1366.04.01

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1366
1366.04.01
نام‌های دیگر یک تیر
تاریخ شمسی 1366.04.01
تاریخ میلادی 22 ژوئن 1987
تاریخ قمری 25 شوال 1407



گزارش - 294

در ادامة عملیات نصر4، در ساعت 4:50 بامداد امروز قاسم سلیمانی فرمانده لشکر41 ثارالله، پایان مأموریت یگان خود را اعلام کرد: «ما روی قله 2 و 3 هستیم.» شنیدن این خبر هر چند برای مسئولان قرارگاه خوشایند بود ولی با توجه به مشکلاتی که در راه تصرف این دو قله وجود داشت، این موفقیت باور کردنی نبود، لذا علی شمخانی، رحیم صفوی، مصطفی ایزدی و مهدی کیانی هر کدام چند بار با مقر تاکتیکی لشکرهای 41 و 25 کربلا تماس گرفتند تا از صحت خبر مطمئن شوند. لشکر33 المهدی نیز باقی‌مانده مأموریت لشکر57 ابوالفضل را با موفقیت به پایان رساند. محمدجعفر اسدی فرمانده لشکر33 همچنین درخواست کرد تا با پیشروی به سمت چپ، ارتفاع بالوسه را نیز به تصرف درآورد که فرماندهی قرارگاه با این درخواست موافقت نکرد. نیروهای لشکر33 پس از تصرف کامل شهر ماؤوت برای تأمین امنیت بلدوزرهای جهاد سازندگی که مأمور احداث خاکریز در جلوی شهر بودند، تا یک کیلومتری جلوی شهر موضع گرفتند. قبل از ظهر، خاکریز مورد نظر احداث شد و نیروهای این یگان در پشت آن موضع گرفتند.[۱]

گزارش - 295

امروز در پی کاهش درگیری‌های عملیاتی و تثبیت مناطق تصرف شده در منطقه عملیاتی نصر4 و ایجاد آرامش در قرارگاه فرماندهی عملیات، بار دیگر ارتفاع گرده‌رش به‌عنوان یک هدف استراتژیک و مورد علاقه فرماندهی عملیات و رده‌های مختلف قرارگاه مورد بحث قرار گرفت. گفت‌وگو دراین‌باره از آنجا شروع شد که نیروهای اطلاعات قرارگاه نجف اطلاع دادند نیروهای عراقی در آن سوی (غرب) رودخانة قلاچولان (قلعه‌چولان) مستقر در گرده‌رش، مواضع خود را تخلیه کرده‌اند. مسئولان اطلاعات قرارگاه نجف دلیل این امر را مورد تهدید قرار گرفتن عقبة جبهه گرده‌رش بر اثر پیشروی نیروهای لشکر33 المهدی در دشت ماؤوت می‌دانستند. مصطفی ایزدی هم که از صبح برای بررسی اوضاع عمومی جبهه‌ها به خط رفته بود، در گزارشی به رحیم صفوی گفت: دشمن جاده ژاژیله را تا 500 متری رودخانه کشیده است. از آن طرف (رودخانه) این جاده به سمت گرده‌رش پیش رفته است. به راحتی می‌توانیم با اندک کار مهندسی و اتصال جاده تا رودخانه و احداث پل، نیروها را به آن طرف منتقل کنیم و برای تکمیل عملیات، تک را ادامه بدهیم. مسئول و معاون اطلاعات قرارگاه نجف (میرزایی و معارف) که با هلی‌کوپتر به شناسایی گرده‌رش رفته بودند نیز در گزارشی به رحیم صفوی گفتند: هیچ نیرویی از دشمن در روی گرده‌رش وجود ندارد، حتی یک گلولـه نیز به طرف ما شلیک نشد تا جایی‌که خلبان هلی‌کوپتر اظهار تمایل کرد روی گرده‌رش بنشیند. حسین الله‌کرم هم اعلام کرد برای شناسایی و بررسی دقیق گرده‌رش، بعد از تاریکی هوا 7 تیم شناسایی را به گرده‌رش خواهیم فرستاد. این مباحث که تقریباً و صرفاً از روی علاقه و اشتیاق بود به علت نبود نیروی کافی برای ادامه کار، به بن‌بست رسید. پیشنهاد‌های ارائه شده مبنی‌بر ورود قرارگاه قدس برای ادامه تک به سمت گرده‌رش نیز با مخالفت رحیم صفوی مواجه شد.[۲]

گزارش - 296

در جلسه‌ای که شامگاه امروز با حضور قائم‌مقام فرمانده نیروی زمینی سپاه، مسئولان قرارگاه نجف و یگان‌های عمل‌کننده در عملیات نصر4 در قرارگاه نجف برگزار شد، فرماندهان یگان‌ها آخرین وضعیت خط و استقرار نیروها و اقدامات مهندسی و کمبودها و مشکلات خود را بیان کردند. ادامه کار مهندسی خصوصاً تکمیل جاده‌های مواصلاتی به عقبة خودی و احداث یا تقویت خاکریزها از عمده اقدامات یگان‌ها و کمبود شدید نیرو از جمله مشکلات و تعویض و ترخیص از منطقه از عمده خواسته‌های این فرماندهان بود. سپس رحیم صفوی در سخنانی خطاب به فرماندهان یگان‌های عمل‌کننده گفت: خداوند به همة برادرها و همة ما عنایت کرد و یک پیروزی خارج از انتظار به ملت و امام مرحمت فرمود. این پیروزی شاید هنوز هم برای خود شما معلوم نباشد و خداوند به ما نشان داد که اگر عنایت او باشد بسیاری از نشدنی‌ها می‌شود. البته حفظ این پیروزی از به دست آوردن آن مهم‌تر است. وی سپس ضمن پرهیز دادن فرماندهان از هرگونه سستی در کار و تأکید بر تقویت اقدامات پدافندی، گفت: حالا دشمن دارد سرمایه‌گذاری می‌کند. برداشت خوش‌بینانه این است که برای سد کردن پیشروی ما چندین رده پدافندی جلوی ما قرار می‌دهد که ما بیش از این ادامه ندهیم و بدبینانه اینکه دشمن مترصد است که حداقل دوقلو و قشن و سپس شهر ماؤوت را پس بگیرد. وی افزود: منطقه هنوز تثبیت نشده است، عراقی‌ها در حال سرمایه‌گذاری هستند و احتمال اینکه امروز و فردا کاری انجام دهند هست. البته اگر ما سستی کنیم سرمایه‌گذاری بیشتری می‌کنند و اگر قدرتمند باشیم آنها هر چه به خط بیاورند منهدم می‌کنیم. وی سپس مأموریت‌های آتی یگان‌ها در منطقه را که بیشتر برای استحکام اقدامات پدافندی بود به آنها ابلاغ کرد.[۳]

گزارش - 297

قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) با صدور اطلاعیه شماره 2 دربارة اجرای عملیات امروز و نتایج به‏دست آمده اعلام کرد: «در عملیات نصر4 با رشادتی که خاص جان‌برکفان خداجوی می‏باشد، شهر مهم و تاریخی ماؤوت عراق به محاصره درآمد و رزمندگان اسلام پس از شکستن آخرین مقاومت‏های مذبوحانه مزدوران بعثی، با سربلندی وارد شهر شده و این شهر را به تصرف خود درآوردند. آزادسازی شهر استراتژیک ماؤوت که بیش از 100 اسیر را به‏دست رزمندگان غیور اسلام سپرد، یکی از پرافتخارترین اقدامات سلحشوران توحید در طول دفاع مقدس می‏باشد. در این عملیات که با استفاده از تاکتیک‏های ویژه نظامی و بهره‏گیری از شیوه‏های ابداعی جنگ‏های کوهستانی انجام گرفت، دلاوران سپاه اسلام موفق شدند ضمن آزادسازی ده‏ها روستا، ارتفاعات و جاده‏های مواصلاتی و استراتژیک، ده‏ها دستگاه تانک و نفربر و خودرو را به غنیمت گرفته و تعدادی تانک، نفربر و خودروی نظامی را منهدم سازند و بیش از 1500 تن از قوای دشمن را کشته یا زخمی نمایند. همچنین 265 تن از نفرات دشمن به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند که در بین آنان متجاوز از یک‌صد تن از افسران و درجه‌داران عراقی مشاهده می‌شوند. شمار اسرای عراقی از آغاز عملیات نصر4 تاکنون به 460 تن رسیده است. در جریان این یورش غافلگیرانه و سریع، ارتفاعات مهم قشن، دوقلو، ژاژیله بزرگ و کوچک و یال میراوه و چندین پاسگاه و پادگان نظامی و همچنین چندین کیلومتر از جاده مهم و استراتژیک ماؤوت - سلیمانیه و تعدادی پل مواصلاتی آزاد شد.

رزمندگان در حال پاک‌سازی شهر ماؤوت. در این حرکت قدرتمندانه نظامی تیپ115 پیاده به میزان صدرصد، گردان تانک الکرار به میزان صددرصد و یک گردان از تیپ94 به میزان 50 درصد منهدم شد. در این عملیات همچنین با تلاش جان برکفان و خلبانان هوانیروز و ارتش جمهوری اسلامی ایران، و اجرای آتش سنگین توپخانه و تانک نیروی زمینی سپاه، ضربات و ضایعات سنگینی به دشمن وارد آمد و قوای دشمن در منطقه عملیاتی زمین‌گیر شد. همچنین با تلاش مهندسی رزمی تلاشگران جهاد سازندگی و سپاه‌پاسداران، رزمندگان اسلام موفق به عبور از صعب‌العبورترین مناطق کوهستانی شمال کردستان عراق شدند و بر ارتفاعات مهم منطقه تسلط یافتند.»[۴]

گزارش - 298

به گزارش خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی تخلیه اسرای عملیات نصر4 به پشت جبهه همچنان ادامه دارد. در میان اسرا سرهنگ خالد خربیط فرمانده تیپ433 از لشکر27 و سه فرمانده گردان این تیپ به نام‌های سرهنگ دوم ماجد جاسم نصار الطالبی فرمانده گردان سوم، سرگرد سامی حماده ناصح فرمانده گردان دوم، سرگرد‌ هانی شریف عبدالعزیز فرمانده گردان یکم و همچنین سرهنگ دوم شامر عبدالله‌عبد فرمانده گردان سوم تیپ کماندویی به چشم می‌خورد.[۵]

گزارش - 299

ساعت 17 امروز ارتش عراق 70 گلولـه خمپاره شیمیایی از نوع عامل اعصاب و تاول‌زا را در محل استقرار و عقبه لشکر‌های 14 امام حسین(ع)، 41 ثارالله و 33 المهدی در دره و یال‌گولان و ارتفاعات اسپیدار و دامنه آن شلیک کرد. در این حملة شیمیایی110 تن از افراد خودی مصدوم شدند.[۶] در ساعت 14:15 نیز یک هواپیمای دشمن به وسیله سایت موشکی قرارگاه رعد در منطقه عملیاتی سرنگون شد. یک هواپیمای دیگر نیز در ساعت 17 با آتش پدافند نیروهای خودی سرنگون شد.[۷]

گزارش - 300

در گزارشی که خبرگزاری جمهوری اسلامی دربارة موقعیت جغرافیایی طبیعی و نظامی شهر ماؤوت تهیه کرده، آمده است: شهر ماؤوت در عمق 35 کیلومتری خاک عراق و در فاصله 75 کیلومتری شهر بانه واقع است. ماؤوت که شهری تاریخی محسوب می‌شود، قبل از جنگ 5 هزار تن سکنه داشت

ارتفاعات مشرف بر شهر ماؤوت اما با شروع جنگ به‌صورت کاملاً نظامی درآمد و تبدیل به دژ مستحکم ارتشیان بعثی شد. این شهر که از مراکز مهم تدارکاتی جبهه‌های شمال شرقی عراق به شمار می‌رود در عملیات کربلای10 در تیررس رزمندگان اسلام قرار گرفت. ماؤوت در دامنه جنوبی تپه‌های جنگلی گسترده شده و از سمت جنوب با جاده‌ای به سلیمانیه مرتبط می‌شود. جاده صعب‌العبور بخش غربی، شهر را از طریق تپه‌های شمالی به جاده منتهی به سلیمانیه وصل می‌کند و در حاشیه شرقی موانع ایذایی و استحکامات ارتش عراق دیده می‌شود. بخش‌هایی از شهر و ارتفاعات را درختان بلوط، انجیر، انگور و انار تشکیل می‌دهد. درون شهر ساختمان‌های بزرگ بتونی به مراکز فرماندهی و دیدبانی اختصاص یافته است. جاده آسفالته شمال و جنوب شهر را طی می‌کند و در جنوب شهر خانه‌های قدیمی خشتی و گلی با باغ‌های میوه - که بر اثر آتش دشمن در حال سوختن است - دیده می‌شود. مغازه‌های شهر آتش گرفته، در اطراف و کناره‌های خیابان‌های شهر سنگرهای کمین و سنگرهای اجتماعی و انفرادی دیده می‌شود. اوراق پراکنده گروهک‌های ضد انقلاب در اطراف ساختمانی در شهر نشان می‌دهد که پیش از فتح شهر ماؤوت به وسیله رزمندگان اسلام، گروهک‌های ضد انقلاب در این بخش شهر مستقر بوده‌اند.[۸]

گزارش - 301

برای اجرای عملیات تصرف ارتفاع فرفری در غرب سردشت (عملیات نصر 5) احمد کاظمی فرمانده لشکر8 نجف، 15 دقیقه بامداد امروز را به‌عنوان زمان آغاز عملیات اعلام کرد و به واحدهای ادوات و توپخانه مأموریت داد تا هم‌زمان با شروع درگیری نیروهای پیاده، روی نقاط تعیین شده اجرای آتش کنند. عملیات در ساعت مقرر آغاز شد و پس از گذشت دو ساعت ارتفاع کله‌قندی و ارتفاع فرفری سقوط کرد و رزمندگان مشغول پاک‌سازی شدند، ولی در یال کله‌قندی نیروهای عمل‌کننده با مقاومت و انبوه آتش دشمن مواجه شدند. فرماندهان دشمن با جمع‌بندی از وضعیت و در پی از دست دادن ارتفاعات کله‌قندی و فرفری، برای حفظ یال کله‌قندی تلاش می‌کنند. مسئول محور نیروهای عمل‌کننده در یال کله‌قندی که واحدش متحمل تلفات زیادی شده است، درخواست واحد جایگزین می‌کند، لیکن فرمانده لشکر از وی می‌خواهد تا رسیدن نیروی جایگزین مقاومت کنند. در این وضعیت تعدادی از نیروهای جهاد نیز که برای احداث جاده به منطقه آمده‌اند، زخمی می‌شوند و کار جاده‌کشی نیز تعطیل می‌شود. با روشن شدن هوا احمد کاظمی دستور می‌دهد همه قبضه‌های ادوات و توپخانه و تانک‌ها به سوی یال ارتباطی کله‌قندی شلیک کنند. در نتیجة این اقدام، نیروهای عراقی مجبور به ترک منطقه می‌شوند و نیروهای خودی در آنجا مستقر می‌شوند. در پی آن نیروهای مهندسی جهاد نیز دستگاه‌های احداث جاده را بار دیگر فعال می‌کنند. با پیشروی نیروهای خودی و تسلط دید و تیر در منطقه، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس و احمد کاظمی با مطالعه بیشتر زمین منطقه متوجه می‌شوند که بین دو ارتفاع کله‌قندی و فرفری یک یال ارتباطی وجود دارد که به‌علت وضعیت خاص استقرار و دید نیروهای خودی، تاکنون مشاهده نشده بود. روی این یال 5 پایگاه قرار دارد و پایگاه قله سنگی اصلی‌ترین پایگاه دشمن در این یال است و چون امکان دارد دشمن با استفاده از این یال کل عملیات را مورد تهدید قرار دهد، لذا تصمیم گرفته می‌شود که شب بعد لشکر8 نجف با به‌کارگیری نیروهایی از گردان امام رضا(ع)، این یال را نیز به تصرف درآورد. با قطعی شدن این تصمیم، فرمانده گردان امام رضا(ع) و فرماندهان گروهان‌های عمل‌کننده از بعدازظهر امروز کار شناسایی و طراحی عملیات برای تصرف یال ارتباطی را آغاز کردند. در حال حاضر به علت نبود جاده، نیروهای خودی مستقر در ارتفاع فرفری با دشواری پشتیبانی می‌شوند و تنها امکان و وسیله پشتیبانی آنها افراد پیاده یا به وسیله قاطر است که هر بار رفت و برگشت پیاده یا قاطر از آخرین محل استقرار نیروهای خودی تا ارتفاع فرفری حدود 5 ساعت طول می‌کشد.[۹]

گزارش - 302

در ساعت 2:30 بامداد امروز 200 تن از نیروهای سازمان مجاهدین خلق با اجرای آتش پشتیبانی به پایگاه ژاندارمری شهید خزایی در منطقه مرزی دهلران حمله کردند، ولی مقاومت نیرو‌های خودی مانع از سقوط پایگاه شد. در این عملیات که تا ساعت 11:30 ادامه یافت، 4 تن از نیروهای مهاجم کشته شدند و 4 قبضه تیربار و 4 دستگاه بی‏سیم آنها نیز به دست نیروهای خودی افتاد. در این درگیری، از نیروهای ژاندارمری نیز 5 تن شهید و 4 تن زخمی شدند و 3 تن از آنان به اسارت درآمدند.[۱۰] ازسوی دیگر، 25 تن از افراد گروه کومه‌له به پایگاه مقاومت رشنش در محدودة پایگاه شویشه در جنوب محور سنندج - مریوان حمله کردند. در این عملیات 2 تن از نیروهای پایگاه به شهادت رسیدند و یک تن نیز به اسارت افراد کومه‌له درآمد.[۱۱] در سقز نیز دو پایگاه آب‏باره و نیاوچان مورد هجوم عناصر مسلح غیرقانونی قرار گرفت. در این حمله که با غافلگیری کامل نیروهای خودی انجام شد 2 تن شهید شدند و 24 تن نیز به اسارت مهاجمان درآمدند.[۱۲] همچنین 5 تن از افراد گروه رزگاری که قصد کارگذاشتن بمب در زیر یکی از پل‏های اطراف مریوان را داشتند، بر اثر انفجار بمب کشته شدند.[۱۳]

گزارش - 303

خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارشی وضعیت نظامی و امنیتی استان باختران را طی خرداد ماه تشریح کرده است. در این گزارش به مجموعه‌ای از اقدامات نظامی گروه‏های مسلح غیرقانونی در شهرها و محورهای مرزی این استان، به‌ویژه تلاش حزب دمکرات برای تصرف پاوه، اشاره شده است: «طی خرداد ماه، در مناطق جنگی استان باختران عملیات پرحجمی به چشم نمی‏خورد و رزمندگان اسلام تنها به عملیات گشتی رزمی و گشتی شناسایی دست زدند و در بعضی موارد، عملیات‏های کوچکی انجام گرفت. در این ماه، ورود اکراد مسلح از طریق مرز عراق به اورامانات و پاوه و از طرفی عملیات منافقین در استان، نشان‌دهنده حضور گسترده ضد انقلاب در منطقه بود. از جمله مواردی که می‏توان به آن اشاره کرد: حضور دمکرات‏ها با پشتیبانی و تجهیز کامل رژیم بعثی عراق بود، به‏طوری که یک گروه 200 نفری از دمکرات‏های مسلح به همراه فیلمبرداران فرانسوی، به قصد تخریب و ترور و حمله به شهر پاوه، وارد منطقه شدند که در اولین مراحل عملیات، با شکست مواجه شدند. پس از آن، گروه دیگری وارد عمل شد که قبل از شروع عملیات، از طریق یکی از عوامل آنها که به جمهوری اسلامی پناهنده شده بود، نقشه عملیاتی لو رفت و افراد گروه در منطقه پخش شدند که گهگاه با حمله به پایگاه‏های سپاه و ژاندارمری، حضور خود را نشان می‏دهند. از سوی دیگر، منافقین نیز با حمله به پایگاه‏های سپاه و ژاندارمری، سرسپردگی خویش را برای تقویت بیشتر به بغداد نشان می‏دهند که از جمله، حمله به مقر سپاه در منطقه گیلان‌غرب بود.» این گزارش می‌افزاید: «همچنین مواردی از تیراندازی در شهر باختران در چند شب و دستگیری بعضی از اعضای گروهک‏های نجات ملی، دمکرات، منافقین و حزب سوسیالیست و کشف و خنثی‏سازی نقشه آنان مبنی‌بر ترور و خراب‌کاری در شهر باختران و همچنین انفجار چندین نارنجک در باختران، سنقر و... از جمله رخدادهای سیاسی استان باختران در خرداد ماه گذشته بود.»[۱۴] یکی از نشریات داخلی سپاه نیز عملکرد گروه‏های مسلح غیرقانونی کردستان را در ماه گذشته، با تأکید بر نقش اصلی سازمان کومه‌له، تشریح کرده است: «طی ماه گذشته، آمار تحرکات ضد انقلاب سیری صعودی داشته که عمدة آنها، از سوی گروه کومه‌له بوده است. منافقین نیز 3 حرکت عمده با پشتیبانی آتش توپخانه رژیم عفلقی علیه پایگاه‏های ارتش انجام دادند که در هر 3 مورد، خسارات و تلفاتی به همراه داشت. نتایج آماری بیش از 45 مورد درگیری و کمین و... ضد‌انقلاب علیه نیروهای خودی در ماه گذشته به تفکیک چنین است: 27 نفر شهید، 69 نفر مجروح، 39 نفر اسیر (غیر از اسرای آزاد شده) و 2 نفر مفقود. از نیروهای ضد انقلاب نیز 24 نفر کشته، 18 نفر زخمی و 2 نفر اسیر شده و 8 نفر نیز خود را تسلیم کردند. همچنین، در این مدت، با حمله ضد انقلاب، 6 پایگاه مقاومت روستایی در کردستان سقوط کرد.»[۱۵]

گزارش - 304

در ادامة بازرسی از کشتی‏های عبوری از تنگه هرمز، ناوگان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، امروز 7 فروند نفت‏کش خارجی را بازرسی کرد و سپس به آنها اجازة ادامه مسیر داد.[۱۶]

گزارش - 305

امروز سه گردان از پیش‌قراولان مدافع خلیج‏فارس، از استان خراسان عازم مناطق و جزایر استراتژیک جنوب شدند. همچنین نیروهای بسیجی چند شهر دیگر نیز عازم مناطق جنگی کشورمان شدند.[۱۷]

گزارش - 306

درباره تلاش مصر برای ایجاد اختلال در خرید‌های تسلیحاتی ایران، روزنامه الوفد (چاپ قاهره) نوشت: «اطلاعاتی در دست دارد ‏که نشان می‌دهد چین در پی فشار شدید مصر، تحویل سلاح - از جمله موشک‌های کرم ابریشم - را به ایران متوقف کرده است.» الوفد بدون نام بردن از منبع این خبر می‌افزاید: «مصر بنا به درخواست برخی از کشورهای عربی، چین را تحت فشار قرار داده است.» این روزنامه می‌نویسد: «مصر از برزیل نیز درخواست مشابهی کرده و این کشور به شرط بازاریابی مصر برای سلاح‏ها و جنگ‌افزار ساخت برزیل در کشورهای عربی و افریقایی، با توقف ارسال اسلحه به ایران موافقت کرده است.» الوفد اضافه می‌کند: «این توافق، در طول سفر وزیرخارجه برزیل به قاهره در هفته گذشته حاصل شده است.»[۱۸]

گزارش - 307

پانزده عضو شورای امنیت برای بررسی پیش‏نویس قطعنامه‏ای که برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق تهیه شده است، فردا تشکیل جلسه خواهند داد. رادیو بی‌بی‌سی با بیان این سؤال که آیا این تلاش می‏تواند فراتر از اقداماتی که تاکنون در این زمینه صورت گرفته است، مؤثر باشد یا نه؟ می‏گوید: «از اطلاعات کمی که درباره پیش‏نویس قطعنامه به‏دست آمده است، چنین برمی‏آید که این قطعنامه طرف‌دار آتش‏بس در جنگ است و آنچه این قطعنامه را تحکیم می‏کند، تحریم الزامی فروش اسلحه به هر یک از دو طرف متخاصم است که حاضر نشود به این آتش‏بس عمل کند. همچنین گفته شده است که احتمالاً این قطعنامه شامل شرط عقب‏نشینی نیروها به داخل مرزهای بین‏المللی است که در واقع به این معنی است که ایران به داخل مرزهای خود عقب‏نشینی کند و ضمناً مبادله اسیران جنگی انجام بگیرد. اما این تازه‏ترین تلاشی است که از حمایت هر پنج قدرت بزرگ جهان برخوردار است و با توجه به اینکه کلیه تلاش‌های قبلی بی‏فایده بوده است، احتمال بیشتری برای موفقیت دارد.» این رادیو می‌افزاید: «مؤثر بودن تحریم الزامی فروش اسلحه مسلماً بستگی به آمادگی کشورها برای حمایت از چنین تحریمی و همچنین توانایی آنها در عمل کردن به این تحریم دارد. از این بابت، سوابق رضایت‏بخش نیست؛ معامله‌گران بین‏المللی اسلحه اغلب نشان دادند که می‏توانند ماهرانه حتی از کنار جامع‌ترین خط‌مشی‏های تحریم بگذرند و کار خود را انجام دهند و رفتار دولت‌ها در مواردی، بهتر از این نبوده است. هم انگلیس و هم امریکا اخیراً این طور نشان داده‏اند که حاضرند تحریم فروش اسلحه به ایران یا عراق را رعایت کنند، چون فروش اسلحه به این دو کشور می‏تواند در طولانی شدن جنگ تأثیر داشته باشد، اما در عین حال، انگلیس به ایران اجازه می‏دهد که یک مرکز خرید بین‏المللی اسلحه در لندن داشته باشد و خودش به ایران اتومبیل‌های لندرور و موتور تانک‌های چیفتن می‌فروخته است.» بی‌بی‌سی ادامه می‌دهد: «در این اواخر نشانه‏هایی مشاهده می‏شود حاکی از اینکه ایران آمادگی بیشتری برای پذیرش نقش سازمان ملل متحد پیدا کرده است، اما این آمادگی صرفاً برای کمک به سازمان ملل متحد به جهت امنیت خلیج‏فارس محدود می‏شود. شواهدی مبنی‌بر اینکه نتیجه تحقیقات یک گروه ویژه سازمان ملل متحد در ماه گذشته می‏تواند عدم اعتماد کلیه مقامات ایران به سازمان ملل متحد را تغییر دهد، در دست نیست. تحقیقات این گروه ویژه تأیید کرده که عراق از سلاح‏های شیمیایی استفاده کرده است.»[۱۹] خبرگزاری فرانسه نیز با اعلام تشکیل جلسه شورای امنیت دربارة محتوای پیش‏نویس قطعنامه گزارش داده است: «در متن قطعنامه پیشنهادی، علاوه بر آتش‏بس، بازگشت فوری نیروهای متخاصم به مرزهای متبوع خود نیز خواسته شده است. در همین متن، از ایران و عراق درخواست به ‌عمل آمده تا به مبادله اسرا اقدام کنند. متن مذکور به دبیرکل سازمان ملل اختیار تشکیل یک کمیته ویژه تحقیق در خصوص مسئولیت‏های جنگ را می‏دهد و از وی می‏خواهد تا امکانات تحکیم امنیت در خلیج‏[فارس] را جست‌و‌جو نماید. به گفته ناظران، احتمال می‏رود که مذاکرات میان اعضای شورا، تنها به‌صورت فرمالیته نباشد. ده عضو غیردائمی شورای امنیت سازمان ملل که ژاپن، آلمان ‏غربی و ایتالیا نیز در میان آنها قرار دارند، فی‏الواقع خود را نسبت به رازی که پنج عضو دائمی طی پنج‏ماه گفت‌وگو حفظ کرده بودند، خشمگین نشان داده‏اند.»[۲۰] در پی اظهارات روز گذشته مایکل آرماکاست معاون وزیرخارجه امریکا، دربارة اقدامات سازمان ملل، وی امروز نیز دربارة همکاری شوروی و امریکا در تصویب قطعنامه اخیر شورای امنیت سازمان ملل گفت: «در بحث و گفت‏وگوهای سازمان ملل متحد پیرامون پایان بخشیدن به جنگ ایران و عراق، شوروی به طرز شگفت‏آوری همکاری و هماهنگی نشان داد.» وی در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «واشنگتن و مسکو در یک هدف عمده مشترک در منطقه خلیج‏فارس سهیم و شریک هستند.» آرماکاست افزود: «من فکر می‏کنم که دست کم به‏طور موقت، منافعمان در منطقه در زمینه جلوگیری از پیروزی ایران در جنگ خلیج‏فارس، مشترک است.»[۲۱]

گزارش - 308

وزیر نفت کویت تهدید کرد که اگر امریکا به درخواست کویت برای اسکورت نفت‏کش‏هایش جواب منفی دهد، از سایر قدرت‏ها درخواست کمک خواهد کرد. شیخ‏علی خلیفه در این‏باره گفت: «اگر کنگره امریکا از تصویب طرح تغییر پرچم کشتی‏های کویتی امتناع کند، کویت دست به دامان سایر قدرت‌های بزرگ از جمله شوروی خواهد شد.» وی افزود: «کویت تاکنون با کشورهای انگلیس، فرانسه و چین در این مورد تماس گرفته است و درخواست ما از جانب کشورهای بزرگ رد نشده است، ولی هنوز پاسخی از سوی سه کشور مذکور دریافت نکرده‏ایم.» با این حال، وی بر سیاسی نبودن اقدام دولت کویت تأکید کرد و گفت: «ترتیبات اتخاذ شده از سوی کویت در مورد نفت‏کش‏ها، تنها یک اقدام بازرگانی محض بوده و هیچ معنی و مفهوم سیاسی ندارد.» وی افزود: «کویت از طریق دولت‏های شورای همکاری خلیج(فارس) و سازمان کنفرانس اسلامی و جنبش عدم تعهد و سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‏ها، کوشید تا از این جنگ خانمان‌سوز و اسف‏بار بین دو کشور همسایه عراق و ایران جلوگیری و آزادی کشتی‏رانی را در آب‏های بین‏المللی خلیج تأمین نماید.» وی سپس ضمن اشاره به قطعنامه دو سال قبل شورای امنیت که بر آزادی کشتی‏رانی در آب‏های بین‏المللی خلیج(فارس)‏ و دیگر آبراه‏ها تأکید داشت، گفت: «چیزی که برای کویت مهم است، آن است که نفتش به بازارهای جهانی برسد.»[۲۲]

گزارش - 309

در پی بمباران اخیر جزیره خارک و پس از آنکه آقای میرحسین ‌موسوی نخست‌وزیر، استفاده هواپیماهای عراقی را از فضای کویت در این حمله افشا کرد و به کویت دراین‌باره هشدار داد، محمد بوالحسن سفیر دائمی کویت در سازمان ملل، امروز متن نامه شیخ صباح ‏الاحمد الجابر الصباح معاون نخست‏وزیر و وزیر امورخارجه کویت را که خطاب به دبیرکل سازمان ملل بود به دکوئیار تقدیم کرد. در این نامه آمده است: «با توجه به موقعیت فعلی این بخش مهم و حساس جهان و با درک کامل تلاش‌های صورت گرفته توسط شما، به‏طور مشخص در این زمان به گسترش رو به رشد ادامه جنگ میان دو کشور همسایه منطقه خلیج‏فارس، ایران و عراق، هشدار می‏دهم. بدون شک شما با ما در ارزیابی از خطر ادامه جنگ برای منطقه و نیز امنیت و صلح جهانی موافق هستید. ما در کویت در تلاش هستیم که روابطمان را با همسایه خود، ایران بهبود بخشیم. امّا آن کشور متأسفانه پاسخی از خود نشان نداده است. بالعکس، عمداً جنگ تبلیغاتی خود را افزایش داده و مقامات عالی‌رتبه این کشور مستقیماً و به‌طور مکرر، کویت را تهدید می‏نمایند. طبیعی است که ما و جامعه بین‏المللی به‌طور کلّی باید این‏گونه تهدیدات را به‌ویژه پس از اینکه ایران به تشدید جنگ و حملات پی‏درپی به کشتی‏های کویتی به هر ابزار ممکن ادامه می‏دهد، جدّی بگیریم. با توجه به این وضعیت، کویت از جامعه بین‏المللی و سازمان‌های اصلی آن و در درجه نخست از سازمان ملل انتظار دارد که به مسئولیت‏های خویش مطابق با منشور سازمان ملل عمل نماید و تلاش‏های خود را جهت پایان بخشیدن به این درگیری خطرناک و تهدیدآمیز متمرکز سازد. درخواست ما از شخص شما و جامعه بین‏المللی این است که با اتخاذ موضعی صریح، تهدیدات علیه کویت را رد و تقبیح نمایید که در حقیقت، نگرانی ما را نسبت به این حقیقت کاهش نخواهد داد و مایل هستیم محور توجه را به پایان بخشیدن به جنگ متمرکز کنیم و نیز خود را برای کلیه پیامدهای آن رهایی یابیم.»[۲۳]

گزارش - 310

دربارة همکاری جدید اطلاعاتی امریکا و عربستان سعودی، خبرگزاری یونایتدپرس از واشنگتن گزارش داد: «وزارت امورخارجه امریکا اعلام کرد: واشنگتن و ریاض توافق کرده‏اند هواپیماهای جاسوسی آواکس مستقر در عربستان، حاشیه جنوبی خلیج‏فارس را نیز تحت پوشش قرار دهند. طبق این توافق‌نامه، کل منطقه خلیج‏‏فارس زیر پوشش این هواپیما‏ها قرار می‏گیرد و اطلاعات هواپیماهای آواکس در اختیار کشتی‏هایی که از طریق تنگه هرمز وارد منطقه خلیج‏فارس شوند، قرار می‏گیرد و هرگونه حمله احتمالی علیه کشتی‏ها را به اطلاع آنها خواهد رساند.» یونایتدپرس می‏افزاید: «هم‏اکنون 9 فروند هواپیمای آواکس در خاک عربستان مستقر می‏باشند که چهار فروند آن متعلق به ایالت متحده و پنج فروند آن متعلق به عربستان می‏باشد. به موجب توافق فوق، پنج فروند آواکس متعلق به عربستان، منطقه جنوبی خلیج‏فارس و چهار فروند متعلق به امریکا، منطقه شمالی خلیج‏فاس را تحت پوشش قرار خواهند داد. این توافق پس از هفته‏ها بحث و بررسی با مقامات ریاض حاصل شده است. گفته شده که مقامات عربستان شدیداً از پیشنهاد واشنگتن حمایت کرده‏اند. به گفته وزارت خارجه امریکا، جنگنده‏های اف-15 عربستان به حفاظت از 9 فروند آواکس مستقر در این کشور ادامه خواهند داد. شروع این عملیات با اسکورت تانکرهای نفت‏کش‏ کویتی توسط ناوگان دریایی ایالات متحده که قرار است در چند هفته آینده عملی گردد، هم‌زمان خواهد بود.»[۲۴] در این حال، فرانس اوکلی سخنگوی کاخ سفید در تشریح همکاری عربستان برای اجرای این برنامه گفت: «واشنگتن و ریاض به فعالیت خود جهت آماده ساختن اجرای این توافق ادامه خواهند داد.» خبرگزاری فرانسه ضمن اعلام این خبر می‏افزاید: «نشریه نیویورک تایمز در آخر هفته گذشته نوشت، عربستان سعودی طی نامه‏ای از سوی ملک فهد برای رونالد ریگان رئیس‏جمهور امریکا، موافقت خود را با این درخواست امریکا اعلام کرده است. سخنگوی وزارت خارجه امریکا متذکر شد، هواپیماهای آواکس عربستان در بخش جنوبی خلیج‏فارس پرواز خواهند نمود.»[۲۵]

گزارش - 311

معاون دبیرکل شورای همکاری خلیج‏فارس در امورخارجه سیف بن هشیل المسکری، دربارة موضوعات مورد نظر در گردهمایی آتی مشترک این شورا و جامعه اقتصادی اروپا گفت: «راه‏های خاتمه دادن به جنگ ایران و عراق مورد بررسی و تبادل نظر قرار می‏گیرد.» روزنامه البیان با درج این مطلب می‏افزاید: «شورای همکاری خلیج‏[فارس] به سرپرستی راشد عبدالله وزیرخارجه امارات عربی متحده و رئیس کنونی شورا، همچنین پیرامون تحولات اخیر در منطقه و حمله به نفت‏کش‏ها در آبراه بین‏المللی، با مقامات بازار مشترک [اروپا] به بحث و گفت‏وگو خواهد پرداخت.» این روزنامه می‌نویسد: «درباره تلاش‏های انجام گرفته توسط کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‏[فارس] جهت پایان دادن به جنگ ایران و عراق، المسکری اظهار کرد: کشورهای عضو شورا از طریق شورا یا به صورت انفرادی سرگرم اقدامات فشرده جهت پایان دادن به جنگ می‏باشند و چنین کاری را برای خود در اولویت بالا قرار داده‏اند. وی اقدام اخیر شورای امنیت سازمان ملل به‌منظور متوقف ساختن جنگ و نیز پذیرفتن توقف حمله به کشتی‏ها در آب‏های بین‏المللی از جانب ایران را علائم مثبت توصیف نمود. وی افزود: هرچند پایان دادن به جنگ از طریق صلح‌جویانه مطرح نمی‏باشد ولی دست‌کم این امید وجود دارد که تشنج در منطقه کاهش یابد و نیز از بین‏المللی شدن کشمکش جلوگیری به ‏عمل آید.»[۲۶]



منابع و مآخذ روزشمار 1366/04/01

  1. سند شماره 417/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات نصر4، گزارش راوی قرارگاه نجف، احمد نیک‌روش صص 204 و 206؛ و - نوار شماره 25483/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات نصر4، (قرارگاه نجف اشرف، 4/4/1366، نوار شماره 57)، احمد نیک‌روش؛ و - نوار شماره 25492/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات نصر4، (قرارگاه نجف اشرف، 8/4/1366، نوار شماره 66)، احمد نیک‌روش.
  2. سند شماره 417/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 214 - 211؛ و - سند شماره 25474/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: هدایت عملیات نصر4، (قرارگاه نجف اشرف، 1/4/1366، نوار شماره 48)، احمد نیک‌روش.
  3. سند شماره 417/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 219 - 204؛ و - نوار شماره 25483/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین؛ و - سند شماره 25474/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
  4. روزنامه کیهان، 2/4/1366، ص3.
  5. روزنامه رسالت، 2/4/1366، ص3.
  6. سند شماره 27469 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزیده اسناد عملیات نصر4، ص241؛ و - سند شماره 1481/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در عملیات نصر4، احمد نیک‌روش، 28/3/1366 تا 5/4/1366، ص112.
  7. سند شماره 28578 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزیده اسناد عملیات نصر4، ص282.
  8. روزنامه کیهان، 2/4/1366، ص3.
  9. سند شماره 433/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات نصر5، گزارش راوی لشکر8 نجف، علی ایزدی، صص 62 - 52.
  10. معاونت اطلاعات سپاه پاسداران، نشریه گزارش روزانه، شماره 239، 8/4/1366، ص1؛ و- سند شماره 28474 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای و اطلاعاتی گردان 124 سیدالشهدا (قرارگاه یک) به معاونت اطلاعات قرارگاه کربلا ، شماره 58، /4/1366؛ و - خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 96، 3/4/1366، ص33، ایلام - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 3/4/1366.
  11. دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 151، 10/4/1366، ص14؛ و - همان، شماره 152، 18/4/1366، ص10.
  12. سند شماره 27469 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزیده اسناد عملیات نصر4، ص241؛ و - سند شماره 1481/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در عملیات نصر4، احمد نیک‌روش، 28/3/1366 تا 5/4/1366، ص112.
  13. سند شماره 28478 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‏ای و اطلاعاتی نزاجا (معاونت عملیات و اطلاعات)، شماره 96، 3/4/1366، ص2.
  14. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 102، 9/4/1366، صص 56 و 57، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 7/4/1366.
  15. دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 151، 10/4/1366، ص9.
  16. روزنامه جمهوری اسلامی، 2/4/1366، ص2.
  17. همان.
  18. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 96، 3/4/1366، ص43، آتن- خبرگزاری جمهوری اسلامی، 2/4/1366.
  19. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 95، 2/4/1366، صص 14 - 12، رادیو بی‌بی‌سی، 1/4/1366.
  20. همان، ص3، نیویورک - خبرگزاری فرانسه، 1/4/1366.
  21. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 2/4/1366، صص 8 و 9، رادیو امریکا، 1/4/1366.
  22. روزنامه جمهوری اسلامی، 3/4/1366، ص10؛ و - دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 152، 18/4/1366، ص14.
  23. مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، جلد6، ترجمه محمدعلی خرمی، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1388، صص 224 و 245.
  24. روزنامه کیهان، 2/4/1366، صفحه آخر.
  25. روزنامه جمهوری اسلامی، 3/4/1366، ص10.
  26. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 96، 3/4/1366، صص 23 و 24، دوبی - خبرگزاری امارات عربی متحده، 2/4/1366.