1364.08.26
| روزشمار جنگ سال 1364 1364.08.26 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست و شش آبان |
| تاریخ شمسی | 1364.08.26 |
| تاریخ میلادی | 17 نوامبر 1985 |
| تاریخ قمری | 4 ربیع‌الاول 1406 |
گزارش ـ 226
هواپیماهای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، امروز به دو مرکز بزرگ صنعتی ـ نظامی حکومت عراق در غرب سلیمانیه حمله کردند. ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران، عصر امروز در اطلاعیه شماره 2292 اعلام کرد: «به‌تلافی حمله هوایی دشمن به دو واحد صنعتی کشورمان، خلبانان سلحشور نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ساعت 7:30 امروز، با چند فروند شکاری بمب‌افکن، دو مرکز صنعتی ـ نظامی دشمن در 30 کیلومتری غرب سلیمانیه عراق را به‌شدت بمباران کرده و خسارات سنگین و قابل‌توجهی بر دشمن وارد آوردند. خلبانان شجاع نیروی هوایی، پس از بمباران این دو واحد بزرگ، همگی سالم به پایگاه‌های خود مراجعت کردند.»[۱] خبرگزاری عراق به نقل از سخنگوی نظامی حکومت عراق، گزارش داد: «ادعاهای ایران درمورد حمله هوایی علیه کارخانه‌های جنوب شهر سلیمانیه کذب محض است. این سخنگو افزود: آنچه روی داد این بود که دو فروند هواپیمای ایرانی بامداد امروز از مرزهای بین‌المللی عراق عبور کرده و مناطق مسکونی شهر سلیمانیه را هدف قرار دادند که با آتش [سلاح‌های] پدافند هوایی روبه‌‌رو شدند و قبل از تحقق‌بخشیدن به هدف‌های خود وادار به فرار شدند.»[۲]
گزارش ـ 227
امروز چند درگیری پراکنده با عناصر ضدانقلاب در غرب کشور رخ داد و درگیری بین دو گروه کومه‌له و دمکرات ادامه یافت. 1. نیروهای خودی در روستای پاسانیان (از توابع سقز) با چته‌های هیز افشار از حزب منحله دمکرات درگیر شدند که در این درگیری 3 قبضه اسلحه و تعداد زیادی کوله‌پشتی و کیسه‌خواب به غنیمت نیروهای خودی درآمد و از افراد دشمن تعدادی کشته یا زخمی شدند.[۳] 2. نیروهای پایگاه موسی (اطراف مهاباد) امروز با افراد ضدانقلاب درگیر شدند که این درگیری بدون تلفات پایان یافت.[۴] چند درگیری پراکنده دیگر نیز در اطراف شهر مهاباد رخ داد.[۵] 3. درگیری بین دو گروه کومه‌له و دمکرات (گردان‌های سردشت و بانه، هیزهای زریوار و عزیز یوسفی) که از 24 آبان 1364 در منطقه هفتاش (از توابع شهرستان بانه) شروع شده بود، تا امروز ادامه داشت. در این درگیری 4 تن از نیروهای کومه‌له زخمی و 4 تن از نیروهای دمکرات کشته شدند.[۶]
گزارش ـ 228
گروه‌های معارض عراقی اخیراً با حمله به پایگاه‌های امنیتی و نظامی حکومت عراق، خساراتی به پایگاه‌ها وارد آوردند: 1. در گزارشی که امروز در روزنامه اطلاعات منتشر شد، شاخه نظامی حزب‌الدعوه عراق در بیانیه‌ای اعلام کرده است: «گروهی از نیروهای شهید صدر روز دهم آبان‌ماه جاری با حمله به مقر سازمان امنیت رژیم صدام و جیش‌الشعبی شهر ناصریه عراق، بیش از 50 تن از مزدوران صدامی را کشته یا مجروح کردند. از مجاهدین شرکت‌کننده در این عملیات 3 تن به شهادت رسیدند و بقیه سالم به پایگاه‌های خود بازگشتند. براساس این بیانیه، گروهی از افراد شاخه نظامی حزب‌الدعوه عراق نیز اوایل ماه جاری با اجرای یک حمله غافلگیرانه علیه یک پست بازرسی رژیم عراق در شهر موصل موسوم به پاسگاه بعشیقه 10 تن از افراد مستقر در این پاسگاه را به هلاکت رساندند و همگی سالم به پایگاه‌های خود مراجعت کردند.»[۷] 2. ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی گزارش داد: چند واحد از پیش‌مرگان حزب دمکرات عراق با همکاری پیش‌مرگان گردان یک حزب کمونیست، به مواضع و محل استقرار نیروهای عراقی در چیاه خلبوک از توابع شیخان، حمله کردند. در این درگیری، نیروهای عراقی با 3 زره‌پوش؛ 5 خودرو حامل نیرو و 6 هلیکوپتر به کمک نیروهای مستقر در شیخان آمدند که با مقاومت و آتش پر‌حجم پیش‌مرگان روبه‌‌رو و پس از نبردی سنگین و دادن تلفات، مجبور به عقب‌نشینی شدند.[۸] 3. به گزارش ستاد مشترک ارتش، یکی از افراد اتحادیه میهنی کردستان عراق با نفوذ به داخل شهر کرکوک به محله جنات رفته و یک نارنجک به داخل خودرو افراد سازمان امنیت عراق پرتاب کرده است که درنتیجه 2 نفر از مأموران عراقی به هلاکت رسیده‌اند و یک نفر به‌شدت مجروح شده است. همچنین، عده‌ای دیگر از پیش‌مرگان این اتحادیه یک خودرو ارتش عراق را در جاده حلبچه متوقف و راننده آن را اسیر کردند و یک قبضه سلاح نیز به غنیمت گرفتند.[۹] 4. پیش‌مرگان حزب دمکرات کردستان عراق با پرتاب نارنجکی به قرارگاه پلیس با‌طوفه (جنوب شهر دهوک عراق) آن را به آتش کشیدند. در این اقدام 2 پلیس کشته شدند و یک نفر مجروح گردید.[۱۰]
گزارش ـ 229
درپی درخواست اخیر فرمانده عالی جنگ آقای هاشمی رفسنجانی از نیروهای مردمی و داوطلب برای اعزام به جبهه‌های نبرد و نیز با هدف تهیه مقدمات بسیج و تجهیز کاروان‌های کربلا، امروز مهندس موسوی نخست‌وزیر جمهوری اسلامی، بخشنامه‌ای دراین‌باره صادر کرد و ستاد مرکزی سپاه پاسداران نیز اطلاعیه‌ای منتشر نمود. طبق بخشنامه نخست‌وزیر، همه دستگاه‌های دولتی ملزم به موافقت با اعزام کارکنان و کارگران داوطلب خود براساس تصویب‌نامه هیئت وزیران شدند. در بخشنامه نخست‌وزیر همچنین به دستگاه‌های دولتی دستور داده شده است درجهت تبلیغات؛ بسیج نیرو و ترابری کاروان‌های کربلا، وسایل موردنیاز را دراختیار مسئولین این امر قرار دهند.[۱۱] در اطلاعیه ستاد مرکزی سپاه پاسداران ضمن تشکر از پیشتازی مردم قم برای حضور گسترده در جبهه‌های جنگ، آمده است: «از امت مسلمان و شهید‌پرورمان در سایر استان‌ها درخواست می‌شود تا با الهام از بیانات ارزشمند فقیه عالی‌قدر حضرت آیت‌الله‌العظمی منتظری و حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین هاشمی رفسنجانی نماینده محترم حضرت امام در شورای عالی دفاع، به این حرکت شورآفرین تأسی نموده و به یاری رزمندگان اسلام بشتابند. دراین‌زمینه، کلیه مراکز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سراسر کشور ضمن هماهنگی با ائمه محترم جمعه از امت حزب‌الله ثبت‌نام به عمل می‌آورند.»[۱۲] روزنامه کیهان نیز نوشته است: هم‌زمان با اربعین حسینی، گروه کثیری از نیروهای بسیجی شهرهای نور، یزد، چالوس، رامهرمز و بروجرد عازم جبهه‌های جنگ شدند.[۱۳]
گزارش ـ 230
روزنامه ژاپنی آساهی در گزارشی آورده است: «قدرت نظامی سپاه باوجود تجربه پنج‌ساله، توسعه یافته و به سطح ارتش منظم رسیده است و بسیار چشمگیر می‌باشد.» روزنامه ابرار در شماره امروز خود این گزارش را درج کرده و به نقل از روزنامه آساهی آورده است: «سلاح‌هایی که در جریان بمباران بغداد در بهار سال جاری به کار گرفته شد و نیز گردان موشک زمین‌به‌زمین که بغداد را هدف قرار داد، از واحدهای سپاه بود... این نشریه افزود: پادگان و محل تمرینات و آموزش و دبیرستان سپاه پاسداران در شهرستان‌ها توسعه پیدا کرده است و در آینده نزدیک دانشگاه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مانند دانشکده افسری می‌باشد، افتتاح خواهد شد. خبرنگار روزنامه آساهی که اخیراً از یکی از پادگان‌های ایران بازدید کرده است، می‌نویسد: و از همه مهم‌تر اینکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سه میلیون نفر بسیجی را زیرنظر خود دارد و این افراد را هر زمان که لازم باشد، می‌تواند در جبهه شرکت دهد.»[۱۴]
گزارش ـ 231
شوروی درصدد فروش یک نوع موشک به عراق است که دقت، قدرت و برد بیشتری نسبت به موشک اگزوسه فرانسوی دارد. یک نشریه داخلی مطلع ضمن اعلام این خبر، افزوده است: «خبرهای قبلی حاکی‌از آن بود که روس‌ها درحال واگذاری موشکی به نام الیکس به عراق هستند که جایگزین موشک اگزوسه خواهد شد و خصوصیت آن حمله به نقاط روی دریا است». به نوشته این نشریه، دلایل مؤثر در تصمیم روس‌ها برای ادامه کمک‌های تسلیحاتی به عراق چنین است: 1. تحلیل روس‌ها از جنگ ایران و عراق و وضعیت عراق این است که اگر کمک‌های خود را به این کشور قطع کنند، گرایش بیشتری به امریکا پیدا خواهد کرد. 2. شوروی منافعی در کشور عراق دارد که درصورت سقوط رژیم عراق، این منافع از بین می‌رود یا از میزان آن کاسته خواهد شد. 3. مقامات شوروی در یک انتخاب، ایران را بر عراق ترجیح می‌دهند، اما سردی روابط بین دو کشور و ناکامی در برقراری مناسبات صمیمی و دوستانه و بی‌اعتمادی این کشور به سیاست‌های درازمدت ایران و حرکت‌های مقطعی ازجانب ایران، سبب شده است که شوروی دست به ریسک نزند. 4. فشار محافل جهانی و ارتجاع عرب برای ممانعت از نزدیکی بیشتر شوروی به ایران و تشویق این کشورها به کمک‌های بیشتر شوروی به عراق، یکی دیگر از عوامل این موضوع است.[۱۵]
گزارش ـ 232
سفیر استرالیا در تهران که کشورش ریاست دوره‌ای شورای امنیت را عهده‌دار است، امروز در دیدار با آقای هاشمی رفسنجانی ضمن محکوم‌کردن عراق به‌دلیل نقض حقوق بین‌المللی، نظر ایشان را درمورد شورای امنیت جویا شد. آقای هاشمی گفت که شورای امنیت تاکنون از ظالم حمایت کرده و تا یک قدم مثبت برندارد، اعتماد ایجاد نمی‌شود. روزنامه اطلاعات در گزارشی از این دیدار نوشته است: «سفیر استرالیا در این ملاقات ضمن برشمردن مواضع کشورش درقبال جنگ تحمیلی و محکوم‌کردن جنایات رژیم عراق در نقض اصول بین‌المللی ازسوی دولت متبوعش، باتوجه‌به اینکه استرالیا ریاست ادواری شورای امنیت را برعهده دارد، نظر ریاست مجلس شورای اسلامی را درقبال این شورا جویا شد و اظهار کرد: استرالیا همه تلاش خود را به کار می‌بندد تا مادامی که عضو آن شورا است نظرات جمهوری اسلامی ایران را به شورای امنیت منعکس نماید. وی ضمن ابراز خوشبختی از گسترش مناسبات دو کشور ایران و استرالیا و ارتقای سطح روابط فی‌ما‌‌بین که در ماه‌های اخیر هر دو کشور مبادرت به اعزام سفیر کرده‌اند، گفت: دولت استرالیا معتقد است که توسعه روابط هر دو کشور ازجنبه‌های مختلف به‌ویژه مناسبات اقتصادی ازنظر استرالیا از اهمیت خاصی برخوردار است و زمینه‌های زیادی برای همکاری‌های دو کشور، مثل همکاری‌های کشاورزی و فرهنگی وجود دارد. آقای هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از توسعه روابط جمهوری اسلامی ایران و استرالیا گفت: در روابط استرالیا با جمهوری اسلامی ایران هیچ مسئله منفی‌ای وجود ندارد که مانع توسعه روابط گردد.»[۱۶] روزنامه جمهوری اسلامی نیز در گزارشی از این ملاقات نوشته است: «آقای هاشمی رفسنجانی گفت: در شرایط حاضر که ریاست شورای امنیت با استرالیا می‌باشد، ما انتظار داریم که شما از اصول بین‌المللی دفاع بکنید. دفاع از اصول به‌معنای دفاع از یک طرف نیست. ما در دوران جنگ، هیچ‌گاه اصول بین‌المللی را نقض نکرده‌ایم، رژیم عراق جنگ را در بدترین شرایط بعد از انقلاب به جمهوری اسلامی ایران تحمیل کرد و قرارداد الجزایر را زیر پا گذاشت.»[۱۷] آقای هاشمی همچنین به تشریح جنایات غیرانسانی حکومت عراق در طول جنگ پرداخت و به موارد متعدد نقض اصول بین‌المللی ازجانب عوامل حکومت بغداد اشاره کرد و گفت: «شما اگر مشاهده می‌کنید که ما امروز این جنگ را به قیمت گزافی ادامه می‌دهیم، بیشتر به این دلیل است که می‌خواهیم اصول بین‌المللی محترم بماند.» رئیس مجلس ضمن اشاره به سوابق قطعنامه‌های شورای امنیت و عملکرد منفی این شورا افزود: «این شورا از مظلوم دفاع نکرده و ظالم را حمایت کرده است. طبیعی است که تا این شورا یک قدم مثبت برندارد، برای ما هم این اعتماد وجود ندارد که به جایی بیاییم که در گذشته همیشه با ما غیرمعقول برخورد شده است.» وی تأکید کرد که شورای امنیت باید موضع واقع‌بینانه‌ای اتخاذ کرده و حداقل موارد نقض حقوق بین‌المللی توسط رژیم بغداد را محکوم نماید.[۱۸] نشریه رویدادها در گزارش این دیدار نوشته است: «سفیر استرالیا ضمن تأکید بر تمایل استرالیا برای توسعه روابط با جمهوری اسلامی مطالبی را مطرح نمود که به اهم نکات آن درباره جنگ تحمیلی اشاره می‌گردد: 1. در راه توسعه همکاری‌های دوجانبه سیاسی، به‌دلیل جنگ ایران و عراق محدودیت‌هایی وجود دارد؛ چراکه استرالیا می‌خواهد بی‌طرفی خود را حفظ کند. 2. استرالیا آمادگی خود را برای پایبندی به اصول بین‌المللی نشان داده و وزیر خارجه ما استعمال سلاح شیمیایی را محکوم کرده و ما به نفع قطعنامه ایران در کمیته انرژی اتمی و در خطوط هواپیمایی از ایران حمایت کرده‌ایم. 3. استرالیا در این ماه رئیس شورای امنیت سازمان ملل می‌باشد. ما سعی می‌کنیم شورای امنیت را متوجه مسئولیت‌های خود درمورد جنگ ایران و عراق بنماییم. استرالیا پیشنهاد کرده که ایران و عراق به ملاقات‌های خصوصی در خارج از شورای امنیت حاضر شده و نظرهای خود را اعلام نمایند، به این امید که این ملاقات‌ها زمینه‌ساز صلح بشود. سپس آقای هاشمی رفسنجانی نیز ضمن تأکید بر تمایل جمهوری اسلامی برای توسعه روابط با استرالیا، مطالبی اظهار نمود که نکات مهم آن چنین است: 1. ما هیچ مسئله منفی که مانع توسعه روابط شود با شما نداریم. توقعی هم از دولت شما نیست که در مسئله جنگ از ما به‌طور بی‌حساب حمایت کنید، ولی حالا که رئیس شورای امنیت هستید انتظار داریم از اصول بین‌المللی دفاع کنید، چراکه دفاع از اصول به‌معنی دفاع از یک طرف نیست. 2. آقای هاشمی پس از برشمردن موارد نقض اصول بین‌المللی توسط عراق گفت: اینها نقض اصول است و شما به‌عنوان رئیس شورای امنیت، موظفید از این اصول دفاع کنید. 3. در گذشته شورای امنیت از مظلوم دفاع نکرده و از ظالم حمایت کرده، حال اگر شما موفق بشوید در شورای امنیت موضع سالم بین‌المللی بگیرید، ما هم تشویق به همکاری با شورای امنیت می‌شویم.» این نشریه در جمع‌بندی خود از این دیدار نوشته است: «باتوجه‌به پیشنهاد استرالیا مبنی‌بر شرکت ایران و عراق در شورای امنیت و سپس رد آن توسط شورای مزبور، توصیه سفیر این کشور به انجام ملاقات‌های خصوصی بین طرفین جنگ در خارج از شورا دلیلی بر برخورد ظاهراً بی‌تفاوت شورای امنیت در شرایط فعلی نسبت به جنگ است. همچنین به نظر می‌رسد که هدف اصلی استرالیا از این دیدار کسب وجهه برای خود به‌عنوان رئیس شورای امنیت و حفظ ظاهر جهت فعالیت‌های این کشور درمورد تلاش‌های صلح بوده است.»[۱۹]
گزارش ـ 233
دکتر علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، که به‌همراه هیئتی به سوریه سفر کرده است، در ادامه دیدارهای خود با مقامات سوریه، امروز در دمشق با حافظ اسد رئیس‌جمهوری این کشور، به‌مدت سه ساعت، گفت‌وگو کرد.[۲۰] به نوشته روزنامه اطلاعات، دکتر ولایتی در این ملاقات پیام کتبی حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین خامنه‌ای رئیس‌جمهوری کشورمان را تسلیم حافظ اسد رئیس‌جمهوری سوریه، کرد. آقای ولایتی در این دیدار از بسیج نیروها و عزیمت مردم کشورمان به جبهه‌های جنگ و تصمیم قاطع ملت ایران و دولت جمهوری اسلامی مبنی‌بر ادامه جنگ تا سقوط صدام حسین سخن گفت و خاطرنشان کرد که تأمین آرامش در منطقه خلیج‌فارس و رفع تشنج از آن و نیز استقرار ثبات در کل منطقه، مستلزم تحقق این امر می‌باشد. وزیر امور خارجه کشورمان با تأکید مجدد بر روابط حسن هم‌جواری با همسایگان ایران ـ که همواره خط مشی سیاسی جمهوری اسلامی بوده است ـ افزود: «منافع منطقه اقتضا می‌کند که هرگونه حرکت مساعدی برای به‌انزواکشاندن رژیم صدام و ایجاد فاصله میان صدام و حامیانش به‌قصد تسریع در رسیدن به آرامش در منطقه اعمال شود.» آقای ولایتی از نتایج اجلاس اخیر شورای همکاری خلیج‌فارس ابراز خرسندی کرد و متذکر شد که سیاست جمهوری اسلامی همانند سابق مبتنی‌بر حسن هم‌جواری بوده و ما برای برقراری روابط حسنه با هر طرفی براساس درک متقابل آماده‌ایم. در این دیدار ـ که فاروق الشرع وزیر خارجه سوریه، میر‌مهدی معاون پارلمانی وزارت خارجه کشورمان و مدیرکل سیاسی و همچنین سرپرست سفارت جمهوری اسلامی در دمشق نیز حضور داشتند ـ حافظ اسد رئیس‌جمهور سوریه ضمن تقدیر از سیاست منطقی و حکیمانه جمهوری اسلامی و تأکید فراوان بر روابط بسیار دوستانه میان دو کشور گفت: «جمهوری اسلامی و سوریه علیه امپریالیسم و صهیونیسم دست‌نشانده آن ایستاده‌اند و تلاش‌های ما باید مبتنی‌بر این باشد که حالت شکست‌ناپذیری خود را درمقابل امپریالیسم و صهیونیسم حفظ کنیم و این امر شدنی است. رئیس‌جمهور سوریه تحولات منطقه را تشریح کرد و گفت که سوریه با بازگشت مصر به جامعه عرب مخالفت می‌کند، زیرا رژیم مصر با رژیم صهیونیستی رابطه دارد، درحالی‌که سوریه با این رژیم دشمن است. هیئت ایرانی در پاسخ به این گفته رئیس‌جمهوری سوریه اعلام کرد: «جمهوری اسلامی نیز از چنین دیدگاهی با بازگشت مصر به سازمان اجلاس اسلامی مخالفت کرده است.» حافظ اسد همچنین درمورد حکومت عراق گفت: «هیچ‌گونه وجه مشترکی با رژیم عراق ندارند و باتوجه‌به تضادهای همه‌جانبه هیچ راهی برای آشتی با این رژیم وجود ندارد.» در پایان این ملاقات بر ضرورت تشکیل کنفرانس آینده وزیران خارجه ایران، سوریه و لیبی در طرابلس، تأکید شد. در این سفر بار دیگر دعوت آقای موسوی نخست‌وزیر، از عبدالرئوف الکسم نخست‌وزیر سوریه، مطرح گردید که پذیرفته شد. دکتر ولایتی همچنین با عبدالحلیم خدام معاون رئیس‌جمهور سوریه، ملاقات و گفت‌وگویی سه‌ساعته داشت که در آن، درباره موضوعات متعددی ازجمله جنگ تحمیلی، مسائل خاورمیانه و روابط دوجانبه به تفصیل بحث شد. در این ملاقات، آقای ولایتی بر استمرار جنگ تحمیلی تا سقوط قطعی صدام و خاتمه تشنج در منطقه و سیاست جمهوری اسلامی ایران مبنی‌بر حسن هم‌جواری و علاقه به گسترش روابط با کشورهای حوزه خلیج‌فارس تأکید کرد. آقای عبدالحلیم خدام نیز ضمن تأیید سخنان وی و حمایت از مواضع جمهوری اسلامی ایران دربرابر جنگ تحمیلی بر سقوط صدام و همبستگی راهبردی و خدشه‌‌ناپذیر دو کشور تأکید کرد. وی همچنین تحولات لبنان و روابط سوریه با همسایگانش را تشریح کرد. آقایان ولایتی و خدام روابط دوجانبه سوریه و ایران را نیز بسیار خوب و مستحکم توصیف کردند.[۲۱]
گزارش ـ 234
درپی تحرکات اخیر شورای همکاری خلیج‌فارس و اقداماتی برای بهبود روابط با ایران و پایان‌دادن به جنگ، امروز اعلام شد که کمیته صلح منتخب سازمان کنفرانس اسلامی به‌‌زودی تلاش‌های جدیدی را آغاز خواهد کرد. این تحرکات درحالی انجام می‌شود که حملات نظامی عراق به خارک نتایج مطلوب عراق و حامیانش را فراهم نکرده و هم‌اکنون فشار سیاسی علیه ایران آغاز شده تا در جنگی روانی چنین وانمود شود که ایران مخالف برقراری صلح و آرامش است. روزنامه کویتی الرأی‌العام با اعلام اینکه کمیته صلح سازمان کنفرانس اسلامی تلاش‌های خود را از سر خواهد گرفت، به نقل از سفیران کشورهای عربی و اسلامی در اسلام‌آباد، نوشته است: «این کمیته هم‌اکنون با جدیت به تلاش‌های جاری کشورهای شورای همکاری خلیج [فارس] برای متوقف‌ساختن جنگ ایران و عراق چشم دوخته است. سفیران مذکور اعلام کرده‌اند که ایران درپی تحمل خسارات سنگین در نتیجه جنگ، نسبت به اجرای مذاکرات صلح با عراق اظهار تمایل کرده است.» این روزنامه به نقل از سفیران کشورهای اسلامی در پاکستان، افزوده است: «کشورهای اسلامی آمادگی خود را برای مساعدت در تعمیر خرابی‌های ناشی از جنگ در دو کشور ایران و عراق درجهت پایان‌یافتن جنگ و برقراری صلح در منطقه اعلام کرده‌اند.»[۲۲] نشریه رویدادها در تحلیلی دلایل تلاش‌های اخیر را بررسی کرده و نوشته است: «یکی از علل انجام کوشش‌های دیپلماتیک اخیر به جهت موفق جلوه‌دادن تجاوزات به خارک و عقب‌نشینی جمهوری اسلامی ایران براثر فشار ناشی از آن است. ضمن اینکه تلاش‌های کمیته صلح کنفرانس اسلامی چیزی بیشتر از شورای همکاری نخواهد بود. باتوجه‌به اینکه: اولاً، پشتیبانی اصلی کمیته مزبور توسط عربستان انجام می‌گیرد. ثانیاً، کمیته صلح چه ازنظر مالی یا سوق‌الجیشی نسبت به شورای همکاری در موقعیت ضعیف‌تری قرار دارد. ثالثاً، هرگز کمیته صلح برای تحت فشار قراردادن عراق امکاناتی همچون شورای همکاری ندارد؛ لذا، به نظر می‌سد که غرض از فعالیت‌های کمیته صلح بیش از هر‌چیز گرم نگه‌داشتن تنور دیپلماتیک باشد تا بدین‌ترتیب اولاً، جوّ تبلیغاتی را به نفع عراق و علیه جمهوری اسلامی ایران آماده کنند و احیاناً زمینه را برای فشارهای سنگین علیه ایران مهیا سازند و ثانیاً، بدین‌وسیله از جمهوری اسلامی ایران زمان گرفته و با برنامه‌ریزی دقیق‌تری وارد مرحله فشار بعدی گردند و ثالثاً، ارزیابی جدیدی نسبت به آخرین تحولات ایران و دولت جدید به دست آورند.»[۲۳]
گزارش ـ 235
درحالی‌که تحرکات دیپلماتیک برای آتش‌بس در جنگ ایران و عراق در سطح منطقه افزایش یافته و امروز نیز مذاکراتی در مسقط درحال انجام است، نگاه خصمانه حکام کویت به ایران و نگاه متفاوت آنها با دیگر بازیگران سیاسی منطقه، در‌خور تأمل است. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، شیخ صباح معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه کویت، طی اظهاراتی، ایران را مسئول ادامه جنگ با عراق دانست و گفت: «این ایران است که شرط‌هایی برای توقف جنگ با عراق قائل می‌شود. وی طی اظهاراتی که در مطبوعات امروز (یکشنبه) کویت منتشر گردیده، مدعی شد عراق همیشه اعلام کرده که آماده است بدون هیچ‌گونه شرطی جنگ را متوقف سازد. اظهارات وزیر خارجه کویت درحالی منتشر می‌شود که تلاش‌هایی ازسوی کشورهای دیگر عضو شورای همکاری خلیج‌فارس درجهت بهبود روابط با ایران درحال انجام است.»[۲۴] دراین‌حال، سران برخی کشورها که امروز برای شرکت در جشن ملی عمان، وارد مسقط پایتخت این کشور، شده‌اند، درباره مسئله جنگ به مذاکره پرداختند. ازجمله به گزارش رادیو ریاض، ملک حسین (شاه اردن) و ضیاءالحق (رئیس‌جمهور پاکستان) درباره جنگ ایران و عراق و آخرین تحولات جهان عرب گفت‌وگو کردند.[۲۵] همچنین به گزارش رادیو بغداد، امروز در عمان، ملک حسین و کنعان اورن (رئیس‌جمهور ترکیه) بیانیه مشترکی صادر کردند که در آن اردن و ترکیه ضمن ابراز نگرانی از ادامه جنگ ایران و عراق، پشتیبانی کامل خود را از اقدامات مسالمت‌آمیز برای پایان‌دادن به جنگ کنونی اعلام کرده‌اند.[۲۶] به گزارش خبرگزاری فرانسه، اورن قبلاً از اردن، پاکستان و امارات متحده عربی دیدار کرده است. گفتنی است که ترکیه و پاکستان هر دو عضو کمیته صلح اسلامی هستند که ازطرف سازمان کنفرانس اسلامی مسئول یافتن راه‌حلی برای خاتمه جنگ در خلیج‌فارس شده‌اند.[۲۷] همچنین به گزارش رادیو کویت، ملک حسین، سلطان قابوس، حسنی مبارک، سران اردن، عمان و مصر امروز در مسقط درباره آخرین تحولات جنگ عراق و ایران و مسائل بین‌المللی و جهان عرب تبادل‌نظر خواهند کرد.[۲۸] رادیو ابوظبی نیز دراین‌باره گزارش داد: «شیخ خلیفه بن زاید ولیعهد و معاون فرمانده کل نیروهای مسلح امارات، امروز با مبارک رئیس رِژیم مصر، دیدار و پیرامون تحولات جاری در خلیج‌فارس به‌ویژه جنگ عراق و ایران و ابعاد همکاری کشورهای عضو شورای همکاری و نتایج اخیر اجلاس سران با وی گفت‌وگو کرد. در این ملاقات، طرفین درمورد لزوم تلاش در تمام زمینه‌های عربی و در سطح سازمان کنفرانس اسلامی، کشورهای غیرمتعهد، سازمان ملل و دیگر سازمان‌های بین‌المللی برای خاتمه‌دادن به این خونریزی ویران‌کننده تأکید کردند.»[۲۹]
گزارش ـ 236
نخست‌وزیر هند میانجیگری بین ایران و عراق را متوقف و دلیل آن را مواضع سرسختانه دو کشور اعلام کرد. به گزارش رادیو کلن: «راجیو گاندی نخست‌وزیر هند، در مصاحبه‌ای با نشریه خلیج تایمز چاپ دوبی، گفت که دولت هند مساعی میانجیگرانه‌اش را برای خاتمه‌دادن به جنگ میان ایران و عراق متوقف ساخته و در آینده نزدیک نیز دراین‌زمینه اقدامی نخواهد کرد. گاندی در بهار سال جاری به درخواست دو کشور ایران و عراق برای خاتمه‌دادن به جنگ میان دو کشور اقدام نموده بود. وی گفت: موضع دو کشور درحال جنگ بسیار سرسختانه و انعطاف‌ناپذیر است. وی تلویحاً گفت که طی مذاکراتش در مسقط درباره جنگ ایران و عراق نیز مذاکره خواهد کرد.»[۳۰] رادیو امریکا نیز دراین‌باره گزارش داد: «دیدار یک‌روزه راجیو گاندی از مسقط می‌تواند پر‌مشغله باشد. وی در نظر دارد در جریان این سفر با تنی چند از رهبران دیگر کشورها که در مراسم سالگرد پانزدهمین سال به‌سلطنت‌رسیدن سلطان قابوس در عمان گرد آمده‌اند، گفت‌وگو کند. راجیو گاندی در مصاحبه با نشریه خلیج تایمز خاطرنشان کرد که در زمان توقفش در مسقط، پیرامون جنگ ایران و عراق، بار دیگر با رهبران شرکت‌کننده در مراسم مذاکره خواهد کرد. رهبر هند گفت که دو کشور درگیر، مواضع سختی اتخاذ کرده‌اند و هیچ نشانه‌ای بر گشوده‌شدن باب مذاکرات صلح‌آمیز دریافت نکرده است. نخست‌وزیر هند در این مصاحبه، ارائه هر نوع طرح ابتکاری را ازسوی هند به‌منظور تلاش در راه حل این مناقشه در آینده‌ای نزدیک منتفی دانست.»[۳۱] از سوی دیگر، رادیو دوبی اعلام کرد: «رولان دوما وزیر امور خارجه فرانسه، آمادگی کشورش را جهت مشارکت در هرگونه تلاش به‌منظور خاتمه‌دادن به جنگ عراق و ایران از طرق مسالمت‌آمیز اعلام کرد. وی در مصاحبه‌ای که امشب از تلویزیون قطر پخش شد، تأسف کشورش را از ادامه جنگ عراق و ایران و خسارات جانی و مالی که این جنگ در بر دارد، ابراز نمود.»[۳۲]
گزارش ـ 237
یک هیئت سودانی برای مذاکره درباره آزادی اسیران سودانی وارد تهران شد. مصطفی حسن احمد، مدیرکل اداره آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه سودان، در رأس این هیئت قرار دارد. به نوشته روزنامه اطلاعات، وی که حامل پیام کتبی وزیر امور خارجه سودان برای دکتر ولایتی وزیر امور خارجه ایران، می‌باشد، در گفت‌وگویی با خبرنگاران ضمن ابراز خرسندی از سفر به ایران، گفت: «این اولین هیئت سودانی است که پس از سرنگونی رژیم نمیری و برقراری روابط با جمهوری اسلامی، به ایران سفر می‌کند. این سفر با یک هدف انسانی و براساس اقدامات انسان‌دوستانه جمهوری اسلامی ایران برای آزادی اسیران سودانی انجام می‌شود.» مصطفی حسن احمد همچنین ضمن اعلام مراتب قدردانی ملت، دولت و خانواده‌های اسیران سودانی از جمهوری اسلامی ایران، گفت: «تنها هدف هیئت سودانی مسئله آزادسازی اسرای سودانی نیست. ما در این سفر برای تحکیم روابط دو کشور نیز اقدام خواهیم کرد. البته، این نخستین گام برای توسعه روابط برادرانه بین دو کشور خواهد بود.» بنا بر این گزارش، پس از سرنگونی حکومت نمیری در سودان و اتخاذ موضع بی‌طرفی حکومت جدید سودان دربرابر جنگ تحمیلی و همچنین برقراری روابط دوجانبه با ایران، مذاکرات برای آزادسازی این گروه از اسیران با درخواست رسمی دولت سودان و موافقت جمهوری اسلامی بین دو کشور، از چندی پیش آغاز شد. اعضای این هیئت که صادق عبدالقادر نایب‌رئیس هلال‌احمر سودان نیز آنان را همراهی می‌کرد، در فرودگاه مهرآباد با استقبال آقای آهنی مدیرکل آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه و چند تن از مسئولان هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران مواجه شدند.[۳۳]
گزارش ـ 238
سفیر یوگسلاوی در تهران امروز با مهندس میرحسین موسوی نخست‌وزیر جمهوری اسلامی ایران، دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار، سفیر یوگسلاوی تمایل دولت متبوع خود به گسترش روابط دو کشور را به اطلاع نخست‌وزیر کشورمان رساند و بار دیگر بر دعوت کشورش از مهندس موسوی برای دیدار از آن کشور تأکید کرد که نخست‌وزیر این دعوت را پذیرفت. آقای موسوی در این دیدار ضمن اشاره به سوابق روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور، زمینه‌های گسترش این همکاری‌ها را برشمرد و خاطرنشان کرد که موضع‌گیری صحیح کشور یوگسلاوی دربرابر جنگ تحمیلی، گامی مؤثر در پیشرفت روابط بین دو کشور است.[۳۴]
گزارش ـ 239
درپی اعلام تصمیم جمهوری اسلامی برای تغییر مسیر صادرات نفت ایران ازطریق خط لوله درون‌مرزی، وال استریت ژورنال نوشته است: «هدف آن است که وابستگی ایران به تأسیسات خارک باتوجه‌به حملات عراق کاهش یابد.» رادیو امریکا با اعلام این خبر، افزود: «به گزارش نشریه میدل ایست اکونومیست دایجست، هزینه خط لوله نفتی ایران بالغ‌بر 500 میلیون دلار خواهد بود. این مجله می‌گوید پروژه خط لوله به‌سبب جنگ از اولویت برخوردار شده است و ایران هم‌اکنون از 11 کمپانی و دیگر شرکت‌های بریتانیایی، ایتالیایی، آلمانی، ژاپنی و کره جنوبی دعوت کرده است در مناقصه برای تأمین تدارکات و عملیات ساختمانی خط لوله شرکت کنند. در طرح ایران منحرف‌ساختن مسیر صادرات یک میلیون و 500 هزار بشکه نفت در روز از ایستگاه تلمبه‌خانه گوره ـ که هم‌اکنون نفت را به جزیره خارک می‌فرستد ـ به بنادر بوشهر و عسلویه در جنوب خارک پیش‌بینی شده است. ازطریق این بنادر، نفت به کشتی‌هایی که به‌عنوان تأسیسات بارگیری شناور مورد استفاده قرار می‌گیرند و می‌توانند به‌سرعت آماده بهره‌برداری شوند، منتقل خواهد شد این کشتی‌ها به‌زحمت می‌توانند هدف حملات هوایی واقع شوند. یکی از منابع آگاه در صنایع نفت ایران در مصاحبه‌ای تلفنی گفت: این نظریه قوت گرفته است که حملات عراق به‌تدریج صادرات نفت ایران را از جزیره خارک متوقف خواهد کرد.»[۳۵] از سوی دیگر، یک نشریه سیاسی داخلی نوشته است: «ژاپن اخیراً درصدد جایگزینی نفت خاورمیانه و به‌خصوص نفت ایران با نفت مناطق امن‌تر نظیر مکزیک، چین، اندونزی و آلاسکا می‌باشد.»[۳۶]
گزارش ـ 240
نشریه پولتیکا چاپ بلگراد، در شماره امروز خود (17 نوامبر 1985) در مقاله‌ای با عنوان "پایداری خارک دربرابر حملات" نوشته است: «برخلاف ادعاهای بغداد و باوجود یورش‌های هوایی عراق علیه ترمینال عمده نفتی جزیره خارک، عراق تاکنون موفق نشده است صادرات نفت ایران را به‌طور جدی به مخاطره اندازد. مقامات ایران می‌گویند که ایران هنوز قادر است 4 میلیون بشکه نفت در روز صادر کند، اما فروش نفت خود را به 6/1 میلیون بشکه محدود کرده است و این با میزان سهمیه تولید و فروش موردتوافق در سازمان اوپک تطبیق می‌کند. از سوی دیگر، نماینده شرکت بیمه لویدزِ لندن و نماینده یک شرکت کشتیرانی هلندی تصدیق کردند که ترمینال‌های خارک کار خود را به‌طور عادی انجام می‌دهند... سرویس‌های اطلاعاتی غرب اتفاق‌نظر دارند که از مجموع 30 حمله عراق به خارک، تنها دو حمله موفقیت‌آمیز بوده است: نخستین حمله موفقیت‌آمیز روز پانزدهم اوت (24 مرداد) به وقوع پیوست و طی آن هشت فروند میراژ، جدیدترین موشک‌ها را به‌سوی خارک پرتاب کردند که به اسکله ضلع شرقی جزیره آسیب رسانید و دومین حمله روز 19 سپتامبر (28 شهریور) رخ داد که در آن اسکله غربی هدف قرار گرفت. این اسکله برای بارگیری بزرگ‌ترین نفتکش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. حمله مزبور حمل نفت را به تأخیر انداخت. بااین‌همه، به اعتقاد کارشناسان غرب این خسارت‌ها بزرگ‌تر از حد واقعی خود برآورد شده است. حقیقت آن است که ایران در آن هنگام، حمل نفت از پایانه خارک را متوقف کرده بود، اما تنها به‌مدت چند روز و علت آن آسیب‌های جسمی و جانی متعدد بود، نه اینکه تجهیزات بارگیری از کار افتاده باشد. ازاین‌رو، جزیره خارک درمقابل حملات هوایی عراق پایداری می‌کند، اما بااین‌همه، حملات مزبور هدف دیگری را تأمین کرده‌اند و آن اینکه کشتی‌های خارجی مایل نیستند به "ناحیه خطر" نزدیک شوند.»[۳۷]
گزارش ـ 241
در آستانه نشست سران دو ابرقدرت در ژنو، دیدگاه‌های متفاوتی درباره آن مطرح شده است: درحالی‌که نخست‌وزیر ایران این نشست را به دور از منافع کشورهای منطقه ارزیابی نمود، دبیرکل اتحادیه عرب ابراز امیدواری کرد که این نشست، صلح را به منطقه بازگرداند. مهندس موسوی نخست‌وزیر ایران، امروز پس از جلسه هیئت دولت در گفت‌وگو با خبرنگاران درباره ملاقات ریگان و گورباچف گفت: «این ملاقات‌ها برای معامله در روابط با مسائل عمده جهانی است و در محدوده منافع ابرقدرتها می‌گنجد. دولت‌هایی که وابسته و دست‌نشانده هستند همیشه در هراس به سر می‌برند که مبادا در این ملاقات‌ها موردمعامله قرار بگیرند و در دسته‌بندی‌های جدید به‌نوعی به آنها فشار وارد شود به‌طوری‌که حتی منجر به حذف آنها گردد. جمهوری اسلامی ایران نظامی است که با تکیه بر اعتقاد اسلامی و مردم تصمیم‌گیری‌هایی را که در این نوع کنفرانس‌ها اتخاذ می‌گردد، در سرنوشت انقلاب اسلامی و دستیابی به اهداف و آرمان‌ها بی‌تأثیر می‌داند.» وی افزود: «ما این نوع مذاکرات را که دور از چشم ملت‌ها و علیه منافع ملل محروم صورت می‌گیرد، محکوم می‌کنیم و نمی‌توانیم با آن موافق باشیم.» آقای موسوی گفت: «فکر نمی‌کنم این مذاکرات در مسائل منطقه تحولی ایجاد کند، چون عامل اصلی و تعیین‌کننده در منطقه ابرقدرتها نیستند.»[۳۸] نخست‌وزیر ایران همچنین گفت: «ما همه ملت‌های جهان را برای پیروی از الگوهای خودمان دعوت می‌کنیم؛ به این معنی که در ایجاد نظام آتی با تکیه بر نیروهای خودی و نیروی ملت‌ها و برپایه اعتقادات عمیق الهی و معنوی به ترتیبی که یک عده قلدر و زورگو و مستکبر نتوانند بنشینند برای آنها تصمیم‌گیری کنند و منافع آنها را تقسیم کنند و به آنها فشار بیاورند. این موضع ما درمقابل ابرقدرتها است.»[۳۹] از سوی دیگر، شاذلی قلیبی دبیرکل اتحادیه عرب، گفت: «دو ابرقدرت دررابطه‌با بحران خاورمیانه مسئول هستند. امیدواریم اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده امریکا تلاش‌های جدی خود را برای استقرار صلح در این منطقه افزایش دهند.»[۴۰] وی همچنین از رهبران شوروی و امریکا خواسته است تا در مقام رهبران دو کشور ابرقدرت، برای خاتمه‌دادن به مسئله خاورمیانه و جنگ عراق و ایران دخالت کنند. شاذلی قلیبی افزود: «تا زمانی‌که دو کشور مسئولیت‌های خود را درقبال درگیری صهیونیستی ـ عربی به‌عهده نگیرند، منطقه خاورمیانه همانند یک زخم باز که امنیت منطقه و تمامی کشورها را تهدید می‌کند، باقی خواهد ماند.»[۴۱] مجله لبنانی النهار العربی و الدولی نیز نوشته است: «باوجود تبلیغات وسیع رسانه‌ها درباره اهمیت دیدار آتی سران شرق و غرب، قرائن و شواهد موجود نشان می‌دهد که اجلاس ژنو جز آشنایی ریگان با گورباچف نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی: «این مجله مهم‌ترین هدف امریکا در این اجلاس را زمینه‌سازی مهاجرت یهودیان شوروی به اسرائیل دانسته و می‌افزاید: "از مهم‌ترین دستورات این اجلاس تفاهم در امر توازن تسلیحاتی و جنگ ستارگان است، ولی به نظر نمی‌رسد که پیمانی دراین‌زمینه به امضا برسد. النهار العربی و الدولی در ادامه گزارش خود می‌نویسد: این اجلاس تنها درجهت تثبیت نفوذ شرق و غرب و سرنوشت یهودیان شوروی صورت گرفته و لذا هیچ نکته تازه‌ای برای بحران‌های جهانی و ازجمله مسئله خاورمیانه به‌دنبال نخواهد داشت." مجله مذکور سپس می‌افزاید: "ظاهراً در این اجلاس دررابطه‌با بقیه مسائل جهانی تنها به‌صورت تبلیغاتی عمل خواهد شد؛ چراکه امریکا خاورمیانه را منطقه نفوذ خود محسوب نموده و از طرح مسئله خاورمیانه در اجلاس سران امتناع می‌کند. دراین‌میان، شوروی نیز از افشای طرح‌های خود در افغانستان سر باز می‌زند که این معادله بحث جدی درمورد کلیه مسائل جهانی را از اجلاس شرق و غرب خارج نموده، لذا برخلاف تبلیغات جاری انتظاری از نتایج این اجلاس نمی‌رود."»[۴۲]
گزارش ـ 242
"نتایج شش سال جنگ ایران و عراق و درس‌هایی برای امریکا" عنوان مقاله‌ای است که در شماره امروز (17 نوامبر 1985) نشریه شیکاگو تریبیون چاپ امریکا درج شده است. در این مقاله آمده است: «هیچ طرفی آن‌قدر نیرومند نیست که به پیروزی قاطعی در جبهه جنگ دست یابد و آیت‌الله خمینی از آغاز گفت‌وگوی صلح براساس شرایطی که برای صدام حسین مرد نیرومند عراق قابل‌قبول باشد، خودداری می‌ورزد. در نگاهی به گذشته، انسان از تعداد فرضیه‌های نادرستی که بر تجزیه‌وتحلیل‌های غرب حاکم بود و در اغلب موارد موجب نگرانی ناخواسته‌ای در واشنگتن می‌شد، یکه می‌خورد. راه‌های غیرمنتظره‌ای نیز که نبرد بر مواضع ابرقدرتها تأثیر گذاشته شگفت‌آور است: نخست، جنگ به یک بی‌ثباتی منطقه‌ای نینجامید... ملاها توانسته‌اند یک سیستم ماندنی ایجاد کنند... در سوی دیگر خلیج [فارس]، کشورهای عرب میانه‌رو طرف‌دار غرب، چون گذشته از انقلاب [امام] خمینی و از توانایی‌اش در بر‌پا‌کردن آشوب‌های اجتماعی در میان شیعیان نمی‌ترسند. حتی اردن از تیره‌شدن تصویر شکست‌ناپذیری [امام] خمینی سود برد. دوم، نقض ناشدنی بودن مرزهای خاکی، آن‌قدر هم که امریکا تصور کرده بود درست از کار در نیامد... عراق بدون هیچ چون‌وچرایی متجاوز بود، اما اقدامش محکوم نشد. نه در سازمان ملل متحد، نه در جلسات جنبش عدم‌تعهد و نه سازمان کنفرانس اسلامی (گروهی مرکب از حدود 50 کشور اسلامی که در سال 1969 به‌وجود آمد)، حتی استفاده عراق از گاز سمی در سال گذشته با محکومیت‌های رسمی روبه‌‌رو نشد. در چنین شرایطی، ایران به‌گونه‌ای قابل‌درک، سازمان ملل متحد را علیه خود تلقی می‌کند و انزوایش واکنشی به بی‌تفاوتی جهان و فساد اعراب خلیج [فارس] است که کمک‌های مالی و نظامی ـ آنها که از 50 میلیارد دلار فراتر می‌رود ـ ادامه جنگ را برای عراق امکان‌پذیر می‌سازد. سوم، اقتصاد بین‌المللی توانسته است باوجود کاهش شدید تولید نفت ایران و عراق خود را به وضعی نسبتاً خوب اداره کند. این هراس‌ها که قطع جریان نفت از خلیج [فارس] موجب هرج‌ومرج خواهد شد، درست نبود؛ درحقیقت، خلاف آنچه انتظار می‌رفت اتفاق افتاد؛ یک اشباع نفتی به وجود آمده و قیمت‌های نفت خام از سال 1980 حدود 25 درصد کاهش یافت. سرانجام، ایالات متحده و نه شوروی، تاکنون از منافع سیاسی و استراتژیکی جنگ سود برده است. عراق که به دریافت هر نوع کمکی مشتاق است، مناسبات دیپلماتیک خود را پس از یک گسستگی هفده‌ساله با امریکا از سر گرفت و دیگر برخلاف سال‌های دهه 1970، در اندیشه سرنگونی پادشاهی‌های عرب طرف‌دار غرب نیست. ایران اینک حداقل به همان اندازه که ضدامریکایی است، ضدشوروی است، ازنظر داخلی قوی‌تر شده و بنابراین کمتر ممکن است زیر فشار شوروی از هم بپاشد یا از پای درآید. هرچند احتمال نمی‌رود مناسبات تهران با ایالات متحده در آینده‌ای قابل‌پیش‌بینی بهبود یابد، اما رهبران ایران خطری را که همیشه ازسوی مسکو وجود دارد احساس می‌کنند. همین احساس، بروز واقع‌گرایی بیشتری را در امور خارجی آنها موجب شده و ازاین‌رو تهدیدی را که متوجه رژیم‌های عرب هوادار غرب در خلیج [فارس] بود از بین برده است. دراین‌میان، درسی که واشنگتن باید بیاموزد ظاهراً این است که دست به یک اقدام شتاب‌زده نزند؛ مبادا که پشیمان شود... منافع امریکا و دوستانش زمانی بهتر حفظ شد که امریکا چشم‌هایش را باز کرد و به دیپلماسی آرام روی آورد و به‌طور خصوصی به دولت‌های دوست گفت که قدرت امریکا درصورت نیاز در دسترسشان خواهد بود. این موقعیت درحالی نصیب امریکا شد که از تلاش برای "بهره‌برداری از فرصت‌ها" یا "برقراری صلح" دست کشید.»[۴۳]
گزارش ـ 243
درپی تصمیم کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس برای برقراری روابط دیپلماتیک با مصر، امروز حسنی مبارک رئیس‌جمهور مصر، رهسپار مسقط شد تا در جشن‌های سالگرد استقلال سلطان‌نشین عمان شرکت کند. رادیو اسرائیل در گزارشی دراین‌باره آورده است: «مطلعین ابراز عقیده کردند که تجدید مناسبات شش کشور مزبور با مصر به‌ویژه ازسرگیری مناسبات ریاض با قاهره، بر حیثیت سیاسی مصر خواهد افزود و کشورهای تندرو عرب را بیش از پیش در انزوا قرار خواهد داد.»[۴۴]
گزارش ـ 244
اجلاس کمیته دوم آشتی اعراب که در رباط پایتخت مراکش، با هدف نزدیکی عراق با لیبی و لیبی با ساف تشکیل شده بود، با صدور بیانیه‌ای که حاکی‌از ناچیز‌بودن دستاوردهای این نشست است، به کار خود پایان داد. رادیو بی‌بی‌سی اعلام کرد: «بنا به گفته طه یاسین رمضان معاون نخست‌وزیر عراق، یک کمیته ویژه آشتی مرکب از سران کشورهای مراکش و موریتانی و امارات متحده عربی، در رفع اختلافات عراق و لیبی به پیشرفت‌هایی نائل شده است. در یک بیانیه رسمی که پس از چهار نشست درازمدت کمیته آشتی صدور یافت، گفته شد که چنین تصمیم گرفته شده است که هیئتی برای ملاقات با سرهنگ قذافی و صدام حسین؛ یعنی سران دو دولت لیبی و عراق گسیل گردد و کمیته آشتی چند هفته دیگر دوباره تشکیل جلسه دهد. بعضی از دیپلمات‌های عرب که در رباط گرد آمده‌اند، می‌گویند عراق اکنون به‌عنوان شرط بهبود روابط خود با لیبی خواستار آن است که لیبی درمورد جنگ ایران و عراق لااقل بی‌طرف باشد.»[۴۵] از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی: «گزارش‌های منتشر‌شده در مطبوعات کویت حاکی است که اختلاف‌نظرهای اساسی میان هیئت‌های عراقی و لیبیایی در مذاکرات کمیته دوم آشتی عرب که هم‌اکنون در رباط پایتخت مراکش جاری است، به وجود آمده است. در جلسه امروز ـ که چهار ساعت به طول انجامید ـ رژیم عراق از دولت لیبی خواست ارسال موشک به ایران را متوقف کند و هیئت لیبیایی به‌نوبه‌خود از رژیم عراق خواست از حمایت و تقویت رژیم حاکم بر مصر دست بردارد.»[۴۶]
گزارش ـ 245
عبدل منعم السامرایی معاون وزیر نفت عراق، در مصاحبه‌ای از حکام کویت و عربستان سعودی خواسته است که همچنان به فروش 300 هزار بشکه نفت در روز به حساب حکومت عراق ادامه دهند. وی ادامه این جریان را برای کمک به بنیه مالی عراق ضروری دانسته است. سخنان معاون وزیر نفت عراق ـ در مصاحبه با نشریه امریکایی بلاتن اویل گرام نیوز ـ ضمن اینکه وضعیت وخیم مالی حکومت عراق را آشکار ساخته، حاوی این حقیقت است که این حکومت باوجود ادعاهایش مبنی‌بر پایبندی به بعضی قوانین، هرگز حاضر نیست تن به چارچوب‌هایی دهد که فواید آن حتی به‌طور غیرمستقیم، نصیب خودش خواهد شد. وی گفته است که صادرات نفت عراق در آینده حتی به مرز حدود 2 میلیون بشکه در روز خواهد رسید که این رقم 800 هزار بشکه بیش از سهمیه تعیین‌شده این کشور در سازمان اوپک است.[۴۷]
گزارش ـ 246
به گزارش رادیوی عراقی صوت‌الجماهیر: «اجلاس اتحادیه بین‌المللی اعراب ـ که امروز در بغداد به کار خود پایان داد ـ با ارسال تلگرافی به پرزیدنت صدام حسین، ضمن اعلام همبستگی برادرانه خود با حق مشروع عراق در دفاع از خاک و حمایت ملت خویش، از موضع مثبت و مسئولانه صدام حسین درقبال کوشش‌های مبذول‌شده توسط سازمان‌های بین‌المللی دررابطه‌با پایان‌دادن به جنگ عراق و ایران قدردانی کرد.»[۴۸] شرکت‌کنندگان در این اجلاس ـ که مرکب از اعضای پارلمان‌های 12 کشور عرب و شورای ملی فلسطین بودند ـ امروز در پایان اجلاس دو‌روزه خود در بغداد، تهدید کردند که چنانچه امریکا موضع متعادل‌تری درباره مناقشه اعراب با اسرائیل اتخاذ نکند، منافع این کشور در جهان عرب به خطر خواهد افتاد. شرکت‌کنندگان در این اجلاس از دولت‌های عرب خواستند در روابط خود با امریکا به‌عنوان یک ابرقدرت، تجدیدنظر و این کشور را وادار کنند از موضع مغرضانه‌اش در به‌رسمیت‌شناختن رژیم صهیونیستی دست بردارد و در مناقشات اعراب و اسرائیل سیاستی متعادل‌تر و معقول‌تر برگزیند، در غیر این صورت، منافع امریکا در کشورهای عرب در معرض خطر قرار خواهد گرفت. به گزارش خبرگزاری رویتر، برگزاری این اجلاس در بغداد بخشی از تلاش‌های عراق برای نشان‌دادن موضع این کشور دربرابر اقدام هواپیماهای اسرائیلی است که مقر سازمان آزادی‌بخش فلسطین را بمباران کرده‌اند و بیان این مطلب که کشورهای عرب دربرابر این اقدام ساکت نخواهد نشست و دست به اقدامات تلافی‌جویانه خواهند زد.[۴۹]
گزارش ـ 247
کره جنوبی در عراق تعمیرگاه کشتی و تأسیسات برق می‌سازد. بنا به گزارش روزنامه هرالد چاپ کره جنوبی، شرکت ساختمانی هیوندای کره جنوبی توانسته است در مناقصه پروژه تعمیرگاه کشتی در عراق به ارزش 754 میلیون دلار، برنده شود. این پروژه به‌صورت ساخت کامل است. با امضای این قرارداد، مجموعه سفارش‌های ساختمانی خارجی کره جنوبی از ابتدای سال جاری تاکنون به 8/3 میلیارد دلار رسیده است. به نوشته این نشریه، تاکنون شرکت‌های کره جنوبی میلیاردها دلار پروژه‌های گوناگون در عراق ساخته و به‌دلیل وضع اقتصادی نا‌به‌سامان عراق پول آن را دریافت نکرده‌اند. اخیراً دولت عراق قول داده که پس از راه‌اندازی خط لوله دوم نفت عراق به عربستان سعودی، اقساط عقب‌مانده آنها را پرداخت کند.[۵۰] شرکت ساختمانی هیوندای کره جنوبی و دولت عراق همچنین قراردادی به ارزش 5/208 میلیون دلار برای تأسیس چهار ایستگاه برق در حومه بغداد منعقد کردند. ظرفیت هر ایستگاه برق یک میلیون KVA و جمعاً چهار میلیون KVA است. مدت این قرارداد 22 ماه است و این ایستگاه‌ها تا نیمه سال 1987 آماده می‌شوند.[۵۱]
گزارش ـ 248
فرستاده اسقف کلیسای انگلیس به لبنان در ادامه تلاش برای آزادی گروگان‌های امریکایی، پس از گفت‌وگو با گروگان‌گیران به لندن بازگشت. رادیو اسرائیل هم امروز ادعا کرد گروگان‌ها در اسارت سازمانی تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران هستند. نشریه روابط عمومی فرماندهی کل سپاه پاسداران در شماره امروز خود نوشته است: «نماینده اسقف کانتربری پس از گفت‌وگو با ربایندگان به لندن بازگشت.»[۵۲] رادیو اسرائیل دراین‌باره گزارش داد: «آقای سریو وایت که ازطرف اسقف کلیسای انگلستان به بیروت فرستاده شده تا اقداماتی را به‌منظور آزادی گروگان‌های امریکایی و اروپایی از چنگ تروریست‌های شیعه به عمل آورد، از لبنان رهسپار لندن و واشنگتن گردید. وی پیش از ترک بیروت گفت: در این راه گام‌های مثبتی برداشته شده، ولی اوضاع حساس است و تا آزادی گروگان‌ها هنوز باید راه‌های درازی پیموده شود. سریو وایت قبلاً اعلام کرده بود که قرار است با رهبران گروه تروریستی جهاد اسلامی که مسئول ربودن گروگان‌های اروپایی و امریکایی می‌باشند، ملاقات نماید. آگاهان ابراز عقیده می‌کنند که گروه تروریستی جهاد اسلامی بودجه و طرح‌های عملیاتی خود را از جمهوری اسلامی ایران دریافت می‌دارد و برای آزاد‌کردن گروگان‌ها باید نظر موافق تهران را نیز جلب کرد. از سوی دیگر، سخنگوی کاخ سفید واشنگتن اعلام کرد که هیچ گزارشی درباره رویدادهای مربوط به آزادی گروگان‌های امریکایی در لبنان دریافت نداشته است. سخنگوی پرزیدنت ریگان گفت: مقامات امریکایی از دیدار با فرستاده اسقف کانتربری در واشنگتن یا لندن خوشحال خواهند شد.»[۵۳]
گزارش ـ 249
مجله فرانسوی لوپوئن امروز درباره گروگان‌های فرانسوی در لبنان نوشته است: «فرانسه ناچار است برای پس‌گرفتن چهار تبعه خود که کماکان در گروگان بنیادگرایان شیعه در لبنان به سر می‌برند، استراتژی خود را عوض کند. دو تن از این گروگان‌ها به‌مدت پنج ماه و دو تن دیگر مدت هفت ماه است که در اسارت به سر می‌برند. از این پس، سرنوشت دو دیپلمات فرانسوی به نام‌های مارسل کارتون و مارسل فونتن که در روز 22 مارس (2فروردین) و همچنین یک خبرنگار به نام ژان پل کوفمن و یک محقق به نام میشل سورا که در روز 22 مه (یکم خرداد) ربوده شده‌اند، در بیروت یا در دمشق تعیین نمی‌شود، بلکه بنا به درخواست علنی ربایندگان که خود را طرف‌دار جمهوری اسلامی ایران و درخواست‌هایش از فرانسه می‌دانند، [مقامات] فرانسه باید جهت دستیابی به آزادی گروگان‌ها، به تهران مراجعت کنند. در طی ماه‌های گذشته، دیپلماسی فرانسه ناچار بوده است شیوه حرکت خود را تغییر دهد. دیپلماسی فرانسه درمقابل کج‌روی رهبران جنبش شیعه لبنان موسوم به اَمَل که درمقابل حزب‌الله (طرف‌داران ایران) ناتوانی خود را نشان دادند، یک مخاطب مسئول‌تر همانند دولت سوریه را ترجیح داد، اما روابط میان تهران و دمشق رو به تیرگی گذاشته است. این تیرگی روابط، نزدیکی دمشق به اردن و عراق را نیز توجیه می‌کند. این درحالی است که یک فرستاده ویژه فرانسوی که پیش از ملاقات با حزب‌الله در بیروت به دمشق سفر کرده بود، با خشم حزب‌الله بیروت مواجه شد. بنابراین، فرانسه باید آزادی گروگان‌هایش را مستقیماً از تهران بخواهد، اما باید دید با چه قیمتی!... گفته می‌شود ازجمله درخواست‌های ایران از فرانسه، توقف تحویل سلاح به عراق؛ پرداخت دارایی‌های زمان شاه به ایران و آزادی عاملان سوءقصد به بختیار را می‌توان نام برد.»[۵۴]
گزارش ـ 250
سازمان مستضعفان جهان تنها راه آزادسازی گروگان‌های اسرائیلی را مبادله آنها با مسلمانان در بند اسرائیل دانست. به گزارش یونایتدپرس از بیروت: «یک گروه بنیادگرای مسلمان امروز اعلام کرد چهار یهودی لبنانی را که در اسارت خود دارد، تنها درصورتی آزاد خواهد کرد که مقامات اسرائیلی سیصد لبنانی را که در جنوب اسیر کرده‌اند، آزاد کنند. در اعلامیه سازمان مستضعفان جهان که مسئولیت ربودن چهار فرد مذکور را در هشت ماه پیش به‌عهده گرفته، آمده است: "ما همچنان که اسرائیل را مسئول حفظ جان این افراد می‌دانیم، اسارت چهار تن از اعضای کمیته کمک به استقرار اسرائیل در لبنان را اعلام می‌کنیم." در اعلامیه فوق اضافه شده است: "چهار یهودی ربوده‌شده درمقابل آزادی زندانیان و مبارزان زندان خیام آزاد خواهند شد..." نام سازمان مستضعفان جهان تاکنون دررابطه‌با آدم‌ربایی یا دیگر اقدامات خشونت‌آمیز استفاده نشده است، بلکه مورد استفاده چند گروه سیاسی و اجتماعی در جامعه شیعیان لبنان و ایران بوده است. شیعیان در ماه ژوئن گذشته یک هواپیمای امریکایی را در مسیر آتن ـ رم به فرودگاه بیروت بردند و 39 مسافر امریکایی آن را به گروگان گرفتند. آنها خواستار آزادی حدود 1200 مبارز مسلمان از زندان نظامی عقلّیت در فلسطین اشغالی بودند. امریکایی‌ها پس از 17 روز اسارت، از بیروت آزاد شدند و اسرائیل پس از آن به‌تدریج زندانیان فوق را آزاد کرد.»[۵۵]
گزارش ـ 251
با واسطه‌گری حسین شاه اردن، سلطنت‌طلبان و منافقین در زیر چتر "جبهه متحد برای صلح" فعالیت خواهند کرد. روزنامه اطلاعات در گزارشی نوشته است: «به گزارش خبرگزاری آلمان‌غربی و به نقل از منابع فراریان ایرانی در پاریس، هدف پادشاه اردن گردآوردن گروه‌های مخالف ایرانی است که به‌شدت بین آنها تفرقه ایجاد شده است. براساس این گزارش، شاه حسین که به نمایندگی ازجانب چندین کشور عربی فعالیت می‌کند، با رضا پسر شاه معدوم ایران در امریکا و مسعود رجوی سرگروه منافقین در پاریس، مذاکرات گسترده‌ای کرده است. تا قبل از این دیدارهای جداگانه، شاه اردن، سلطنت‌طلبان و منافقین، در یک جنگ زرگری تمام عیار به سر می‌بردند. سلطنت‌طلبان از منافقین به‌عنوان "تروریست‌های مارکسیست اسلامی" یاد می‌کردند و منافقین نیز درمقابل می‌گفتند آماده‌اند که تقریباً با هر گروهی جز طرف‌داران رضا همکاری کنند. اما با دیدارهای اخیر حسین به نمایندگی ازسوی امریکا، به نظر می‌رسد طرفین انعطاف بیشتری در پذیرش یکدیگر داشته باشند. یک دیپلمات عرب ضمن تشریح اهداف شاه حسین گفت: ما این دو گروه را وادار خواهیم کرد که به‌موقع با یکدیگر مذاکره نمایند. وی افزود: اگر سیهانوک و خمرهای سرخ بتوانند در کامبوج با یکدیگر کنار بیایند، بنابراین دلیلی برای عدم همکاری رضا و رجوی وجود ندارد. وی افزود: تمامی آنچه ما می‌خواهیم این است که کلیه سازمان‌های مخالف با جمهوری اسلامی ایران دررابطه‌با مسئله جنگ از موضعی واحد سخن بگویند. گفته می‌شود ملاقات شاه حسین و رجوی به توصیه و پا‌درمیانی رژیم عراق صورت گرفته است.»[۵۶]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1364/08/26
- ↑ روزنامه اطلاعات، 27/8/1364، ص2.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 27/8/1364، ص2.
- ↑ سند شماره 200099 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش روزانه، شماره 99، 29/8/1364، ص1.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 243، 27/8/1364، ص2، بغداد، خبرگزاری عراق، 26/8/1364.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 71، 5/9/1364، ص21.
- ↑ همان، ص 21؛ و سند شماره 425197 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: 3/9/1364.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 26/8/1364، ص 2.
- ↑ سند شماره 148606 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی (فرماندهی اطلاعات)، 3/9/1364.
- ↑ سند شماره 179672 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی، رکن2 (فرماندهی اطلاعات)، 30/8/1364.
- ↑ سند شماره 148608 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا2 (اطلاعات) به سماجا 3 (عملیات)، 5/9/1364.
- ↑ مأخذ 1، ص3.
- ↑ مأخذ 7، ص 14.
- ↑ روزنامه کیهان، 26/8/1364، ص18.
- ↑ مأخذ 7، ص 14.
- ↑ سند شماره 212325 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه مستقیم، شماره 148/3، 26/8/1364، صص 3 ـ 2.
- ↑ مأخذ 1، ص 3.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 27/8/1364، ص 12.
- ↑ روزنامه کیهان، 26/8/1364، ص18.
- ↑ مأخذ 5، صص 7 ـ 6.
- ↑ روزنامه کیهان، 27/8/1364، ص1.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 71، 5/9/1364، ص21.
- ↑ مأخذ 2، ص 3، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 26/8/1364.
- ↑ مأخذ 5، صص 6 ـ 5.
- ↑ سند شماره 200097 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش روزانه، شماره 97، 27/8/1364، ص 1.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 27/8/1364، ص 4؛ رادیو ریاض، 26/8/1364.
- ↑ همان، ص 3، رادیو بغداد، 26/8/1364.
- ↑ مأخذ 13، خبرگزاری فرانسه.
- ↑ مأخذ 25، ص 4، رادیو کویت.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 244، 28/8/1364، ص 6، رادیو ابوظبی.
- ↑ مأخذ 25، ص 3، رادیو کلن.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 28/8/1364، ص 5، رادیو امریکا، 27/8/1364.
- ↑ مأخذ 29، صص 5 و6، رادیو دوبی.
- ↑ مأخذ 1، ص 3.
- ↑ مأخذ 1.
- ↑ مأخذ 2، صص 15 ـ 14، رادیو امریکا، 26/8/1364.
- ↑ مأخذ 15، صص 4 ـ 3.
- ↑ اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 989، 24/9/1364، صص 11 ـ 10.
- ↑ مأخذ 13، صص 1و 2.
- ↑ مأخذ 1، ص 3.
- ↑ مأخذ 13، ص 1، خبرگزاری فرانسه، روزنامه الشرق‌الاوسط.
- ↑ مأخذ 29، ص 16، رادیو صوت‌الجماهیر، 27/8/1364.
- ↑ مأخذ 17، ص 3.
- ↑ اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 1012، 21/10/1364، صص 23 ـ 20.
- ↑ مأخذ 2، ص 19، رادیو اسرائیل، 26/8/1364.
- ↑ مأخذ 2، ص 21، رادیو بی‌بی‌سی، 26/8/1364.
- ↑ سند 226784 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش روز، روابط عمومی فرماندهی کل سپاه، شماره 78، 27/8/1364، ص1.
- ↑ مأخذ 7، ص 4.
- ↑ مأخذ 2، ص5، رادیو صوت‌الجماهیر، 26/8/1364.
- ↑ مأخذ 2، ص 11.
- ↑ مأخذ 15، ص 4.
- ↑ سند 226785 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: نشریه گزارش روز، روابط عمومی فرماندهی کل سپاه، شماره 79، 29/8/1364، ص2.
- ↑ مأخذ 46.
- ↑ مأخذ 2، ص 13، رادیو اسرائیل، 26/8/1364.
- ↑ مأخذ 29، ص 18، تهران ـ خبرگزاری جمهوری اسلامی، 27/8/1364.
- ↑ مأخذ 20، ص 24.
- ↑ مأخذ 7، ص 16.