1365.02.19
روزشمار جنگ سال 1365 1365.02.19 | |
---|---|
نامهای دیگر | نوزده اردیبهشت |
تاریخ شمسی | 1365.02.19 |
تاریخ میلادی | 9 مه 1986 |
تاریخ قمری | 29 شعبان 1406 |
گزارش - 1
1. ارتش عراق بامداد امروز، با هجوم به منطقه پيچانگيزه، مواضع نیروهای خودی در اين منطقه را اشغال كرد. در مقابله با اين هجوم، نيروهاي كمكي سپاه پاسداران وارد عمل شدند، دشمن را متوقف و بخشي از منطقه اشغالي را آزاد كردند. ارتش عراق در ادامه سلسله حملات خود به مناطق دفاعي جمهوري اسلامي* و درپي تظاهر به تك در منطقه فكه در روز گذشته و نيز تشديد آتش توپخانه از اوايل ديشب، ساعت 4:30 بامداد امروز، با اجراي آتش تهيه سنگين و بهكارگيري 5 تيپ رزمي** به مواضع پدافندي ارتش جمهوري اسلامي ايران در منطقه پيچانگيزه (جنوب استان ايلام و شمالغربي استان خوزستان) حمله كرد. نيروهاي دشمن بهمنظور تصرف ارتفاعات حمرين و استقرار در ساحل غربي رودخانه دويرج تحت فرماندهي و هدايت سپاه چهارم ارتش عراق از چهار محور به خط تيپهاي 2 و 3 لشكر16 و نيز لشكر58 ارتش جمهوري اسلامي از روبهروي تپه175 و شيار بجليه و جنوب مواضع تيپ2 لشكر16 حمله كردند.*** گزارش مسئول عمليات نيروي زميني سپاه پاسداران كه پيش از حمله عراق، به دستور فرماندهي نيروي زميني سپاه براي هدايت تيپ10 سيدالشهدا(ع) و لشكر17 عليبنابيطالب(ع)**** در منطقه حضور يافته بود و نيز يادداشتهاي راوي مركز مطالعات و تحقيقات جنگ در قرارگاه مركزي سپاه پاسداران درباره حمله امروز دشمن حاكي است: تيپ3 لشكر16 ارتش كه عهدهدار پدافند از شيار بجليه تا ارتفاع 170 شرهاني بود، ساعت 5 صبح، اعلام كرد كه دشمن تك خود را شروع كرده و فشار بسياري ميآورد. سي دقيقه بعد، تيپ2 اين لشكر از حمله دشمن خبر داد. ازسويي بهدليل احتمال افزايش فشار دشمن بر تيپ2، به تيپ10 سيدالشهدا(ع) دستور داده شد به كمك اين تيپ برود، اما با اعلام شكستهشدن خط تيپ3 و تشديد فشار بر آن، گروهان تيپ10 سيدالشهدا(ع) براي كمك به تيپ3 عازم منطقه شد. در ساعت 8:15 كه اين گروهان به منطقه درگيري رسيد، خط گردان224 از تيپ3 سقوط كرده بود. بااينحال گروهان اعزامي در ساعت 9، موفق به تأمين 400 متر از شيار جاده ربوط شد. درپي تأكيد فرمانده تيپ10 سيدالشهدا(ع)، رزمندگان اين تيپ 500 متر از خط گردان 224 ارتش را آزاد كردند. در ادامه درگيري و در وضعيتي كه تعداد اندكي از نيروهاي اين گردان در منطقه باقي مانده بودند، يك گروهان ضدزره از تيپ10 سيدالشهدا(ع) با 36 آر.پي.جيزن و 7 نيروي كمكي به یاری نيروهاي پياده اين تيپ شتافتند و تا ظهر، موفق به تأمين 1200 متر از خط گردان 224 شدند.***** [۱] از سوي ديگر، با هجوم دشمن به منطقه پدافندي تيپ2 ارتش، نيروهاي گردان قدس، گردان 125 و نيروهاي ژاندارمري كه تحتامر اين تيپ بودند، عقبنشيني كردند. در ادامه پيشروي مهاجمان در منطقه تيپ2، نفربرهاي عراقي از تپهماهورها بالا آمدند و توپهاي عراقي آتش پراكندهاي اجرا كردند. در اين وضعيت برخی از فرماندهان گردانهاي تيپ2 و نیز یگان توپخانه تحت امر این تیپ، باوجود دستور اکید فرمانده تيپ2 براي مقابله با دشمن لحظاتی پس از شكستهشدن خط، بدون هماهنگي با فرمانده تيپ عقبنشيني كردند. بهدنبال شكستهشدن خط تيپ2 در همه قسمتها بجز خط گردان114، لشكر17 عليبنابيطالب(ع) سپاه مأمور پشتيباني از اين تيپ شد. اين لشكر با بهكارگيري يك گردان وارد عمل شد و ساعت 9، به خط رسيد و كانالهاي خط گردان114 را كه تحتنفوذ دشمن بود، پاكسازي و تثبيت كرد. باوجود اين موفقيت، هيچ آتشي روي نيروهاي دشمن اجرا نميشد. لذا فرمانده گردان114 كه نگران پيامدهاي پشتيبانينشدن نيروها بود از افراد خود و نيروهاي لشكر17 عليبنابيطالب(ع) خواست به عقب برگردند، اما رزمندگان لشكر17 از عقبنشيني خودداري كردند و به تثبيت خط ادامه دادند. در همين حال، درپي سقوط خط گردانهاي 125 و قدس از تيپ2 لشكر16 و محاصره نيروهاي ارتش بهوسيله دشمن، يك گروهان و يك دسته از لشكر17 عليبنابيطالب(ع) به دستور فرمانده اين لشكر به مقابله با دشمن پرداختند و موفق به شكستن محاصره و نجات نيروهاي ارتش شدند. در ادامه، گروهان ديگري از همين لشكر در نبرد با نيروهاي متجاوز آنها را به عقبنشيني واداشت و خود در خط دوم مستقر شد.[۲] سرهنگ جمالي جانشين فرمانده نيروي زميني ارتش، كه در قرارگاه مركزي سپاه پاسداران حضور داشت،****** ساعت 11:20 در تماس تلفني با سرهنگ جمشيدي فرمانده لشكر16 زرهي ارتش، وضعيت را جويا شد. سرهنگ جمشيدي اوضاع را بحراني توصيف كرد و ضمن اعلام اينكه يك گردان از لشكر17 عليبنابيطالب(ع) وارد منطقه درگيري شده است به سرهنگ جمالي تأكيد كرد كه اگر به ما نيرو و كمك فوري نرسد، دو تيپ لشكر16 از بين ميروند. درپي اين درخواست، رحيم صفوي جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه پاسداران در تماس تلفني با علي عبداللهي معاون عملياتي نيروي زميني سپاه پاسداران، به وي تأكيد كرد كه تيپ10 سيدالشهدا(ع) و لشكر17 عليبنابيطالب(ع)، هرچه نيرو در منطقه دارند براي مقابله با دشمن به كار گيرند. حدود ظهر، سرهنگ جمالي در تماس ديگر وضعيت منطقه را جويا شد. وي پس از پايان تماس گفت كه تيپ2 لشكر16 تا چمهندي عقبنشيني كرده است و هواپيماهاي دشمن نيز چندبار منطقه را بمباران كردهاند.[۳] در اين زمان، نيروهاي لشكر17 عليبنابيطالب(ع) و گردان ضدزره سپاه پاسداران و نيز سرهنگ سروري فرمانده تيپ2 لشكر16 ارتش در اطراف پل چمهندي با نيروها و تانكهاي درحال عقبنشيني لشكر16 مواجه شدند و عدهاي از نيروها و تعدادي از تانكها را بهسمت منطقه درگيري بازگرداندند.[۴] حدود ساعت 12، نيروهاي عراقي به نزديكي پل چمهندي (يكي از دو پل مهم منطقه) رسيدند. نيروهاي لشكر17 عليبنابيطالب(ع) كه روي تپهماهورهاي اطراف مستقر شده بودند، شروع به شليك موشكهاي آر.پي.جي7 بهسوي مهاجمان كرده و درپی آن تانكهايي از لشكر16 ارتش نیز به اجراي آتش پرداختند. در اين وضعيت، نيروهاي دشمن كه به مواضع محكم دفاعي دست نيافته بودند با مشاهده ايستادگي و مقابله نيروهاي بسيجي و حركت تانكها، حدود ساعت 12:30، عقبنشيني كردند. پس از آن، نيروهاي تيپ10 سيدالشهدا(ع) و لشكر17 عليبنابيطالب(ع) تا حد ممكن پيش رفتند و خط دفاعي تشكيل دادند. همچنين يك گردان باقيمانده از مجموع 4 گردان تيپ2 لشكر16 در اين خط مستقر شد.******* به اين ترتيب باهمت نیروهای خودی، پيشروي ارتش عراق در منطقه پيچانگيزه و بجليه متوقف و از دستيابي نيروهاي متجاوز به هدف مهمي چون سلسله ارتفاعات حمرين جلوگيري شد. بنا به اعلام مسئول عمليات نيروي زميني سپاه، در اين درگيريها 30 تن از نيروهاي عراقي به اسارت درآمدند.********[۵] از توقف دشمن در منطقه پدافندي لشكر16 ارتش زمان چنداني نگذشته بود كه در ساعت 13، يكي از مسئولان نيروي زميني ارتش بعد از تماس با لشكر58 از پيشروي ارتش عراق در منطقه تحتمسئوليت لشكر مذكور در شرهاني خبر داد. لشكر58 در جناح راست لشكر16 مستقر بود و مأموريت پدافند از منطقه مرزي شمالغربي شرهاني را بهعهده داشت. به نظر ميرسيد كه اين تحرك دشمن در پشتيباني از يگانهايي بود كه به منطقه لشكر16 حمله كرده بودند. فرمانده لشكر58 ارتش دو ساعت بعد، با اعلام خبر پاكسازي و تأمين خط اين لشكر يادآور شد كه باتوجهبه تجمع نيروهاي عراقي در پايين شرهاني، احتمال هجوم مجدد آنها وجود دارد.[۶]
گزارش - 2
2. با گذشت چند ساعت از عمليات در منطقه پيچانگيزه، فرماندهي كل نيروهاي مسلح عراق درباره تهاجم امروز به اين منطقه اطلاعيه نظامي شماره 2219 را منتشر كرد.******** در بخشي از اين اطلاعيه آمده است كه امروز، نيروهاي دلير ابوعبيده با برنامهريزي و نظارت عملياتي مقر سپاه چهارم به فرماندهي سرلشكر ستاد ثابت سلطان احمد، دست به حملهاي برقآسا و نابودكننده در جبههاي بهطول 10 كيلومتر زد و با نفوذ به مواضع نيروهاي ايران تا عمق 10 كيلومتر، مواضع آنان را درحدود يكصد كيلومترمربع نابود كرد. نيروهاي زرهي و پيادهنظام با پشتيباني عظيم نيروي هوايي، توپخانه و بالگردها، پيشروي كردند و توانستند هدفهايشان را كامل تصرف كنند و دشمن را در مناطق چمهندي، عينكيزه و ارتفاعات 112، 115، 117، تپه مدور و تپه مستطيل سركوب كنند و اكنون اوضاع در اين مناطق كاملاً به نفع نيروهاي ما تثبيت شد. در ادامه اطلاعيه نظامي عراق آمده است كه همزمان با پيشروي نيروهاي ابوعبيده، نيروهاي الرافدين نيز براي زمينگيركردن و سرگرمساختن نيروهاي دشمن و فرسايش نيروهاي ذخيره آن، (در منطقه شرهاني) دست به يورش زدند و توانستند دو تيپ زرهي از لشكر16 زرهي و دو تيپ زرهي از لشكر81 زرهي و يك تيپ پيادهنظام از لشكر58 و يك تيپ از پاسداران (امام) خميني و تعدادي از گردانهاي پاسداران و ژاندارمري را منهدم و خسارات سنگيني به آنها وارد كرده و تعداد بسياري از افراد دشمن ازجمله تعدادي افسر را اسير كنند. درضمن يك فروند بالگرد دشمن سرنگون شد.********[۷]
گزارش - 3
3. درپي هجوم امروز ارتش عراق به منطقه پيچانگيزه و اقدامات اوليه براي متوقفكردن دشمن، جانشين فرمانده قرارگاه خاتمالانبيا(ص) در جلسه مشترك فرماندهان نیروی زمینی سپاه و ارتش، با اعلام اولويتهاي دفاعي مناطق عملياتي، از آنان خواست با همكاري و هماهنگي بر مشكلات غلبه كنند. بهدنبال حضور سرهنگ جمالي جانشين فرمانده نيروي زميني ارتش، سرهنگ موسوي قويدل، سرهنگ محمدزاده و سرهنگ ذاكري از مسئولان نيروي زميني ارتش، در قرارگاه مركزي سپاه پاسداران در اهواز (پايگاه منتظران شهادت) و استمداد براي مقابله با هجوم دشمن در منطقه پيچانگيزه، پس از تدابير اوليه، جلسهاي با حضور نامبردگان و محسن رضايي فرمانده كل سپاه پاسداران و جانشين فرمانده قرارگاه خاتمالانبيا(ص)، علي شمخاني فرمانده نيروي زميني سپاه پاسداران، رحيم صفوي جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه پاسداران و محمد باقري مسئول اطلاعات و طرح و عمليات نيروي زميني سپاه تشكيل شد. محسن رضايي در اين جلسه ابتدا با تأكيد بر لزوم همكاري سپاه و ارتش براي حل مشكل و جلوگيري از پيشروي امروز عراق گفت: ما با يك دشمن در يك زمين روبهرو هستيم. آنچه مشخص است ميان ارتش و سپاه ناهماهنگي اطلاعاتي وجود دارد كه براي رفع آن بايد لحظهبهلحظه اخبار و اطلاعات مبادله شود. ارتش و سپاه از امكانات و مقدورات يكديگر و محل آن بيخبرند. برادران نيروي زميني سپاه و ارتش باهم بنشينند و هماهنگ كنند و از مقدورات يكديگر باخبر شوند. قرارگاههاي مشترك تشكيل شود تا همه احساس مسئوليت بكنند و لازمه اين كار اطلاع از مقدورات همديگر است. وي در ادامه، اولويت مناطق پدافندي را براي تمركز تلاشها و امكانات، چنين برشمرد: فاو، جزاير مجنون، ارتفاعات حمرين، مهران، مريوان و منطقه عملياتي والفجر2 بهسمت شمال. محسن رضايي افزود: درحالحاضر، هم آفند و هم پدافند در دستور كار ما است. در همهجا، آفند از پدافند قابلتفكيك نيست و برخي متناقض با ديگري است. وي هدف اصلي اين حملات دشمن را زمينگيركردن و ازبينبردن توان آفندي نيروهاي خودي و درنهايت جلوگيري از اجراي عمليات اصلي و گسترده جمهوري اسلامي اعلام كرد و افزود: عراق در تلاش براي ايجاد موازنه سياسي - نظامي با ايران و ممانعت از برتري جمهوري اسلامي است. جانشين فرمانده قرارگاه خاتمالانبيا(ص) در پايان اين جلسه كوتاه ضمن تأكيد بر ضرورت حفظ خونسردي و آرامش، از علي شمخاني و سرهنگ جمالي خواست با تلاش براي هماهنگي نيروي زميني سپاه و ارتش، تدبيري اساسي براي گردانهاي قدس******** ارتش و نيروهاي ژاندارمري بكنند. بلافاصله پس از جلسه مذكور، فرمانده نيروي زميني سپاه در حضور جانشين فرمانده نيروي زميني ارتش و مسئولان اين نيرو وضعيت يگانها و مناطق پدافندي تحتمسئوليت سپاه را تشريح كرد. علي شمخاني با اشاره به منطقه فاو گفت: بااينكه سه ماه از عمليات والفجر8 ميگذرد، عراق هيچكدام از نيروهايش را از اين منطقه خارج نكرده و هنوز هيچ مانعي (مين، سيمخاردار و...) جلوي خطوط خود كار نگذاشته است.********[۸]
گزارش - 4
4. باوجود فروكشكردن بحران اوليه ناشياز هجوم دشمن به منطقه پيچانگيزه و متوقفشدن پيشروي دشمن باهمت يگان كمكي سپاه پاسداران و تسلط نسبي فرماندهان خودي بر اين منطقه، هنوز تهديد دشمن بهطور كامل رفع نشده است، بر اين اساس، مسئولان نظامي بهمنظور تلاش براي مقابله با حملات مجدد ارتش عراق و برنامهريزي براي بازپسگيري منطقه اشغالي اقداماتي را بدينشرح آغاز كردند: 1. دستور فرماندهي قرارگاه خاتمالانبيا(ص) براي تقويت منطقه درگيري بدين شرح ابلاغ شد: «باتوجهبه حملات امروز دشمن، لازم است بهمنظور تقويت يگانهاي ارتشي به ترتيب لشكر17 عليبنابيطالب(ع) را در احتياط لشكر58 ذوالفقار [ارتش] و تيپ10 سيدالشهدا(ع) را ضمن تقويت با دو گردان از لشكر19 فجر و لشكر27 حضرت رسول(ص) [سپاه پاسداران] در احتياط لشكر16 زرهي قزوين [ارتش] قرار دهيد. ضمناً از باقيمانده يگانهاي زرهي سپاه در شرق اروندرود، در حد امكان منطقه فكه و پيچانگيزه و شرهاني را تقويت نماييد.»[۹] 2. رحيم صفوي و سرهنگ جمالي ساعت 13، از قرارگاه مركزي سپاه در اهواز عازم محل قرارگاه لشكر81 ارتش واقع در شرق منطقه درگيري شدند تا از نزديك در جريان وقايع امروز، قرار گرفته و تدابير دقيقتري براي مقابله با دشمن و اقدام براي بازپسگيري منطقه اشغالي اتخاذ كنند.[۱۰] 3. فرماندهي نيروي زميني سپاه پاسداران به لشكر19 فجر، لشكر7 وليعصر(عج) و لشكر27 حضرت رسول(ص) و تيپ18 الغدير دستور داد كه با انتقال گردانهاي رزمي به منطقه و توجيه نيروهاي خود ضمن شناسايي منطقه آماده مقابله با دشمن و عمليات بازپسگيري منطقه اشغالي شوند.[۱۱] 4. انجام پشتيباني تجهيزاتي و تداركاتي لشكر16 زرهي ارتش از يگانهاي كمكي سپاه پاسداران.******** [۱۲]
گزارش - 5
5. فرمانده قرارگاه خاتمالانبيا(ص) با صدور دستوري از فرماندهي نيروي زميني سپاه خواست تا خط حد يگانهاي تازهتأسيس قائم در خطوط پدافندي مرزي مشخص و بخشي از آنها براي تقويت يگانهاي پدافندي ارتش در مرز به كار گرفته شوند. پس از تلاش سپاه پاسداران و تشكيل گردانهاي پدافندي قائم، فرماندهي قرارگاه خاتمالانبيا(ص) در نامهاي به فرماندهي نيروي زميني سپاه پاسداران اعلام كرد: «بهمنظور مشخصكردن مسئوليت ثابت خط پدافندي هر يگان و پرهيز از هرگونه شتابزدگي در پاسخ به حملات اخير دشمن و نيز تقويت بهموقع يگانهاي در خط، لازم است كليه يگانهاي سازماني و گردانهاي جديدالتأسيس قائم در سراسر مرز، خطوط حد ثابت داشته باشند. ضمناً هر گردان را در تقويت يك يگان از نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران قرار دهيد، بهصورتيكه همكاري مشترك و تنگاتنگي بين آنها برقرار باشد.» گفتني است كه اين نامه را محسن رضايي ازطرف حجتالاسلام هاشمي رفسنجاني فرمانده قرارگاه خاتمالانبيا(ص)، امضا كرده است.[۱۳]
گزارش - 6
6. حملات نيروهاي عراقي به دو نقطه جزيره جنوبي و الكساره با انهدام بخشي از توان دشمن دفع شد. براثر اجراي آتش دشمن چند سنگر رزمندگان در هور منهدم شد. همچنين مواضع مختلف ارتش عراق در منطقه فاو هدف آتش توپهاي رزمندگان قرار گرفت. طبق گزارشي كه امروز به قرارگاه مركزي سپاه پاسداران رسيد، شب گذشته، دشمن در منطقه هور به سه نقطه از مواضع يگانهاي پدافندي سپاه در ضلع مركزي و ضلع غربي جزيره جنوبي و الكساره حمله كرد كه با ايستادگي و مقابله جدي نيروهاي سپاه اين تهاجم دفع و تعدادي از مهاجمان كشته يا زخمي و چند تن اسير شدند.[۱۴] فرماندهي كل نيروهاي مسلح عراق امروز، در اطلاعيه شماره 2220 خود كه به ظاهر به حملات شب گذشته در هور اشاره دارد، ادعا كرده است: «نيروهايي از سپاه ششم در بخش عملياتي شرق دجله، مناطق حضور دشمن را دربرابر خود مورد حمله قرار داده و درپي يك درگيري سريع توانستند به هدفهاي موردنظر دسترسي پيدا كنند و افراد آنها را بكشند. سپس دشمن 6 قايق حامل نفرات را براي نجاتدادن نيروهاي خود وارد عمل ساخت، ولي رزمندگان ما با آنها درگير و توانستند تمامي قايقها را منهدم و سرنشينان آنها را كشته يا غرق كنند.» در ادامه اين اطلاعيه آمده است كه ايرانيها براي دومينبار قايقهاي ديگري را وارد عمل كردند كه نيروهاي عراقي در يك درگيري قاطع تعدادي از آنها را غرق كردند و تعدادي متواري شدند.[۱۵] از سوي ديگر، به گزارش قرارگاه نصرت وزش باد شديد در شامگاه امروز، دو پاسگاه از تيپ بيتالمقدس را به وسط آبراههاي انفاق و موته برد. درپي اين حادثه دشمن آتش شديدي روي اين دو پاسگاه اجرا كرد طوريكه چند سنگر آنها از بين رفت. گفتني است بهدليل نبود وسايل لازم براي انتقال، پاسگاهها همچنان در ميان آبهاي هور شناور هستند.[۱۶] گروه توپخانه 12 خاتمالانبيا(ص) از منطقه فاو نيز گزارش داد: امروز، جادههاي تداركاتي و مواصلاتي دشمن در حدفاصل امالرصاص تا كارخانه نمك و نيز مواضع زرهي و خطوط اول و مواضع توپخانه دشمن در اين منطقه، هدف آتشبارهاي خودي قرار گرفت.[۱۷]
گزارش - 7
7. ارتش عراق با ايجاد تحركات، نقلوانتقال نيرو و جابهجاييهايي در نقاط مختلف جبهههاي مياني و شمالي در تلاش براي تشديد التهاب در اردوي نيروهاي ايراني و كسب آمادگي براي هجوم به نقاطي ديگر است. واحد اطلاعات قرارگاه نجف2 در گزارشي با اشاره به نقلوانتقالات واحدهاي عراقي، درباره احتمال حمله دشمن در برخي محورها هشدار داد. براساس اين گزارش دشمن در منطقه شاخ شميران در محور كانيسالار اقدام به شناسايي كرده كه احتمال دارد هدف از اين اقدام طرحريزي يك حمله باشد. همچنين ارتش عراق در منطقه سومار در محور سانواپا درحال تقويت نيرو است، ضمن آنكه باتوجهبه جابهجايي نيروهاي دشمن در منطقه مهران در محور ميمك، احتمال تك دشمن وجود دارد.[۱۸] اين واحد اطلاعاتي در گزارشي ديگر از افزايش فعاليت دشمن در منطقه عمومي مهران خبر داد و اعلام كرد كه واحد مهندسي رزمي عراق در طول 48 ساعت اخير، مواضع خود را در حوالي ورمهزار - مهران، تحكيم و در حوالي سيدقاسم - مهران، خاكريزي بهطول 30 متر و ارتفاع 5/2 متر احداث كرده است. همچنين در محور عمومي مهران، نقلوانتقالات افزايش يافته، ازجمله از ساعت 7:45 تا 9:05 در جاده بدره به مندلي، 39 دستگاه ايفا، 6 دستگاه جيپ و 7 دستگاه تريلي كه 3 دستگاه آن حامل تانك و يك دستگاه حامل توپ بوده مشاهده شده است. بين ساعت 16:49 تا 17:20 نيز در منطقه صالحآباد 50 نفر با تجهيزات ديده شدهاند و از ساعت 18 تا 19 در منطقه مهران، 3 دستگاه ايفا نيرو پياده كردهاند. همچنين آتش توپهاي دشمن در جبهه مياني بهطور پراكنده اجرا ميشود، اما در مناطق نفتشهر، سومار و مهران شدت بيشتري دارد.[۱۹] گزارش ديگري از ايلام حاكي است در شامگاه امروز، گروهي از نيروهاي عراقي كه قصد نفوذ به منطقه شورشيرين قديم را داشتند با هشياري نيروهاي خودي و آتش شديد نيروهاي ژاندارمري گريختند.[۲۰]
گزارش - 8
8. هواپيماهاي عراق امروز، چندبار مناطق عملياتي استان ايلام را بمباران كردند. نفتكش كرهاي هارمون1 نيز براي دومينبار هدف موشك عراق قرار گرفت كه براثر آن چند تن شهيد يا مجروح شدند. در ادامه حملات هوايي عراق، هواپيماهاي متجاوز اين كشور امروز، در ساعتهاي 11:50، 12:05 و 12:20 قسمتهايي از شمال و شمالشرقي موسيان را بمباران كردند كه درنتيجه يك قطعه زمين كشت گندم كشاورزان واقع در سهكيلومتري شمال موسيان دچار حريق شد. همچنين اطراف پاسگاه عينخوش در دو نوبت گلولهباران شد كه يكي از راكتهاي شليكشده به پل چمسري اصابت كرد و موجب كندي تردد شده است. اين حملات تلفات انساني نداشت.[۲۱] فرماندهي كل نيروهاي مسلح عراق با صدور اطلاعيه نظامي 2220 ادعا كرده است نيروي هوايي اين كشور امروز، در 85 مأموريت رزمي از نيروهاي زميني عراق در حمله عليه نيروهاي ايران پشتيباني كرده و ضمن حمله به مواضع، اجتماعات، جنگافزارها و يك مركز فرماندهي، 5 پل ارتباطي ازجمله پل چمسري، پل دويرج، و پل چمهندي را منهدم كرده است.[۲۲] از سوي ديگر، خبرگزاري جمهوري اسلامي گزارش داد نفتكش كرهاي هارمون1 كه روز گذشته هدف قرار گرفته بود امروز در ساعت 18، در فاصله حدود 80 كيلومتري جزيره سيري براي دومينبار با موشک هدف قرار گرفت. در اين حمله 2 مأمور اطفاي حريق شهيد و 4 تن مجروح شدند.[۲۳]
گزارش - 9
9. در دو درگيري ضدانقلاب با نيروهاي خودي در منطقه مريوان، تعدادي از نيروهاي دو طرف مجروح شدند. به گزارش فرمانداري شهرستان مريوان، امروز گروهي از افراد حزب كومهله به يكي از پايگاههاي گردان1920 قدس در منطقه درهوران از توابع مريوان حمله كردند. در اين درگيري يكي از نيروهاي خودي و 2 تن از مهاجمان مجروح گرديدند.[۲۴] در درگيري ديگري، ميان نيروهاي خودي و افراد كومهله در حوالي روستاي ورژير از توابع مريوان، تعدادي از عوامل كومهله زخمي و براي مداوا به روستاي كاگل انتقال داده شدند.[۲۵] برپايه گزارش قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) يك دستگاه ايفا متعلق به ارتش در جاده بيوران پايين و بالا به كمين عناصر حزب دمكرات افتاد كه درنتيجه 2 نفر شهيد شدند و به خودرو خسارت وارد شد.[۲۶]
گزارش - 10
10. فرمانده نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در سفر به جزيره خارك، حملات هوايي اخير عراق را بر سرنوشت جنگ بياثر خواند و تأكيد كرد كه بهزودي به حملات عراق پاسخ داده خواهد شد. سرهنگ هوشنگ صديق امروز، در بازديد از يگانهاي پدافندي مستقر در جزيره خارك، درباره حملات اخير عراق به مناطق مسكوني و اقتصادي ايران گفت: «عراق با سيستم پيشرفته هوايي كه ازسوي ابرقدرتها دراختيارش قرار داده شده، وقتيكه طعم تلخ شكست در جبههها را ميچشد، به حملات غيرانساني و ناجوانمردانه عليه مردم بيدفاع و منابع اقتصادي كشور ما دست ميزند تا شايد از اين طريق باعث تضعيف روحيه مردم و رزمندگان اسلام شود، ولي اين حملات همچون گذشته هيچ اثري در روحيه و اراده رزمندگان پرتوان و مردم مسلمان ما نداشته و نيروي هوايي نيز دراينرابطه بيكار ننشسته و نخواهد نشست.» وي افزود: «ما به تمام حملات عراق پاسخ متقابل ميدهيم و همانگونه كه تاكنون شاهد بودهايم جنگندههاي تيزپرواز ما پالايشگاه و محل بهرهبرداري نفت عراق در عينالزاله را هدف بمبهاي سهمگين خود قرار دادند و آن را از بين بردند.» سرهنگ صديق همچنين گفت: «اين قبيل شرارتهاي عراق تازگي ندارد و هيچ اثري نيز در سرنوشت نهايي جنگ نخواهد داشت.»[۲۷]
گزارش - 11
11. در ادامه عزيمت نيروهاي داوطلب به جبههها، امروز، دو كاروان دانشجويي و عشايري همراه يك كاروان هداياي كاركنان وزارت صنايع، كارواني از كارمندان و كاركنان شهرستان يزد تحتعنوان گردان رمضان، دانشجويان و كادر دانشكده تربيتمربي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي قم و كارواني از بسيجيان عشاير استان فارس عازم جبههها شدند.[۲۸] همچنين كارواني متشكل از 40 دستگاه كاميون و كاميونت هداياي مردم آباده، صغاد، بهمن، ايزدخواست، سورمق و روستاهاي شهرستان آبادان و اقلامي شامل 3300 كيلوگرم ماست، 5 حلب ترشي، 100 كيلو نان، 35 كيلو قند، 3 كارتن آبليمو، 5 كيلو روغننباتي، يك كارتن دارو، 3 كلمن آب، 48 عدد كمپوت، يك عدد فلاكس چاي، 3 كارتن صابون و پودر رختشويي، 70 دست لباس زير و 5 دست پوشاك بههمت ستاد پشتيباني جنگ جهاد سازندگي استان زنجان به جبهه جنوب ارسال شد.[۲۹]
گزارش - 12
12. نماينده دائمي ايران در سازمان ملل متحد، امروز، در نامهاي به دبيركل اين سازمان******** تأكيد كرد كه ادامه بمباران شهرهاي ايران از سوي عراق پيامدهاي خطرناكي خواهد داشت. سعيد رجايي خراساني نماينده دائمي ايران در سازمان ملل در ابتداي نامه خود به خاوير پرز دكوئيار با استناد به اسناد رسمي و غيررسمي تيم سازمان ملل مستقر در تهران، درباره بمبارانهاي مناطق مسكوني و غيرنظامي ايران نوشته است: «جنابعالي مطلعيد كه نيروهاي متجاوز عراق، اخيراً به شهرهاي غيرنظامي مريوان و باختران حمله كردند. تيم سازمان ملل مستقر در تهران، بدون مجوز امنيتي عراق، از شهرها بازديد به عمل آورده و جنابعالي بهزودي گزارش جديدترين حملات رو به رشد عراق عليه مناطق غيرنظامي را دريافت ميكنيد. اگر حملات عراق عليه مراكز مسكوني غيرنظامي ادامه يابد، بدون شك به پيامدهاي خطرناك و دردناكي منجر خواهد شد. يادآور ميشود كه درخواست گذشته جنابعالي درباره متوقفساختن حملات به مناطق غيرنظامي، در كاهش حملات عراق مثبت و مؤثر بوده و از همين رو صدمات و تلفات جاني كاهش يافته بود. گزارشهاي تحقيقي غيررسمي تيم سازمان ملل مستقر در تهران بهوضوح ميزان حملات ناجوانمردانه هوايي و توپخانهاي عراق عليه غيرنظاميان را كه مغاير با حقوق بشردوستانه بينالمللي و توافق 12 ژوئن ميباشد، نشان ميدهد. بنابراين، صادقانه اميدواريم كه جنابعالي اين گزارشها را به اطلاع شوراي امنيت و اعضاي آن و نيز مجموعه اين سازمان بينالمللي بهنحو مقتضي برسانيد.»[۳۰]
گزارش - 13
13. امامجمعه موقت تهران بقاي حكومت عراق و حمايت حكام عرب از صدام را مانع امنيت و آرامشِ منطقه اعلام كرد. معاون وزير امور خارجه نيز در ديدار با وزير امور خارجه مجارستان تنها راه تحقق صلح را سرنگوني صدام برشمرد. حجتالاسلام امامي كاشاني امروز، در خطبه دوم نماز جمعه گفت: «ما از اين جنگ ناراحت هستيم، ولي براي دفاع از اسلام تاوقتيكه صدام سر كار باشد مكلف به دفاع از اسلام هستيم.» وي ازسرگيري جنگ شهرها را نشانه ناتواني ارتش عراق در جبهههاي جنگ و براي تقويت روحيه سربازان خود دانست و هشدار داد: «اگر اين اقدام رژيم عراق كه با ادعاي حمله به مراكز اقتصادي، نظامي و... انجام ميدهد، ادامه يابد، جمهوري اسلامي آنچنان ضربهاي به عراق ميزند كه براي هميشه نابود شود. ما متأسفيم از اينكه مقابلهبهمثل ميكنيم و خدا نكند رژيم عراق جنگ را از جبههها به شهرها منتقل كند، زيرا دراينصورت جمهوري اسلامي جواب قاطع خواهد داد.» امامجمعه موقت تهران افزود: «ما به قدرتهايي كه اجلاسيه تشكيل ميدهند و از رژيم عراق حمايت ميكنند ... هشدار ميدهيم كه حمايت شما از رژيم عراق بيشتر منطقه را به آتش ميكشاند و ناامن ميكند.»[۳۱] از سوي ديگر، شيخالاسلام معاون سياسي وزير امور خارجه كه به مجارستان سفر كرده است، امروز، در ديدار با وزير امور خارجه اين كشور گفت: 5 سال است ايران موردهجوم عوامل امريكا قرار گرفته و امريكا جنگ ناخواستهاي را به ايران تحميل كرده است و اكنون نيز تلاش ميشود صلح ننگيني به ما تحميل شود. وي تأكيد كرد: «بدون مجازات متجاوز، ريشه تجاوز نميخشكد و تنها راه تحقق صلحي پايدار در منطقه، سرنگوني رژيم صدام است.»[۳۲]
گزارش - 14
14. به گزارش يك خبرنگار آلماني، عراق با هدف جبران شكست بزرگ سياسي - نظامي در فاو، فعاليت مهندسي خود را در اين منطقه افزايش داده است. اين خبرنگار همچنين به بررسي آثار كاهش قيمت نفت بر سياست جنگي دو طرف پرداخته است. اسولريش تيلگز خبرنگار آلماني كه بهتازگي در جبهههاي عراق حضور داشته، فتح فاو بهدست قواي ايران را شكست بزرگ سياسي براي عراق خواند. وي در راديو آلمان گفت كه عراق براي جبران اين شكست از هيچ تلاشي فروگذار نخواهد كرد. تيلگز با اشاره به حضور خود در فاو و بازديدش از جبهههاي شمالي جنگ در نزديكي مرز تركيه اظهار كرد: «من در [جبهههاي] جنوب ديدم كه عراقيها با وسعت و گستردگي زيادي مواضع دفاعي خود را عليه ايران بازسازي كردهاند. ... اينك عراق تمام حاشيه شطالعرب [اروندرود] را سنگربندي كرده است. عراقيها دهها هزار درخت نخل را قطع كرده و با آن سنگر ساختهاند. طوريكه بهموازات شطالعرب سه سنگر بهطول 60 كيلومتر ساخته شده و در پشت اين سنگرها تانكها مستقر هستند و در پشت تانكها توپخانه قرار دارد.» تيلگز افزود ايران سعي ميكند از روي اروندرود، با آتش خمپاره، جاده تداركاتي بهسوي فاو را هدف قرار دهد. وي با بيان اينكه فاو در منطقهاي باتلاقي قرار دارد، گفت: «ايران در اين سرزمين باتلاقي آب بيشتري را پمپاژ ميكند تا منطقه باتلاقي خشك نشود و عراق هم بهنوبه خود آبها را با پمپاژ خارج ميكند تا بتواند با تانك بهسوي فاو پيشروي كند.» اين خبرنگار آلماني درباره آثار كاهش قيمت نفت بر سياست جنگي دو طرف گفت: «بهنظر من كاهش قيمت نفت باعث شده است كه ديگر ايران نتواند هزينههاي اين جنگ پرخرج را تأمين كند، لذا بهزودي حمله بزرگي را آغاز خواهد كرد. در مقابل، عراق هماينك سعي دارد از ضعف امكانات مالي و اقتصادي ايران استفاده كرده و با حملات محدود و كوچك خود، ايران را مجبور به صلح نمايد. بدين جهت من فكر ميكنم كه كاهش قيمت نفت نهتنها باعث آرامشدن جنگ نميشود، بلكه باعث تشديد آن هم خواهد شد.»[۳۳]
گزارش - 15
15. در سفر حجتالاسلام محمدباقر حكيم رئيس مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق و هيئت همراه به منجيل و بازديد از كمپ اسيران عراقي و گفتوگو با آنان، گروه كثيري از اسيران درحاليكه كفن پوشيده بودند شعار "مرگ بر امريكا" و "مرگ بر صدام" سردادند و با نوشتن طوماري با خون خود از رئيس مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق خواستند تا زمينه اعزام آنان را به جبههها و مقابله با بعثيون كافر را فراهم كند. حجتالاسلام حكيم نيز اظهار اميدواري كرد: انشاءالله بهزودي راه كربلا باز خواهد شد و همگي به كربلا و وطن باز خواهيم گشت.[۳۴]
گزارش - 16
16. مسعود رجوي رهبر سازمان مجاهدين خلق (منافقين)، در پيامي كه امروز، از راديو مجاهد پخش شد، ضمن اعتراف صريح به جاسوسي و افشاي طرحهاي عملياتي ايران براي عراق، بر ضرورت ادامه اين كار بهخصوص در موقعيت كنوني تأكيد كرد. وي جاسوسي براي عراق را سياست انقلابي و ميهني خواند و افزود: «در مسير همين سياست انقلابي و ميهني است كه رهبري انقلاب نوين مردم ايران، مستمراً ضربات جدي و استراتژيكي را به جنگطلبي [آیتالله] خميني وارد آورده است. از ملاقات با نايب نخستوزير عراق و انتشار بيانيه (مشترك با طارق عزيز) و طرح صلح شورا گرفته تا برانگيختن عموم مردم و سربازان و پرسنل ارتش ...» رجوي در اين گفتار راديويي اعلام كرد كه سازمان مجاهدين خلق (منافقين) با استفاده از اخبار و اطلاعاتي كه از جبهههاي نبرد به دست آورده است تاكنون چندين نقشه عملياتي ايران را قبل از اجرا افشا كرده و درنتيجه مانع از موفقيت رزمندگان ايران شده است. رجوي از مواردي كه افراد سازمانش بهدليل حفاظتهاي مستحكم اطلاعاتي موفق به جمعآوري اخبار مربوط به عمليات نشدهاند و درنتيجه به عراق ضربات سختي وارد آمده، ابراز تأسف كرد. وي در بخش ديگري از مطالب خود، جاسوسي و خيانت و همكاري با دولت عراق را حركتي انقلابي قلمداد كرده و آن را «كاري در راستاي مبارزه با جنگطلبي و هرچه فراگيرتركردن شعار صلح ناميد.»[۳۵]
گزارش - 17
17. براثر انفجار بمب در اتوبوس شركت واحد، راننده و كمكراننده آن به شهادت رسيدند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، حدود ساعت 11 امروز، در مقابل پارك دانشجو، براثر انفجار بمبي كه وزن آن 8 پوند تي.ان.تي تخمين زده ميشود و زير اولين صندلي طبقه اول اتوبوس دوطبقه خط34 شركت واحد (مسير امام حسين(ع) - بيمارستان امام خميني) كار گذاشته شده بود، راننده و كمكراننده اتوبوس شهيد شدند. اين حادثه مجروحي نداشت، زيرا هنگام انفجار فقط همين دو نفر داخل اتوبوس بودند. براثر انفجار اين بمب آتشزا، شيشههاي اتوبوس خرد شد و تعدادي از صندليهاي طبقه اول آن سوخت.[۳۶] خبرگزاري فرانسه اعلام كرد كه دفتر سازمان مجاهدين خلق (منافقين) در پاريس، اين سوءقصد را محكوم و به اينكه مقامات ايراني آن را به اين سازمان نسبت دادهاند، اعتراض كرد.[۳۷]
گزارش - 18
18. وزارت امور خارجه افغانستان ايران را به مبارزه عليه افغانستان و تجاوز مسلحانه به يك روستاي اين كشور متهم و يادداشتي را دراينباره تسليم كاردار سفارت ايران در كابل كرد. پس از اعتراض وزارت امور خارجه افغانستان به ايران درباره نشست مطبوعاتي رهبران گروههاي مبارز افغاني در تهران (3/2/1365) و تبليغات شديد آنها عليه حكومت افغانستان، وزارت امور خارجه افغانستان امروز، در يادداشتي اعتراضآميز به كاردار سفارت ايران در كابل اعلام كرد كه يك واحد از نيروهاي سپاه پاسداران و يك باند از دشمنان (رزمندگان مقاومت افغانستان) به روستاي قاضي حمله كردهاند كه در اين حمله 12 نفر كشته و 2 نفر ديگر مجروح شدهاند و يك افغاني نيز دستگير و به خارج از افغانستان برده شده است. خبرگزاري تاس ضمن انتشار اين خبر، افزوده است: «وزارت خارجه افغانستان، ضمن خصمانه توصيفكردن كنفرانس رهبران گروههاي ضددولت و دخالت ايران در امور داخلي افغانستان، تأكيد كرده كه درصورت تكرار، افغانستان خود را ناگزير ميبيند يك سلسله تدابير لازم براي دفاع از حاكميت و تماميت ارضي خود اتخاذ كند. در يادداشت وزارت خارجه افغانستان، بازگرداندن فوري افغاني اسيرشده درخواست شده است.»[۳۸] ضميمه اول گزارش221: گزارش فرمانده تيپ10 سيدالشهدا(ع) از مقابله اين تيپ با هجوم دشمن علي فضلي فرمانده تيپ10 سيدالشهدا(ع)، در گزارشي مكتوب از عمليات 19/2/1365، به فرمانده نيروي زميني سپاه نوشته است كه ساعت 5 صبح، گفتند در محل تيپ3 درگيري سخت است. برادر عبداللهي گفت سريع يك گروهان بفرستيد. نيروها را درحاليكه به 10 قبضه تفنگ 106 ميليمتري و 4 قبضه خمپاره مجهز بودند، فرستاديم. اما يكدفعه گفتند به كمك تيپ2 برويد. ازطرفي ما به هيچيك از منطقه پدافندي تيپ2 و تيپ3 لشكر16 زرهي آشنا نبوديم كه دوباره اعلام كردند يك گروهان به موقعيت تيپ3 بفرستيد براي اين منظور دو بلدچي ارتش، يكي سرگرد و ديگري ستوان، مأمور شدند تا يك گروهان ما را به تيپ3 و گروهان دوم را به تيپ2 راهنمايي كنند كه در نيمه راه ابلاغ شد كلاً به تيپ3 برويم. حدود ساعت 7، به خط تيپ3 رسيديم. در آنجا همراه برادر عبداللهي به مقر فرماندهي گروهان227 رفتيم و با سرهنگ رضايي جانشين فرمانده تيپ و سرهنگ الماسي به خط (منطقه عمليات) توجيه شديم. در آن زمان خط گردان224 سقوط كرده بود. ازاينرو براي بازپسگيري مناطق اشغالشده، وارد منطقه شده و با درگيري نزديك توانستيم جلوي پيشروي دشمن را گرفته و حدود 500 متر هم آنها را به عقبنشيني مجبور كنيم. درحاليكه از نيروهاي گردان224 تعداد اندكي حضور داشتند. سپس گروهان ضدزره، گردان حضرت زينب(س) با 35 آر.پي.جيزن و 7 كمك آر.پي.جيزن به كمك گردان حضرت قاسم(ع) رفته و بالغ بر 400 متر ديگر از منطقه گردان224 را بازپس گرفتيم. بهدنبال آن گروهان دوم از گردان حضرت قاسم(ع) كه به منطقه رسيده بود، سريع به منطقه224 اعزام شد و برادران موفق شدند در عملياتي هماهنگ تا ساعت 12 ظهر، 1200 متر از خط گردان224 را تأمين کنند.[۳۹] ضميمه دوم گزارش221: وضعيت بخشي از نيروهاي عراقي حملهكننده به منطقه پيچانگيزه از زبان اسيران عراقي اسير ستوان دوم سيدكريم سيدهاشم سيدعلي درباره وضعيت و آمادگي رزمي يگانهاي عراقي گفت كه از هر استان عراق يك تا دو گردان جمعآوري و به پادگان اعزام كردند. اين نيروها از نيروهاي مردمي و از جوانان 18 ساله هستند كه هنوز به سربازي احضار نشدهاند. از كارمندان نيز تعداد زيادي در بين آنها ديده ميشود. همچنين دانشآموزان دبيرستانها و تعدادي مهندس و قضات دادگستري جزو اين نيروها ميباشند كه ابتدا براي آزادسازي فاو در نظر گرفته شده بودند. قبل از عمليات يك هيئت نظامي از بغداد، در بازديد از پادگان، شايستگي رزمي نيروها را بررسي كردند. نتيجه اين بود كه نيروها 20 درصد آمادگي و شايستگي رزمي دارند. دو سرباز اسير ديگر به نامهاي رحيم احمد علوان و صلاح ابراهيم تموخان، درباره آموزش نيروهاي فدايي صدام گفتند: «آموزشها شامل راهپيمايي، دو، سكانداري با قايق، تمرين حمله عليه دشمن با كمك هوانيروز، آموزش پريدن از روي پل به داخل آب رودخانهها، راهپيمايي طولاني در مناطق شورهزار و زمينهاي باتلاقي ميباشد.» به گفته اين دو اسير حدود 5/2 ماه قبل، براي تشكيل واحدهاي فدايي صدام، از هر تيپ ارتش عراق 25 نفر نيرو انتخاب شدند كه خود آنها جزو انتخابشدگان بوده و بلافاصله به قرارگاه لشكر17 زرهي اعزام گرديدند. و مدت 3 روز در آنجا بودند كه حدود 800 نفر در آنجا جمع و به مدرسه رزمي اعزام شدند. در طول مدت دوره آموزش، صدام دو بار براي بازديد از نحوه آموزش به پادگان حبانيه آمده كه همه افراد درحال آموزش شعار ميدادند "ما را به فاو بفرستيد تا بجنگيم" كه صدام در جواب آنها ميگويد كه شما به فاو نميرويد و شما را براي جاي ديگر آماده كردهايم. اين دو اسير افزودند: حدود 3000 نفر از افراد غيرنظامي كه داوطلب ورود به لشكر گارد رياستجمهوري هستند بهعنوان كادر لشكر در حبانيه درحال آموزشهاي پياده ميباشند.[۴۰]
منابع و مآخذ روزشمار 1365/02/19
- ↑ سند شماره 13761 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش تک دشمن به پیچانگیزه، قرارگاه نیروی زمینی سپاه، 19/2/1365، صص 1 و 2.
- ↑ سند شماره 13761 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش تک دشمن به پیچانگیزه، قرارگاه نیروی زمینی سپاه، 19/2/1365، صص 1 و 2.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني سپاه، مهدي انصاري، 12/2/1365 تا 22/2/1365، صص 113 - 111.
- ↑ سند شماره 13761 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین، ص4؛ و - سند شماره 682/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص50.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین، ص114؛ و - سند شماره 682/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 49 و 50.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین، صص 116 - 113.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارشهاي ويژه، شماره 51، 20/2/1365، ص2، راديو صوتالجماهير، 19/2/1365.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین، صص 111 - 109.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین، صص 111 - 109.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین، ص113.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني سپاه، مهدي انصاري، 12/2/1365 تا 22/2/1365، صص 113 - 111.
- ↑ سند شماره 13761 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین؛ و - سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین، ص114.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین، صص 116 - 113.
- ↑ سند شماره 13761 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین؛ و - سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین، ص114.
- ↑ واحد مركزي خبر صداوسيماي جمهوري اسلامي، بولتن راديوهاي بيگانه، 20/2/1365، ص3، راديو بغداد، 19/2/1365.
- ↑ سند شماره 293560 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبهای قرارگاه نصرت (واحد اطلاعات) به قرارگاه خاتمالانبیا(ص) (واحد اطلاعات)، 23/2/1365، ص4.
- ↑ سند شماره 1216/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، پیشین، ص117.
- ↑ سند شماره 13762 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبهای اطلاعاتی قرارگاه عملياتي نجف2 (واحد اطلاعات)، شماره 1871، 19/2/1365، ص6.
- ↑ سند شماره 13833 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبهای قرارگاه عملياتي نجف2 (واحد اطلاعات)، شماره 1907، 23/2/1365.
- ↑ سند شماره 200242 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن گزارش روزانه، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی، شماره 242، 21/2/1365، ص7.
- ↑ سند شماره 359708 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از استانداري ايلام به ستاد تبلیغات جنگ شورایعالی دفاع، 19/2/1365.
- ↑ واحد مركزي خبر صداوسيماي جمهوري اسلامي، بولتن راديوهاي بيگانه، 20/2/1365، ص4، رادیو بغداد - 19/2/1365.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارشهاي ويژه، شماره 52، 21/2/1365، ص2، بوشهر - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 20/2/1365.
- ↑ سند شماره 337947 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندار مريوان به استانداری کردستان، 25/2/1365.
- ↑ سند شماره 314326 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از شهرباني کردستان به استاندار کردستان، 25/2/1365.
- ↑ سند شماره 359688 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) ژاندارمري جمهوري اسلامي (رکن2) به فرماندهی قرارگاه سیدالشهدا(ع) نزاجا (رکن3 - پیرانشهر)، 19/2/1365.
- ↑ روزنامه کيهان، 21/2/1365، ص1.
- ↑ روزنامه ابرار، 20/2/1365، ص5.
- ↑ روزنامه رسالت، 20/2/1365، ص5.
- ↑ محمدعلی خرمی، جنگ ايران و عراق در اسناد سازمان ملل (1365 - 1364) 1986، تهران: مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، 1387، ص176.
- ↑ روزنامه کيهان، 20/2/1365، ص18.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 20/2/1365، ص4.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 51، 20/2/1365، صص 12 - 10، بن - خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 20/2/1365. ص2.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشريه رويدادها و تحليل، شماره 96، 6/3/1365، صص 31 و 32.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 20/2/1365، ص13.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 51، 20/2/1365، ص33، پاريس - خبرگزاري فرانسه، 19/2/1365.
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 23/2/1365، ص2؛ و - خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه گزارشهاي ويژه، شماره 52، 21/2/1365، ص28، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 19/2/1365.
- ↑ سند شماره 13792 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش علي فضلي (فرمانده تيپ10 سيدالشهدا(ع)) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه پاسداران، 21/2/1365.
- ↑ سند شماره 305581 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: خلاصه بازجویی از اسرای عملیات منطقه فکه و شرهانی، 19/2/1365.