1363.06.30

روزشمار جنگ سال 1363 1363.06.30
نام‌های دیگر	سی شهریور
تاریخ شمسی	1363.06.30
تاریخ میلادی	21 سپتامبر 1984
تاریخ قمری	25 ذیحجه 1404

1359.06.30

1360.06.30

1361.06.30

1362.06.30

1364.06.30

1365.06.30

1366.06.30

گزارش- 1

1. در آستانه پنجمین سالگرد تهاجم عراق علیه ایران، آتشباری ارتش عراق بر روی آبادان - که از آغاز جنگ تاکنون تقریباً هر روز زیر آتش سلاح‏های سبک و سنگین دشمن قرار داشته است - امروز نیز با شدت بیشتری ادامه یافت. به گزارش اداره اطلاعات شاجا، در ساعت ٢١:٤٥ همزمان با سر دادن ندای "الله‏اکبر" مردم آبادان (به مناسبت آغاز هفته جنگ) ارتش عراق با شدت بیشتری این شهر را گلولهباران کرد که درنتیجه آن خسارات و تلفاتی به اماکن و مردم آبادان وارد آمد. براثر این حملات نگهبان فرمانداری آبادان زخمی و به بیمارستان منتقل شد.

گزارش- 2

2. درگیری‏های نیروهای خودی با عناصر مسلح غیرقانونی و تحرکات ایذایی گروه‏های ضدانقلاب در مناطق کردنشین امروز نیز ادامه یافت که در نتیجه آن از نیروهای خودی ١١ تن شهید و ٣ نفر مجروح شدند. یک گروه ضربت از گردان ٢٠٣ امداد ناحیه ژاندارمری آذربایجانغربی، حین گشت‏زنی در منطقة حدفاصل پایگاه‏های گاگش بالا و گاگش پایین (محور سردشت - جانداران)، در کمین گروهی از عناصر ضدانقلاب گرفتار و با آنان درگیر شدند. پس از اعلام خبر درگیری، نیروهای کمکی از پایگاه‏های مذکور به منطقه اعزامشده و به کمک افراد خودی شتافتند. بهدلیل شدت درگیری تقاضای پشتیبانی هوایی شد و با هماهنگی قرارگاه شمالغرب نزاجا ٢ فروند بالگرد کبری و یک فروند بالگرد ٢١٤ از سقز به منطقه اعزام شدند. همچنین ضمن هماهنگی با قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (سپاه) نیروهایی از واحد جندالله مهاباد نیز به محل درگیری رفتند. سرانجام این درگیری در ساعت ١٩:٣٠ خاتمه یافت. طبق اعلام اداره اطلاعات شاجا، در این درگیری ١٠ تن از نیروهای گردان ٢٠٣ به شهادت رسیدند. امروز همچنین، در درگیری میان نیروهای پایگاه شگفتک (از توابع بخش صومای ارومیه) با گروهی از چته‏های حزب دمکرات یک تن از نیروهای وظیفه این پایگاه شهید و یک سرباز دیگر زخمی شد. گفتنی است در جریان این درگیری که ساعت ٢٣:٣٠ پایان یافت، عناصر ضدانقلاب ضمن پخش اعلامیه‏هایی در روستا در مسجد سخنرانی کرده و بهوسیله بلندگو نیروهای پایگاه را دعوت به تسلیم می‏کردند. در یک عملیات پاکسازی که با تلاش نیروهای خودی در روستاهای دارنیه پایین و دارنیه بالا اجرا شد، عده‏ای از عناصر ضدانقلاب با این نیروها درگیر شدند. در این حادثه تعدادی از افراد ضدانقلاب کشته شدند و جنازه یکی از آنها به دست نیروهای خودی افتاد. علاوهبر موارد مذکور، گزارش ناحیه ژاندارمری آذربایجانغربی حاکی است در ساعت ١١:١٥، براثر برخورد نیروهای تأمین پایگاه شهید عرب‏نژاد با مینی که عناصر ضدانقلاب در جنوب پایگاه همجوار روستای اوزن‏دره کاشته بودند، ٢ تن از نیروهای وظیفه مجروح شدند. امروز همچنین یک مین ضدخودرو و یک مین ضدنفر در جاده پایگاه کانیسفید کشف و خنثی شد.

گزارش- 3

3. یک مقام ارشد نظامی عراق حملات دیروز ارتش این کشور به جزیره خارک را هشداری دانست که می‏تواند در آینده کوبنده‏تر تداوم یابد. همزمان سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا نیز ادامه حملات عراق به خارک را «بنیان‏گذاری گسترش خطرناک جنگ چهارساله خلیج‏فارس» توصیف کرد. به گزارش خبرگزاری رویتر از بغداد، یک مقام عالیرتبه نظامی ارتش عراق امروز گفت: «حمله دیروز عراق به ترمینال نفتی جزیره خارک در خلیج‏فارس صرفاً یک هشدار بوده است؛ زیرا عراق مایل نیست ایران را به‏سوی خودکشی سوق دهد.» وی در ادامه مدعی شد: «عراق می‏توانست خارک را مورد حمله نابودکننده‏ای قرار دهد، لکن این کار را نکرده است زیرا این ترمینال تأسیسات اقتصادی ایران است و نابودی آن می‏تواند ایران را به شرایط انتحاری سوق دهد.» گفتنی است به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از منامه، یک مقام بلندپایه شرکت نفت ایران، که خواست نامش فاش نشود، ضمن تکذیب خبر حمله مؤثر عراق به خارک گفته است: عملیات بارگیری نفت در پایانه خارک بهطور طبیعی ادامه دارد. همچنین منابع کشتیرانی در خلیجفارس گزارش داده‏اند: «هیچ گزارشی دال بر حمله علیه بندر عمدة [صادرات] نفتی ایران دریافت نکرده‏اند.» همزمان با این اظهارات، جان هیوز سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا، اعلام کرد: «اگر عراق آنچنانکه ادعا کرده بمباران هشداردهنده خود برعلیه ترمینال صادرات نفتی ایران در جزیره خارک در خلیجفارس را انجام دهد، آن کشور (عراق) گسترش خطرناک جنگ چهارساله خلیج [فارس] را بنیان می‏نهد.» هیوز در ادامه ضمن تأکید بر اینکه دولت ایالات متحده نمی‏تواند حملات دیروز عراق به خارک را تأیید کند، افزود: «تحولات مزبور اگر حقیقت داشته باشد، بیانگر خطرات مداوم جنگ ایران و عراق می‏باشد. ... نقطهنظرات امریکا درمورد این جنگ هیچ تغییر نکرده است. گسترش این جنگ به هر نحوی که باشد صلح و ثبات منطقه را تهدید می‏کند. ... باتوجهبه تعهدات سنتی ما به اصول کشتیرانی آزاد در آب‏های آزاد بین‏المللی، حمله به کشتی‏های بی‏طرف برای ما اهمیت ویژه‏ای داشته و بسیار نگرانکننده می‏باشد.»

گزارش- 4

4. «یکی از مسائلی که باید محتوای هنر امروز را تشکیل دهد، مسئله جنگ است»؛ این مطلب را آیت‏الله خامنه‏ای رئیسجمهور و رئیس شورایعالی دفاع در مراسم گشایش «مجتمع هنر و ادبیات در خدمت جنگ» بیان کرد. آیت‏الله خامنه‏ای که همراه حجت‏الاسلاموالمسلمین سیدمحمد خاتمی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و کمال خرازی سرپرست ستاد تبلیغات جنگ، در این مراسم شرکت کرده بود، با ترسیم ویژ‏گیهای هنر بعد از انقلاب اسلامی و تبیین تفاوت‏های آن با هنر قبل از انقلاب گفت: «اگر مسئله هنر برای مردم و در خدمت مردم جدی است و شعار نیست، یقیناً یکی از مسائلی که باید محتوای هنر امروز را تشکیل دهد، مسئله جنگ است و درحقیقت جنگ مظهری است از بزرگترین حماسه‏ها، هنرنمایی‏ها و ارزش‏آفرینی‏های مردم ما در این دوران. ... صحنه‏های جنگ ترسیمی است از فعالیت‏ و انگیزش والاترین ارزشهای بشر، عزیزانی که در جبهه مشغول تلاشاند و از کیان اسلام دفاع می‏کنند این ارزش‏ها از حد افسانه‏هایی هم که به خاطر داشتیم، بالاتر رفته است و واقعاً جوانمردی‏ها، شجاعت‏ها و ایثارگری‏های این عزیزان فراتر از چیزی بود که ما در تاریخ خوانده و شنیده بودیم.» رئیسجمهور در ادامه با ذکر نمونه‏هایی از ایثارگری‏های مردم در جنگ اظهار کرد: «عظمت آنچه را که امروز می‏بینیم بسیار زیاد است. وقتی که مادری که ٢ پسر خود را و خانواده‏ای که ٥ یا ٦ مرد خود را در جنگ از دست داده است، می‏بینیم و احساس می‏کنیم که هیچ‏ حادثه غم‏انگیزی نداشته‏اند و وقتی که مادری را می‏بینیم که فرزندش شهید شده بود و می‏گفت ما فقط به فکر انقلاب و امام هستیم، اینها نشانگر نمونه‏ای از عظمت در عرصه جنگ است؛ جنگی که مردم به خاطر ایمانشان آن را ادامه می‏دهند.»

گزارش- 5

5. در مراسم نمازجمعه این هفته تهران علی صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، بهعنوان سخنران پیش از خطبه‏ها ضمن تشریح چگونگی تجاوز عراق به خاک ایران در سال ١٣٥٩ و وقایع پس از آن تا عملیات خیبر مطالبی را درباره علت تأخیر در اجرای عملیات مطرح کرد. وی درمورد عملیات خیبر گفت: «عملیات اعجابانگیز خیبر در منطقه‏ای بسیار دشوار ازلحاظ عملیاتی به نام "هورالعظیم" انجام شد؛ یعنی جایی که دشمن فکر هجوم ما را نمی‏کرد. در این نبرد، رزمندگان اسلام جزایر استراتژیک مجنون را تصرف کردند و چهره دیگری از قدرت خدا در وجود رزمندگان اسلام تجلی یافت. چراکه در تاریخ جنگ‏های دنیا نصب پل شناوری به طول ١٤ کیلومتر و احداث جاده‏ای به طول ١٦ کیلومتر و عرض ١٧ متر در داخل آب و زیر آتش دشمن بی‏سابقه است.» فرمانده نیروی زمینی ارتش در ادامه سخنان خود با پرداختن به برخی از سؤالات و شایعاتی که درمورد علت تأخیر اجرای عملیات مطرح است، تأکید کرد: «باتوجه‏به فرمایشات امام امت تنها هدف رزمندگان اسلام رسیدن به پیروزی نهایی بر قوای کافر صدامی است. ... شما اطمینان داشته باشید در کنار طرحی جامع و آماده عملیات همه با سراپای وجود و درحال انجام تکلیف برای رسیدن به هدف تلاش می‏کنند.» آیتالله امامی کاشانی خطیب نماز جمعه هم ضمن تشریح اقدامات مختلف دشمنان از پیروزی انقلاب تاکنون، بهویژه تحمیل جنگ بر ایران و پایداری و تسلیم‏ناپذیری ملت در مقابل این اقدامات، به تاکتیک‏های اخیر دشمن اشاره کرد و گفت: «حال بار دیگر سروصدای مظلومنمایی سر داده و می‏گویند چرا ایران آتشبس را قبول نمی‏کند؟ جنگی که به دستور استکبار به ما تحمیل کرده درحالیکه ما نمی‏توانیم قبول کنیم که این غده سرطانی در منطقه بماند، چون منطقه نمی‏تواند آرام بماند، چون رژیمی که هواپیماربایی میکند و یا در مکه معظمه مسلمانان را کشته و یا تعدادی را مجروح می‏کند، نباید بگویند آتش‏بس برقرار شود. آنها استدلال می‏کنند که نیروهای نظامی ایران به بن‏بست رسید‏ه‏اند، ولی وقتی معلوم خواهد شد تبلیغات آنها دروغ است که رزمندگان ما بغداد را احاطه و رژیم عفلقی عراق را بیرون کنند. ...»

گزارش- 6

6. در پایان دیدار پنج روزه وزیران امور خارجه و انرژی تانزانیا و هیئت همراه آنها از ایران، امروز دو کشور بیانیه مشترکی صادر کردند که در آن هیئت تانزانیایی از محکومکردن عراق بهدلیل تجاوز به ایران خودداری کرد. مفاد این بیانیه که قرار است در تهران و دارالسلام منتشر شود به این شرح است: «١. طرفین اتحاد بین افریقای جنوبی و [رژیم] اسرائیل را محکوم نمودند و خواستار افزایش فشارهای جامعه بین‏المللی جهت انزوای این رژیم‏ها شدند. ٢. طرفین تجاوزات توسعه‏طلبانه و فعالیت‏های ضدامنیتی افریقای جنوبی و اسرائیل را علیه همسایگانشان محکوم نمودند و خواستار آزادی سریع و بدون قیدوشرط سرزمین‏های عربی - اسلامی فلسطین، نامیبیا و آنگولا شدند. ٣. طرفین مجدداً حق غیرقابل تفکیک و قانونی مردم فلسطین برای خودمختاری و حق ایجاد یک حکومت و کشور مستقل برای فلسطینی‏ها را مورد تأکید قرار دادند. ٤. طرفین تغییرات ساختگی اخیر در قانون اساسی افریقای جنوبی و مانورهای رژیم نژادپرست این کشور برای جلوگیری از اجرای قطعنامه ٤٣٥ شورای امنیت سازمان ملل متحد جهت استقلال نامیبیا را محکوم نمودند و خواستار افزایش حمایت‏های مادی و اخلاقی و سیاسی از جنبش‏های آزادی‏بخش در کشورهای مزبور شدند. ٥. طرفین سیاست‏های حکومت فعلی امریکا را عامل اصلی تشنج در خلیج‏فارس، امریکای مرکزی، دریای سرخ، خاورمیانه، جنوب افریقا و مانع اصلی بر سر راه استقلال نامیبیا دانستند. ٦. طرفین ادامه حضور نظامی نیروی خارجی را در افغانستان محکوم نموده و خواستار خروج بی‏قیدوشرط و فوری آنها به‏عنوان اساسی‏ترین اقدام در راه واگذاری حق تعیین سرنوشت به مردم مسلمان افغانستان شدند. ٧. طرف تانزانیایی مراتب نگرانی عمیق خود را از ویرانی‏های ناشیاز جنگ عراق و ایران ابراز داشته و امیدواری جدی خود را راجع به دستیابی به صلح عادلانه اعلام کرد و طرف ایرانی تجاوز رژیم حاکم بر عراق را شدیداً محکوم و بر تنبیه متجاوز تأکید نموده و اعتقاد راسخ خود را مبنیبر اینکه باوجود رژیم صدام، منطقه روی صلح و آرامش نخواهد دید، اعلام کرد. ٨. طرفین بر ضرورت تجدیدنظر در منشور سازمان ملل متحد و به‏ویژه حق وتو در شورای امنیت در پرتو برقراری حاکمیت برابری تمامی ملت‏های عضو تأکید نمودند و در همین رابطه وتوی اخیر امریکا را در شورای امنیت راجع به قطعنامه پیشنهادی دولت لبنان که به تأیید دیگر اعضای شورای امنیت رسیده بود محکوم نمودند. ٩. طرفین مین‏گذاری در دریای سرخ و جاروجنجال تبلیغاتی و اتهام‏آمیز امپریالیسم غرب علیه نیروهای مترقی منطقه را محکوم نموده و خواستار خروج کلیه نیروهای خارجی از منطقه شدند. ١٠. طرفین بر اهمیت تقویت جنبش غیرمتعهدها تأکید فراوان نموده و ضمن تلاش مشترک در جهت دورماندن نهضت عدمتعهد از بلوک‏بندی‏های شرق و غرب، نهایت توان خود را درجهت افزایش احساس مسئولیت اعضا در قبال اصول و اهداف جنبش مصروف خواهند نمود. ١١. طرفین بر لزوم شرکت جمهوری عربی دمکراتیک صحرا در اجلاس آتی سران سازمان وحدت افریقا تأکید نموده و خواستار خروج کامل نیروهای مراکشی از تمامی خاک صحرا شدند. ١٢. طرفین بر لزوم حل مسئله چاد ازطریق قطعنامه‏های سازمان وحدت افریقا تأکید کردند. ١٣. طرفین با درک ضرورت حفظ اتحاد و همبستگی سازمان وحدت افریقا، بر لزوم تقویت مواضع مترقیانه‏ای علیه ظلم و دشمنی‏های جسارت‏آمیز امپریالیسم و استعمار جدید تأکید نموده و خواستار اجرای متعهدانه تمام قطعنامه‏های سازمان وحدت افریقا به‏ویژه آن بخش از منشور این سازمان [شدند] که مبتنیبر ناوابستگی به سازمان مذکور می‏باشد. ١٤. طرفین مجدداً تمایل عمیق خود را بر اجرای کامل یادداشت تفاهم که قبلاً بین وزرای خارجه دو کشور امضا شده است، ابراز داشتند.» رادیو اسرائیل در بخش خبری ساعت ١٩ خود با پخش گزارشی درباره بیانیه مشترک ایران و تانزانیا، بند هفتم این بیانیه را که در آن طرف تانزانیایی از شناسایی عراق به‏عنوان متجاوز و محکوم‏کردن آن خودداری کرده است، مورد توجه قرار داد و گفت: «در پایان مسافرت وزیر خارجه تانزانیا به جمهوری اسلامی ایران اعلامیه‏ای که بعضی مواد آن مشترک بود در تهران و دارالسلام انتشار یافت. وزیر خارجه تانزانیا حاضر نشد عراق را به‏عنوان متجاوز و آغاز‏کننده جنگ با ایران بشناسد و این ماده صرفاً به نام طرف ایرانی در اعلامیه مزبور گنجانده شده بود.»

گزارش- 7

7. قائممقام وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با امیر قطر دیدار و گفت‏وگو کرد. بولتن داخلی وزارت امور خارجه ایران در گزارشی درمورد محتوای این دیدار خلاصه‏ای از سخنان قائممقام وزارت امور خارجه ایران را در سه بند بدین شرح آورده است: «١. اشاره به لزوم یک مبارزه بی‏امان توسط کشورهای اسلامی علیه رژیم اشغالگر قدس و منزویکردن [این] رژیم با اخراج آن از سازمان ملل متحد با کمک کشورهای اسلامی به‏عنوان مبارزه کوتاهمدت و انشاءالله با وحدت مسلمین در درازمدت مبارزه جدی نظامی، سیاسی و اقتصادی تا نابودی کامل اسرائیل. ٢. بیان موضع جمهوری اسلامی ایران مبنیبر ادامه جنگ تا تحقق کامل اهداف که چیزی جز نابودی صدام نخواهد بود و تا منطقه خلیج‏فارس این تیر زهرآگین را خارج نکند، بهبود نخواهد یافت. ٣. دولت جمهوری اسلامی ایران تلاش دارد روابط سیاسی و اقتصادی را با دولت قطر گسترش دهد.» براساس گزارش مذکور، امیر قطر نیز در دیدار با قائممقام وزارت امور خارجه ایران بر این محورها تأکید کرد: «١. مشکل اسرائیل مشکل جهان اسلام است و ما در این قسمت با شما موافقیم، ولی اسرائیل با شعار نابود نمی‏شود. پیام را بررسی می‏کنم و جواب خواهم داد. ٢. درمورد جنگ، وقت آن رسیده است که برای پایاندادن به جنگ به تلاش‏ها پاسخ دهید. ما نمی‏دانیم که چقدر ارزش دارد که برای نابودی صدام اینهمه آدم از بین برود. شاید انشاءالله خداوند جان صدام را زودتر بگیرد. ٣. ما کاملاً با نظر شما درمورد توسعه روابط موافقیم و این را بارها اعلام کرده‏ایم.»

گزارش- 8

8. تلاش‏ها و اظهارنظرهای دیپلماتیک بین‏المللی برای پایاندادن به جنگ عراق و ایران امروز در سخنان وزیر امور خارجه مصر و بیانیه همایش بین‏المللی همبستگی امت اسلامی نمود داشت. عصمت عبدالمجید وزیر امور خارجه مصر، در مصاحبهای تلویزیونی ضمن تصریح به تعهد کشور متبوعش برای پشتیبانی از عراق در جنگ با ایران، تأکید کرد: «مصر هیچ‏گونه نظریات دشمنانه نسبت به ایران ندارد.» وی گفت: «مصر با هماهنگی با یوگسلاوی و هند درمورد یک مبادرت جدید جهت پایاندادن به جنگ میان عراق و ایران اقدام می‏نماید.» امروز همچنین، همایش همبستگی امت اسلامی در اسلام‏آباد با صدور بیانیهای «از ایران و عراق خواست که فوراً جنگ را متوقف سازند و برای دستیابی به پایان صلح‏آمیز این درگیری، اختلافاتشان را در یک هیئت داوری که مورد توافق دو طرف باشد، مطرح سازند.» این همایش که امروز به کار خود پایان داد، ضمن پیشنهاد راهکاری برای حل مشکلات جهان اسلام از ایران و عراق خواست «از تشدید خصومت‏ها و خنثیکردن تلاش‏هایی که در راه صلح انجام می‏گیرند خودداری کنند.»

گزارش- 9

9. رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق ضمن تشریح موضع این مجلس در قبال جنگ عراق و ایران، برخی از شیوه‏های مبارزاتی علیه رژیم بعث را بازگو و مطالبی درمورد اوضاع داخلی عراق بیان کرد. آیت‏الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، در مصاحبه با خبرگزاری جمهوری اسلامی ضمن تأکید بر اینکه «جنگ تحمیلی ازنظر مجلس اعلای عراق در حقیقت جنگ بین کفر و اسلام است»، گفت: «مردم عراق بهواسطه بافت فرهنگی‏شان که علاقه و عشق به اسلام عزیز می‏باشد، اولین ملت مسلمان جهان هستند که بعد از مردم ایران برای براندازی طاغوت کشورشان گام برداشته و خواهان به‏وجودآمدن حکومت اسلامی هستند.» وی در ادامه با اشاره به تداوم مبارزه علیه حزب بعث عراق، شیوه‏ها و انواع این مبارزه را چنین برشمرد: «استفاده از شیوه‏های مسلحانه و حمله به نیروها و مراکز قدرت رژیم؛ مبارزه همراه با برادران ایرانی در جبهه‏ها که از آغاز جنگ، مجاهدین عراقی براساس اعلام بسیج مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق دوشادوش برادران ایرانی در جبهه‏های جنوب و غرب ایران شرکت کردند و در این مقام نقش پراهمیتی را بازی کرد‏ه‏اند. ...» رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی همچنین با تشریح اوضاع داخلی عراق، به نارضایتی‏های مردم از حکومت اشاره کرد و گفت رژیم حاکم بر عراق با زور و ایجاد رعب و وحشت بر مردم حکومت می‏کند. وی افزود: «بههرحال، شرایط داخل عراق شرایط سختی است و علی‏رغم این موضوع روحیه مردم در وضعیت رضایت‏بخشی قرار دارد و عملیاتی که تابه‏حال علیه صدام و حزب حاکم بعث انجام شده است، نمایانگر قدرت و ایثار جوانان عراقی است.» آیتالله هاشمی شاهرودی در پایان به ابتکار جمهوری اسلامی ایران در پیشنهاد طرح اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل متحد اشاره کرد و با تأکید بر پشتیبانی ملت عراق از این طرح آن را «یکی از آرزوهای تمام امت اسلام» دانست و خاطرنشان کرد: «ما امیدواریم فعالیت‏های جمهوری اسلامی ایران منجر به اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل گردد.»

گزارش- 10

10. امروز سازمان جهاد اسلامی* مسئولیت انفجار سفارت امریکا در بیروت را برعهده گرفت؛ همزمان جزئیات بیشتری درمورد این حادثه منتشر شد. برخی دولت‏ها این اقدام را محکوم کردند و رسانه‏های همگانی نیز در سطحی گسترده به بازتاب این واقعه پرداختند. سازمان جهاد اسلامی در تماس با خبرگزاری فرانسه در بیروت، مسئولیت حمله به سفارت امریکا در لبنان را بر عهده گرفت. «شخصی که خود را وابسته به [سازمان] جهاد اسلامی معرفی می‏کرد، گفت مادام که یک امریکایی در خاک لبنان وجود داشته باشد، ما به حملات خود ادامه می‏دهیم.» شخص مذکور همچنین در این تماس از همه لبنانی‏ها خواست از ساختمان‏های وابسته به دولت امریکا بهویژه ساختمان سفارت این کشور در بیروت دوری کنند تا در حملات احتمالی این گروه صدمه نبینند. گفتنی است درپی اقدام اخیر امریکا به وتوی قطعنامه پیشنهادی لبنان به شورای امنیت، سازمان جهاد اسلامی در اطلاعیه‏ای تهدید کرده بود این اقدام امریکا را تلافی خواهد کرد و منافع این کشور را هدف حمله قرار می‏دهد. درهمینحال، شخصیت‏ها و مقام‏های برخی دولت‏ها به حمله دیروز به سفارت امریکا در بیروت واکنش نشان دادند. فرانسه این حمله را محکوم کرد؛ سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه ضمن محکومیت این اقدام با خانواده قربانیان ابراز همدردی کرد. امین جمیل و رشید کرامی رئیسجمهور و نخست‏وزیر، ولید جنبلاط و نبیه بری رهبران گروه‏های مختلف لبنانی نیز حادثه انفجار سفارت امریکا را محکوم کردند. عصمت عبدالمجید وزیر امور خارجه مصر، نیز ضمن محکومکردن این واقعه گفت: «باید فوراً جلوی اینگونه اقدامات گرفته شود.» رسانه‏های جهان نیز ضمن پرداختن به ابعاد مختلف حادثه دیروز آن را در سطحی وسیع بازتاب دادند. خبرگزاری رویتر از واشنگتن گزارش داد: بهدنبال حمله روز گذشته به ساختمان سفارت امریکا در لبنان، چندین سناتور امریکایی دولت این کشور را درزمینه ممنوعیت فروش تسلیحات به ایران تحت فشار قرار داده‏اند. سناتور جان کلن امروز اظهار کرد که «فروش اسلحه به کشوری دیگر که از کشتن اتباع ما احساس غرور و افتخار می‏کند، کاملاً باورنکردنی است.» روزنامه الرأی العام (چاپ کویت) نیز حمله به سفارت امریکا در بیروت را «نتیجه اجتناب‏ناپذیر پشتیبانی امریکا از سیاست اسرائیل در قبال لبنان و مسئله فلسطین» توصیف کرد و افزود: «حمله انتحاری به سفارت امریکا بههیچ‏وجه حیرت‏آور نیست. این حادثه با حمایت مستقیم امریکا از اسرائیل مرتبط است و واکنشی دربرابر تسلیم امریکا زیر فشار اسرائیل می‏باشد.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، امروز مطبوعات و رسانه‏های گروهی فرانسه ضمن درج و پخش تفاسیری درمورد این حادثه، به معرفی سازمان جهاد اسلامی پرداختند. براساس این گزارش، روزنامه لوماتن نوشته است: «جهاد اسلامی یک جنبش فوق سری است و به نظر نمی‏رسد که یک سازمان به معنای اخص باشد، بلکه شامل مجموعه‏ای از چند گروهک می‏باشد که برحسب شرایط عملیات کماندویی از این نام استفاده می‏کنند. اعضای این گروه چه متعلق به جنبش امل لبنان و چه حزبالدعوه باشند، رهبرشان ظاهراً آیت‏الله خمینی است. همه مدعی مبارزه علیه نیروهای امپریالیستی و تحکیم انقلاب اسلامی در جهان عرب هستند.» این روزنامه در ادامه، جهاد اسلامی را شاخه‏ای افراطی از جنبش امل لبنان که تحت حمایت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران میباشد، معرفی کرده است. لوماتن در تحلیل دیگری دراینزمینه آورده است: «ضربه بزرگ دیروز علیه ابرقدرت امریکا مسلماً انعکاس بسیار بزرگی در میان اقشار متعصب و افراطی برخی از کشورهای عرب و مسلمان خواهد داشت. ... ازنظر سیاسی، دولت لبنان و امین جمیل و سوریه و امریکا؛ یعنی همه آنان که می‏کوشند حداقل ثبات در لبنان را حفظ کنند، هدف این سوءقصد قرار گرفته‏اند. هدف عمده عاملین این سوءقصد این بود که نشان دهند اتحاد ملی لبنان را رد می‏کنند.» روزنامه دیلی میل (چاپ لندن) نیز ضمن طرح ادعای ارتباط ایران با این حمله در مطلبی تحت عنوان "آیت‏الله خمینی دوباره حمله می‏کند و امریکا کشته‏هایش را می‏شمارد"، نوشته است: «مأمور ضربتی آیت‏الله اندکی پیش از آنکه کامیونش به دروازه سفارت امریکا در بیروت اصابت کند، هدف گلوله قرار گرفته و مرده بود، اما مأموریت وحشتناک وی انجام گرفت. ... یک متر جلوتر و یک ثانیه بعد کامیون حاوی ٣٣٠ اونس مواد منفجره با صدای مهیبی منفجر شد و عده زیادی کشته و زخمی شدند.» مطبوعات آلمان نیز در سطحی گسترده به بازتاب حادثه انفجار سفارت امریکا در بیروت پرداختند؛ اکثر این نشریات ایران را در این ماجرا متهم جلوه دادند. روزنامه هانوورشه الگمانیه (چاپ هانوور) در مقالهای آورده است: «تحقیر و کوچککردن دشمن امریکایی مقدس‏ترین وظیفه شیعیان است و در هیچ جای دنیا این کار ساده‏تر از لبنان پرآشوب نیست و ایرانی‏ها دقیقاً می‏دانند که آبروی رفته امریکا به‏خاطر این انفجارها را نمی‏توان با اجرای عملیات نظامی ازسوی امریکا جبران کرد؛ زیرا دشمن‏ها نامرئی و دور از دسترس هستند.»

گزارش- 11

11. درحالیکه اغلب، گزارشهای اندکی درمورد وضعیت داخلی بهویژه اوضاع اجتماعی و اقتصادی عراق تهیه و منتشر می‏شود، خبرگزاری فرانسه امروز با مخابره گزارشی از بغداد کوشید تا القا کند که آثار جنگ در کارهای عمرانی و زندگی عادی مردم در پایتخت عراق چندان مشهود نیست. خبرگزاری فرانسه در گزارش خود آورده است: «چهار سال جنگ با ایران، ساخت هتل‏های جدید پنجستاره، جاده‏ها، راه‏آهن و کانال‏کشی کوچه‏ها در بغداد را کند کرده، ولی کارهای عظیم ساختمانی متوقف نشده‏اند. ... هتل‏ها کم نیستند و مؤسسات لوکس جدید مانند هتل بابل در ساحل دجله درحال تما‏م‏شدن هستند. این ساختمان بسیار زیبا با آجرهای زردرنگ و طبقات گوناگون به هتل‏های بغداد بیش از ٢٠٠٠ اتاق افزود. ... و ٦٠ ساختمان مدرن با آفتابگیرها در ساحل راست دجله قرار دارند. خیابان جیفا که کاملاً نوسازی می‏شود یک کارگاه بزرگ ساختمانی است. تنها یک مسجد با کانی‏های رنگارنگ از دست بولدوزرها مصون مانده و در اطراف این خیابان مصالح ساختمانی فراوانی دیده می‏شود. در جای دیگر در گذرگاه یک پل که آنهم اخیراً ساخته شده یک پارکینگ چندطبقه‏ای قرار دارد. در ساخت هر محله جدید فروشگاه‏های بزرگ، مدارس و مؤسسات تفریحی پیش‏بینی‏ شده است. ... ساختمان یک هتل ٥٠٠ اتاقی به پایان رسیده و سایر هتل‏ها نیز درحال اتمام هستند. طرح‏های بسیاری از کاهش ناگهانی درآمد نفت آسیب دیده‏اند. (عراق از هنگام بستهشدن آبراه‏هایش فقط می‏تواند یک میلیون بشکه در روز نفت صادر کند درحالیکه در سال ١٩٧٩، ٤/٢ میلیون بشکه در روز صادر می‏کرده است.) کارهای ساختمانی یک متروی لوکس متوقف شده‏اند. البته پروژه مترو برای همیشه رها نشده، زیرا ... برخی از کارگاه‏های ساختمانی که در اواخر ١٩٨٢ [فعالیتهایشان] متوقف گردیده‏اند، دوباره به فعالیت پرداخته‏اند. عراق که توانسته با وامدهندگان اصلی خود درمورد تعویق تاریخ بازپرداخت وام‏ها مذاکره نماید، مجدداً طرح‏ها را به مرحله اجرا درمی‏آورد؛ بدین ترتیب خبرگزاری رسمی اینا در اوایل ماه سپتامبر اعلام کرد که دولت عراق تصمیم به ساختن سه شهر اقماری در نزدیک بغداد گرفته است. این فعالیت‏های ساختمانی که مقامات رسمی عراق بر آنها اصرار دارند احساس عادیبودن اوضاع را تقویت می‏کند و بیننده آن را حس می‏نماید. بجز ساختمان عظیم شهدا کمتر چیزی یادآور جبهه در ١٥٠ کیلومتری بغداد است. شب که می‏شود رستورانهای هوای آزاد کناره دجله تابلوی "پر است" می‏زنند. بیکاران در مقابل مغازه‏های روشن که به‏طور اجتناب‏ناپذیری تصویر متبسم پرزیدنت صدام حسین در اونیفورم نظامی و یا در لباس سنتی را زینت‏بخش خود کرده‏اند، قدم می‏زنند. روزهای پنجشنبه روز ازدواج تعداد زیادی از عروسی‏کنندگان با همراهانشان با سروصدای زیاد وارد پارک‏های عمومی یا هتل‏های بزرگ می‏شوند.»

گزارش- 12

12. وزیر مشاور در امور بازرگانی، صنایع و جهانگردی ایرلند که در رأس یک هیئت اقتصادی بهمنظور شرکت در نمایشگاه بین‏المللی بازرگانی تهران به ایران آمده بود، امروز پس از چند دیدار و مذاکره با مقامات ایرانی تهران را ترک کرد. وی پیش از عزیمت به دوبلین، با اشاره به روابط خوب ایران و ایرلند گفت: «[در این سفر] درزمینه مبادلات تجاری و خرید تجهیزات تلفن و کابل، مذاکراتی با مقامات مسئول ایران انجام داده است.» کالینز همچنین افزود: «جهت توسعه روابط دو کشور، هیئت ایرلندی از چند مقام جمهوری اسلامی دعوت کرده است تا از ایرلند بازید کنند.» محمد فضلی حسن وزیر مسکن و خدمات دولتی عراق نیز امروز با همتای خود در ترکیه ملاقات و گفت‏وگو کرد. وی پس از این دیدار گفت: «عراق نیازمند تجربه و یاری ترکیه در بازسازی آن کشور پس از پایانیافتن جنگ با ایران می‏باشد.» منابع آگاه درمورد این دیدار گزارش داده‏اند: «ترکیه خواستار سهم بیشتری از پروژه‏های عراق برای مقاطعه‏کاران ترک شده است.» ضمیمه گزارش٨١٢:گزارش رادیو امریکا درمورد ماهیت سازمان جهاد اسلامی رادیو امریکا در گزارشی درمورد ماهیت و سابقه اقدامات سازمان جهاد اسلامی گفت: «نام سازمان جهاد اسلامی برای نخستین بار در ماه آوریل سال ١٩٨٣، پس از انجام چند عمل مهم تروریستی به گوش جهانیان رسید. در آن زمان پس از آنکه یک جوخه خودکشی کامیون خود را دربرابر ساختمان سفارت امریکا منفجر کرد بنای سفارت تقریباً بهکلی منهدم شد و ٦٣ نفر نیز به قتل رسیدند. نام سازمان جهاد اسلامی در ماه اکتبر گذشته، بار دیگر ورد زبان‏ها شد؛ در آن ماه، یک انسان عضو جوخه خودکشی درحالیکه وانتی پر از مواد منفجره را بهتنهایی هدایت می‏کرد خود را به محل اقامت تفنگداران دریایی امریکا در نزدیکی فرودگاه بین‏المللی بیروت رسانید و با منفجرکردن بمب پرقدرت خود ٢٩٩ نفر را کشت. در ماه دسامبر گذشته نیز یک نفر با تلفن به خبرگزاری‏های بین‏المللی مسئولیت انفجار سفارت امریکا، سفارت فرانسه و چند بنای دیگر را در کویت ازسوی سازمان جهاد اسلامی برعهده گرفت. در این ماجرا نیز ٥ نفر کشته شدند و ٦٣ نفر مجروح گردیدند. در ماه ژوئیه سال جاری نیز یک نفر با تلفن اطلاع داد که سازمان جهاد اسلامی مسئول مین‏گذاری در خلیج سوئز و دریای سرخ است. وقوع انفجار در دریای سرخ و خلیج سوئز آسیب‏های مختصری بر ١٦ کشتی وارد آورد و سبب شد که چند کشور وارد عملیات مین‏یابی و مین‏روبی در دریای سرخ و خلیج سوئز شوند. در روز پنجم ماه اوت سال جاری نیز کسانی به قصد کشتن یکی از ناشران کویتی در اسپانیا وارد عمل شدند. راننده ناشر کویتی در این میان کشته شد و بازهم سازمان جهاد اسلامی مسئولیت حمله را برعهده گرفت. در میان کارشناسان مسائل تروریسم بین‏المللی بسیارند کسانی که معتقدند سازمان جهاد اسلامی حقیقتاً وجود خارجی دارد و ظاهراً سازمان جهاد اسلامی سازمانی است که در جهت پان‏اسلامیسم یا وحدت مسلمانان حرکت می‏کند و ازلحاظ ایدئولوژی سازمانی مکتبی و بنیادگراست. اعتقاد بر این است که ریشه‏های سازمان جهاد اسلامی در بیروت نشو و نما یافت و هدف اولیه آن بیرون‏راندن نیروهای خارجی از لبنان بود. برخی از کارشناسان معتقدند اکنون هدف سازمان جهاد اسلامی از این مرحله فراتر رفته و کشورهای خاورمیانه ازجمله کشورهای حوزه خلیجفارس را نیز دربرمی‏گیرد. برخی از کارشناسان عقیده دارند سازمان جهاد اسلامی از ائتلاف چند گروه که با یکدیگر بهصورتی غیررسمی در ارتباط‏اند تشکیل شده، ولی جمعی دیگر معتقدند سازمان جهاد اسلامی سازمان منسجم و منضبط است و اعضای تربیت‏یافته آن با دقت تمام از میان کسانی که مایلاند جان خود را برای آرمان خویش فدا کنند، انتخاب می‏شوند. برخی نیز می‏گویند سازمان جهاد اسلامی بی‏شباهت به نخستین سازمان تروریستی خاورمیانه که قرن‏ها پیس ازسوی حسن صباح تشکیل شد، نیست. این نکته از مکالمه چندی پیش یک نفر که ظاهراً ازسوی سازمان جهاد اسلامی به خبرگزاری‏های بین‏المللی تلفن می‏کرد آشکار می‏شود. وی گفت ما سربازان الله هستیم و عاشق شهادتیم و آماده‏ایم لبنان را به ویتنام دوم مبدل کنیم. کارشناسان درمورد رهبری سازمان جهاد اسلامی دارای اتفاقنظر نیستند، ولی در یک مورد در میان کارشناسان وحدت نظر موجود است و آن نکته این است که تروریست‏ها کار خود را با مهارت تمام انجام می‏دهند و پس از آن نیز بهسرعت ناپدید می‏شوند. به نظر کارشناسان، همین امر نماینده حمایت یک یا چند دولت منطقه از تروریست‏هاست. کارشناسان معتقدند منطقه عملیات و پایگاه تعلیم تروریست‏ها باید با اطلاع و رضایت یک دولت میزبان صورت گیرد. همین کارشناسان می‏گویند عملیات مین‏گذاری در دریای سرخ نمی‏توانست بدون کمک دولت‏ها صورت گرفته باشد.»

________________________________________

• ضمیمه دارد؛ گزارش رادیو امریکا درمورد ماهیت سازمان جهاد اسلامی.

منابع و مآخذ روزشمار 1363/06/30