1365.08.07
| روزشمار جنگ سال 1365 1365.08.07 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | هفت آبان |
| تاریخ شمسی | 1365.08.07 |
| تاریخ میلادی | 29 اکتبر 1986 |
| تاریخ قمری | 24 صفر 1407 |
گزارش -658
طرح مانور عمليات غدير، امروز نيز در قرارگاه مركزي سپاه مورد بحث قرارگرفت. در اين جلسه بار ديگر سه محور ام‌الرصاص، ام‌الطويله و جاده شلمچه به عنوان گره‌هاي اصلي در طرح مانور مورد بررسي و گفت‌وگوي مجدد واقع شد و راه‌حل‌هايي براي گشودن اين گره‌ها مطرح گرديد. در اين بحث برادر محسن رضايي بر اين نكته تأكيد داشت كه ما بايد يك جاي محكم و مطمئن تصرف كنيم، سپس ادامه تك دهيم. طبق جمع‌بندي راوي قرارگاه، با توجه به عدم امكان تلفيق بين طرح‌هاي پيشنهادي و ميزان نيرو و يگان‌هاي موجود، پس از ساعت‌ها بحث در مجموع همان طرح اوليه مورد تأكيد قرارگرفت و مقرر گرديد يگان‌ها طبق مأموريت‌هاي مشخص شده به كار خود ادامه دهند.[۱]
گزارش -659
برادر محسن رضايي فرمانده كل سپاه امروز در جمع كليه فرماندهان قرارگاه‌ها، لشكرها و تيپ‌هاي عمل‌كننده در عمليات بزرگ آتي در منطقه شرق بصره (منطقه غدير)، طي سخناني ضمن تشريح وضعيت سياسي و نظامي جنگ، دلايل لزوم تسريع در اجراي عمليات آتي را برشمرد و ضرورت تقويت قرارگاه رمضان و تشديد عمليات نفوذي و نامنظم در شمال عراق را مورد تأكيد قرار داد. فرمانده كل سپاه در سخنان خود گفت: «امريكا و شوروي تا زماني از صدام پشتيباني مي‌كنند كه بفهمند صدام مي‌تواند منافع آنها را حفظ كند و اگر ما بتوانيم تزلزل سياسي و نظامي دشمن را به دنيا و خود ارتش عراق نشان دهيم، آن وقت ما زودتر به هدف خواهيم رسيد.» وي افزود: «بعد از فاو (عمليات والفجر8) و مهران (عمليات كربلاي1) و اسكله العميه (عمليات كربلاي3) لازم بود يك چيز جديدي به دنيا نشان داده‌شود كه اين امر در عمليات كركوك (فتح1) انجام شد. ما در اين عمليات نشان داديم كه اصلاً مردم عراق با ما هستند زيرا همه دنيا مي‌فهمند كه عمليات كركوك بدون شركت مردم (عراق) امكان‌پذير نيست و ما بايد اين نوع عمليات‌ها را كه تزلزل دشمن را به دنيا نشان مي‌دهد، تشديد كنيم و به همين دليل است كه امام مي‌گويند: "عجله كنيد، وقت تلف نكنيد و نگذاريد دشمن استراحت كند" زيرا همين عمليات‌هاي مداوم است كه دنيا را به اين نتيجه مي‌رساند كه سرمايه‌گذاري روي صدام بي‌فايده است.» فرمانده كل سپاه در ادامه گفت: «امام هرگز همچون موقعيت كنوني امر به تعجيل در عمليات نداشته‌است. اما الان همان امام مي‌گويد كه عجله كنيد، برويد. امام مي‌گويد كه دشمن را معطلش نكنيد، نگذاريد دشمن استراحت كند. امام اصلاً قبلاً اين طوري برخورد نمي‌كرد. اصلاً اين طوري صحبت نمي‌كرد، اين اولين بار است كه امام دارد اين طوري حرف مي‌زند.» برادر رضايي در تشريح اوضاع سياسي گفت: «الان بدو بدو دارند از امريكا و شوروي مي‌آيند، مي‌گويند تو را به خدا يك كاري بكنيد. چرا؟ زيرا دنيا با خود مي‌گويد اگر ما قبل از پيروزي ايران، مسئله‌مان را با اين كشور حل نكنيم بعد از پيروزي اصلاً نمي‌شود با اينها صحبت كرد. الان از جاهاي مختلف از جمله عربستان تا حالا سه هيئت آمده و حرف‌هايي زده‌اند كه در اين جلسه من نمي‌توانم بگويم. من فقط اين را بگويم كه از امريكا آمده‌اند، از شوروي آمده‌اند. همه اينها براي چيست؟ براي اين‌كه مي‌بينند شما راه افتاده‌ايد و آنها عقب افتاده‌اند.» فرمانده‌كل سپاه در ادامه سخنان خود درباره اهميت عمليات آينده گفت: «عمليات آينده شما اصلاً اوضاع دنيا را به هم مي‌ريزد. وضع دنيا را دگرگون مي‌كند. نبايستي به خاطر چيزهاي كوچك و مسائل ساده و پيش پا افتاده، عظمت اين كار را از دست بدهيم و آگاه باشيم كه دشمن با تمام قدرت در كمين ماست. وي همچنين بر مسئله حفاظت عمليات تأكيد كرد و همكاري همه نيروها را در اين عمليات ضروري شمرد و افزود: «در اين شرايط و اوضاع خداوند با دست ما، با دست رزمندگان مي‌خواهد بزرگترين حادثه تاريخ را درست كند. اين عمليات شيوه جديد حفاظتي مي‌طلبد كه بايد آن را آموزش داد.»[۲] وي در خاتمه با توجه به گسترش فعاليت قرارگاه رمضان گفت: «الان ارزيابي خوبي شده و واقعاً مي‌شود جنگ‌هاي نامنظم را ادامه داد. بنابراين بايد برادران از نظر كادر و نيرو به طور نوبه‌اي اين قرارگاه را تقويت كنند و حداقل هر يك ماهي يك گروهان به طور نوبه‌اي به قرارگاه رمضان بدهند.»[۳]
گزارش -660
فرماندهي كل سپاه در جلسه امروز قرارگاه خاتم‌الانبيا در سخناني مشابه، به ايجاد تزلزل در حاميان صدام حسين اشاره كرد و از پيام‌هاي پنهاني كويت و عربستان مبني‌بر كاهش كمك آنها به عراق و بستن لوله‌هاي نفتي عراق كه از خاكشان مي‌گذرد، نزديكي روابط فرانسه و شوروي به ايران، عدم جلوگيري كشورهاي بزرگ و نظام بين‌المللي از ارسال سلاح به ايران و ترغيب احتمالي طالباني از سوي آنها براي همكاري با ايران، به عنوان عواملي كه نشان دهنده اين تزلزل است نام برد. وي همچنين سخنان مسئولان تركيه بعد از عمليات فتح1 در كركوك مبني‌بر اقدام احتمالي تركيه در شمال عراق و توافق اخير ابرقدرت‌ها در اجلاس مشترك سران دو كشور در "ريكياويك" را برنامه‌ريزي‌هاي احتمالي براي آينده عراق و مخصوصاً شمال عراق ذكر كرد. فرمانده كل سپاه اقدام امريكا در عراق را نامحتمل پيش‌بيني كرد و رقابت بين امريكا و شوروي را در آينده عراق تعيين‌كننده دانست. وي افزود: «هر كدام از اين دو ابرقدرت كه بتواند زودتر مسائل خود را با ما حل كند، احتمال پيروزي بيشتري را در آينده عراق دارد.» برادر رضايي تمام تلاش‌هاي سياسي اخير در منطقه و جهان را در اين راستا ارزيابي كرد و حمله عراق به هواپيماي مشاور امير كويت را نيز اقدامي براي جلوگيري از نزديكي كويت به ايران ذكر كرد. وي در خاتمه گفت: «از اين بحث مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه اگر ما نشان بدهيم كه داريم مي‌آييم، اين امر باعث تزلزل در داخل ارتش عراق، نظام جهاني، كويت و عربستان خواهد شد و در تمامي تصميم‌گيري‌هاي سياسي ـ اقتصادي از جمله امور روزمره، قراردادهاي نظامي، حمايت‌ها، نقل و انتقالات، ارتباطات و خريد مهمات و لجستيك مؤثر خواهد بود و در نتيجه اين امر سراسيمگي دنيا را زيادتر مي‌كند و دنيا را دست‌پاچه مي‌كند.[۴] فرماندهي كل سپاه پس از ارائه اين تحليل از اوضاع سياسي، تأكيد كرد كه هرچه زودتر عملياتي هرچند محدود كه داراي بازتاب سياسي باشد، انجام گيرد. در اين زمينه عمليات در اسكله العميه يا تصرف ناوچه‌اي از نيروي دريايي عراق مطرح شد و در مجموع حاضرين در جلسه بر عملياتي مجدد روي العميه تأكيد كردند، لذا مقرر شد لشكر14 امام‌حسين(ع) براي اجراي اين مأموريت توجيه گردد.[۵]
گزارش -661
امروز در منطقه عملياتي غدير يكي از نيروهاي شناسايي لشكر17 علي‌بن‌ابي‌طالب(ع) مفقود شد. به گزارش معاونت اطلاعات سپاه يكم كربلا دو عضو تيم شناسايي لشكر17 ساعت 6 صبح 7/8/65 از مواضع خودي حركت كردند و در ساعت 10 به ابتداي موانع دشمن رسيدند و از 200 متري دژ كنار بوارين (خط اصلي دشمن) خط دشمن را بررسي كردند. موانع دشمن از مفتول‌هاي خورشيدي، سيم‌خاردار و چند رديف مين (عرض ميدان مين 40 متر)، تشكيل شده‌بود. با توجه به اين‌كه منطقه مورد شناسايي از پوشش كمي برخوردار بود، برادران شناسايي در ديد ديده‌بان‌هاي دشمن قرارگرفتند كه به سويشان تيراندازي شد. يكي از برادران جان سالم به در برد و ساعت 5 بعدازظهر به مواضع خودي برگشت. ديگري مفقود شد و تا چند روز بعد هم خبري از او به دست نيامد.[۶]
گزارش -662
معاونت اطلاعات سپاه يكم كربلا گزارش داد: «در منطقه عملياتي غدير فعاليت مهندسي دشمن به منظور خاك‌ريزي و خاك‌برداري در جزاير بوارين و ماهي همچنان ادامه دارد.[۷] اين منبع در گزارش ديگري به نقل از مركز شنود مكالمات دشمن خبر داد: «در ساعت 20:48 امروز دشمن به كليه واحدهاي ارتش خود مستقر در شرق بصره، از جنوب جزاير مجنون تا ابوالخصيب آماده‌باش اعلام كرد.»[۸]
گزارش -663
به گزارش معاونت اطلاعات قرارگاه نصرت سپاه‌پاسداران مستقر در جزاير مجنون، ساعت 16:05 امروز محدوده كمين‌هاي مستقر در جلوي پد شماره 6 جزيره مجنون جنوبي زير آتش 2 قبضه كاتيوشا و يك آتشبار 130 ميلي‌متري قرارگرفت و طي 30 دقيقه 130 گلوله روي اين محدوده شليك شد.[۹] علاوه بر اين، شب هنگام در تمام منطقه هور به طور پراكنده گلوله‌هاي منور پرتاب مي‌شود كه تمركز اصلي آن روي جاده خندق و جزيره مجنون جنوبي است.[۱۰] گزارش اطلاعات سپاه يكم كربلا نيز حاكي است كه در ساعت 20:30 امروز يكي از نيروهاي شناسايي دشمن با لباس غواصي در ميان نيزارهاي جزيره مجنون ديده شد كه به محض اقدام نيروهاي خودي براي دستگيري او، متواري گرديد.[۱۱]
گزارش -664
طبق اعلام گردان اطلاعات ثارالله (قرارگاه نجف2) از ساعت 7 صبح امروز تا ساعت 22 ستون‌هاي متعدد خودرويي دشمن با استعدادهاي 120، 170، 150 و … دستگاه در منطقه جبهه مياني داخل خاك عراق (غرب مهران) از "جسان" به "بدره" و از آنجا به "زرباطيه" و بالعكس در حال تردد مشاهده شده‌است. بعضي از اين ستون‌ها از بالا با هلي‌كوپتر حمايت مي‌شد.[۱۲]
گزارش -665
امروز شهرهاي باختران و اسلام‌آباد غرب زير آتش سنگين بمب، راكت و مسلسل هواپيماهاي دشمن قرارگرفت و تعداد زيادي از مردم را به خاك و خون كشيد. خلاصه مجموع گزارش‌هايي كه در اين زمينه از نواحي مختلف سپاه و يگان‌هاي مستقر در منطقه و همچنين خبرگزاري جمهوري‌اسلامي رسيده، چنين است: ساعت 17 روز 7/8/65 تعداد 9 فروند هواپيماي دشمن ضمن تجاوز به حريم هوايي شهر اسلام‌آباد غرب 25 نقطه از پادگان الله‌اكبر اين شهر را بمباران كردند كه بر اثر آن دژباني، انبارهاي پوشاك، تغذيه، قسمتي از تيپ45 جوادالائمه و پمپ بنزين جهاد آسيب ديد و 22 تن شهيد و 48 تن مجروح شدند. همزمان با حمله مذكور، 12 هواپيماي دشمن سه نقطه از اطراف پادگان صالح‌آباد باختران و كوي افسران و درجه‌داران را بمباران خوشه‌اي كردند كه بر اثر آن به بيمارستان 520 ارتش در باختران، يك سالن پذيرش، چند آسايشگاه، تعدادي خودرو سبك و سنگين و چند واحد مسكوني خساراتي وارد آمد. در جريان بمباران پادگان اسلام‌آباد تركش بمب‌هاي پرتاب شده به خطوط انتقال برق اصابت كرد و باعث خاموشي كامل برق اسلام‌آباد و بخشي از باختران شد. هواپيماهاي دشمن مجدداً در ساعت 18:40 امروز نيز ضمن تجاوز به حريم هوايي شهر باختران مسير خيابان كسري و قسمتي از خيابان سراب اين شهر را هدف گلوله‌هاي تيربار خود قرار دارند كه به چندين واحد مسكوني و بيش از ده دستگاه اتومبيل آسيب وارد شد و شماري نيز شهيد و مجروح شدند. گزارش خبرنگار خبرگزاري جمهوري‌اسلامي حاكي است كه تا بامداد 8/8/65 شهداي شهر باختران به 106 تن و شهداي اسلام‌آباد غرب به 18 تن رسيد و در اين دو شهر مجموعاً 580 تن بر اثر بمباران و اصابت رگبار مسلسل هواپيماهاي عراقي مجروح شدند.[۱۳] عراق در اطلاعيه نظامي شماره 2421 خود به اين حملات اعتراف كرد.[۱۴] سخن‌گوي نظامي عراق نيز ادعاي ايران مبني‌بر سرنگوني دو هواپيماي عراقي را تكذيب كرد. اين سخنگو افزود: هواپيماهاي عراقي پس از اين‌كه دو پادگان ايراني را مورد تهاجم قرار دادند همگي سالم به پايگاه‌هاي خويش بازگشتند.[۱۵] هواپيماهاي عراقي همچنين ساعت 11 صبح امروز به حريم هوايي تبريز و در ساعت 15:10 به حريم فضايي اصفهان[۱۶] و در ساعت 18:30 به حريم هوايي خرم‌آباد تجاوز كردند كه با آتش پر حجم پدافند هوايي مواجه و مجبور به فرار شدند.[۱۷] گوشه‌اي از آثار بمباران دشمن در غرب كشور
گزارش -666
بنا به گزارش راديو صوت‌الجماهير (بغداد) حميد شعبان فرمانده نيروي هوايي عراق در مصاحبه با هفته‌نامه الفبا ضمن تهديد به تشديد حملات هوايي عراق، گفت: «دورترين نقطه ايران در دسترس خلبانان ما است و نيروي هوايي ما هميشه آماده ستيز با تمام امكانات دفاعي است كه ايران تدارك ديده‌است.» وي اضافه كرد: ايران بايد پيش‌بيني ضربات فزاينده ما به فرودگاه‌ها و پايگاه‌هايش را بكند. وي تأكيد كرد موشك‌هايي كه ايران از سوريه و ليبي به دست آورده، عراق را نمي‌ترساند.[۱۸] ( ضميمه دارد).
گزارش -667
ستاد مشترك ارتش جمهوري‌اسلامي ايران اعلام كرد كه در ساعت 7:16 صبح امروز چند فروند شكاري بمب‌افكن نيروي هوايي ارتش جمهوري‌اسلامي ايران پادگان نظامي "عقره" عراق را به شدت بمباران كردند و پس از وارد كردن خسارت‌هايي به دشمن، همگي سالم به پايگاه‌هاي خود بازگشتند.[۱۹]
گزارش -668
هواپيماي حامل "عبدالرحمن العتيقي" مشاور امير كويت كه از دمشق و از طريق تركيه عازم تهران بود با تعقيب جنگنده‌هاي عراقي مواجه شد. در اين حال چند جنگنده نيروي هوايي جمهوري‌اسلامي به پرواز درآمدند و جنگنده‌هاي عراقي را مجبور به فرار كردند. خبرگزاري جمهوري‌اسلامي در ادامه اين گزارش مي‌افزايد: «هواپيماي كويتي پس از تعقيب به وسيله جنگنده‌هاي عراقي، مسير خود را تغيير داد و در يكي از فرودگاه‌هاي شوروي فرود آمد. به دنبال اين حادثه، به خلبان هواپيماي حامل فرستاده ويژه امير كويت دستور داده شد به كويت بازگردد.[۲۰] سفير كويت كه براي استقبال از العتيقي به فرودگاه مهرآباد آمده بود در گفتوگويي با خبرگزاري جمهوري‌اسلامي گفت: «العتيقي حامل دعوت امير كويت از حجت‌الاسلام خامنه‌اي رئيس‌جمهوري براي شركت در كنفرانس سران كشورهاي اسلامي بود كه در ژانويه آينده در كويت تشكيل مي‌شود.» به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، العقيقي صبح امروز نيز دعوت‌نامه مشابهي را تسليم حافظ اسد كرد. وي پيش از اين پيام‌هاي مشابهي را براي صدام و شاه حسين به بغداد و امان برده بود.[۲۱] در همين حال ژاندارمري آذربايجان غربي از يك درگيري هوايي گزارش داد كه به نظر مي‌رسد مربوط به همين جريان است. در اين گزارش آمده‌است: «مأمورين گردان مرزي خوي كه جهت امورات جاري در پاسگاه خانيك كشور تركيه حضور داشتند در ساعت 16:30 روز 7/8/65 سه هواپيما از نوع ميگ را مشاهده مي‌كنند كه در ارتفاع 500 متري در مرز ايران و تركيه مشغول مانور بوده‌اند. پس از به گوش رسيدن انفجار مأمورين تركيه اعلام نمودند كه بمب پرتاب شده از هواپيماها چند گاو و گوسفند را تلف كرده‌است. در پي انفجار، يك هواپيما به طرف عراق و دو هواپيما پس از ورود به خاك ايران با ارتفاع كم به سمت سلماس پرواز كردند.»[۲۲] نيروي زميني سپاه نيز در اين باره گزارش داد: «هواپيماهاي ناشناس دو موشك هوا به هوا به خاك تركيه پرتاب كردند كه يك موشك به قريه اله‌زي تركيه (سه كيلومتري مرز ايران و تركيه) در ميان گله‌اي از گوسفندان اصابت كرد و در اثر آن 36 گوسفند تلف شد. موشك دوم به ارتفاعات منطقه اصابت كرد كه خسارتي به بار نياورد. در ميان اهالي منطقه شايع شده كه هواپيماها متعلق به ايران بوده‌است.»[۲۳]
گزارش -669
امروز از استان اصفهان 2220 بسيجي (730 نيروي رزمي و 1490 نيروي تخصصي) در قالب كاروان وارثان عاشورا[۲۴] و از استان هرمزگان 608 بسيجي (161 نيروي آموزشي، 361 نيروي اعزام مجدد و 74 نيروي تخصصي و …) در قالب كاروان راهيان كربلا عازم جبهه‌هاي نبرد شدند.[۲۵]
گزارش -670
حجت‌الاسلام هاشمي‌رفسنجاني نماينده امام در شوراي عالي دفاع در جمع سفيران، كارداران و سركنسولان جمهوري‌اسلامي در آسيا و اقيانوسيه به تشريح وضعيت جنگ و اوضاع داخلي كشور پرداخت. در اين ديدار آقاي هاشمي با اظهار اين‌كه موقعيت فعلي بسيار حساس است و ما در مجموع زمان فوق‌العاده سرنوشت‌سازي را مي‌گذرانيم، گفت: «دشمنان ما رو به هزيمت نهاده‌اند … عراق به تنهايي قادر به ادامه جنگ نبود و صدام چون عنصر وابسته‌اي است، سياست جنگ را ديگران تعيين مي‌كنند … فرانسه و شوروي به طور عمده اسلحه عراق را تأمين مي‌كنند. عراق مثل ما نيست كه اگر از لحاظ اسلحه تدارك نشود بتواند به جنگ ادامه دهد. ما اگر تمام دروازه‌هايمان را هم ببنديم مي‌توانيم در شكل موجود جنگ را ادامه دهيم. آنها تا كنون جنگ را باخته‌اند. اگر هدف آنها سقوط ما بوده، جنگ را باخته‌اند، اگر هدف تجزيه ما بوده، باز باخته‌اند؛ اگر تقويت ضدانقلاب بوده، باز باخته‌اند … آنها حالا تنها مي‌خواهند صدام را به هر قيمتي كه شده، حفظ كنند. همه همت‌ها اين است كه وضع موجود را در عراق حفظ كنند … اگر گاهي تحولات هوايي رخ مي‌دهد و تخريبي صورت مي‌پذيرد در همان جهت است كه اهرمي داشته‌باشند تا آن اتفاق تلخ براي آنها رخ ندهد … ما اگر تصميم بگيريم كه در هر فرصت حركتي در ميدان جنگ بكنيم، چيزي مانع ما نيست. در همين قضيه اخير كه عراق آغازگر آن بود [جنگ شهرها و حمله به پايانه‌هاي نفتي دوردست] ديگران خيلي به او كمك كردند از جهت شناسايي، اطلاعات، دادن ابزار ليزري و غيره، همه چيز در اختيار عراق گذاشتند. در همين مقطع ما در عمق عراق كاري كرديم [عمليات فتح1] كه نشان مي‌دهد هر وقت بخواهيم مي‌توانيم ضربه لازم را بزنيم … ضربه غيرقابل جبران است و براي همسايگان او هم دشواري پيش خواهد آمد … ابتكار عمل دست ماست؛ هر لحظه بخواهيم خود بغداد و هر منطقه‌اي از بغداد را هدف قرار مي‌دهيم. دقت موشك‌هاي ما به گونه‌اي است كه آنها از آسيب ديدن مراكز حساس بغداد به شدت وحشت كرده‌اند … هم صدام و هم حاميانش رو به هزيمت هستند اما نبايد فكر كنيم كه پس از اين هزيمت آنها ما را راحت مي‌گذارند.» آقاي هاشمي در ادامه اظهار داشت: «كشورهاي آزاد و غيرآزاد هر كدام با معيارهاي خودشان با ما برخورد مي‌كنند. آنها واقعاً ما را نشناختند. به همين دليل هم در برخورد با ما از اهرم‌هايي استفاده مي‌كنند كه خيلي جاهلانه است … آنها در يك محيط صددرصد مادي با همان عينك‌ها و ديدگاه‌ها مي‌خواهند يك محيط معنوي و جاذبه‌هاي غيرمادي را ارزيابي كنند، لذا اشتباه مي‌كنند و وقت و نيرو و امكانات خود را مصرف مي‌كنند و وقتي با شكست روبهرو مي‌شوند دوباره از نو شروع مي‌كنند.» رئيس مجلس شوراي اسلامي سپس به تحليل‌هاي غلط غرب درباره دستگيري‌هاي اخير [مهدي هاشمي و هم‌دستانش] پرداخت و گفت: قضيه‌اي كه اخيراً اتفاق افتاد ممكن بود دشواري جدي ايجاد كند. سقوط يك حزب مي‌تواند براي غرب تهديد كننده باشد. آنها از دور مي‌بينند كه امام چيزي فرمودند و چند نفر را بازداشت كردند … آنها فكر مي‌كنند اين يك حادثه عميقي است كه مي‌تواند يك دگرگوني عميقي در جامعه به وجود آورد. چقدر سرمايه روي آن گذاشته‌اند در روزنامه‌ها و محافل و تفسير و تحليل، همين طور دارند پيش مي‌روند. اگر آنها عمق ارتباط روحانيت و رهبري را بدانند، اين قدر به خودشان زحمت نمي‌دهند. ما در مقابل مرجع تقليد و رهبرمان همگي مطيع هستيم. چه كسي غير از ايشان هست، آنها اين را نمي‌فهمند … براي شخصي مثل آيت‌الله العظمي منتظري، شخص امام آنچنان مطاع و مورد پذيرش است كه هيچ مسئله‌اي براي آيت‌الله العظمي منتظري به وجود نمي‌آيد. آنها فكر مي‌كنند كه مثلاً دل آيت‌الله العظمي منتظري چركين مي‌شود از اين‌كه امام دستور بدهند يا موافقت كنند كه كسي را دستگير كنند … آنها فكر مي‌كنند كه اينجا هم مثل جاهاي ديگر مسابقه قدرت است. اصلاً اينجا امكان مسابقه قدرت نيست. آيا اصلاً معني دارد كسي با امام مسابقه قدرت داشته‌باشد؟ همه موجودي ما هضم در امام است.»[۲۶]
گزارش -671
روزنامه ديلي‌تلگراف چاپ آمستردام نوشت: «يك هواپيماي باربري خطوط هوايي عراق تقريباً هفته‌اي يك بار به هلند پرواز مي‌كند و در فرودگاه "شي‌فول" در آمستردام محموله‌هايي از بشكه‌هاي آبي حاوي مواد شيميايي را بارگيري مي‌كند.» از سوي ديگر، به گزارش آسوشيتدپرس از آمستردام، "نيكوليسمن" يك كارمند خطوط هوايي سلطنتي هلند "ك.ال.ام" گفت كه وي در صدد كسب اطلاعاتي درباره گزارش‌هاي مربوط به دخالت اين شركت هوايي در ارسال محموله‌هاي مواد شيميايي به عراق است. وي افزود: «اداره حمل و نقل و بار شركت هوايي "ك.ال.ام" از وي خواسته است تحقيقات بيشتري درباره ارسال محموله‌ها به عراق و برخي نكات و اوضاع غيرعادي در رابطه با عراقي‌ها، به عمل آورد.»[۲۷]
گزارش -672
در پي سه روز مذاكره بين هيئت‌هاي اقتصادي ايران و فرانسه در پاريس، دو كشور امروز در مورد حل اختلافات مالي خود به توافق رسيدند. به گزارش خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، از پاريس اين توافق‌نامه جزئي از نسخه اصلاح شده همان توافقي است كه قبلاً در تهران پاراف شده‌بود. خبرگزاري فرانسه نيز به نقل از سخن‌گوي وزارت خارجه فرانسه اعلام كرد كه گفت‌وگوهاي ايران و فرانسه كه از دوشنبه در پاريس آغاز شده‌است، موجب گرديد تا يك متن جديد براي حل اختلاف مالي دو كشور پاراف شود. اين سخنگو افزود: به نظر آگاهان سياسي، توافق حاصله بين ايران و فرانسه را هرچند هنوز مقامات سياسي دو كشور امضا نكرده‌اند اما مي‌تواند گام مثبتي براي حل و فصل نهايي اختلافات تلقي گردد اين توافق‌نامه‌ها جزئي از شش دوره مذاكرات فشرده در پاريس و تهران مي‌باشد. سرپرستي هيئت فرانسوي مذاكره كننده را "كلودتريشه" رئيس دفتر وزير اقتصاد و دارايي فرانسه و سرپرستي هيئت ايراني را مهدي نواب معاون وزير اقتصاد و دارايي جمهوري‌اسلامي ايران به عهده داشته‌اند.[۲۸] راديو بي‌بي‌سي در گزارشي از مذاكرات دو كشور درباره بازپرداخت وام يك ميليارد دلاري ايران به كميسيون انرژي اتمي فرانسه، گفت: «روابط سياسي دو كشور مسئله‌اي است كه اين موضوع را تحت‌الشعاع خود قرار داده‌است … دولت فرانسه مايل است كه هرچه زودتر با ايران به توافق برسد زيرا خواستار مداخله ايران براي تسريع در آزادي هفت گروگان فرانسوي است كه هنوز در لبنان نگه‌داري مي‌شوند.»[۲۹] راديو امريكا نيز اين توافق را قدمي در راه آزادي گروگان‌هاي فرانسوي در لبنان دانست.[۳۰] در همين حال خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از پاريس گزارش داد: «شخصيت‌هاي سياسي و نمايندگان كنفدراسيون اتحاد براي دمكراسي فرانسه (يو.دي.اف) دومين حزب متشكله اكثريت كنوني، نسبت به عادي شدن روابط فرانسه و ايران سكوت احتياط‌آميزي را اختيار كرده و حتي در فرصت‌هاي گوناگون به نحوي ابراز مخالفت هم كرده‌اند. برخي از افراد اين حزب اقدامات دولت ژاك شيراك را در نزديكي با ايران بي‌موقع توصيف مي‌كنند و اين رويه مخالفت‌آميز به تدريج برجستگي‌هايي پيدا كرده‌است.[۳۱]
گزارش -673
امير بحرين و وزير اطلاعات عمان بعد از اجلاس اخير كشورهاي عضو شوراي همكاري، بر آمادگي به منظور هرگونه تلاش براي ختم جنگ تأكيد كردند. به گزارش راديو ابوظبي، شيخ عيسي بن سلمان آل‌خليفه امير كشور بحرين بار ديگر علاقه‌مندي كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج(فارس) را جهت ادامه هرگونه كوشش ممكن براي پايان دادن به خون‌ريزي ناشي از جنگ ايران و عراق و همچنين ايجاد زمينه مناسب براي شروع گفت‌وگوها در خصوص دست‌يابي به راه‌حلي مسالمت‌آميز را مورد تأكيد قرار داد. امير بحرين همچنين در مصاحبه‌اي با روزنامه سعودي البلاد كه راديو بحرين امروز آن را پخش كرد، گفت: كشورهاي اين شورا علاقه‌مند هستند تا منطقه را از دخالت‌هاي خارجي دور سازند و شرايط مناسبي براي برقراري امنيت و ثبات براي ملل خويش فراهم كنند. وي افزود: كشورهاي شورا با همكاري ديگر كشورهاي عربي و اسلامي و همچنين كشورهاي صلح‌دوست جهان براي دست‌يابي به حقوق حقه ملت فلسطين تلاش مي‌نمايند.[۳۲] راديو كويت نيز گزارش داد: عبدالعزيز الرواف وزير اطلاعات شيخ نشين عمان ضمن تأكيد بر اهميت منطقه امنيت خليج(فارس) خواستار تلاش براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق شد. وي همچنين بر اهميت امنيت و آزادي كشتي‌راني در منطقه خليج(فارس) تأكيد كرد. وي ابراز اميدواري كرد كه ايران و عراق با تلاش‌هاي كشورهاي شوراي همكاري خليج عربي (فارس) از خون‌ريزي بيشتر و به هدر دادن قدرت‌هاي مادي و معنوي خويش خودداري كنند. وي از ايران خواست تا با پيام‌هاي صلح و مذاكره براي پايان دادن به اين جنگ موافقت كند. او اظهار اميدواري كرد كنفرانس اسلامي در اجلاس آينده خود در كويت تصميم‌هايي براي خاتمه دادن به اين جنگ اتخاذ كند. آقاي رواف همچنين بر مخالفت كشورش با اشغال سرزمين عربي توسط اسرائيل تأكيد كرد.[۳۳]
گزارش -674
طارق عزيز معاون نخست‌وزير و وزير امورخارجه عراق، بامداد امروز به منظور تسليم پيام صدام حسين به امير كويت امروز به طور غيرمترقبه وارد كويت شد. به گزارش خبرگزاري كويت، طارق عزيز در پايان ديدار با امير كويت طي گفتوگويي با خبرنگاران اظهار داشت كه در اين ديدار ميزان آمادگي عراق براي مقابله با يك تهاجم جديد از سوي ايران مطرح شد. وي بر اعتقاد كامل عراق به توانايي‌هايش براي دفع تهاجم و تضمين حفاظت از خاك خود تأكيد كرد. وزير امورخارجه عراق در مورد تلاش‌هاي ميانجي‌گري اعراب ميان عراق و سوريه تنها به ابراز اين مطلب اكتفا كرد كه در اين زمينه هيچ چيز جديدي پديد نيامده‌است.[۳۴]
گزارش -675
اردن در كنار حمايت از عراق به تلاش براي بهبود روابط عراق و سوريه ادامه مي‌دهد. به گزارش خبرگزاري رويتر حسين (شاه اردن) هنگام بازگشت از سفر شبانگاهي خود به بغداد، گفت كه وي مطمئن است عراقي‌ها در جنگ خود با ايران پيروز خواهند شد. شاه حسين در پيامي براي صدام حسين رئيس‌جمهوري عراق گفت: «موضع پايدار و قهرمانانه شما كه به تفصيل درباره آن توضيح داديد اعتقاد ما را نسبت به توانايي عراق در سركوب متجاوز و نيل به پيروزي تشديد كرده‌است.» گزارش خبرگزاري رسمي اردن حاكي است كه شاه حسين اين پيام را به هنگام ترك بغداد و در پي گفت‌وگوهايش با صدام‌حسين درباره جنگ و تازه‌ترين تحولات جهان عرب براي وي فرستاد. رويتر در ادامه گزارش خود افزود: شاه حسين در عين حال حمايت كامل خود از عراق و تلاش براي رفع اختلافات ميان عراق و سوريه را كه از ايران غير عرب در اين جنگ شش ساله پشتيباني مي‌كند، ادامه مي‌دهد. منابع ديپلماتيك در بغداد گفتند ديدار تازه شاه حسين از عراق بخشي از يك تلاش تازه ميانجي‌گرانه است اما هيچ يك از وسايل ارتباط جمعي عراق و اردن اشاره به آن نكرده‌است.[۳۵] در همين حال روزنامه "الفجر الجديد" چاپ ليبي امروز اعلام كرد كه رژيم اردن گروه جديدي از افسران اردني را به منظور اداره واحدهايي از نيروي هوايي و توپخانه ارتش عراق به اين كشور اعزام كرده‌است و عراق تسهيلات ويژه‌اي در اختيار اين افسران قرار داده‌است.[۳۶]
گزارش -676
عراق در يك تصميم فوري امروز مرزهاي زميني خود را با تركيه مسدود كرد. معاونت اطلاعات ستاد مشترك ارتش ضمن اعلام اين خبر اضافه كرده‌است: اين تصميم عراق به دنبال زد و خورد شديد بين نيروهاي آن كشور با افراد بارزاني گرفته شد. با بسته شدن مرزهاي دو كشور هزاران دستگاه كاميون حامل كالا در دو طرف مرز متوقف شده و منتظر گشوده‌شدن مرزها هستند.[۳۷]
گزارش -677
تأثيرات جنگ در روحيه نظاميان و مردم و اقتصاد عراق، سركوبگري رژيم عراق براي حفظ قدرت، نبودن موقعيت مناسب براي تحقق شرط اصلي ايران جهت خاتمه جنگ و … در گفتار شامگاهي راديو بي‌بي‌سي مورد بررسي قرارگرفته‌است. اين راديو در بررسي خود مي‌گويد: «به رغم برتري ايران از لحاظ تعداد نيرو، اين كشور قادر نخواهد بود ارتش مجهزتر عراق را ـ كه مواضع دفاعي مستحكمي نيز در امتداد مرز احداث كرده ـ شكست دهد مگر آن كه ارتش و مردم عراق از نظر رواني توانايي مقاومتشان را از دست بدهند. شكي نيست كه شش سال جنگ تأثيرات خود را در عراق گذاشته و روحيه نظاميان و مردم عادي كوچه و بازار را تضعيف كرده‌است. تلفات بسيار زياد جنگ خانواده‌هاي بسياري را داغدار كرده‌است. كمبود مواد خوراكي و كالاهاي اساسي نيز به چشم مي‌خورد. رهبران عراق مي‌كوشند تا بلكه از طريق حفظ مصنوعي سطح زندگي و تأمين هزينه‌هاي سنگين دفاعي و همچنين از طريق دستگاه امنيتي بسيار سركوبگر، مردم را همچنان به قبول شرايط وادارند.» راديو بي‌بي‌سي افزود: «تلاش ظاهراً بيهوده براي دفاع از مواضعي در داخل خاك ايران با يك رشته شكست‌هاي پياپي كه نيروهاي عراق را مجبور به عقب‌نشيني كرد، روحيه نظاميان عراقي را در مراحل اوليه جنگ بسيار ضعيف كرد اما متخصصان امور نظامي معتقدند كه عقب‌نشيني به پشت مرز و اين بار دفاع از خاك ميهن و شكست ايران در يك رشته حملات براي نفوذ در صفوف دفاعي عراق، حداقل تا شروع حمله به فاو، روحيه نظاميان را بهبود بخشيده‌است. موفقيت دولت عراق در قلمداد كردن جنگ به عنوان دفاع قهرمانانه ملت در مقابل دشمن جنگ‌طلب كه مرتباً به تلاش‌هاي صلح عراق جواب منفي داده، در تقويت روحيه مردم عادي مؤثر بوده‌است. سقوط بهاي نفت در سال جاري، كاهش توانايي و علاقه كشورهاي خليج‌فارس به افزايش كمك‌هاي مالي به عراق و رسيدن موعد بازپرداخت وام‌هاي خارجي عراق كه به حدود 15 ميليارد دلار رسيده، عراق را با بحران اقتصادي شديدتري روبهرو ساخته‌است. از سوي ديگر، صدام حسين هر نوع نشانه‌اي از نارضايتي در مورد جنگ و رژيمش را سركوب كرده‌است. شرط اصلي ايران براي خاتمه جنگ و آغاز مذاكرات، سرنگوني صدام است، اما در حزب بعث شخص ديگري كه جانشين مناسبي براي او باشد، ظاهراً وجود ندارد چرا كه اگر وجود داشت رهبري عراق مدت‌ها پيش تغيير كرده‌بود. در همين حال هيچ يك از گروه‌هاي مخالف چه كمونيست‌ها، چه شيعيان يا كردها قدرت به مبارزه طلبيدن حزب بعث را ندارند و به اين ترتيب حداقل فعلاً صدام حسين كماكان بر اوضاع مسلط است.[۳۸]
گزارش -678
شيخ احمد زكي يماني وزير نفت عربستان كه 24 سال در اين سمت سياست‌هاي نفتي عربستان را طرح‌ريزي مي‌كرد و خبرگزاري‌هاي معروف از او به عنوان معمار اصلي قدرت نفتي اعراب، عقاب اوپك و شيك‌پوش‌ترين وزير نفت اوپك ياد مي‌كردند، امروز از كار بركنار شد و هشام ناظر وزير برنامه‌ريزي عربستان با حفظ سمت جاي او را گرفت.[۳۹]
گزارش -679
وزير خارجه انگلستان طي نطقي در مجلس عوام اين كشور اعلام نمود كه به دليل وجود مدارك قطعي مبني‌بر دست داشتن سوريه در طرح انفجار هواپيماي اسرائيلي، روابط ديپلماتيك خود را با اين كشور قطع خواهد كرد. اين سخنراني بعد از محكوميت "نظاره هينداوي" به 45 سال زندان ايراد شد. لازم به ذكر است كه در پي اقدام انگليس، دولت امريكا و كانادا سفيران خود را از دمشق احضار كردند. سخن‌گوي كاخ سفيد نيز اعلام كرد كه ممكن است دولت امريكا اقدامات شديدتري را عليه سوريه اتخاذ نمايد. همچنين مقامات رژيم صهيونيستي از تصميم انگليس مبني‌بر قطع ارتباط با سوريه استقبال نمود وآن را يك اقدام بسيار مهم در مبارزه عليه تررويسم بين‌المللي خواندند.[۴۰]
گزارش -680
به دنبال پناهنده شدن چهار وزنه‌بردار ايراني در سفر اخير تيم ورزشي ايران، سرپرست سازمان ترتيب بدني در گفتوگويي اعلام كرد كه با توجه به اوضاع جنگي و احتمال توطئه دشمنان، در مجامع ورزشي خارجي شركت نمي‌كنيم. وي افزود: ما كشوري در حال جنگ هستيم و شرق و غرب تلاش مي‌كنند كه به هر نحوي در اين راستا به جمهوري‌اسلامي ايران ضربه بزنند. به هر حال لازم ديديم از اين پس با احتياط بيشتري در مسابقات خارجي حضور يابيم و تا مدت كوتاهي و تا حل اصولي مسائل و تماس با مجامع بين‌المللي جهت كسب امنيت براي ورزشكارانمان، تيم اعزام نخواهيم كرد و فعاليت‌ها را در داخل متمركز مي‌كنيم.[۴۱]
گزارش -681
نوزده تن ديگر از مردم مسلمان عراق از اهالي شهرهاي اماريه و كركوك عراق از طريق مرزهاي شمال غربي وارد خاك جمهوري‌اسلامي شدند و تقاضاي پناهندگي كردند. طبق اعلام روابط عمومي استانداري آذربايجان غربي، اين پناهندگان شامل سرباز فراري، دانشجو، معلم، مكانيك، موسيقي‌دان و … به همراه خانواده‌هايشان به جمهوري‌اسلامي پناهنده شده‌اند.[۴۲] ضميمه گزارش شماره 666: وضعيت تجهيزات جديد نيروي هوايي عراق را يكي از خلبانان عراقي كه اخيراً اسير شده‌است، چنين تشريح كرد: 1) اخيراً عراق اقدام به خريد يك نوع موشك به نام 25-خ ساخت شوروي كرده، اين موشك كه در حال حاضر تحت آزمايش است، به وسيله هواپيماي سوخوي 22 حمل مي‌شود. مشخصات اين موشك به شرح زير است: طول 283 سانتي‌متر، وزن موشك با دستگاه‌هاي نشانه‌گيري 280 كيلوگرم؛ نوك موشك قابل انفجار است. حداكثر برد موشك 8 كيلومتر و حداقل آن 2 كيلومتر است. حداكثر ارتفاع هواپيما براي شليك مناسب آن 5 كيلومتر و حداقل ارتفاع براي شليك 500 متر مي‌باشد. حداكثر سرعت موشك 780 كيلومتر در ساعت است. سرعت هواپيما براي شليك 650 تا 780 كيلومتر در ساعت مي‌باشد. هر هواپيما فقط دو فروند موشك مي‌تواند حمل كند. از اين موشك براي هدف قرار دادن كشتي‌هاي بزرگ كه از فلز ساخته شده‌اند، استفاده مي‌گردد. اين موشك براي هدف قرار دادن قايق‌هاي فايبرگلاس در عمليات كربلاي 3 آزمايش شد كه نتيجه آن منفي بود. موشك فوق تقريباً مشابه موشك اگزوست مي‌باشد. 2) حدود 7 ماه قبل چهار خلبان عراقي براي آموزش بمب‌هاي ليزري هدايت شونده به فرانسه رفته‌اند و هنوز برنگشته‌اند. 3) در حال حاضر 16 خلبان عراقي در پايگاه گراسندار شوروي در حال آموزش هواپيماهاي سوخوي 25 هستند. همچنين قرار است به زودي تعدادي خلبان عراقي براي آموزش هواپيماهاي سوخوي 24 به شوروي بروند. 4) اخيراً عراق اقدام به خريدن تعدادي هواپيما از نوع سوخوي 22-ام-4 كرده كه قرار بوده در ماه جولاي 1986 (تير 1365) تحويل بگيرد ولي تا كنون موفق به دريافت آنها نشده‌است. 5) بمباران جزيره سيري به وسيله چهار فروند هواپيماي ميراژ كه از پايگاه شعيبه به پرواز درآمده‌بودند، انجام شد. اين هواپيماها هنگام رفتن و برگشتن در آسمان اقدام به سوخت‌گيري نمودند.[۴۳]
منابع و مآخذ روزشمار 1365/08/07
- ↑ سند شماره 1256 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم‌الانبيا (داود رنجبر)، 3 تا 11/8/65، ص‌ص113 تا 122.
- ↑ سند شماره 16993/پ‌ن مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سخنراني محسن رضايي فرمانده كل سپاه‌پاسداران (قرارگاه مركزي سپاه، 7/8/65، نوار 20676).
- ↑ مأخذ شماره 1، ص110.
- ↑ سند شماره 17015/پ.ن مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سخنان محسن رضايي (قرارگاه خاتم‌الانبيا 7/8/65، نوار 20681)، ص1.
- ↑ مأخذ شماره 1، ص124.
- ↑ سند شماره 024216 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات سپاه يكم كربلا، 13/8/65.
- ↑ سند شماره 024431 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات سپاه يكم كربلا، 25/8/65.
- ↑ سند شماره 024204 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات سپاه يكم كربلا، گزارش نوبه‌اي شماره 7، 12/8/65.
- ↑ سند شماره 122620 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: واحد اطلاعات نظامي قرارگاه نصرت، گزارش نوبه‌اي شماره 136، 10/8/65، ص4.
- ↑ سند شماره 122618 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: واحد اطلاعات نظامي قرارگاه نصرت، گزارش نوبه‌اي شماره 135، 8/8/65.
- ↑ سند شماره 024533 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات سپاه يكم كربلا، 30/8/65، ص5.
- ↑ سند شماره 024205 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گردان اطلاعات ثارالله قرارگاه نجف2، گزارش نوبه‌اي اطلاعاتي، 12/8/65، ص3.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 224، 8/8/65، ص4؛ و- نشريه شماره 225، 9/8/65، ص7؛ و- سند شماره 024128 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه دوم نجف، 7/8/65؛ و- سند شماره 88001: دفتر فرماندهي سپاه باختران، 10/8/65؛ و- سپاه‌پاسداران، دفتر سياسي نمايندگي امام، "رويدادها"، شماره 118، 15/8/65، ص3.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 224، 8/8/65، ص1، راديو صوت‌الجماهير.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 225، 9/8/65، ص9.
- ↑ مأخذ شماره 14، ص5 و ص3.
- ↑ سند شماره 88010 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه ناحيه لرستان، 8/8/65؛ و- كيهان 8/8/65، ص3.
- ↑ مأخذ شماره 14، ص6.
- ↑ روزنامه كيهان، 8/8/65، ص3، اطلاعيه شماره 2639، ستاد مشترك ارتش.
- ↑ روزنامه كيهان، 8/8/65، ص3.
- ↑ مأخذ شماره 14، ص27.
- ↑ سند شماره 024139 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي قرارگاه حمزه، 8/8/65.
- ↑ سند شماره 24603 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات نيروي زميني سپاه، گزارش نوبه‌اي اطلاعاتي شماره 36، 30/8/65، ص9.
- ↑ سند شماره 076726 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ستاد سپاه ناحيه اصفهان، 12/8/65.
- ↑ سند شماره 044854 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه ناحيه دريايي هرمزگان، 13/8/65.
- ↑ روزنامه جمهوري‌اسلامي، 8/8/65، ص12.
- ↑ روزنامه كيهان، 10/8/65، ص2.
- ↑ مأخذ شماره 20، ص2 و- مأخذ شماره 14، ص17.
- ↑ مأخذ شماره 14، ص شش، راديو بي‌بي‌سي.
- ↑ مأخذ شماره 14، ص پنج، راديو امريكا.
- ↑ مأخذ شماره 14، ص24.
- ↑ مأخذ شماره 14، ص9، راديو ابوظبي.
- ↑ مأخذ شماره 14، ص9، راديو كويت.
- ↑ مأخذ شماره 14، ص8، خبرگزاري فرانسه.
- ↑ مأخذ شماره 14، ص‌ص7 و 8، خبرگزاري رويتر.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 8/8/65، ص14.
- ↑ سند شماره 024252 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سماجا (2)، 15/8/65.
- ↑ مأخذ شماره 14، ص‌ص25 تا 28.
- ↑ مأخذ شماره 20، ص18.
- ↑ سپاه‌پاسداران، دفتر سياسي نمايندگي امام، "رويدادها"، شماره 117، 7/8/65، ص59.
- ↑ پيشين، ص42.
- ↑ مأخذ شماره 20، ص3.
- ↑ سند شماره 024162 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: معاونت اطلاعات نيروي زميني سپاه، گزارش نوبه‌اي اطلاعاتي، شماره 33، 9/8/65، ص‌ص24 و 25.