1362.07.06
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.07.06 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | شش مهر |
| تاریخ شمسی | 1362.07.06 |
| تاریخ میلادی | 28 سپتامبر 1983 |
| تاریخ قمری | 20 ذیحجه 1403 |
گزارش - 583
درپی تغییراتی كه در چند روز اخیر در طرح مانور عملیات والفجر4 در دهانه شیلر ایجاد شد، امروز فرمانده قرارگاه مقدم حمزه در جلساتی جداگانه با مسئولان تیپ44 قمر بنی‌هاشم(ع) (حمزه2) و لشکر41 ثارالله(ع) (حمزه5) به بررسی تغییرات طرح مانور و ارزیابی میزان آمادگی و مشکلات این یگان‌ها پرداخت. در جلسه امروز فرماندهان قرارگاه مقدم حمزه و تیپ44 قمر بنی‌هاشم(ع) (حمزه2) در مریوان،* ضمن گفت‌وگو درباره راهکارهای عملیاتی، تغییرات جدید در طرح مانور این تیپ باتوجه‌به عقب‌نشینی‌های اخیر عراق ارزیابی شد. در این جلسه به‌‌دنبال اظهارات فدوی و علی رضائیان (از فرماندهان ارشد سپاه در قرارگاه مقدم حمزه)، درمورد عقب‌نشینی سه کیلومتری عراق در منطقه توتمان و امتداد خط دشمن از یال جنوبی کله‌قندی تا پشت تازه‌ده، مقرر شد خط و حد تیپ44 كه در طرح مانور قبلی، منطقه توتمان - کله‌قندی تعیین شده بود، به محدوده یال پنجوین؛ یعنی حسن‌آباد و زله، تغییر یابد. بدین‌ترتیب و باتوجه‌به تأثیر مثبت عقب‌نشینی دشمن از توتمان و حسن‌آباد در سقوط کله‌قندی، نیروهای خودی ازطریق جاده مرانه، منطقه توتمان را تصرف خواهند کرد و برای ادامه عملیات در محور چپ سورن عمل می‌کنند. فرماندهان حاضر در این جلسه پس از بررسی طرح مانور مشترک تیپ44 قمر بنی‌هاشم(ع) و لشکر14 امام حسین(ع)، بر اجرای هم‌زمان عملیات در پنجوین و سورن تأکید کردند. در ادامه جلسه، فرماندهان تیپ44 به تبیین میزان آمادگی و مشکلات این تیپ پرداختند. مشکلات تدارکاتی نظیر کمبود گونی، الوار، پلیت و سوله؛ توجیه‌نبودن سپاه مریوان برای عملیات آتی و تأمین‌نشدن آتش توپخانه خودی به‌منظور مقابله با حملات هوایی عراق از مهم‌ترین مشكلاتی بود كه مسئولان تیپ44 قمر بنی‌هاشم(ع) به آن اشاره كردند. علاوه‌براین میزان آمادگی عملیاتی واحدهای بهداری، مهندسی، پشتیبانی و مهمات به‌طور تقریبی 80 درصد برآورد شد. کریم نصر فرمانده تیپ44، در پایان با اشاره به تکمیل‌شدن شناسایی‌های منطقه تحت امر خود گفت که شناسایی‌ها تا 200 متری کله‌قندی انجام شده است و برای شناسایی در سایر محورها مثل تپه شهدا، سه‌درختی، تخم‌مرغی و هرگنه نیز باید اقدام شود. وی در تشریح یکی از شناسایی‌های انجام‌شده توسط نیروهای اطلاعات - عملیات تیپ44 قمر بنی‌هاشم(ع) افزود: «عراق در هرگنه بشکه‌های 220 لیتری فوگاز گذاشته و با جرثقیل [آنها را] آنجا برده است، عراقی‌ها بچه‌ها را می‌دیدند، درضمن عراقی‌ها اطراف کله‌قندی هم 30 لیتری ناپالم کار گذاشته‌اند.»[۱] امروز همچنین جلسه دیگری با حضور علی رضائیان، فدوی، سالکی جانشین فرمانده قرارگاه مقدم حمزه و قاسم سلیمانی فرمانده لشکر41 ثارالله، به‌منظور بررسی وضعیت، میزان آمادگی و طرح مانور لشكر41 ثارالله برگزار شد. پس از آن، فرمانده لشکر41 از استقرار واحدهای مهندسی و توپخانه لشکر در منطقه و احداث قرارگاه جدید دست چپ قوچ‌سلطان بالای معبر بناسوته خبر داد.[۲] در این جلسه میزان آمادگی لشکر41 ثارالله(ع) نیز صددرصد برآورد شد.[۳] در جلسات امروز، طرح مانور کلی یگان‌های سپاه مستقر در منطقه عملیاتی والفجر4 نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفت. جانشین فرمانده قرارگاه مقدم حمزه با اشاره به پیشنهاد فرمانده کل سپاه در جلسه قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) درخصوص حذف عملیات بمو و انتقال سه لشکر عمل‌كننده در این منطقه به محدوده سورن افزود: درحال‌حاضر مذاکراتی در جریان است مبنی‌بر اینکه لشکر14 امام حسین(ع) به‌طور مستقل در محور سورن عمل كرده و جناح‌های چپ و راست این محور با انتقال لشکر31 عاشورا و 17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) - هرکدام با شش گردان - تقویت شود. همچنین به دستور غلامعلی رشید جانشین قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، قرار است لشکر25 کربلا از مریوان به بانه منتقل شده و به‌همراه لشکر8 نجف روی لری، کنگرک و کانی‌مانگا عمل كند.[۴]
گزارش - 584
پیشنهاد اخیر فرماندهان ارشد سپاه درباره محدودشدن طرح مانور عملیات والفجر5 در منطقه عمومی دربندیخان موجب شد تا فرماندهان قرارگاه نجف امروز با تشكیل جلسه‌ای دامنه و گستره طرح مانور این عملیات را مورد بررسی قرار دهند. در جلسه‌ای که با حضور عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف، ابراهیم همت فرمانده لشکر27 محمد رسول‌الله(ص)، اکبر زجاجی طرح و عملیات و سعید قاسمی اطلاعات - عملیات این لشکر، در قرارگاه نجف برگزار شد، طرح مانور زیمناکوه، شاخ شمیران و شاخ برددکان بدون اجرای عملیات روی شاخ خشیک - بمو مورد بحث و بررسی قرار گرفت. ابراهیم همت به دلایلی با منحصرشدن عملیات به منطقه زیمناکوه مخالف بود. فرمانده قرارگاه نجف و فرمانده لشکر27 هر دو عقیده داشتند که عملیات باید به‌شکل هم‌زمان در همه نقاط منطقه؛ یعنی در زیمناکوه، شاخ شمیران، شاخ برددکان، شاخ خشیک و بمو اجرا شود، زیرا از یک‌سو تسلط دشمن در هرکدام از ارتفاعات منطقه، عقبه نیروهای خودی را تهدید خواهد کرد و از سوی دیگر، درصورت ناموفق‌بودن عملیات در برخی نقاط، اجرای موفقیت‌آمیز عملیات در آینده با مشکل مواجه خواهد شد.[۵] براساس مباحث انجام‌شده در میان فرماندهان، قرار شد لشکر27 حضرت رسول(ص) با تصرف بخشی از ارتفاعات بمو و تسلط بر آن، خود را به سد دربندیخان برساند.[۶] گفتنی است علی‌رضائیان فرمانده سپاه در قرارگاه مقدم حمزه نیز در جلسه‌ای كه امروز در قرارگاه حمزه سیدالشهدا برگزار شد بر بالابودن قدرت دید و تیر دشمن در منطقه دربندیخان، به‌دلیل تسلط نیروهای عراقی روی ارتفاعات منطقه تأكید كرد و یادآور شد یگان‌های دشمن هم ازسمت بمو که از دو طرف بر نیروهای لشکر27 محمد رسول الله(ص) دید دارد و هم ازسمت ارتفاعات حلبچه - که در دست عراق است - بر نیروهای خودی مسلط هستند.[۷]
گزارش - 585
ارتش عراق پس از عقب‌نشینی تدریجی اخیر خود از ارتفاعات شمالی دهانه شیلر، که با هدف اصلاح خطوط پدافندی و جلوگیری از واردآمدن ضربات احتمالی درصورت حمله ایران انجام شد، افزایش اقدامات اطلاعاتی و تقویت رزمی و زرهی را در دستور کار قرار داده است. هرچند این‌گونه تحركات نشان‌دهنده هوشیاری دشمن می‌باشد؛ برخی قرائن نیز از تردید عراق درخصوص زمان و محورهای عملیات آتی ایران حكایت دارد. امروز روزنامه استاندارد (چاپ نایروبی) درمورد تردید عراق درباره فلش حمله آتی ایران نوشت: «عراق ادعا کرده که ایران تدارک یک حمله جدید را دیده و لذا به ایران هشدار داده که حملات این کشور را سرکوب خواهد کرد، لیکن عراق اعلام نکرد که حمله از چه جبهه[ای] شروع خواهد شد.»[۸] در همین حال، گزارش یگان‌های نظامی خودی بیانگر تلاش عراق برای اطلاع از محور اصلی حمله آتی ایران در منطقه گسترده مقابل استان سلیمانیه و نیز ایجاد تأخیر در اجرای این عملیات می‌باشد. براین‌اساس، ارتش عراق از یک‌سو نیروهای رزمی و زرهی خود را تقویت كرده و از سوی دیگر فعالیت‌های اطلاعاتی و شناسایی‌اش را افزایش داده است. گزارش امروز واحد طرح و عملیات ستاد منطقه11 حاكی است: «ارتش عراق منطقه شیلر را تقویت نظامی کرده و تعداد زیادی نیرو با تعدادی حدود 20 الی 50 تانک وارد منطقه سیاکویزه به امتداد رودخانه سورا تا نزدیک کوکلان کرده؛ احتمالاً قصد حمله دارد.»[۹] همچنین واحد اطلاعات - عملیات قرارگاه نجف درخصوص وضعیت نیروهای دشمن در طول سه روز اخیر گزارش داد: در محور جوانرود، مهران و میمک دشمن وضعیت عادی دارد و به تحکیم و گسترش مواضع پدافندی مشغول است و فقط در مهران با گلوله‌های رنگی و فعالیت هوایی، عملیات شناسایی انجام می‌دهد. در محور قصرشیرین و سرپل ذهاب، دشمن از بیم اجرای عملیات احتمالی در این مناطق، نیروهایش را افزایش داده و به تحکیم، تقویت و تثبیت مواضع پدافندی خود پرداخته است. افزایش تردد عراقی‌ها و همچنین پروازهای بیش از حد معمول و بمباران مناطق کوه "گون" هم از تلاش عراق برای آگاهی از محور اصلی حمله ایران حكایت می‌كند. در محور گیلان‌غرب نیز مانند جبهه مهران، دشمن به تعویض یگان‌ها، تقویت بعضی مناطق و عکس‌برداری هوایی اقدام کرده است.[۱۰] عراق علاوه‌بر فعالیت‌های شناسایی، برای جمع‌آوری اطلاعات، از گروه‌های ضدانقلاب داخل ایران نیز بهره می‌گیرد؛ گروه‌های مذكور هم که یکی از مهم‌ترین مناطق تردد آنها در مرز دو کشور در معرض تهدید واقع شده است، می‌کوشند با همکاری اطلاعاتی با عراق، مانع اجرای عملیات آتی ایران در منطقه عمومی دشت شیلر شوند. در همین خصوص واحد اطلاعات ستاد منطقه11 امروز در نامهای به اقدام ضدانقلاب در آزادكردن شماری از گروگان‌های خود در منطقه غرب کشور و ضرورت رعایت ملاحظات امنیتی اشاره كرده و نوشته است: گروه‌های مسلح غیرقانونی اخیراً تعداد زیادی از گروگان‌های ارتشی، ژاندارمری و شهربانی در بند خود را آزاد کرده است و مهم‌ترین هدف آنها نفوذ عناصر بریده به داخل نیروهای مسلح ما می‌باشد. در ادامه این نامه، بر رعایت اقدامات حفاظتی و ضدجاسوسی در برخورد با این افراد تأكید شده است.[۱۱]
گزارش - 586
با افزایش هوشیاری دشمن درخصوص عملیات آتی ایران بر شدت و میزان حملات هوایی و گلوله‌باران‌های عراق در منطقه عمومی دشت شیلر، به‌ویژه شهر مریوان (به‌عنوان عقبه عملیات مذكور) افزوده شده است. جبهه‌های میانی نیز از این حملات عراق بی‌نصیب نبوده است. رکن سوم ژاندارمری غرب کشور، در گزارشی اعلام كرد: جنگنده‌های عراقی امروز در سه نوبت در ساعات 14:40، 17 و 19:05، شهر مریوان را بمباران کردند كه براثر آن تعدادی از نیروهای تیپ مریوان مجروح شدند.[۱۲] علاوه‌براین، بنا به اعلام شهربانی مریوان، عصر امروز درپی حمله هواپیماهای عراق به پایگاه توپخانه گناو و دو سنگر انفرادی در آن منطقه، 3 تن از نیروهای خودی شهید و 13 تن مجروح شدند.[۱۳] همچنین سه اسکادران شامل بیش از 30 فروند هواپیمای عراقی منطقه تنگه کورک - دشت ذهاب و مقر گردان190 تیپ3 را به‌‌شدت بمباران كردند. در این حمله 40 نفر از افراد گردان مذكور شهید و 85 نفر نیز مجروح شدند.[۱۴] در جبهه میانی نیز دو فروند هواپیمای عراقی ساعت 9:55 صبح، به حریم هوایی شهر ایلام تجاوز کردند که با اجرای آتش پدافند هوایی نیروهای خودی متواری شدند.[۱۵] علاوه‌بر بمباران‌های هوایی، ارتش عراق مواضع نیروهای خودی در مناطق مرزی غرب كشور را نیز آماج حملات توپخانه‌ای خود قرار می‌دهد. دراین‌زمینه، گردان مرزی بانه اعلام کرد که ساعت 11 امروز، توپخانه ارتش عراق اطراف پایگاه نهنی1 و 2 را هدف قرار داد که دو گلوله توپ به پایگاه نهنی2 اصابت کرد[۱۶] و 2 نفر از نیروهای خودی شهید و 3 نفر مجروح شدند.[۱۷] گزارش رکن سوم تیپ3 لشکر28 کردستان هم حاكی است: «توپخانه دشمن پایگاه‌های گردان 112 پیاده و جاده کولان منتهی به دره‌وزان را زیر آتش گرفته، به‌طوری‌که تردد خودروها از این جاده به‌سختی امکان‌پذیر می‌باشد و احتمال اصابت گلوله توپ به خودروهای درحال عبورومرور وجود دارد.»[۱۸] در واکنش به افزایش حملات هوایی دشمن، نیروهای خودی برخی مواضع عراق را زیر آتش گرفتند. طبق اطلاعیه شماره 1474 ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی، «با اجرای آتش مؤثر نیروهای خودی روی مواضع دشمن در حوالی پنجوین و جاده سیدصادق، به چندین قبضه خمپاره‌انداز آنها خساراتی وارد [شد] و عده‌ای از نفرات عراقی به هلاکت رسیدند.»[۱۹] رادیو صوت الجماهیر نیز به نقل از اطلاعیه نظامی شماره 1231 عراق اعلام كرد که ایران امروز روستای سیدصادق و حومه آن را به‌طور پراکنده زیر آتش توپخانه خود قرار داد.[۲۰]
گزارش - 587
در واکنش به برگزاری موفقیت‌آمیز همایش وحدت روحانیون اهل تشیع و تسنن مناطق کردنشین غرب کشور در ارومیه، افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی امروز اصلان نیرومند یكی از اعضای شورای اسلامی روستای زنگی‌آباد بخش انزل ارومیه را به شهادت رساندند.[۲۱] گفتنی است چند روز پیش نیز ملاسلیم کاظمیان امام‌جماعت روستای الواج ارومیه هدف گلوله ضدانقلاب قرار گرفته و به شهادت رسیده بود.[۲۲]
گزارش - 588
مناطق بحرانی غرب و شمال‌غرب كشور امروز نیز عرصه تحركات ایذایی گروه‌های مسلح غیرقانونی و اقدامات نیروهای خودی در مقابله با این گروه‌ها بود. براساس گزارش واحد اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه، امروز عناصر ضدانقلاب خودروی حامل آب پایگاه دکل ارومیه را به آتش کشیدند، در این حادثه تعدادی از نیروهای خودی مجروح شدند. در مهاباد نیز براثر درگیری نیروهای پایگاه دکل مهاباد با عناصر مسلح غیرقانونی، 5 تن از نیروهای خودی به شهادت رسیدند.[۲۳] علاوه‌براین، در پایگاه گزمل جمعی گروهان دیواندره، یک سرباز براثر برخورد با مین مجروح شد.[۲۴] در محور مرزی سرو در ارومیه هم تراکتور یكی از اهالی بومی منطقه روی مین رفت و خسارت دید و یک نفر نیز زخمی شد.[۲۵] از سوی دیگر، گزارش واحد عملیات سپاه سردشت حاكی است: «[امروز] نیروهای گروه ضربت پیشمرگان کرد مسلمان [كه] در روستای برسیو کمین زده بودند، یک نفر از نیروهای دشمن را به اسارت خود درآوردند.»[۲۶]
گزارش - 589
درحالی‌كه جنگ ایران و عراق وارد چهارمین سال خود شده است، مقامات برخی كشورها بر ضرورت خاتمه هرچه زودتر این منازعه تأكید می‌كنند. رئیس دوره‌ای جنبش غیرمتعهدها در نشستی با حضور 25 عضو این جنبش در سازمان ملل متحد خواستار خاتمه جنگ ایران و عراق شد. ایندیرا گاندی نخست‌وزیر هند، در این نشست گفت: «ادامه جنگ در خلیج‌فارس غیر از آنکه به دو ملت همسایه ایران و عراق زیان‌های جبران‌ناپذیری وارد کند، نفع دیگری نخواهد داشت.»[۲۷] حسنی مبارک نیز در اجلاسی در مقر سازمان ملل متحد، از جوامع بین‌المللی خواست همه تلاش خود را برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق به کار گیرند.[۲۸]
گزارش - 590
درحالی‌که موج رسانه‌ای بین‌المللی درخصوص اعطای هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق بیش‌ازپیش گسترش یافته است، امروز شورای عالی دفاع برای تصمیم‌گیری درباره امنیت خلیج‌فارس و تنگه هرمز و دیگر موضوعات مرتبط با جنگ تشکیل جلسه داد. در پایان این جلسه، حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی سخنگوی این شورا درباره موضوعات مطرح‌شده در جلسه امروز با خبرنگاران گفت‌وگو كرد. جلسه شورای عالی دفاع امروز با حضور حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، میرحسین موسوی نخست‌وزیر، تیمسار ظهیرنژاد رئیس ستاد مشترک ارتش، سرهنگ سلیمی وزیر دفاع، محسن رفیق‌دوست وزیر سپاه، کمال خرازی سرپرست ستاد تبلیغات جنگ، نظران دبیر شورای عالی دفاع و شماری از فرماندهان نیروی دریایی برگزار شد. حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی نماینده امام در شورای عالی دفاع، در مصاحبه با خبرنگاران گفت: در این جلسه درخصوص تحولات جبهه‌ها، آینده جنگ و برنامه‌هایی درمورد امنیت خلیج‌فارس و تنگه هرمز تصمیم‌گیری شد. وی جلسه مذکور را نشستی به‌منظور بررسی تقویت وضعیت دفاعی کشور و تأمین امکانات دفاعی و نظامی خواند و افزود: «کمیسیون خاصی مرکب از نمایندگان شورای عالی دفاع، ارتش، سپاه پاسداران، وزارت خارجه و وزارتخانه‌های دفاع و سپاه تشکیل شد که درمورد خرید سلاح و تهیه امکانات سرعت عمل بیشتری داشته باشند و هماهنگ‌تر بتوانند عمل کنند.» رئیس مجلس درباره برنامه‌های هفته جنگ نیز اظهار كرد: «[برابر گزارش‌ها، مردم] هنوز از جنگ خسته نشده‌اند و خوب از این هفته استقبال کردند. شور و اشتیاق مردم در این هفته کاملاً مشخص بود.» نماینده امام در شورای عالی دفاع سپس به هشدار اخیر رئیس‌جمهوری ایران به کشورهای حوزه خلیج‌فارس و کشورهای غربی درمورد کمک به عراق و اعزام کشتی‌های جنگی برای کنترل امنیت خلیج‌فارس اشاره کرد و افزود: «آقای [آیت‌الله] خامنه‌ای که رسمی‌ترین مقام در اظهار این مطالب هستند، طبعاً سیاست ما را منعکس می‌کنند. اما عکس‌العمل‌هایی که در منابع خبری دنیا به وجود آمده، ما زیاد روی آن حساب باز نمی‌کنیم و این معلوم است [كه] امنیت خلیج‌فارس را تابه‌حال ما حفظ کردیم و در آینده هم حفاظت از آن به‌عهده ماست و همه می‌دانند که نیروهای بزرگ دنیا دیگر جایی برای واردشدن به این منطقه ندارند.» وی در ادامه ضمن توصیه به برخی دولت‌های منطقه مبنی‌بر اجتناب از پشتیبانی‌های نظامی و اقتصادی از عراق، تأكید كرد: «تحمل ما حدی دارد و البته آنها منکر کمک به عراق می‌شوند و هیچ‌وقت به‌طور رسمی به این مسئله اعتراف نکرده‌اند، ولی به‌طورکلی اصل برای ما امنیت خلیج‌فارس است و بعضی مسائل را نیز به‌خاطر امنیت خلیج‌فارس نادیده می‌گیریم؛ البته این موضوع هم حدی دارد و آن حد را ما خودمان تعیین خواهیم کرد.»[۲۹] هاشمی رفسنجانی همچنین با تأکید بر انعطاف نهادهای بین‌المللی دربرابر جنگ ایران و عراق و چشم‌پوشی از خسارات وسیع واردشده بر ایران براثر جنگ، درمورد دیدار اخیر رئیس کمیته صلیب‌سرخ از مناطق جنگی و ویران‌شده گفت: اگر بیایند خرمشهر و هویزه را ببینند طبعاً بی‌تأثیر نمی‌تواند باشد و بالاخره اگر یک‌صدم آن چیزی که دیده است در دنیا مطرح کند به نفع ماست. به‌طورکلی، پس از آشکارشدن قدرت ایران و ضعف عراق ما یک نوع انعطافی در بعضی از مراجع بین‌المللی و بعضی قدرت‌ها می‌بینیم که نشئت‌گرفته از پیروزی‌های رزمندگان ما و ضعف عراقی‌ها در جبهه‌هاست و البته آینده جنگ تاحدی روشن شده است و در گذشته می‌گفتند کسی پیروزی نظامی نخواهد داشت؛ اکنون احتمال پیروزی نظامی را می‌دهند. رئیس مجلس در پایان سخنان خود به دخالت قدرت‌های جهان در لبنان به‌منظور برقراری آتش‌بس تحمیلی نیز اشاره كرد و خاطرنشان ساخت تا خواست مردم لبنان تأمین نشود هیچ آتش‌بسی در این كشور برقرار نخواهد شد.*[۳۰]
گزارش - 591
فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران امروز در سخنانی گفت: «برای تحقق خواسته‌های بحق جمهوری اسلامی ایران اگر لازم باشد، نبرد با دشمن صدامی تا بغداد نیز ادامه خواهد یافت.» سرهنگ صیاد شیرازی که در مراسم تحلیف و اعطای سردوشی دانش‌آموختگان مرکز آموزش صفر یک کادر سخنرانی می‌کرد، ضمن یادآوری وظایف خطیر دانشجویان در جبهه‌ها، بر نگرانی ابرقدرت‌ها از سیاست نه شرقی و نه غربی جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد. وی درمورد اقدامات انجام‌شده برای سرکوب ضدانقلاب گفت: «با قدرت شما عزیزان موفق شده‌ایم ارتباط شوم ضدانقلاب با دشمن صدامی در منطقه غرب کشور را به حداقل ممکن برسانیم و... به قطع کامل آن نزدیک شده‌ایم. ... امروز رزمندگان ما در قرارگاه حمزه سیدالشهدا در غرب کشور هم‌زمان با نبرد ضدانقلاب، با ارتش بعث عراق نیز مبارزه می‌کنند.»[۳۱] صیاد شیرازی در ادامه با تأکید بر اینکه درصورت لزوم برای تحقق خواسته‌های جمهوری اسلامی ایران نبرد با دشمن تا بغداد نیز ادامه خواهد یافت، به توان بالای رزمندگان ایرانی اشاره كرد و از آمادگی آنان برای اجرای فرمان امام مبنی‌بر تشکیل ارتش بیست میلیونی خبر داد. فرمانده نیروی زمینی ارتش در پایان، به قدرت زرهی ایران برای بستن تنگه هرمز اشاره و خاطرنشان کرد: «[دشمنان] پس از گذشت سه سال از جنگ تحمیلی باید به این شعور رسیده باشند که انقلاب اسلامی ایران به هر حرفی که بزند عمل خواهد کرد و درصورت لزوم اگر ضرورت داشته باشد قدرت مسدودکردن تنگه هرمز را دارد و با فرمان فرمانده کل قوا امام خمینی این کار را خواهد کرد.»[۳۲]
گزارش - 592
در آخرین روز از هفته جنگ، وزرای سپاه و دفاع در مصاحبه‌هایی جداگانه وضعیت نظامی جمهوری اسلامی ایران و عملکرد ارگان‌های تحت امر خود را در طول سه سال جنگ تشریح کردند. محسن رفیق‌دوست وزیر سپاه، که به‌منظور شرکت در همایش جنگ به رشت سفر كرده است، در مصاحبهای مطبوعاتی ضمن پرداختن به موضوعاتی نظیر هفته جنگ، تأثیرات جنگ در تکوین سازمان رزم سپاه، آینده جنگ و برنامه پنج‌ساله سپاه، درمورد طرح لبیک یا خمینی، طرح جدید دشمن در منطقه خلیج‌فارس، تشکیلات سپاه، تشکیل ارتش بیست میلیونی و... مطالبی را بیان كرد. وزیر سپاه با تشریح ساختار و وضعیت کنونی سپاه پاسداران راجع به تعامل ارتش و سپاه گفت: امروز سپاه با همکاری ارتش از انسجام فوق‌العاده‌ای برخوردار است و دارای لشکرهای منظم پیاده مکانیزه، زرهی و توپخانه می‌باشد که کیفیت بسیار خوبی دارند و با قبل از جنگ قابل‌مقایسه نیست.[۳۳] رفیق‌دوست در ادامه افزود: مطابق مصوبه مجلس شورای اسلامی، سپاه از دو حوزه فرماندهی و وزارتی تشکیل شده است و هدف از تشکیل وزارت سپاه، ایجاد انسجام بیشتر در تعامل بین دولت و مجلس با سپاه می‌باشد. این وزارتخانه در کنار فرماندهان مشكلات سپاه را با تفاهم حل می‌کند. وی درخصوص برنامه‌ها و سیاست‌های سپاه پاسداران درزمینه تربیت کادر و جذب نیرو اظهار كرد: پس از آنکه برادران دوره‌های مقدماتی آموزش پاسداری را سپری کردند، پیوسته تحت آموزش سیاسی - عقیدتی می‌باشند و اخیراً نیز دوره‌های فرماندهی در رده‌های مختلف ایجاد شده و همچنین دانشگاه سپاه با آموزش تخصص‌های سطح عالی در آینده نزدیک شروع به کار خواهد کرد.[۳۴] وزیر سپاه همچنین طرح "لبیک یا خمینی" را برنامه‌ای برای استفاده از تجارب نیروهای جبهه‌رفته با هدف شناسایی و کدبندی افراد، آموزش مهارت‌های جدید و آزمودن نیروها در چهارچوب اجرای مانور آزادی قدس توصیف كرد.[۳۵] وی تشکیل ارتش بیست میلیونی را یکی دیگر از اهداف این طرح خواند و یادآور شد كه تاکنون نزدیک به دو میلیون نفر دوره‌های مختلف آموزش نظامی را گذرانده و چندین هزار نفر نیز به جبهه‌ها اعزام شده‌اند. با اجرای این طرح، اعزام نیروها منسجم‌تر و کارآمدتر خواهد شد.[۳۶] رفیق‌دوست در ادامه به تسلط نیروهای اطلاعاتی سپاه بر اقدامات و فعالیت‌های عناصر باقیمانده گروه‌های ضدانقلاب اشاره كرد و در پاسخ به سؤالی درباره اراضی آزادشده عراق هم گفت: رزمندگان بخشی از زمین‌های عراق ازجمله منطقه حاج‌عمران تا دربند را آزاد کرده‌اند و از پادگان حاج‌عمران كه برای عراق اهمیت بسیاری داشته است 12 هزار اسلحه به غنیمت گرفته‌اند. وی همچنین درمورد حضور نیروهای ایران در اراضی عراق افزود: «حضور ما در خاک عراق نشانه این نیست که ما خاک آنها را گرفته باشیم، بلکه با آزادی، آنها را تحویل ملت زجردیده عراق داده تا حکومت اسلامی را به دست خودشان تشکیل بدهند؛ چنان‌که مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق در منطقه حاج‌عمران تشکیل شد و رزمندگان عراقی با همیاری رزمندگان اسلام مشغول نگهداری آن منطقه می‌باشند.» وزیر سپاه درباره عملیات آتی ایران نیز گفت: به‌زودی رزمندگان اسلام جنگ را دگرگون می‌کنند و درس تازه‌ای از نبرد را به دنیا خواهند داد. ما منتظریم که عملیات والفجر4 آغاز شود. رفیق‌دوست با اشاره به سیاست‌های تبلیغاتی اخیر دشمن خاطرنشان كرد: دشمنان ایران از پیروزی قریب‌الوقوع ایران به وحشت افتاده‌اند و برای شکست ما با ابزار تبلیغاتی و نظامی به میدان آمده‌اند. آنها می‌کوشند تا در جنگ اقتصادی ما را فلج کنند و با به‌راه‌انداختن موج رسانه‌ای، هدف‌‌گیری مناطق نفتی ما و تحویل سوپراتاندارد به عراق امید دارند تا شاید بتوانند ما را وادار به قبول صلح تحمیلی کنند، ولی ما بار دیگر اعلام می‌کنیم اگر نفت ما هدف قرار بگیرد دنیا از نفت خلیج‌فارس محروم خواهد شد.[۳۷] امروز سرهنگ سلیمی وزیر دفاع نیز در مصاحبهای با خبرگزاری جمهوری اسلامی هدف سیاست تسلیحاتی جمهوری اسلامی را افزایش قدرت برای خنثی‌‌ساختن جریانات تهدیدكننده انقلاب اسلامی اعلام و وظیفه وزارت دفاع را تجهیز و تسلیح ارتش بیست میلیونی به سلاح‌های پیچیده و عملیاتی ذكر كرد. وزیر دفاع با بیان اینكه میزان اسلحه و مهمات تولیدی داخل برای رفع نیازهای جبهه‌های جنگ در حد لزوم است، درباره نقش وزارت دفاع در جنگ گفت: «گروه‌های مجهز و قوی صنایع تسلیحاتی، مکانیک، هوایی، الکترونیک، تحقیقات و گسترش صنایع موشکی و دریایی وزارت دفاع نقش بزرگی در تجهیز جبهه‌های جنگ دارند.» وی عملكرد هریک از گروه‌های مذكور را در جنگ چنین تشریح كرد: صنایع تسلیحاتی «با راه‌اندازی 3 خط تولید مهمات سبک و سنگین و راه‌اندازی 2 خط تولید خمپاره، طرح ساخت و راه‌اندازی قسمت نهایی تفنگ ژ3، مرمت دو نوع موشک کاتیوشا و آر.پی.جی7 و پروژه نارنجک ضدنفر، گام بزرگی درجهت خودکفایی تسلیحاتی برداشتند.» گروه صنایع مکانیک نیز «با ساخت آشپزخانه‌‌های صحرایی و راه‌اندازی کارخانجات شنی‌سازی تانک، نیازمندی خودروهای شنی‌دار را تأمین کردند. همچنین با راه‌اندازی کارخانجات باطری‌سازی نور و تولید سالانه 2 میلیون و 400 هزار عدد باطری، علاوه‌بر رفع نیازهای داخلی، مقادیری نیز به خارج از کشور صادر می‌شود.» در گروه مخابرات و صنایع الکترونیک نیز «انواع آی.سی و خازن‌ها و دستگاه هدایت آتش توپخانه ساخته می‌شود.» در گروه صنایع هوایی «طراحی و ساخت قسمت‌های حساس هواپیماها، نصب بعضی از جنگ‌افزارها مانند تیربار، توپ و موشک بر روی هلیکوپترها که قدرت رزمی آنها [را] بالا برده و ترمز هواپیمای اف14 بازسازی شده که به عقیده کارشناسان از نوع بریک آن کارآمدتر و ارزان‌تر است.» در بخش تحقیقات و گسترش صنایع «پروژه بازسازی بعضی موشک‌ها که بر روی هواپیما نصب می‌شوند، ازجمله موشک فینیکس، درزمینه سیستم راداری مانند سیستم پدافند هاوگ، پروژه بازسازی لامپ‌های گران‌قیمت رادارها برای اولین بار در کشور و پروژه تولید نیمه‌صنعتی تی.ان.تی. توسط پرسنل انجام شده است.» درزمینه تدارکات «سازمان اتکا [تهیه] تمام پوشاک و تغذیه نیروها در جبهه را به عهده دارد و علاوه‌برآن، [تأمین نیازمندی‌های] بیش از یک میلیون و 700 هزار خانواده پرسنل نظامی در اقصی نقاط ایران را ازطریق فروشگاه‌های اتکا بر عهده دارد.» وی همچنین درخصوص طرحهای انجام‌شده و در دست اقدام کارخانجات و سازمان‌های وزارت دفاع گفت: «کارخانجات سازمان صنایع به‌همت مسئولین روز‌به‌روز رو به گسترش است. ... چندین خط تولیدی جدید به راه افتاده و طرحهای معوقه به اجرا درآمد.» وزیر دفاع تعداد نیروهای اعزامی وزارت دفاع به جبهه‌ها را 4500 نفر اعلام کرد و ضمن بزرگداشت یاد شهدای این وزارتخانه به‌خصوص شهیدان چمران، نامجو و فکوری، همه اقدامات انجام‌شده را مرهون تفکرات آنان دانست. وی درمورد آینده جنگ ایران و عراق نیز گفت: پس از عملیات‌های والفجر2 و 3 و آزادسازی نقاط راهبردی، قدرت مانور دشمن به‌طور محسوسی کاهش یافت. هم‌اکنون ارتش عراق دچار سردرگمی است و ان‌شاءالله حرف آخر را در میدان جنگ خواهیم زد. امروز کشورهای بزرگ جهان در تجهیز صدام نقش مؤثری دارند. البته آنها صدام را می‌خواهند نه صلح را. علاوه‌بر کمک ابرقدرت‌ها به صدام، بعضی از همسایگان جنوب خلیج‌فارس نیز کمک‌های زیادی به صدام می‌کنند. ما ارقام و آمار دقیق کمک‌های همسایگان را در خلیج‌فارس به صدام در اختیار داریم و هر زمان اراده کنیم می‌توانیم جلوی این کمک‌ها را بگیریم، ولی به‌دلیل مصالح منطقه تابه‌حال صبر کرده‌ایم. وی در پایان، راه‌های تأمین نیازهای تسلیحاتی را استفاده از منابع داخلی و غنائم به‌دست‌آمده از جبهه‌ها ذكر كرد.[۳۸]
گزارش - 593
حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و حجت‌الاسلام ناطق نوری وزیر كشور، امروز در سخنانی به تبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال جنگ پرداختند. موضع‌گیری‌های مسئولان سیاسی ایران درحالی‌که جمهوری اسلامی پس از آزادسازی مناطق اشغالی خود، برای پذیرش آتش‌بس و صلح با عراق بدون در نظر گرفته‌شدن شرایط مورد نظر ایران، تحت فشارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی قرار گرفته است، از عزم این کشور برای مقاومت تا نیل به صلح شرافتمندانه و تضمین‌شده حکایت دارد. نماینده امام در شورای عالی دفاع امروز در دیدار با جمعی از رزمندگان خط مقدم جبهه‌های جنوب گفت: آینده جنگ سرنوشت بسیاری از مسائل منطقه را مشخص می‌کند و «اگر همان‌طورکه تاکنون رزمندگان به پیش رفته‌اند به راه پیروزی ادامه دهند، سرانجام به نقطه‌ای می‌رسیم که صدام به‌طورکلی عاجز خواهد شد.» وی حمله صدام را طرح استكبار جهانی برای واگذاركردن نقش ژاندارمی منطقه به عراق و تجمع كشورهای منطقه زیر چتر طاغوت و نیز راهكاری برای جلوگیری از مبارزه ایران با رژیم صهیونیستی عنوان و خاطرنشان كرد كه با سقوط صدام جبهه مبارزه با رژیم اشغالگر قدس از سوریه تا ایران امتداد خواهد یافت. رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: ما مقید هستیم در عمل کار خلاف نکنیم، اکنون چشم‌های دوست و دشمن به جبهه‌ها دوخته شده و بدانید مجموعه نیروهایی که جنگ را اداره می‌کنند، اهرم تاریخ را در دست دارند و ما هیچ‌گاه چنین جریان قاطع سرنوشت‌سازی را ندیده‌ایم.[۳۹] هاشمی رفسنجانی در ادامه ضمن تبیین ناکامی‌های دشمن در دستیابی به اهداف خود در تجاوز به ایران، جبهه‌های جنگ را مرکز سازندگی انسان و رزمندگان اسلام را پشتوانه مستحکم اسلام خواند و درمورد دستاوردهای جنگ گفت: «کشور ما از آغاز جنگ واقعاً قوی‌تر شده و اقتصادش را سروسامان داده و در کشور نظم را برقرار کرده است و امروز در دنیا از جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک کشور نیرومندی که در مقابل همه ابرقدرت‌ها ایستاد و کمرش خم نشد نام برده می‌شود.»[۴۰] رئیس مجلس شورای اسلامی سپس به كمك‌های همه‌جانبه دو ابرقدرت (شوروی و امریكا) و اقمار آنها و نیز كشورهای حوزه خلیج‌فارس و مصر، سودان، اردن و یمن به عراق اشاره كرد و مقاومت ایران را دربرابر تجهیزات گسترده عراق ستود. هاشمی رفسنجانی در پایان با اشاره به مصاحبه خبرگزاری فرانسه با نوجوان ایرانی اسیر در بند عراق، پاسخ وی را مشت محكمی بر دهان استكبار جهانی و رسانه‌های وابسته به آنان خواند.[۴۱] حجت‌الاسلام ناطق نوری وزیر کشور نیز صبح امروز در سخنانی در مراسم بزرگداشت شهدای جنگ در وزارت کشور گفت: «ما براساس اصول مکتبمان خواهان جنگ نبوده و نیستیم، ولی برای مبارزه با تعدی و تجاوز و ستم و جهت دفاع از حقوق و سرزمین اسلامی‌مان هنگامی‌که جنگ ازسوی ابرقدرت‌ها به ما تحمیل شد، ما مجبور شدیم که به دفاع بپردازیم.» وی در ادامه با اشاره به ایجاد تحول در ارتش پس از انقلاب و بیان نمونه‌هایی از ایثارگری‌های رزمندگان در جبهه‌ها، به تشریح وضعیت نامناسب اقتصادی عراق پرداخت و اظهار كرد: «وضعیت اقتصادی عراق به‌گونه‌ای است که اگر جنگ در همین حال هم متوقف شود، این وضعیت، صدام را به سقوط خواهد کشاند. از سوی دیگر، ما قادریم با تکیه بر ذخایر ارزی خود جنگ را تا رسیدن به حقوق حقه خود سال‌ها ادامه دهیم.» وزیر کشور در بخش دیگری از سخنان خود به تقویت نظامی عراق ازسوی فرانسه و تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به این كشور اشاره و تأكید كرد: «توطئه تحویل این هواپیماها در اراده ما در سرکوب متجاوز خللی وارد نخواهد کرد.»[۴۲]
گزارش - 594
علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، صبح امروز برای شرکت در سی‌وهشتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، تهران را به مقصد نیویورک ترک کرد. وی قبل از عزیمت به نیویورک در مصاحبهای در فرودگاه مهرآباد، اهداف شرکت در اجلاس مذكور را چنین اعلام کرد: «ما انتظار نداریم که این مجمع تصمیمی جدی و عملی درجهت رفع مشکلات جهانی بگیرد، اما حداقل خاصیت این گردهمایی‌ها شنیدن نقطه‌نظرات دیگران و اعلام نظرات جمهوری اسلامی ایران است.»[۴۳] وزیر امور خارجه ایران مسائل مورد بحث در مجمع عمومی سازمان ملل را مواردی نظیر فلسطین، لبنان، افغانستان، کامبوج، جنگ ایران و عراق، نامیبیا، صحرا، چاد، نیکاراگوئه، السالوادور، خلع سلاح، موضوع گرسنگی و اختلاف عمیق بین کشورهای صنعتی غربی و کشورهای فقیر و عقب نگه‌داشته‌شده برشمرد. در این سفر، معاون امور اقتصادی و بین‌المللی وزارت امور خارجه و چند تن از مدیران کل، رؤسا و معاونان ادارات سیاسی این وزارتخانه، ولایتی را همراهی می‌کنند.[۴۴]
گزارش - 595
ایرج توتونچیان معاون امور اقتصادی و بین‌المللی وزارت امور اقتصاد و دارایی، امروز در اجلاس سالانه بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در امریکا به‌عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران سخنرانی کرد. تبیین دستاوردهای اقتصادی انقلاب اسلامی ایران، درخواست از بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول برای ایفای نقش سازنده‌تر در کمک به کشورهای مستضعف و بررسی علل مشکلات اقتصادی جهان مهم‌ترین محورهای سخنان توتونچیان در این اجلاس بود. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از واشنگتن، توتونچیان در این سخنرانی ابتدا به بررسی علل مشکلات اقتصادی و آسیب‌های سیستم اقتصادی کنونی جهان و نیز تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم سیاست‌های اقتصادی کشورهای صنعتی بر کشورهای درحال‌توسعه پرداخت و سپس درباره نقش نرخ بهره و شناوربودن آن گفت: «شناوربودن نرخ بهره وام‌ها موجب می‌شود که کشورهای وام‌گیرنده در مقابل نوسانات اقتصادی کشورهای پیشرفته که موجب تغییر نرخ بهره می‌شوند آسیب‌پذیر بوده و بر بار مالی دیون آنها افزوده و امور برنامه‌ریزی مالی و اقتصادی آنها مختل گردد.» معاون امور اقتصادی و بین‌المللی وزارت اقتصاد سپس دستاوردهای اقتصادی انقلاب اسلامی را چنین تبیین كرد: «یکی از سیاست‌های مهم اقتصادی درزمینه پولی و بانکی جمهوری اسلامی ایران به‌وجودآوردن مقدمات پیاده‌کردن قانون حذف بهره بوده است. بدین‌ترتیب، نرخ بازدهی داخلی سرمایه که عامل واقعی تخصیص منابع مالی در سرمایه‌گذاری می‌باشد جایگزین نرخ بهره خواهد شد.» وی همچنین با اشاره به حرام‌بودن ربا در اسلام به نتایج اجرای طرح حذف بهره در ایران اشاره کرد و افزود: در سایه امنیت سیاسی و ثبات اقتصادی موجود، گام‌های ارزنده‌ای در راه استقلال و خودکفایی اقتصادی و صنعتی کشور برداشته شده است، به‌گونه‌ای‌که اولین برنامه پنج‌ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی تدوین و به مرحله اجرا گذاشته شده است. توتونچیان درمورد اجرای به‌موقع تعهدات مالی بین‌المللی ایران باوجود مشکلات جنگ گفت: «ایران تمامی بدهی‌های خود را در موعد مقرر پرداخت نموده است. علاوه‌برآن، درجهت کمک به کشورهای نیازمند به منابع مالی، سررسید پرداخت قروض پاره‌ای از کشورها به جمهوری اسلامی ایران تغییر یافته و به آنها مهلت بیشتری داده شده است.»[۴۵] وی در بخش دیگری از سخنان خود خواهان ایفای نقش سازنده‌تر بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در کمک‌رسانی به کشورهای مستضعف شد و ضمن ارائه راهکارهایی برای بهبود شرایط اعطای وام به این کشورها گفت: «باتوجه‌به اجرای پروژه‌های زیربنایی ... کشورهای مستضعف، بانک جهانی می‌تواند از یک سیستم نرخ بهره ترجیحی براساس درجه زیربنایی بودن پروژه استفاده نموده و به این نوع پروژه‌ها، اعتبار بهره نازل‌تر اعطا نماید. فراهم‌آوردن زمینه‌های اعطای وام‌های بدون بهرة طولانی‌مدت به کشورهای درحال‌توسعه ازطریق افزایش منابع مالی مؤسسه بین‌المللی توسعه، اقدام مثبت دیگری است که ازطریق اجرای به‌موقع تعهدات مالی کشورهای ذی‌ربط به این سازمان میسر و امکان‌پذیر است. گام مؤثر دیگر ... افزایش میزان حق برداشت مخصوص تخصیص‌یافته به کشورهای جهان است، اکثریت اعضا که مرکب از کشورهای جهان سوم هستند، هنوز نتوانسته‌اند در اداره امور این دو سازمان نقش فعال و مؤثری داشته باشند.»[۴۶]
گزارش - 596
درپی سفر هیئت اقتصادی مجارستان به ایران، زمینه گسترش روابط و تعاملات اقتصادی بین دو كشور فراهم شده است. دراین‌خصوص، امروز ارپاد پولایی وزیر حمل‌ونقل مجارستان با نژادحسینیان وزیر راه‌وترابری، احمد عزیزی قائم‌مقام وزارت امور خارجه و مجتبی خسروتاج معاونت بازرگانی خارجی وزارت بازرگانی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. نژادحسینیان در دیدار با وزیر حمل‌ونقل مجارستان ضمن تشریح سیر رشد اقتصادی ایران پس از انقلاب اسلامی و تبیین سیاست نه شرقی و نه غربی جمهوری اسلامی ایران، پیشنهاد ایجاد چهار کارگروه در زمینه‌های حمل‌ونقل جاده‌ای، بنادر و کشتیرانی، راه‌آهن و تنظیم موافقت‌نامه برای گسترش روابط دو طرف را مطرح كرد.[۴۷] سپس وزیر حمل‌ونقل مجارستان به تشریح وضعیت حمل‌ونقل در کشورش پرداخت و با اظهار امیدواری درمورد گسترش همکاری‌ها براساس منافع طرفین، برای بازسازی ایران پس از جنگ قول مساعدت داد. امروز همچنین در دیدارهای جداگانه وزیر حمل‌ونقل مجارستان با قائم‌مقام وزارت امور خارجه و معاونت بازرگانی خارجی وزارت بازرگانی ایران، دو طرف درباره گسترش روابط تجاری و اقتصادی گفت‌وگو و تبادل‌نظر كردند. مجتبی خسروتاج در دیدار با ارپاد پولایی خواستار اجرایی‌شدن تعهد مجارستان مبنی‌بر خرید 25 میلیون دلاری کالاهای غیرنفتی از ایران شد.[۴۸]
گزارش - 597
نخست‌وزیر و معاون بنیاد امور مهاجرین جنگ امروز در سخنانی، به‌ترتیب درمورد لایحه بسیج سازندگی و اقدامات بنیاد مهاجرین توضیحاتی دادند. میرحسین موسوی نخست‌وزیر، در پایان جلسه هیئت دولت در گفت‌وگویی با خبرنگاران تصویب کلیات لایحه بسیج سازندگی را ازجمله تصمیمات این جلسه اعلام کرد و گفت: بسیج سازندگی كه زیر پوشش جهاد سازندگی قرار دارد، شامل نیروهای مازاد مشمول آموزش‌دیده‌ای می‌شود که دوران سربازی خود را با کاركردن در نقاط مختلف کشور به پایان برسانند. این افراد در این مدت مهارت‌های لازم را كسب كرده و ابزار کار نیز دراختیارشان قرار می‌گیرد. بعد از اتمام دوره نیز آنان می‌توانند در همان نقاط به زراعت و کارهای تولیدی بپردازند. مشمولان این طرح، زیردیپلم، دیپلم و فوق‌لیسانس خواهند بود و محور فعالیت آنان در روستاهاست. این لایحه را در هفته اول گشایش مجلس شورای اسلامی تقدیم مجلس می‌كنیم و امیدواریم با تعیین بودجه و فراهم‌شدن تشکیلات لازم، عملاً این طرح در سال 1363 آغاز شود.[۴۹] امینی معاون بنیاد امور مهاجرین جنگ نیز در گفت‌وگویی به مناسبت پایان هفته جنگ، به تشریح فعالیت‌های این معاونت در طول سه سال گذشته پرداخت. وی درمورد بازگشت مهاجران و آوارگان جنگی به محل سكونت خود گفت: تاکنون شهرهای اهواز، دزفول، شوش، سوسنگرد، ملاشیه، حمیدیه و اندیمشک در استان خوزستان و شهرهای اسلام‌آباد، گیلان‌غرب، کانی‌گوهر، قلقله و باختران، در استان باختران شاهد بازگشت مهاجران به موطن خود بوده‌اند. در ایلام و روستاهای آن، بخش عمده‌ای از کار انجام شده است و در روستاهای آذربایجان‌غربی نیز باوجود حضورداشتن ضدانقلاب، نیروهای ما توانسته‌اند در نقاط حساس با فعالیت‌های خود گام‌های مؤثری در بازسازی این مناطق بردارند. امینی آمار افراد تحت پوشش این بخش را حدود یک میلیون و چهارصد هزار نفر اعلام کرد و از احداث اردوگاه‌های ساختمانی به‌جای اردوگاه‌های چادری و اقدام وزارت مسکن‌وشهرسازی به اعطای مسکن‌های خریداری‌شده و ساخته‌شده به آوارگان جنگی خبر داد.[۵۰]
گزارش - 598
رسانه‌های جهان امروز ضمن انعكاس سخنان تهدیدآمیز دیروز رئیس‌جمهور ایران مبنی‌بر جلوگیری از ارسال کمک‌های نظامی به عراق از راه خلیج‌فارس، واکنش‌های صورت‌گرفته دربرابر این اظهارات و احتمال تحقق تهدیدهای ایران، عراق و امریکا در منطقه خلیج‌فارس را تحلیل و بررسی كردند. رادیوهای بی‌بی‌سی، امریکا و رادیوهای کشورهای حوزه خلیج‌فارس امروز سخنان روز گذشته رئیس‌جمهور ایران را در دیدار با دیپلمات‌های خارجی بازتاب دادند.[۵۱] رادیو صدای امریکا در برنامه‌ای به بررسی ابعاد و زوایای واكنش وزارت امور خارجه ایالات متحده به سخنان دیروز رئیس‌جمهور ایران پرداخته و به نقل از سخنگوی این وزارتخانه گفت: «ایالات متحده هرگونه تلاشی را که از هر سو و صرفاً به‌منظور ایجاد اختلال در حق عبور کشتی‌های بی‌طرف [غیرمتخاصم] در جنگ ایران و عراق در آب‌های بین‌المللی خلیج‌فارس به عمل آید با نگرانی عمیق مورد توجه قرار خواهد داد.»[۵۲] سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا با اشاره به اهمیت آزادی آب‌های خلیج‌فارس و واکنش کشورش به نقض آن افزود: «آزادی کشتیرانی در خلیج‌فارس متضمن منافع پراهمیتی برای جامعه بین‌المللی است. ... اگر اصل آزادی کشتیرانی در خلیج‌فارس رعایت نشود علاوه‌بر اقدامات مقتضی که ایالات متحده معمول خواهد داشت، این کشور فوراً به مشورت و تبادل‌نظر با کشورهایی خواهد پرداخت که ایجاد اختلال در کشتیرانی در خلیج‌فارس بر آنها بیشتر از سایر کشورها اثر خواهد گذارد.»[۵۳] رادیو صدای امریكا در ادامه به هشدار آیت‌الله خامنه‌ای اشاره و اعلام كرد: «رئیس‌جمهوری ایران دیروز تهدید کرد اگر استفاده از بنادر عربی خلیج‌فارس برای تخلیه تسلیحات به مقصد عراق ادامه یابد، آن رژیم [برای] کشتیرانی در خلیج‌فارس محدودیت‌هایی در نظر خواهد گرفت. پیش‌تر نیز ایران تهدید کرده بود اگر جت‌های جنگنده فرانسوی سوپراتاندارد دراختیار عراق گذارده شود و این هواپیماها به تأسیسات صنایع نفت ایران حمله کنند، ایران تنگه هرمز را خواهد بست.»[۵۴] رادیو کلن نیز در تفسیری به‌طور جداگانه واکنش‌های احتمالی ایران، عراق و امریکا را در قبال تحولات منطقه ارزیابی كرد. این رادیو در بررسی واکنش احتمالی جمهوری اسلامی، ابتدا به تقویت رزمی و زرهی ایران در محدوده تنگه هرمز و جزایر اطراف آن اشاره کرد و این اقدامات را جزء تدابیر پیشگیرانه این کشور در مقابل حملات هوایی عراق به تأسیسات تجاری و نفتی ایران برشمرد و افزود: تعداد زیادی از نیروهای سپاه تحت مرکز فرماندهی [نوح] نبی در بندرعباس حضور دارند و معاون فرمانده نیروی زمینی نیز مسئولیت آن را برعهده گرفته است.» رادیو كلن در ادامه با اشاره به سخنان روز گذشته آیت‌الله خامنه‌ای گفت: «ایران احیاناً به تهدیدات خود تحقق خواهد بخشید.» رادیوی مذكور سپس در ارزیابی مواضع امریکا در قبال تحولات جاری خلیج‌فارس، با اشاره به تردید امریکایی‌ها درباره توان ایران برای بسته نگه‌داشتن طولانی‌مدت تنگه هرمز، احتمال مداخله امریکا را درصورت انسداد تنگه هرمز دور از ذهن ندانست. رادیو كلن در بخش دیگری از این برنامه و در تحلیل واکنش عراق، ضمن ابراز تردید درخصوص تحویل سوپراتانداردها و توانایی ایران در مقابله با آن افزود: عراق تهدیدات ایران را چیزی جز یک بلوف نمی‌داند و در فکر آن است تا از این سلاح‌ها علیه تجهیزات نفتی و همچنین نفتکش‌های ایران استفاده کند.[۵۵] در همین حال، خبرگزاری رویتر از بغداد گزارش داد: «عراق امروز اعلام کرد تهدید ایران مبنی‌بر محدودساختن کشتیرانی در خلیج‌فارس بخشی از مبارزه این کشور به‌منظور جلوگیری از تحویل هواپیماهای فرانسوی سوپراتاندارد به عراق می‌باشد.» این خبرگزاری در ادامه با اشاره به هشدار ایران به کشورهای عربی افزود: «صرف‌نظر از عراق، کویت، عربستان، بحرین، قطر، امارات متحده کشورهای عربی هستند که از بنادری در خلیج‌فارس برخوردار هستند. ... انسداد تنگه هرمز علاوه‌بر آنکه زیان‌هایی درپی متوقف‌شدن صدور حدوداً روزانه هفت میلیون بشکه نفت از این تنگه را در بردارد ... می‌تواند به دخالت امریکا که حفظ ایمنی کشتیرانی در خلیج‌فارس را متعهد شده است بینجامد.»[۵۶] روزنامه واشنگتن پست (چاپ امریکا) هم در گزارشی به تهدید اخیر ایران درمورد بستن تنگه هرمز در واکنش به تداوم ارسال کمک‌های نظامی کشورهای منطقه به عراق اشاره کرد. این روزنامه همچنین با پرداختن به موضوع واگذاری احتمالی سوپراتانداردهای فرانسوی به عراق و توانایی عراق در حمله به تأسیسات دریایی و نفتی ایران، درباره برهم‌خوردن موازنه قوا و امکان مداخله ابرقدرت‌ها نوشت: «هر حرکت تهدیدآمیزی می‌تواند به درگیری ابرقدرت‌ها در منطقه منجر شود. امریکا متعهد به بازنگه‌داشتن خطوط دریایی آبراه هرمز است.» این روزنامه دلیل اصلی تهدید ایران به بستن تنگه هرمز را تصمیم اخیر فرانسه برای ارسال موشک‌های اگزوسه به عراق اعلام کرد و افزود: «به‌رغم اعتقاد ایران، اگزوسه بیشتر جنبه تهدید روانی دارد تا نظامی.» واشنگتن پست در ادامه به مانورهای نظامی ایران در طول هفته گذشته در آب‌های خلیج‌فارس و تمرکز قوای آن در این منطقه اشاره كرد. این روزنامه در پایانِ تحلیل خود با بیان تأثیرات منفی انسداد تنگه هرمز بر میزان صادرات کشورهای جنوب خلیج‌فارس، درباره آثار آن بر جریان صدور نفت عراق اضافه كرد: «[با بسته‌شدن تنگه هرمز، عراق] تنها می‌تواند ازطریق لوله نفتی ترکیه روزانه هشتصد هزار بشکه نفت به بنادر مدیترانه بفرستد.»[۵۷] مجله ژون آفریک هم با درج مقاله‌ای به قلم بشیر بن یحمد با عنوان "قبل از طوفان" موضوع تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق و تهدید ایران در بستن تنگه هرمز را بررسی كرده و مدعی شد که دو کشور برای اجتناب از هزینه‌های سنگین جنگ درپی خاتمه نبرد هستند. نویسنده مقاله راه پایان‌دادن منازعه را انهدام تأسیسات نفتی دشمن و جلوگیری از صدور نفت به‌منظور به زانو درآوردن طرف مقابل و تسلیم آن دانسته و نوشته است: «ایرانی‌ها برای رسیدن به هدف‌های خود باید منطقه نفتی کرکوک در شمال عراق را تصرف کنند و آخرین خط لوله نفت عراق را مسدود نمایند. ... عراق تمام امید خود را به هواپیماهای سوپراتاندارد و موشک‌های اگزوسه بسته است که پاریس با تحویل آنها موافقت کرده است. ... این سلاح‌ها ... دولت بغداد را از قدرت ویرانگری تأسیسات ایران در جزیره خارک برخوردار خواهد کرد.»[۵۸] ژون آفریك در مقاله دیگری با عنوان "فرانسه در جبهه عراق"، كمك‌های فرانسه به عراق را كه در تغییر موازنه جنگ به نفع عراق نقشی تعیین‌كننده داشته، بررسی كرده است. نویسنده مقاله معتقد است که بحران مالی عراق در تصمیم‌گیری فرانسه برای حمایت علنی‌تر از عراق سهم بسزایی داشته است و پاریس برای اینکه بغداد قادر به پرداخت بدهی‌هایش باشد باید از شکست صدام جلوگیری کند. اما آنچه که می‌تواند این قرارداد را به مخاطره افكند بیشتر از ناحیه کشورهای عرب است، زیرا آنها نخستین قربانیان اقدامات تلافی‌جویانه ایران خواهند بود. از همین رو، نمی‌توان تهدیدهای تهران را مبنی‌بر ایجاد اخلال در جریان صدور نفت جدی نگرفت.[۵۹] علاوه‌بر رسانه‌های مذكور، روزنامه کیهان نیز امروز ضمن بازتاب واکنش وزارت امور خارجه امریکا به هشدار دیروز رئیس‌جمهور ایران نوشت: «جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند بر کشتی‌های حامل کالاهای نظامی به مقصد عراق عنوان "کشتی‌های غیرمتخاصم" اطلاق نماید.» این روزنامه در تحلیلی دیگر این اقدامات را از یک‌سو گامی برای مشروعیت‌بخشی به تداوم ارسال کمک‌های نظامی و تسلیحاتی به عراق و از سوی دیگر، زمینه‌سازی امریکا برای حضور در خلیج‌فارس ارزیابی کرد.[۶۰]
گزارش - 599
طرح آتش‌بس لبنان همچنان متأثر از اختلافات گروه‌های لبنانی و حضور نیروهای خارجی است. مسئولان سیاسی ارشد جمهوری اسلامی ایران نیز حضور عناصر خارجی را مایه بی‌ثباتی داخلی لبنان و نقض آتش‌بس در این کشور می‌دانند. اجلاس کمیته چهارنفره لبنان که به‌دلیل اختلاف‌نظر جناح‌های گوناگون درمورد محل تشکیل جلسه دو روز به تعویق افتاده بود، سرانجام امروز در ساختمان خالی یک بانک در جنوب‌شرقی بیروت برای یافتن راهكاری به‌منظور تحکیم و نظارت بر آتش‌بس سه‌روزه لبنان تشكیل شد. به گزارش خبرگزاری فرانسه از بیروت، این جلسه با شرکت نمایندگان ارتش لبنان، جبهه نجات ملی، نیروهای لبنانی مرکب از شبه‌نظامیان مسیحی راست‌گرا و جنبش امل برگزار گردید.[۶۱] در بیانیه‌ای که پس از اجلاس این کمیته انتشار یافت، آمده است: مذاکرات برای تقویت آتش‌بس و خروج عناصر خارجی از کوهستان‌ها و استقرار ارتش در جاده ساحلی جنوب و بزرگراه بیروت - دمشق به عالیه متمرکز بوده است. این بیانیه از تماس‌های بیشتر خبر داده، اما اشاره‌ای به پیشرفت امور سیاسی نکرده است. به گزارش خبرگزاری فرانسه، مشکل مهم توافق بر سر حضور ناظران آتش‌بس همچنان در لبنان باقی است.[۶۲] از سوی دیگر خبرگزاری جمهوری اسلامی گزارش داد كه وزیران امور خارجه انگلیس، امریکا، فرانسه و ایتالیا به‌عنوان چهار کشور تشکیل‌دهنده نیروهای بین‌المللی مداخله‌گر در لبنان، در مقر سازمان ملل متحد جلسه‌ای برگزار کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که باید گروهی وابسته به سازمان ملل برای نظارت بر آتش‌بس در لبنان فوراً تشکیل شود، زیرا درصورت حضورنداشتن نیروهای خارجی، برخی طرف‌های درگیر آتش‌بس را نقض خواهند كرد. این درحالی است که عبدالحلیم خدام وزیر امور خارجه سوریه، در نطقی در سازمان ملل خواستار خروج نیروهای غربی از لبنان شد و حضور آنها را تهدیدی خطرناک برای صلح و امنیت منطقه غرب آسیا توصیف كرد.[۶۳] گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از کویت حاكی است: ولید جنبلاط رهبر دروزی‌های لبنان در مصاحبهای با روزنامه کویتی القبس هشدار داد: «اگر گفت‌و‌شنودها با شکست روبه‌رو شود، ما بی‌بروبرگرد به اسلحه متوسل می‌شویم.» وی با ابراز خوش‌بینی محتاطانه درمورد مذاکرات آشتی ملی گفت: «ما به یک منشور راستین نیاز داریم که امنیت تمامی اتباع کشور را مقدس شمرده و درصورت امکان موجب امحای فرقه‌گرایی سیاسی شود.» وی افزود: «موافقت‌نامه ماه مه گذشته بین لبنان و اسرائیل که به ابتکار امریکا صورت گرفته است، باید مورد تجدیدنظر قرار گیرد.» جنبلاط تأكید كرد: «از آن بیم دارد که امین جمیل رئیس‌جمهور لبنان، بخواهد از آتش‌بس برای تحکیم مواضع خود که براثر شکست‌های ارتش لبنان از شبه‌نظامیان دروزی آسیب دیده است، استفاده کند.»[۶۴] در همین حال، منابع نظامی لبنان دیروز فاش کردند که ارتش این کشور به ذخیره‌سازی تسلیحات و مهمات خود همچنان ادامه می‌دهد و قرار است به‌زودی تجهیزاتی را نیز از امریکا و ایتالیا تحویل بگیرد. رادیو بیروت اعلام كرد: حدود ششصد چریک فلسطینی که چهل روز در محاصره نیروهای سوریه بودند، امروز وارد بندر طرابلس در شمال لبنان شدند. به گفته مقامات سازمان آزادی‌بخش فلسطین، نیروهای سوری از دوم مهرماه، چریک‌ها را وادار کردند مواضع خود را در دره بقاع ترک کنند و بعد آنها را در نزدیکی هرمل به محاصره درآوردند. این مقامات گفتند بیش از هزار چریک وفادار به یاسر عرفات در هرمل حضور داشتند که هنوز روشن نیست بر سر بقیه چه آمده است. یاسر عرفات معتقد است سوریه به‌موجب قرارداد مربوط به آتش‌بس کنونی دست به اخراج نیروهای فلسطینی از دره بقاع زده و این یک شرط قبلی برای آتش‌بس بوده است.[۶۵] حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز امروز در مصاحبهای با محكوم‌كردن مداخله كشورهای خارجی در لبنان با هدف تحمیل آتش‌بس گفت: «در لبنان تا خواست مردم تأمین نشود هیچ آتش‌بسی را به‌زور نمی‌توانند تحمیل کنند. اسرائیل جنوب لبنان را قبضه کرد و بعد حداد را هم به‌عنوان نوکر خودش در آنجا گمارد و دیدیم عملاً کاری نتوانست بکند و حرکات نظامی هم اوج گرفت. ... ازطرفی، چهار کشور بزرگ دنیا در بیروت نیرو پیاده کردند و کشتی‌ها و ناوهای عظیم هواپیمابر آنها در نزدیکی منطقه لنگر انداختند. ... درحقیقت کشورهایی که نیروهای خود را در این منطقه پیاده کرده‌اند، باعث عدم ثبات و آرامش در لبنان شده است.»[۶۶] علی‌اكبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران هم موضع ایران در قبال آتش‌بس لبنان را این‌طور تبیین كرد: «نظر ما به‌طور مشخص این است که مادام‌که متجاوز و اشغالگر، یعنی متجاوزان صهیونیست و مهاجمان چندملیتی، در لبنان هستند، مردم لبنان باید علیه این متجاوزان و اشغالگران بجنگند و تا جایی‌که ما استنباط کرده‌ایم، مردم لبنان چنین بنایی هم دارند.» ولایتی سپس درباره موضع سوریه درخصوص صلح لبنان اظهار كرد: «سوریه نیز خواستار تخلیه لبنان از اشغالگران و متجاوزان صهیونیست [بوده] ... و با حضور نیروهای مداخله‌گر چندملیتی مخالف است.»[۶۷]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/07/06
- ↑ سند شماره 13026/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه طراحی و آماده‌سازی عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا عملیات والفجر4، (قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 6/7/1362، نوار شماره 13026)، صص 15 - 1.
- ↑ سند شماره 13076/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی مأموریت یگان‌ها و مشکلات موجود در عملیات والفجر4، (قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 6/7/1362، نوار شماره 13076)، صص 13 - 1.
- ↑ سند شماره 294/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه در عملیات والفجر4، محمد دیانی، 28/6/1362 تا 13/7/1362، صص 65 - 61.
- ↑ سند شماره 13076/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 13 - 1.
- ↑ سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف قبل از عملیات والفجر4، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، صص 199 - 198.
- ↑ سند شماره 294/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص63.
- ↑ سند شماره 13076/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص11.
- ↑ سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف قبل از عملیات والفجر4، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، صص 199 - 198.
- ↑ سند شماره 355808 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و عملیات ستاد منطقه 11 به اطلاعات منطقه11، 6/7/1362.
- ↑ سند شماره 20433 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دوره 3/7/1362 الی 6/7/1362، صص 6 - 1.
- ↑ سند شماره 13076/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص11.
- ↑ سند شماره 343108 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه عملیاتی ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران در غرب به استانداری کردستان، 6/7/1362.
- ↑ سند شماره 329164 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، 10/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 201، 15/7/1362، ص2، باختران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 14/7/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص22.
- ↑ سند شماره 345894 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش رکن3 ژاندارمری کردستان به استانداری کردستان، 7/7/1362.
- ↑ دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، بولتن ویژه بمباران مناطق کردستان، شماره 133، 16/7/1362، ص1.
- ↑ سند شماره 20393 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش رکن3 تیپ3 لشکر28 به فرماندهی تیپ لشکر28، 7/7/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص22، اطلاعیه شماره 1474 ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 193، 7/7/1362، ص1، به نقل از رادیو صوت الجماهیر عراق.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 11/7/1362، ص2.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص22.
- ↑ سند شماره 354552 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه به اطلاعات - عملیات ستاد مرکزی، 9/7/1362، ص3.
- ↑ سند شماره 354573 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری به مرکز فرماندهی ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران، 7/7/1362.
- ↑ سند شماره 354552 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص2.
- ↑ سند شماره 354582 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از عملیات سپاه سردشت به طرح و برنامه‌ریزی قرارگاه حمزه، 7/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 193، 7/7/1362، صص 48 - 47، رادیو صدای آزاد ایران، 6/7/1362.
- ↑ همان، ص46، رادیو ایران، 7/7/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص3.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/7/1362، ص3.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 7/7/1362، ص7.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/7/1362، ص2.
- ↑ روزنامه صبح آزادگان، 7/7/1362، ص12.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص22.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 7/7/1362، ص3.
- ↑ روزنامه صبح آزادگان، 7/7/1362، ص12.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص22.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/7/1362، ص2.
- ↑ روزنامه كیهان، 7/7/1362، ص3.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/7/1362، ص3.
- ↑ همان.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 7/7/1362، ص15.
- ↑ همان.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/7/132، ص3.
- ↑ روزنامه کیهان، 9/7/1362، ص19.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/7/1362، ص4.
- ↑ روزنامه صبح آزادگان، 7/7/1362، ص2.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/7/1362، ص4.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 7/7/1362، ص16.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/7/1362، ص2.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 193، 7/7/1362، ص16، رادیو بغداد (فارسی)، 6/7/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص2.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 193، 7/7/1362، ص29، رادیو بغداد (فارسی)، 6/7/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 7/7/1362، ص5، رادیو صدای امریکا، 6/7/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 193، 7/7/1362، صص 35 - 34، رادیو کلن، 6/7/1362.
- ↑ همان، صص 4 - 3، رادیو بغداد فارسی، 6/7/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 7/7/1362، صص 9 - 7، رادیو صدای امریکا، 6/7/1362.
- ↑ اداره‌کل مطبوعات خارجی وزارت ارشاد اسلامی، بررسی مطبوعات جهان، شماره 406، 1/8/1362، صص 14 - 13، مجله ژون آفریک، 6/7/1362.
- ↑ اداره‌کل مطبوعات خارجی وزارت ارشاد اسلامی، بررسی مطبوعات جهان، شماره 402، 21/7/1362، صص 9 - 8، مجله ژون آفریک، 6/7/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 294/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه در عملیات والفجر4، محمد دیانی، 28/6/1362 تا 13/7/1362، صص 65 - 61.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 193، 7/7/1362، ص1، نایروبی - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 6/7/1362.
- ↑ سند شماره 294/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص63.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/7/1362، ص16.
- ↑ روزنامه کیهان، 7/7/1362، ص24.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/7/1362، ص3.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 7/7/1362، ص15.