1366.01.16

روزشمار جنگ سال 1366 1366.01.16
نام‌های دیگر	شانزده فروردین
تاریخ شمسی	1366.01.16
تاریخ میلادی	5 آوریل 1987
تاریخ قمری	6 شعبان 1407

1360.01.16

1361.01.16

1362.01.16

1363.01.16

1364.01.16

1365.01.16

1367.01.16

گزارش- 449

خيلج فارس امروز شاهد تجاوزات هوايي عراق به مناطق نفتي ايران و نفت‌كش‌ها بود. مهم‌ترين خبرها درباره حمله به نفت‌كش پوليكان و تأسيسات نفتي ايران در خليج‌فارس است. خبر رسيده حاكي است كه اين نفت‌كش 140هزار تني كه با پرچم قبرس حركت مي‌كرد و در اجاره ايران است، در ساعت 09:40 بامداد در موقعيت 28 درجه و 5/29 دقيقه شمالي و 50 درجه و 55 دقيقه شرقي در فاصله 54 مايلي جزيره خارك در خليج‌فارس هدف حمله هواپيماهاي عراقي قرارگرفت و دچار آتش‌سوزي و خسارت سنگين گرديد.(1) همچنين هواپيماهاي دشمن حملات گسترده‌اي به تأسيسات نفتي ايران در خليج‌فارس كردند. به گفته يك منبع كاملاً مؤثق، بمب‌هاي پرتاب شده عمدتاً در آب و بعضاً در خشكي فرود آمدند و هيچ‌گونه آسيبي به تأسيسات نفتي وارد نگرديده‌است. يادآور مي‌شود كه عراق در حمله‌هاي اخير خود به تأسيسات نفتي در خليج‌فارس، از بمب‌هاي تأخيري استفاده كرده‌است.(2)

گزارش- 450

گروهي از ضدانقلابيون، ايستگاه ماكرويو شهرستان مهاباد را مورد حمله قرار دادند كه با مقاومت و واكنش نيروهاي خودي، مهاجمان گريختند. در اين حمله، يكي از نگهبانان ايستگاه - كه سرباز وظيفه بود - شهيد شد.(3)

گزارش- 451

نماينده امام در شوراي عالي دفاع (اكبر هاشمي رفسنجاني) در سخناني در مراسم صبح‌گاه مشترك نيروهاي مسلح، بر تلاش جهت پايان دادن به جنگ تأكيد كرد. وي كه به مناسبت گرامي‌داشت روز پاسدار سخن‌راني مي‌كرد، گفت: «نيروهاي مسلح بايد جنگ را سال آينده به نقطه‌اي برسانند كه امكانات كشور صرف زيربناي اقتصاد و تجهيز نيروهاي مسلح كشور براي آينده شود.» آقاي هاشمي رفسنجاني با اشاره به نقش نيروهاي مسلح در برابر تهاجم مستكبران، افزود: «توجه رهبري، امت انقلابي، مجلس و ديگر مسئولان كشور به نقش نيروهاي مسلح كشور دليل اهتمام انقلاب به نيروهاي مسلح است و در سال گذشته يك سوم بودجه كشور به مصرف نيروهاي مسلح رسيد و در سال 1366 علاوه بر بودجه جاري براي نيروهاي مسلح اعم از ارتش و سپاه هفتاد ميليارد تومان كه تقريباً يك چهارم از كل بودجه است، براي جنگ اختصاص يافت. همچنين يك سوم از امكانات ارزي كشور را به جنگ اختصاص داده‌ايم و اين نشان اهتمامي است كه جامعه، مسئولان، مجلس و دولت براي نيروهاي مسلح در اين مقطع قائل است.»(4) در همين زمينه "عباس دوزدوزاني" نماينده تهران در مجلس شوراي اسلامي، در نطق قبل از دستور مجلس گفت: «حركت ما در جهت تمام عيار نمودن جنگ گرچه با تأخير بود، اما نقطه عطف حساسي بود. ما در اين رابطه مستلزماتي را بايد در نظر داشته‌باشيم كه من قبلاً عرض كرده‌ام. در سياست‌گذاري كلان در رابطه با جبهه و رزم، در رابطه با پشت جبهه‌، در همه جوانب امر اعم از تقنين، اجرا، قضاء و جزا بايد مسائلي رعايت بشود تا ان‌شاء‌الله معناي تمام عيار شدن جنگ تحقق پيدا كند.»(5)

گزارش- 452

چگونگي ارسال تسليحات و تجهيزات نظامي از دولت‌هاي متعدد به‌ويژه دولت‌هاي غربي به ايران، موضوع عمده محافل خبري است. خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران در گزارشي به نقل از نشريه امريكايي "تايم" در مورد ارسال تسليحات اروپايي به ايران، نوشت: «كابينه ريگان تنها دولتي نيست كه سعي در پوشاندن رسوايي فروش اسلحه به ايران را دارد، گزارش‌هايي كه هم‌اكنون در پرتغال، فرانسه و سوئد فاش مي‌شود حاكي از اين است كه چندين كشور غربي خود را با فروش غيرقانوني اسلحه به ايران آلوده كرده‌اند.» "اين خبرگزاري از قول يكي از مقام‌هاي دولت امريكا افزود: «در شرايط فعلي سؤال اصلي اين است كه چه كسي به ايران اسلحه نمي‌فروشد؟ كمدي‌ترين صحنه اين نمايش كه اخيراً در اروپا اتفاق افتاد، قضيه كشتي 4300 تني "گرتل" بود كه با پرچم آلمان غربي در صدد حمل مقادير معتنابهي مهمات به ايران بود كه با افشاي آن و اقدامات قانوني دولت آلمان مبني بر جلوگيري از فروش و حمل تسليحات به مناطقي كه در آن جنگ جريان دارد، اين كشتي از يك ماه قبل در سواحل پرتغال سرگردان مي‌باشد. اين كشتي كه به شركت كشتي‌راني در "هامبورگ" آلمان غربي تعلق دارد، محموله‌أي به ارزش 8/6 ميليون دلار مهمات ساخت پرتغال را در خود جا داده‌است. بخشي از مهمات ارسالي شامل 67 هزار گلوله خمپاره 120 ميلي‌متري مي‌باشد كه قرار بود توسط "شركت داينيش شيپنگ فم" متعلق به "فين پرلسون" كه ارتباطي با رسوايي فروش اسلحه از سوي امريكا به ايران دارد، به بندرعباس حمل شود. . . . اما دولت پرتغال به دليل حمايت از صنايع نظامي متزلزل خود و از آن‌جايي كه تمامي محدويت‌هاي فروش تسليحات به ايران و عراق را لغو كرده‌است، تصميمي مغاير با تصميم دولت آلمان اتخاذ كرده‌است. دولت "ليسبون" اصرار دارد كه محموله كشتي "گرتل" غيرقانوني نمي‌باشد، از اين رو اجازه تخليه بار كشتي را در "بندر سيتوبال" نداد و خواستار ارسال آن به ايران مي‌باشد. از سوي ديگر، انتقال محموله كشتي گرتل به كشتي "ادوينس" متعلق به پاناما - كه همچون پرتغال هيچ محدوديتي براي ارسال اسلحه به ايران ندارد - منتفي گرديد، چرا كه كشتي ادوينس كه در راه حركت به سوي ايران بود، خود حامل 1200 تن محموله جنگي پرتغالي بود كه از طريق اسپانيا به ايران حمل مي‌شد. . . . گزارش‌هاي اوليه مبني بر فروش صدها فروند موشك قابل حمل ضدهواپيما (روبوت-70) طي سال‌هاي 1985-1983 از سوي "شركت بوفورس" به ايران، از سوي روزنامه‌هاي محلي سوئدي افشا گرديد. روزنامه بلژيكي "لسي سوئر" ماه گذشته گزارش داد: "مقامات گمرك سوئد براي تحقيق پيرامون طرق مقابله خود در بروكسل، هيئتي به بلژيك اعزام كرده‌اند." دولت سوسياليست فرانسه كه يكي از عمده‌ترين تأمين‌كنندگان اسلحه براي رژيم عراق است، با توقيف يك كشتي در بنادر فرانسه كه حامل محموله نظامي براي ايران بود، وارد اين جريانات شد. "لوشر" يكي از كارخانجات عظيم تسليحاتي در فرانسه طي سال‌هاي 1985-1983 بالغ بر 450هزار گلوله توپ به ايران صادر كرده‌است.»(6) روزنامه محافظه‌كار سوئدي "سونكادا گبلادت" نيز امروز (يكشنبه) در استكهلم اعلام كرد: «يك كشتي آلمان غربي به نام "فراكه" در سال 1985 به‌طور غيرقانوني از طريق آفريقاي جنوبي دست‌كم 100 تن باروت سوئدي و همچنين مهمات و مواد منفجره خارجي تحويل ايران داده است.» اين روزنامه كه از يك مقام پليس گمرك سوئد - كه مايل به افشاي نام خود نبود - نقل قول كرده، افزوده است كه اين محموله متشكل از دست كم 100 تن باروت ساخت شركت سوئدي نوبل (اي.ام.اي.) شعبه گروه صنعتي نوبل بوده و مقصد اوليه آن بندر يوگسلاوي "بار" بوده‌است.(7) از سوي ديگر، "روزنامه الاتحاد" چاپ امارات متحده عربي، چين را تأمين‌كننده اصلي اسلحه ايران اعلام كرد: «چين تأمين‌كننده اصلي اسلحه ايران است به‌ويژه در سال‌هاي 1985 و 1986 قراردادي به ارزش كلي 1/3 ميليارد دلار با اين كشور به امضا رسانده‌است.» اين روزنامه به نقل از منابع آگاه در لندن، افزود: «اولين قرارداد به ارزش 6/1 ميليارد دلار اساساً در مورد تأمين 12 فروند هواپيماي نوع چيني "ميگ-19" شوروي، 200 تانك بهبود يافته "تي - 54" و تعدادي توپ 122 و 130 ميلي‌متري و همچنين ارگ‌هاي استالين با كاليبر 108 و 122 ميلي‌متري مي‌باشد.»(8)

گزارش- 453

سومين گردهم‌آيي عالي‌ترين مقام‌هاي نظامي عراق امروز به رياست صدام حسين به‌منظور بررسي وضعيت جنگ و جبهه‌هاي عراق تشكيل گرديد. به گزارش خبرگزاري عراق (اينا)، صدام حسين با اعضاي ستاد فرماندهي كل نيروهاي مسلح عراق - كه وي رهبر عالي آن است - به مدت 8 ساعت جلسه داشته‌است. اين خبرگزاري بدون اعلام موضوع مورد بحث، افراد حاضر در گردهم‌آيي را چنين نام برد: فرماندهان ميدان‌هاي عمليات نظامي، ژنرال "عدنان خيراله" وزير دفاع و "علي حسن المجيد" عضو مديريت حزب بعث و "لطيف جاسم" وزير اطلاعات.(9) صدام حسين رئيس‌جمهور عراق، در اين جلسه به پاس قدرداني از فرماندهان عالي‌رتبه ارتش خود در جنگ با ايران، به تعدادي از آن‌ها مدال شجاعت داد، از جمله به معاون ستاد كل امور اداره لجستيك، فرماندهان سپاه دوم و سوم، فرمانده نيروي الفاري (گارد جمهوري)، مدير هواپيمايي ارتش (هوانيروز)، فرمانده نيروي دريايي.(10) صدام در سخناني در اين جلسه گفت: «توطئه تجاوز عليه عراق فقط عليه اين كشور نيست بلكه هدف اين توطئه كل امت عرب است. وقتي كه عراق با امكانات و توانايي خود با توطئه‌اي عليه امت عرب برمي‌خيزد و پيروز مي‌شود، سهم مردانش از شرف اين رويارويي به آن اندازه خواهد بود كه مشكلات و سختي‌ها را تحمل كنند. اين امتحاني كه بر عراق گذشت، سخت و مشكل بود. اين اعمال اگر بر يك كشور عربي يا امت عربي واقع مي‌گشت، آن را دچار صدمه و زيان مي‌كرد.»(11)

گزارش- 454

حضور نظامي ايالات متحده امريكا در خليج‌فارس و مدت مأموريت رزم‌ناوهاي اين كشور در اين منطقه، موضوع گزارشي در روزنامه "نيويورك تايمز" است كه در آن آمده: «وزارت دفاع ايالات متحده تصميم گرفته‌است كه بر حضور نظامي امريكا در منطقه خليج‌فارس بيفزايد. "گاسپار واينبرگر" وزير دفاع ايالات متحده، به نيروي دريايي دستور داده‌است كه در اجراي قولي كه "پرزيدنت ريگان" در مورد حفظ جريان نفت به متحدان اروپا و امريكا و ژاپن داده، بر حضور خود در خليج‌فارس بيفزايد.» "نيويورك تايمز" سپس به نقل از مقام‌هاي وزارت دفاع امريكا نوشته‌است: «نيروي دريايي ايالات متحده ناو هواپيمابر "گيتي هاوك" را تا ماه مه يعني سه ماه بيش‌تر از موعدي كه قرار بود، در درياي عرب و اقيانوس هند نگاه خواهد داشت و واحد كشتي‌هاي جنگي ناو هواپيمابر را كه از 6 تا 8 كشتي تشكيل مي‌شود، به جاي گشت‌زني نيمه وقت، به‌طور تمام وقت به حركت در خواهد آورد.» اين روزنامه به نقل از "رابرت سنك" سخن‌گوي وزارت دفاع ايالات متحده، افزوده‌است: «استقرار ناوهاي هواپيمابر در اقيانوس هند ضرورتي روزافزون يافته‌است. سخن‌گوي پنتاگون گفت اين اقدامات با درك اوضاع خليج‌فارس و نياز به حضور هرچه بيش‌تر در آن‌جا انجام مي‌گيرد.» "نيويورك تايمز همچنين اعلام كرد: «ظرف هفته‌هاي اخير دولت پرزيدنت ريگان دستور داده كه كشتي‌هاي جنگي امريكا براي حفظ كشتي‌هاي امريكايي و متحدان ايالات متحده، در خليج‌فارس مستقر شوند و پيشنهاد كرده كه ناوهاي امريكايي كشتي‌هاي كويتي را نيز اسكورت كنند.» اين روزنامه افزود: «علاوه بر موشك‌هاي ايران در تنگه هرمز، هواپيماهاي جنگي عراق نيز پيوسته كشتي‌هاي بازرگاني را در منطقه مورد تهديد قرار داده‌اند. كشتي‌هاي جنگي ايالات متحده به موشك‌هايي با برد 1500 مايل و همچنين موشك‌هاي "هارپون" با برد 60 مايل مجهزند. موشك‌هاي "كروز" در مقايسه با موشك‌هاي هارپون از قدرت تخريبي بيش‌تري برخوردارند.»(12)

گزارش- 455

وزير خارجه كويت بر بين‌المللي بودن مسئوليت حفظ امنيت خليج‌فارس تأكيد كرد. وي در مصاحبه‌اي با روزنامه‌نگاران خارجي در كويت، اعلام كرد: «حراست از تنگه هرمز بيش‌تر يك مسئوليت بين‌المللي است تا مسئوليت كويت يا ديگر كشورهاي خليج‌فارس. تنگه هرمز يك راه آبي است كه مورد علاقه همه دنياست، زيرا 60% صادرات نفت جهان از آن‌جا عبور مي‌كند.» وي سپس گفت كه كشورهاي منطقه، مسئول حفظ و حراست آب‌هاي فلات قاره خود هستند.» وزير خارجه كويت افزود كه كشورش نمي‌تواند تلاش‌هاي ابرقدرت‌ها براي تضمين آزادي كشتي‌راني در اين منطقه را محكوم كند.(13) وزير امورخارجه بحرين (شيخ محمد مبارك آل خليفه) نيز با تأييد نظر ايالات متحده امريكا و كويت مبني بر افزايش حضور نظامي بيگانگان در خليج‌فارس براي حفظ امنيت اين منطقه، موافقت خود را با مداخله هر كشوري كه حاضر باشد آزادي كشتي‌راني در خليج‌فارس را تضمين كند، اعلام كرد. وي در گفت‌وگو با روزنامه كويتي "الانباء" در مورد پيشنهاد امريكا براي اسكورت كشتي‌ها گفت: «ما به پيشنهاد هر كشوري كه حاضر به تضمين نوعي حفاظت از كشتي‌راني در خليج [فارس] باشد، پاسخ مثبت خواهيم داد.» وزير خارجه بحرين با بيان اين كه آزادي كشتي‌راني در اصل يك مسئوليت بين‌المللي است، افزود: «تمامي كشورها خواهان آن هستند كه ببينند كشتي‌راني در خليج [فارس] از هرگونه خطري محفوظ است.» وي با استقرار موشك‌هاي ايران در مدخل خليج‌فارس، مخالفت كرد، زيرا به زعم او مي‌تواند آزادي كشتي‌راني را در آب‌راه هرمز به خطر افكند. اين وزير بحريني سپس گفت: «ما اميدواريم اوضاع به نحوي تحول نيابد كه منافع ما در منطقه به خطر بيفتد. تمامي صادرات و واردات ما از طريق اين گذرگاه حمل مي‌شود و هيچ‌كس حق بستن آن را ندارد.»(14)

گزارش- 456

نخستين نشست وزيران خارجه كشورهاي عضو اتحاديه عرب در هشتاد و هفتمين اجلاس اين اتحاديه امشب در پشت درهاي بسته برگزار شد تا تحولات و وضع اردوگاه‌هاي فلسطينيان در لبنان و جنگ ايران و عراق را بررسي كند. در اين جلسه "ياسر عرفات"، "احمد طالب ابراهيمي" وزير خارجه الجزاير، "سعود الفيصل" وزير خارجه عربستان و "شاذلي قليبي" رئيس اتحاديه عرب، سخنراني كردند. وزير خارجه عربستان با برشمردن زيان‌هاي وارده از جنگ بر ايران و عراق، خواهان پايان جنگ گرديد. راديو كويت در گزارشي در اين مورد گفت: «وزير خارجه عربستان سعودي در پايان سخنانش در نشست اتحاديه عرب، كوشش‌هاي عربي و اسلامي مبذوله به هدف متوقف نمودن جنگ ايران و عراق و خطراتي كه براي طرفين نزاع و تمامي منطقه در بردارد را برشمرد و اظهار اميدواري كرد كه جامعه بين‌المللي براي جلوگيري از اين جنگ و عقب‌نشيني نيروهاي دو كشور به مرزهاي بين‌المللي و سعي براي تصفيه نزاع از راه‌هاي مسالمت‌آميز و صدور قطع‌نامه جدي و قاطع، به مسئوليت‌هاي خويش عمل نمايد. همچنين آقاي "شاذلي قليبي" دبيركل اتحاديه عرب نيز طي نطق مشابهي، ضمن اشاره به تجاوزاتي كه امنيت ملي اعراب را به خطر افكنده، گفت: "اين مسئله امروز مهم‌ترين موضوعي است كه امت عربي با آن روبه‌روست و نياز به چاره‌جويي دارد.»(15) هفته‌نامه دولتي "الجماهيريه" چاپ ليبي نيز در اين‌باره نوشت: «براي پايان جنگ بايد دو طرف (ايران و عراق) را مجبور كرد صلح را بپذيرند تا دو ملت از نابودي نجات يابند.» به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، "الزحف الاخضر" هفته‌نامه چاپ طرابلس، جنگ تحميلي عراق عليه ايران را "جنگ بازنده" ناميده و نوشته‌است: «ما با احساس مسئوليت راهي جز دخالت مستقيم براي توقف جنگ نمي‌بينيم تا مسلسل‌ها عليه دشمن مشترك نشانه‌گيري شوند.» اين نشريه افزود: «وقت زيادي در مورد سخن گفتن در مورد جنگ خليج [فارس] صرف شده‌است و دو طرف در حال جنگ با احساس مسئوليت نسبت به مسائل برخورد نكرده‌اند.»(16) از سوي ديگر، "ميرحسين موسوي" نخست‌وزير، موضع ايران در برابر تلاش‌هاي اعراب به‌ويژه اتحاديه عرب و اجلاس اخير سران عرب در تونس را تشريح كرد. وي گفت: «اين فعاليت‌ها نه براي خاتمه جنگ، بلكه به منظور حمايت و نگه‌داري صدام صورت مي‌گيرد. جنگ زماني پايان خواهد يافت كه متجاوز به مجازات خود رسيده‌باشد. آن‌ها (ارتجاع عرب) سعي مي‌كنند كه بين خود و رژيم صدام پيوندي برقرار كنند.»(17)

گزارش- 457

مصر به كارگيري موشك‌هاي ايراني در تنگه هرمز را "خطرناك شدن جنگ در خليج‌فارس" دانست. وزير امورخارجه مصر در مصاحبه‌اي با "روزنامه الاتحاد" چاپ امارات متحده عربي، در اين مورد گفت: «روابط مصر با كشورهاي عربي بسيار مستحكم و قوي است و تضمين امنيت و ايمني كشورهاي عرب خليج [فارس] بخش عمده‌اي از امنيت ملي مصر را تشكيل مي‌دهد.» وي استقرار موشك‌هاي ايران در تنگه هرمز را محكوم كرد و خواستار بازماندن اين آب‌راه به روي كشتي‌راني بين‌المللي شد. وزير خارجه مصر ابراز اميدواري كرد كه ايران از موشك‌ها استفاده نكند، زيرا به گفته وي، در غير اين صورت اين اقدام به‌عنوان تشديد خطرناك جنگ خليج‌فارس تلقي خواهد شد.(18) درباره روابط مصر با عراق نشريه عربي‌زبان "الشهيد" نوشت كه با هماهنگي‌هاي به عمل آمده با دولت بغداد، ده‌ها تن از هواداران مصري انقلاب اسلامي كه در عراق به سر مي‌برند، به حكومت مصر تحويل داده شدند. به نوشته اين نشرية، 235 تن در سفر چندي پيش "زكي ‌بدر" وزير كشور مصر به عراق، تسليم مقام‌هاي حكومت مصر شده‌اند. اين عده به بهانه اقدام عليه دولت مصر، از عراق به مصر فرستاده شده‌اند، اما به نوشته "الشهيد"، جرم اصلي آن‌ها حمايت از انقلاب اسلامي بوده‌است.(19)

گزارش- 458

سفير جمهوري اسلامي ايران در مسكو طي مصاحبه‌اي وضعيت روابط ايران و شوروي و تلاش‌هاي امريكا براي تيره‌كردن آن را تشريح كرد. وي گفت: «آنچه كه به‌طور محسوس به نظر مي‌رسد اين است كه يكي از محورهاي اصلي سياست‌هاي خاورميانه‌اي امريكا، ممانعت از تداوم روابط حسن هم‌جواري بين ايران و شوروي است. امريكايي‌ها تلاش دارند روابط ايران و شوروي متشنج باشد، زيرا تنها مشروعيت حضور مجددشان در ايران را وجود خطر شوروي توجيه مي‌نمايند. رشد چشم‌گيري كه اخيراً در زمينه توسعه و تعميق روابط دو كشور به وجود آمده با حساسيت فراوان غرب مواجه شده‌است و اخيراً تلاش‌هاي مضحكي را نيز آغاز نموده‌اند، مثلاً سعي كردند سناريوهاي كذبي را مبني بر وجود درگيري و تشنج بين محافل ديپلماتيك ايران و شوروي ابداع كنند. امريكايي‌ها به تمام كشورها فشار آورده بودند كه به ايران اسلحه ندهند و مي‌خواستند ايران در شرايط حادي كه برايش ايجاد مي‌شود، از مجراي ارسال اسلحه امريكايي، مجبور شود با امريكا رابطه برقرار كند». سفير ايران در مسكو درباره موضع رسمي و علني اتحاد شوروي در برابر جنگ ايران و عراق، گفت: «مواضع رسمي و علني شوروي‌ها در مورد جنگ اين است كه آن‌ها خواهان توقف جنگ و آغاز مذاكره بين دو كشور مي‌باشند. در بيانيه‌اي كه در ماه پيش حكومت شوروي در مورد جنگ صادر كرد، تأكيد شده‌بود كه براي پايان يافتن جنگ لازم است يك طرف، گذشته را ناديده بگيرد و به آينده نگاه كند.»(20)

منابع و مآخذ روزشمار 1366/01/16