمان چون شناسایی‌های زیمناکوه طول می‌کشد، از سه قرارگاه صرف‌نظر [کردیم] و در نظر داریم با دو قرارگاه عمل کنیم.» در ادامه جلسه، مهدی باکری فرمانده لشکر31 عاشورا به تشریح شناسایی‌های انجام‌شده روی ارتفاعات بمو، شاخ کیله و تنگه سرتک پرداخت و ضمن اشاره به استعداد دشمن در این مناطق راهکارهای عملیات را توضیح داد. وی با بیان اینکه منطقه مأموریت خود را به دو قسمت بمو (شاخ بمو) و شاخ کیله تقسیم کرده است درمورد شناسایی‌های ارتفاعات بمو گفت: «بچه‌های شناسایی رفته‌اند روی شاخ بمو ارتفاع 1038 نزدیک دربند و همچنین تنگه سرتک را کاملاً برانداز و برآورد کرده‌اند و مدت زمانی که صرف شده جهت شناسایی پنج روز و شش شب بوده است. ... ارتفاع بمو که تنها دو راهکار دارد که بچه‌ها از دیوارهای صخره‌ای که تنها با طناب ‌می‌توانند بالا بروند، رفته و شناسایی انجام داده‌اند، روی بمو، روبه‌روی وزین‌آباد در نقشه دو سنگر تقریباً جمعی دشمن را دیده‌اند.» فرمانده لشکر عاشورا درخصوص شناسایی منطقه شاخ کیله نیز یادآور شد: به‌علت خطوط پدافندی و تعدد پایگاه‌های دشمن شناسایی مفیدی در این منطقه انجام نشده است. وی در پاسخ به این سؤال جعفری که پرسید: «باتوجه‌به اینکه شاخ کیله مستقل از بمو است و از این سمت روی آن نمی‌توان رفت چگونه می‌خواهید عمل کنید؟» گفت: «شب بعد از عملیات با ریختن آتش روی دشمن و زدن پایگاه‌هایش و بردن نیرو می‌خواهیم عمل کنیم.»[۶] در این جلسه فرماندهان راجع به استعداد دشمن نیز بحث و گفت‌وگو کردند. عزیز جعفری با استناد به اخبار شنود از استقرار یک تیپ عراقی در تنگه سرتک خبر داد و «باکری در جواب گفت برآورد نیروی ما با این راهکارهای صعب‌العبور محدود مبتنی‌بر استعداد ضعیف دشمن است و الا اگر چنانچه تقویت شود، نمی‌توان کاری کرد.»[۷]

گزارش - 314

حملات هوایی عراق به مناطق مسکونی و نواحی اطراف شهرهای بانه و مریوان که با اهداف احتمالی نظیر ناامن کردن عقبه منطقه عملیاتی آتی، تضعیف روحیه نیروهای خودی، ضربه‌زدن به واحدهای پشتیبانی و توپخانه و جلوگیری از فعالیت‌های مهندسی نیروهای ایران، در دستور کار دشمن قرار دارد، امروز نیز تکرار شد. براساس اعلام شهربانی مریوان، بیش از هفت فروند هواپیمای عراقی، از ساعت 12:55 تا 18:15 امروز، «به‌ترتیب پادگان، دریاچه، کوه‌های شرقی و غربی اطرف شهر و شهرداری و آبادی دره شغلی را بمباران کردند.» بنا به گزارش مذکور براثر این حملات 3 تن شهید و 7 نفر مجروح شده‌اند،[۸] در همین حال، ژاندارمری کردستان نیز با استناد به گزارش گردان مرزی مریوان اعلام کرد در بمباران‌های امروز شهر مریوان «... حداقل به 60 واحد مسکونی ازجمله ساختمان آتش‌نشانی و دبیرستان طالقانی آسیب رسیده است.»[۹] از سوی دیگر، گزارش شهربانی بانه نیز حاکی است جنگنده‌های عراقی در طول روز جاری، 3 بار در سا‌عت‌های 14:50، 19 و 19:15 به حریم هوایی این شهر تجاوز کرده‌اند.[۱۰] به گزارش اداره اطلاعات شاجا، در این حملات، هواپیما‌های عراق با آتش پدافند هوایی نیروهای مستقر در بانه مواجه شده و بدون انجام اقدامی مؤثر، مجبور به ترک منطقه شده‌اند.[۱۱] اطلاعیه‌های نظامی ایران و عراق ضمن تأیید خبر حملات هوایی مذکور، گزارش‌های متفاوتی از نتایج آن ارائه کردند. درحالی‌که اطلاعیه نظامی شماره 1455 ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران از سرنگونی یکی از هواپیماهای مهاجم عراقی خبر داد،[۱۲] عراق در اطلاعیه نظامی شماره 1214 خود اعلام کرد: «طی یک نبرد هوایی جنگنده‌های خودی موفق شدند مقارن ساعت 15:44 دقیقه امروز دو جنگنده مذکور دشمن را سرنگون کنند. سقوط هواپیماهای دشمن در نزدیکی [شهر] ایرانی مریوان مشاهده گردید و بدین‌سان کلیه هواپیماهای ما با انجام مأموریت‌های رزمی خویش و سرنگون‌کردن دو فروند از جنگنده‌های دشمن، سالم و ظفرمند به پایگاه‌های خود بازگشتند.»[۱۳]

گزارش - 315

ارتش عراق همچنان مناطق عملیاتی جبهه جنوبی و به‌ویژه شهرهای خرمشهر و آبادان را زیر آتش سلاح‌های سنگین خود قرار می‌دهد. به گزارش فرمانداری خرمشهر، در طول روز جاری تبادل آتش در دو طرف نوار مرزی ادامه داشته است. براثر آتش دشمن که در مناطق شلمچه، پاسگاه زید، خرمشهر و جزیره مینو از شدت بیشتری برخوردار بود، 4 نفر از نیروهای ارتش در شلمچه شهید و 8 تن دیگر زخمی شدند. همچنین در منطقه پاسگاه زید یک نفر از نیروهای بسیج مجروح شد. علاوه‌براین، «یک فقره آتش‌سوزی ساعت 13:40 در پایگاه دریایی خرمشهر براثر اصابت خمپاره دشمن رخ داد که با تلاش مأمورین آتش‌نشانی آتش مهار و خاموش گردید.»[۱۴] شهربانی خوزستان نیز از گلوله‌باران آبادان در مدت مشابه خبر داد که درنتیجه آن خساراتی به پارکینگ اتوبوس‌رانی و اسکله شماره 8 این شهر وارد شد. در منطقه بریم حصار باغ نیز 2 منزل مسکونی و یک مدرسه دچار آتش‌سوزی شد. همچنین 11 نفر از نیروهای ارتش و بسیج مجروح و 2 نفر شهید شدند.[۱۵]

گزارش - 316

در ادامه روند پناهندگی اتباع عراقی به جمهوری اسلامی، امروز نیز تعداد دیگری از مردم آن کشور ازطریق مرزهای غربی کشور به ایران پناهنده شدند. روزنامه کیهان با اعلام خبر پناهندگی 44 عراقی، نوشت: «در میان پناهندگان که همگی اهل خانقین عراق می‌باشند، چند مهندس و دبیر نیز به چشم می‌خورد.» این روزنامه همچنین به نقل از واحد مرکزی خبر، گزارش داد 32 عراقی دیگر با عبور از مرزهای غربی کشور تقاضای پناهندگی سیاسی کرده‌اند. پناهندگان مزبور اعضای 7 خانواده اربیلی و یک خانواده از اهالی کرکوک هستند که «در محل سکونت خود به مشاغل رانندگی، پزشکیاری، سیم‌کشی برق، مدیریت داروخانه، آهنگری، خیاطی و معلمی اشتغال داشتند.»[۱۶]

گزارش - 317

اقدامات و تحرکات ایذایی عناصر ضدانقلاب درقالب درگیری با نیروهای خودی و حمله به پایگاه‌های خودی در مناطق غرب کشور امروز نیز ادامه داشت. براساس اعلام سپاه اشنویه نیروهای خودی هنگام گشت‌زنی در برخی روستاهای اشنویه با عده‌ای از عناصر ضدانقلاب در کفرآباد درگیر شدند. در این عملیات 2 نفر از مهاجمان زخمی شدند، اما به نیروهای خودی آسیب نرسید و یک قبضه کلت کمری به دست آنها افتاد.[۱۷] امروز 6 نفر از افراد حزب دمکرات که لباس پاسداران را به تن کرده بودند، در جاده سراب حاجی بمو (اطراف سنندج)، 2 نفر از نیروهای تأمین جاده را غافلگیر کرده و به گروگان گرفتند.[۱۸] ناحیه ژاندارمری کردستان نیز گزارش داد: پایگاه مروارید و پاسگاه جعفرآباد بیجار به‌ترتیب در ساعت 15 و 20:45 امروز، هدف حمله مهاجمان مسلح غیرقانونی قرار گرفت. این درگیری‌ها درنهایت بدون تلفات به پایان رسید.[۱۹]

گزارش - 318

درحالی‌که براثر اقدامات نیروهای امنیتی و نظامی ایران، توان تشکیلاتی و عملیاتی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) کاهش یافته است، همچنان برخی عناصر این سازمان در نقاط مختلف کشور دست به اقدامات تروریستی می‌زنند. امروز در ساعت 12:35، فردی به نام الیز احمد حاجی همراه پسرش در میرآباد از توابع بوکان، هدف حمله تروریستی «یک موتورسوار دو ترکه» قرار گرفت. طبق گزارش سپاه بوکان این شخص از همکاران واحد اطلاعات و تحقیقات سپاه بوکان بوده است و مهاجم نیز از وابستگان سازمان مجاهدین خلق (منافقین) می‌باشد.[۲۰] همچنین گزارشی از سپاه منطقه 9 حاکی است در شیراز یکی از اعضای سازمان مذکور که «[یک] بمب نسبتاً قوی به کمر خود بسته بود»، هنگامی‌که قصد منفجرکردن آن را داشت، دستگیر شد.[۲۱]

گزارش - 319

فرمانده سپاه منطقه7 در مصاحبه‌ای با روزنامه اطلاعات به تشریح اهداف طرح "لبیك یا خمینی" و طرح مانور آزادی قدس پرداخت. عباس محتاج فرمانده سپاه منطقه7 کشور (استان‌های باختران، کردستان، ایلام و همدان)، ضمن اشاره به فرمان امام مبنی‌بر تشکیل ارتش بیست میلیونی، تلاش‌های سپاه پاسداران درزمینه «اقدام به جذب، آموزش و سازماندهی حزب‌الله و سازماندهی نیروهای آموزش‌دیده و جبهه‌رفته در سطح کشور» را مقدمه‌ای برای تحقق فرمان امام عنوان کرد. وی در ادامه اهداف طرح "لبیک یا خمینی" را به‌صورت خلاصه چنین برشمرد: «تشکیل و سازماندهی نیروهای مردمی که به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل اعزام شده‌اند، تعیین تخصص‌های رزمی و غیررزمی نیروهای مردمی به‌منظور به‌کارگیری صحیح در مأموریت‌های سپاه و انجام مراحل مقدماتی تشکیل ارتش بیست میلیونی.» فرمانده سپاه منطقه7 سپس مطالبی را درباره مانور آزادی قدس بیان کرد. وی هدف از این مانور را - که در هر منطقه با همکاری بسیجیان اجرا خواهد شد - آمادگی نیروهای سازماندهی‌شده در واحدهای بسیج برای مقابله با تهدیدهای احتمالی دشمنان اعلام کرد و افزود: «نظر به اینکه هر فرد بعد از آموزش‌های لازم، تخصصی پیدا می‌کند جهت استفاده مناسب از این تخصص‌ها و آماده‌سازی نیروها، دراسرع‌وقت، کلیه نیروهای آموزش‌دیده و جبهه‌رفته کدبندی می‌شوند و تخصص افراد نیز در هر نقطه کشور در کارت مخصوص مشخص خواهد شد.»[۲۲]

گزارش - 320

دیدار با رئیس‌جمهور ایران و امضای یک یادداشت تفاهم اقتصادی برنامه‌های آخرین روز سفر وزیر بازرگانی پاکستان به ایران بود. غلام اسحاق‌ خان وزیر اقتصاد، دارایی و بازرگانی پاکستان، امروز ضمن ملاقات با آیت‌الله خامنه‌ای، پیام کتبی رئیس‌جمهور پاکستان را تقدیم وی کرد. در این دیدار که نمازی وزیر اقتصاد و دارایی ایران و سفیر پاکستان در تهران نیز حضور داشتند، غلام اسحاق ‌خان با اشاره به روابط دو کشور، یکی از اهداف سفر خود به ایران را «کسب تجربیات انقلاب اسلامی» عنوان کرد.[۲۳] سپس آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به اینکه دو کشور ایران و پاکستان علاوه‌بر مسائل تاریخی و اعتقادی در مسائل سیاسی نیز اشتراکاتی دارند، گفت: «صدها کیلومتر مرز مشترک، مسائل انسانی فراوان و شبیه یکدیگر چیزهایی هستند که خواهی‌نخواهی دو ملت را به یکدیگر مرتبط می‌سازند.»[۲۴] رئیس‌جمهور در ادامه ضمن تأکید بر لزوم مقابله با تلاش مداوم عوامل جهانی برای تضعیف روابط دو کشور ایران و پاکستان اضافه کرد: «روابط بین دو کشور امری است که بایستی با دقت محافظت شود و از تهدید کسانی که این روابط را نمی‌پسندند مصون بماند. من احساس می‌کنم در افق سیاست جهانی عواملی که مایل‌اند این روابط را تضعیف نمایند کم نیستند و این عوامل تنها متعلق به یکی از دو قطب جهانی نیست. آیا منافع دو ملت می‌تواند تحت‌تأثیر مسائلی که دو قدرت بزرگ و متحدین آنها تشخیص می‌دهند، قرار گیرد؟ قطعاً نه. ما به توسعه مبادلات بازرگانی و روابط سیاسی و ایجاد نقطه‌نظرهای مشترک با این چشم می‌نگریم و مایلیم این مبادلات دوستانه و برادرانه ادامه یابد.»[۲۵] در پایان سفر غلام اسحاق خان به تهران، یادداشت تفاهمی در زمینه‌های بازرگانی، کشتیرانی، حمل‌ونقل و امور بانکی بین وزرای اقتصاد دو کشور امضا و مبادله شد. همچنین، مقرر گردید «کمیسیون مشترکی جهت همکاری‌های دائمی برای پیشبرد و گسترش روابط تجاری، اقتصادی و فرهنگی بین دو کشور تشکیل شود.»[۲۶] وزیر اقتصاد و دارایی پاکستان بعدازظهر امروز با بدرقه حسین نمازی وزیر امور اقتصاد و دارایی، ایران را ترک کرد.[۲۷]

گزارش - 321

در جلسه امروز هیئت دولت که به ریاست نخست‌وزیر تشکیل شد، درخصوص تأمین اعتبار پروژه‌های نیروی هوایی، هزینه‌های عملیات نظامی ژاندارمری در دو ماه آینده و تخصیص بودجه به ادارات عقیدتی - سیاسی ارتش و امور فرهنگی استان‌های جنگ‌زده تصمیم‌گیری شد. مشروح مصوبات این جلسه چنین است: «مبلغ 400 میلیون ریال از اعتبار سال 1362 طرح ساختمان‌ها و تأسیسات نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران خارج از مقررات قانون محاسبات عمومی به‌طور کارهای فوری و اضطراری پروژه‌های "سایت رادار" دراختیار نیروی هوایی قرار گرفت. مبلغ دو میلیارد و پانصد میلیون ریال از ردیف 503041 برای پرداخت هزینه‌های عملیات نظامی در ماه مهر و آبان سال جاری دراختیار ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. قرارگرفتن مبلغ یک‌صد میلیون ریال جهت هزینه‌های جنگ دراختیار استانداری آذربایجان‌غربی و مبلغ یک‌صد میلیون ریال دراختیار شهرداری تهران و مبلغ دویست میلیون ریال جهت ادارات عقیدتی - سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران، همچنین مبلغ دویست میلیون ریال برای امور فرهنگی استان‌های جنگی طبق مصوبه شورای عالی بازسازی و نوسازی مناطق جنگی اختصاص یافت.»[۲۸]

گزارش - 322

علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران، که امروز در رأس یک هیئت بلندپایه سیاسی و اقتصادی عازم چین شده است، در بین راه ضمن توقفی کوتاه در اسلام‌آباد با مقامات پاکستانی دیدار کرد. ولایتی قبل از ترک تهران در مصاحبه‌ای در فرودگاه مهرآباد درباره انگیزه‌های سفر به چین گفت: «سفر این هیئت به جمهوری خلق چین ازسویی پاسخ به دعوتی است که سال گذشته ازطرف وزیر امور خارجه چین انجام شده و از طرفی دیگر، به‌منظور توسعه روابط بین دو کشور بزرگ و مهم آسیایی، یعنی چین در آسیای مرکزی و ایران در آسیای غربی و خاورمیانه صورت می‌گیرد.» وی همچنین با اشاره به سایر برنامه‌های این هیئت دیپلماتیک، خاطرنشان کرد که هیئت مذکور بعد از چین از بنگلادش نیز دیدن می‌کند.[۲۹] وزیر امور خارجه ایران و هیئت همراه امروز با استقبال رسمی وزیر امور خارجه پاکستان وارد اسلام‌آباد شدند. در جریان دیدار کوتاه این هیئت از پاکستان، ولایتی و صاحب‌زاده یعقوب‌خان وزیر امور خارجه پاکستان، «درخصوص توسعه روابط دوجانبه و تحکیم روابط متقابل» با یکدیگر گفت‌وگو کردند.[۳۰] گفتنی است در این سفر حسین کاظم‌پور اردبیلی معاون امور اقتصادی و بین‌المللی، جواد منصوری معاون فرهنگی و کنسولی، آهنی مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه و نیز دو تن از نمایندگان مجلس و نمایندگانی از وزارت بازرگانی ولایتی را همراهی می‌کنند. به گزارش روزنامه کیهان، جواد منصوری «پس از دیدار از پکن راهی پیونگ یانگ پایتخت جمهوری دمکراتیک خلق کره خواهد شد.»[۳۱]

گزارش - 323

گردهمایی روحانیون کاروان‌ها و گروهی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و سخنرانی موسوی خوئینی‌ها سرپرست حجاج ایرانی و نیز برگزاری مراسمی با حضور گروهی از حجاج کشورهای اسلامی و برخی اعضای نهضت‌های آزادی‌بخش ازجمله برنامه‌های امروز بعثه امام در مکه بود. روزنامه کیهان به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی، درباره مراسمی که صبح امروز در بعثه امام خمینی برگزار شد گزارش داد: نماینده امام و سرپرست حجاج ایرانی در جمع بیش از هزار نفر از روحانیون کاروان‌ها و عده‌ای از نمایندگان مجلس شورای اسلامی که در محل بعثه امام گرد هم آمده بودند، سخنرانی کرد. موسوی خوئینی‌ها در این سخنرانی با اشاره به ملاقات خود با وزیر حج عربستان سعودی در مدینه و نامه‌ای که قبل از عزیمت حجاج به عربستان، خطاب به پادشاه عربستان نوشته شده بود، گفت: «[ما] خواستار برگزاری دو راه‌پیمایی عظیم و باشکوه در مراسم حج، سخنرانی قبل از خطبه‌های نمازجمعه و ترمیم قبرستان بقیع شدیم. وزیر حج عربستان در پاسخ گفت: در ملاقاتی که پس از پایان مراسم حج با شاه فهد صورت خواهد گرفت، این‌گونه مسائل طرح خواهند شد که من در جواب گفتم: ما درزمینه مسائل اسلامی با ایشان (فهد) حرفی نداریم. مسائل اسلامی چیزی نیست که ملک فهد درمورد آن نظر دهد و اینکه بقیع باید ترمیم و ساخته شود، نظر کلیه علمای ماست.»[۳۲] همچنین، به نوشته روزنامه اطلاعات، بعثه امام در مکه امشب میزبان گروهی از حجاج کشورهای اسلامی و برخی اعضای نهضت‌های آزادی‌بخش بود. در این مراسم نیز حجت‌الاسلام خوئینی‌ها در سخنانی درمورد انقلاب اسلامی و بازتاب آن در میان مسلمانان و وظایف مسلمین در مراسم حج مطالبی را بیان کرد. پس از آن یکی از علمای کشور زیمبابوه درخصوص شخصیت امام خمینی و ابعاد خارجی انقلاب اسلامی سخنرانی کرد و یکی از حجاج مصری پیشنهاد داد مکه به‌عنوان مرکزیت مسلمانان شناخته شود تا بر سرنوشت مسلمین نظارت داشته باشد.[۳۳]

گزارش - 324

وزیر امور خارجه برزیل که به عراق سفر کرده است، در اولین روز اقامت خود در این کشور با وزیر امور خارجه و معاون رئیس‌جمهور عراق دیدار و گفت‌وگو کرد. جنگ ایران و عراق، روابط اقتصادی به‌ویژه صدور نفت عراق به برزیل و خرید اسلحه از این کشور ازجمله محورهای این مذاکرات بود. روزنامه کیهان ضمن انتشار خبر ورود رامیرو گوئریرو وزیر امور خارجه برزیل، به بغداد، درخصوص مفاد مذاکرات وی با همتای عراقی خود نوشت: «مذاکرات وزیر خارجه برزیل و یوحنا عزیز به‌منظور دستیابی به یک توافق جدید پایاپای نفت با کالاهای برزیلی و ازجمله اسلحه صورت می‌گیرد.»[۳۴] رادیو اسرائیل نیز با اعلام خبر ملاقات وزرای خارجه عراق و برزیل و تأکید بر بررسی موضوع جنگ ایران و عراق در این ملاقات، افزود: «درحالی‌که برزیل اخیراً مناسبات بازرگانی خود را با ایران گسترش داده، در بغداد اعلام شد که برزیل یکی از کشورهای اصلی صادرکننده اسلحه به عراق می‌باشد. همچنین بیش از ده هزار کارشناس برزیلی در اجرای پروژه‌های عمرانی در عراق مشغول به کار هستند.»[۳۵] به گفته رادیو بغداد، وزیر امور خارجه برزیل امروز با طه محی‌الدین معروف عضو شورای فرماندهی انقلاب و معاون رئیس‌جمهور عراق نیز دیدار و گفت‌وگو کرد. «در این ملاقات مناسبات دوستی دو کشور و همکاری میان عراق و برزیل و شیوه‌های گسترش دامنه آن» بررسی شد. معاون رئیس‌جمهور عراق در این دیدار «گسترش مناسبات و همکاری مشترک میان دو کشور را مورد ستایش قرار داد» و تحولات جنگ ایران و عراق را تشریح کرد. وزیر امور خارجه برزیل نیز «پایبندی دولت برزیل را به مناسبات دوستی و همکاری با عراق ابراز داشت» و بر «خط مشی کشور متبوعش بر دعوت به پایان‌دادن جنگ میان عراق و ایران [و] حل‌وفصل مشکلات طرفین با روش‌های مسالمت‌آمیز تأکید نمود.»[۳۶] گفتنی است گوئریرو قبل از سفر به عراق ضمن تأکید بر اینکه قراردادهای تسلیحاتی بین عراق و برزیل قبل از شروع جنگ ایران و عراق منعقد شده‌اند، اظهار کرده بود: «تا زمانی‌که جنگ خلیج [فارس] ادامه دارد برزیل به ایران اسلحه نخواهد فروخت و تابه‌حال نیز نفروخته است، ولی به قراردادهای تسلیحاتی خود با عراق احترام می‌گذارد.» وی همچنین یکی از موضوعات مذاکرات خود با مقامات عراقی را «مشکلات عراق در پرداخت‌هایش به شرکت‌های برزیلی مشغول به کار در این کشور» عنوان کرده بود.[۳۷]

گزارش - 325

خبرگزاری الخلیج امروز از شرکت گروهی از اتباع کشورهای عربی در جنگ علیه ایران خبر داد. این خبرگزاری اعلام کرد: «در گزارشی که در مطبوعات بغداد منتشر شده، فاش شده است که جبهه‌ای که "ضمیر الامس" (وجدان دیروز) نام دارد دربرگیرنده داوطلبانی از کشورهای مصر، سوریه، فلسطین، لبنان، تونس، مراکش، یمن، بحرین، امارات متحده عرب، موریتانی، سومالی، سودان و اردن می‌باشند.» براساس این گزارش داوطلبان پیش از استقرار در خطوط مقدم جبهه جنگ در پادگان النهروان دوره‌های آموزشی لازم را برای به‌کارگیری انواع سلاح‌های سبک و نیمه‌سنگین گذرانده‌اند. الخلیج ضمن اشاره به اظهارات چندی پیش طه یاسین رمضان فرمانده کل ارتش خلقی عراق، مبنی‌بر اینکه از آغاز جنگ تاکنون 15 هزار داوطلب عرب در ارتش خلقی حضور داشته‌اند که اکثر آنها از اتباع مصر می‌باشند، افزود: «گروه‌های دیگر از داوطلبان عرب برای ورود به پادگان‌های آموزشی همچنان در انتظار به سر می‌برند.»[۳۸]

گزارش - 326

ماهنامه استراتژیک (چاپ بیروت) در شماره اخیر خود از تحویل قریب‌الوقوع تعدادی موشک زمین‌به‌هوای متحرک رولاند2 توسط یک شرکت فرانسوی - آلمانی به عراق خبر داد. طبق گزارش این مجله شرکت اورمیسیل تاکنون 500 موشک‌انداز و 20 هزار موشک از نوع "رولاند2" را به فروش رسانده، که ازاین‌میان، پس از فرانسه و آلمان فدرال (کشورهای متبوع شرکت تولیدکننده) عراق مهم‌ترین خریدار این موشک‌ها است. ماهنامه استراتژیا اضافه کرد: «عراق در سال 1981، طی قراردادی سفارش 150 موشک‌انداز رولاند2 را به شرکت مزبور داده است و همچنین در مرکز آموزش مجموعه یادشده افراد عراقی مشغول آموزش می‌باشند.» گفتنی است علاوه‌بر فرانسه، آلمان و عراق، کشورهای آرژانتین، نیجریه، ونزوئلا، برزیل و ایالات متحده امریکا نیز از خریداران موشک رولاند2 می‌باشند.[۳۹]

گزارش - 327

درپی تحرکات نظامی اخیر ایران در جبهه شمالی و تلاش برای تدارک یک عملیات در این منطقه که احتمال دارد یکی از فلش‌های آن به‌سمت منابع نفتی عراق در کرکوک باشد و از این رهگذر خط لوله نفتی عراق به ترکیه نیز در معرض خطر قرار گیرد، نگرانی مقامات ترکیه از گسترش جبهه جنگ عراق و ایران به مرزهای این کشور و تهدید منافعشان افزایش یافته است. امروز خبرگزاری جمهوری اسلامی مطلبی را از نشریه المجله (چاپ لندن) منتشر کرد که در آن به تحلیل تلاش‌های اخیر ترکیه برای کاهش تأثیرات سوء جنگ ایران و عراق بر منافع این کشور پرداخته شده است. این نشریه ابتدا به نگرانی ترکیه از «یک پیروزی سرنوشت‌ساز ایران» به‌دلیل «احتمال تأثیرپذیری گروه‌های افراطی ترکیه از انقلاب اسلامی»، اشاره کرده و ضمن درج اظهارنظر اخیر ژنرال کنعان اورن رئیس‌جمهور ترکیه، درخصوص روابط «دوستانه و مبتنی‌بر حسن‌هم‌جواری» ایران و ترکیه و عدم تأثیرپذیری سیاست داخلی ترکیه از تحولات ایران نوشته است: «ترکیه به تدابیر امنیتی خود بر علیه جنبش‌های افراطی که در موضع‌گیری‌های سیاسی خود از نظام جاری در ایران الهام می‌گیرد، شدت بخشیده است و این در حالی‌ است که در هفته‌های اخیر و به‌دنبال تحولات و گسترش جبهه جنگ عراق با ایران به‌سمت مرزهای ترکیه میزان نگرانی مقامات ترکیه افزایش یافته است.» نگرانی‌های ترکیه از تهدیدات اخیر ایران درمورد بمباران خط لوله نفتی عراق که از خاک ترکیه عبور می‌کند، موضوع دیگری است که در تفسیر المجله مورد توجه قرار گرفته است. این نشریه به نقل از منابع دیپلماتیک ترکیه از تماس‌های مقامات این کشور با مسئولان بلندپایه ایران و عراق خبر داده و افزوده است: «این منابع یادآور شدند که مسئولان ترکیه یک فرستاده ایران را که اخیراً از آنکارا دیدار به عمل آورد از عواقب تهدیدات ایران بر حذر داشته و اظهار کرده‌اند درصورتی‌که تهدیدات ایران به مرحله اجرا گذاشته شود، ترکیه ناچار خواهد شد که موضع آشکاری نسبت به تهدیدات ایران اتخاذ نماید.» این گزارش در ادامه با اشاره به سفر اخیر طارق عزیز به ترکیه و درخواست وی از مقامات ترکیه مبنی‌بر تأمین و تقویت تدابیر حفاظتی خود از خط لوله نفتی کرکوک به بندر یومورتالیک آورده است: «علی‌رغم تحولات اخیر جنگ و برخلاف تحلیل‌های مطبوعات غربی که از نزدیکی میان منافع ترکیه و عراق درجهت مقابله با ایران سخن به میان [می]آورند مقامات ترکیه همچنان اصرار دارند تأکید کنند که موضع کشور متبوعشان در قبال جنگ همان موضع سابق است که بر بی‌طرفی و پایان هرچه زودتر جنگ مبتنی است.» در پایان این گزارش، قسمت‌هایی از مصاحبه اختصاصی المجله با سفیر ترکیه «در یکی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس» درج شده است. المجله به نقل از این مقام ترکیه‌ای نوشته است: «دولت متبوعش امیدوار است که طرفین متخاصم ترکیه را بیش از این درگیر جنگ نکنند. هر دو کشور متخاصم از تهدید منافع ترکیه دوری جویند.» سفیر ترکیه همچنین، ضمن تأکید بر اینکه «ترکیه به‌نوبه‌خود درجهت حفاظت از لوله نفتی [عراق در خاک ترکیه] تدابیر امنیتی لازم را اتخاذ کرده است»، ابراز امیدواری کرده است: «عراقی‌ها نیز همان تدابیر را در خاک‌های خود به عمل آورند.»[۴۰]

گزارش - 328

درحالی‌که درگیری‌ها در لبنان با برتری نسبی مسلمانان دروزی اوج گرفته و تلاش‌های امریکا برای به‌دست‌گرفتن ابتکارعمل در بحران لبنان با تشدید فعالیت‌های دیپلماتیک و ارائه طرح‌های سازش بین طرفین ادامه دارد، برخی رسانه‌ها می‌کوشند ردپایی از دخالت‌های ایران و سوریه در درگیری‌های لبنان نشان دهند. امروز، خبرگزاری جمهوری اسلامی از انتشار اخباری مبنی‌بر اعزام «سه هزار رزمنده مسلمان شیعه به نام حزب‌الله از شهر بعلبک به کو‌ه‌های عالیه و شوف جهت یاری گرو‌ه‌های مقاومت ملی لبنان» در روزنامه‌های عرب‌زبان امارات متحده عربی خبر داد. به گزارش این خبرگزاری، روزنامه الفجر (چاپ امارات) عکسی از عزیمت نیرو‌های مذکور به چاپ رساند و روزنامه الخلیج آشکارا به حضور ایرانی‌ها در گروه اعزامی اشاره کرد و مدعی شد: «رزمندگان لبنانی و ایرانی به نام حزب‌الله از بعلبک عازم صحنه‌های نبرد در کوه‌های عالیه و شوف شدند.»[۴۱] بخش عربی رادیو مونت کارلو نیز درخصوص مداخله سوریه در بحران لبنان گفت: «یک سخنگوی لبنانی فاش ساخت که سوریه در حوادث اخیر دست داشته است. وی افزود تماس‌های بی‌سیم که ضبط شده ثابت می‌کند سوریه به نیروهای رزمی در منطقه الجبل دستور پیشروی و عقب‌نشینی ‌می‌دهد. به‌اضافه نیروهای رهبر شورشی فلسطینی ابوموسی ازطرف سوریه رهبری می‌شوند همچنین حملات تبلیغاتی ثابت می‌کند که دمشق قصد دارد رژیم لبنان را سرنگون و از مخالفین حمایت کند.»[۴۲] در همین حال، رادیو صدای امریکا امروز به نقل از روزنامه نیویورک تایمز، از موافقت رهبر دروزی‌ها با پیشنهادهای سازش رابرت مک‌ فارلین فرستاده ویژه رئیس‌جمهور امریکا به غرب آسیا و نیز شرکت عربستان و سوریه در آشتی سیاسی لبنان خبر داد. نیویورک تایمز ضمن اعلام موافقت ولید جنبلاط رهبر حزب سوسیالیست دروز با پیشنهاد‌های آتش‌بس مک‌ فارلین، درخصوص مواد پیشنهادی طرح فرستاده ویژه رئیس‌جمهور امریکا نوشت: «پیشنهادهای مک ‌فارلین آن‌گونه که مقام‌های شیعه در بیروت می‌گویند نه‌تنها برقراری آتش‌بس را در بر می‌گیرد بلکه یک سلسله گام‌های سیاسی و نظامی را به‌منظور کاهش تشنج میان جناح‌های گوناگون قومی و سیاسی لبنان [را] شامل می‌شود. ... در پیشنهاد مک‌ فارلین از ارتش لبنان نیز خواسته می‌شود از روستاهای دروز خارج شوند.» این روزنامه به نقل از روزنامه السفیر (چاپ بیروت) «یک عنصر مهم این پیشنهاد» را شرکت سوریه و عربستان سعودی در گفت‌وگو‌های مربوط به آشتی سیاسی در لبنان اعلام کرد و افزود: «ظاهراً [طرح مک‌ فارلین] نقش عمده‌ای را که سوریه در هر آتش‌بسی بازی خواهد کرد مورد تأیید قرار می‌دهد.»[۴۳]



پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/06/20

  1. سند شماره 293/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه تاکتیکی حمزه (عملیات والفجر4)، محمدرضا دیانی، 13/6/1362 تا 28/7/1362، صص 110 - 107.
  2. سند شماره 67428 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نامه ستاد منطقه 7 به ستاد مرکزی فرماندهی، 24/6/1362.
  3. سند شماره 35444 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه حمزه سیدالشهدا به طرح و عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا، 20/6/1362. ص1.
  4. اسناد مناطق کردنشین (بانه)، جلد2 (1/6/1362 تا 30/8/1362)، قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 20/6/1362، ص91.
  5. سند شماره 20098 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از تیپ3 مریوان به فرماندهی کل سپاه پاسداران، 20/6/1362.
  6. سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف (قبل از عملیات والفجر4)، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، صص 53 - 49.
  7. سند شماره 293/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه تاکتیکی حمزه (عملیات والفجر4)، محمدرضا دیانی، 13/6/1362 تا 28/7/1362، صص 110 - 107.
  8. سند شماره 343873 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استانداری کردستان، 22/6/1362.
  9. سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف (قبل از عملیات والفجر4)، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، صص 53 - 49.
  10. سند شماره 343896 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، 21/6/1362.
  11. سند شماره 44828 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست‌وزیری، 21/6/1362.
  12. روزنامه کیهان، 21/6/1362، ص3.
  13. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 176، 21/6/1362، ص1، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، به نقل از رادیو صوت الجماهیر، 20/6/1362.
  14. سند شماره 289144 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانداری خرمشهر به استانداری خوزستان، 21/6/1362.
  15. سند شماره 290664 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان خوزستان به استانداری خوزستان، 21/6/1362.
  16. روزنامه کیهان، 20/6/1362، ص2.
  17. سند شماره 354439 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه اشنویه به قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 20/6/1362.
  18. سند شماره 343992 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی ناحیه 4 به لشکر28، 22/6/1362.
  19. سند شماره 343462 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان به استانداری کردستان، 21/6/1362.
  20. سند شماره 351298 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از واحد اطلاعات سپاه بوکان به قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 20/6/1362.
  21. دفتر فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقه 3، بولتن اخبار و رویدادهای هفته، شماره 2، 23/7/1362، ص6.
  22. روزنامه اطلاعات، 20/6/1362، ص4.
  23. روزنامه اطلاعات، 21/6/1362، ص2.
  24. روزنامه کیهان، 21/6/1362، ص2.
  25. روزنامه جمهوری اسلامی، 21/6/1362، ص12.
  26. همان، ص2.
  27. روزنامه اطلاعات، 21/6/1362، ص2.
  28. همان، ص3.
  29. روزنامه کیهان، 21/6/1362، ص2.
  30. روزنامه اطلاعات، 21/6/1362، ص2.
  31. روزنامه کیهان، 21/6/1362، ص2.
  32. همان.
  33. روزنامه اطلاعات، 21/6/1362، ص3.
  34. روزنامه کیهان، 21/6/1362، ص16.
  35. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 21/6/1362، ص5، رادیو اسرائیل، 20/6/1362.
  36. همان، ص3، رادیو بغداد، 20/6/1362.
  37. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 175، 20/6/1362، ص4، سائوپولو - خبرگزاری کویت، 19/6/1362.
  38. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 176، 21/6/1362، صص 6 - 5، بغداد - خبرگزاری الخلیج، 20/6/1362.
  39. همان، ص3، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 20/6/1362.
  40. همان، ص5، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 20/6/1362.
  41. همان، ص13، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 20/6/1362.
  42. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 21/6/1362، ص5، رادیو مونت کارلو (بخش عربی)، 20/6/1362.
  43. همان، صص 10 - 9، رادیو صدای امریکا.