1365.11.16

روزشمار جنگ سال 1365 1365.10.16
نام‌های دیگر	شانزده دی
تاریخ شمسی	1365.10.16
تاریخ میلادی	6 ژانویه 1987
تاریخ قمری	5 جمادی‌الاول 1407

1359.10.16

1360.10.16

1361.10.16

1362.10.16

1363.10.16

1364.10.16

1366.10.16

گزارش - 1

1. امروز در حالی که تبادل آتش در تمامی جبهه های نبرد ادامه داشت، هواپیماهای ارتش عراق به آسمان سردشت تجاوز کردند. به گزارش معاونت عملیات و اطلاعات نیروی زمینی ارتش، امروز در جبهههای شمالغرب، غرب و جنوب تبادل آتش توپخانه به طور متناوب جریان داشت که در منطقه جنوب کوشک و پاسگاه زید بیشتر از سایر نقاط بود. در همین حال، قرارگاه عملیاتی شمالغرب نیز گزارش داد در ساعت ۰۸:۵۵ هواپیماهای عراقی به حریم هوایی شهرستان سردشت تجاوز کردند که با آتش پدافند هوایی مستقر در منطقه بدون انجام عملیات تخریبی متواری شدند. هواپیماهای مهاجم عراقی همچنین وارد حریم هوایی دهلران شدند که قبل از هر اقدامی منطقه را ترک کردند. همچنین در پی بمباران هوایی روستای آبشیرین در محدوده گچساران در روز شنبه گذشته که منجر به شهید و مجروح شدن تعدادی از غیرنظامیان این منطقه شد،* کاردار موقت نمایندگی دائمی ایران در سازمان ملل متحد امروز در نامهای به دبیرکل سازمان ملل عملیات جنگندههای عراقی در بوجود آمدن این حادثه را به اطلاع وی رساند.

گزارش - 2

2. یکی از احتمالاتی که در مباحث مربوط به طراحی عملیات شلمچه مطرح میشد، هوشیاری دشمنِ موضع گرفته در میان استحکامات متعدد بود که میتوانست از سرعت لازم برای پیشروی نیروهای عملکننده بکاهد و آنان را مجبور کند تا رده به رده و سینه به سینه بجنگند. بنابراین، در جلسه امروز قرارگاه خاتمالانبیا چنین تدبیر شد که از حجم سنگین آتش به صورت متمرکز استفاده شود تا به این وسیله دشمن زمینگیر و از تحرک و جابهجایی کمتر برخوردار گردد. در این جلسه همچنین فرماندهان یگانهای دو قرارگاه قدس و نجف که قرار است پس از تصرف منطقه پنج ضلعی توسط قرارگاه کربلا وارد عمل شوند، از آخرین وضعیت و طرح مانور خود گزارش دادند؛ و نیز در پایان این جلسه، فرمانده کل سپاه بر قرار قبلی برای شروع عملیات (فردا شب ۱۷/۱۰/۱۳۶۵) تأکید کرد. در ادامه جلسه شب گذشته قرارگاه خاتمالانبیا** که به ارائه گزارش فرماندهان یگانهای قرارگاه کربلا اختصاص یافت، در نخستین دقایق بامداد امروز موضوعی که فرمانده کل سپاه بر آن تأکید کرد، اجرای آتش متمرکز و پر حجم آتش روی دشمن بود: «اینجا ما احتیاج داریم روی منطقه بوارین که دیر پاکسازی میشود؛ و همچنین آتش دشمن از زمانی که به خطش زده میشود، باید انشاءالله آتشهای سراسر جبهه را علیه دشمن باز کنید. این، اولاً باعث میشود دشمن فکر کند از همه جا دارد درگیر میشود و در نتیجه آتشهایش تقسیم میشود و یک جا متمرکز نمیشود.» محسن رضایی ادامه داد: «همان شب اول شروع به آتش کنید؛ یعنی ما ۲۴، ۴۸ ساعت اول را باید با ریختن آتش روی دشمن به صورت تمرکزی و وسیع عمل کنیم که انشاءالله دور از دشمن گرفته شود. ما میتوانیم در این منطقه آتش خوبی روی دشمن اجرا کنیم و برادرها مخصوصاً لشکرهای پشتیبان سعی کنند همه آتشها [قبضههای توپخانه و ادوات] را بیاورند و نگذارند دشمن اینجا آسوده بماند و علیه بچهها اجرای آتش کند ... و به بچههای خطشکن کمک کنید تا آنها بتوانند با سرعت بیشتری جلو بروند و مسائل را حل کنند.» پس از این سخنان، حاضران در جلسه در این خصوص به تبادل نظر پرداختند و در پایان بر این نکته تأکید شد که لازمه اجرا و تمرکز آتش، هماهنگی آتش هر سه قرارگاه عملیاتی کربلا، قدس و نجف با یکدیگر میباشد. جلسه با گزارش فرماندهان دو یگان قرارگاه قدس که میبایست در موج اول عملیات و پس از تصرف منطقه پنج ضلعی توسط قرارگاه کربلا از آن عبور و جاده شلمچه را باز کنند، ادامه یافت. ابتدا، حسین خرازی فرمانده لشکر۱۴ امام حسین که مأموریت داشت ضمن دستیابی به جاده شلمچه منطقه نوک کانال پرورش ماهی تا این جاده را پاکسازی کند، از مشخص شدن عقبه این لشکر گفت و اضافه کرد: «میخواهیم برویم گردانهایمان را توی خط بیاوریم. اگر ما گردان در خط نداشته باشیم، نمیتوانیم بیاییم عملیات را ادامه دهیم.» وی در بخشی دیگر از گزارش خود نیز گفت: «ما روی قضیه آب و عقبه هنوز هیچ فکری نکردیم و مبنا را بر [نفربرهای آبی - خشکی] خشایار گذاشتیم. پنج دستگاه بیشتر نداریم و لازم است ما را تقویت کنید تا بتوانیم مانور کنیم. ... ما برای موج اول عملیات، چهار گردان بیشتر نداریم. مانور را توجیه کردیم و خط حد هم به آنها دادیم.» فرمانده لشکر امام حسین در پاسخ به این سؤال فرمانده کل سپاه که «فرماندهان گردانها توجیه شدهاند؟» گفت: «حدوداً روی نقشه، اطلاعات کافی نداشتیم که بیشتر توضیح بدهیم؛ اما در جلسه امشب خیلی مطالب حل شد. میرویم با آنها جلسه بگذاریم که یک سری ابهاماتی که دارند رفع شوند.» محسن رضایی هم با بیان اینکه تمامی فرماندهان تا رده دسته باید توجیه شوند، به وی توصیه کرد: «اول شما باید این جاده [شلمچه] را باز کنید تا سریع تانک بفرستید.» فرمانده کل سپاه در حالی بر اهمیت باز کردن جاده شلمچه تأکید میکرد که تحقق این مهم همچنان مبهم بود؛ زیرا عملیات قرارگاه قدس به وضعیت قرارگاه کربلا در تصرف منطقه پنج ضلعی بستگی داشت و این موفقیت نیز به دلیل محتمل بودن هوشیاری دشمن دور از دسترس به نظر میرسید. مبتنیبر همین نگرانی، حسین خرازی در واکنش به این توصیه محسن رضایی گفت: «چیزی هم که ما به بچهها گفتیم این بود که در این عملیات چیزی جز معجزه گره اینجا را باز نمیکند.» وی که به نظر میرسید همچنان درباره این عملیات ابهام دارد و شرکت در آن را نیز صرفاً اجرای دستور میداند، افزود: «باید توی این عملیات قلب بدهیم. این چیزی که برادرها [فرماندهان رده بالا] به ما گفتند و دستور ولایت هم است، انشاءالله باید محکم برای این عملیات آماده بشویم.» لشکر۸ نجف نیز دومین یگان قرارگاه قدس در موج اول عملیات خواهد بود که باید در جنوب منطقه پنج ضلعی وارد عمل شود. احمد کاظمی فرمانده این لشکر در گزارش خود گفت: «دو گردان ما این منطقه را پاکسازی میکنند؛ یکیشان دست چپشان را به این جاده [شلمچه] و یکیشان هم دست راستش را به این نهر [دوعیجی] میدهند و منطقه را پاکسازی میکنند.» وی افزود: «امکانات ما توی عملیات کربلای۴ مصرف شد. تا حالا هیچ چیزی را جایگزین نکردهاند. الآن بعضی از گردانها اسلحه هم ندارند.» در ادامه جلسه و پس از تأکید فرمانده کل سپاه برای رفع هر چه سریعتر نیازهای یگانهای رزمی، فرماندهان سه یگان قرارگاه نجف که میبایست در موج اول عملیات و با عبور از سمت جنوب شرقی منطقه پنج ضلعی بخشی دیگر از جاده شلمچه را باز و با ادامه تک به سمت جزیره بوارین جناح چپ منطقه عملیاتی را تأمین کنند، نیز از آخرین وضعیت و طرح مانور یگان خود گزارش دادند. محمدباقر قالیباف فرمانده لشکر۵ نصر که مأموریت دارد با کمک لشکر۱۷ علیبنابیطالب جاده شلمچه را باز کند، از آمادگی دو گردان پیاده و نیز استقرار ادوات لشکرش در منطقه برای اجرای این مأموریت خبر داد و سپس درباره مشخص نبودن نحوه انتقال این دو گردان به خطوط مقدم گفت: «ما از کجا گردانها را بیاوریم و ببریم که بعد از همان جا تخلیه بشوند؟! یعنی ما الآن یک اسکله ثابت و مشخص [در شرق منطقه آبگرفتگی] نداریم که این کار [عبور گردانها] بشود.» فرمانده کل سپاه به وی گفت: اگر توانستید این دو گردان را از طریق خشکی منتقل کنید. در غیر این صورت به شما کمک میشود تا آنها را از سمت اسکله لشکر۱۰ سیدالشهداء عبور دهید. غلامرضا جعفری فرمانده لشکر۱۷ علیبنابیطالب که میبایست پس از باز شدن جاده شلمچه به سمت بوارین تک کند، نیز گزارش داد: «ما برای سه گردان مانور چیدیم تا انشاءالله برادرها بیایند توی بوارین. دو گردان به خط دشمن میزند و یک گردان هم میآید و پاکسازی میکند.» وی همچنین گفت: «عبور نیروها را برنامهریزی کردهایم و هماهنگ شد که این جاده [شلمچه] را تا جایی که تأمین هست، شناسایی بکنند.» فرمانده کل سپاه ضمن اینکه تأکید کرد این لشکر با خود پل شناور کوثری (نفررو) ببرد تا ۱۵۰ متر شکاف ایجاد شده روی جاده شلمچه توسط دشمن را بپوشاند، از مصطفی ایزدی فرمانده قرارگاه نجف نیز خواست جلسهای مشترک برای هماهنگی عبور لشکرهای ۱۷، ۵ و ۱۰ برگزار شود. لشکر۲۱ امام رضا سومین یگان قرارگاه نجف برای شرکت در موج اول عملیات خواهد بود که مأموریت دارد در شب اول عملیات از سمت جنوب شرقی شلمچه و از طریق نهر خین به سمت جزیره بوارین وارد عمل شود. اسماعیل قاآنی فرمانده این لشکر لازمه موفقیت در این مأموریت را اجرای آتش پر حجم و اقدامات مناسب مهندسی و نیز بهکارگیری قوای زرهی دانست و از استقرار قبضههای توپ و ادوات این لشکر در منطقه و هماهنگی واحد مهندسیاش با واحدهایی از مهندسی جنگ جهاد سازندگی خبر داد و درباره زرهی هم گفت: «برادرهای زرهی آمدهاند؛ منتها هنوز محکم پای کار نیستند و تعداد تانکهایی را که میخواهند توی منطقه بیاورند کافی نیست.» سرانجام و در بخش پایانی این جلسه، درباره زمان آغاز عملیات نیز گفتوگو شد. در این خصوص، فرمانده کل سپاه چنین گفت: «برادرها برای آن روزی که تعیین شد، که انشاءالله همان خواهد بود، سعی کنید عقب نیفتید. ممکن است ساعت تک را اگر هوا ابری شد، زودتر بیندازیم و اگر ابری نباشد حمله احتمالاً ساعت ۱۲ یا ۱ فردا شب است.»

گزارش - 3

3. در پی تصمیم روز گذشته فرمانده کل سپاه مبنی بر تمرکز امکانات و تعیین سه گروه برای مدیریت ترابری یگانهای رزمی در منطقه آبگرفتگی شلمچه در شب اول عملیات، این گروهها به سه قرارگاه پشتیبانی تبدیل شدند. در جلسه ساعت ۱۳:۰۰ امروز قرارگاه خاتمالانبیا که با حضور محسن رضایی و علی شمخانی (فرمانده کل و فرمانده نیروی زمینی سپاه)، علیرضا افشار (قائم مقام فرمانده کل در سپاه کشوری)، عباس محتاج (رئیس ستاد مرکزی سپاه کشوری)، غلامحسین بشردوست (جانشین فرمانده قرارگاه عملیاتی قدس) و حجتالاسلام محمود محمدی عراقی (قائم مقام نماینده امام خمینی در سپاه) و به منظور بررسی تشکیلات ترابری و پشتیبانی عملیات شلمچه تشکیل شد، محسن رضایی در سخنانی با بیان اینکه ما در عملیات شلمچه باید مانند عملیاتهای خیبر و بدر امکانات و کادرمان را بسیج کنیم، اضافه کرد: «برای این کار ما باید ببینیم که با توجه به وضعیت آب [در منطقه آبگرفتگی] و کارهایی که باید انجام دهیم - همین بحثی که دیشب شد - بیاییم سه قرارگاه پشتیبانی یعنی قرارگاه عاشورای۱، عاشورای۲، عاشورای۳ درست کنیم. این قرارگاهها از کنار قرارگاههای کربلا و نجف و قدس به وجود بیایند و مسئولیت پشتیبانی را به عهده داشته باشند. البته به این معنا نیست که خودشان سازمان تشکیل بدهند و وضعیت اجرایی پیدا کنند، بلکه مسئولیتهایی که به سازمانهای اجرایی داده شده را نظارت کنند و کمکشان کنند.»

علیرضا افشار قائم مقام فرمانده کل در سپاه کشوری غلامحسین بشردوست جانشین فرمانده قرارگاه عملیاتی قدس حجتالاسلام محمود محمدی عراقی قائم مقام نماینده امام خمینی در سپاه فرمانده کل سپاه سپس با تعیین سه دسته از فرماندهان و مسئولانی که در زمینه پشتیبانی، مهندسی، زرهی و دریایی آشنایی دارند، مسئولیت هر یک از قرارگاههای پشتیبانی را به یکی از این دستهها واگذار کرد و گفت: «وظیفه اینها از اسکله زدن، ترابری دریایی، بهکارگیری خشایارها، زدن پلهای [شناور نفررو] کوثری تا باز کردن جادهها است و از امروز بعدازظهر باید بسیج شوند و ۸ مورد را بازرسی کنند و تا فردا ساعت ۱۲ ظهر به ما جواب قطعی دهند که در چه وضعیتی هستند.» در ادامه، این ۸ بند به عنوان دستورالعمل تدوین شده برای ابلاغ به مسئولین سه قرارگاه پشتیبانی عاشورا توسط عباس محتاج به ترتیب زیر قرائت شد: «١- بررسی میزان آمادگی یگانهای دریایی از نظر تعداد [قایق] لاور، اسکلهها، تعمیرات و بازرسی. ٢- بررسی طرح و برنامه اجرایی پلهای کوثری. ٣- معابر و مسیرهای تردد لاور و نصب پلهای کوثری. ٤- خشایارها، تعداد، استقرار و معابر و علائم راهنما در شب و تجهیزات همراه. ٥- جدول زمانبندی عبور و حق تقدمهای یگانهای مجاور. ٦- اجرای طرح تمرکز پشتیبانیها. ٧- اطمینان از انتقال و استقرار کل امکانات دریایی، زرهی و مهندسی تا فردا ساعت ١٢ ظهر. ٨- دریافت خودروی بیسیمدار و مشخص کردن محل استقرار.» در پی قرائت این دستورالعمل، حاضران در جلسه به گفتوگو درباره جزئیات آن و وظایف قرارگاههای پشتیبانی پرداختند.

گزارش - 4

4. طرح به کارگیری نفربرهای آبی - خاکی خشایار مبتنی بر تحلیل فرمانده کل سپاه بود که لازمه موفقیت در رویارویی با دشمن بهرهگیری از ابتکار عمل جدید میباشد؛ و به دنبال آن نیز طرح برگزاری مانور این نفربرها با هدف رفع ضعفهای آنها و رفع ابهام فرماندهان درخصوص عبور و پشتیبانی در جناح راست منطقه عملیاتی شلمچه بود. با وجود این بسیاری تصور میکردند برگزاری این مانور به دلیل مشکلات عدیدهای چون متمرکز کردن نفربرهای موجود در یگانها، انتقال دستگاههای جدید از تهران، به جریان انداختن آب در کانال سلمان، آموزش خدمه و ... در این فرصت باقی مانده تقریباً غیرممکن است؛ اما سرانجام و با تلاش و پیگیری فرماندهی کل سپاه امروز این مانور برگزار شد. بعدازظهر امروز مانور نفربرهای خشایار در کانال سلمان (شرق شلمچه) و در حضور محسن رضایی و علی شمخانی (فرمانده کل و فرمانده نیروی زمینی سپاه) و جمعی دیگر از فرماندهان عملیاتی و مسئولان ستادی سپاه برگزار شد. راوی قرارگاه خاتمالانبیا در یادداشت امروز خود با اعلام این خبر اضافه کرده است: «کمتر از ۴، ۵ روز طول کشید تا کانال سلمان را آب انداختند و کل زرهی یگانها آمدند کنار کانال برای مانور. این موضوع عمدتاً نشئت گرفته از آموزش، تدبیر و فشارها و پیگیری برادر محسن [رضایی] بود. ... با اتمام مانور، قرار شد خشایارها [در زمان کوتاه باقی مانده و با تلاش فراوان] به منطقه [عملیاتی] منتقل شوند.» برگزاری این مانور اگرچه نقشی تعیین کننده در کاربرد نفربرهای خشایار داشت، اما از آنجا که مهمترین هدف این مانور کسب اطمینان از کیفیت حرکت در آب و بالا رفتن از سیلبند بود که با مأموریت این نفربرها در کمک به غواصها برای شکستن خط و پشت سر گذاشتن موانع دشمن و نیز انتقال نیرو و تجهیزاتی مانند پلهای شناور مرتبط میگردید، از این بیان فرمانده سپاه پس از اجرای مانور نیز چنین استنباط میشود که در مانور معلوم شد برای بالا رفتن این نفربرها از سیلبندهای موجود در منطقه عملیاتی شلمچه آمادگی لازم وجود ندارد: «ما فعلاً از خشایار فقط برای ترابری استفاده میکنیم و هنوز معلوم نیست آنها بخواهند از جایی بالا روند.»

گزارش - 5

5. به دلیل آماده نبودن یگانهای رزمی سپاه، عملیات در منطقه شلمچه که طبق قرار قبلی میبایست در ۱۷/۱۰/۱۳۶۵ آغاز شود، یک روز به تعویق افتاد. راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه خاتمالانبیا در یادداشت امروز خود نوشته است: فرماندهان کم و بیش مشکلات دارند و سعی میکنند به گونهای منتقل کنند؛ در صورت امکان به برادر محسن (رضایی) وگرنه به شمخانی. در این رابطه امین شریعتی (فرمانده لشکر۳۱ عاشورا) صبح با شمخانی ملاقات داشت. شوشتری (جانشین فرمانده قرارگاه نجف) و قالیباف (فرمانده لشکر۵ نصر) با برادر محسن در مورد مشکلات عبورشان صحبت کردند. همچنین، پس از اجرای مانور بعدازظهر امروز نفربرهای خشایار در کانال سلمان، راوی قرارگاه خاتمالانبیاء آخرین وضعیت را چنین تشریح کرده است: «۱- آتش، نواقصی از نظر طرح و جایگزینی و استقرار توپخانه دارد. ۲- مانور بعضی یگانها هنوز آماده نیست؛ خصوصاً [یگانهای] دنبال پشتیبان. این مسئله عمدتاً به علت ابهام در هماهنگی عبور و نیز عدم اطمینان از وضعیت قرارگاه کربلا است. ۳- پشتیبانی هنوز شکل کامل و نهایی خود را نگرفته و نیاز به زمان دارد که سازمان بگیرد. ۴- مهندسی به دلیل باران و سایر مشکلات احتمالاً نمیتواند خودش را با زمان اعلام شده منطبق کند. ۵- آموزش خشایار؛ با وضعیت فعلی آموزش علیرغم اینکه خوب است؛ ولی با وضعیت مطلوب فاصله دارد. در صورتی که زمان اجازه بدهد بیشتر آموزش ببینند، ورزیدگی خدمه نقش تعیینکنندهای در بهکارگیری و تأثیرگذاری خشایار دارد.» وی در بخشی دیگر از یادداشت امروز خود اضافه کرده است: «کنار کانال سلمان، قاسم سلیمانی [فرمانده لشکر۴۱ ثارالله] آمده بود و میگفت هنوز لشکر فجر به ما [در عقبه] جا نداده مستقر شویم. آتش ما حاضر نیست ... میرحسینی فرمانده تیپ۱۸ الغدیر [هم] آمد و گفت اسدی [فرمانده لشکر۳۳ المهدی] هنوز [برای همراهی با ما در عملیات محور پاسگاه بوبیان] نیامده؛ مانور ما کامل نیست و اسدی روی بوبیان نمیآید. عقبه ما داخل منطقه [پدافندی] ارتش است و مشکلات داریم. ... [با وجود این] اگر تکلیف است، ما برویم. برادر محسن گفت تکلیف است.» به این ترتیب، با نبود آمادگی یگانهای رزمی برای شروع عملیات، فرمانده کل سپاه در تماس تلفنی از قرارگاه خاتمالانبیا با فرمانده عالی جنگ که قرار است تا ساعاتی دیگر تهران را به مقصد جبهه جنوب ترک کند، کسب تکلیف میکند. در این خصوص راوی این قرارگاه که شاهد این مکالمه بوده، نوشته است: «ساعت ۲۰:۱۰، برادر محسن با آقای هاشمی در مورد زمان [آغاز عملیات] صحبت کرد. آقای هاشمی گفته بود اگر [یگانها] فشار میآورند و آماده نیستند، یک شب عقب بیفتد. برادر محسن گفت شب جمعه [شب ۱۹/۱۰/۱۳۶۵]. قرار شد تا ساعت مشخص کنند. یکی ۱۱ [شب] اگر [هوا] ابری باشد و اگر نبود، زمان دیگری بزنند به خط [دشمن].» آقای هاشمی رفسنجانی نیز در خاطرات امروز خود نوشته است: «آقای رضایی تلفنی اجازه خواست که حمله یک روز تأخیر بیفتد؛ موافقت کردم.»

گزارش - 6

6. معارضان کرد عراقی در دو عملیات ایذایی در خاک این کشور تعدادی از نظامیان بعثی را کشته یا زخمی کردند. پیشمرگان حزبالله کرد عراق با اجرای عملیات کمین در محور مرگه سور - گورتو یک خودروی ارتش این کشور را منهدم کردند که از چهار سرنشین آن سه نفر کشته و یک نفر زخمی شدند. در همین حال، نیروهای حزب دموکرات کردستان عراق (بارزانیها) نیز طی عملیاتی در محور دربند - سلیمانیه ۸ نفر از مزدوران محلی (جاش) ارتش عراق را کشتند و دو خودروی آنان را به غنیمت گرفتند.

گزارش - 7

7. امروز یک کشتی ژاپنی حامل نفت کویت در جنوب خلیج فارس هدف حمله موشکی قرار گرفت. خبرگزاری رویتر به نقل از منابع کشتیرانی در توکیو اعلام کرد یک نفتکش ژاپنی که از کویت بارگیری کرده بود در ۱۲ مایلی سواحل امارات عربی متحده مورد اصابت یک موشک قرار گرفت. این گزارش حاکی است در این کشتی آتشسوزی رخ نداده و خدمه نیز آسیبی ندیدهاند و نفتکش هم اکنون در راه خروج از خلیج فارس است. رویتر همچنین به نقل از این منابع گزارش داد نیروی دریایی ایران از سپتامبر گذشته متوقف کردن کشتیهای خارجی به مقصد کویت را برای تفتیش و جلوگیری از انتقال محمولههای نظامی به عراق آغاز کرده است. روزنامههای کویتی نیز با درج این خبر در صفحات اول خود نوشتند: این نفتکش ژاپنی توسط یک هلیکوپتر ایرانی مورد حمله قرار گرفته است.

گزارش - 8

8. وزارت دفاع امریکا اعلام کرد یک کشتی بازرگانی ناشناس روز گذشته موشکی را به سوی یک هلیکوپتر امریکایی در خلیج فارس شلیک کرد. بر پایه گزارش خبرگزاریها موشک که از پانصدمتری هلیکوپتر امریکایی گذشته از سوی یک کشتی بازرگانی ناشناس شلیک شد و یک ناوشکن امریکایی در جستوجوی کشتی شلیککننده در آبهای ساحلی امارات متحده عربی به گشت پرداخت. در مورد این حادثه به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از شارجه مقامات کشتیرانی و منابع دیپلماتیک امروز گفتند این حمله «احتمالاً به این دلیل بوده است که کشتی مذکور فکر کرده است هلیکوپتر امریکایی یک هلیکوپتر ایرانی است که قصد حمله به آن را دارد.» این گزارش به نقل از منابع کشتیرانی افزود: «از زمان تشدید جنگ نفتکشها بین ایران و عراق گفته میشود برخی از کشتیهای تجاری به سیستمهای هوایی ویژه منحرفساختن موشکها و راکتها مجهز شدهاند.» به گفته همین منابع «یک شرکت انگلیسی موسوم به کمپانی تحلیلگران دفاعی چهار کشتی مستقر در نزدیکی ترمینال خارک را به سیستمهای دفاع از خود مجهز کرده است. شرکت مذکور در این رابطه تکنولوژی متعددی ازجمله سیستمهای منحرفساختن موشک، تجهیزات مختلکننده رادار و دستگاههای هشدار سریع برای نفتکشها به کار میگیرد.» خبرگزاری آسوشیتدپرس همچنین از منامه گزارش داد: عبورومرور کشتیهای بازرگانی در جنوب خلیج فارس امروز، ساعاتی پس از سکوت و احتیاطی که در پی هدف قرار گرفته شدن هلیکوپتر امریکایی حکمفرما شده بود وضعی عادی پیدا کرد. در همین حال مدیران اجرایی کشتیرانی «پرواز هلیکوپترهای نظامی امریکایی و انگلیسی در ارتفاع زیاد در جنوب خلیج (فارس) را که محل حمله قایقهای توپدار و هواپیماهای ایران به کشتیهای بازرگانی است گزارش دادند.»

گزارش - 9

9. دبیرکل سازمان ملل متحد با صدور بیانیهای از گسترش جنگ و استفاده عراق از سلاحهای شیمیایی ابراز نگرانی کرد. در بیانیه امروز دبیرکل آمده است: «دبیرکل قادر نیست که عمق ناراحتی خود را نسبت به خسارات جانی فراوانی که در نتیجه درگیری مذموم ایران و عراق خصوصاً تشدید تلفات سنگین غیرمعمول غیرنظامیان در نتیجه حملات و ضدحملات علیه نقاط پرجمعیت در پایان سال ۱۹۸۶ صورت گرفته ابراز کند. او همچنین از ادامه رنج هزاران اسیر جنگی که بسیاری اکنون در هفتمین سال اسارت خود میباشند بسیار ناراحت میباشد.» خاویر پرز دکوئیار در ادامه این بیانیه نگرانی شدید خود را از خطر گسترش جنگ ابراز کرده و از هر دو کشور درگیر خواست از عملیات نظامی که باعث به خطر انداختن کشورهای ثالث منطقه و یا اصل آزادی کشتیرانی میشود خودداری کنند. وی سپس نگرانی خود را نسبت به نقض قوانین انسانی بینالمللی به خصوص در استفاده از سلاح شیمیایی اظهار داشته و اعلام کرد: «جدیدترین اتهام ایران نسبت به عراق در مورد استفاده از سلاحهای شیمیایی باید با توجه به نتایج بازرسیهای محلی قبلی بهویژه بازرسیهای انجام شده در مارس ۱۹۸۶ که استفاده از سلاحهای شیمیایی در موارد متعدد بهوسیله نیروهای عراقی علیه نیروهای ایرانی را تأیید نمود مدنظر گرفته شود. در آن هنگام شورای امنیت به شدت ادامه کاربرد سلاحهای شیمیایی را به عنوان نقض پروتکل ۱۹۲۵ ژنو که استفاده از سلاحهای شیمیایی را در جنگ ممنوع میکند محکوم کرد و خواستار رعایت کامل مفاد این پروتکل گردید.» در ادامه بیانیه آمده است: «دبیرکل به سهم خود کراراً استفاده از این نوع سلاحها را در هر جا و در هر زمان محکوم کرده و درخواست خود را برای خاتمه استفاده از چنین سلاحهایی مجدداً مورد تأکید قرار میدهد.» دکوئیار در پایان بیانیه اعلام میکند «با توجه به این مسئله و سایر ملاحظات معتقد است خاتمه هر چه سریعتر این تعارض طولانی امری است لازم.» وی این موضوع را هدف اصلی خود در تمام تلاشهایش دانست و یک بار دیگر از طرفین به خصوص ایران خواست با شورای امنیت و شخص دبیرکل برای پایان بخشیدن به جنگ همکاری کنند.

گزارش - 10

10. رئیس جمهور عراق امروز در سخنانی ایران را مسئول آغاز جنگ و آسیبهای ناشی از آن در منطقه خواند و به تکرار طرح پیشنهادی خود برای استقرار صلح پرداخت. به گزارش رادیو صوتالجماهیر صدام حسین که در سالروز تأسیس ارتش عراق سخن میگفت با اشاره به حمله بزرگی که از سوی مقامهای ایران برای تعیین سرنوشت جنگ وعده داده شده است گفت: «آنان را از افتادن در باتلاق هشدار دادیم و گفتیم کثرت افراد، واقعیتهای اساسی نبرد را تغییر نخواهد داد که اراده عراق در دفاع از خاک و تمامیت و شرافت و دستاوردهای خود کافی است. علیرغم اختلاف بسیار در جمعیت دو کشور دهها هزار از رزمندگان عراقی که بهترین آموزش را دیده و به نوینترین تسلیحات مجهز هستند بزرگترین نیروی احتیاط را تشکیل میدهند تا به کمک نیروهای مسلح قدرتمند ما بشتابند و ما به امید خدا قادر هستیم ماجراجویی جدید را متلاشی سازیم همچنان که ماجراجوییهای قبلی را تارومار ساختیم. این را من شش ماه گذشته گفتم و هماکنون به امید خدا در نبرد روز بزرگ تحقق یافت.» صدام افزود: «روز بیستوچهارم دسامبر [سوم دیماه] که دشمن حمله اخیر خود را آغاز کرد هدفش انهدام نیروهای اطراف بصره و محاصره این شهر و بالاخره تصرف آن بود و بالاخره برپایی یک رژیم دستنشانده در آن که فرصتهای جدیدی برای تجاوز به عراق و کشورهای جزیرۀالعرب و خلیج (فارس) به او میداد. رژیم ایران در این نبرد بهترین نیروهایش را به کار برد که ماهها آن را آماده میکرد.» رئیس جمهور عراق تهدید کرد این کشور حملاتی را با هدف انهدام منابع و امکانات اقتصادی ایران طراحی کرده است. وی گفت: «ما در کاهشدادن صدور نفت دشمن که منبع درآمد اصلی دشمن در تجاوزش بود موفق گشتیم و هواپیماهای ما در بمباران نیروگاههای برق و پالایشگاهها و کارخانجات استراتژیک و مراکز ارتباطات و دیگر هدفهای سوقالجیشی نیز موفق بودند و همچنان که گفته بودیم این موضوع به اثبات رسید که عامل زمان علیه دشمن میباشد.» صدام با بیان اینکه موضع عراق در دعوت به صلح عادلانه و دائمی تغییر نکرده، ایران را متهم کرد جنگ را به عراق تحمیل کرده است. وی افزود: «همین رژیم بود که گفت ادامه زندگیاش با ادامه این جنگ مربوط میشود و همین رژیم بود که کشورهای منطقه را به سرنگونی و اخلال و اغتشاشات تهدید کرد.» رئیس جمهور عراق ضمن تأکید بر این ادعا که جمهوری اسلامی ایران مسئول بروز این جنگ و آسیبهایی است که منطقه دیده است به تکرار پیشنهاد قبلی خود برای استقرار صلح پرداخته و گفت: «این صلح بر موارد پنجگانه بدین شرح که ما در دوم اوت ۱۹۸۶ سال گذشته طی پیامی به حکام تهران اعلام کردیم استوار است: ١. عقبنشینی کامل و همهجانبه و بدون شرایط تا مرزهای بینالمللی. ٢. تبادل کامل اسرا. ٣. امضای موافقتنامه صلح و عدم تجاوز میان دو کشور. ٤. عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر و احترام گذاشتن هر کشوری به حق اختیار دیگری. ٥. باید عراق و ایران به عنوان عناصر مثبت در نیات و امنیت منطقه و منطقه خلیج عربی (فارس) باشند.» رئیس جمهور عراق سپس اضافه کرد: «عراق از قطعنامه شماره ۵۸۲ و ۵۸۸ بر اساس این موارد که با قوانین بینالمللی، پایههای حل مخاصمات بینالمللی و حق ملتها در انتخاب سرنوشتشان سازگار است استقبال کرد. با این موارد عراق صلح را میپذیرد. عراق در برابر هرگونه تلاشی که خارج از چارچوب قوانین بینالمللی و چارچوب ایجاد راهحل کامل و همهجانبه باشد هر چند که صاحبان آن زیر چتر بهانهها و دلایلی برای آن مخفی میشوند مقاومت و مبارزه خواهد کرد و اگر برخی منجمله حکام تهران گمان کنند که اصرار آنان به ادامه جنگ و پیش گرفتن سیاست لجاجت و سرسختی ممکن است دستاوردهای غیرقانونی برایشان به ارمغان بیاورد در اشتباه هستند. عراق که شش سال است میجنگد و دراین شش سال آبدیده شده قادر است تا هر چند سال که این جنگ به طول انجامد به نبرد در دفاع از ارزشها و حقوق خود ادامه دهد.» به دنبال پخش اظهارات صدام از رادیو صوتالجماهیر، خبرگزاری آسوشیتدپرس از نیکوزیا ضمن اشاره به مخالفت رئیس جمهور عراق در این سخنان با تلاشهایی که ظاهراً خواستار استقرار صلح ضمن ادامه جنگ است نوشت: «صدام حسین ظاهراً اشارهاش به تقاضای ایران است که برکناری وی را به عنوان شرطی برای استقرار صلح بین دو کشور اعلام کرده است.» همچنین بر اساس گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از کویت مطبوعات این کشور ضمن درج نطق امروز صدام در صفحات اول خود، همگی با عناوین مشابهی مضمون دعوت به صلح در این سخنان را برجسته کردند. از جمله روزنامه الانباء در تیتر خود نوشت: «صدام تهدید کرد تلاشهای به ظاهر صلحآمیز را که هدف آن ادامه دادن به جنگ است فاش خواهد کرد.» روزنامه القبس نیز نوشت: «صدام به کسانی که تظاهر به دعوت به صلح میکنند برای آخرین بار هشدار داد.»

گزارش - 11

11. وزیر امور خارجه عراق با اشاره به توانایی نظامی عراق گفت کشورش قدرت ادامه جنگ را دارد. در همین حال فرمانده نیروی هوایی عراق در گفتوگویی مدعی شد جنگ ایران و عراق در سال جاری به نفع عراق خاتمه خواهد یافت. به گزارش رادیو صوتالجماهیر طارق عزیز معاون نخستوزیر و وزیر امور خارجه عراق که برای دیداری رسمی در الجزایر به سر میبرد در دیدار با نویسندگان و خبرنگاران در الجزیره گفت: «عراقیها قدرت رزمی خود را ظرف ۶ سال گذشته به اثبات رساندند و مادامی که تحمیل این جنگ به آنها ادامه یابد قدرت ادامه آن را دارند.» وی اضافه کرد: «عراقیها در دفاع از حاکمیت و خاک عراق میجنگند و در همانحال آماده هستند تا دستهای خود را بهسوی صلح دراز کنند و صلحی که عراقیها خواهان آن هستند براساس اصول روشنی است که شامل ایجاد آتشبس، عقبنشینی تا مرزهای بینالمللی، مبادله کامل اسرا، امضای موافقتنامه حسن همجواری و عدم دخالت در امور یکدیگر میباشد و این امور بهعنوان شرایطی تلقی نمیشود، بلکه اصول مشروع در قوانین بینالمللی میباشد.» طارق عزیز عملیات اخیر ایران در جبهه جنوبی جنگ را مورد اشاره قرار داد و گفت: «نیروهای رزمنده ما این تجاوز را ظرف ۴۸ ساعت سرکوب کردند و هر تهاجم دیگری با همین سرنوشت مواجه خواهد شد.» وزیر امور خارجه عراق ضمن اشاره به اینکه مواضع لیبی و سوریه حساسیت ملت عراق را برانگیخته است افزود: «روابط عراق با کشورهای عربی و دیگر کشورها رو به گسترش میرود.» وی همچنین گفتوگوهای خود در زمینه جنگ و مسائل عربی را با احمد طالب ابراهیمی وزیر امور خارجه الجزایر واقعی، صریح و عمیق توصیف کرد. به گزارش خبرگزاری رویتر حمید شعبان فرمانده نیروی هوایی عراق امروز در مصاحبه با روزنامه القادسیه که به مناسبت روز ارتش انجام شد گفت: «سال جاری تحولی قطعی و سریع به خود خواهد دید که به پایانیافتن جنگ به نفع عراق منجر خواهد شد.» وی همچنین گفت: «اولین مرحله از طرح شکست ایران با انهدام کلیه منابع انرژی این کشور بهخصوص منابع نفتی آن کامل خواهد شد.» شعبان افزود: «مرحله دوم این نابودی، نیروهای دشمن و مراکز تجمع آنان در سراسر ایران را درپی خواهد داشت.» رویتر اشاره کرد این مقام عراقی «توضیحی دراینزمینه نداد.» بر پایه این گزارش حمید شعبان در مصاحبه دیگری با مجله عربیزبان الدستور (چاپ لندن) به کمپانیهای خارجی هشدار داد «نفتکشها و کشتیهای تجاری خود را از ترمینالهای نفتی ایران که به گفته وی آماج حملات شدید عراق قرار خواهد گرفت دور نگهدارند.» وی همچنین «به خطوط هواپیمایی غیرنظامی هشدار داد که از پرواز هواپیماهایشان به فرودگاههای ایران که همچنین موردحمله عراق قرار خواهد گرفت خودداری کنند.»

گزارش - 12

12. در پی انتشار خبری مبنی بر انهدام چند هلیکوپتر عراقی یا وارد شدن خساراتی به آنها در اثر آتش توپخانه ساحلی سپاه پاسداران بر روی باند استقرار هلیکوپترهای عراق در حوالی اسکله البکر، خبرگزاری فرانسه گزارش داد یک سخنگوی نظامی عراق خبر رادیو تهران در این زمینه را تکذیب کرد. وی طی اظهاراتی به خبرگزاری عراق (اینا) گفت: «همه میدانند که هیچ توپخانهای نمیتواند با دقت هدفش را که قُطر آن از ده متر تجاوز نمیکند و در فاصله دهها کیلومتری قرار دارد مورد اصابت قرار دهد.»

گزارش - 13

13. آیت الله خامنه ای رئیس جمهوری اسلامی در دیدار با وزیر امور خارجه یمن جنوبی بر تقویت مناسبات دو کشور تأکید کرد. به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی عبدالعزیز الدالی وزیر امور خارجه جمهوری دموکراتیک یمن جنوبی که در رأس یک هیئت سیاسی، اقتصادی در تهران به سر میبرد امروز در دیدار با آیتالله خامنهای رئیس جمهور پیام ویژه حیدر ابوبکر العطاس رئیس جمهور یمن جنوبی را تسلیم وی کرد. وزیر امور خارجه یمن با ارائه گزارش مشروحی از اوضاع داخلی کشورش تأکید کرد: جمهوری دموکراتیک خلق یمن عقیده دارد انقلاب اسلامی از تلاشهای استقلالطلبانه مردم یمن علیه توطئههای امپریالیسم جهانی بهویژه امریکا و صهیونیزم حمایت خواهد کرد. آیتالله خامنهای رئیس جمهور نیز ضمن تشکر از پیام رئیس جمهوری یمن جنوبی و استقبال از توسعه همکاریهای دو کشور گفت: «ما معتقدیم دو کشور ایران و یمن همچون دو برادر دلسوز میتوانند نسبت به مسائل یکدیگر برخورد نمایند و لذا لازم است که تقویت هر چه بیشتر مناسبات فیمابین به طور جدی از سوی طرفین پیگیری شود زیرا که به اعتقاد ما ارتباطات دو کشور مترقی و مسلمان و دارای مشترکات زیاد هیچگونه حدومرزی ندارد.» همچنین وزرای امور خارجه ایران و یمن جنوبی امروز در محل ریاست جمهوری دومین دور از مذاکرات خود را به انجام رساندند. به گزارش روزنامه کیهان الدالی وزیر امور خارجه یمن با اشاره به لزوم اتخاذ یک موضع واحد در قبال کنفرانس اسلامی گفت: «اگر جمهوری اسلامی ایران در این کنفرانس حاضر نشود ما در اقلیت خواهیم بود و تأثیری در روند آن نمیتوانیم داشته باشیم.» دکتر ولایتی وزیر امور خارجه ایران نیز در این مورد گفت: «ما قبلاً گفته بودیم که اگر کویت مواضع بیطرفانهای اتخاذ کند در این کنفرانس شرکت خواهیم کرد اما متأسفانه کویت روش سابق خود را ادامه داد. لذا از دید ما مناسب نیست که کنفرانس اسلامی در محلی تشکیل گردد که تریبونی برای رژیمهای وابسته نظیر عراق و دوستانش باشد.» این گزارش همچنین حاکی است وزیر امور خارجه یمن جنوبی ضمن اشاره به مسئله فلسطین و ابراز نگرانی از اوضاع فعلی لبنان، از تلاشهای ایران و اعزام نماینده ویژهای به منظور پایان بخشیدن به زدوخوردهای لبنان قدردانی کرد و سپس در مورد جنگ ایران و عراق گفت: «ما پس از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به امکانات موجود در ایران امید زیادی داشتیم که از امکانات آن بهرهمند شویم ولی جنگ مانع این شد تا جمهوری اسلامی ایران بتواند کمکهای همهجانبهای را به ما بکند.» وزیر امور خارجه ایران نیز با اشاره به اینکه دو کشور دارای مشترکات خوبی هستند و زمینههای گسترش، تعمیق و استحکام روابط بین دو کشور وجود دارد درباره جنگ ایران و عراق گفت: «باید با آغازگر این جنگ تا محو تجاوز مبارزه کرد. ما اعتقاد راسخ داریم تا زمانی که صدام روی کار است منطقه روی آسایش و امنیت را نخواهد دید.» درباره دیدار وزیر امور خارجه یمن جنوبی از تهران رادیو بیبیسی در تفسیری از موریس جیمز خبرنگار این رادیو گفت: «یمنجنوبی بهعنوان یکی از کشورهای تندرو جهان عرب مانند سوریه کوشیده است روابط حسنهای با ایران داشته باشد و این علیرغم درخواستهای مکرر عراق بهعنوان یک کشور عرب برای حمایت کشورهای عرب از عراق در جنگ علیه ایران بوده است و اکنون مقادیر زیادی نفت ایران همچنان در پالایشگاه نفت عدن تجزیه میشود. وزیر خارجه یمنجنوبی ضمناً درباره درگیریهای یمنجنوبی در ماه ژانویه سال گذشته، اطلاعاتی دراختیار آقای ولایتی قرار داده است و به گفته رادیو تهران اضافه کرده است که روابط ایران و یمنجنوبی در سطح بسیار بالایی است. وزیر خارجه یمنجنوبی گفته است، ما حاضریم روابط گستردهای در زمینههای دیپلماتیک، اقتصادی و تجارتی با ایران داشته باشیم.»***

گزارش - 14

14. روزنامه ایندیپندنت چاپ لندن در گزارشی از بغداد نوشت: «حملههای موشکی ایران به بغداد خواب را بر صدام حسین رهبر عراق حرام کرده است.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از لندن این روزنامه با اشاره به نگرانی رژیم عراق از حملات موشکی ایران به اطراف کاخ صدام افزود: «شایع است که رهبر عراق شبها را در یک محل امن در حومه بغداد میگذراند.» روزنامه مذکور مینویسد: «عراقیها بهویژه از اعلامیههای کاملاً دقیق ایران از اهداف خود معمولاً در طول چند ساعت قبل از حمله نگران هستند و شواهد حملات گذشته را میتوان در ساختمانهای نیمهویران در بسیاری از بخشهای شهر مشاهده کرد.» ایندیپندنت با اشاره به وسواس عراق در امور امنیتی و حضور سربازان، پلیس و کارکنان امنیتی دولتی در تمامی نقاط مختلف شهر مینویسد: «صدام دارای کابینهای از دوستان زادگاه خود، تکریت یا از دوستان روزهای قدیم است.» این روزنامه افزایش ناگهانی در تعداد و قدرت ارتش در حزب بعث حاکم را مورد توجه قرار داده و آن را به موقعیت کنونی بغداد نسبت میدهد. روزنامه مزبور به احتیاطات ویژه برای محافظت از ایستگاه رادیو و تلویزیون شهر که مسلسلهای سنگین تانک و سرباز در اطراف آن مشاهده میشوند اشاره میکند. به گزارش ایندیپندنت «سربازانی که در بغداد به مرخصی میآیند باید بعد از یک هفته به جبهه بازگردند. روش عراق در برخورد با افرادی که ترک خدمت کردهاند این است که به روستاهای خود برده میشوند و در مقابل خویشاوندان اجتماع کرده خود اعدام میشوند. این موضوع میتواند دلیلی برای این باشد که طبق ادعای عراق تعداد این افراد اندک است.» به نوشته این روزنامه «در نتیجه این سیاست افرادی که گریختهاند گردهم آمده و همانند گانگسترها در اطراف کشور پرسه میزنند.» ایندیپندنت همچنین مینویسد: «بغداد مجبور شده تمام منافعی را که به خانواده سربازان کشته شده در جنگ تعلق میگرفت به دلیل بحران مالی فزاینده قطع کند. به جای اینکه مثل سابق به آنها پول و گاهی اوقات ماشین داده شود سال گذشته رژیم، نقشه زمین بین خانوادههای داغدار توزیع کرد.»

گزارش - 15

15. ایران رسماًَ خواستار تلاش دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی برای انتخاب محل دیگری جهت برگزاری اجلاس سران این سازمان شد. به گزارش روزنامه کیهان به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه طی پیامی خطاب به شریفالدین پیرزاده با اشاره به عملکرد کویت در چند سال گذشته که به گفته وی از عدم استقلال و تأثیرپذیری از سیاستهای کشورهای دیگر منطقه به ویژه رژیم عراق حاکی است نوشت: «متأسفانه مواضعی که توسط مقامات کویتی از زمان انتخاب برای ریاست کنفرانس اتخاذ گردید حاکی از این است که کویت قصد دارد اجلاس پنجم سران را به تریبونی برای تأمین اهداف سیاسی و تبلیغاتی رژیم متجاوز عراق تبدیل نماید. علاوه بر این کویت همچنان به حمایت لجستیکی، مالی و سیاسی از این رژیم ادامه میدهد.» ولایتی استفاده عراق از حریم هوایی و دریایی کویت بهویژه بهرهبرداری نظامی مکرر از جزیره بوبیان را مورد اشاره قرار داد و افزود: «در شرایطی که جنگ به مراحل حساس رسیده و جبهه جنوبی از جبهههای فعال است بدیهی است که جمهوری اسلامی ایران نمیتواند نسبت به عملیات نظامی عراق در قلمرو هوایی، دریایی و ارضی کویت بیتفاوت بماند.» وزیر امور خارجه در ادامه، استواری سیاست اصولی ایران مبنی بر عدم گسترش دامنه جنگ را مورد تأکید قرار داد و خاطرنشان کرد: «مخالفت ایران با برگزاری اجلاس پنجم در کویت یک مخالفت اصولی است و میزبانی کویت موجب ایجاد تفرقه بین امت اسلامی و بحران برای سازمان کنفرانس اسلامی است.» ولایتی سپس خواستار آن شد دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی تلاشهای خود را به منظور انتخاب یک جانشین مناسب برای میزبانی اجلاس سران این سازمان به کار بگیرد و افزود: «جمهوری اسلامی ایران به سهم خود کماکان برای برگزاری یک اجلاس موفق سران در یک کشور بیطرف که مورد توافق مجموعه کشورهای اسلامی باشد به کوششهای خود ادامه خواهد داد.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از اسلامآباد روزنامه مسلم چاپ پاکستان در سرمقاله خود «ضمن حمایت از تغییر محل اجلاس سران کشورهای اسلامی از کویت به پاکستان خواستار اقدام عربستان جهت جلب رضایت ایران برای شرکت در این اجلاس شد.» بر پایه این گزارش روزنامه وفاق نیز که همواره از مواضع عراق حمایت میکند ضمن بیان اینکه عدم شرکت ایران در اجلاسهای پیشین سازمان کنفرانس اسلامی باعث شده است این اجلاسها نتوانند به نتایج مثبتی برسند، به نقل از منابع دیپلماتیک این کشور امکان برگزاری اجلاس آتی سران کنفرانس را در پاکستان مورد اشاره قرار داد و پیشبینی کرد: «به نظر میرسد تشکیل اجلاس سران به تأخیر خواهد افتاد.» در همین حال اظهارات دیروز وزیر امور خارجه کویت مبنی بر برگزاری پنجمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی در مکان و زمان تعیینشده و با نصاب کامل شرکتکنندگان در صدر اخبار مطبوعات کویت و رادیوهای عربستان، منامه، ابوظبی، دوبی و دوحه قرار گرفت. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از کویت روزنامه کویتی الرأیالعام به نقل از منابع دیپلماتیک نوشت: «گزارشهای منتشره توسط رسانههای خبری دایر بر درخواست پاکستان جهت تغییر مکان انعقاد اجلاس سران از کویت به یک کشور دیگر صحت ندارد.» همچنین به گزارش خبرگزاری رویتر از ریاض راشد عبدالله وزیر مشاور در امور خارجی امارات در پایان نشست امروز وزرای امور خارجه شورای همکاری خلیج فارس در ریاض اعلام کرد: «کلیه کشورهای عضو این شورا طبق برنامه پیشبینیشده در گردهمایی سران کنفرانس اسلامی در کویت حضور خواهند یافت.» رادیو دوبی نیز در بخش انگلیسی با اشاره به اجلاس وزرای امور خارجه کشورهای شورای همکاری که از امروز به مدت دو روز در ریاض پایتخت عربستان سعودی آغاز به کار کرد و نیز شرایط مصالحه اعلام شده در سخنان صدام حسین رئیس جمهور عراق برای خاتمه جنگ با ایران گفت: «مقامات سازمان کنفرانس اسلامی امیدوارند که شرکت گسترده در کنفرانس کویت راه را برای راهحلی صلحآمیز برای جنگ ایران و عراق که هم اکنون هفتمین سال خود را طی میکند هموار خواهد نمود.» در همین زمینه یک مؤسسه وابسته به سازمان کنفرانس اسلامی امروز اعلام کرد احتمالاً طرحی را به منظور پایان دادن به جنگ ایران و عراق ارائه خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، سالم عظام دبیرکل مؤسسه فرهنگی سیاسی شورای اسلامی که مقر آن در لندن است در گفتوگویی با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: «شورای اسلامی برای ایفای نقش میانجی در جنگ منتظر چراغ سبز سازمان کنفرانس اسلامی است.» بر پایه این گزارش سالم عظام امروز سهشنبه «طرح شورای اسلامی به منظور آغاز مذاکرات صلح بین اتحاد شوروی و نمایندگان مجاهدین افغان و نیز با شرکت ایران، پاکستان و چین را در یک مصاحبه مطبوعاتی در لندن ارائه کرد. قرار است این طرح در کنفرانس سران اسلامی مطرح شود.» این گزارش میافزاید: «عظام در مناسبتهای متعدد انقلاب اسلامی را مورد تمجید قرار داده و تجاوز عراق علیه ایران را علناً محکوم کرده است. وی مصری تبار است و قبل از انقلاب اسلامی مدتی سفیر عربستان در لندن بود اما به خاطر اختلافات سیاسی از سمت خود کنارهگیری کرد.»

گزارش - 16

16. روزنامه انگلیسی گاردین امروز در تفسیری شرایط دستیابی به راهحل سیاسی خاتمه جنگ ایران و عراق را در مقایسه با جنگ افغانستان مورد بررسی قرار داد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از لندن این روزنامه نوشت: «در آغاز دهه ۸۰ بهغیر از لبنان دو جنگ جهان اسلام را عذاب داده است و تنها در یکی از آنها نشانههای امیدوارکنندهای دیده میشود که عمر آن به پایان طبیعی خود نزدیک میشود.» گاردین افزود: «ورود دو تن از مقامات عالیرتبه اتحاد شوروی به کابل انتظار آتشبس اعلامشده ازسوی نجیبالله رهبر اسمی افغانستان را قوت میبخشد، اما درهمینحال آخرین درگیری بین ایران و عراق مثل درگیریهای قبلی نتیجه قاطعی نداشته است.» به نوشته این روزنامه «یکی از تفاوتهای جنگ افغانستان و جنگ عراق علیه ایران این است که در اولی یک ابرقدرت کاملاً گرفتار شده است و به گفته آقای گورباچف این مسئله زخمی خونآلود بر پیکر اتحاد شوروی است درحالیکه جنگ ایران و عراق جنگی است که هر دو ابرقدرت را به یک اندازه به تفکر وامیدارد.» گاردین ادامه داد: «از طرف دیگر، سازمان ملل پس از گذشت چند سال به راهحل قضیه افغانستان نزدیک شده، اما در جنگ ایران و عراق میانجی مؤثری پیدا نشده است. در این جنگ نقش سازمان ملل و میانجیهای بینظیر دیگر و نیز سازمان کنفرانس اسلامی که برخلاف اتحادیه عرب میتواند مدعی گوش فرادادن به هر دو طرف باشد رد شده است.» نویسنده سرمقاله گاردین نتیجه میگیرد: «در (جنگ) افغانستان برخلاف جنگ خلیج (فارس) امکان سازش وجود دارد، اما جنگ ایران و عراق احتمالاً با فرسوده شدن طرفین به صلح موقت خواهد انجامید.»

گزارش - 17

17. در ادامه عزیمت نیروهای داوطلب مردمی به جبهه های نبرد، طی چند روز گذشته گروههای کثیری از نیروهای رزمی - تخصصی، پشتیبانی، آموزشی، اعزام مجدد، جهادگران و کارکنان ادارات که در قالب کاروانهای سپاهیان محمد(ص) سازماندهی شدهاند از شهرهای خرمآباد، بیرجند، یاسوج، بوشهر، سنندج، قزوین، طبس، آبیک، شفت، بندر انزلی، لنگرود، دهدشت، بیرجند، قائنات، تاکستان، پلدختر، رودسر، زاهدان، بندرلنگه، ساری، کرمان، آستانه اشرفیه، تبریز، میناب و قشم، رودبار، منجیل، لوشان، زنجان، قیدار، ابهر، تاکستان و بخشهای تابعه، گناباد، فردوس، رشت، مرند، ارسنجان، طوالش، قم، آشتیان، اراک، بندرعباس، شیراز و چند شهر دیگر کشور در میان بدرقه مردم عازم مناطق جنگی شدند.

گزارش - 18

18. باختران پس از بمبارانهای اخیر به شهری نیمه تعطیل تبدیل شده است. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی نکویی استاندار باختران ضمن اعلام این مطلب در جلسه امروز شورای اداری این استان و اشاره به شایعه استفاده احتمالی دشمن از بمبهای شیمیایی در استان باختران و دستگیری گروهی از شایعهپراکنان تأکید کرد: «تا اطلاع ثانوی و عادی شدن اوضاع با درخواستهای مرخصی بدون حقوق، مأموریت و انتقال کارکنان دولت مخالفت خواهد شد و لازم است تا سریعاً مدارس، دانشگاه و کارخانجات استان کار خود را سریعاً از سرگیرند.» برپایه این گزارش نماینده امام و امام جمعه باختران نیز که در این جلسه حضور داشت از استاندار خواست «به فکر دستیابی به راهها و شیوههایی باشد که روحیه مردم را برای ماندن در شهر تقویت کند.» وی ضمن تأکید بر ایجاد پناهگاههای خصوصی به موازات پناهگاههای عمومی گفت: «معلوم نیست جنگ تا کی ادامه یابد ولی این هم معلوم نیست که مشکلات شدیدتری پیش نیاید. از نظر شرعی لازم است سریع و هماهنگ و با بسیج عمومی مشکل پناهگاهها در کوتاه مدت حل شود.» اشرفی اصفهانی نماینده باختران در مجلس شورای اسلامی نیز در این جلسه گفت: «در جریان سفر اخیر چندتن از وزرا به باختران به اتفاق استاندار به دیدار مهاجرین گیلانغرب که به غارها پناه بردهاند رفتیم. جمعیت کثیری با کمترین امکاناتِ زندگی به غارها پناه بردهاند و تقاضایشان این است که آب و نان به آنها برسد.» همچنین به گزارش روزنامه اطلاعات استاندار باختران در جلسه مذکور ضمن اشاره به تشکیل ستاد پشتیبانی مناطق بمباران شده با مسئولیت معاون اجرایی نخستوزیر و اختصاص اعتبار لازم اضطراری برای رسیدگی به امور و مشکلات آسیبدیدگان از حملات عراق گفت: «علاوه بر اعتبارات یک میلیارد ریالی قبلی در پی مسافرت وزیران و مسئولان وزارتخانهها، اعتبارات و امکانات دیگری به مناطق آسیبدیده استان اختصاص یافته است.»

گزارش - 19

19. وزیر امور خارجه امریکا گفت: امریکا مایل است ایران را به صورت یک بازیگر متفاوت در عرصه جهانی ببیند. به گزارش کیهان به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس جورج شولتز این مطلب را ضمن اشاره به موقعیت ایران در همسایگی اتحاد شوروی و روابط جمهوری اسلامی با کشورهای دوست امریکا بیان کرد. بر پایه این گزارش وزیر امور خارجه امریکا که برای یک توقف ۲۴ ساعته در راه سفر به افریقا به برمودا پرواز میکرد به روزنامهنگاران گفت: «جنبه ذاتی موقعیت جغرافیایی ایران (در طول مرز جنوبی شوروی) موجب میشود که ایرانیها چشم خود را به سایر کشورها بدوزند.» شولتز همچنین گفت: «بنیادگرایان دولت اسلامی ایران نگران مداخله نظامی شوروی در افغانستان هستند.» وی در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: «ایران با تعدادی از کشورهای متحد امریکا از جمله پاکستان، ترکیه و همچنین برخی از کشورهای اروپای غربی روابط نزدیکی دارد.» شولتز ضمن اشاره به اینکه امریکا انقلاب ایران را که در ژانویه ۱۹۷۹ به سقوط محمدرضا پهلوی منجر شد به رسمیت شناخت گفت اما دولتش از رفتارهای ایران در مورد جنگ ایران و عراق و آنچه را که وی تروریسم، گروگانگیری و تهدید ایران برای منطقه خواند انتقاد دارد. وزیر امور خارجه امریکا که مورد سؤالات زیادی واقع شد گفت راههای گوناگونی وجود دارد که امریکا میتواند با ایران تماس داشته باشد اما وی از ذکر جزئیات خودداری کرد. به نوشته کیهان خبرگزاری یونایتدپرس نیز در گزارش دیگر از برمودا مینویسد: «شولتز در گفتوگو پیرامون ایران این کشور را یک قطعه حساس جغرافیایی خواند.» شولتز گفت: «دولت امریکا باید قادر باشد که از طریق جمهوری اسلامی با نفوذ شوروی در منقطه خلیج فارس مقابله کند.» یونایتدپرس میافزاید: «شولتز به رسمیت شناختن انقلاب ایران را یک حقیقت موجود خواند.» نشریه داخلی اخبار روزانه امروز در حاشیه گزارش اظهارات وزیر امور خارجه امریکا نوشت: «خانم جین کرک پاتریک سفیر سابق رئیس جمهور امریکا در سازمان ملل نیز در مصاحبه با هفتهنامه لوپوئن اظهار داشت به نظر وی کوشش برای ایجاد رابطه با ایران به جهت اهمیت استراتژیک ایران و نیز به جهت اینکه تعدادی گروههای قدرت در ایران وجود دارند و واجب است که ارتباط با بعضی از این گروهها قطع نشود کار اشتباهی نبوده است.»

گزارش - 20

20. وزارت امور خارجه انگلیس در پی اطلاع از قرار پخش اعترافات تلویزیونی راجر کوپر بازرگان انگلیسی که به اتهام جاسوسی در ایران زندانی است اعلام کرد تلاشها برای دسترسی به وی بدون نتیجه بوده است. خبرگزاری رویتر از لندن به نقل از سخنگوی وزارت امور خارجه انگلیس نوشت: «کاردار ایران در لندن ماه پیش به وزارت خارجه احضار شد و به وی اطلاع داده شد که تهران یا باید کوپر را آزاد کند و یا اجازه دهد دیپلماتهای انگلیسی با وی ملاقات نمایند. ایران گفته است که کوپر به جاسوسی اعتراف کرده است.»**** سخنگوی مزبور گفت: «خواستار ملاقات با آقای کوپر هستیم به طوری که تمام جوانب امر را بتوان با وی مورد بحث قرار داد و کماکان در انتظار پاسخ از تهران هستیم.» رویتر یادآور شد: «کوپر بیست سال قبل از انقلاب اسلامی در ایران زندگی میکرده است. انگلیس در تهران سفارتخانه ندارد اما در سفارت سوئد دارای یک هیئت قوی دیپلماتیک برای پیگیری امور انگلیس در این کشور است.» ضمیمه گزارش۲۰۲: سفر وزیر امور خارجه یمن جنوبی به ایران نشریه گزارش مستقیم وزارت امور خارجه گزارشی از اهداف و برنامههای سفر عبدالعزیز الدالی طی دو روز اقامت در تهران و دیدار با مقامهای سیاسی و اقتصادی کشور از جمله وزرای نفت، بازرگانی و صنایع انتشار داد. این نشریه پس از اشاره به نیاز یمن به ارتباط سیاسی با جمهوری اسلامی در پی دور تازهای از بیثباتی و درگیری جناحهای داخلی در این کشور که به گفته الدالی با دخالت امریکا همراه بوده است، به عنوان دومین هدف سفر وزیر امور خارجه یمن مینویسد: طی یک قرارداد نفتی میان ایران و یمن که در سال ١٩٨٢ منعقد گردید روزانه ٥٠ هزار بشکه نفت جهت تصفیه در پالایشگاه عدن به آن کشور ارسال و مواد تصفیه شده مجدداً جهت مصرف به ایران بازگردانده میشد. این قرارداد در خرداد ٦٥ به پایان رسید و پس از آن وزارت نفت از انعقاد قرارداد مجدد خودداری کرد که به این ترتیب ضربه مهمی به اقتصاد یمن وارد گردید و این در حالی است که ظرفیت سالانه پالایشگاه تصفیه یمن ٨ میلیون تن در سال میباشد و در حال حاضر با نفتی که توسط شوروی و کویت تأمین میشود با یک سوم ظرفیت خود مشغول کار است. لذا این کشور برای از سرگیری قرارداد قبلی و تصفیه نفت خام ایران در انتظار میباشد. نشریه یادشده با اشاره به اعلام آمادگی ایران برای تحویل روزانه ٢٥ هزار بشکه نفت علاوه بر مورد بحث قرار گرفتن همکاریهای دوجانبه صنعتی، کشاورزی و بازرگانی میان دو کشور خاطرنشان میسازد: «با توجه به تلاشهای گسترده این کشور جهت خروج از انزوای سیاسی و برقراری روابط صمیمانه با همسایگان عرب خود از جمله عربستان و کویت در جهت جذب کمکهای اقتصادی بیشتر لازم است دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران به صورت فعال در رابطه با این کشور عمل نماید تا از گرایش آن کشور به سوی ارتجاع منطقه تا حد ممکن جلوگیری شود.»

منابع و مآخذ روزشمار 1365/10/16