1366.01.15

روزشمار جنگ سال 1366 1366.01.15
نام‌های دیگر	پانزده فروردین
تاریخ شمسی	1366.01.15
تاریخ میلادی	4 آوریل 1987
تاریخ قمری	5 شعبان 1407

1360.01.15

1361.01.15

1362.01.15

1363.01.15

1364.01.15

1365.01.15

1367.01.15

گزارش- 442

در جبهه شمالي، معارضان عراقي در يك عمليات نامنظم، صدور نفت عراق به تركيه را مختل كردند. به گزارش روزنامه جمهوري اسلامي، در اين عمليات نيروهاي مبارز كرد موفق شدند لوله نفت عراق به تركيه را در منطقه "زاخو" منفجر كنند كه بر اثر آن، صدور نفت عراق از اين منطقه مختل شد.(1) از سوي ديگر يك گردان مختلط از ارتش عراق و عناصر سازمان مجاهدين خلق (منافقين) به مواضع نيروهاي خودي در منطقه بانه حمله كردند، اما تلاش آن‌ها به شكست انجاميد. واحد اطلاعات نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران در اين باره گزارش داد: «در ساعت 14:10 دشمن عراقي با نيرويي به استعداد يك گردان مركب از افراد نظامي خود و نيروهاي سازمان مجاهدين خلق ايران (منافقين) با پشتيباني آتش توپخانه و خمپاره‌انداز، از ناحيه سمت راست ارتفاع "سوركوه" واقع در نوار مرزي شهرستان بانه و سمت غرب رودخانه "چومان" اقدام به حمله كرده و به داخل مواضع يكي از يگان‌هاي خودي نفوذ نمود، ولي با پاي‌مردي پرسنل يگان مذكور مواجه شده و ضمن تحمل تلفات و ضايعات مجبور به فرار گرديد.»(2) در اكثر مناطق عملياتي جنوب و جبهه مياني (از شرهاني و زيد گرفته تا عين‌خوش و يبيس) نيز انبوهي از آتش تانك مبادله مي‌شد كه ضايعات و تلفاتي بر دو طرف وارد آورد.(3)

گزارش- 443

يگان‌هاي رزمي سپاه پاسداران براي آماده‌سازي نيروهاي خود جهت اجراي عمليات در جنوب با مشكلاتي مواجه‌اند، راوي مركز مطالعات در قرارگاه كربلا در اين‎باره نوشته‌است: «آماده‌سازي در حال صورت گرفتن است، اما در اين زمينه مشكلات عمده‌اي وجود دارد كه نه تنها سبب تعويق عمليات مورد نظر شده، بلكه چشم‌انداز روشن عمليات را نيز مورد ترديد قرار داده است. عمده‌ترين مشكل، بازسازي يگان‌ها است كه به تقويت و تأمين نيروي انساني بستگي دارد. آمار بالاي تلفات كادر يگان‌هاي سپاه در عمليات كربلاي5، نداشتن امكانات و فقدان پادگان‌هاي آموزشي براي آموزش مستمر نيرو، مشكلات بودجه و . . . مشكلات عمده سپاه در تأمين و بازسازي نيروها است. برخلاف انتظار، طرح اعزام سپاه 100 هزار نفري حضرت مهدي(عج) نيز با موفقيت چنداني روبه‌رو نشد. يگان‌هاي عمل‌كننده براي تأمين كادر و سازمان‌دهي نيروهاي موجود با مشكلات جدي مواجه‌اند ولي به هر صورت تعداد كم نيروها به هيچ وجه نمي‌تواند پاسخ‌گوي طرح مانور عملياتي با هدف دست‌يابي به كانال زوجي باشد. عواملي نظير ضايعات وارده در عمليات‌هاي كربلاي 4 و 5 ، فرا رسيدن ايام نوروز و فصل كشاورزي و نزديكي فصل امتحانات، در اين رابطه مؤثر بوده‌اند.»(4)

گزارش- 444

اعزام گسترده نيرو به مناطق نبرد، لازمه تداوم عمليات در جبهه‌هاي جنگ است. حجت‌الاسلام "رحماني" سرپرست بسيج كشور، در مراسم سمينار "انصارالحسين" در سمنان، در مورد اعزام نيروها در سال 1365 و در مقايسه با سال‌هاي قبل گفت: «در سال گذشته بيش از نيم ميليون نفر از اقشار مردم به جبهه‌هاي نبرد حق عليه باطل عزيمت نمودند. اين رقم در مقايسه با سال‌هاي قبل و در طول سنوات جنگ تحميلي چشم‌گير و بي‌سابقه بود. از اين افراد 104 هزار نفر در قالب سپاه محمد(ص) و بيش از 130 هزار نفر در قالب سپاهيان حضرت مهدي(عج) راهي جبهه‌هاي نبرد گرديدند.»(5) "عليرضا افشار" سخن‌گوي سپاه نيز گفت: «طي سال گذشته به بركت اعزام‌هاي پي‌درپي و مستمري كه انجام شد، به اندازه 4 سال، جنگ فعال عليه دشمن متجاوز داشتيم. ضربات سهمگين و هولناكي كه به رژيم بعثي عراق از اين بابت وارد شده‌است، ماشين جنگي اين كشور را در سراشيبي انهدام كامل قرار داده‌است.» وي افزود: «در مجموع فرصت بسيار مناسبي براي وارد آوردن ضربات كوبنده نهايي به وجود آمده‌است.» سخن‌گوي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در پايان اعلام كرد: «سپاه پاسداران با ادامه دفاع مقدس تا انهدام كامل دشمن، براي سال‌جاري طرح‌ها و امكانات گسترده‌اي را آماده كرده‌است و در اين رابطه اولين اعزام بزرگ سال‌جاري تحت عنوان "لشكريان صاحب‌الزمان" متشكل از داوطلبان بسيجي و پاسداران رسمي و افتخاري و نيروهاي مشمول از استان‌هاي سراسر كشور هم‌زمان با نيمه شعبان انجام خواهد شد.»(6)

گزارش- 445

حكومت عراق براي جلوگيري از تضعيف روحيه نظاميان اين كشور، پس از هر شكستي تعدادي از فرماندهان ارتش را بركنار مي‌كند. روزنامه "جمهوري اسلامي" در اين مورد نوشت: «به دنبال شكست‌هاي پي‌درپي ارتش عراق، فرماندهان سپاه‌هاي يكم و دوم به نام‌هاي سرلشكر "عبدالكريم حمود الجبوري" و سپهبد "ضياء توفيق" به خاطر شكست در مقابل سپاهيان اسلام، به دستور صدام بازداشت شدند.»(7) حكومت عراق همچنين براي حفظ روحيه مردم اين كشور و كاهش آثار رواني جنگ بر افكار آنان، جنازه كشته‌شدگان را با تأخير تحويل مي‌دهد. روزنامه "اينديپندنت" در اين‌باره نوشت: «رژيم بغداد با توجه به روحيه پايين ارتش عراق، راه حل جديدي يافته و تصميم گرفته‌است از تسليم سريع جنازه كشته‌شدگان جنگ به خانواده‌هاي آن‌ها خودداري كند و به همين دليل جنازه‌هاي مقتولين عراق به سردخانه‌ها منتقل مي‌شوند و پس از مدت مديدي جنازه سربازان عراقي در دسته‌هاي كوچك و دور از انظار عمومي به موطن آن‌ها فرستاده و به خانواده‌ها تحويل مي‌شوند. به اعتقاد بغداد، به مردم هرگز نبايد راست گفت.»(8) نشريه "كرسنت اينترنشنال" نيز در گزارشي از اختناق و خفقان سياسي در عراق و دست‌گيري طرف‌داران اخوان‌المسلمين در اين كشور، نوشته‌است كه سازمان بين‌المللي اخوان‌المسلمين در 18 بهمن 1365 با صدور اعلاميه‌اي جنگ شهرها را محكوم كرده و از ابتداي جنگ تاكنون آغازگر جنگ و نيز عوامل و كساني را كه به ادامه آن كمك كرده‌اند، محكوم كرده‌است. اين سازمان در اعلاميه خود مشخصاً بمباران مدرسه‌اي در "ميانه" به‌وسيله هواپيماهاي عراقي را كه سبب شهادت ده‌ها دانش‌آموز دختر شد، محكوم كرده و ضمن اعلام مخالفت با كاربرد سلاح‌هاي شيميايي، خواستار قيام همه مسلمانان عليه ظلم شده‌است. به نوشته كرسنت اينترنشنال، بلافاصله پس از صدور اين اعلاميه، حكومت عراق به خانه‌هاي هواداران اخوان‌المسلمين هجوم برده و تا اوايل اسفند بيش از 2500 تن از آنان را بازداشت كرده‌‌است. در همين حال براي پس گرفتن اين اعلاميه فشار سنگيني بر دفتر سازمان بين‌المللي اخوان گذاشته شد به‌طوري كه حتي روزنامه سعودي "الشرق‌الاوسط" در 19 اسفند نوشت كه اين سازمان صدور چنين اعلاميه‌اي را تكذيب كرده‌است. اما "عبدالحميد ابونصر" رهبر اخوان، پس گرفتن اعلاميه را تكذيب كرد.(9) حجت‌الاسلام "سيدمحمدباقر حكيم" رئيس مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق، موضع اين مجلس را در مورد صلح اعلام و برنامه‌هاي آن را تشريح كرد: «اعتقاد ما براي برقراري صلح، سرنگوني صدام مي‌باشد و ابرقدرت‌ها براي دست‌يافتن به آن، بايد حمايت‌هاي خود را از صدام قطع كنند چرا كه نظام صدام يك قدرت داخلي عراق نيست و از پشتوانه مردم برخوردار نمي‌باشد و اما در مورد تلاش‌هاي سياسي براي برقراري صلح بايد گفت ملت مسلمان عراق دريافته‌اند كه ابرقدرت‌ها به بن‌بست رسيده و درصددند نظام جديدي كه بتواند اهداف آن‌ها را تأمين بخشد در عراق به وجود آورند. ولي ما معتقديم بايد كليه برنامه‌هاي نظامي و سياسي را انجام دهيم تا ان‌شاء‌الله نظام جمهوري اسلامي در عراق برقرار شود. مهم‌ترين هدف و برنامه ما، جذب نيروهاي عراقي در داخل و خارج ايران براي تشكيل لشكر احتياط "بدر"، ايجاد پايگاه‌هاي مقاومت و آموزش نيروهاي عراقي در سال 1366 مي‌باشد.»(10)

گزارش- 446

وضعيت اقتصادي ايران مورد توجه تحليل‌گران رسانه‌هاي همگاني است. "راديو مسكو" در خصوص خسارات و هزينه‌هاي جنگي ايران گفت: «به گواهي آمار منتشره، مبلغ كل خساراتي كه ايران تاكنون از جنگ متحمل شده به 150 ميليارد دلار بالغ مي‌شود. اگرچه ايران مدعي است كه هر ساله فقط 10% هزينه‌هاي بودجه كل كشور را براي مصارف دفاع ملي اختصاص مي‌دهد، ليكن به دشواري مي‌توان اين رقم را باور كرد. به موجب آماري كه به‌تازگي به دست آمده، اين جنگ هر ساله به قيمت 5 ميليارد دلار براي ايران تمام مي‌شود كه "برابر 33% اقلام هزينه‌هاي بودجه دولت مركزي است.»(11) ماهنامه "ميدل ايست ماني" نيز در مقاله مفصلي با ادعاي اين كه ايران در صدد اخذ وام است، نوشت: «چنان‌كه ايران تصميم بگيرد براي كسب وام به بانك‌هاي خارجي مراجعه كند، با بانك‌داراني روبه‌رو خواهد شد كه به علت بدهي‌هاي بسياري از كشورهاي جهان سوم و به‌ويژه در مورد ايران با توجه به ادامه جنگ با عراق، تمايل چنداني به وام دادن به ايران از خود نشان نخواهند داد؛ آن‌ها منتظر پايان جنگ ايران و عراق هستند. ولي اگر ايران در جنگ با عراق پيروز شود، هيچ معلوم نيست كه براي بازسازي اقتصادي كشور به بانك‌هاي خارجي مراجعه كند و احتمالاً از تجار كشورهاي ديگر خواهد خواست تا پيش از هر چيز از ايران جنس بخرند.»(12)

گزارش- 447

ميزان صادرات نفت عراق افزايش يافته‌است. اخبار رسيده از عراق بيان‌گر افزايش ميزان صدور نفت اين كشور از طريق خط لوله "كركوك - دورشول" (در تركيه) و نيز لوله غرب عربستان است كه چندي پيش قطع گرديده‌بود. يك نشريه داخلي سپاه به نقل از نشريه عربي "اويل اندكس" در اين مورد نوشت: «افزايش ظرفيت خط لوله نفت خام شرق به غرب عربستان به دو برابر، همچنين مرمت خط لوله كركوك - دورشول باعث شد كه توليد نفت خام عراق در نيمه دوم ماه مارس (فروردين) به بيش از دو ميليون بشكه در روز افزايش يابد.» اين نشريه افزود: «صادرات نفت خام اين كشور از طريق بندر دورشول كه به مدت يك هفته قطع شده بود، تا قبل از 13 مارس (22 اسفندماه) عمليات بهره‌برداري مجدد از اين خط لوله آغاز شد. خسارات ناشي از قطع يك هفتگي اين خطوط، به حدود 30ميليون دلار بالغ مي‌شود. طي هفته مذكور، عراق از ذخايري كه در نزديكي اين ترمينال احداث شده‌است به ميزان 25هزار تن نفت خام برداشت كرد. در اين حال خبرگزاري جمهوري اسلامي از توكيو گزارش داد كه كمپاني‌هاي ژاپني در سه ماهه دوم 1987 (نيمه فروردين - نيمه تيرماه 1366) نفت خام كم‌تري براساس قراردادهاي مستقيم، از عراق وارد خواهند كرد زيرا به گفته آن‌ها بهاي رسمي نفت آن كشور در مقايسه با قيمت‌هاي بازار آزاد بالا است. مطابق اين خبر، پالايشگاه ژاپني هم‌اكنون بخش عمده نياز ماه مه را با خريد انواع نفت خام خاورميانه از بازار آزاد تأمين كرده‌اند.»(13)

گزارش- 448

گرايش ايالات متحده امريكا به حمايت از عراق، روند فزاينده‌اي دارد. روزنامه "واشنگتن تايمز" در اين باره در مقاله‌اي با عنوان "عراق محكوم به شكست در جنگ است" به قلم "توماس داين" (Thomas Dine) مدير عامل كميته روابط عمومي امريكا و "آرون روزنبام" (Aron Rosenbaem)، آورده است: «به دنبال انتشار اخبار مربوط به روابط نزديك ايران - شوروي، فروش اسلحه از منابع مختلف به ايران، دخالت ايران در بي‌ثبات كردن حكومت‌هاي محافظه‌كار منطقه، خروج عراق از ليست كشورهاي حامي تروريسم و خبر پيروزي نيروهاي از خود گذشته ايران در مقابل ارتش عراق، چنين به نظر مي‌رسد كه امريكا مي‌خواهد در جنگي كه عراق شروع كرده، طرف عراق را بگيرد؛ اين گرايش به نفع امريكا نخواهد بود. سرنوشت عراق، شكست در جنگ است، نه براي اين‌كه حساب‌هاي صدام غلط از آب درآمده و يا اين كه ارتش عراق نشان داده كه توان مقابله با ايراني‌ها را ندارد بلكه براي اين كه ايراني‌ها هدفي دارند كه با تعصب آميخته است. جانب‌داري امريكا از عراق نتيجه جنگ را تغيير نمي‌دهد.»(14) روزنامه "نيويورك تايمز" نيز با اشاره به بي‌طرفي اوليه امريكا در ابتداي جنگ، علل تلاش اين كشور براي پايان دادن به جنگ را مورد توجه قرار داد و نوشت: «سياست دولت ايالات متحده در قبال جنگ ايران و عراق پيوسته درخواست يافتن راهي از طريق مذاكره براي پايان دادن به جنگ بوده‌است، اما مقامات بلندپايه امريكايي گفته‌اند كه پيروزي ايران در جنگ در جهت منافع ايالات متحده نيست. تأييد اين نظريه، تهديد ايالات متحده به دخالت در جنگ براي جلوگيري از پيروزي ايران بوده‌است.» به نوشته نيويورك تايمز، عدم توفيق ايالات متحده در جلوگيري از پيروزي ايران در جنگ، مي‌تواند به گسترش بي‌ثباتي در كشورهاي حوزه خليج‌فارس بينجامد.(15)

منابع و مآخذ روزشمار 1366/01/15