1365.12.07
روزشمار جنگ سال 1365 1365.12.07 | |
---|---|
نامهای دیگر | هفت اسفند |
تاریخ شمسی | 1365.12.07 |
تاریخ میلادی | 26 فوریه 1987 |
تاریخ قمری | 27 جمادیالثانی 1407 |
گزارش- 83
به دنبال عمليات ديشب نيروهاي خودي در جنوب غربي كانال ماهي كه به تصرف خاكريز مقدم دشمن در منطقه نهر جاسم معروف به خاكريز "500" انجاميد، نيروهاي "تيپ27 مكانيزه" دشمن در ساعت 15:30 امروز به منطقه اطراف نوك كانال ماهي پاتك كردند. در اين پاتك تعدادي از تانكها و نفربرهاي اين تيپ منهدم گرديد و نيروهاي پياده بدون هيچ موفقيتي گريختند.[۱] به گزارش راوي قرارگاه نيروي زميني سپاه، دشمن بهطور محسوسي از غافلگيري شبهاي اول عمليات در منطقه نهر جاسم بيرون آمده و هوشيارتر شدهاست. بهطوري كه در ساعت 19:30 شب گذشته، قبل از عمليات، به كليه يگانهاي توپخانه خود در منطقه آمادهباش داد. بر اين اساس در جلسه امروز قرارگاه نيروي زميني، فرمانده اين نيرو بر احداث خاكريز و انديشيدن تدبيري جهت حفظ موقعيت به دست آمده از جمله حفظ خاكريز 500 و آمادگي يگانها براي پيشروي، تأكيد كرد.[۲]
گزارش- 84
در جلسهاي كه در ساعت 21 امشب در قرارگاه نيروي زميني سپاه با حضور فرمانده كل سپاه پاسداران و فرماندهان قرارگاهها و يگانهاي مجري عمليات تكميلي كربلاي5 تشكيل شد، نتايج عمليات مقدماتي چند روز اخير، وضعيت نيروهاي خودي و دشمن و خط حد يگانهاي عملكننده مورد بحث و بررسي قرارگرفت و در نهايت، طرح مانور قرارگاهها براي تك گسترده جبههاي و پيشروي به سوي كانال زوجي و زمان اجراي آن تعيين شد.[۳] به گزارش راوي قرارگاه نيروي زميني سپاه، در ابتداي اين جلسة سه ساعته، محور بحثها عمدتاً خط حد يگانها و مسئله كمبود نيرو بود و سپس درباره نحوه ادامه عمليات در جناح چپ منطقه عملياتي كه تحت امر قرارگاه نوح ميباشد و همچنين مسئله لزوم گسترش عقبه از طرف كانال ماهي، بحث شد. در اين جلسه همچنين به قرارگاه نوح در خصوص حفظ مواضع متصرفه و پرهيز از درگيري مستقيم در نخلستان (در جناح چپ عمليات) و باغ كشاورزي واقع در اين منطقه، توصيههايي شد.[۴] دليل اين امر علاوه بر كمبود نيرو، ناشناخته بودن زمين و پيچيدگي آن عنوان ميشد.[۵] بر اين اساس به قرارگاه نوح ابلاغ شد تا مانور شب گذشته خود را تنها به صورت تظاهر به تك، مجدداً انجام دهد و در جناح راست خود نيز به احداث خاكريز بپردازد تا در مراحل بعدي بتواند با پيشروي در عمق، منطقه باغ كشاورزي را تصرف كند. همچنين بهمنظور گسترش عقبه در نوك كانال ماهي نيز مقرر شد كه لشكر27 حضرت رسول(ص) در اين منطقه عمل كند. در اين جلسه بهطور شفاهي دستورالعمل نحوه ادامه پيشروي به طرف خاكريز بعدي دشمن (1000 و 1500) نيز به يگانها ابلاغ شد. براساس طرح مانور كلي، عمليات به صورت تك جبههاي و تقريباً بهطور سراسري در طول خط اجرا خواهد شد و نيروهاي عملكننده با استفاده از تجهيزات زرهي خود را به كانال زوجي خواهند رساند. در اين جلسه همچنين قرارگاههاي قدس و كربلا طرح مانور خود در خط حدهاي تعيين شده را به اطلاع فرمانده كل رساندند كه براساس آن، قرارگاه قدس در سمت راست با لشكرهاي 27 حضرت رسول(ص) و 25 كربلا و 41 ثارالله و 10 سيدالشهدا كه در مجموع، 17 گردان پياده و زرهي ميشود، عمليات خود را انجام خواهد داد. محور عملياتي اين قرارگاه در سمت چپ كانال ماهي و سمت راست جاده آسفالت شلمچه - بصره و همچنين پيشروي در محور كانال در سمت چپ عمليات براي گرفتن جناح از دشمن، ميباشد. قرارگاه كربلا نيز با يگانهاي 8 نجف، 44 قمربنيهاشم، 19 فجر، 33 المهدي، 5 نصر و 32 انصارالحسين؛ و استعداد 22 گردان پياده و زرهي عمليات را تا رسيدن به خط 1500 دشمن ادامه ميدهد و سپس براي رسيدن به كانال زوجي برنامهريزي خواهد كرد. مشكل كمبود نيرو در يگانها و همچنين محدوديت در به كارگيري دستگاههاي مهندسي از ديگر موضوعهايي بود كه در جلسه امشب مطرح گرديد و تصميماتي براي رفع آن اتخاذ شد. در پايان اين جلسه، تاريخ 9/12/1365 بهعنوان زمان عمليات تعيين شد.[۶]
گزارش- 85
قرارگاه خاتمالانبيا(ص) در اطلاعيهاي زمينهها، اهداف و نتايج عمليات "كربلاي5" را خطاب به مردم مسلمان ايران تشريح كرد. در قسمتي از اين اطلاعيه آمدهاست: «عمليات كربلاي5 در شرايطي انجام گرفت كه رژيم صدام قصد داشت با تبليغات گسترده در ميان حاميانش، نسبت به قدرت مقاومت ارتش عراق در برابر تهاجمات برقآساي رزمندگان اسلام، اميدي كاذب ايجاد كند و از اين تبليغات در اجلاس سران كشورهاي مسلمان در كويت، بهرهبرداري كند. در چنين شرايطي، عمليات كربلاي5 با هدف انهدام ماشين جنگي عراق در حد فاصل غرب شلمچه و شرق بصره آغاز شد. دشمن به لحاظ اهميت نظامي اين منطقه، بيشترين نيروهاي نظامي خود را در اين منطقه متمركز كردهبود. اين مهم باعث شد كه رزمندگان اسلام بخش عمدهاي از ماشين جنگي عراق را نابود كنند.» در ادامه اين اطلاعيه نتايج عمليات كربلاي5 بدين شرح اعلام شدهاست: «آزادسازي 155كيلومترمربع از خاك ميهن اسلامي و سرزمين عراق؛ تصرف جزاير مهم و استراتژيك "بوارين" "فياض"، "امالطويل" و منطقه حساس "شلمچه" و شهركهاي مهم "دوعيجي" رودخانه "دوعيجي" و "نهر جاسم" و قسمتي از جاده بينالمللي شلمچه - بصره؛ همچنين شكسته شدن قويترين خطوط پدافندي دشمن تا عمق 9 كيلومتري خاك عراق از جمله نتايج اين عمليات بودهاست. در اين منطقه دشمن براي مقابله با تهاجم نيروهاي خودي 140 تيپ رزمي از لشكرهاي مختلف خود را به اين منطقه اعزام كردهبود كه اين نيروها طي بيش از يك ماه نبرد، خسارت شديدي را متحمل شدند، از جمله 81 تيپ و گردان مستقل دشمن توسط رزمندگان اسلام بهطور كامل متلاشي و منهدم شد و 34 تيپ و گردان مستقل نيز به ميزان 50 درصد آسيب ديد. در جريان عمليات "كربلاي5"، 700 دستگاه تانك و نفربر، 1500 دستگاه از انواع خودرو، 250 قبضه انواع توپ صحرايي و ضدهوايي و 400 دستگاه ساير ادوات جنگي و مهندسي و رزمي دشمن منهدم و به آتش كشيده شد. در اين عمليات 220 دستگاه تانك و نفربر، 500 دستگاه انواع خودرو 85 قبضه انواع توپ صحرايي و ضدهوايي به همراه هزاران قبضه سلاح سبك و مهمات آن سالم به غنيمت نيروهاي خودي درآمد. 80 فروند از هواپيماهاي جنگي دشمن نيز هدف قرارگرفت و سرنگون شد. همچنين 7 فروند هليكوپتر جنگي دشمن در منطقه عملياتي كربلاي 5 هدف آتش قرارگرفت و ساقط شد. در اين عمليات بيش از 56 هزار تن از نظاميان عراقي كشته و مجروح شدند كه تحقيقاً جبران آن براي رژيم عراق كه با كمبود شديد نيروهاي انساني روبهرو است، به سادگي ممكن نيست. در اين عمليات 30 فرمانده تيپ عراق به هلاكت رسيده و 26 فرمانده تيپ مجروح و از يگانهاي رزم خارج شدند. سپاهيان اسلام در اين منطقه بيش از 2655 نظامي عراق را به اسارت خود درآوردهاند كه در ميان اسرا 2 فرمانده عاليرتبه با درجه سرتيپي، 5 فرمانده تيپ، 2 معاون فرمانده تيپ، 40 افسر ارشد، 140 افسر و 400 درجهدار عراقي از 81 يگان رزمي مختلف ارتش عراق ديده ميشوند.» در پايان اين اطلاعيه، حملات هوايي عراق به مناطق مسكوني، اقدامي در جهت جبران اين ضايعات تلقي شده است و از حاميان صدام خواسته شده تا از حمايت او دست بردارند.[۷]
گزارش- 86
راديو "بي.بي.سي" تحولات اخير در جبهههاي جنگ ايران و عراق را امروز چنين بيان كردهاست: «هر نوع پيشروي قابل ملاحظه ايران به طرف بصره بايد از تنگهاي بين درياچه ماهي [كانال پرورش ماهي] و شطالعرب [اروندرود] عبور كند و نيروهاي ايراني از اوايل ماه ژانويه [اواسط ديماه] سعي كردهاند كه از همين راهرو عبور كنند كه در روزهاي اول توانستند قويترين خطوط دفاعي را در اين ناحيه پشت سر بگذارند كه اين خطوط خود باعث نگراني عراق شدهاست. با اين وجود باقيمانده خطوط دفاعي عراق در شرق بصره هنوز مستحكمترين موانع بر سر راه نيروهاي ايراني است.»[۸] اين راديو همچنين گفتهاست: «تحليلگران غربي معتقدند هدف ايران از اين حملات، حفظ فشار عليه عراق در مناطق مختلف مرز هزار كيلومتري بين دو كشور است و اين در حالي است كه خود را براي يك تهاجم عمده ديگر نيز آماده ميكند، اما تحليلگران معتقدند كه هرگونه نقطه ضعفي در خطوط دفاعي عراق كه ضمن حملات آزمايشي نمايان شود، بهسرعت از طرف ايران مورد بهرهبرداري قرار خواهدگرفت.»[۹]
گزارش- 87
شكست عراق در منطقه عملياتي كربلاي5، بركناري برخي فرماندهان ارتش آن كشور را در پي داشت. منبعي در سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به نقل از شنودهاي راديويي در منطقه عملياتي، اعلام كرد: «ارتشبد" عبدالجواد ذنون" رئيس ستاد مشترك عراق، با دو درجه تنزل از مقام خود كنار گذاشته شده و به جاي وي يكي ديگر از عناصر حزب بعث به نام "ثابت سلطان احمد" منصوب گرديد.»[۱۰] همچنين خبرگزاري جمهوري اسلامي گزارش داد: «طالع خليل الدوري" فرمانده سپاه سوم عراق، به دستور صدام از كار بركنار شده و مدتي است از سرنوشت وي اطلاعي در دست نيست. به گفته يك منبع نظامي، چند فرمانده عراقي كه در جريان عمليات كربلاي5 به اسارت رزمندگان اسلام درآمدهاند، ضمن فاش كردن خبر بركناري خليل الدوري افزودند صدام سپهبد "ضياءالدين جمال" را جايگزين وي كردهاست.»[۱۱]
گزارش- 88
كار احداث پناهگاهها در سراسر كشور ادامه دارد. مهندس "ميرحسين موسوي" نخستوزير، صبح امروز از طرح احداث پناهگاه در چندين مدرسه در جنوب تهران بازديد كرد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، در اين بازديد كه آقاي "اكرمي" وزير آموزش و پرورش و مهندس "ميرزاده" معاون اجرايي نخستوزير و تني چند از مسئولان ناحيه 16 آموزش و پرورش تهران نيز حضور داشتند، مهندس موسوي ضمن بازديد از ساخت پناهگاهها - كه با كمك دانشآموزان انجام ميگيرد - از نزديك با نحوه اجرايي پناهگاهسازي آشنا شد. مهندس موسوي در پايان بازديد خود از مدارس جنوب شهر تهران در مصاحبهاي با اشاره به طرح گسترده احداث پناهگاهها در شهرها از سوي مردم و با كمك دولت، تأكيد كرد: «اين اقدام گسترده و فراگير، خود نشانه عزم راسخ ملت و دولت در جهت تداوم مبارزه و مقاومت تا حصول پيروزي نهايي است». وي افزود: «خيزش همگاني مردم در سراسر كشور و خصوصاً در مناطق آسيبپذير براي احداث پناهگاهها و تداوم مقاومت سراسري، علاوه بر انسجام ملت در مقابل دشمنان، نويد دهنده به رزمندگان در جبهههاست كه تا پيروزي نهايي و براي گسترش مقاومت، شهرها به سنگر تبديل خواهند شد.» نخستوزير سپس با اشاره به سياست ساخت پناهگاهها در آينده، گفت: «تلاش دولت با همكاري مردم در اين زمينه تداوم خواهد داشت، چرا كه ملتي كه ميخواهد سربلند و مستقل زندگي كند بايد مهياي همه مسائل و مشكلات باشد.» مهندس موسوي در خاتمه با اشاره به حملات وحشيانه عراق به مناطق مسكوني، تأكيد كرد: «مردم و دولت با كمك هم بايد با توطئههاي دشمنان انقلاب مقابله كنند و اين تلاش ما بود كه دشمن را از تداوم جناياتش نااميد كرد.»[۱۲] راديو "بي.بي.سي" در گزارشي ضمن تشريح فعاليت گسترده مردم و دولت در ايران بهمنظور ساخت پناهگاه، گفتهاست كه: «ايران در تلاش است تا به اين وسيله دشمن را براي هميشه از حمله به شهرها منصرف كند شبكه راديويي كشور در آغاز برنامههاي صبح خود به مردم شهر توصيه ميكند كه براي خود پناهگاههاي خصوصي به منظور مقابله با حملات هوايي بسازند. تلويزيون هم هر شب نمونههايي از پناهگاههاي از پيش ساختهشده را نشان ميدهد و شعبات شهرداريها مصالح رايگان و كارشناس و كارگر جهت همكاري در اين بسيج عمومي را فراهم ميكنند. در جنوب تهران جنبوجوش بيشتري جهت ساختن پناهگاه به چشم ميخورد. در همين حال دفاع ضدهوايي تا حد گستردهاي تقويت شدهاست. سخنگوي سپاه پاسداران گفت كه عنقريب در كليه شهرهايي كه در برابر بمباران بلادفاع بودهاند، سكوهاي پرتاب موشك ضدهوايي نصب خواهد شد. ظاهراً قصد دولت آن است كه بگويد بمبارانها نه تنها روحيه مردم را خراب نكرده، بلكه تقويت هم نمودهاست. در ايران چنين عقيده دارند كه علت قطع بمبارانهاي عراق آن است كه اين كشور ميخواهد خسارات وارده به نيروي هوايي خود، چه در خطوط جبهه و چه در داخل شهرها را ترميم كند. در همين حال، نيروي هوايي ايران كه جديداً به موشكهاي هوا به هوا مجهز شده، در جنگهاي هوايي با هواپيماهاي مهاجم شركت داشتهاست و مقامات ارتش ايران عقيده دارند كه نتيجه جنگهاي هوايي اخير بر فراز خليجفارس بسيار رضايتبخش بودهاست. چنين به نظر ميرسد كه ايران خود را براي دفع طولاني در برابر حملات هوايي عراق آماده ميكند و اميدوار است كه با تقويت دفاع ضدهوايي خود، عراق را براي هميشه از حمله به شهرهاي ايران منصرف سازد.»[۱۳]
گزارش- 89
نيروهاي معارض و مجاهد عراق امروز نيز به عملياتهاي پراكنده چريكي خود در داخل اين كشور ادامه دادند. به گزارش معاونت اطلاعات قرارگاه رمضان، نيروهاي اتحاديه ميهني كردستان عراق در عمليات امروز كه در جاده عمومي كفري - سرغلا در استان كركوك انجام شد، با حمله به 7 پايگاه، 12 تن از نيروهاي دولتي عراق را هلاك و 15 تن را نيز زخمي كردند. در اين عمليات 3 تن از پيشمرگان نيز به شهادت رسيدند.[۱۴] نيروهاي پيشمرگ حزب دمكرات عراق نيز امروز در يك عمليات چريكي در بخشداري شهر "اتروش"، ضربات سنگيني به مركز نظامي و سياسي دشمن وارد كردند. در اين حمله اداره سازمان امنيت اتروش و مراكز نظامي شهر منهدم و مقر حزب بعث به آتش كشيده شد. مقر شهرباني شهر نيز هدف حمله قرارگرفت و دو دستگاه خودرو هم منهدم گرديد. نيروهاي عملكننده پس از انجام دادن مأموريت، سالم به پايگاههاي خود مراجعت كردند.[۱۵] از سوي ديگر، به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، يك گروه عراقي با نام "سازمان الطليعه الرساليه" امروز اعلام كرد كه حملات متعددي عليه ارتش عراق انجام دادهاست. اين سازمان كليه جنبشهاي اسلامي عراق را دعوت به تلاش و مبارزه تا سرنگوني صدام كرد. به گزارش خبرگزاري فرانسه، سازمان طلايهداران پيامبر(ص) كه تاكنون ناشناخته بود، در اطلاعيهاي كه براي يكي از خبرگزاريهاي غربي در بيروت فرستاده، خاطرنشان كردهاست كه در سالگرد يادبود شهداي انقلاب اسلامي عراق، عملياتهاي متعدد شهادتطلبانه در داخل خاك عراق انجام دادهاست. در اين اطلاعيه به انهدام يك كاروان نظامي در منطقه "سامرا - كسومر" واقع در شمال شرقي عراق اشاره شدهاست. اطلاعيه تصريح كرده كه در اين حمله صدها ميليون دينار عراقي خسارت وارد شده است و شماري از افسران ارتش عراق نيز كشته شدهاند.[۱۶] در همين حال، امروز در گزارشي از سفر يك هيئت اعزامي از قرارگاه رمضان به كردستان عراق، آمدهاست كه بسياري از روحانيان منطقه كردستان عراق براي مقابله با حكومت اين كشور اعلام آمادگي كردهاند. در اين گزارش به نقل از يك روحاني منطقه نوشته شدهاست: «من تا سرحد شهادت خودم و عشيرتم با شما هستم و چون جمهوري اسلامي صادقانه به ما اين چنين كمك و مساعدت ميكند، آماده هر امر و فرمان هستيم كه دلخواه شما و جمهوري اسلامي باشد.»[۱۷]
گزارش- 90
دستگيري يك جاسوس عراقي و حمله عناصر ضدانقلاب به يك خودرو نظامي خودي در محور شيلر، وقايع مهم امروز كردستان هستند. به گزارش دفتر نمايندگي امام در قرارگاه حمزه، گروه بازرسي كميته پيرانشهر - سردشت، فردي به نام "علي دانش" با نام مستعار "كريمي"، اهل عراق را به جرم جاسوسي دستگير كرد كه حدود 12 روز قبل وارد خاك جمهوري اسلامي ايران شده بود. وي به دستور استخبارات كركوك مأموريت داشت كه از تأثيرات بمباران هوايي عراق و اثر آن بر روحيه مردم شهرهاي استان آذربايجان غربي و كردستان گزارش تهيه كند. اين جاسوس يك برگ پايان خدمت و شناسنامه جعلي به همراه داشت كه استخبارات كركوك تهيه كرده و در اختيار او گذاشتهبود. وي قصد داشت با پوششهايي از قبيل فروش اجناس، به جمعآوري اطلاعات بپردازد.[۱۸] همچنين به گزارش همين منبع، ساعت 18، فرمانده عمليات سپاه بانه همراه چهار تن از برادران سپاه و بسيج و دو سرباز ارتش در محور "شيلر" ("جاده شهيد امينيان" بعد از روستاي "كوخان") در منطقه بانه با يك آمبولانس در كمين 10 تن از چتههاي كومهله گرفتار شدند كه دو تن از نيروهاي خودي مجروح شدند و يكي از آنها همراه چهار تن ديگر به اسارت درآمدند، ولي مسئول عمليات به سلامت از كمين بيرون آمد و برادر مجروح نيز بعد از مدتي از دست چتهها رها شد و نجات يافت. همچنين در يك اقدام ديگر، چهار تن از عناصر تسليمي و تواب حزب منحله دمكرات با هماهنگي فرمانده سپاه پاوه جهت ضربه زدن به مقر "هيز شاهو" واقع در دره "تقي" اعزام شدند كه دو تن از آنان در كمين ضدانقلاب كشته شدند و دو تن ديگر توانستند بگريزند.[۱۹]
گزارش- 91
يك فروند كشتي باري چيني امروز در خليجفارس هدف حمله كشتيهاي توپدار قرار گرفت. اين كشتي 10هزار تني، وجيانگ (Wujiang) نام دارد و هنگامي كه در سواحل قطر حركت ميكرد، مورد حمله واقع شد لكن هيچگونه آسيبي به آن وارد نيامد و هر سه موشك پرتاب شده به خطا رفت و كشتي چيني همچنان به راه خود ادامه داد.[۲۰] راديو اسرائيل اين حمله را به ايران نسبت داد و اعلام كرد كه ناوچههاي توپدار ايران اين كشتي را هدف قرار دادند و مسئول آن ميباشند.[۲۱]
گزارش- 92
سمينار ائمه جمعه استان تهران كه صبح امروز در تهران آغاز به كار كرد. رئيس جمهوري اسلامي ايران در سخناني در اين سمينار بر اهميت نماز جمعه در بسيج نيرو براي جبهههاي جنگ تأكيد كرد و در مورد دلايل توقف حملات هوايي دشمن و عمليات اخير نيروهاي خودي اظهار داشت: «تأثير نمازهاي جمعه در صحنههاي ايثار و جهاد در حدي است كه در منطقه كوچكي مثل كرج از فرزندان و برادران هفت امام جمعه، تعداد 9 شهيد و مفقودالاثر و اسير تقديم انقلاب شده و دو امام جمعه به شهادت رسيدهاند.» رئيس شورايعالي دفاع پيشرويهاي رزمندگان اسلام در عمليات كربلاي5 و شكستن خطوط دفاعي و استحكامات فوقالعاده دشمن را همانند معجزه دانست و افزود: «بمباران مناطق مسكوني كشور معلول ضعف دشمن در جبههها است و قطع بمبارانها نيز معلول ضعف و ناكامي دشمن در رسيدن به اهداف القايي توسط منافقين جاسوس است و از طرفي مشكلات سياسي و نظامي دشمن نيز او را مجبور به عقبنشيني از اين وضع كرده است.» وي سپس تأكيد كرد: «به هر حال ما براي مقابله با اينگونه حركات غيرانساني دشمن كاملاً آمادهايم.»[۲۲]
گزارش- 93
سخنگوي سازمان ملل امروز به نقل از "خاوير پرز دكوئيار" دبيركل اين سازمان، از ايران و عراق خواست تا قطع موقت حمله به شهرها را به قطع دائمي نزاع بين دو كشور تبديل كنند. به گزارش خبرگزاري "يونايتدپرس"، سخنگوي سازمان ملل ضمن ابراز نگراني از استفاده مداوم عراق از سلاح شيميايي، از تعليق كنوني حملات و عمليات تلافيجويانه عليه مناطق غيرنظامي سپاسگزاري كرده و از دولتهاي دو طرف خواستهاست كه كليه عملياتهاي نظامي عليه مراكز جمعيت غيرنظامي را براي هميشه متوقف كنند. اين سخنگو سپس گفتهاست: «دبيركل سازمان ملل در آخرين تقاضاي خود از دو طرف، نگراني عميق خود را در اين باره، كه عليرغم تقاضاهاي مكرر از سوي شوراي امنيت، ايران همچنان تقريباً بهطور روزانه استفاده از گازهاي سمي توسط عراق را كه نقض "پروتكل 1925 ژنو" ميباشد، گزارش ميدهد، ابراز داشت.»[۲۳]
گزارش- 94
در واكنش به درخواست ديروز رئيسجمهوري امريكا مبنيبر قطع فوري نبرد بين ايران و عراق [ر.ك. به: 6/12/1365 - 12]، خبرگزاري فرانسه به نقل از منابع رسمي در بغداد امروز گزارش داد: «عراق با نظر مساعد از درخواست روز قبل "رونالد ريگان" (رئيسجمهوري امريكا) براي پايان خصومت در جنگ عراق و ايران براساس قطع فوري نبرد و عقبنشيني نيروهاي دو كشور بر سر مرزها و مذاكره، استقبال ميكند.» خبرگزاري عراق به نقل از يك سخنگوي وزارت امورخارجه افزود كه: «عراق همچنين از درخواست ريگان در مورد لزوم اقدام در اين مورد ستايش ميكند.» اين سخنگو افزود: «رئيسجمهوري امريكا با تكيه بر مسئوليت ايران در ادامه جنگ بر اين واقعيت تأكيد كرده كه جوامع بينالمللي براي كشاندن ايران به پاي ميز مذاكره و پايان دادن تجاوز به عراق، تلاش ميكنند. وي همچنين آمادگي كشورش براي همكاري با شوراي امنيت سازمان ملل متحد به منظور دستيابي به يك راهحل كلي و بادوام در جنگ براساس اصول بنيان شده توسط صدام حسين را مورد تأكيد قرار داد.» خبرگزاري فرانسه سپس با اشاره به شرايط صدام حسين براي پايان جنگ، به نقل از سخنگوي وزارت امورخارجه عراق خاطرنشان كرد: «اين اصول كه بارها توسط عراق تكرار شده، براساس قطعنامههاي سازمان ملل متحد در مورد جنگ بهويژه قطعنامه 582 است.» اين سخنگو، اعضاي دائمي شوراي امنيت را به اتخاذ مواضعي مشابه با مواضع شوروي و امريكا براي پايان دادن به جنگ و داشتن احساس مسئوليت براي استقرار صلح در منطقه براساس منشور سازمان ملل متحد فرا خواند. سخنگوي ياد شده، همچنين امريكا را به اتخاذ تدابير پيشبيني شده در اين منشور عليه ايران كه به ادامه جنگ پافشاري و امنيت و ثبات منطقه و جهان را تهديد ميكند، دعوت كرد.[۲۴]
گزارش- 95
عربستان براي برگزاري اجلاس سران عرب در "رياض" و نزديك ساختن مواضع عراق و سوريه در تلاش است. روزنامه "الاتحاد" چاپ امارات متحده عربي، در گزارشي اعلام كرد: «عربستان سعودي تلاش ميكند رهبران كليه كشورهاي عربي را براي تشكيل كنفرانس آينده سران عرب تا قبل از ماه ژوئن آينده (خرداد ماه) در رياض گرد هم آورد.» اين روزنامه به نقل از منابع ديپلماتيك عرب افزود: «هماكنون در اين باره تماسهاي وسيعي با هماهنگي الجزاير و اتحاديه عرب از يك سو و عربستان سعودي و كويت از سوي ديگر در جريان است. رهبران اردن، عربستان سعودي، الجزاير، كويت، سوريه در گردهمآيي خود در حاشيه كنفرانس اسلامي، با برگزاري اين كنفرانس موافقت كرده و بر ضرورت تشكيل آن در سالجاري تأكيد نمودهاند.» اين روزنامه همچنين اعلام كرد: «امير "عبدالله" وليعهد پادشاهي سعودي نيز بهزودي تلاش خود را به منظور آشتي سوريه و عراق و حل اختلافات دو كشور از سر خواهد گرفت. وي در تماس با رؤساي جمهور دو كشور همچنين بر ضرورت شركت آنان در اجلاس آينده سران عرب تأكيد خواهدكرد.»[۲۵]
گزارش- 96
در پي حمله نيروهاي سوري به مواضع افراد حزبالله لبنان در بيروت [ر.ك. به: 5/12/1365 - 60]، شوراي سياسي دولت جمهوري اسلامي ايران صبح امروز تشكيل جلسه داد و ضمن بررسي آخرين رويدادهاي داخلي و خارجي، كشتار نيروهاي حزبالله لبنان را محكوم كرد. به گزارش روابط عمومي نخستوزيري، در پايان اين جلسه، آقاي ميرحسين موسوي درباره فاجعه كشتار بيش از 25 تن از نيروهاي مؤمن در غرب بيروت، گفت: «امروز ضربه به حزبالله، ضربه به مبارزه با امريكاست. ما انتظار داشتيم نيروهاي مترقي اهميت گروههاي مؤمن را كه در راه عزت اسلامي و مبارزه با صهيونيسم اشغالگر جان بر كف نهادهاند، واقف باشند.» نخستوزير افزود: «البته ما احتمال ميدهيم اين كار بر اثر خودسري فردي صورت گرفتهباشد.» خبرگزاري جمهوري اسلامي در پايان اين گزارش يادآوري كرد: «نيروهاي نظامي سوريه سهشنبه شب با وارد شدن به غرب بيروت و پس از عبور از خيابانهاي اين منطقه، با هجوم مسلحانه به يكي از ساختمانهاي اطراف مقر تخليه شده فتحالله (متعلق به نيروهاي حزبالله)، بيش از 25 نفر از مسلمانان شيعه از جمله شش زن و كودك را به شهادت رساندند.»[۲۶] از سوي ديگر، خبرگزاري "آسوشيتدپرس" گزارش داد: «در مراسم تدفين 23 تن از افراد گروه حزبالله كه گفته شد به دست نيروهاي سوري كشته شدهاند، حدود ده هزار نفر شركت كردند.»[۲۷] خبرگزاري فرانسه نيز در اين باره با اشاره به اين كه در اين راهپيمايي شعارهايي عليه امريكا، شوروي و اسرائيل داده ميشد، نوشت: «به گفته خبرنگاران حاضر در محل، روحانيون مذهبي از نزديكان قربانيان كه شعار مرگ بر سوريه سر ميدادند، خواستند كه سكوت كنند و به آنها گفتند كه اكنون وقتش نيست.»[۲۸] روزنامه "الخليج" چاپ امارات متحد عربي هم در اين باره نوشتهاست: «شوروي موافقت ضمني خود را با استقرار نيروهاي سوريه در غرب بيروت اعلام داشته، زيرا خواستار تهيه مقدمات يك برخورد سوري - ايراني در لبنان است كه سبب پايان دادن به اتحاد تهران با دمشق خواهد شد.»[۲۹] اما راديو "بي.بي.سي" در بازتاب اين حادثه و موضعگيري نخستوزير ايران، در گزارشي گفت: «ايران از طرفي نميخواهد سوريه يكي از معدود دوستانش در جهان عرب را برنجاند، اما در عين حال، حزبالله لبنان در ميان روحانيون و راديكالهاي ايران دوستان فراواني دارد و اگر دولت ايران حزبالله را از خود برنجاند، سوءظن شيعيان راديكال در داخل و خارج نسبت به دولت ايران بيشتر خواهد شد مخصوصاً كه بعد از افشاي سفر "مك فارلين" به ايران و دستگيري مهدي هاشمي كه روابط نزديكي با شيعيان راديكال در لبنان داشت، عدهاي از رهبران ايران در مظان اتهام مصالحه با امريكا قرار دارند. شايد براي فاصله گرفتن از يك چنين برداشتي است كه امروز نخستوزير ايران از وقايع اخير در لبنان اظهار تأسف كرد و گفت هر حملهاي به افراد حزبالله در لبنان به سود امپرياليسم است.»[۳۰]
گزارش- 97
"سازمان عفو بينالملل" امروز در گزارشي عراق را به بازداشت، شكنجه و كشتن شمار بسياري كودك متهم كرد. به گزارش خبرگزاري آلمان از لندن، اين سازمان اعلام كردهاست: «اغلب اين كودكان يا جوانان براي انتقامجويي از فعاليتهاي سياسي والدين يا بستگان آنها، بازداشت شده و 300 تن از آنها در اواخر 1985 به بعد اعدام شدهاند. كودكان زيادي بهطور سري اعدام شدهاند، چشم بعضي از آنها سوراخ شده و يا با وسيلهاي ديگر مورد شكنجه قرارگرفتهاند. خانواده قربانيان جهت دريافت اجساد، مجبور به پرداخت پول - كه گفته ميشود براي تأمين پول تابوتها و فشنگ و ساير مخارج از طرف دولت مورد استفاده قرار ميگيرد - بودهاند. قربانيان قبل از اعدام در مقر نيروهاي امنيتي (فوضليه) در بغداد نگهداري ميشدهاند.» سازمان عفو بينالمللي سپس به نقل از شخصي كه قبلاً در بغداد بازداشت بوده، افزودهاست: «بعضي از اين كودكان مورد ضرب و شتم قرار گرفتهاند و به آنها شلاق زده شد و علاوه بر تجاوز جنسي، به وسيله شوكهاي الكتريكي شكنجه داده شدهاند. از بعضي از اين كودكان براي مجبور كردن بستگان فراري آنها به تسليم، بهعنوان گروگان استفاده ميشود.» سازمان عفو بينالملل همچنين از دولت عراق خواستهاست كه با كودكان بازداشتي با احترام رفتار كند و آنان را شكنجه ندهد.[۳۱]
گزارش- 98
مجله نظامي "جينز ديفنس" چاپ لندن، در شماره امروز خود اعلام كرد: «يكصد هواپيماي آموزشي نظامي از نوع (اي - ام - پي 312 تناكو) ساخت برزيل كه مشتركاً توسط مصر و عراق سفارش داده شدهبود تحويل عراق شدند.» اين منبع افزود: «90 فروند هواپيماي تناكو در كارخانه سازمان صنعتي عرب واقع در مصر مونتاژ شده و 10 فروند ديگر نيز به صورت آماده به اين كشور تحويل شدهاست.» "جينز ديفنس" تعداد هواپيماهايي را كه قرار است به عراق تحويل شود ذكر نكرد و در مورد اين كه آيا از اين هواپيما كه ساخت شركت "امپرار" است ميتوان استفاده نظامي كرد يا نه، توضيحي ندادهاست.[۳۲] از سوي ديگر، به گزارش روزنامه "لاناسيون" چاپ بوئنوس آيرس، رئيس صنايع نظامي آرژانتين امروز اعلام كردهاست كه اين كشور قرارداد فروش 31 ميليون دلار جنگافزار با جمهوري اسلامي ايران منعقد كردهاست. "كارنلي" رئيس صنايع نظامي آرژانتين، در گفتوگو با "لاناسيون" سپس افزوده است كه اعتبارنامههاي بانكي اين قرارداد گشايش يافته و تحويل آن در شرف انجام است. به گفته كارنلي، صنايع نظامي آرژانتين در نظر دارد با افزايش توليد و صادرات، از ظرفيت توليدي اين صنايع بهرهبرداري كامل كند و قيمت تمامشده را كاهش دهد. رئيس صنايع نظامي آرژانتين همچنين گفتهاست كه افزايش اخير صادرات جنگافزار آرژانتين ثمره انعطاف بيشتر در سياست خارجي اين كشور ميباشد.[۳۳]
گزارش- 99
كميسيون سه نفره ويژه تحقيق درباره ماجراي فروش تسليحات از امريكا به ايران كه به رياست "جان تاور" سناتور پيشين جمهوريخواه از دو ماه قبل كار خود را آغاز كردهبود، امروز با انتشار گزارشي 300 صفحهاي موسوم به "گزارش تاور" به كار خود پايان داد. در اين گزارش هدف امريكا از فروش سلاح به ايران را كسب آزادي گروگانهاي امريكايي و نه نزديكي استراتژي امريكا با ايران، اعلام كردهاند و در مورد نقش ريگان ادعا شدهاست كه وي از جريان عمليات و نتايج معامله با تهران آگاه نبوده و تحت تأثير عطوفت خود به گروگانها، قرار گرفتهاست.[۳۴] در اين گزارش از رئيسجمهوري امريكا به دليل عدم اعمال كنترل شديدتر بر عمليات شوراي امنيت ملي، انتقاد شده و آمدهاست: «اعضاي شوراي امنيت ملي كه در ماجراي معامله با ايران دست داشتند از كنترل خارج شدهبودند. عمليات اين شورا بسيار غيرحرفهاي انجام شدهبود. بنا به گزارش تحقيقي اين كميسيون، پرزيدنت ريگان ظاهراً از نحوه عملكردهاي اعضاي شوراي امنيت و عواقب عمليات آنان آگاه نبودهاست. در اين گزارش بهويژه از دريادار "جان پويند كستر" مشاور پيشين امنيت ملي پرزيدنت ريگان و سرهنگ دوم "اليور نورث" دستيار او انتقاد شدهاست.» با اين حال در اين گزارش افزودهاند كه ريگان درصدد نبوده كه با اطلاعات نادرست، ملت امريكا را گمراه سازد و يا بر نقش خود در اين ماجرا سرپوش بگذارد، اگر چه رئيسجمهوري امريكا كوشيدهاست بر اثر نگراني از جان گروگانها، از فاش شدن جزئيات ماجرا جلوگيري كند. از سوي ديگر، ريگان پس از معرفي اعضاي كميسيون تحقيق، در يك كنفرانس مطبوعاتي وعده داده كه گزارش اين هيئت را بهدقت مورد بررسي قرار دهد و اصلاحات لازم را به عمل آورد. رئيسجمهوري امريكا همچنين اعضاي كميسيون ويژه تحقيق را ستوده و گفتهاست كه در چند روز آينده توصيههاي اين كميسيون را به مورد اجرا خواهد گذاشت.[۳۵] به گزارش آسوشيتدپرس، اين گزارش به يك يادداشت از "نورث" به "پويند كستر" در تاريخ چهارم دسامبر 1985 (13 آذر 1364) اشاره دارد كه وي براي آزادي گروگانهاي امريكايي در مقابل تحويل سلاح، اين پيشنهادها را مطرح كردهاست: «محموله نخست شامل يك فروند هواپيماي باربري 707 حامل 300 فروند موشك تاو ميشود كه به آزادي يك گروگان امريكايي منجر ميگردد. ده ساعت بعد محموله دوم شامل 300 فروند موشك تاو براي آزادي دومين گروگان. محموله سوم 16 ساعت بعد شامل 50 موشك هاوك و 400 موشك تاو براي دو گروگان ديگر. چهارمين محموله حامل 300 موشك تاو براي آزادي پنجمين گروگان. پنجمين و آخرين پرواز، بيست و چهار ساعت پس از آغاز عمليات، براي آزادي گروگانهاي فرانسوي و شامل دو هزار موشك تاو انجام شدهاست.»[۳۶] همچنين در يك يادداشت ديگر كه ريگان آن را تكذيب كرده، آمدهاست: «طي ملاقاتهاي سرهنگ دوم "نورث" با مقامات ايراني كه از پنجم تا هفتم ماه اكتبر سال گذشته (13 تا 15 مهر 1364) در فرانكفورت صورت گرفت، نورث بر دو مورد از گفتوگوهاي خصوصياش با پرزيدنت "ريگان" در "كمپ ديويد" اشاره كرد كه در مورد اول وي به نقل از رئيسجمهوري گفت كه مايل است جنگ ايران و عراق به نحوي كه مورد قبول ايران باشد، خاتمه يابد. در مورد دوم، سرهنگ دوم نورث از قول رئيسجمهوري گفت بايد شيخنشينهاي خليجفارس را متقاعد كرد كه صدام باعث همه مشكلات است در مقابل اصرار مقامات ايراني مبنيبر اين كه امريكا بايد به وضوح مفهوم اصطلاح پيروزي پرافتخار براي ايران را روشن كند، سرهنگ دوم نورث پاسخ داد: "ما نيز متوجه اين امر هستيم كه صدام بايد برود" پرزيدنت ريگان خطاب به كميسيون تاور تأكيد كرد كه اظهارات مذكور تماماً ساختگي است و ملاقاتهايي كه سرهنگ دوم نورث تشريح كرد، به هيچ وجه انجام نگرفت. دولت امريكا و خود رئيسجمهور به كرات تأكيد كردهاند كه امريكا مايل نيست هيچ يك از طرفين در جنگ ايران و عراق پيروز شوند.»[۳۷]
گزارش- 100
شبكه داخلي راديو "بي.بي.سي" موسوم به "راديو 4"، امروز با برگزاري يك ميزگرد با شركت چهار تن از تحليلگران سياسي غربي شامل آنتوني پارسونز (سفير سابق انگليس درايران)، اريك رولو (خبرنگار و مفسر سابق روزنامه لوموند)، شهرام چوبين (عضو هيئت علمي مؤسسه مطالعات بينالمللي در لندن) و فيليپ استيوارد (مدير مسئول مؤسسه خاورميانه درواشنگتن) تحولات جنگ ايران و عراق و پيآمدهاي آن را مورد بررسي قرار داد. در اين ميزگرد "آنتوني پارسونز" اين نظر را كه پيروزي ايران حتمي است و فقط زمان آن مشخص نيست، مورد تأييد قرار داد و افزود: «اگر يك تغيير مهم نظامي اتفاق نيفتد، به نظر ميرسد اين جنگ بهتدريج به روحيه جنگجويان بستگي پيدا ميكند. هر طرفي كه از جنگ خسته شود و روحيه خود را از دست بدهد، شكست خواهد خورد و امكان به وجود آمدن چنين حالتي در عراقيها بيشتر است.» وي سپس گفت: «اگر معناي پيروزي در جنگ نابودي روحيه ارتشيان و مردم عادي عراق باشد، من فكر ميكنم اين پيروزي تمام منطقه را در خطر بزرگي قرار خواهد داد و اين بزرگترين تغيير اجتماعي در خاورميانه بعد از سقوط امپراتوري عثماني خواهد بود.» خبرنگار و مفسر سابق روزنامه "لوموند" نيز گفت: «پيروزي اخير ايران در اطراف بصره از اهميت بسياري برخوردار است و ايران در جريان عمليات اخير خود بسيار به اين شهر نزديك شدهاست.» وي همچنين تأكيد كرد: «برخي از ناظران معتقدند در حقيقت ايران هماكنون جنگ را بردهاست.» در اين ميزگرد شهرام چوبين نيز گفت: «تمام آنچه كه در 14 ماه گذشته اتفاق افتاده، ايران را متقاعد ساختهاست كه ميتواند جنگ را با پيروزي تمام كند.» چوبين افزود: «تنها راهي كه ميتواند ايران را از ادامه جنگ باز دارد اين است كه در جبهه جنگ متحمل شكست سختي شود.» اما به گفته وي، مطلقاً هيچ علامتي وجود ندارد كه چنين چيزي در آينده اتفاق بيفتد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي از لندن، سپس "فيليپ استيوارد" گفت: «مشكل عراق كمبود هواپيما، گلولههاي توپ و يا كمبود تانك نيست، بلكه كمبود اراده ميل [به جنگ] و قدرت قبول ريسك است.» وي تأكيد كرد: «عراق از نظر قدرت تسليحاتي لبريز است.»[۳۸]
گزارش- 101
سخنگوي وزارت امورخارجه جمهوري اسلامي ايران در گفتوگو با خبرگزاري جمهوري اسلامي، درباره تحولات افغانستان خواستار برگزاري اجلاس چهارجانبه ايران، شوروي، پاكستان و مجاهدان افغان به منظور مذاكره در خصوص مسئله افغانستان شد. وي در اين باره گفت: «ايران خواستار خروج فوري و بدون قيد و شرط قواي شوروي از افغانستان است و لذا از هر تحولي كه در اين جهت روي دهد، استقبال ميكند.» وي افزود: «طي سالهاي اخير، حضور نظامي شوروي در افغانستان بر دامنه مداخلههاي نارواي امريكا در منطقه افزودهاست و خروج قواي شوروي اين بهانه را از امريكا خواهدگرفت و هرگونه توجيهي را در اين خصوص بياثر خواهدكرد.» سخنگوي وزارت امورخارجه در مورد مذاكرات پاكستان و افغانستان در ژنو گفت: «ما معتقديم خروج كامل و هرچه سريعتر قواي شوروي از افغانستان اولين و اساسيترين گام براي ختم اين مسئله مهم منطقه است و بايد قبل از هر چيز حقوق مردم افغانستان مورد توجه قرارگيرد.» وي تأكيد كرد: «شركت در مذاكرات ژنو را كه در آن هيچ نقشي براي مردم مسلمان افغانستان در نظر گرفته نشدهاست، با اصول اسلامي و انساني مغاير ميدانيم.» وي همچنين گفت: «نظر به اين كه مذاكرات ژنو عليرغم سپري شدن حدود 5 سال حاصلي براي ملت مسلمان افغانستان نداشته و نخواهد داشت و مردم اين كشور همچنان از حضور نيروهاي خارجي و عناصر وابسته داخلي در رنجاند. وزارت امورخارجه ايران اخيراً پيشنهاد كرد در اين مورد مذاكرات چهارجانبهاي بين مجاهدين بهعنوان نمايندگان ملت افغانستان، شوروي، ايران و پاكستان صورت گيرد كه بررسيهاي نهايي در مورد جزئيات آن در جريان است.» وي در پايان افزود: «ارائه اين پيشنهاد از آن جهت ضرورت يافتهاست كه تاكنون دو عنصر مهم يعني خروج بيقيد و شرط و سريع نيروهاي شوروي از افغانستان و شركت مجاهدين در تلاشهاي مختلف براي حل اين مسئله ناديده گرفته شدهاست.»[۳۹]
گزارش- 102
شوراي ملي نفت امريكا در گزارشي كه امروز منتشر كرد، در مورد پيآمدهاي منفي كاهش شديد قيمت نفت بر امنيت ملي امريكا هشدار داد. كاهش قابل توجه قيمتهاي نفت در سال گذشته، منجر به افزايش مصرف و كاهش عمدهاي در توليد داخلي نفت در امريكا شدهاست. به گزارش اين شورا، ادامه اين روند به يقين به افزايش وابستگي به نفت وارداتي براي تأمين نيازهاي مردم خواهد انجاميد. خبرگزاري جمهوري اسلامي كه اين خبر را منعكس كردهاست، افزود: «توليد نفت خام امريكا در ژانويه 1987 (دي و بهمن 1365) بهطور متوسط 437/8 ميليون بشكه در روز بود كه نسبت به سال 1985 (1363)، حدود 4/3 درصد كاهش نشان ميداد. واردات نفت خام و فرآوردههاي نفتي امريكا نيز در سال1986 (1364)، به 33/6 ميليون بشكه در روز رسيد كه اين ميزان در كل سال گذشته بهطور متوسط 6 ميليون بشكه در روز بود كه 8/21 درصد بيش از متوسط رقم واردات مذكور در سال 1985 است،» شوراي ملي نفت امريكا يك كميته مشاورهاي فدرال براي وزارت انرژي امريكا است.[۴۰] "فهد" شاه عربستان نيز در مصاحبهاي در "رياض" بر اهميت حفظ ثبات قيمتهاي نفت تأكيد كرد. به گزارش "رويتر"، وي در مصاحبه با مجله هفتگي "الحوادث" چاپ لندن، گفته است: «نفت يك كالاي استراتژيك است كه براي تمام جهان حائز اهميت است و قيمت آن بايد حتي المقدور با ثبات باقي بماند.» وي افزود: «افزايش و كاهش قيمت نفت بايستي با قدرت خريد ارزهاي لازم براي خريد ساير نيازمنديها متناسب باشد.»[۴۱]
گزارش- 103
به گزارش يونايتدپرس، "ژان برنارد ريمون" وزير خارجه فرانسه، امروز در سخناني در كميته امور خارجي مجلس نمايندگان اين كشور با اشاره به اين كه آزادي گروگانهاي فرانسوي توسط تهران امكانپذير است، گفت: «روابط ميان فرانسه و ايران بايد عادي گردد و هيچ روش ديگري براي يافتن راهحل بحران گروگانگيري وجود ندارد.»[۴۲]
منابع و مآخذ روزشمار 1365/12/07
- ↑ سند شماره 32507 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عملياتي كربلاي 5، 13/12/1365، ص2.
- ↑ سند شماره 1394 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي، قرارگاه نيروي زميني در عمليات تكميلي كربلاي 5 (عليرضا لطفالله زادگان)، (3/12/1365 تا 10/12/1365)، ص81؛ و- سند شماره 362 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عمليات تكميلي كربلاي 5، عليرضا لطف الله زادگان، قرارگاه نيروي زميني، صص3 و 4.
- ↑ سند شماره 1402 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي، قرارگاه كربلا (عبدالله ـ فرهاد ـ درويشي)، 5/12/1365 تا 10/12/1365، ص92.
- ↑ مأخذ 2، بخش دوم.
- ↑ مأخذ 2، بخش نخست و مأخذ 2، بخش دوم، ص4.
- ↑ مأخذ 2، بخش دوم، صص5 ، 9 و 10.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 9/12/1365، ص14.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، گزارشهاي ويژه، نشريه شماره 344 (8/12/1365)، ص6 ، به نقل از راديو بي.بي.سي، 7/12/1365.
- ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي، "بولتن راديوهاي بيگانه"، 9/12/1365، ص5 ، راديو بي.بي.سي، 7/12/1365.
- ↑ مأخذ 8 ، ص2، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 7/12/1365.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 7/12/1365، ص18.
- ↑ مأخذ 7، ص2.
- ↑ مأخذ 9، صص3 و 4.
- ↑ سند شماره 158654 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: نتايج عمليات اتحاديه ميهني كردستان عراق، از ستاد قرارگاه تاكتيكي 2 رمضان - معاونت اطلاعات، به ستاد سپاه 5 رمضان - معاونت اطلاعات، 13/12/1365، ص2.
- ↑ سند شماره 26934 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه پنجم رمضان - معاونت اطلاعات، شماره 1950، به فرماندهي نيروي زميني، معاونت اطلاعات، 13/12/1365.
- ↑ مأخذ 7، ص14، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از خبرگزاري فرانسه.
- ↑ سند شماره 185388 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش: "روحانيت كردستان عراق"، به فرمانده سپاه پنجم رمضان - اطلاعات، از فرمانده تيپ 75 خلفه مريوان - اطلاعات، 7/12/1365، صص1 تا 3.
- ↑ سند شماره 77250 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش از قرارگاه حمزه، دفتر نمايندگي امام - دفتر سياسي، به ستاد مركزي سپاه پاسداران، دفتر نمايندگي حضرت امام - دفتر سياسي، 14/12/1365، صص1 و 2.
- ↑ پيشين، اخبار درگيري با عناصر كومهله و دمكرات، 14/12/1365، ص1؛ و- سند شماره 110669 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: تلكس: گزارش روزانه دفتر فرمانده قرارگاه نجف، به دفتر فرمانده نيروي زميني، 10/12/1365.
- ↑ Sreedhar. K. Kaul. Tanker War (New Delhi: ABC Publishing house, 1989) p. 115.
- ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، راديوهاي بيگانه، 10/12/1365، ص3، راديو اسرائيل، 9/12/1365.
- ↑ مأخذ 7، ص3.
- ↑ مأخذ 7، ص16، سازمان ملل، يونايتدپرس.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، گزارشهاي ويژه، نشريه شماره 345 (9/12/1365)، صص5 و 6 ، بغداد - خبرگزاري فرانسه، 8/12/1365، به نقل از روزنامه "الاتحاد"، چاپ امارات.
- ↑ مأخذ 8 ، ص21، 7/12/1365، به نقل از روزنامه "الاتحاد"، چاپ امارات.
- ↑ مأخذ 11، ص3، خبرگزاري جمهوري اسلامي.
- ↑ مأخذ 8، ص7، 7/12/1365، به نقل از آسوشيتدپرس.
- ↑ مأخذ 24، ص7، بيروت - خبرگزاري فرانسه، 8/12/1365.
- ↑ مأخذ 24، ص14، بيروت - خبرگزاري آلمان، 7/12/1365، به نقل از روزنامه "الخليج"، چاپ امارات.
- ↑ مأخذ 9، ص17، راديو بي.بي.سي، 7/12/1365.
- ↑ مأخذ 7، ص14 "بولتن راديوهاي بيگانه"، و- واحد مركزي صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، 9/12/1365، ص25، راديو امريكا، 8/12/1365.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 8/12/1365، ص20، به نقل از مجله "جينز ديفنس".
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارشهاي ويژه"، نشريه شماره 346 (10/12/1365)، ص7، بوئنوس آيرس - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 8/12/1365، به نقل از روزنامه "لاناسيون".
- ↑ مأخذ 24، ص6، واشنگتن - خبرگزاري فرانسه، 8/12/1365.
- ↑ مأخذ 8 ، صص18 و 19، راديو امريكا، 7/12/1365.
- ↑ مأخذ 7، ص16، واشنگتن - يونايتدپرس.
- ↑ مأخذ 21، صص12 و 13، راديو بي.بي.سي، 9/12/1365.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 10/12/1365، صص2 و 3، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از راديو داخلي "بي.بي.سي. "موسوم به "راديو 4".
- ↑ مأخذ 11، ص3.
- ↑ مأخذ 38، ص4، به نقل از خبرگزاري اوپك.
- ↑ مأخذ 38، ص4، تهران - واحد مركزي خبر، به نقل از خبرگزاري رويتر، به گزارش هفتهنامه "الحوادث"، چاپ لبنان.
- ↑ مأخذ 24، ص8 ، پاريس - خبرگزاري يونايتدپرس.