1365.02.13

روزشمار جنگ سال 1365 1365.02.13
نام‌های دیگر	سیزده اردیبهشت
تاریخ شمسی	1365.02.13
تاریخ میلادی	3 مه 1986
تاریخ قمری	23 شعبان 1406

1360.02.13

1361.02.13

1362.02.13

1363.02.13

1364.02.13

1366.02.13

1367.02.13

گزارش - 1

1. در ادامه عمليات آزادسازي بخش اشغالي منطقه فکه که از ساعت 23 شب گذشته، به‌همت نیروهای تيپ10 سيدالشهدا(ع) آغاز شده بود، باوجود پيروزي‌هاي اوليه، به‌دليل برقرارنشدن الحاق ميان گردان‌هاي خط‌شکن، دستيابي به همه اهداف ميسر نشد و نيروهاي عمل‌کننده فقط موفق به جلوگیری از پيشروي دشمن شدند. درپي حمله روز 10 ارديبهشت نيروهاي عراقي به مواضع دفاعي لشکر16 زرهي ارتش جمهوري اسلامي و پيشروي 7 کيلومتری آنها در خاک ايران در منطقه فکه،* با طرح‌ريزي و هماهنگي فرماندهان سپاه و ارتش مستقر در منطقه، 6 گردان از نيروهاي تيپ10 سيدالشهدای سپاه پاسداران و بخشي از استعداد لشکر16 زرهي قزوين (ارتش) در ساعت 23 شب گذشته، عمليات خود را در منطقه فکه با هدف بازپس‌گيري مناطق اشغال‌شده آغاز کردند. با گذشت پنجاه دقيقه از شروع عمليات،‌ گردان حضرت علي‌اکبر(ع) از تيپ10 سيدالشهدا(ع) اعلام کرد به اهداف خود رسيده است. متعاقب آن مقرر شد تا گردان 1129 قدس (تحت‌امر لشکر16 زرهی قزوين) براي حمايت از گردان حضرت علي‌اکبر(ع) وارد عمل شود. ساعت 1 بامداد امروز، دو گردان حضرت قاسم(ع) و حضرت علي‌اصغر(ع) از تيپ10 سيدالشهدا(ع) باوجود پيشروي به‌سمت مواضع عراقي‌ها به‌دليل فاصله زياد از یکديگر و نيز مقاومت نيروهاي عراقي، قادر به الحاق نشدند. علاوه‌براين، شهادت اسکندرلو فرمانده گردان حضرت علي‌اصغر(ع) و مجروح‌شدن معاون وی، در هدايت عمليات نيروهاي اين گردان تأثير منفي گذاشت. به‌منظور رفع اين مشکل، فرمانده تيپ دستور داد، گردان احتياط المهدي(عج) براي کمک به گردان حضرت علي‌اصغر(ع) عازم منطقه درگيري شود. نيروهاي گردان المهدي(عج) نيز پيشروي خوبي داشتند و تا 200 متري هدف پيش رفتند، ولي به‌دليل شهادت حسنی فرمانده این گردان، آنان هم در دستيابي به هدف ناکام ماندند. گردان زهير نيز باوجود تلاش براي الحاق با گردان مجاور خود به هدف تعيين‌شده نرسيد. گردان حضرت قمربني‌هاشم(ع) در اجراي مأموريت خود در منطقه‌ای پيچيده با انبوهي از موانع مختلف به‌ويژه ميدان مين مواجه شد. رزمندگان اين گردان کوشيدند از مسير گردان حضرت زينب(س) راهي براي پيشروي پيدا کنند، ولي نه‌تنها موفق نشدند بلکه به‌دليل وجود تپه‌هاي رملي متعدد در منطقه سرگردان شدند. نیروهای گردان حضرت زینب(س) هفتمين گردان تيپ سيدالشهدا(ع) هم با مقاومت و فشار شديد متجاوزان مواجه شدند و از پيشروي بازماندند. گفتني است نیروهای تيپ10 سيدالشهدا(ع) شب گذشته، درگيري با قواي دشمن را درحالي شروع کردند که سه تيپ تازه‌نفس از لشکر1 ارتش عراق که بعدازظهر دیروز برای جایگزینی با نيروهاي مستقر در خط به منطقه آمده بودند، با مشاهده عمليات رزمندگان ايران، به کمک نيروهاي درگير شتافتند. ازاين‌رو نيروهاي تيپ10 سيدالشهدا(ع) به‌جاي حمله به 3 تيپ عراقي، با 6 تيپ دشمن روبه‌رو شدند. ضمن آنکه گردان 1129 قدس ارتش نيز قرار بود بلافاصله با شروع عمليات در کنار گردان حضرت علي‌اکبر(ع) در جناح چپ عمليات با دشمن درگير شود، اما تا آخر عمليات این امر میسر نشد. در ساعت 3:30 بامداد، وجود فاصله زياد ميان گردان‌هاي عمل‌کننده، خارج‌شدن 2 گردان المهدي(عج) و حضرت علي‌اصغر(ع) به‌دليل تلفات فراوان و شهادت فرماندهان دو گردان، وجود انبوهي از نيروها و تانک‌هاي دشمن در منطقه موجب شد پيشروي رزمندگان به‌خصوص در محور منتهي به جاده آسفالت فکه به‌کندی صورت گرفته و در برخی محورها متوقف گردد. علاوه‌براین اجراي آتش شديد، پرحجم و بي‌وقفه ارتش عراق و تعداد زیاد نیروهای دشمن، رزمندگان را از جناحين تهديد می‌کرد و احتمال رخنه قواي عراقي در ميان گردان‌ها و محاصره شدن آنان قوت گرفته بود. در چنين وضعیتی ساعت 4 بامداد، به گردان‌هاي عمل‌کننده تيپ10 سيدالشهدا(ع) دستور عقب‌نشيني و انتقال مجروحان و شهيدان داده شد. علي فضلي فرمانده تيپ10 سيدالشهدا(ع) در توضيح کوتاهي درباره اين عمليات گفت: «ما قبل از عمليات گفته بوديم که منطقه گسترده است و با 6 گردان نيرو،‌ نمي‌توان 30 کيلومتر منطقه را پا‌ک‌سازي و تأمين کرد، اما به هر حال مجبور شديم عمليات را انجام دهيم. ضمناً قرار بود نيروهاي گردان 1129 قدس از تيپ1 لشکر16 زرهي قزوين [برای کمک به ما] به منطقه بيايند، اما نيامدند و ما شديداً با کمبود نيرو مواجه شديم. همچنين آتش توپخانه ارتش خودي بسيار کم بود، به‌طوري‌که نيروها مي‌گفتند تعداد منورهاي دشمن از تعداد گلوله‌هاي توپخانه خودي بيشتر بود.» علي عبداللهي نيز که بنا به دستور فرمانده نيروي زميني سپاه در منطقه فکه حضور دارد در تماس تلفني به علي شمخاني گزارش داد که حضور 6 تيپ عراقي با وسايل و تجهيزات بسيار در منطقه درگيري موجب شده است تلفات فراوانی به قواي دشمن وارد آید. به اين ترتيب ساعت 6 صبح، درحالي‌که بيشتر شهيدان و مجروحان از منطقه درگيري به عقب منتقل شده بودند، نيروهاي تيپ10 سيدالشهدا(ع) در فاصله 3 کيلومتري از خط دشمن، یعنی حدود 2 کيلومتر جلوتر از مواضع قبلي استقرار یافتند تا دربرابر نیروهای عراقی خط دفاعي جديد تشکيل دهند. بنا به اظهار نيروهاي عمل‌کننده و تأييد فرمانده تيپ10 سيدالشهدا(ع)، در اين عمليات حدود 76 تانک، 100 نفربر، 12 خودرو و 155 خمپاره‌انداز و تيربار دشمن منهدم گرديد و 3500 نفر از افراد دشمن کشته يا مجروح شدند. از رزمندگان تيپ10 سيدالشهدا(ع) در اين عمليات 70 تن شهيد شدند که پیکر 49 تن از آنان به عقب انتقال داده شد** و 300 نفر نيز مجروح و به عقب منتقل شدند. فرماندهي کل نيروهاي مسلح عراق در اطلاعيه شماره 2212 درباره عمليات نیروهای ایرانی در منطقه فکه اعلام کرد: «در ساعت 11 ديشب (جمعه)، يک نيروي دشمن به استعداد تقريبي دو تيپ پياده‌نظام سعي داشت به مواضع مقدم سپاه چهارم در بخش عملياتي شهر ميسان حمله کند، ولي نيروهاي ما با تمامي سلاح‌هاي خود با آن مقابله و درپي يک نبرد سهمگين حمله مذکور دشمن را مهار کردند و با اولين روشنايي امروز، بخش اعظم نيروهاي دشمن منهدم و باقيمانده آنها وادار به عقب‌نشيني نامنظم شدند و نيروهاي ما تسلط کامل خود را بر اوضاع برقرار ساختند و مانع آن شدند که دشمن به هدف‌هاي خود تحقق بخشد.»

گزارش - 2

2. فرماندهي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) امروز، دستور طراحي و اجراي تک‌هاي محدود عليه مواضع نیروهای عراقی را به نيروي زميني ارتش و نيروي زميني سپاه پاسداران ابلاغ کرد.*** در این ابلاغیه تصریح شده است: فرماندهی این نیروها به قرارگاه‌هاي تابعه خود دستور دهند که طرح‌هاي آفندي محدودشان را تا تاريخ 20 ارديبهشت 1365، با اهداف ذیل تهيه و بنا به دستور اجرا کنند: «الف) حفظ روحيه آفندي و فعال‌کردن يگان‌هاي در خط. ب) حفظ هوشياري و جلوگيري از غافلگيرشدن نيروها در خط. ج) درگير نگه‌داشتن دشمن و جلوگيري از صرفه‌جويي در قواي دشمن. د) ضربه‌زدن و واردآوردن تلفات و خسارات بيشتر به دشمن کافر و ان‌شاء‌الله شکست نهايي دشمن.» اين نامه را محسن رضايي ازطرف اکبر هاشمي رفسنجاني امضا کرده است.

گزارش - 3

3. منابع اطلاعاتي سپاه پاسداران، ارتش و نيروي شهربانی با اشاره به تحرکات ارتش عراق در نقاطی از جبهه‌هاي شمالي و مياني درباره احتمال حمله دشمن به مواضع رزمندگان در اين مناطق هشدار دادند. واحد اطلاعات قرارگاه نجف امروز، در گزارشي «به‌کلي سري» به فرمانده سپاه شمال پس از ذکر عمليات‌هاي اخير عراق در مناطق عملياتي والفجر9 و والفجر4، درباره توانايي و تدابير تاکتيکي جديد عراق در اجراي عمليات نوشته است: «ارتش بعث عراق براي به‌دست‌آوردن حيثيت بربادرفته‌اش در فاو، تصميم به عمليات‌هاي محدود با جمع‌کردن گردان‌هاي تکاور مأمور به تيپ‌هاي پدافندي همراه با نيروهاي بومي و کرد منطقه و نيز استفاده از نيروهاي ضدانقلاب کومه‌له و دمکرات در شناسايي‌ها، اقدام به تک‌هاي از قبل پيش‌بيني‌شده نظير عمليات شاخ‌شميران کرد. همچنين با نيروهاي خط پدافندي‌اش تک‌هاي شناسايي‌شده‌ای را در منطقه سومار انجام داد که موارد زير نشانه اهداف عملياتي مرحله‌به‌مرحله دشمن به‌حساب مي‌آيد: 1. گرفتن نقاط حساس و سرکوب منطقه. 2. گرفتن نقاطي که احتمال تک‌هاي آينده ما از آن مناطق مي‌رود، زيرا عمليات مهندسي و شناسايي ما مناطق فوق را براي دشمن مشخص ساخته بود. [مثل شاخ‌شميران]. 3. گرفتن معابر اصلي به‌سمت مراکز حساس در شمال‌غرب و غرب، مثل تنگه کاتو که معبر اصلي به چوارتا و سليمانيه بود و شاخ‌شميران که منطقه سد دربنديخان و تونل شمال به جنوب را تهديد مي‌کرد و ميان‌تنگ سومار که معبر اصلي ورود به مندلي و بغداد به‌شمار مي‌رفت. 4. مستحکم‌کردن و ازبين‌بردن جناحين خطوط پدافندي‌اش. 5. به حداقل‌رساندن نيروهاي خط پدافندي‌اش و کاستن از ضربه‌پذيري. 6. جلوگيري از تمرکز نيرو و تمرکز افکار فرماندهان خودي.» واحد اطلاعات قرارگاه نجف در خاتمه، درباره انگيزه دشمن براي بازپس‌گيري پنجوين و اشغال مجدد قصرشيرين و مهران هشدار داده است. از سویی دفتر فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) در گزارش به فرمانده سپاه سردشت خاطرنشان کرد دشمن منطقه مقابل را تقويت و احتمال حمله در اين منطقه متصور است. همچنين براساس گزارش واحد اطلاعات ستاد مشترک ارتش جمهوري اسلامي، ارتش عراق قصد دارد براي دستيابي به ارتفاع کلاشين و حاج‌عمران، با اجراي عمليات هلي‌برن، ارتفاعات برده‌بوک، حصاروست و گلاله را به تصرف خود درآورد. پيش از اين در تاريخ 8/2/1365 نیز تعداد 80 بالگرد دشمن در فرودگاه ديانا مشاهده شده است. برپایه اعلام ژاندارمري ناحيه باختران، ارتش عراق امروز، ضمن تقويت نيروهاي خود در بخش مياني و شمالي مناطق عملياتي به‌خصوص مقابل سرپل ذهاب، طوطيان و دربنديخان به آنها اعلام آماده‌باش کرده و قصد حمله به يگان‌هاي خودي در خط را دارد. واحد اطلاعات نيروي شهربانی نيز در نامه‌ای به وزارت کشور از قصد حمله احتمالي نیروهای عراق به حاج‌عمران و آماده‌باش آنها در اين منطقه خبر داد. قرارگاه رمضان هم از اقدامات ارتش عراق درمورد افزايش نيرو و تقويت منطقه هاني‌قل و جاده‌سازي در منطقه خرمال خبر داده است. در همین حال، سپاه مريوان اعلام کرد: در محور خرمال، گشتي‌هاي عراق برای خنثي‌کردن مين آمده بودند که ضمن خنثي‌سازي چند مين براثر انفجار يک مين یک تن از آنها کشته و يک نفر ديگر مجروح شد. رکن2 ژاندارمري از جبهه جنوب اعلام کرده است: «برابر اخبار واصله ارتش عراق در قريه الروطه [مقابل منطقه طلائيه ايران که خالي از سکنه است] پايگاهي متشکل از نيروهاي گارد مرزي و حزبي با وسايل و تجهيزات کامل مستقر کرده است.» ستاد مشترک ارتش نيز در اطلاعيه نظامي شماره 2459 با اشاره به تبادل آتش شديد در مناطق عملياتي جزاير مجنون و حسينيه، گزارش داد در منطقه سومار با اجراي آتش روي يک يگان تکاور دشمن تعدادي از آنها کشته شدند. همچنين يک واحد گشتي عراق که در منطقه نهر عنبر قصد نفوذ به مواضع نیروهای خودی را داشت با اجراي آتش متواري شد. در تبادل آتش در جبهه‌هاي مرزي باختران و ايلام، شدت آتش در منطقه سومار و منطقه مهران بيش از ديگر مناطق بوده است.

گزارش - 4

4. امروز درحالي درگيري‌ها در منطقه فاو ادامه داشت که نیروهای خودی با اجراي آتش دوربرد، ارتباط مخابراتي سپاه هفتم عراق را قطع کردند و ارتش عراق نيز مدعي شد عمليات نفوذي ايرانيان را دفع و تلفاتي بر آنان تحميل کرده است. از سويي منابع اطلاعاتي اعلام کردند ارتش عراق همچنان براي بازپس‌گيري فاو مصمم و درحال طرح‌ريزي است و قصد دارد در عمليات خود از خلبانان مصري و اردني استفاده کند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، به‌دنبال پيشروي رزمندگان در حوالي درياچه نمک در منطقه فاو و اجراي آتش توپ‌هاي دوربرد روي تأسيسات مخابراتي سپاه هفتم عراق، ارتباط مخابراتي يگان‌هاي مختلف اين سپاه با سرفرماندهي ارتش عراق و قرارگاه‌هاي عملياتي آن قطع شد. قطع ارتباط مخابراتي تيپ‌هاي تحت‌امر فرماندهي نظامي عراق و دريافت‌نکردن دستورهاي تاکتيکي منظم از قرارگاه‌هاي فرماندهي، اختلال شديدي در سازمان‌هاي سپاه هفتم پديد آورده و قدرت مانور و تحرکات رزمي را از پرسنل واحدهاي عمل‌کننده دشمن سلب کرده است. ارتش عراق نيز متقابلاً اعلام کرد: «يک نيروي دشمن به استعداد تقريبي يک دسته پياده‌نظام تقويت‌شده در سه مرحله سعي داشته به مواضع مقدم ما در جبهه سپاه هفتم حمله کند، ولي سربازان ما با آن مقابله و با استفاده از تمامي سلاح‌ها با دشمن درگير شدند و با برخورداري از آتش توپخانه توانمند توانستند اغلب نيروهاي مهاجم را نابود کنند که 100 نفر کشته و باقيمانده آنان متواري شدند.» از سوی دیگر، فرمانده جديد سپاه هفتم عراق ادعا کرد که در‌صورت تأمين نيروي انساني کافي، تمام مناطق جنگي دراختيار ايران را بازپس خواهد گرفت. رکن2 ستاد مشترک ارتش جمهوري اسلامي در گزارشي به دبيرخانه شوراي‌عالي دفاع اعلام کرد: «حکومت عراق درحال طرح‌ريزي يک عمليات جهت بازپس‌گرفتن شهر فاو مي‌باشد و براي اين منظور تعداد 15 هزار نفر از افراد داوطلب ارتش را انتخاب نموده است که با صرف هزينه‌ای هنگفت، مشغول آموزش‌دادن به آنها در نزديکي شهر موصل مي‌باشند. قرار است که پس از آماده‌شدن اين نيروها و شروع عمليات، منطقه عمليات زير آتش سنگين نيروهاي عراقي قرار گرفته و سپس اين عده با کمک و هماهنگي نيروهاي هوايي مصر، اردن و عراق به‌وسيله چتر در شهر فاو پياده شوند. سرلشکر ماهر عبدالرشيد فرمانده سپاه هفتم عراق همچنین اعلام نموده است که پس از عمليات فاو درصورتي‌که 50 تا 70 هزار نفر دراختيار او قرار گيرد، همه مناطق جنگي را که در دست نيروهاي ايران مي‌باشد، بازپس خواهد گرفت.» در همین زمینه اسير عراقي وليد فالح عبدالجبار (جمعي تيپ1، گردان3، گروهان3) از اقدامات فرماندهان عراقي به‌منظور کسب آمادگي براي عمليات در فاو خبر داد. به گفته وی «تعداد 30 نفر از نيروهاي تيپ1 براي آموزش به حبانيه اعزام شده‌اند و قرار است نيروهايي که در حبانيه هستند، براي آزادسازي فاو عمليات کنند. اين نيروها از افراد غيرنظامي شهرها که رشد جسماني خوبي دارند انتخاب و درحال آموزش هستند.» این اسير عراقي از استعداد نیروها اطلاع نداشت.

گزارش - 5

5. فرمانده نيروي زميني سپاه پاسداران امروز در جلسه با چند تن از فرماندهان يگان‌هاي سپاه پاسداران ضمن بررسي و تحليل جنگ از آغاز تا امروز، وضعيت نامناسب کنوني را ناشي‌از گسترش سازمان رزم عراق، کاهش توان رزمي نیروهای خودي و متأثر از ديدگاه‌هاي سياسي اعلام کرد و براي خروج از این وضعيت توسعه سازمان رزم و افزايش تجهيزات و امکانات را ضروري دانست. علي شمخاني فرمانده نيروي زميني سپاه پاسداران، در آغاز گفت که عراق در راهبري جنگ با ايران براساس يک نظام، تحليل مي‌کند، نتيجه مي‌گيرد، تصميم مي‌گيرد و بعد اجرا مي‌کند. همان‌طور که در ابتدا تصميم گرفت که با انقلاب اسلامي بجنگد. متعاقب آن تصميم، جنگ را شروع کرد. پس از مدتي ديد با آن توان نمي‌تواند به نقاط و اهداف مورد نظر خود برسد، چون يکي از علت‌هايي که در سال‌های اول جنگ با ما ناموفق ماند اين بود که هر مانوري براي يگان‌هايش تهيه و ابلاغ کرده بود، بيش از ظرفيت و توان آنها بود. به همين دليل نتوانست دزفول يا اهواز را بگيرد، بااينکه اهواز در محاصره‌اش بود. حتي ديد با اين توان، مرزهايش را هم نمي‌تواند نگه‌ دارد. پس به‌سرعت سازمان رزم خود را توسعه خيلي خوبي داد. درحالي‌که ما بعد از عمليات بيت‌المقدس ديگر توان نداشتيم و نه‌تنها پس از آن توسعه پيدا نکرديم بلکه تحليل رفتيم. ما در عمليات بيت‌المقدس 200 گردان نيرو وارد عمليات کرديم و پس از 3 سال، در عمليات والفجر8 با 150 گردان نيرو عمل کرديم. وی دليل توسعه‌نيافتن سازمان رزم را متأثر از ديدگاه‌هاي سياسي حاکم بر جنگ دانسته و اعلام کرد: اين توسعه‌نيافتن بيشتر به اين علت بود که يک بار هدف از جنگ تصرف يک مکان بود که پس از آن جنگ را تمام کنيم. ولي بعد شعارهاي متفاوتي داده مي‌شد. يک بار شعار "جنگ، جنگ تا رفع کل فتنه"، يک بار "جنگ، جنگ تا پيروزي" و بار ديگر "جنگ، جنگ تا يک پيروزي". يعني فکر کرده بوديم با يک پيروزي صدام سقوط مي‌کند يا يک پيروزي را چاشني کار سياسي مي‌کنيم و به صدام فشار مي‌آوريم که با آن حداقل حقوقمان را از عراق بگيريم يا او را عوض کنيم. عمليات رمضان را با همين تفکر انجام داديم. عمليات‌هاي بدر، خيبر و والفجر8 را هم همين‌طور، ولي عراق از زماني‌که فهميد بايد براي جنگ فکر اساسي کند، سازمان نيروي نظامي‌اش را از 3 سپاه به 8 سپاه و از 12 لشکر پياده به 35 لشکر توسعه داد. در تاکتيک هم عراقي‌ها به اين نتيجه رسيدند که در زمين پدافند کنند و در همه‌جا (هوا، دريا، ديپلماسي) آفند کنند، ولي ما برعکس، آفندمان فقط در زمين و پدافند در همه‌جا (در هوا، ‌دريا و...) بود. ما به‌دليل توانمان در همه‌جا پدافند کرديم و فقط در زمين آفند مي‌کرديم، ولي عراق در دريا کشتي‌ها را هدف قرار داد، از هوا مبادرت به جنگ شهرها کرد و همچنين در به‌‌کارگيري سلاح شيميايي، در خريد تسليحاتي و در مدار ديپلماسي همه حرکت آفندي داشت. در عمليات رمضان ما در زمين آفند کرديم درحالی‌که او در زمين به پدافند مشغول شد، يعني مسير (تاکتيک) را انتخاب کرد، ‌لذا آمد اقدام به احداث موانع، سيم‌خاردار، ايجاد ميادين مين و کمين کرد. شبکه رازيت و رادار را فعال و زمين را پيچيده و پر از موانع کرد. در چنين وضعيتي با اطلاعات و تواني که ما داشتيم فقط قادر بوديم سالي يک بار و در يک نقطه عمليات اساسي اجرا کنيم و قادر نبوديم سالي دو بار يا در چند نقطه عمليات کنيم. اين روال ادامه داشت. عراق فهميد که بعد از عمليات والفجر8 ما وضعيتي پيدا کرديم که مجبور شديم در زمين هم پدافند کنيم، زيرا علاوه‌بر پدافند در فاو بايد منطقه هور، جزيره مجنون و ساير نقاط حساس و درجه يک را نيز حفظ مي‌کرديم. بنابراین با تغيير تاکتيک شروع کرد به منحرف‌کردن ما و نيروهايمان و در چند منطقه عمليات کرد. شمخاني در ادامه راه غلبه بر دشمن را توسعه سازمان رزم ازجمله تهيه برخي نيازمندي‌ها و تجهيزات ضروري، تأمين نيروي رزمي، آتش پشتيباني، امکانات مهندسي، خودرو، سرعت عمل و تشکيل گردان‌هاي قائم ذکر کرد و افزود: «در مقابل اين تاکتيک عراق اگر ما بخواهيم غير از آنکه زمين‌ها و نقاط مرزي را حفظ کنيم، جلوی تک‌هاي عراق را هم بگيريم، چند گردان نيرو مي‌خواهيم. يا با همين وضع موجود با چند گردان مي‌توانيم آفند کنيم. پس مشکل ما، ‌بحث نيروي پياده است. بحث ديگر تأمين آتش اين منطقه يا منطقه ديگري است که درگير مي‌شويم. مشکل بعد، کمبود خودرو است. اولين مشکلي که شما به‌عنوان فرمانده براي اجراي عمليات به ذهنت مي‌آيد،‌ تويوتاست. آيا بسيجِ نيرو، مي‌تواند مشکل تويوتاي ما را حل کند. جنگ که تظاهرات نيست، انتخابات هم نيست. نياز به يک زمان دارد، يعني وضعيتي که عراق طي 5 سال جنگ کسب کرد. حالا ممکن است برادران بپرسند پس چرا اينجا (فاو) عمل نمي‌کنيد. ما هم اعتقاد داريم بايد عمل کرد، ولي برآورد کرديم بيش از 150 گردان نيرو مي‌خواهد. ... و اين دردي نيست که سال 1365، به آن دچار شده باشيم و بگويم همين امسال هم قابل‌مداوا است. ما اين را بايد از سال 1360، درباره‌اش فکر مي‌کرديم. ... اکنون بايد يک سري اقدامات براي اعزام نيرو کنيم. بايد نقاط حساس شناسايي شوند، بعد 30 گردان را پشت‌سر ارتشي‌ها نگه ‌داريم و يک سري يگان هم آماده عمليات باشند. در وضع کنوني سرعت عمل يک مسئله خيلي مؤثري است و هرچه زمان بگذرد به ضرر ما مي‌شود. مطلب ديگر اينکه بايد آماده باشيم تا درصورتي‌که نيرو اعزام شد برايمان روشن باشد که اين نيرو براي چه کاري يا چه منطقه‌اي به کار گرفته شود. بايد به‌دنبال امکانات مهندسي باشيم. بايد هر يگان از نيروهاي اعزام جديد، يک گردان قائم تشکيل دهد که در آينده مبناي يک يگان پدافندي شود که داراي ستاد مستقل باشد. اينها را در خطوط پدافندي مي‌گذاريم و بدين‌طريق مي‌توانيم به يگان‌ها، خط جديد بدهيم. البته خود اين وضعيت، ‌مبنايي براي توسعه يگان رزم مي‌شود. زيرا يگان رزم را که يک‌روزه نمي‌توان توسعه داد. زمان نياز دارد. کار نياز دارد.» فرمانده نيروي زميني سپاه درباره هدف دشمن و تدابير خودي خاطرنشان کرد: دشمن هم به اين نتيجه رسيده است به همین دلیل در این منطقه (فاو) کار مي‌کند و در جاهاي ديگر به ما حمله مي‌کند. هدف دشمن از عمليات در فکه تصرف ارتفاعات برغازه است، اما شب گذشته، تيپ سيدالشهدا(ع) با 6 گردان در آنجا عمليات اجرا کرد و به 6 تيپ دشمن حمله برد و خسارات زیادی به دشمن وارد کرد. ما نيز درحال‌حاضر مجبوريم در همين منطقه (فاو) بجنگيم البته براي چاشني سياسي آن روي دو اسکله البکر و العميه (در شمال خليج‌فارس) عمل مي‌کنيم.

گزارش - 6

6. باتوجه‌به تهديدهاي ضمني امريکا و احتمال حمله نظامي آن کشور به ايران، مسئول ستاد کل پدافند کشور در نامه‌ای به رئيس شوراي‌عالي دفاع، خواهان توجه مسئولان به این تهديد، آمادگي براي مقابله با آن و تلاش درجهت بازداشتن امريکا از اين حمله شد. در بخشی از نامه آمده است: «با نگرش به حملات هوايي امريکا عليه کشور ليبي، اين ستاد احتمال انجام حملات هوايي مشابه توسط امريکا با بهره‌گيري از تسهيلات کشورهاي منطقه به ايران را در آينده نزديک يا دور متصور مي‌داند. برآورد مي‌شود که نقاط حساس شهر تهران ازجمله هدف‌هاي اول و مراکز حساس موجود در سواحل و بنادر در خليج‌‌فارس و درياي عمان جزء هدف‌هاي بعدي اين تهاجم باشند.» در ادامه این نامه با بیان اینکه دفع کامل حملات هوايي امريکا مقدور نیست، ولي احتمال سرنگوني بخشي از هواپيماهاي مهاجم با بسيج کليه امکانات وجود دارد، اضافه شده است: در چنين حالتي لازم است براي مدت مشخص و محدودي خطر اصلي و اولويت در پدافند به مقابله با تهاجم امريکا داده شده و تهديد عراق در وهله بعد در نظر گرفته شود. مسئول ستاد کل پدافند کشور در پایان پيشنهاد کرده است که موضوع در جلسات شوراي‌عالي دفاع مطرح و کليه امکانات کشور شامل نيروهاي مسلح، سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات بسيج و طرح‌هاي مقتضي برای پیشگیری و مقابله با حمله احتمالی امریکا تهیه شود.**** گفتني است يکي از تجهيزات پيشرفته و مؤثر در دفاع هوايي جمهوري اسلامي، هواپيماهاي جنگنده اف14 بود و شايد ازجمله دلايل و اهداف پيشنهاد يک کمپاني خارجي درمورد تعويض اين نوع هواپيما با هواپيماهاي اف5 و اف4 تضعيف دفاع هوايي ايران بوده است. حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني جانشين فرمانده کل قوا، در یادداشت‌های امروز خود درباره پيشنهاد مذکور نوشته است: «آقاي [حسين] مهديان آمد و پيغامي ازطرف آقاي [محمدتقي] فلسفي آورد. پيغام اين بود که يک کمپاني خارجي پيشنهاد کرده چهل هواپيماي اف14 ما را با اف5 و اف4 عوض کنند. گفتم موافق نيستم، چون اف14 خيلي پيشرفته و بهتر است. آنها فکر کرده‌اند اف14ها به‌خاطر نياز به قطعه از خط خارج‌اند.»

گزارش - 7

7. ارتش عراق با دعوت از سران گروه‌هاي ضدانقلاب ايراني، علاوه‌بر درخواست افزایش همکاري‌هاي نظامي گروه‌های مذکور با ارتش عراق و اجراي عمليات کمين در مريوان، تهديد کرد در غیر این صورت کمک‌هاي خود را به آنها قطع خواهد کرد. سازمان حفاظت اطلاعات ارتش جمهوري اسلامي به نقل از منابع اطلاعاتی خود درباره چگونگي استفاده رژیم عراق از گروه‌هاي مخالف نظام جمهوري اسلامي براي پيشبرد اهداف خود نوشته است: «حدود دو هفته پيش، يکي از عوامل حزب بعث عراق در قريه سليمانيه‌بک واقع در شمال عراق، سران حزب دمکرات و حزب کومه‌له و گروهک منافقين را دعوت و به آنها اعلام نموده که هرچه سريع‌تر نيروهاي خود را جهت کمک به ارتش بعثي آماده و سازماندهي نموده و به اجراي کمين در محورهاي عملياتي مريوان مشغول کنند، در غير اين صورت، عراق کمک‌هاي خود را به آنها قطع خواهد نمود. ضمناً اضافه نموده که در فرصت مناسب و بدون اطلاع قبلي شهرهاي ايران را مورد حمله قرار خواهد داد و لازم است که نسبت به شناسايي پايگاه‌هاي موشکي رزمندگان نيز اقدام نمايند. بر اين مبنا، حزب دمکرات به چته‌هاي خود ابلاغ نموده به خدمت وظيفه عمومي اعزام شوند تا ضمن نفوذ در مناطق نظامي و عملياتي، بتوانند به‌هنگام استفاده از مرخصي عملياتي يا به‌وسيله نامه پستي اين افراد، اخبار و اطلاعات لازم را دراختيار حزب مذکور قرار دهند.»

گزارش - 8

8. درحالي‌که ارتش عراق با تشديد فشار به کردهاي عراقي آنان را مجبور به ترک خانه و کاشانه خود مي‌کند، پيشمرگان مسلمان کرد عراقي در واکنش به اين فشارها دو مقام امنيتي حزب بعث را کشتند و در منطقه موصل تلفاتي را بر نيروهاي عراقي وارد کردند. نماينده حزب دمکرات عراق نيز درباره حمله ارتش عراق به منطقه تحت‌نفوذ بارزاني‌ها هشدار داد. واحد مرکزي خبر به نقل از منابع کرد عراقي گزارش داد: «در ادامه اقدامات ضدمردمي ارتش عراق عليه کردهاي مسلمان عراقي، محدوده 15 کيلومتري اطراف سد دوکان در استان سليمانيه از سکنه خالي شد. در اين اقدام ضدبشري رژيم بغداد، ساکنين ده‌ها دهکده کوچک آواره شدند و هزاران خانواده مجبور به کوچ اجباري شدند و کليه مايملک خود را از دست دادند. تخريب و ايجاد انواع تضييقات براي اهالي مسلمان شمالي عراق که غالباً کرد هستند از سال‌ها پيش به‌منظور سرکوبي قيام‌هاي مردمي صورت گرفته است، ليکن به‌رغم کشتارهاي هزارنفري و آواره‌ساختن ده‌هاهزارنفري اين مردم، رژيم بغداد همچنان ازجانب کردهاي مسلمان احساس خطر مي‌کند.» به گزارش رکن2 ستاد مشترک ارتش جمهوري اسلامي ايران، «روز 13/2/1365، دو نفر از مأموران امنيتي و مهره‌هاي مهم حزب بعث عراق به نام‌هاي عبدالله مصطفي در شهر سليمانيه و آرام صالح در منطقه حلبچه توسط مخالفين رژيم عراق وابسته به حزب کمونيست ترور گرديدند.» به گزارش نماينده حزب دمکرات کردستان عراق، امروز همچنين يک نارنجک دستي به‌سوي يک جيپ فرماندهي ارتش عراق در نزديک سه‌راه موصل - تلعفر پرتاب شد که براثر آن علاوه‌بر انهدام خودرو، 3 تن از نظاميان عراقي کشته شدند و یک تن مجروح شد. منبع مذکور در خبري ديگر اعلام کرد که در جلسه امروز فرماندهان جاش‌ها با مسئولان نظامي عراق در منطقه زاخو، دستور داده شد تا واحدهاي مستقر در این منطقه به مناطق تحت‌نفوذ بارزاني‌ها به‌خصوص روستاي بارزان، بره‌کاره و دشتازي (قرارگاه شاخدا) حمله کنند.

گزارش - 9

9. فرمانده کل سپاه پاسداران به‌منظور تکميل نيروي کادر يگان‌هاي رزمي،‌ فرماندهان مناطق پنجگانه سپاه پاسداران و نواحي تابعه را موظف کرد تا براي جذب پاسدار افتخاري تلاش بيشتري بکنند. در دستور فرمانده کل سپاه آمده است همه پاسداران پايگاه‌هاي سپاه بعدازظهرها با حضور فرماندهي پایگاه در قسمت پذيرش به امر تبليغات، عضويابي و انجام‌دادن مصاحبه يا تحقيقات محلي پاسداران افتخاري کمک کنند. همچنين از نيروهاي مناسب براي کمک به کادر پذيرش و از پاسداران پايگاه به‌منظور عضويابي و نیز نيروهاي موتوري برای تردد نيروهاي پذيرشي استفاده شود. محسن رضايي تأکيد کرده است: «باتوجه‌به نيازهاي يگان‌هاي رزمي و با نظر به اينکه سهميه جذب کليه نواحي مي‌بايست ظرف يک ماه آينده جذب گردد، لذا کليه فرماندهان نواحي و پايگاه‌ها موظف‌اند با تلاش و بهره‌گيري از توان نيروي انساني و امکانات پايگاه مربوطه به هر نحو ممکن اين مأموريت را انجام دهند.»

گزارش - 10

10. هم‌زمان با هفته بزرگداشت معلم، هزاران تن از نيروهاي داوطلب مردمي از شهرستان‌هاي مختلف درقالب کاروان‌هاي رزمي و تخصصي عازم جبهه‌هاي جنگ يا مراکز آموزش نظامي شدند. امروز همچنين هدایای نقدي و جنسي مردم به جبهه‌ها ارسال شد. امروز، هفتمين کاروان راهيان کربلا و سومين کاروان لبيک يا امام متشکل از نيروهاي بسيجي اعزام مجدد و داوطلب شامل کارکنان ادارات، نهادها، کارگران، معلمان و فرهنگيان و دانش‌آموزان استان همدان؛ يک گروهان نيروهاي اعزام مجدد از شهرستان تربت حيدريه و يک گروهان اعزام به آموزش؛ کارواني از نيروهاي داوطلب کارگر، فرهنگي، دانشجو، دانش‌آموز و کارمند دولت استان باختران؛ جمعي از نيروهاي بسيج شهرستان‌هاي سرخس و بندر ترکمن؛ گروه‌هايي ديگر از داوطلبان با تخصص‌هاي مختلف از شهرستان‌هاي گناباد، قوچان، بابل، نيشابور؛ اولين گروه از کارکنان فني - تخصصي واحدهاي تابعه سازمان جهانگردي و کارواني از دانشجويان پزشکي دانشگاه شهيد بهشتي براي پرداختن به فعاليت‌هاي رزمي، تخصصي و پزشکي عازم جبهه‌ها شدند. از طرف ديگر، روابط‌عمومي مجلس شوراي اسلامي اعلام کرد: اتحاديه انجمن‌هاي اسلامي شرکت توسعه کشت دانه‌هاي روغني و کارکنان شرکت صنعتي آبفر به ترتيب 2 ميليون و 10 ميليون ريال براي کمک به جبهه‌ها اهدا کرده‌اند. نماينده مردم ملاير در مجلس شوراي اسلامي نيز مبلغ 600 هزار ريال کمک نقدي اهالی منطقه حسين‌آباد شاملو و روابط‌عمومي شرکت ملي فولاد ايران يک روز حقوق به مبلغ 4,142,540 ريال را به جبهه اهدا کردند. کارکنان شرکت‌هاي تحت پوشش امور اقتصادي بنياد شهيد انقلاب اسلامي نيز علاوه‌بر چهارميليون ريال کمک نقدي، هدايايي شامل لوازم برقي، مواد شوينده، دمپايي، آبليمو، موکت، پرچم، ادويه، کلمن آب و پنکه سقفي به ارزش يک‌ميليون و چهارصدهزار ريال به جبهه‌ها ارسال کردند. همچنين همراه با نيروهاي اعزامي از استان باختران، 15 کاميون و تريلر حامل هداياي کارخانجات اين استان شامل تانکر آب، مواد خوراکي،‌ پوشاک، گوني، گالن آب، پتو و چادر صحرايي عازم جبهه‌ها شدند. علاوه‌براين، کاروان هداياي فرهنگيان و دانش‌آموزان شهرهاي اراک، ساوه، ‌خمين و بخش‌هاي فراهان و وفس از توابع شهرستان اراک تحت‌عنوان کاروان معلم امروز، به‌وسيله 20 دستگاه کاميون و کاميونت به جبهه‌هاي نبرد ارسال شد. اين کاروان که به مناسبت گراميداشت سالگرد شهادت استاد مرتضي مطهري و روز معلم ازسوي اداره کل آموزش‌وپرورش استان مرکزي تدارک و عازم جبهه‌ها شد، شامل 2 وانت تويوتا، 2 موتورسيکلت، 14 تانکر بزرگ آب،‌ يک يخچال ويتريني، 2 هزار گالن آب، 250 شاخه نبشي و آهن‌آلات، لوازم يدکي ماشين‌آلات به ارزش 100 هزار ريال، 1600 کيلو نخود و لوبيا، 200 شيشه آبليمو، 1500 عدد تايد و صابون، 13 هزار کيلو آرد و نان، ‌يک هزار قوطي کمپوت و کنسرو، 3 هزار عدد بالش و 50 عدد چراغ والور مي‌باشد.

گزارش - 11

11. نخست‌وزير در گردهمایی سراسري مسئولان کميته‌هاي تبليغات جنگ بر اهميت و تأثيرگذاري تبليغات و لزوم بهره‌گيري از روش‌هاي نوين تبليغاتي در جنگ تأکيد کرد و براي دستیابی به پيروزي، خوداتکايي و صرفه‌جويي را ضروري خواند. ميرحسين موسوي نخست‌وزير، صبح امروز، در اين گردهمایی درباره وظايف ستادي تبليغات جنگ گفت که در ذهن برادران نبايد فقط تدارک جبهه‌ها مطرح باشد چون مسائل مختلف جامعه همواره بر يکديگر و مسائل جبهه‌ها و پشت جبهه در روند جنگ تأثير مي‌گذارند و به همين دليل حضور افرادي با ديد همه‌جانبه در اين ستادها اهميت خاصي دارد. نخست‌وزير روش‌هاي تبليغاتي رسانه‌هاي داخلي را در مقايسه با روش‌هاي تبليغاتي غرب مطلوب ندانست و افزود: ما درحال‌حاضر براي مقابله با شيوه‌هاي تبليغي و فرهنگي دشمنان در ابتداي کار هستيم. وي با تأکيد بر اينکه بايد از قدرت روحانيت، مساجد، منابر و مناسبت‌هاي مذهبي براي نگه‌داشتن مردم در صحنه انقلاب کمال استفاده بشود، بهره‌گيري از وسايل نوين ارتباطي به بهترين شيوه را ضروري خواند. موسوي اظهار کرد: تبلیغات رژيم عراق در موضوع‌هاي اقتصادي، سياسي و جنگي بسيار فراتر از ما است و هرچند تبليغات عراق در مقايسه با تبليغات رسانه‌هاي غربي عليه انقلاب اندک است، آن چيزي که ملت ما را براي نيل به اهدافش مصم‌تر و راسخ‌تر مي‌کند اعتقاد و ايمان مذهبي به ادامه راهشان است. وي گفت درحالي‌که دشمنان ما کمترين موفقيت خود را بزرگ جلوه مي‌دهند، متأسفانه ما هنوز نتوانسته‌ايم موفقيت‌هاي خود را آن‌طور که بايد مطرح کنيم. نخست‌وزير با بيان اينکه بعد از انقلاب سختي‌هاي بسياري ديده‌ايم، اين مشکلات را سبب قدرتمندشدن جمهوري اسلامي و ایجاد انگيزه براي مقابله با کاهش قيمت نفت دانست و خاطرنشان کرد: دولت براي صرفه‌جويي 60 تا 65 ميليارد تومان برنامه‌ريزي کرده است. وي کمک‌هاي مردمي را از جنبه‌هاي مادي و معنوي باارزش خواند و عمده‌ترين اثر آن را انسجام و اتحاد بیشتر مردم و تبليغ صرفه‌جويي در سطح ملي برشمرد. موسوي با اشاره به منابع محدود کشور و تأکيد بر ضرورت تداوم جنگ تا پيروزي نهايي، گفت: «ازآنجايي‌که کشور ما در طول اين سال‌ها بر روي پاي خود ايستاده است و ازنظر اقتصادي از هيچ‌جا کمک دريافت نمي‌کند، لذا تبليغ فرهنگ "مصرف کمتر" و "توليد بيشتر" و صرفه‌جويي در تمامي زمينه‌ها از اهميت خاصي برخوردار است و بايد همه بخش‌ها در اين جهاد مقدس که تداوم جنگ با تکيه بر منابع اقتصادي خودمان است،‌ شرکت فعال داشته باشند.» وي افزود: «مردم ما هر چقدر بيشتر صرفه‌جويي کنند ما قادر خواهيم بود امکانات و نيازمندي‌هاي جبهه را بيشتر تأمين کنيم.»

گزارش - 12

12. نخست‌وزير جمهوري اسلامي ايران در گفت‌وگو با ماهنامه عربيا به سؤالات خبرنگار اين نشريه درباره تأثير کاهش بهاي نفت بر اقتصاد ايران، مفهوم صدور انقلاب، حدود فعاليت مخالفان و موضع ايران در جنگ تحميلي پاسخ گفت. خبرنگار عربيا در پایان این مصاحبه یادآور شد مردم ايران روحيه‌ای فاتحانه در جنگ دارند و رهبري ايران معتقد به ادامه جنگ تا پيروزي نهايي است. روزنامه اطلاعات در شماره امروز خود خلاصه‌ای از این گفت‌وگو را به نقل از خبرگزاري جمهوري اسلامي در لندن چنين درج کرده است: «ماهنامه انگليسي‌زبان عربيا چاپ لندن در شماره ماه مه خود مصاحبه اخير خبرنگارش با مهندس موسوي نخست‌وزير را منتشر کرده است. وي به خبرنگار عربيا درزمينه بحران بين‌المللي بهاي نفت گفت: ما بر اين باوريم که بر مشکل کاهش بهاي نفت فائق خواهيم آمد، زيرا اقتصاد ما بر برنامه‌ريزي استوار است. حتي اگر قيمت نفت از حد فعلي نيز پايين‌تر رود، ما از آن به‌عنوان اهرمي براي دستيابي به خودکفايي و استقلال اقتصادي استفاده خواهيم کرد. آقاي موسوي اضافه کرد: همان‌طور که مي‌بينيد ما به هيچ دولت خارجي بدهي نداريم و در آينده نيز با اينکه بهاي نفت نصف شده است، از آنها قرض نخواهيم کرد. نخست‌وزير در پاسخ به اين سؤال خبرنگار عربيا که چرا جمهوري اسلامي مشتاق صدور انقلاب است، گفت: درحال‌حاضر 40 ايستگاه راديويي خارجي براي صادرکردن فرهنگ و اعتقادات خودشان عليه جمهوري اسلامي ايران فعاليت مي‌کنند و هيچ‌کس دراين‌مورد که چرا امريکا مي‌خواهد فرهنگش را به کشور ما صادر کند چيزي نمي‌گويد، اما وقتي ما راجع به اسلام و نياز بازگشت مسلمانان به اسلام سخن مي‌گوييم آنها مي‌گويند ما مي‌خواهيم انقلابمان را صادر کنيم. اگر معناي صدور انقلاب اين است که مي‌خواهيم به مسلمانان پيام دهيم که عزت آنان منوط به بازگشت به اسلام است، در اين صورت ما قبول داريم که انقلاب را صادر مي‌کنيم، اما اگر معناي آن دخالت در امور داخلي و تحريک و صدور اسلحه به کشورهاي ديگر باشد ما اين مطلب را رد مي‌کنيم. نخست‌وزير ايران سپس درمورد فعاليت مخالفين مي‌گويد: تاحدي‌که مخالفين قصد سرنگوني جمهوري اسلامي را نداشته باشند به آنها اجازه فعاليت خواهيم داد، اما نسبت به گروه‌هايي که ازسوي امريکا و شوروي حمايت مي‌شوند،‌ کوچک‌ترين ترحمي نشان نخواهيم داد. مهندس موسوي در پاسخ به سؤال خبرنگار عربيا که از موضع ايران در جنگ تحميلي پرسيد، گفت: ‌متجاوز بايد محکوم شود. ما معتقديم جنگ بر سر يک اصل بنيادي است و گرچه خود را براي يک مقاومت بیست‌ساله آماده کرده‌ايم، اما باتوجه‌به شرايط فعلي در داخل عراق و روحيه بسيار متزلزل سربازان عراقي و پيروزي‌هاي اخير رزمندگان اسلام، ما معتقديم جنگ در زماني نه‌چندان دور با پيروزي نهايي مدافعان انقلاب اسلامي خاتمه خواهد يافت. خبرنگار عربيا که به‌تازگي به ايران سفر کرده است،‌ طي مقاله‌ای همراه با اين مصاحبه نوشته است: مردم ايران احتمالاً به‌خاطر پيشروي نظامي اين کشور در منطقه فاو روحيه فاتحانه دارند. اين اعتقاد که در جنگ با عراق مي‌توان به پيروزي رسيد، در سطح وسيعي وجود دارد. تقريباً در همه روستاها و شهرها مردم به‌منظور ثبت‌نام براي شرکت در جبهه‌ها در اطراف مراکز سپاه پاسداران تجمع کرده‌اند. گزارشگر عربيا مي‌افزايد: رهبري و مردم ايران به اينکه جنگ مي‌تواند به‌زودي به پايان رسد اعتقاد راسخ دارند. ريشه اين اعتقاد در اينجا است که اولاً در داخل ايران تماس نزديکي بين مردم و دولت وجود دارد و ثانياً ايراني‌ها احساس مي‌کنند جهان به‌طورکلي و کشورهاي مسلمان به‌طور اخص درحال پايان‌دادن به کمک‌هايشان به رژيم صدام حسين هستند و بالاخره رهبري ايران معتقد است که اکنون که يک نهضت مقاومت خوبي در داخل عراق وجود دارد، بايد به نبرد تا پيروزي نهايي ادامه داد.»

گزارش - 13

13. ستاد هماهنگي انجمن‌هاي اسلامي وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتي در نامه‌ای به حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني مشارکت و همکاري خود را در مبارزه عليه توطئه کاهش قيمت نفت اعلام کرد. در اين بيانيه آمده است: امت اسلامي ايران اجازه نخواهد داد که استکبار جهاني با کمک مرتجعان منطقه از سلاح نفت علیه آنان استفاده کنند. اين ستاد به امريکا و ايادي‌اش خاطرنشان کرد که اگر مايل‌اند قدرت و توان اقتصادي و نظامي ملت ايثارگر ايران را دوباره تجربه کنند، نيروهاي نظامي و سرمايه‌هاي اقتصادي آنها در خاک خودشان و تمام جهان محو و نابود خواهد شد. ستاد مذکور در پايان اعلام کرده است که براي حمايت از دولت و مشارکت در مبارزه عليه کاهش قيمت نفت ضمن صرفه‌جويي در مصرف، هفته‌ای 2 روز را روزه گرفته و از يک روز تا 5 روز حقوق خود را به‌ حساب دولت واريز خواهند کرد.

گزارش - 14

14. همکاري‌هاي نظامي يوگسلاوي با عراق در زمينه‌هاي مختلف ازجمله توليد سلاح‌هاي شيميايي و آموزش نيروهاي عراقي گسترش يافته است. يک منبع موثق اطلاعاتي امروز، گزارشي را دراين‌خصوص براي فرمانده کل سپاه ارسال کرد که در بخشي از آن آمده است: «1. هيئتي هفت‌نفره به سرپرستي محمدحسين شريف افسر ارتش عراق، از تاريخ 30/6/1364 تا 30/8/1364، در کارخانه شهر ويتز (100 کيلومتري شمال‌غرب مرکز جمهوري بوسني و هرزه‌گوين) بخش سلاح‌هاي شيميايي آموزش ديده‌اند. کارخانه مزبور به ظاهر کارخانه چرم‌سازي است، ولي درواقع کارخانه توليد وسايل نظامي از قبيل توپ و گلوله و مهمات و داراي بخش مربوط به سلاح‌هاي شيميايي است. 2. کارخانه ديگري نيز در شهر چاچک مي‌باشد که انواع توپ و موشک و مهمات توليد مي‌کند. احمد کاظمي مهندس شيمي از ارتش عراق، از تاريخ 30/7/1364 تا 30/9/1364، در آن آموزش ديده است. 3. عراق از يوگسلاوي هواپيما و تانک خريداري نمي‌کند، اما انواع اسلحه‌هاي سبک، مهمات و توپ‌هاي متوسط و ضدموشک از اين کشور مي‌خرد.» در ادامه اين گزارش به ديدار یک هيئت عراقي با رئيس يکي از کارخانجات توليد سلاح شيميايي اشاره شده است: «مجموعه همکاري‌هاي دو کشور از مرکزي در بلگراد در ساختماني هفت‌طبقه هدايت مي‌شود. اين ساختمان صورت غيرنظامي دارد، ولي نظامي است. در طبقه ششم آن دايره خاصي جهت ايجاد همکاري‌هاي لازم بين عراق و کارخانجات يوگسلاوي وجود دارد. محمدحسين شريف در اين ساختمان با رئيس توليدات شيميايي جمهوري مقدونيه (شهر اسکوپيه) ديدار نموده است. در اين ملاقات ژنرال کاتالک رئيس توليدات شيميايي، کليه اطلاعات لازم درمورد توليد سلاح‌هاي شيميايي به‌خصوص معادلات شيميايي مدرن را به شريف داده است. شريف گفته است برخي از اين معادلات شيميايي را ما نداريم، در مراجعت به عراق آنها را به مسئول گزارش خواهم نمود. در اين ملاقات شريف گفته است ما قراردادهايي بين عراق و فرانسه و عراق و امريکا درمورد سلاح‌هاي شيميايي داريم، ولي به شما نيز نياز داريم. ژنرال کاتالک، نقشه‌هايي نيز به شريف داده است. شريف بعد از ديدار به همراه خود گفته است که ما از مدتي قبل روابطمان با يوگسلاوي سرد شده بود، ولي دومرتبه همکاري‌هاي گرمي را آغاز نموده‌ايم.»

گزارش - 15

15. سودان شرايط ايران را براي آزادکردن اسيران سوداني نپذيرفت و مذاکره دراين‌باره را متوقف کرد. عثمان عبدالله وزير دفاع سودان که کشورش درگير جنگ‌هاي داخلی است در گفت‌وگو با روزنامه الخليج (چاپ شارجه) با ابراز خرسندي از کمک‌های تسلیحاتی کشورهاي عربستان سعودي، ليبي، عراق،‌ سوريه، ‌اردن، مصر و يمن‌جنوبي براي سرکوب مخالفان، درباره مذاکره با ايران براي آزادي مزدوران سوداني که در جبهه‌هاي عراق عليه ايران مي‌جنگيدند و به اسارت نیروهای ايراني درآمدند، گفت: «مذاکره با ايران براي آزادي 41 رزمنده اسير سوداني در جنگ خليج [فارس] به‌دليل پافشاري ايران بر تعدادي از شرايط سياسي قطع شده است***** و من به سفير ايران در خارطوم گفتم که ترجيح مي‌دهم اين افراد با برادران عراقي خود در اسارت باقي بمانند تا اينکه تحت‌شرايطي آنها را آزاد کنيم.»

گزارش - 16

16. درحالي‌که يک بانک هندي به‌دليل بدهي‌هاي عراق، سرمايه‌گذاري در اين کشور را به‌حال تعليق درآورد، شرکت‌هاي امريکايي با سفر به بغداد درصدد توسعه همکاري با عراق هستند. براساس گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن، بانک صادرات و واردات هند، به‌دليل بدهي‌هاي عراق، صدور مجوز براي شروع کارهاي جديد ساختماني را متوقف ساخته است. به نوشته مجله ميدل ايست اکونوميک دايجست، گرچه هند از فاش‌کردن ميزان بدهي‌هاي عراق خودداري کرده، ولي ناظران مبلغ آن را حدود 600 ميليون دلار تا دسامبر 1985 (آذر 1364) ذکر کرده‌اند. از سوي ديگر به گزارش رويتر، يک هيئت اقتصادي امريکايي که نمايندگاني از شرکت‌هاي کاترپيلار، هليکوپترسازي بل، کالتکس، وستينگ هاوس و کلوگ در آن عضويت دارند با سفر به عراق درباره زمينه‌هاي همکاري اقتصادي و تجاري با مقامات عراقي مذاکره کردند.

گزارش - 17

17. با گذشت 48 ساعت از حمله به نفتکش عربستان سعودي در خليج‌فارس، مطبوعات امارات و کويت، ايران را عامل اصلي این حمله معرفی کردند. خبرگزاري جمهوري اسلامي دراین‌باره گزارش داد: کارکنان مجروح نفتکش السفينه متعلق به عربستان سعودي که 2 روز قبل (11/2/1365) در خليج‌فارس هدف حمله يک هواپيماي ناشناس قرار گرفته و آسيب فراواني ديده بود روز گذشته، از بيمارستان مرخص شدند. برخي روزنامه‌هاي اماراتي ايران را مسبب اصلي این حادثه دانسته و نوشتند اين حمله به‌وسیله جنگنده‌هاي ايراني در دو مرتبه، پي‌درپي صورت گرفته است. مطبوعات کويت نيز ايران را مسئول حمله به نفتکش السفينه معرفي کردند و نوشتند اين کشتي که هدف حمله هواپيماهاي ايراني قرار گرفت، در 75 مايلي سواحل ابوظبي با شليک 2 موشک به آتش کشيده شد.

گزارش - 18

18. نيروهاي نظامي و امنيتي کويت از جزيره بوبيان حوادث جنگ ايران و عراق را با جديت رصد مي‌کنند. معاونت اطلاعات ستاد مرکزي سپاه پاسداران با ارسال ترجمه تعدادي از پيام‌هاي سري که پايگاه دريايي کويت و اسناد ديگري که از ستاد تبليغات جنگ دريافت کرده است، قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) را از فعاليت نظاميان کويت آگاه کرد. برخی نکات مطرح‌شده در پيام‌هاي ارسالی نيروهاي نظامي کويت براي سران اين کشور بدین شرح است: o اجراي آتش سنگين توپخانه و فعاليت هوايي عراق در فاو در تمام شب گذشته و اوايل صبح امروز. o شش هزار سرباز عراقي موسوم به "نيروهاي عقاب بزرگ" با تجهيزات و تسليحات خيلي مدرن و با لباس‌هاي جديد ضد شيميايي آماده مقابله با سربازان ايراني در فاو مي‌باشند. آنها منتظر دستور رئيس‌جمهور عراق هستند. وي قول داده است که اگر پيروز شوند به آنها ارتقای درجه مي‌دهد. o ايراني‌ها از ماه گذشته هنوز در منطقه فاو مي‌باشند و توانايي پشتيباني و آوردن سربازهاي بيشتر را به منطقه دارند و بسيار قوي هستند. o هنوز عراق منطقه فاو را بمباران مي‌کند و فعاليت‌هاي هوايي در شرق بوبيان از هر دو طرف ادامه دارد. o عراق موشک‌هاي دوربرد زمين‌به‌زمين از ام‌الجزيره به منطقه نامعلوم پرتاب مي‌کند. o ايران تقاضاي خريد 500 دستگاه Diving Suit از آلمان‌غربي کرده است. o ايران Divers (تجهیزات غواصی) امکان استفاده آن عليه بنادر و تأسيسات نفت کشورهاي حوزه خليج‌‌فارس مي‌باشد. در ادامه اين گزارش نيز درباره حملات هوايي عراق و اقدامات رزمندگان ايران چنين آمده است: o جنگنده‌هاي بمب‌افکن و بالگردها به منطقه فاو حمله کردند. o بمباران سنگين به‌طرف سربازان ايراني در منطقه فاو انجام شد. o سربازان ايراني موشک هاک و توپخانه ضدهوايي را از ميان شط‌العرب با استفاده از پل‌هاي چوبي جابه‌جا کردند. o سربازان ايراني خط ساحلي شط‌العرب را شکستند و براي جلوگيري از آمدن سربازان عراقي به‌طرف آنها، در آنجا آب انداختند. در بخشي از پيام‌هاي پايگاه دريايي کويت نیز اضافه شده است: o تعداد بسياري از سربازان ايران به‌وسيله عراقي‌ها کشته شدند. o 8500 ايراني به‌وسيله بمب‌هاي شيميايي مجروح شدند که 340 نفر براي درمان به اروپا فرستاده شدند. o 44000 ايراني آماده مي‌باشند. o ايران آماده حمله به منطقه الهويزه مي‌باشد. o به‌نظر مي‌رسد حمله به هويزه قبل از تسخير فاو توسط عراق شروع شود.

گزارش - 19

19. برخي مقامات نفتي و محافل اقتصادي پيش‌بيني کردند که بحران انرژي و کاهش قيمت نفت تشديد خواهد شد. وزير نفت عربستان از پايين‌بودن قيمت نفت ابراز خوشحالي کرد. معاون نخست‌وزیر عراق پيش‌بيني کرد که بهاي نفت افزايش خواهد يافت. گابن نيز از عربستان به‌دليل افزايش توليد نفت انتقاد کرد. وزير نفت عربستان سعودي گفت که بحران انرژي سخت‌تري را نسبت به بحران دهه 1970 پيش‌بيني مي‌کند. زکي يماني در ژنو اظهار کرد: «علي‌رغم تأثير سودجويانه کاهش قيمت‌هاي نفت، اين قيمت‌ها بايستي قاعدتاً تنها براي مدتي کوتاه پايين بمانند.» وي افزود: «چنانچه قيمت‌ها براي 5 سال پايين باقي بماند باعث خوشحالي من است، ليکن پس از 2 يا 3 سال کاهش، قيمت‌ها به‌شدت افزايش خواهند يافت.» وي گفت: «ضمن آنکه کمپاني‌ها به يک بهاي نفت باثباتي براي برنامه‌ريزي‌هاي آتي خود نياز دارند، افزايش سريع قيمت‌ها به نفع اقتصاد جهان نخواهد بود.» يماني افزود: «عربستان با امريکا دوست است و درصدد جلوگيري از بروز فاجعه‌ مي‌باشد. عربستان منافع سياسي و مالي بسيار مشترکي با امريکا دارد.» به گزارش خبرگزاري کويت، براساس گزارش سازمان مالي «کلين وورت گريوين» در لندن، ممکن است قيمت‌هاي نفت خام تا ماه مه (ارديبهشت) يا ژوئن (مرداد) سال جاري به پایين‌تر از ده دلار برسد. در اين گزارش آمده است: «احتمال نمي‌رود 13 کشور عضو سازمان اوپک که درحال‌حاضر حدود 7/17 ميليون بشکه نفت در روز توليد مي‌کنند، اين مقدار توليد را به‌طور شايسته‌ای حفظ کنند.» اما خبرگزاري اوپک در بولتن روز سه‌شنبه (9/2/1365) خود به نقل از طه یاسین رمضان معاون اول نخست‌وزير عراق، نوشته است که بهاي نفت در بازارهاي جهاني افزايش خواهد يافت و احتمالاً از مرز قيمت‌هاي سال 1979 نيز خواهد گذشت. رمضان در مصاحبه‌ای با روزنامه السياسه (چاپ کويت) گفته است که عراق و ساير اعضاي سازمان اوپک خود را با آثار ناخوشايند سقوط قيمت‌ها تطبيق داده‌اند، اما وي هشدار داد که کشورهاي صنعتي جهان که مدعي‌اند به‌علت کاهش بهاي نفت ميلياردها دلار صرفه‌جويي کرده‌اند سخت لطمه خواهند خورد. از سوي ديگر، نمايندگي جمهوري اسلامي ايران در گابن گزارش داد: «معاون دوم نخست‌وزير و وزير نفت و انرژي گابن که به‌تازگي از اجلاس ژنو مراجعت نموده، ضمن انتقاد صريح از عربستان سعودي که با توليد زياد باعث اشباع بازار و درنتيجه افت قيمت شده، از موضع سه کشور ايران، ليبي، الجزاير داير بر تعيين سقف توليد اوپک به ميزان 5/14 ميليون بشکه در روز حمايت نموده و گفته است که تنها راه بازگرداندن قيمت نفت به سطح قبلي‌اش همين موضع مي‌باشد.»

گزارش - 20

20. درحالي‌که راديو بي‌بي‌سي،‌ ايران را با روحيه‌تر و مصمم‌تر به ادامه جنگ و پيشروي در جنوب عراق اعلام کرده و انسجام مردم براي حضور در جبهه‌ها را خطر جدي براي رژیم عراق برشمرده است، مجله تايم روحیه جنگی سربازان عراقي را ضعیف و شکست عراق را پرهزينه دانست. سازمان سيا نيز حکومت عراق را در معرض اضمحلال خواند. راديو بي‌بي‌سي در بخش انگليسي امروز خود در گزارشی تحليلي از جنگ ايران و عراق با اشاره به دستاوردهاي پيروزي ايران بر عراق به‌ويژه پيشروي رزمندگان در منطقه فاو و نيز آمادگي ايران براي اجراي عملياتي ديگر گفت: «اينک پس از پنج سال و نيم جنگ، هنوز طرفين آماده پذيرش شرايط يکديگر نيستند. ايران خواستار برکناري صدام حسين است و عراق اظهار مي‌دارد باآنکه هيچ ادعاي ارضي نسبت به ايران ندارد حاضر به پذيرش شرايط اين کشور نيست. به‌ نظر مي‌رسد ايران درپي کسب پيروزي نظامي در مقابل عراق است. نيروهاي اين کشور در جنوب عراق پيشروي‌هاي قابل‌ملاحظه‌اي کرده‌اند و علي‌رغم نگراني اکثر کشورهاي حوزه خليج‌‌فارس در شبه‌جزيره فاو همچنان به پيشروي خود ادامه مي‌دهند. آيت‌الله خميني در يک سخنراني مهم که در 24 ماه مارس (5 اسفند 1364)، ايراد کرد از تمام مردم خواست به جبهه بروند و عليه عراق بجنگند. اين فرمان، دولت ايران را ملزم مي‌سازد که به يک حمله بزرگ نهايي عليه عراق دست بزند. دولت اينک از تمام مردان، زنان، نمايندگان پارلمان و خلاصه تمام اقشار مردم خواسته است تحت آموزش‌هاي نظامي قرار گيرند. اين تعداد مردم بر قشون ايران - که هم‌اکنون هم تعداد آن در جبهه‌ها بسيار زياد است - خواهد افزود. اين حمله نظامي - که شواهد زيادي دال بر آغاز آن وجود دارد - مي‌تواند خطرات جدي را متوجه رژيم صدام حسين نمايد. صدام حسين انتظار دارد کشورهاي حوزه خليج [فارس] به او کمک کنند. اين کشورها تاکنون کمک فراوان به عراق کرده‌اند، ولي امسال در وضع مالي آنها اشکالاتي ايجاد شده است. بنابراين امکان دارد در سال جاري که صدام حسين بيش از هروقت ديگري به کمک آنها نياز دارد، اين کمک‌ها به‌طور کامل امکان‌پذير نباشد.» از سوي ديگر، مجله امريکايي تايم به نقل از يک ديپلمات غربي نوشته است: «ما قبلاً مي‌پرسيديم عراقي‌ها تا کي مي‌توانند اين پيروزي‌هاي پرهزينه را تحمل کنند، اما امروز نگرانيم که آنها تا چه موقع مي‌توانند اين شکست‌هاي پرهزينه را متحمل شوند.» تايم همچنين از قول يک ناظر غربي افزوده است: «عراقي‌ها همه چيز دارند جز روحيه. ايراني‌ها نترس هستند و از آتش دشمن هراس به خود راه نمي‌دهند. آنها به‌وضوح تعليم‌ديده‌تر از سربازان عراقي‌اند.» تايم همچنين با اشاره به کمک‌هاي عربستان و کويت به عراق افزوده است که این دو کشور حاضر نيستند خطر شکست صدام را بپذيرند. يک مقام وزارت امور ‌خارجه امريکا نيز در مصاحبه با روزنامه سوئدي تمپوس گفت: سازمان اطلاعات امريکا (سيا) عقيده دارد رژيم عراق در معرض يک اضمحلال قريب‌الوقوع قرار دارد. وي افزود: من تصور مي‌کنم ابعاد پيروزي‌هاي ايران براي منافع امريکا در منطقه غرب آسیا فاجعه‌بار خواهد بود و اگر ايران موفق به استقرار حکومت دلخواهش در عراق گردد، موازنه قدرت در خليج‌فارس کاملاً دگرگون خواهد شد.

گزارش - 21

21. نشريه ميدل ايست تايمز (چاپ قبرس)، عقيده برخي تحليل‌گران را مبني‌بر اينکه برکناري صدام حسين يا بازنشستگي اجباري وي کليد خاتمه جنگ عراق با ايران است، رد کرد. اين نشريه‌ در مقاله‌ای با عنوان "حدس اشتباه درباره عراق" نوشته است: «عقب‌نشيني مهم نظامي عراق طي دو ماه گذشته از فاو موجب شده تا مطبوعات امريکا اظهارنظرهاي گسترده‌ای درباره بازنشستگي اجباري پرزيدنت صدام حسين (چه با ترور و چه با ديگر روش‌هاي غيرعمد) نمايند و حتي درباره احتمال سقوط حزب بعث که از سال 1968 تاکنون بر عراق حکومت کرده است، سخن برانند. ناظران تأکيد مي‌کنند که برکناري صدام حسين کليد خاتمه جنگ عراق با ايران است که بيش از پنج سال به‌طول انجاميده است. ناظران معتقدند که بدون وجود صدام حسين، مردم عراق خواهان برقراري صلح با ايران خواهند شد و شاخه‌هاي نظامي عراق نيز حتي ممکن است براي رسيدن به اين هدف اقدام به کودتا نمايند.» مفسر ميدل ايست تايمز با بيان اينکه اين پيش‌بيني نمونه درک‌نکردن سياست‌هاي عراق و امکانات سياسي رژيم بعث مي‌باشد، افزوده است: «اگر قرار باشد براي صدام حسين اتفاقي بيفتد شايد جانشين‌شدن يک رئيس‌جمهور و دولت جديدي که حتي نگرشي خصمانه‌تر نسبت به جنگ دارد، امري عادي باشد. به‌احتمال زياد جانشين صدام حسين، معاون اول نخست‌وزير عراق طه ياسين رمضان - که دومين مرد قدرتمند عراق محسوب مي‌شود - مي‌باشد. صدام حسين و او تنها بازماندگان کادر سياسي هستند که انقلاب 1968 را رهبري کردند و موجب به‌قدرت‌رسيدن حزب بعث شدند. رمضان فرمانده ارتش 250 هزار نفري خلق از زمان تشکيل آن در سال 1970 تاکنون بوده است و بر بيشتر امور داخلي کشور از سال 1979 کنترل دارد.» اين نشريه به نقل از کريستين هلمز، کارشناس مؤسسه بروکينگز، نوشته است: «ما بايد هنگام صحبت درباره تشکيل و سقوط دولت‌ها در عراق بسيار احتياط کنيم. حزب بعث با يک برنامه گسترده سياسي، سيستم بازرسي و توازن ميان نظاميان و غيرنظاميان و سيستم اداري براي انتقال قدرت کاملاً سازماندهي شده است.» ميدل ايست تايمز نوشته است: «به گفته منابع آگاه، فشاري دوجانبه ازسوي شوراي فرماندهي انقلاب و ارتش به صدام حسين وارد مي‌شود تا اقدام قاطع‌تري اتخاذ کند، به‌خصوص در شبه‌جزيره فاو تمامي قدرت هوايي عراق را به کار گيرد. تعداد تلفات خفت‌بار عراق در اين منطقه باتلاقي که حدود 20 هزار نفر برآورد شده، حتي موجب شده تا رسانه‌هاي غرب خلبانان عراقي را بزدل و ترسو توصيف کنند؛ چراکه حاضر نيستند در سطح خيلي پايين يا بسيار نزديک به منطقه عملياتي پرواز کنند.» اين نشريه همچنين درباره نگراني‌هاي صدام حسين آورده است: «به گمان بعضي کارشناسان ترديد صدام حسين در واردشدن به يک جنگ تمام‌عيار بر اين ترس استوار است که يک ايران تحقيرشده، حتي بدون آيت‌الله روح‌الله خميني، مايل نخواهد بود تا با عراق به مذاکره براي صلح بنشيند. صدام حسين همچنين ممکن است از آن بيم داشته باشد که يک اقدام گستاخانه موجب عکس‌العمل شديد ايران بشود همان‌گونه که در سال 1980 وي به ايران اعلام جنگ کرد، اما تقريباً در سال 1982 در جنگ شکست خورد.» نويسنده مقاله در پايان، حکومت صدام را تحسين کرده و یادآور شده است: «باتوجه‌به آنکه عراق تحت‌فشار است و بيش از ايران در معرض شکست قرار دارد، مع‌هذا آمادگي‌اش جهت شدت‌بخشيدن به جنگ، آن‌هم بدون درنظرگرفتن هزينه و وسايل آن، قابل‌تحسين است.»

گزارش - 22

22. درحالي‌که نمايندگان مجلس کويت قرار است براي خاتمه جنگ تلاش کنند، سفير سابق کويت در مراکش، مأموريت اصلي شوراي همکاري خلیج‌فارس را مقابله با ايران اعلام کرد. به نوشته روزنامه الخليج (چاپ امارات)، بنا به تصميم مجلس کويت پنج هيئت 8 نفري در تعطيلات تابستاني این مجلس به 19 کشور آسيايي و افريقايي سفر خواهند کرد تا حمايت اين کشورها را براي خاتمه‌دادن به جنگ ايران و عراق جلب کنند. از سوي ديگر، سفير سابق کويت در مراکش در مقاله‌ای در روزنامه کويتي الانبا نوشته است: «شوراي همکاري، يک پيمان عربي است که مأموريت دارد از منطقه خليج‌ [فارس] دربرابر ايران حمايت کند. ... سلاح اعراب در منطقه خليج‌ [فارس] تنها يک مأموريت دارد و آن‌هم مقابله با ايران در درجه اول است.» وي با تأکيد بر اينکه مشکلات مرزي ميان کشورهاي عربي (بحرين و قطر) نبايد ازطريق زور حل شود، افزوده است: «اگر ما در منطقه خليج [فارس] مي‌خواهيم تکان بخوريم بايد ابتدا جزاير اعراب در خليج [فارس] را آزاد کنيم و سپس با دل‌ها و بازوان خود به کمک عراق بشتابيم.» وي هشدار داد که اختلافات ميان اعراب نبايد به‌ جایی برسد که آنان پس از خرابي بصره و ازدست‌رفتن عراق از خواب بيدار شوند. همچنين در سفر اخير تورگوت اوزال نخست‌وزير ترکيه به کویت، مقامات کویتی از وي خواستند که از برقراری روابط حسنه با ایران بپرهیزد و نفت خود را نيز از کشورهای عربی تأمین کند، لیکن اوزال بر موضع بی‌طرفی در جنگ ایران و عراق تأکید کرده است.

منابع و مآخذ روزشمار 1365/02/13