1364.10.06
| روزشمار جنگ سال 1364 1364.10.06 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | شش دی |
| تاریخ شمسی | 1364.10.06 |
| تاریخ میلادی | 27 دسامبر 1985 |
| تاریخ قمری | 14 ربیع‌الثانی 1406 |
گزارش -249
در جلسه صبح امروز قرارگاه مركزی سپاه پاسداران،* آخرین اطلاعات به‌دست‌آمده از وضعیت و اقدامات ارتش عراق در غرب اروندرود، تغییرات طرح مانور و خط حد یگان‌های مأمور به عملیات در منطقه فاو، عبور از اروند، شكستن خط دشمن و اقدامات مهندسی انجام‌شده در شرق اروندرود و مناسب‌ترین شیوه‌های استفاده از آتش در عملیات آتی و موضوع‌هایی درباره طرح مانور بررسی شد. در آغاز جلسه غلامرضا محرابی مسئول واحد اطلاعات قرارگاه كربلا در گزارشی از وضعیت و اقدامات ارتش عراق در غرب اروندرود گفت باتوجه‌به بارندگی و جوّ نامناسب، فعالیت‌های مهندسی دشمن در منطقه كاهش یافته است. دشمن قبلاً در جلو شهر فاو و تأسیسات آن مانع‌گذاری كرده و چولان‌ها را سوزانده است. از نیروهای زرهی دشمن در این منطقه فعالیتی دیده نشده است. چند شب پیش 3 نفر با یك قایق به ساحل خودی نزدیك شده‌اند (در خط حد لشكر5 نصر) و 2 نفرشان كه غواص بوده‌اند یك نهر را به نفر سوم كه لباس نظامی داشته نشان می‌دهند و برمی‌گردند. نیروهای خودی چون اجازه تیراندازی نداشته‌اند، اقدامی نمی‌كنند. وی افزود: دشمن در منطقه مقابل جاده چوئبده به شهرك قصر به‌احتمال‌قوی رادار مستقر كرده است. درپی اشاره محرابی به استقرار رادار دشمن در مقابل جاده چوئیبده، مسئول واحد حفاظت قرارگاه با بیان اینكه حدود 80 درصد ترددهای خودی از این جاده انجام می‌شود، درمورد احتمال هشیاری دشمن هشدار داد.[۱] در این جلسه علی فدوی مسئول واحد اطلاعات قرارگاه نوح نیز درباره فعالیت‌های دشمن در منطقه مأموریت قرارگاه نوح در غرب اروند گفت كه باتوجه‌به وضعیت نامناسب جوّی فعالیت‌های مهندسی دشمن متوقف شده است، اما فعالیت شناورهای دشمن در خور عبدالله، مخصوصاً فعالیت 4 فروند شناور لایروب ادامه دارد و عراقی‌ها با استفاده از شناورها، سكوهای العمیه و البكر را پشتیبانی و تدارك می‌كنند. وی افزود كه ساحل خور عبدالله تا خشكی به‌طور عمده (چند كیلومتر) گل‌ولای است.[۲]
گزارش -250
باتوجه‌به بررسی‌های دقیق‌تر درمورد زمین منطقه عملیاتی، نهرها و جاده‌های موجود در منطقه و نقش آنها در پشتیبانی یگان‌ها و عملیات، تغییراتی در خط حد یگان‌ها ایجاد شده است. عباس محتاج فرمانده قرارگاه كربلا، خط حدهای جدیدی را كه برای یگان‌های این قرارگاه مشخص شده، در جلسه امروز چنین اعلام كرد:* لشكر5 نصر از نهر محسنین تا نهر ناصر لشكر31 عاشورا از نهر ناصر تا نهر مسجد لشكر25 كربلا از نهر مسجد تا نهر ارزق لشكر7 ولی‌عصر(عج) از نهر ارزق تا نهر ابودگل قرارگاه نوح نیز عهده‌دار اجرای عملیات در جنوب قرارگاه كربلا بود، حسین علایی فرمانده قرارگاه نوح، خط حد جدید یگان‌های این قرارگاه را چنین اعلام كرد: لشكر19 فجر از نهر ابوطرف تا نهر حد لشكر41 ثارالله از نهر حد تا نهر نشمین تیپ33 المهدی(عج) از نهر نشمین تا پایین [تقاطع اروند و خلیج فارس][۳]
فرمانده قرارگاه نوح در ادامه اقدامات یگان‌های این قرارگاه را برای آماده‌سازی منطقه ازجمله جاده‌سازی‌ها شرح داد و گفت با امكانات مهندسی كه فعلاً وجود دارد، كارهای مهندسی حدود یك و نیم ماه طول می‌كشد. حسین علایی درباره وضعیت یگان‌ها و آموزش آنها گفت كه تیپ المهدی كارهایش را در خط انجام داده ولی به‌دلیل داشتن دو خط پدافندی در مناطق دیگر و پراكندگی نیروها و امكاناتش، توانایی آماده كردن زمین محدوده مأموریتش در این منطقه را ندارد. مشكل دیگر تیپ المهدی(عج)، حضور نیروهایی از نیروی دریایی ارتش در كنار نهر قاسمیه است كه ازجنبه حفاظتی كار این تیپ را برای آماده‌سازی مشكل كرده است. فرمانده قرارگاه نوح افزود كه لشكر19 فجر 7 گردان برای آموزش عمومی به گتوند فرستاده، همچنین علاوه‌بر نیروهایی كه قبلاً آموزش غواصی دیده‌اند، 100 نفر دیگر از این لشكر درحال آموزش غواصی‌اند. لشكر41 ثارالله(ع) نیز برای عملیات 8 گردان آماده كرده كه درحال آموزش هستند. این لشكر 180 نفر برای آموزش غواصی به سد میناب اعزام كرده است. وی گفت كه تیپ المهدی(عج) نیروهایی برای آموزش فرستاده ولی درمورد آموزش هم با مشكلاتی مواجه است. حسین علایی كمبود لباس غواصی و كمبود قایق برای آموزش را ازجمله مشكلات آموزش یگان‌ها اعلام كرد.[۴]
گزارش -251
از مهم‌ترین موضوعات عملیات در منطقه فاو عبور از اروندرود و شكستن خط ارتش عراق در این منطقه و نیز زمین‌گیر كردن قوای دشمن و جلوگیری از تقویت نیروهای درگیر دشمن است. در بخش دیگری از جلسه صبح امروز قرارگاه مركزی سپاه پاسداران به این موضوع‌ها پرداخته شد كه گزیده آن چنین است: حسین علایی فرمانده قرارگاه نوح، برای عبور از اروندرود و شكستن خط دشمن، سه وضعیت را پیش‌بینی و چنین بیان كرد: اول) شروع عملیات تا شكسته شدن خط ارتش عراق در حالت غافلگیری دشمن باشد. این بهترین وضعیت است و همه دست‌اندركاران عملیات می‌كوشند كه در غفلت كامل دشمن این بخش از عملیات اجرا شود. در این وضعیت نیروهای غواص یگان‌ها از محورهای تعیین‌شده از اروند عبور می‌كنند و در چولان‌های ساحل دشمن مخفی می‌شوند و پس از اینكه نیروهای تخریب معبرهایی در میدان‌های موانع دشمن گشودند با راهنمایی نیروهای اطلاعات خود را به خط دشمن می‌رسانند و شروع به پاك‌سازی سنگرهای خط اول دشمن می‌كنند. از طرف دیگر، با چراغ قوه یا وسیله‌ای دیگر از ساحل دشمن به ساحل خودی علامت داده می‌شود تا نیروهای قایق‌سوارِ آماده حركت در نهرها، خود را به‌سرعت به ساحل و خط دشمن برسانند تا با باقیمانده نیروهای خط اول دشمن و نیروهای خط‌های دوم و سوم درگیر شوند. این كلیاتی از طرح عمومی شكستن خط ارتش عراق در حالت غافلگیری است. دوم) عملیات با غافلگیری دشمن شروع شود، اما قبل از رسیدن به سنگرهای ارتش عراق و پیش از انهدام تیربارهای آنها، دشمن هشیار شود. این وضعیت چند حالت دارد: نیروهای غواص داخل رودخانه هستند و به ساحل نرسیده، آتش دشمن شروع شود یا نیروها به ساحل رسیده‌اند و دشمن هشیار می‌شود یا نیروهای خط‌شكن درحالی‌كه به‌طرف سنگرها می‌روند یا روی سنگرهای دشمن رفته‌اند، شلیك تیربارهای دشمن شروع می‌شود. در این حالت برای شكستن خط دشمن باید از انواع آتش‌های مستقیم یا منحنی كه از ساحل خودی اجرا می‌شود، استفاده كرد. سوم) حالت سوم این است كه ما از ابتدا فرض كنیم كه غافلگیری دشمن اصلاً امكان‌پذیر نیست. یعنی شروع عملیات از همان لحظه اول با اجرای آتش شروع شود و بنا بر این باشد كه خط دشمن با آتش شكسته شود. این حالت هم مطمئن‌ترین و هم مشكل‌ترین حالت است كه می‌توان برای عملیات پیش‌بینی كرد. فرمانده قرارگاه نوح تأكید می‌كند كه برای شكستن خط در حالت سوم فقط تانك و سلاح 23 میلی‌متری كارایی دارد چون باتوجه‌به عرض اروند و فاصله خط دشمن تا ساحل اروند و نیز نقاطی كه در ساحل خودی می‌توان سلاح مستقر كرد، برد سلاح‌های دیگر به خط دشمن نمی‌رسد. وی پیشنهاد می‌كند برای این كار 30 دستگاه تانك به قرارگاه نوح واگذار شود تا هر یگانِ این قرارگاه با استفاده از 10 دستگاه تانك، خط دشمن را بشكند و شناورهای مجهز به سلاح 23 میلی‌متری و شبیه آن نیز در نهرها آماده باشند تا به‌محض شروع تك، هر كجا آتشی دیده شد، با آتش خود آن را خاموش كنند. حسین علایی افزود كه برای زمین‌گیر كردن نیروهای دشمن از خمپاره‌انداز نیز استفاده شود و با آتش آن از انتقال نیرو از عقب به خط و برعكس جلوگیری شود. وی در ادامه تدبیر و ابتكاری را كه واحد تخریب قرارگاه نوح برای انهدام موانعی كه دشمن در ساحل و جلو خطوط خود تعبیه كرده است و تمرین‌هایی كه دراین‌زمینه انجام شده، توضیح داد. در ادامه جلسه فرمانده كل سپاه تدبیری را برای بستن جاده‌های بصره به‌طرف فاو بیان می‌كند تا در شب و روز اول عملیات یعنی در وضعیتی كه پیشروی رزمندگان ادامه دارد و هنوز به اهداف نرسیده‌اند، برای جلوگیری از تقویت نیروهای درگیر دشمن و پاتك‌های شدید ارتش عراق، به كار گرفته شود. محسن رضایی می‌گوید كه یك خط خمپاره‌انداز120 میلی‌متری تشكیل بدهیم و با استقرار 100 تا 150 قبضه از این سلاح كه هم دقیق می‌زند و هم امكان دیدبانی نزدیك آن وجود دارد، جاده‌های دشمن را ببندیم. حسین علایی و رحیم صفوی اهمیت و تأثیر چنین تدبیری را تأیید می‌كنند، لیكن كمبود این سلاح و مهمات آن را مشكل اجرای این تدبیر می‌دانند. محسن رضایی با بیان اینكه ارتش خمپاره120 میلی‌متری زیاد دارد، كمبود مهمات را قابل‌رفع می‌داند. در ادامه چگونگی و زمان اجرای آتش باتوجه‌به وضعیت عبور غواصان و زمان شكسته شدن خط، مطرح شد كه مقرر گردید با پیش‌بینی وضعیت‌های مختلف، برای اجرای آتش در شرایط مختلف طرح‌ریزی دقیقی انجام شود.[۵] در ادامه جلسه فرماندهان قرارگاه‌های كربلای1 و كربلای2 با بیان دیدگاه‌های خود درباره تأثیر خمپاره120 میلی‌متری در آغاز عملیات، تأكید می‌كنند كه طرح‌ریزی برای اجرای آتش مناسب و با حجم زیاد، می‌تواند اثر خوبی بر دشمن داشته باشد. عباس محتاج پشت جاده اول - كه در یك كیلومتری خط خودی احداث شده - را محل مناسبی برای استقرار خمپاره‌اندازها اعلام می‌كند. رحیم صفوی نیز كمبود خدمه برای خمپاره‌اندازها با تعداد پیشنهادشده را از مشكلات این تدبیر اعلام می‌كند. محسن رضایی می‌گوید دراین‌زمینه می‌توان از ارتش كه در رده‌های پایین نیروهای خوبی دارد، كمك خواست. وی بر ضرورت تسریع در آماده‌سازی محل استقرار خمپاره‌اندازها و نیز پناهگاه برای خدمه و مهمات آن تأكید می‌كند و می‌افزاید وقتی پناهگاه مناسبی برای خدمه آماده شود، آنان با آرامش خاطر كار خود را به‌خوبی انجام می‌دهند.[۶]
گزارش -252
در بخشی دیگر از جلسه صبح امروز قرارگاه مركزی سپاه پاسداران، محسن رضایی از مسئولان قرارگاه مهندسی خاتم‌الانبیا(ص) خواست كه سازماندهی و طرح‌های مهندسی برای اجرای عملیات آتی و پیشرفت كارهای مهندسی را در عقبه منطقه عملیاتی بیان كنند. در آغاز بحث مهندسی، محمدتقی رضوی جانشین فرمانده قرارگاه مهندسی خاتم، وضعیت طرح‌های در دست اجرا را چنین تشریح كرد: تعریض جاده قفاص تمام شده كه وزارت راه مشغول آسفالت آن است. جاده‌های توپخانه را هم قول داده‌اند تا 20 دی تمام كنند؛ بارندگی‌ها مقداری كارشان را مختل كرده بود. از كمپرسی‌هایی كه دولت باید اعزام می‌كرد تاكنون 136 كمپرسی آمده است. در كیلومتر5 جاده مركزی از دوشنبه (2/10/1364) دپوی شن شروع شده و روزانه 500 مترمكعب شن داخل منطقه می‌آید. جاده خضر به چوئبده كارهای زیرسازی‌اش تمام شده، قرار است اداره راه آسفالت سرد بریزد. جاده شهدا را نیز قرار است آسفالت سرد بریزند كه نیاز به زمان دارد. كارهای ساختمانی بیمارستان چوئبده تا 15 دی تمام می‌شود، تجهیز بیمارستان به‌عهده بهداری است. در این منطقه چهار سایت موشکی (2 سایت ترمیمی و 2 سایت احداثی) در دست كار است. سایت تبوك در چوئبده كه تا چند روز قبل در آن نیرو مستقر بوده، اخیراً تخلیه شده و جهاد امكاناتش را فراهم كرده تا آن را آماده كند. سایت ترمیمی دیگر سایت حرّ است كه هنوز تخلیه نشده است تا بتوانیم روی آن كار كنیم. سایت جاده آبادان احداثی است كه وزارت مسكن و شهرسازی مشغول احداث آن است و قرار است تا 20 دی تحویل دهد. سایت احداثی دیگر در منطقه قفاص است كه محل آن تغییر كرده و محل جدید هنوز مشخص نشده است. درمورد سازماندهی مهندسی برای عملیات، محمد فروزنده فرمانده قرارگاه مهندسی، گفت قرار است سازماندهی را با آقا رحیم بررسی و نتیجه نهایی را ارائه كنیم. وی از مشكلات سازماندهی مهندسی را توجیه شدن فقط 4 نفر از مسئولان مهندسی جهاد به عملیات اعلام كرد كه آنان در جلسات طرح مانور هم نبوده‌اند و برای سازماندهی، توجیه مسئولان واحدهای مهندسی جهاد را ضروری خواند. در ادامه فرمانده كل سپاه با اشاره به كارهای مهندسی بسیاری كه مانده و فرصت کم باقیمانده، بر سازماندهی هرچه سریع‌تر واحدهای مهندسی و مشخص شدن مسئولیت مهندسی قرارگاه‌ها و واحدهایی كه باید به قرارگاه‌ها مأمور شوند، تأكید كرد و افزود: «لشكرها كارشان مانده و جواب داده نشده است. لشكرها باید ازنظر كمپرسی‌های كوچك و شن و سنگرهای بتونی تقویت شوند. مسئله دیگر، عبور از رودخانه است و بعد از عبور، مسئله خاكریز زدن (در منطقه آزادشده پس از شروع عملیات) است. همه این موارد باید بحث شود و سازمان و امكاناتش مشخص گردد. یگان‌ها تمرین و مانور كنند، آموزش ببینند و این یك كار خیلی عظیمی است. ... بعد از این جلسه با آقا رحیم بنشینید، صحبت‌ها را بكنید كه دیگر انشاءالله كار شروع بشود.» در ادامه جلسه، موضوع استفاده از دپوی شن و سهمیه یگان‌ها، چگونگی استفاده از سنگرهای بتونی برای توپ‌های 105 میلی‌متری و خمپاره‌اندازهای 120 میلی‌متری و خدمه و مهمات آنها بحث شد و در پایان این بخش محسن رضایی بر تسریع در اعلام سازماندهی مهندسی تأكید كرد كه محمد فروزنده گفت بعدازظهر امروز وضعیت تشكیلات و سازماندهی مهندسی برای عملیات مشخص خواهد شد.[۷]
گزارش -253
در بخش پایانی جلسه امروز قرارگاه مركزی سپاه پاسداران كه با حضور فرمانده كل، فرمانده نیروی زمینی و فرماندهان قرارگاه‌ها ادامه یافت، ابتدا بحث كوتاهی درباره تشكیلات جدید مهندسی و مسئولان اصلی آن مطرح شد. سپس باتوجه‌به اینكه به دو لشكر قدرتمند 8 نجف و 14 امام حسین(ع) در عملیات آتی در منطقه فاو مأموریت خط‌شكنی داده نشده است، درباره مأموریت این دو لشكر به‌خصوص لشكر14 قبل از آغاز عملیات بحث شد. ادامه این بحث به بررسی وضعیت‌های قابل‌پیش‌بینی در هنگام عملیات و پیشروی در غرب اروند كشیده شد و با تقسیم منطقه عملیات آتی در غرب اروند به سه جبهه شمالی، میانی و جنوبی، مباحث تاكتیكی عملیات مطرح گردید و در مقایسه آن با عملیات بدر و نتایجی كه می‌توان از آن عملیات گرفت، بحث ادامه یافت. سپس موضوع گسترش نیروها در نخلستان‌های غرب اروندرود و مزیت‌های تاكتیكی آن طرح و بررسی شد.[۸] پس از این مباحث، فرمانده كل سپاه بر ضرورت افزایش فعالیت‌های نیروهای خودی در جزایر مقابل منطقه آبادان تأكید كرد تا فریب نزدیك برای دشمن باشد. موضوع تعیین محل مناسبی برای عبور و انتقال وسایل سنگین در ساحل دشمن بحث دیگری بود كه نظر عمده فرماندهان، ساحل سمت چپ شهر فاو بود. فرمانده قرارگاه كربلای2 نیز گفت كه مسئولان تداركات گفته‌اند به هر یگان نمی‌توانند بیش از 60 دست لباس غواصی بدهند.[۹]
گزارش -254
فرمانده كل سپاه پاسداران برای بررسی عملكرد ماشین "نهركَن" (كانال‌كن) و میزان تأثیر آن در حفظ منطقه‌ای كه رزمندگان در اولین مرحله عملیات تصرف می‌كنند و نیز بررسی تفاوت‌های خاكریز و كانال در فراهم‌كردن امكان مقاومت رزمندگان دربرابر پاتك‌های شدید دشمن، بعدازظهر امروز همراه فرمانده نیروی زمینی سپاه در محل استقرار لشكر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) حضور یافت. قبل از شروع جلسه، محسن رضایی، رحیم صفوی، غلامرضا جعفری فرمانده لشكر17 و فرمانده گردان زرهی و یكی از فرماندهان گردان‌های خط‌شكن در عملیات‌های قبلی این لشكر از شیوه كار ماشین نهركن و نیز نهری كه ایجاد كرده بود، دیدن كردند و سپس در جلسه‌ای به بررسی فنی و تخصصی موضوع پرداختند. فرمانده كل سپاه بحث را با پرسش‌هایی از فرمانده گردان و دیگر برادران حاضر كه در صحنه‌های شدید درگیری و پاتك حضور داشته‌اند، آغاز می‌كند: اولاً، چگونه می‌شود این كانال‌هایی را كه (بعد از شكستن خط دشمن) به‌طور تعجیلی زده می‌شود در چهار پنج ساعت اول تقویت كرد؟ ثانیاً، آتش توپ، خمپاره و ادوات دشمن چه تأثیری بر این خاكریز (كه از ریختن خاك كانال در بالای آن ایجاد می‌شود) دارد؟ ثالثاً، چطور می‌توانیم 24 ساعت اول یا احیاناً 48 ساعت اول را پشت این خاكریزها مقاومت كنیم؟ ضعف‌هایش چیست و چگونه می‌توان برطرف كرد؟ در پاسخ، فرمانده یكی از گردان‌های لشكر17 به بیان تجربیاتش دراین‌باره به‌ویژه تجربه‌اش در عملیات بدر پرداخت: خاكریزی كه این كانال‌كن (با كندن و ریختن خاك آن در بالای كانال) احداث می‌كند هم عمقش كم است و هم قدرت نگهداری ندارد و با آتش تیربارهای سنگین از بین می‌رود. اگر بتوانیم به نیروها گونی برسانیم، آنان می‌توانند با پركردن گونی‌ها جلو خودشان را محكم كنند؛ البته اگر رساندن گونی در آن زمان (شروع عملیات) كه آتش دشمن بسیار شدید است، میسّر باشد. محسن رضایی از تأثیر احداث كانال‌های رابط از عقبه خودی تا خط درگیری پرسید. فرمانده گردان لشكر17 توضیح داد كه اگر نیرو مهمات داشته باشد و مطمئن باشد نیروهای خط دوم فعال‌اند و روی دشمن آتش می‌ریزند، احتمالاً تا 48 ساعت می‌تواند مقاومت كند و خط را نگه دارد. اگر این كانال‌ها عمود بر خط مقدم باشد كه امكان انتقال مجروح به عقب و انتقال مهمات به جلو باشد، خیلی خوب است. در ادامه، فرمانده گردان تأكید کرد كه احداث خاكریز مهم‌تر از كانال است. محسن رضایی نیز ضمن تأیید اهمیت احداث خاكریز، گفت خاكریز به‌تدریج در 500 متری (خط درگیری) زده می‌شود كه ماشین بتواند به‌راحتی تا آنجا بیاید، مجروحان را منتقل كند و خط را پشتیبانی كند، ولی می‌خواهیم با ایجاد كانال و خاكریز آن در ردیف اول، آر.پی.جی‌ز‌ن‌ها بتوانند مستقر شوند و از نزدیك اجرای آتش كنند. فرمانده كل سپاه - كه دغدغه اصلی‌اش از این بررسی، 24 تا 48 ساعت ابتدای عملیات است كه چگونه می‌توان امكان مقاومت رزمندگان خط‌شكن و نیروهای مرحله اول عملیات را دربرابر پاتك‌ها و آتش‌های شدید و سنگین دشمن فراهم كرد - پرسید آتشِ چه سلاح‌هایی روی خاكریزها مؤثر است و خاكریزها را بیشتر ضعیف می‌كند؟ غلامرضا جعفری پاسخ داد كه تیر مستقیم تانك از همه مؤثرتر است و البته گلوله‌های منحنی (گلوله‌های توپ و خمپاره) نیز وقتی روی خاكریز بخورد، آن را پهن و ارتفاعش را كم می‌كند. محسن رضایی در ادامه درباره چگونگی تقویت خاكریزی كه ماشین كانال‌كن با ریختن خاك كانال ایجاد می‌كند، گفت اگر كانال‌كن بتواند خاك را به فاصله 20 سانتی‌متری از لب كانال بریزد و رزمندگان هم با قرار دادن گونی‌های خاك پشت این خاكریز آن را تقویت كنند، دژ نسبتاً محكمی ایجاد می‌شود. اما فرمانده و مسئولان زرهی لشكر17 گفتند خاكریزی كه كانال‌كن ایجاد می‌كند ضعیف است و دربرابر تانك، تیربار نفربر و سلاح دوشكا آسیب‌پذیر است. آنان بر این نظرند كه نفربرها و تانك‌های دشمن هم به‌راحتی می‌توانند از این‌گونه كانال‌ها عبور كنند و حفظ خط با استفاده از چنین كانال‌هایی امكان‌پذیر نیست، بلكه دراین‌زمینه خاكریزهای محكم نقش بارزی ایفا می‌كنند. فرمانده كل سپاه بار دیگر با تأیید اهمیت خاكریز، بر ضرورت آرایش نیروها و سلاح‌های مختلف در رده‌های متعدد تأكید کرد و گفت محل شلیك تفنگ106 میلی‌متری و آر.پی.جی نباید یكی باشد و هر سلاحی باید در جایی مستقر شود كه مؤثرترین بُرد را داشته باشد. و از طرف دیگر، ما نباید فقط تانك‌های دشمن را ببینیم، بلكه باید با در نظر گرفتن مجموع آتش‌های دشمن، ازجمله آتش توپها، مؤثرترین تدبیر را برای حفظ نیروها از گزند آن و حفظ خط از دستیابی دشمن به آن بیندیشیم. در پایان این جلسه درباره وضعیت دید نیروهای خودی و دشمن در حالت‌های مختلفِ جهت تابش نور خورشید و تأثیری كه نور خورشید بر میزان دید و فاصله دید در ساعت‌های مختلف روز می‌گذارد بحث شد. همچنین گفته شد كه رنگ و وضعیت زمین و خاك در میزان دید تأثیر می‌گذارد. مثلاً اگر سطح زمین خشك باشد رنگ آن خاكی و روشن است و اگر لایه‌های زیر زمین مرطوب باشد وقتی نهركن خاك خیس و مرطوب را بالای نهر می‌ریزد، خاكریز ایجادشده تیره‌رنگ است و نیروهای دشمن به‌راحتی خاكریز را تشخیص می‌دهند و آن را هدف آتش‌های خود قرار می‌دهند. اگر سطح زمین خیس باشد، خاكریزی كه از خاك‌های مرطوب یا خیس ایجاد می‌شود، نیروهای دشمن به‌سادگی نمی‌توانند آن را تشخیص دهند.[۱۰]
گزارش -255
واحد حفاظت اطلاعات قرارگاه كربلا امروز در گزارشی به فعالیت‌هایی كه موجب هشیاری ارتش عراق درمورد عملیات آتی می‌شود، اشاره كرده است. در این گزارش آمده است: «هواپیماهای دشمن در ساعت 11:10 روز 6/10/1364 روی آسمان خسروآباد مشاهده شدند و دیوار صوتی را شكستند. این هواپیماها در حالی برای عكس‌برداری به منطقه آمده بودند كه نیروهای خودی فعالیت بسیاری داشتند؛ ازجمله حدود 40 دستگاه كمپرسی، لودر و بلدوزر پایین‌تر از خسروآباد، اول نخلستان مشغول فعالیت مهندسی بودند.» در قسمتی دیگر از این گزارش با اشاره به اینكه «تاكنون نصف اهالی چوئیبده* و روستاهای تابعه، این منطقه را تخلیه كرده‌اند و بقیه مردم هم درحال تخلیه هستند.» آمده است: «از یكی از اهالی چوئبده كه منزلش را تخلیه می‌كرد، سؤال شد كه چه كسی به شما گفته منطقه را تخلیه كنید، گفت از تهران دستور داده‌اند؛ چون در این منطقه عملیات می‌باشد، به ما گفته‌اند منطقه را تخلیه كنید.» در این گزارش همچنین آمده است: «اكثر مردم سیدآوری و روستاهای ابوشانك تخلیه كرده‌اند و بقیه هم درحال تخلیه هستند. بخشداری ابوشانك گفته است كه عراق تهدید كرده است كه در این منطقه می‌خواهد بمب شیمیایی بزند، ما هم به مردم گفته‌ایم منطقه را تخلیه كنند.»[۱۱] از سوی دیگر، حسین علایی فرمانده قرارگاه نوح، در جلسه امروز قرارگاه خاتم طرح تخلیه منطقه چوئبده و دیگر نقاط مسكونی را كه در عقبه منطقه عملیاتی واقع شده‌اند، موجب هوشیاری دشمن خواند و گفت باتوجه‌به این موضوع یعنی احتمال اینكه غافلگیر كردن دشمن میسر نباشد، عملیات منطقه فاو طرح‌ریزی شود.[۱۲]
گزارش -256
واحد اطلاعات قرارگاه كربلا و واحد اطلاعات قرارگاه نوح نتایج آخرین بررسی‌های وضعیت ساحل غربی اروندرود و موانع موجود در محدوده مأموریت خود را اعلام كردند. گروه شناسایی احد از واحد اطلاعات قرارگاه كربلا براساس شناسایی‌هایی كه از وضعیت ساحل غربی اروندرود و موانع جلو خط اول دشمن به عمل آورده، گزارش داده است كه هنگام جزر آب در ساحل دشمن گل‌ولای پدیدار می‌شود که این گل‌ولای تا ابتدای چولان‌ها (گیاهانی به طول 5/0 تا 2 متر) ادامه دارد. عرض گل‌ولای در روبه‌روی شهر فاو 5 تا 10 متر و در شمال این منطقه از 8 تا 30 متر است. اصلی‌ترین مشكلاتی كه این گل‌ولای برای تردد نیروی پیاده ایجاد می‌كند: تولید صدا هنگام حركت، به جا ماندن ردپا، كُند كردن حركت پیاده، فرورفتن در گل 30 تا 40 سانتی‌متر، میسر نشدن استفاده صحیح از جنگ‌افزار و تجهیزات. در ادامه گزارش گروه احد، وضعیت پوشش گیاهی بیان شده است: بعد از تمام شدن گل‌ولای، تا خط اول دشمن در عرض 60 تا 80 متر پوشیده از چولان‌های 5/0 تا 2 متری است. هنگام مدّ آب، حدود 3 متر از عرض پوشیده از چولان زیر آب می‌رود. در گزارش اضافه شده كه عراقی‌ها اخیراً در برخی نقاط، برای ایجاد دید كافی در جلو خط اول، شروع به چیدن یا سوزاندن چولان‌ها كرده‌اند. در این گزارش درباره وضعیت موانع دشمن آمده است كه موانع از ابتدای چولان‌ها تا خط اول دشمن گسترش دارد و این موانع عموماً از نوع خورشیدی، سیم‌خاردار حلقوی و سیم‌خاردار خطی است. در پایان گزارش اضافه شده كه هنگام مد آب به‌دلیل مشخص نبودن شروع منطقه چولان‌ها، تردد قایق‌ها با مشكل مواجه می‌شود چون برخورد موتور قایق با چولان‌ها به خاموش شدن موتور می‌انجامد.[۱۳] واحد اطلاعات قرارگاه نوح نیز در گزارش نوبه‌ای امروز خود، نتایج شناسایی‌ها و بررسی‌های چند روز گذشته نیروهای اطلاعات این قرارگاه را چنین آورده است: در منطقه تحت كنترل این قرارگاه، ارتش عراق به انواع فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد. حضور نیروهای پیاده در نقاط مختلف كاملاً مشهود است. فعالیت زرهی عمده‌ای از دشمن مشاهده نشده است. اجرای آتش توپها روی مواضع كم‌وبیش ادامه دارد. جاده‌سازی در جزیره امام حسین(ع) و نصب میله‌های آهنی و سیم‌خاردار در دهانه نهرها از عمده فعالیت‌های منهدسی بوده است. دیده‌وری عناصر پیاده، بازدید فرمانده نظامی از جاده جدید، گشت شناسایی شناورها، تلاش برای لایروبی خور عبدالله و دهانه فاو و كاهش حركات خودروی از دیگر موارد فعالیت ارتش عراق در منطقه مأموریت قرارگاه نوح بوده است.[۱۴]
گزارش -257
حمله هوایی امروز ارتش عراق به جزیره خارك خساراتی به خانه‌های شركت نفت وارد كرد. پیش‌ازظهر امروز، یك هواپیمای ارتش عراق چهار بمب به‌سوی جزیره خارك رها كرد كه براثر آن دو خانه پیش‌ساخته شركت نفت خراب شد و به خانه‌های اطراف نیز خسارات جزئی وارد آمد. همچنین تركش بمب‌ها یك مخزن آب را سوراخ كرد و دو لوله هشت اینچ آب را تركاند. در این حمله كسی مجروح یا شهید نشد.[۱۵] ارتش عراق در اطلاعیه 2065 خود ضمن اعلام حمله جنگنده‌های عراقی در ساعت 10:40 به جزیره خارك، ادعا كرده كه این جنگنده‌ها هدف‌های خود را به آتش كشیدند و یك هدف دریایی بسیار بزرگ را در نزدیك سواحل ایران مورد اصابت قرار داده‌اند.[۱۶] رادیو امریكا امروز با اعلام خبر حمله به یك هدف دریایی بزرگ به نقل از عراق، افزوده است كه منابع مستقل هنوز این ادعای عراق را تأیید نكرده‌اند.[۱۷]
گزارش -258
با حمله رزمندگان، یكی از پایگاه‌های گروه كومه‌له در مریوان منهدم شد. در دو كمین گروه‌های ضدانقلاب چند تن مجروح یا شهید شدند. عراق از گروه دمكرات خواست تا اقدامات ایذایی علیه نیروهای ایران را تشدید كند. امروز رزمندگانی از تیپ بیت‌المقدس، گروه ضربت چناره و گروهان حمزه از سپاه پاسداران با پشتیبانی هوانیروز ارتش به پایگاه گروه كومه‌له در روستای نرملاس از توابع مریوان حمله كردند. در این عملیات به این پایگاه 44 نفره تلفات زیادی وارد شد و 10 نفر از افراد کومه‌له نیز تسلیم شدند و نیروهای خودی خسارتی ندیدند.[۱۸] به نوشته نشریه رویدادها، از اول تا ششم دی 1364 درگیری رزمندگان با گروه‌ها در مناطق كردستان افزایش یافته و در بیشتر این درگیری‌ها به نیروهای خودی خسارت وارد شده است.[۱۹] ازجمله امروز یك گروهان خودی مستقر در منطقه پیرانشهر در بازگشت از مراسم فاتحه‌خوانی در روستای مام‌هیمه، به كمین افراد گروه دمكرات افتاد كه در این درگیری از نیروهای خودی 5 تن شهید و 4 تن مجروح شدند.[۲۰] همچنین ساعت 19 امروز در سه‌راه پاسگاه مركزی نوسود، گروهی از افراد دمكرات به نیروهای ارتش كمین زدند كه در این كمین از برادران ارتش یك تن شهید و یك تن مجروح شد.[۲۱] از سوی دیگر، درپی افزایش نقل‌وانتقالات نیروهای خودی در كردستان، عراق به حزب دمكرات اخطار نموده كه نیروهایی را كه در خاك عراق مستقر كرده است برای فعالیت‌های ایذایی علیه رزمندگان، هرچه زودتر به مناطق كردنشین ایران منتقل نماید در غیر این صورت از پشتیبانی مالی و تسلیحاتی عراق محروم خواهند شد.[۲۲]
گزارش -259
كشتار غیرنظامیان كرد عراقی و حمله ارتش عراق به نقاط مسكونی مناطقی از استان‌های شمالی عراق ادامه دارد. نشریه تایمز لندن در شماره امروز (جمعه) خود نوشته است: سربازان عراقی در یورش علیه غیرنظامیان در شمال عراق، حداقل 300 نفر را به قتل رساندند. در شهر سلیمانیه عراق نیز شمار زیادی از فراریان ارتش دستگیر و بدون تأخیر محاكمه و اعدام شدند. یك سخنگوی وزارت خارجه انگلیس نیز این حمله را كه در شمال‌شرقی عراق انجام گرفته است، تأیید كرد. به نوشته تایمز لندن، دولت عراق حملات خشونت‌آمیزی بر علیه غیرنظامیان در شهرهای شمالی اربیل، موصل و كركوك انجام داده است و سربازان عراقی برای یافتن فراریان ارتش و مخالفان صدام دست به جست‌وجوی خانه به خانه زده‌اند كه طی آن خانه‌های بسیاری ویران شده است.[۲۳] به گزارش این نشریه، سازمان عفو بین‌المللی كه گزارش‌هایی از اعدام‌های بدون محاكمه و دستگیری‌های بدون حساب دریافت كرده، از صدام خواسته است تا دستور انجام دادن یك تحقیق كامل دراین‌زمینه داده شود. تایمز لندن نوشته است كه طبق گزارش‌ها، سربازان عراقی را در حمله به غیرنظامیان كرد، ارتش اردن - كه در عراق واحدهایی دارد - پشتیبانی كرده‌اند، اما شركت جنگجویان فلسطینی در این حملات به‌شدت تكذیب شده است. براساس یك گزارش واصله به سازمان عفو بین‌المللی در نیمه اكتبر (اواخر مهرماه) پس از قتل دو افسر عراقی به‌وسیله چریك‌ها، 10 تن در سلیمانیه اعدام شده‌اند. سربازان عراقی همچنین تعداد زیادی از خانه‌های كردها را با بولدوزر خراب كرده‌اند و حدود 20 هزار سرباز جست‌وجوی خانه به خانه را برای یافتن سربازان فراری و مشمولان غایب و پیش‌مرگان كرد مورد بازرسی قرار داده‌اند و خانه‌هایی را كه كسی در آنها پنهان شده بود، نابود كرده‌اند.[۲۴]
گزارش -260
دو روزنامه امریكایی و انگلیسی از آماده شدن ایران برای حمله به قوای عراق در هورالهویزه خبر دادند و ضمن تعجب از تصمیم حمله ایران در فصل بارانی، این آمادگی را نشانه دور بودن پایان جنگ اعلام كرده‌اند. روزنامه امریكایی وال استریت ژورنال با اعلام اینكه نیروهای ایران در تدارك تهاجمی علیه عراق‌اند نوشته است: «بیش از 750 هزار سرباز ایرانی در باتلاق‌های جنوبی مرز ایران و عراق مستقر شده‌اند. ... گفته می‌شود حملات تهاجمی جدید ایران احتمالاً حملات هوایی عراق علیه تأسیسات نفتی ایران را تشدید خواهد كرد. مفسرین امریكایی از این حركت ایران (حمله احتمالی) كه به‌منزله یك پیروزی سیاسی برای افراطیون و هواداران ادامه جنگ در میان رهبریت ایران تلقی می‌شود در تعجب‌اند چراكه اجرای یك عملیات تهاجمی عمده در فصل بارانی با معیارهای نظامی مطابقت نمی‌كند. از طرف دیگر، این مانورها ممكن است بخشی از كوشش ایران درجهت بر هم زدن توازن قوای عراق و در حالت آماده‌باش نگه داشتن نیروهای این كشور باشد.»[۲۵] روزنامه تایمز چاپ لندن نیز نوشته است: «تمركز آینده نیروهای ایرانی در كنار مرزهای جنوبی با عراق آخرین نشانه‌ای است كه می‌گوید جنگ آزاردهنده خلیج از یك ختم یا بهبود، بسیار دور است. دیپلمات‌های غربی در منطقه تخمین می‌زنند حداقل 500 هزار تن درحال آماده شدن برای یك نبرد زمینی هستند. عراقی‌ها كه انتظار دارند یك حمله در عرض اراضی باتلاقی هویزه رخ دهد، واحدهای زرهی خود را تقویت كرده و با اجرای حملات هوایی و استفاده از تعداد زیادی هواپیما تلاش می‌كنند روحیه ایرانیان را خراب كنند. به نظر می‌رسد ایران مشتاق است برای تنبیه عراق - كه در پاییز امسال جنگ را تشدید كرد - یك بار دیگر مبارزه در منطقه هویزه را تكرار كند. ... صدام حسین در اوت (مرداد) اعلام كرد چنانچه رژیم آیت‌الله خمینی با مذاكره برای پایان جنگ پنج‌ساله موافقت نكند، نیروهایش به تأسیسات اقتصادی حیاتی ایران ضربه خواهند زد. او تهدیداتش را با بیش از 50 حمله هوایی به ترمینال نفتی جزیره خارك و همچنین یورش‌های متناوب به تأسیسات برق و تلمبه‌خانه‌های نفت ایران پیگیری كرد.»[۲۶]
گزارش -261
آقای هاشمی رفسنجانی امروز در خطبه دوم نمازجمعه تهران به بررسی مهم‌ترین مسائل روز پرداخت ازجمله سفر سران عراق به مسكو؛ اعزام گسترده نیروهای داوطلب و كمك‌های مردمی به جبهه‌ها و آثار مهم آن در داخل و خارج؛ تغییر موضع كشورهای منطقه؛ توجه فرانسه به واقعیات؛ اعلام مجدد بی‌طرفی شوروی در جنگ؛ پاسخ به سخنان مقامات شوروی درمورد بی‌معنا بودن جنگ با عراق؛ تمام شدن جنگ درصورت اعلام رسمی متجاوز بودن عراق؛ اوضاع افغانستان و بی‌معنا بودن حضور قوای شوروی در افغانستان؛ و اعلام مجدد شرایط پایان جنگ. امام‌جمعه موقت تهران درباره طرح حمله به مراكز اقتصادی برای به زانو درآوردن ایران، گفت: «نه‌تنها آن طرح شكست خورد بلكه آن توطئه باعث شد مردم ایران یك بار دیگر به خطر بیشتر توجه كنند و حركات عمومی و بی‌سابقه‌ای در سراسر كشور به وجود آید كه نمونه آن را امروز در دانشگاه تهران می‌بینید.» وی با ا شاره به حضور بیش از 12500 رزمنده داوطلب، مدرسان و دانشجویان و روحانیان و امامان جمعه و... از استان‌های مازندران و سمنان و... در نمازجمعه تهران كه همراه 700 كامیون حامل هدایای مردم عازم جبهه‌ها هستند، گفت این فقط گوشه‌ای از این حركت مردمی است كه درپی اعلام مسئولان درباره توطئه استكبار جهانی كه ممكن است در خلیج فارس با توسعه جنگ مواجه شویم، ایجاد شد. آقای هاشمی گفت درپی این بسیج عمومی و حركت راهیان كربلا، «ما در دنیا خیلی تفاوت می‌بینیم. كشورهای جنوب خلیج فارس كه در مخاصمه با ما بودند حركت جدیدی آغاز كردند و ما هم حركت جدید آنها را پذیرفتیم و مسافرت كردیم به آنجا و به آنها گفتیم ما قصد توسعه جنگ نداریم. آنها هم باور كردند. ... آن مانور دریایی ما را دیدند. ... و ضعف بعثی‌های عراق را دیدند. آنها ظاهراً انتخاب كرده‌اند و انشاءالله تا پایان همین‌طور باشد. فرانسویان كه از عنودترین دشمنان ما بودند به‌صورت ظاهر یك مقدار به واقعیت توجه كرده‌اند و از آن یك‌دندگی افتادند و وارد مذاكره شدند كه مسائلشان را با ما حل بكنند. شوروی‌ها مدتی است دارند كمی واقع‌بینی در روابط خودشان نشان می‌دهند. صدام احساس كرد در مقابل این امواج خروشان، این نیروی انسانی كه متكی به افكار عمومی مردم حق‌دوست دنیا است، زیر پایش درحال خالی شدن است، ریسك یك سفر را آن‌طور به خودش تحمل كرد، اما مجموعاً آنچه كه تابه‌حال به دست ما آمده، این سفر علی‌رغم آنكه صدام گفته ما آماده‌ایم فرمان‌بر باشیم، اما آنجا توفیقی به دست نیامده و مجموعه اخبار به ما نشان می‌دهد این سفر از سفرهای شكست‌خورده است.» وی از دلایل شكست سفر صدام به مسكو را تفاوت مراسم آن با مراسم سفر قذافی و حافظ اسد و رفتار سرد روس‌ها؛ اظهارات خشك دیپلماسی در مهمانی‌ها و اعلام‌نشدن هیچ نتیجه مشخصی برای این سفر بیان كرد. جانشین فرمانده كل قوا در ادامه گفت: «عراقی‌ها نامهای به سازمان ملل نوشتند (بعضی‌ها می‌گویند این تنها نتیجه سفر بوده كه شوروی‌ها امر كرده‌اند و گفته‌اند ازطریق ما كاری نمی‌توانید بكنید و برو ازطریق شورای امنیت و سازمان ملل كاری بكن) و از دبیركل و شورای امنیت خواستند كه جلو تهاجم ایران را بگیرد. ... رمضان [معاون صدام] پس از این مسافرت (به مسكو) می‌گوید سطح روابط ما با شوروی در حد مطلوب نیست.» آقای هاشمی افزود: «اما شوروی‌ها رسماً به خود ما اطلاع دادند كه شما نگران تغییر موضع ما نباشید، ما همان حرف قدیمی را زده‌ایم و ما منطقمان همین است كه بوده و آن این است كه این جنگ بیمعناست و ما بی‌طرفیم و بی‌طرفی را رعایت می‌كنیم. ... این نشان واقع‌بینی و توجه به آن چیزی است كه اینجا دارد می‌گذرد. ... اما كل قضیه نشان می‌دهد كه این حركت جانانه مردم ... اثر خودش را گذاشته و دنیا تاحدودی توجه كرده، البته دنیا ظالم‌تر است و به این آسانی زیر بار نمی‌رود ولی یك توجهی به چشم می‌خورد.» وی گفت كه سیل حركت رزمندگان و آمادگی ارتش و سپاه برای انجام وظایف در شرایطی كه رهبر و مسئولان كشور صلاح بدانند، این شرایط را دارد آماده می‌كند برای روز خوبی برای جمهوری اسلامی. نماینده امام در شورای عالی دفاع در پاسخ به اظهارنظر مقامات شوروی و لیبرال‌های داخلی درباره بی‌معنا بودن این جنگ گفت: «ما می‌گوییم نه، این جنگ بامعناست، خیلی هم بامعناست، بهترین معنا در این حركت مردم ما خوابیده است. چرا بیمعناست؟ به یك كشوری كه انقلاب كرده بود و مردمش با دادن هزارها شهید حكومت منحوس را ساقط كرده بودند و زمام امرشان را دراختیار گرفته بودند و معلوم هم بود هیچ دستی از هیچ‌جا پشت این مردم نبود، خود مردم بودند قیام كردند و انقلاب كردند. ایده‌شان هم، ایده مذهبی و اسلامی بود نه اینها استعمارگر هستند، نه كمونیست هستند، نه سرمایه‌‌دارند، چیزی هم نیست، مردم مسلمان قیام كردند حقشان را گرفتند. به این انقلاب تجاوز شد، به خاك این مردم هجوم بردند، پنج استان ما را اشغال كردند، آن‌همه خرابی به بار آوردند. به یك انقلاب كه می‌توانست پشتوانه‌ای برای خود عرب‌ها باشد، برای نجات فلسطین می‌توانست وسیله خوبی باشد، برای اتحاد مسلمان‌ها می‌توانست وسیله خوبی باشد، یك جنایتكاری مثل محمدرضای پهلوی را از این منطقه كند، یك سرطانی را از این منطقه برداشت، حلقه محاصره خود شوروی‌ها را شكست. پیمان سنتو ادامه پیمان آتلانتیك این كشور اتحاد جماهیر شوروی را آن‌چنان محاصره كرده بود. ناتو، سنتو و سیتو دور شوروی‌ها را گرفته بود در این منطقه وقتی‌كه ما این حلقه محكم اینها را شكستیم و فاصله را ایجاد كردیم همه دنیای آزاد، جهان سوم، محرومان منطقه و حتی خود شوروی‌ها از شر این حكومت منحوس راحت شدند. یك چنین انقلابی مورد تجاوز قرار گرفت. بعد از این تجاوز ما چه مقدار شهید دادیم و چه مقدار خرابی به بار آورده است. چه اهانتی به این مردم شده است. این مردم از روز اول، یك روز، دو روز بعد از جنگ رهبرشان اعلام كرد ما حقمان را می‌خواهیم. متجاوز باید بیرون برود، محاكمه بشود و خسارتی كه وارد آورده بپردازد و مردم كه آواره شدند. در كنار این تجاوز، تجاوز به مردم عراق بود وقتی‌كه خواستند با ما بجنگند اكتفا نكردند شروع كردند هرچه آدم خوبی در عراق پیدا كردند به اسم ایرانی و به اسم شیعه اینها را گرفتند و زندانی كردند عده‌ای از آنها را كشتند یا به این‌طرف و آن‌طرف فرستادند. الآن صدها هزار نفر مردم عراق اخراج شدند با دست خالی و اموال و خانه‌هایشان و املاكشان دست بعثی‌های عراق است، ما گفتیم اینها حل بشود. اینها بیمعناست آقای گرومیكو؟ اینها بیمعناست؟ اگر اینها بیمعناست همه دادگاه‌های دنیا بی‌معنا هستند. ... همه قوانین كیفری دنیا بیمعناست، چون قوانین را می‌گذارند برای اینكه آدم‌های متجاوز و آدم‌های متخلف را سر جایشان بنشانند. ... در همین پیغامی كه به ما دادند در یك جای آن هست ما قبول داریم آنها تجاوز كردند. اگر قبول دارید متجاوزند و قبول دارید كه آنها جنگ را شروع كرده‌اند، قبول دارید كه مسئول این‌همه جنایت هستند خوب مثل بقیه كیفرها، چطور سیلی زدن به صورت یك نفر جزا دارد، زندان دارد، جریمه دارد اما كشتن هزاران نفر، تخریب 1200 روستا، ویران كردن ده شهر، ویران كردن صدها مؤسسه عظیم صنعتی كه یكی از آنها مثل پالایشگاه آبادان است كه بزرگ‌ترین پالایشگاه منطقه بود، ششصد هزار بشكه نفت را در یك روز تصفیه می‌كرد، اینها را خراب كردند، اینها جریمه ندارد؟ شما قبول ندارید صدام جنگ را شروع كرده، قبول ندارید صدام قرارداد الجزایر را در تلویزیون پاره كرده، قبول ندارید او اعلام كرده من قبول ندارم این قرارداد را؟ قبول ندارید اینها در خاك ما آمده‌اند؟ ... هنوز 1700 كیلومتر از خاك ایران در اشغال آنهاست هنوز شهر نفت‌شهر كه یك منطقه نفتی است در اشغال آنهاست. اگر قبول ندارید بیایید قصرشیرین را ببینید، یك شهر بزرگ ماست از روی زمین محو شده است، الآن آنجا بیابان است بروید خرمشهر را ببینید، این شهر عظیم بندری ما به چه صورتی است خوب اگر اینها را قبول دارید چه معنایی از این بیشتر برای یك حركت كه می‌گوید مسئول این جنایات را بیایید محاكمه كنید؟ مگر ما چه می‌گوییم؟ مگر حرف جمهوری اسلامی غیر از این چیست؟ ... پس نگویید این جنگ بیمعناست. این جنگ خیلی با معناست. بی‌معنا این است كه یك ابرقدرتی كه حق وتو در سازمان ملل دارد بیاید بگوید كه مهاجم را آزاد كنید برود. بگوید از این‌همه جنایت صرف‌نظر كنید. یا این‌قدر مرد باشید صریح بگویید ما قبول نداریم عراق متجاوز است، كه نمی‌گویید چون می‌دانید بعداً در تاریخ محكوم می‌شوید. ما از شما می‌خواهیم كه اعلام كنید در سازمان ملل و جاهای دیگر شما بگویید عراق جنگ را شروع كرد، اگر بگویید جنگ تمام می‌شود، اگر شما گفتید و دنیا روی این مسئله تكیه كرد عراق مجبور می‌شود به یك محاكمه صحیح تن دهد و حزب بعث عراق. الآن فقط ما كه نیستیم خوب شما دارید می‌گویید در سلیمانیه دیروز صدها نفر را اینها شهید كردند. سربازی نرفتند گرفتند آوردند اعدامشان كردند. زندان‌های عراق را شما دارید می‌بینید، آوارگان عراق را دارید می‌بینید. باج‌خواهی عراق را در كشورهای جنوب خلیج فارس دارید می‌بینید. ... یك حزب ملحد كافر حق حاكمیت بر مردم عراق را ندارد.» آقای هاشمی افزود: «این جنگ ما بیمعناست یا حضور نیروهای شوروی در افغانستان بیمعناست؟ در افغانستان نیروهای شوروی حضور دارند آن بیمعناست یا جنگیدن ما در مرزهایمان برای گرفتن حق خودمان؟ وقتی‌كه مردم نپذیرفتند، حضور شما در آنجا برای چیست؟ چه معنایی دارد حضور بیش از صد هزار مردم شوروی در آنجا؟ شما كشته‌هایی كه در افغانستان دادید به حساب چه كسی می‌گذارید؟ ... برای چه كسی آنجا جنگیدید؟ ما جواب داریم، همه می‌دانند ما چرا داریم می‌جنگیم. در مقابل خداوند جواب داریم، در مقابل مردم جواب داریم، در مقابل تاریخ جواب داریم. هر منطق حقی قبول می‌كند متجاوز باید محكوم بشود و مظلوم باید از حقش دفاع بشود. ... شش تا هفت میلیون مردم افغانستان آواره هستند این را قبول دارید یا نه؟ نزدیك دو میلیون آن در ایران هستند. ... شما بیایید با منطق با ما حرف بزنید در افغانستان باهم همكاری بكنیم مردم را به حكومت برسانیم، هركس را مردم خواستند. ... بنابراین جنگ بی‌معنا امروز جنگ افغانستان است، آن هم نه ازطرف مردمش، مردم آن از حقشان دفاع می‌كنند. اینجا جنگ بی‌معنا نیست، این جنگ با معناست، دفاع است و مطالبه حق است. اینجا فقط مردم می‌جنگند، خواست مردم است. دیگر خیلی آدم كوری لازم دارد كه امروز این صحنه را ببیند و باز خیال بكند كه در ایران ملاها دارند می‌جنگند، یا خیال كند در ایران حكومت جنگجو است. جمهوری اسلامی ایران غیر از همان حقوقی كه اعلام كرده هیچ نظری ندارد و از آن حقوقی هم كه اعلام كرده هیچ عقب‌نشینی نمی‌كند و ما روز اول كه این را مطرح كردیم جای چانه‌زدن نگذاشتیم به‌عنوان حق مطرح كردیم و قدرت گرفتن این حقمان را هم داریم و الآن داریم آماده می‌شویم برای گرفتن این حق. فقط یك فرصت به شما داریم می‌دهیم؛ به شما شوروی‌ها، به شما امریكایی‌ها، به شما غربی‌ها، به شما كشورهای عربی، به خود عراق، یك فرصت می‌دهیم كه اگر آمادگی دارید حق را بپردازید متجاوز را محاكمه كنید و كیفر بدهید و مردم عراق را به خانه‌هایشان برگردانید و حاكم بر سرنوشتشان بكنید، جمهوری اسلامی مایل نیست كه یك قطره خون هم از كسی در این راه به زمین بریزد ولی اگر شما این كار را نكنید راه اسلام، راه منطق، راه عقل، راه مشخص تاریخ این است كه كسی كه قدرت گرفتن حقش را دارد با اتكاء به قدرتش حقش را بگیرد و ما خواهیم گرفت. و اگر شما كمك‌هایتان را قطع كنید، ما به این هم قانع نیستیم كه شوروی بگوید ما كار جدیدی نمی‌كنیم ما می‌گوییم كار قدیم را هم دیگر نكنید، شما دیگر به عراقی‌ها نباید كمك كنید. همان‌طوركه به ما كمك نمی‌كنید بگذارید ما خودمان باشیم و عراق، اگر واقعاً جنگ را هم بی‌معنا می‌دانید راه‌حلش هم این است كه شما دستتان را كوتاه كنید بگذارید ما خودمان مسئله را زودتر حل بكنیم.»[۲۷]
گزارش -262
خبرگزاری رویتر امروز در بازتاب سخنان آقای هاشمی در نمازجمعه تهران، بخش‌های مهمی از این سخنان را منتشر كرد، ازجمله: • رئیس پارلمان ایران امروز گفت كه در پایان سفر اخیر صدام به مسكو، رهبریت شوروی در پیام ارسالی به تهران، به‌طور خصوصی عراق را آغازگر جنگ دانسته است. هاشمی رفسنجانی از مسكو خواست این موضع را تا حمایت از درخواست تهران جهت سرنگونی صدام ادامه دهد. • رفسنجانی در مقام سخنگوی شورای عالی دفاع، موضع شوروی در جنگ خلیج (فارس) را موضعی واقع‌بینانه توصیف كرد. • رفسنجانی بار دیگر خواسته‌های ایران را برای پایان جنگ، یعنی: پرداخت غرامت جنگی ازسوی عراق و محاكمه رهبریت حزب بعث عراق را تكرار كرد. • رفسنجانی گفت از شما (روس‌ها)، سازمان ملل و دیگران می‌خواهیم كه اعلام كنید این عراق بود كه جنگ را آغاز كرد، اگر شما این را بگویید جنگ تمام خواهد شد. وی افزود ایران به عراق و حامیانش فرصت می‌دهد كه این خواسته‌هایش را عملی سازند و درصورت عدم دریافت پاسخ مثبت، مجبور به مبارزه و نبرد خواهد بود. • رفسنجانی پیشنهاد كرد كه ایران و شوروی برای دستیابی به استقرار یك دولت قابل‌قبول مردم در افغانستان، همكاری كنند.[۲۸]
گزارش -263
شوروی همكاری با عراق را بخشی تفكیك‌ناپذیر از خط مشی اصولی خود اعلام كرد. رادیو مسكو امروز درباره روابط شوروی با عراق گفت: «دفتر سیاسی كمیته مركزی حزب كمونیست شوروی نتایج گفت‌وگوی میخائیل گورباچف و آندره گرومیکو با صدام حسین پرزیدنت عراق و نتایج مذاكرات شوروی و عراق در مسكو را تصویب كرد و خاطرنشان گردید كه همكاری اتحاد شوروی با عراق بخش تفكیك‌ناپذیر خط مشی اصولی اتحاد شوروی در خاور نزدیك معطوف به از میان بردن تشنجات و حل‌وفصل سیاسی مجادلات از راه مذاكرات با احتساب منافع همه طرف‌ها و بدون هیچ‌گونه مداخلات امپریالیستی است.»[۲۹]
گزارش -264
فرانسه موشك‌های پیشرفته به عراق ارسال كرد و رادیو بغداد، عراق را زرادخانه سلاح‌های پیشرفته اعلام كرد. در ادامه ارسال تجهیزات نظامی پیشرفته به عراق، هفته‌نامه اكسپرس چاپ پاریس نوشته است كه دولت فرانسه اخیراً 200 فروند موشك هوابه‌زمین از نوع، "ا.اس30" كه توسط لیزر هدایت می‌شود و می‌توان آن را روی هر نوع هواپیمای جنگی نصب كرد، به عراق تحویل داده است. به نوشته اكسپرس، نیروی هوایی عراق با استفاده از این موشك‌ها قادر است جزیره سیری واقع در 350 كیلومتری جنوب خارك را مورد حمله قرار دهد.[۳۰] امروز رادیو بغداد به نقل از روزنامه الجمهوریه (چاپ بغداد)، عراق را زرادخانه سلاح‌های پیشرفته اعلام كرد و گفت: «امری كه برای ما روشن و مسلم است عراقیان از همان آغاز جنگ نه‌فقط از مشكل سلاح رنج نمی‌بردند بلكه طی سال‌های جنگ حتی موفق به مضاعف نمودن قدرت‌های نظامی می‌گردیدند و در جریان آن به مدرن‌ترین و مرگ‌بارترین انواع جنگ‌افزارها دست یافته و توانستند دامنه تأیید و پشتیبانی مردمی و دولتی جهانی را درمورد مشكل خود - كه هدف آن بازدارندگی متجاوزان از تجاوز به خاك میهنشان است - گسترش دهند. عراقیان در جریان تداوم جنگ همچنین موفق شدند گام به عرصه بازارهای جهانی سلاح بگذارند و نیازمندی‌های خود را از راه دادوستد شرافتمندانه به دست آورند. امروز رزمنده عراقی به تمام جنگ‌افزارهای مدرن و پیشرفته مجهز و كاربرد آن را به‌خوبی در عمل آموخته است. یعنی عراق زرادخانه‌ای است از جنگ‌افزارهایی برای جنگی به‌خاطر برقراری صلح و دروازه‌های آن همچنان در شكوهمندترین روزهای صلح درخشان و تابناك است.»[۳۱]
گزارش -265
امارات عربی متحده تلا‌ش‌هایش را برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق از سر خواهد گرفت. خبرگزاری رویتر به نقل از مقامات ابوظبی گزارش داد: «راشد عبدالله النعیمی وزیر مشاور در امور خارجه امارات به‌منظور گفت‌وگو با رهبران ایران، فردا وارد تهران خواهد شد. این دیدار بخشی از یك تلاش هماهنگ ازسوی شش كشور عضو شورای همكاری خلیج [فارس] جهت استقرار صلح بین ایران و عراق می‌باشد. ایران - كه گفته می‌شود نیروهایش را جهت اجرای یك تهاجم جدید در جبهه‌های جنوبی متمركز ساخته - اعلام كرده است صلح تنها با سرنگونی و محاكمه صدام حسین و پرداخت میلیاردها دلار غرامت جنگی به دست خواهد آمد. نعیمی پس از دیدارش با علی‌اكبر ولایتی وزیر خارجه ایران در امارات عربی متحده، ماه جاری با یوسف بن‌علوی نیز گفت‌وگو كرده است. دیپلمات‌ها در ابوظبی گفتند امارات عربی متحده تنها كشور عربی منطقه خلیج [فارس] است كه به‌خاطر داشتن روابط حسنه با هر دو كشور ایران و عراق می‌تواند نقش حساسی را در استقرار صلح بین این دو كشور متخاصم ایفا نماید. شیخ زاید حاكم امارات به‌هنگام دیدار ولایتی از این كشور به وی گفت كه ایران باید به تلاش‌های صلح كشورهای خلیج [فارس] پاسخ مثبت دهد.»[۳۲] همچنین به گفته رادیو كویت، عبدالله یعقوب بشاره دبیركل شورای همكاری خلیج فارس، بر ضرورت ادامه كوشش‌ها برای پایان دادن به جنگ تأكید كرد و گفت: كشورهای شورای همكاری همچنان می‌كوشند كه به این جنگ خانمان‌سوز پایان دهند. وی افزود: «كشورهای شورا می‌كوشند صنایع جنگی و دفاعی در كشورهای عضو برپا نمایند و مؤسسه صنایع جنگی كه اخیراً در عربستان سعودی تأسیس یافت دارای نتایج مثبتی برای تمام كشورهای عضو خواهد بود.»[۳۳]
گزارش -266
نمازجمعه امروز بیروت به امامت سیدمحمدحسین فضل‌الله در مسجد امام رضا(ع) در جنوب این شهر برگزار شد. فضل‌الله خواستار آزادی همه گروگان‌ها ازجمله گروگان‌های ایرانی و نیز وحدت مسلمانان و مسیحیان لبنانی درجهت مبارزه با رژیم صهیونیستی و آزادی قدس شد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از بیروت، علامه سیدمحمدحسین فضل‌الله با اشاره به وضعیت گروگان‌ها و مفقودین در لبنان گفت: ما ضمن محكوم نمودن گروگان‌گیری خواستار آزادی همه گروگان‌ها هستیم ولی با كمال تأسف مشاهده می‌كنیم كه جهان درحالی‌كه از ادامه گروگان‌گیری تعدادی خارجی در لبنان همه‌روزه فریاد برمی‌آورد ولی مسئله به گروگان گرفته شدن اتباع جمهوری اسلامی ایران را فراموش كرده است. وی از همه طرف‌ها خواست تا همه افراد ربوده شده در لبنان را به مناسبت عید میلاد حضرت مسیح(ع) آزاد كنند. فضل‌الله همچنین مسیحیان لبنان را به اتحاد با مسلمانان فراخواند و گفت: مشكلات لبنان جز ازطریق مبارزه با رژیم صهیونیستی حل نخواهد شد. وی افزود: هنگامی‌كه فریاد آزادی قدس را سر می‌دهیم این به معنی آزاد شدن مسیحیان و مسلمانان با هم دیگر است. وی خطاب به مسیحیان لبنان گفت: شما كه با استعمار در لبنان مخالف هستید پس چرا برای تقویت امریكا در لبنان كوشش می‌كنید. ... وی از مسیحیان دعوت كرد تا با پیوستن به مسلمین و اعلام وحدت با آنان بر همه مشكلات جاری فائق آیند.[۳۴] به گزارش آسوشیتدپرس، فضل‌الله خطاب به گروگان‌گیران گفت: «اگر آنها جاسوس هستند پس آنها را محاكمه كنید و اگر بی‌گناه هستند آنها را آزاد نمایید. نه اسلام و نه مسیحیت آدم‌ربایی را توجیه نمی‌كند.» آسوشیتدپرس افزود: «این قوی‌ترین درخواست ازجانب یك روحانی معتبر برای آزادسازی شش امریكایی و چهار فرانسوی، یك انگلیسی، یك ایتالیایی و ده‌ها مسیحی و مسلمان لبنانی می‌باشد كه در لبنان گروگان گرفته شده‌اند. فضل‌الله به‌عنوان رهبر روحانی حزب‌الله، مبارزترین جناح شیعی لبنان شناخته می‌شود. این گروه مظنون به برنامه‌ریزی و هدایت سازمان مبهم جهاد اسلامی است كه مسئولیت گروگان‌گیری امریكایی‌ها و فرانسوی‌ها را به عهده گرفته است.»[۳۵]
گزارش -267
باجه‌های خطوط هواپیمایی اسرائیل (العال) در فرودگاه‌های رم و وین امروز مورد حمله قرار گرفت كه با مقابله و درگیری پلیس، 17 تن كشته و 110 تن مجروح شدند. نشریه آلمانی اشپیگل دراین‌باره نوشته است: «ساعت 9:10 صبح جمعه (6/10/1364) 5 مرد جوان به باجه هواپیمایی "العال" متعلق به خطوط هواپیمایی اسرائیل در فرودگاه لئوناردو داوینچی رم با نارنجك حمله كردند و ... پلیس‌های ایتالیا و مأموران امنیتی اسرائیل شروع به تیراندازی متقابل نمودند و درنتیجه 14 نفر كشته و 70 نفر زخمی گردیدند. طی این حادثه 3 تن از تروریست‌ها نیز به قتل رسیدند. در ساعت 9:15 صبح همین روز (جمعه) به باجه العال در قسمت پروازهای خارجی فرودگاه شوشات وین نیز حمله شد. 2 مرد جوان شروع به پرتاب نارنجك كرده و 2 تن دیگر با مسلسل‌های كلاشینكف به روی هر جنبنده‌ای شلیك كردند. سپس گروه ضدترور پلیس اتریش وارد عمل گردید. حدود 40 مأمور پلیس و 4 تروریست مدت 10 دقیقه به مبادله آتش پرداختند. در این حادثه دو فرد عادی كشته و 40 تن دیگر مجروح شدند و یكی از تروریست‌ها در فاصله 10 كیلومتری از محل و به‌هنگام فرار از پای درآمد. ظرف 20 دقیقه 17 نفر كشته شدند. ... و 5 تروریست دستگیر شدند. كه با نگاه اول همگی عرب و سن آنها كمتر از بیست سال می‌نمود. درپی این حادثه، سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) اعلام كرد كه در این حادثه سوءظن و تردید مأموران ضدترور در وین و رم متوجه ابونضال رهبر تروریست‌های عرب گردید، اما ابونضال هم ظهر جمعه در تماسی با نشریه اشپیگل گفت كه این دو سوءقصد را نباید به حساب او گذاشت.»*[۳۶]
گزارش -268
در سالروز اشغال نظامی افغانستان به‌دست ارتش شوروی، ده‌ها هزار مهاجر افغان در ایران با راه‌پیمایی خشم و اعتراض خود را درمورد ادامه اشغال نظامی این سرزمین اعلام كردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی در راه‌پیمایی امسال، افغان‌های شركت‌كننده بیشتر از سال‌های گذشته و تظاهراتی منظم بود. گروهی از روحانیون شیعه و سنی افغان در یك صف واحد در میان جمعیت به چشم می‌خوردند. راه‌پیمایی از میدان ولی‌عصر(عج) آغاز شد و راه‌پیمایان درحالی‌كه تمامی خیابان ولی‌عصر(عج) را تا چهارراه انقلاب پر ساخته بودند، به‌سوی محل نمازجمعه در دانشگاه تهران راه‌پیمایی كردند. راه‌پیمایان با تجمع در چهارراه فلسطین به سخنان چند تن از روحانیون مبارز افغان گوش سپردند و شعارهایی در محكوم ساختن اشغال كشورشان به‌دست ارتش سرخ شوروی سر دادند. در قطعنامه پایان این راه‌پیمایی خروج بی‌قیدوشرط ارتش شوروی از افغانستان خواسته شده و راه‌حل‌های سیاسی و مسالمت‌آمیز محكوم شده است. همچنین ادعای كمك امریكا به مجاهدین افغان، تبلیغات استكباری اعلام و از جمهوری اسلامی ایران برای پشتیبانی از ملت افغانستان سپاسگزاری شده است. امروز هم‌زمان با تهران و سایر شهرهای ایران در دیگر كشورهای جهان نیز راه‌پیمایی‌های مشابهی انجام شد.[۳۷] به گزارش خبرگزاری رویتر از تهران: «هزاران تن از پناهندگان افغانی در اعتراض به ششمین سالگرد تهاجم شوروی به افغانستان درحالی‌كه شعارهای مرگ بر شوروی، امریكا، اسرائیل و چین را می‌دادند در مركز تهران دست به راه‌پیمایی زدند. یك سخنگوی تظاهركنندگان گفت عدم راه‌پیمایی تظاهركنندگان به‌طرف ساختمان سفارت شوروی به‌دلیل احترام به میهمان‌داران ایرانی آنها صورت گرفته است.»[۳۸]
گزارش -269
سركنسولگری ایران در هرات هدف خمپاره قرار گرفت. به نوشته بولتن دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، روز 6/10/1364 تعداد 5 گلوله خمپاره به محل سركنسولگری جمهوری اسلامی ایران در هرات اصابت كرده است. در این حادثه خسارت جانی به بار نیامد، ولی خسارت مالی بسیاری وارد شده است. درپی این حادثه نماینده وزارت خارجه افغانستان جهت برآورد میزان خسارت از سركنسولگری بازدید كرد و از سركنسولگری خواسته شد كه از نماینده وزارت امور خارجه بخواهند كلیه خسارات وارده را جبران نمایند. این اولین‌بار است كه پس از مورد اصابت قرار گرفتن سركنسولگری، نماینده وزارت خارجه از محل حادثه دیدن كرد و اظهار تأسف نمود.[۳۹]
منابع و مآخذ روزشمار 1364/10/06
- ↑ سند شماره 1108/د مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در عملیات والفجر8 (جواد زمان‌زاده)، 3/10/1364 تا 8/10/1364، صص 81 و 82.
- ↑ سند شماره 1108/د مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در عملیات والفجر8 (جواد زمان‌زاده)، 3/10/1364 تا 8/10/1364، صص 81 و 82.
- ↑ سند شماره 637/گ مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: مأموریت قرارگاه‌های كربلا و نوح، گزارش راوی قرارگاه خاتم در عملیات والفجر8 (جواد زمان‌زاده، محمد درودیان، محسن رشید)، صص 9 و 10.
- ↑ سند شماره 1108/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 91 - 88.
- ↑ سند شماره 18055/پ‌ن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه طرح مانور عملیات والفجر8 (6/10/1364، قرارگاه خاتم‌الانبیا، نوار شماره 16961)، راوی: جواد زمان‌زاده، صص 8 - 1.
- ↑ سند شماره 18341/پ‌ن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه طرح مانور عملیات والفجر8 (6/10/1364، قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، نوار شماره 16962)، صص 10 - 1.
- ↑ همان، صص 86 و 87.
- ↑ سند شماره 1108/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 91 - 88.
- ↑ سند شماره 18055/پ‌ن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 19 - 9.
- ↑ سند شماره 637/گ مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: مأموریت قرارگاه‌های كربلا و نوح، گزارش راوی قرارگاه خاتم در عملیات والفجر8 (جواد زمان‌زاده، محمد درودیان، محسن رشید)، صص 9 و 10.
- ↑ سند شماره 11313 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از حفاظت اطلاعات قرارگاه كربلا به حفاظت اطلاعات قرارگاه خاتم، 6/10/1364.
- ↑ سند شماره 1108/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص92.
- ↑ سند شماره 11314 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: واحد اطلاعات قرارگاه كربلا، 6/10/1364، صص 3 - 1.
- ↑ سند شماره 11315 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای اطلاعات قرارگاه نوح، شماره 25، 6/10/1364.
- ↑ وزارت اطلاعات، نشریه گزارش روزانه، شماره 131، 8/10/1364، ص1.
- ↑ واحد مركزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 7/10/1364، ص2، رادیو بغداد، 6/10/1364.
- ↑ همان، ص18، رادیو امریكا، 6/10/1364.
- ↑ سند شماره 18341/پ‌ن مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 3 - 1 و 35 - 18.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه، نشریه رویدادها، شماره 77، 17/10/1364، ص15.
- ↑ واحد سیاسی سازمان تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، نشریه گزارش، شماره 18، 14/11/1364، ص49.
- ↑ سند شماره 271933 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد مركزی سپاه به ستاد منطقه2 نجف، 1/11/1364.
- ↑ واحد سیاسی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، نشریه گزارش، شماره 18، 14/11/1364، ص49.
- ↑ روزنامه كیهان، 7/10/1364، ص3.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/10/1364، ص18، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 287، 11/10/1364، صص 9 و 10، واشنگتن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 10/10/1364.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 283، 7/10/1364، ص3، لندن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 6/10/1364.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 8/10/1364، صص 7 و 10.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 283، 7/10/1364، صص 7 و 8، تهران - خبرگزاری رویتر، 6/10/1364.
- ↑ همان، ص3، رادیو مسكو، 6/10/1364.
- ↑ همان، ص5، پاریس - خبرگزاری كویت، 6/10/1364.
- ↑ واحد مركزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 7/10/1364، رادیو بغداد، 6/10/1364، صص 10 و 11.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 283، 7/10/1364، صص 9 - 8، ابوظبی - خبرگزاری رویتر، 6/10/1364.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 284، 8/10/1364، صص 10 و 11، بخش فارسی رادیو كویت، 6/10/1364.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 8/10/1364، ص7.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 284، 8/10/1364، صص 16 و 17، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/10/1364.
- ↑ اداره کل مطبوعات و رسانه‌های خارجی وزارت ارشاد اسلامی، نشریه بررسی مطبوعات جهان، شماره 1019، 29/10/1364، صص 16 - 14.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/10/1364، ص3.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 283، 7/10/1364، ص8، تهران - خبرگزاری رویتر، 6/10/1364.
- ↑ دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، نشریه شماره 178/3، 9/10/1364، صص 3 - 2.