1366.04.28

روزشمار جنگ سال 1366 1366.04.28
نام‌های دیگر	بیست و هشت تیر
تاریخ شمسی	1366.04.28
تاریخ میلادی	19 ژوئیه 1987
تاریخ قمری	22 ذیقعده 1407

1360.04.28

1361.04.28

1362.04.28

1363.04.28

1364.04.28

1365.04.28

1367.04.28

گزارش- 805

در پی اجرای عملیات شب گذشتة غواص‌های لشکر5 نصر در ضلع شرقی جزیره مجنون و قطع ارتباط آنها با فرماندهی، خبرهای اولیه از اوضاع منطقه در نخستین ساعات بامداد امروز به فرماندهی لشکر رسید که حاکی از موفق نشدن غواص‌ها در تثبیت مواضع تصرف شده بود. با مشخص‌تر شدن وضعیت عملیات و عقب‌نشینی نیروها، تثبیت خطوط پدافندی و جمع‌آوری غواص‌ها و انتقال مجروحان و شهیدان به عقب، در دستور کار قرار گرفت.

گزارش- 806

در پی ابلاغیه قرارگاه نصرت به تیپ12 قائم برای تصرف بخش‌هایی از دژ غربی جزیره جنوبی مجنون که در تهاجم مورخ 20/4/1366 ارتش عراق از دست رفته بود، این یگان عملیاتی را طراحی کرد. بر اساس این طرح قرار است 30 غواص (در 4 تیم) از 4 نقطه به دژ (غربی) حمله کرده و پس از تصرف و تأمین سنگرهای 2 و 3 و سپس فراهم کردن جا پای مناسب، امکان پهلو گرفتن قایق‌های حامل دو دسته نیروهای دنبال پشتیبان را فراهم کنند. طبق این طرح، باقی نیروهای موج دوم نیز از مسیر روی دژ غربی جزیره به نیروهای غواص ملحق می‌شوند و از منطقه تصرف شده پدافند می‌کنند. ضمناً علاوه بر مجموع 80 درصد قبضه‌های توپخانه موجود در منطقه جزیره که مأموریت پشتیبانی آتش در شب عملیات را بر عهده دارند، امکانات آتش تیپ شاملِ 8 قبضه توپ، 5 قبضه خمپاره و مینی‌کاتیوشا و 2 دستگاه تانک نیز از غواص‌ها حمایت می‌کنند. از عصر امروز نیروهای تیپ12 قائم حرکت خود را برای اجرای طرح مذکور، با هدف تصرف دژ غربی جزیره مجنون جنوبی آغاز کردند و پس از رسیدن به نهر صوئیب غواص‌های این یگان با هماهنگی مسئول محور در 4 تیم حرکت خود را به سمت اهداف تعیین شده که 4 نقطه جداگانه دژ بود، ادامه دادند. قایق‌های حامل نیروهای موج دوم نیز با حرکتی آرام، به نحوی که جلب توجه نکند، به تدریج به ضلع غربی نزدیک شدند و نیروهای تخریب مستقر در سنگر4 به سمت سنگر3 حرکت کردند تا مسیر را از موانع و مین‌های احتمالی پاک کنند. حدود ساعت 23:45 اولین تیم غواص در مسافتی جلوتر از سنگر1 روی دژ غربی رفتند و بلافاصله پس از آن دو تیم دیگر از وسط دژ غربی بالا آمدند. یکی از دو تیمی که از میانه دژ غربی روی آن رفته بود به سمت سنگر3 آمده و آن را تصرف کرد و سایر نیروها نیز سنگر2 و سپس سنگر1 را تصرف کردند. در مجموع عراقی‌ها مقاومت ویژه‌ای در ضلع غربی نشان ندادند و نیروها فشار خاصی را تحمل نکردند. از آغاز درگیری تا الحاق تمامی نیروها حدود یک ساعت به طول انجامید و این نیروها موفق شدند تا جلوی بریدگی دژ غربی (حدود 70 متر جلوتر از سنگر1) را که بیشتر از هدف تعیین شده اولیه بود، تصرف و پاک‌سازی کنند. پس از تصرف اهداف در ضلع غربی، عراق بلافاصله اقدام به اجرای آتش پر حجم با دو قبضه کاتیوشا و 80 موشک روی این منطقه کرد و چون از قبل گرای دقیق این دژ را داشت، آتش کاتیوشا بسیار دقیق و مؤثر بود. علاوه بر آتش ادوات و توپخانه دشمن که مجموع ضلع غربی و عقبه‌های نزدیک آبی و خشکی ضلع غربی را تحت پوشش داشت، عراق از چپ و راست از مناطق مسلط عقبة خودش با تسلط کامل روی ضلع غربی و با استقرار توپ23 میلی‌متری و تانک و قبضه‌های دوشکا روی این نقاط، ضلع غربی را زیر آتش مستقیم خود گرفت. این اقدام دشمن به دلیل محدود بودن زمین منطقه و بالا بودن حجم آتش، تلفات بسیاری به نیروهای خودی وارد می‌کرد و نبودن استحکامات و سنگر نیز آمار شهیدان و به‌ویژه مجروحان را افزایش می‌داد. توصیه قرارگاه به فرماندهی تیپ12 برای مقاومت در برابر آتش عراق، تعویض و کاهش دادن نیروهای در خط برای کاهش تلفات و استفاده سریع از وسایل مهندسی جهت احداث جان‌پناه و ساختن سنگر بود که مسئولان تیپ اجرای این اقدامات را به دلیل حجم بالای آتش، مشکل می‌دانستند. آغاز روشنی هوا میدان عمل بیشتری را برای ارتش عراق در اجرای آتش، به‌ویژه در هدایت آتش مستقیم فراهم کرد، طوری که نیروهای تیپ ناچار کم‌کم عقب آمده و حدود ساعت 10 صبح تا حوالی سنگر3 به عقب برگشتند.

گزارش- 807

نیروهای تیپ ویژه هوابرد سپاه و لشکر اسلامی کردستان عراق در حمله‌ای مشترک و انهدامی با عنوان عملیات فتح8 که در 150 کیلومتری داخل خاک عراق انجام دادند، شهرک اطروش (اتروش) در استان موصل عراق را چندین ساعت تصرف کردند. در نخستین مرحله عملیات، نیروهای رزمنده موفق شدند، دژ مستحکم کانی‌کا را - که پانزده پایگاه اطراف این شهر را هدایت می‌کرد - به تصرف درآورند. آنها سپس مراکز امنیتی و نظامی شهر از جمله مقر استخبارات، مرکز بخشداری، مرکز مخابرات حزب بعث و مقر جیش‌الشعبی را که از پایگاه‏های اصلی سرکوب مردم منطقه به‌ویژه شهرهای عقره و شیخان بودند، پس از تخلیه اسناد و مدارک به آتش کشیدند. در این عملیات 200 تن از نیروهای نظامی و امنیتی شهر از جمله عبدالعیار حسن رمضان از مسئولان استخبارات اطروش، کشته و 350 تن نیز زخمی شدند. علی اطروش رئیس جاش‏های منطقه، از جمله مجروحان این حمله بود. همچنین در جریان پاتک دشمن، یک دستگاه نفربر و یک عراده توپ 106 میلی‌متری نیز منهدم شد. در عملیات دیگری در جاده خرمال به سیدصادق، نیروهای حزب دمکرات کردستان عراق، یک خودرو نظامی دشمن را منهدم کردند که بر اثر آن دو تن کشته و شش تن مجروح شدند.

گزارش- 808

در ساعت 8 صبح، در یک نبرد هوایی میان یک جنگنده اف-4 نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و شش میگ ارتش عراق در نزدیکی جزیره خارک، هواپیمای خودی بر اثر اصابت موشک‌های هوا به هوا سقوط کرد. در این حادثه خلبان و کمک خلبان هواپیما شهید شدند.

گزارش- 809

ایران موفق شد از رسیدن پنج ناوچه جنگی عراق به سواحل این کشور جلوگیری کند. هفته‌نامه فرانسوی ژون آفریک با اعلام این خبر می‏افزاید: پنج ناوچه جزء سفارش عراق به ایتالیا بوده ولی ایران با استقرار موشک‌های سیلک ورم در تنگه هرمز و تهدید عراق به منهدم کردن این ناوچه‏ها، از ورود آن به خلیج‏فارس مانع شد. به همین دلیل در حال حاضر یکی از ناوچه‏ها در بنادر مصر لنگر انداخته است و ناوچه‏های دیگر کماکان در ایتالیا هستند.

گزارش- 810

در ادامة اعزام نیروهای داوطلب بسیجی، امروز در قالب دومین اعزام کاروان بسیج شهرهای استان گیلان، سه گردان و نخستین اعزام شهرستان قم، 100 نیروی بسیجی تخصصی و 130 رزمنده به جبهه‏های نبرد و مناطق دریایی جنوب اعزام شدند. همچنین سه گردان نیروهای رزمی - تخصصی از شهرها و بخش‏های استان خوزستان با عنوان کاروان ثامن‏الائمه، عازم جبهه‏های نبرد شدند. پنجمین گروه از نیروهای تخصصی - پزشکی از مرکز پزشکی شهدای تجریش نیز برای یاری رساندن به نیروهای رزمنده به جبهه‏های نبرد اعزام شدند. در گردهمایی مشترک مدیران کل و مسئولان ادارات و نهادهای انقلاب اسلامی استان تهران که با حضور استاندار تهران برگزار شد، رحیم صفوی قائم‏مقام فرمانده نیروی زمینی سپاه، دربارة اعزام نیروهای بسیجی گفت: «در ماه محرم نیروهای تازه نفس حماسه‌سازان عاشورا به میادین نبرد اعزام می‏شوند تا برای عملیاتی که در آینده نزدیک تمام برنامه‏ریزی آن صورت گرفته است، شرکت کنند. این نیروها شامل نیروهای رزمی، تخصصی، پشتیبانی و آموزشی خواهند بود.» وی افزود: «سپاه یکم ثارالله متشکل از نواحی و پایگاه‏های بسیج استان‌های تهران و مرکزی، مسئولیت اعزام پانصد گردان رزمی تخصصی را به عهده گرفته‏اند و از مسئولان استان تهران می‏خواهیم، هر چه بیشتر سپاه را یاری دهند تا نیروهای مورد نیاز این سپاه تأمین شود.»

گزارش- 811

با توجه به حساسیت استان هرمزگان به دلیل مجاورت آن با خلیج‌فارس و احتمال حمله نظامی امریکا، مشاور استانداری این استان طرح‏ها و اقدامات دفاعی انجام شده از جمله سنگرسازی، استقرار نیروهای نظامی در جزایر، تأمین راه و آب آشامیدنی را تشریح کرد. وی در گفت‏وگویی اختصاصی با خبرگزاری جمهوری اسلامی درباره طرح‏ها و برنامه‏هایی که اتاق جنگ استان به تازگی در این زمینه اجرا کرده است، اظهار کرد: «به دنبال تشدید اوضاع بحرانی در خلیج‏فارس و تنگه‏هرمز با استفاده از تجربه جنگی که در خوزستان داشتیم، برای مقابله با حمله احتمالی دشمن، دفاع فراگیر خوبی را در سطح استان هرمزگان برنامه‏ریزی کرده‏ایم.» وی درباره مهم‌ترین تصمیمات دفاعی در اتاق جنگ استان گفت: «ذخیره ارزاق و مواد غذایی مورد ‏نیاز مردم، تهیه و تأمین آب آشامیدنی جزایر و بندر‏عباس از منابع مختلف در صورت قطع خطوط لولـه فعلی آب از سد میناب، سنگرسازی بتونی مجموعاً در هفتاد نقطه شهر، همچنین استقرار نیروهای نظامی سپاه، ارتش و بسیج در جزایر و نوار ساحلی، ایجاد مواضع پدافندی و گسترش استحکامات دفاعی در نقاط حساس، تقویت پدافند عامل و غیر‏عامل، شناسایی مناطق خاصی از شهر برای اسکان مردم در صورت بمباران هوایی، انجام مانور مقاومت هرمزگان برای آماده کردن روحی مردم، ایجاد بیمارستان‏ها و نقاهتگا‏ه‏های صحرایی، از جمله اقداماتی بوده که هم‏اکنون در سطح استان به مرحله اجرا درآمده است.» مشاور استاندار هرمزگان دربارة دیگر طرح‏های دفاعی گفت: «به کلیه ادارات، آماده‏باش 24 ساعته داده شده است و تمامی دستگاه‏ها کشیک شبانه‏روزی دارند.»

گزارش- 812

ستاد کل نیروهای سه‏گانه سپاه پاسداران با صدور اطلاعیه‏ای اعلام کرد که در مردادماه، مانور دریایی شهادت در آب‏های خلیج‏فارس و دریای ‏عمان اجرا خواهد شد. در این اطلاعیه آمده است: «رزمندگان نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به منظور نشان دادن ایمان، قدرت و توان رزمی و ارتقاء آمادگی‏های لازم، یک مانور بزرگ تحت عنوان شهادت در مرداد ماه سال جاری در خلیج‏فارس، دریای‏ عمان و تنگه‏هرمز انجام خواهند داد.»

گزارش- 813

آیت‏الله خامنه‏ای رئیس‏جمهور، در سخنرانی‏های امروز خود در شهر تبریز، دربارة اعمال نفوذ امریکا در تنظیم و تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، موضع ایران در قبال تشنجات خلیج‏فارس، پیشنهادهای جمهوری اسلامی برای دور نگاه داشتن این منطقه از بحران فعلی، دلایل ایران برای اقدامات مقابله به مثل و تشنج موجود در روابط ایران و فرانسه مطالبی ایراد کرد. گزیده‏ای از بیانات رئیس‌جمهور به شرح زیر است: «قطعنامه شورای امنیت که قرار است به زودی صادر شود تحت نفوذ امریکا و ریگان تهیه شده است و از نظر ما پشیزی ارزش نخواهد داشت. ... ما با سازمان ملل مخالف نیستیم، این سازمان یک سازمان بین‏المللی است و دلیلی ندارد که ما با آن مخالف باشیم، لکن ما با روح نفوذپذیری آن از یک ابر‏قدرت مخالف هستیم. ... براساس این قطعنامه که طراح اصلی آن امریکای جنایت‌کار است، ایران را دعوت به نشستن در پای میز مذاکره برای قبول صلح تحمیلی می‏کنند و چنانچه ایران نپذیرفت آن را بیش از همه تحت فشارهای بین‏المللی قرار می‌دهند.» وی افزود: «چرا به دبیرکل سازمان ملل نقش مستقلی داده نمی‏شود که او در این مسائل دخالت کند. ما خواستار این هستیم که سازمان ملل در شکل حقیقی خود و به دور از اعمال نفوذ قدرت‏ها باشد. در این صورت ما به سازمان ملل به چشم یک مجمع جهانی و مجمع ملت‏ها خواهیم نگریست.» رئیس‌جمهور گفت: «ما در خلیج‏فارس طرف‌دار صلح هستیم و معتقدیم در آنجا نباید هیچ‌کس به کشتی‏ها حمله کند. پیشنهاد ما این است که باید در خلیج‏فارس همه کشتی‏ها امنیت داشته باشند.» رئیس شورای عالی دفاع دربارة حمله به کشتی‏ها در خلیج‏فارس گفت: «من به مأموری که از طرف هفت کشور صنعتی غرب آمده بودند، گفتم: کشتی شما را فرض کنید در دریا بزنند و آن کسی که کشتی شما را می‏زند، دستش زیر چنگ شما باشد آیا او را می‏زنید یا نمی‏زنید؟ ما می‏گوییم در آن وقتی که کشتی‏ها با پرچم امریکایی می‏خواهند نفت کویت را حمل کنند از دو حال خارج نیست، یا کشتی‏های نفتی ما زده نمی‏شوند که بسیار خوب، امریکا به جای یازده کشتی صد کشتی بیاورد و نفت کویت را ببرد، اما وقتی که نفت کویت تحت پرچم امریکا حمل می‏شود و کشتی ما هدف موشک‏ها و تیرها قرار بگیرد در این صورت ما ملاحظه نمی‏کنیم که این نفت زیر پرچم فلان کشور حرکت خواهد کرد. اگر پرچم امریکا هم باشد او را با این ضربه، بلکه مضاعف خواهیم زد.» وی همچنین گفت: «امروز استکبار جهانی احساس می‌کند که در مقابل اراده و توکل، روح شهادت‌طلبی و ایثار این ملت عاجز مانده است. به‌عنوان نمونه، می‏توان به ماجرای زورآزمایی سیاسی دولت فرانسه با جمهوری اسلامی اشاره کرد که طی آن کلیه صاحب‏نظران و ناظران و تحلیل‌گران سیاسی و ناشران و مطبوعات جهان اعتراف کردند که فرانسه در مقابل یک قدرت عظیم و حریف نیرومند قرار گرفته است.»

گزارش- 814

میرحسین موسوی نخست‏وزیر، در گفت‏و‏گو با خبرنگاران دربارة دلایل تلاش‏های اخیر امریکا برای تصویب قطعنامه شورای امنیت گفت: «اصراری که اکنون امریکا برای تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل از خود نشان می‏دهد، به دلیل کسب مجوزی برای اقدامات تجاوزکارانه خود در خلیج‏فارس است.» وی تأکید کرد: «خوی ابر‏قدرت‏ها این است که حضور یکدیگر در منطقه را دلیلی برای حضور گسترده‏تر خود قلمداد می‏کنند. منتها موضع‏گیری اخیر شوروی در قبال خروج کلیه کشتی‏های جنگی از خلیج‏فارس مجالی برای این سیاست امریکا باقی نگذاشت.» وی تصریح کرد: «همان‌طوری که جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده است با خروج کشتی‏های جنگی ابرقدرت‏ها از خلیج‏فارس، کشورهای منطقه می‏توانند حافظ منافع و امنیت خود باشند و ضرورتی برای حضور کشتی‏های جنگی قدرت‏ها در خلیج‏فارس احساس نمی‏شود.»

نخست‌وزیر در گفت‌وگو با خبرنگاران: اصرار امریکا برای تصویب قطعنامه در شورای امنیت، برای کسب مجوز اقدامات تجاوزکارانه در خلیج‌فارس است. وی دربارة برقراری آرامش در خلیج‏فارس گفت: «علی‏رغم مواضع صریح و آشکار ما در قبال مسائل خلیج‏فارس و علی‏رغم مخالفت‏هایی که در داخل امریکا جهت حضور نظامی در منطقه وجود دارد باز ما شاهد بهانه‏جویی امریکا در این زمینه هستیم.» نخست‏وزیر دربارة بحران موجود در روابط سیاسی ایران و فرانسه، به اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه تسلیم سلطه‌طلبی و روش‏هایی که ناشی از سیاست‏های استکباری باشد، نخواهد شد و مدافع شهروندان خود در خارج از کشور خواهد بود، زیرا روابط ما با جهان خارج بر‏اساس یک اصول و برابری ارزش‏ها - برآمده از انقلاب اسلامی - تنظیم می‏گردد و ما این اصول را برای آینده و استقلال کشور مهم می‏دانیم.» نخست‏وزیر اضافه کرد: «ما فکر می‏کنیم ایستادگی بر روی اصول خود به قدرت‏های استکباری نشان خواهد داد که با ایران به‌عنوان یک کشور زیر دست یا یک کشور جهان سومی وابسته نمی‏توانند برخورد کنند، بلکه آنان با کشوری روبه‌رو هستند که به وسیله اسلام زنده شده است و از موضع برابر با آنها برخورد می‏کند و حاضر نیست اگر لطمه‏ای از ابرقدرت‏ها دید ساکت بنشیند.» وی افزود: «اگر فرانسویان مثل آدم رفتار می‏کردند، طبیعی بود وقتی که دو کشور قطع رابطه می‏کنند، دیپلمات‏های دو کشور یا از طریق هوایی یا زمینی از کشور خارج خواهند شد. اما فرانسه از همان گام اول نشان داد که آن خوی استکباری را در خود دارد و زمانی‏که دیپلمات‏های ما قصد خروج از فرانسه را داشته‏اند، دولت فرانسه ممانعت به عمل آورده است و همان‏طور که از طریق فیلمی که از تلویزیون به نمایش درآمد، وحشی‏گری فرانسه به‏خوبی نمایان بود که چگونه سفارت‌خانه ما را تحت تدابیر شدید امنیتی خشن و توهین‏آمیز قرار داده‏اند.» وی گفت: «با اعلام قطع روابط ایران و فرانسه، اکنون مقامات وزارت خارجه دو کشور مشغول مذاکره پیرامون انتقال دیپلمات‏ها به کشور متبوع خود هستند و از سوی دیگر دو کشور در پی تشکیل دفتر حفاظت منافع خود در سایه سفارت‌خانه‏های سایر کشورها می‏باشند که در این رابطه از سوی جمهوری اسلامی ایران کشور پاکستان و از سوی فرانسه، ایتالیا معرفی شده است.» نخست‌وزیر با توجه به بازگشت محمدجواد لاریجانی معاون وزیرخارجه، از شوروی و مذاکرات وی با مسئولان آن کشور دربارة انتقال نفت گفت: اخیراً مذاکرات مثبتی بین ایران و شوروی در زمینه انتقال نفت از خاک شوروی از طریق دریای سیاه انجام شد که در جلسه امروز مورد بحث قرار گرفت.

گزارش- 815

محسن رفیق‏دوست وزیر سپاه پاسداران، در مراسم اعزام نیرو به جبهه‌های جنگ دربارة قطعنامه شورای امنیت و اقدامات ایران در صورت درگیری احتمالی با امریکا گفت: «ما به حکومت‏های منطقه خصوصاً حکومت کویت هشدار می‏دهیم که در این درگیری‏ها اولین کشوری که قربانی خواهد شد، کویت است.» وی همچنین دربارة عواقب حمایت کشورهای منطقه از حکومت عراق گفت: «تصمیم شورای امنیت، فقط در حیطه قدرت خودش است و ما قطعنامه‏ای را که این شورا آن‏هم بدون حضور جمهوری اسلامی ایران صادر کند، قبول نداریم.» وزیر سپاه افزود: «امریکا در خلیج‏فارس نقاط ضعف بسیار دارد که ان‌شاءالله در صورت درگیر شدن نیروی پرتوان اسلام با امریکاییان متجاوز این ضعف معلوم خواهد شد.»

گزارش- 816

در پی دیدار روز گذشته سفیر آلمان با علی‌اکبر ولایتی، امروز محمد سالاری سفیر ایران در آلمان، با هانس دیتریش گنشر وزیرخارجه این کشور - پیش از پرواز این مقام آلمانی به نیویورک برای شرکت در جلسة تصمیم‏گیری شورای امنیت دربارة قطعنامه جنگ ایران و عراق - دیدار کرد. سفیر ایران در این دیدار پیام دکتر ولایتی را تقدیم گنشر کرد. در این پیام آمده بود: «با توجه به مسائلی که در حال حاضر میان ایران و فرانسه به‏وجود آمده و فرانسه نیز رئیس ‏شورای امنیت است، در چنین وضعی صحیح نیست که شورای امنیت تحت ریاست فرانسه قطعنامه درباره جنگ تحمیلی علیه ما صادر کند و ما خواهان آن هستیم که اجلاس شورای امنیت تا آخر ماه ژوئیه (دهم مرداد) به تعویق بیفتد.» سفیر ایران نیز به وزیر امور خارجه آلمان گفت: «با توجه به ریاست دوره‏ای کشور آلمان در شورای امنیت سازمان ملل در هفته آینده، ایران امکان همکاری بیشتری با این شورا را خواهد داشت.» در این حال، گنشر زمان درخواست تعویق یک هفته‏ای جلسه شورای امنیت را دیر هنگام خواند. وی گفت: «در حال حاضر، تعویق جلسه شورای امنیت بسیار دیر شده است و همة وزرای خارجه عضو شورای امنیت در نیویورک حاضر شده‏اند.» سعید رجایی خراسانی سفیر دائمی ایران در سازمان ملل نیز در اظهار نظری مشابه اعلام کرد: «اگر شورای امنیت عاقل باشد، بهتر است که دو هفته صبر کند و سپس قطعنامه (598 شورای امنیت) را به رأی بگذارد.» خبرگزاری رویتر دربارة گفت‏وگوی سفیر ایران با گنشر و مواضع ایران دربارة قطعنامه گزارش داد: «ایران قطعنامه سازمان ملل را نخواهد پذیرفت. منابع دیپلماتیک گفتند: ایران متن قطعنامه را طرف‌داری از عراق می‏داند. این منابع گفتند ایران خواستار آن است که در این قطعنامه عراق به‏عنوان آغازگر جنگ و همچنین به‏خاطر کاربرد سلاح شیمیایی که نقض قوانین بین‏المللی است، محکوم شود. ایران همچنین خواستار دریافت غرامت است. این منابع گفتند آلمان فدرال به تهران هشدار داده است اگر قطعنامه سازمان ملل را نپذیرد بر انزوای خود در جهان خواهد افزود. آنها افزودند: بُن که مشتاق است با تهران پیوندهایی به دور از (تشنج) داشته باشد، اعضای شورای امنیت را ترغیب کرده است در پیش‏نویس اصلی اصلاحاتی به ‏عمل آورند به نحوی که بیشتر مورد قبول ایران باشد.» امروز همچنین گنشر با هیئت هفت نفرة عربی گفت‏وگو کرد. یک سخنگوی رسمی دولت آلمان غربی در این‏باره گفت: «وزیرخارجه آلمان فدرال به شاذلی قلیبی (دبیرکل اتحادیه عرب) اطمینان داده است که کشور متبوعش تمام تلاش‏هایی که در توان دارد برای کمک به تصویب قطعنامه شورای امنیت در جست‌وجوی یک راه‏حل برای پایان دادن به جنگ خلیج‏فارس به‏کار خواهد برد.»

گزارش- 817

آخرین تلاش‏های امریکا برای فراهم ساختن مقدمات حضور فعال‌تر و قوی‌تر فرانسه و انگلیس در جلسه شورای امنیت سازمان ملل؛ رادیو بی‌بی‌سی دراین‌باره خبر داد: «گفته می‏شود ایالات متحده امریکا از انگلیس و فرانسه خواسته است که وزرای خارجه خود را به‏منظور شرکت در جلسه شورای امنیت - که قرار است به قطعنامه پیشنهادی پنج عضو دائمی این شورا در مورد برقراری آتش‏بس میان ایران و عراق رسیدگی کند - به نیویورک اعزام کنند. این قطعنامه فردا تسلیم سازمان ملل خواهد شد و امریکا از انگلیس و فرانسه، دو متحد خود در اروپای غربی خواسته است که با اعزام وزرای خارجه خود به‏منظور شرکت در این جلسه، اهمیت رسیدگی به این قطعنامه را مورد تأیید قرار دهند. خبرنگار ما در نیویورک، طی گزارشی می‏گوید: مقامات وزارت خارجه امریکا تأیید کرده‏اند که جورج شولتز وزیرخارجه این کشور در رأس هیئت نمایندگی امریکا در شورای امنیت در این جلسه شرکت خواهد کرد و به گفته آنها شواهد موجود حاکی از آن است که جفری هاو وزیرخارجه انگلیس و ژان برنارد ریمون وزیرخارجه فرانسه نیز در جلسات بحث بر سر قطعنامه پیشنهادی شرکت کنند. ظاهراً پرزیدنت ریگان در جریان دیدارش با خانم تاچر نخست‏وزیر بریتانیا، در روز جمعه در واشنگتن اظهار امیدواری کرده بود که وزیرخارجه بریتانیا بتواند در این جلسه شرکت کند و گفته می‏شود که نخست‏وزیر بریتانیا با شرکت جفری ‏هاو موافقت کرده‌ است.»

گزارش- 818

مارگارت تاچر نخست‏وزیر انگلیس، عدم برقراری صلح در زمان باقی‏مانده از ریاست جمهوری ریگان را موجب به خطر افتادن صلح در زمان طولانی خواند. به گزارش خبرگزاری فرانسه وی گفت: «اگر طی هجده ماه آینده (فرصت باقی مانده از ریاست جمهوری ریگان) پیشرفتی در مورد استقرار صلح در خاورمیانه حاصل نشود، فرصت از دست خواهد رفت. تاچر گفت: اگر از این امکان بهره‏برداری نشود، برای مدت‏های طولانی فرآیند صلح به خطر خواهد افتاد و فرصت از دست خواهد رفت. تاچر افزود: در جریان دیدار اخیرش از امریکا مسئله برپایی کنفرانس بین‏المللی صلح در خاورمیانه را با ریگان در میان گذاشته است. وی تأکید کرد که ریگان نیز از این ابتکار حمایت می‏کند. تاچر همچنین از پیش‏نویس قطعنامه پیشنهادی شورای امنیت در ارتباط با جنگ ایران و عراق حمایت کرد و مدعی شد: زمان آن فرا رسیده است که پیشرفتی در این زمینه حاصل آید.» این مطلب در حالی گفته می‏شود که خبرگزاری جمهوری اسلامی از کمک این کشور به عراق برای ساخت مواد شیمیایی خبر داد: ‌«انگلستان یک اعتبار جدید 32 میلیون دلاری در اختیار رژیم عراق قرار داد تا آن را جهت تهیه و خرید وسایل (مواد) شیمیایی سموم نباتی و دارویی از کارخانجات انگلیسی هزینه کند. اعتبار تازه انگلیس به عراق درست در زمان بمباران شیمیایی مردم سردشت به وسیله عراق به امضا رسیده است. قرارداد تأمین اعتبار مذکور ماه گذشتة مسیحی، میان بانک میدلند انگلستان و بانک رافدین عراق منعقد و بازپرداخت آن از سوی اداره دولتی تضمین اعتبارات صادرات انگلیس تضمین شده است. متن قرارداد صراحت دارد که این اعتبار، دقیقاً به مصرف خرید وسایل شیمیایی، حشره‏کش و همچنین چند قلم وسایل به‌اصطلاح دارویی و توان‌بخشی از شرکت‏های انگلیسی خواهد رسید. اعتبار خرید مواد شیمیایی و سموم نباتی در حالی از سوی انگلستان به عراق واگذار می‏شود که در پنجم آبان گذشته تلویزیون بی‌بی‌سی به‏گونة بی‏سابقه‏ای با نمایش یک فیلم مستند نود دقیقه‏ای به صراحت اذعان کرد که این‏گونه مواد اولیه در کارخانه‏ای در شهر سامرای عراق به بمب‏ها و سلاح‏های شیمیایی تبدیل می‏شود.»

گزارش- 819

سفیر سوئیس به‏عنوان حافظ منافع امریکا در ایران، امروز با یکی از مقامات وزارت خارجه دیدار و پیام امریکا درباره شروع عملیات اسکورت نفت‏کش‏های کویتی را ابلاغ کرد. متن کامل پیام به شرح زیر است: «تلاش‏ها و اقدامات امریکا در شورای امنیت سازمان ملل به هیچ‏وجه علیه مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران نیست. اقدامات ایالات متحده کمک کردن به پایان جنگ است که خسارات فراوانی به‏بار آورده است. دولت ایالات متحده از پیش نگرانی عمیق خود را نسبت به تهدید کشتی‏رانی بین‏المللی، از هنگامی‏که ایران موشک سیلک ‏ورم را در ماه فوریه آزمایش کرد، ابراز کرده است. جامعه بین‏المللی در این‏ دیدگاه که حضور موشک‏ها در مقرهای عملیاتشان در کنار خطوط کشتی‏رانی بین‏المللی، نشان‏ دهنده یک وضعیت خطرناک و تهدیدکننده است، شریک می‏باشد. دولت ایران از مسئله ثبت‏نام کشتی‏های کویتی که ضمناً ربطی هم به شورای امنیت ندارد، آگاه است. ثبت‏نام کشتی‏های کویتی به‏عنوان کشتی‏های امریکایی است و بنابراین پرچم امریکا بر روی این کشتی‏ها نصب خواهد شد. وقتی این کشتی‏ها ثبت‏نام شدند و پرچم امریکا بر روی آنها نصب گردید، نیروی دریایی امریکا این کشتی‏ها را اسکورت خواهند کرد. به نظر ایالات متحده ثبت‏نام کشتی‏های کویتی آنها را دارای وضعیتی شبیه کشتی‏های امریکایی خواهد کرد. این کشتی‏ها در بنادر بی‏طرف رفت ‏و آمد می‏کنند و حامل کالاهای غیرقانونی نیز نخواهند بود. به فرمانده نیروی دریایی امریکا دستور داده شده است که به فرمانده ناوگانی که کشتی را اسکورت می‏کند اطلاع دهد که کشتی مورد اسکورت دارای کالای غیرقانونی نیست (اختیار دارد که تضمین کند کالای غیرقانونی حمل نمی‏شود)، وقتی از این واحد دریایی پرسیده می‏شود که بار آنها چیست؟ فرمانده واحد دریایی با اسکورت کننده کشتی باید پاسخ دهد. نیروی دریایی ایران حق دارد که بپرسد که در کشتی چیست و فرمانده ناوی که کشتی را اسکورت می‏کند باید پاسخ دهد. تماس با نیروی دریایی، بدین‏ترتیب خواهد بود. ایالات متحده به‏دنبال ایجاد هیچ‏گونه حادثه‏ای در خلیج‏فارس نیست. ایالات متحده می‏خواهد روابط تجاری را در منطقه در کنار جنگ حفظ کند و خود را ملزم به رعایت تمامی قوانین بین‏المللی می‏داند. در عین حال دولت ایران باید به‏طور کامل آگاه باشد که ایالات متحده تمامی اقدامات شایسته برای حمایت و دفاع از کشتی‏های با پرچم امریکا در مقابل حمله از سوی سیلک ‏ورم یا هر سلاح دیگری را به عمل خواهد آورد و در مقابل حمله حق دفاع از خود دارد تا در صورت بروز حادثه، اقدامی انجام دهد که دیگر این حادثه اتفاق نیفتد.»

گزارش- 820

یک سخنگوی وزارت خارجه امریکا درباره آخرین وضعیت هواپیماهای شناسایی امریکا در منطقه و همچنین همکاری دولت عربستان سعودی در واگذاری امکانات به امریکا به منظور گسترش فعالیت‏های جاسوسی هوایی گفت: «دولت امریکا از مذاکرات با سعودی‏ها جهت استقرار یک مدار دوم بر فراز جنوب خلیج [فارس] برای آواکس‏هایی که از پایگاه‏های سعودی‏ها به پرواز درمی‏آیند، اظهار رضایت می‏نماید. سعودی‏ها با جنگنده‏های اف - 15، از آواکس‏های امریکا در قسمت جنوبی خلیج [فارس] پشتیبانی خواهند کرد. توسعه این سیستم در بخش جنوبی امکان ره‏گیری همه کشتی‏هایی را که از تنگه هرمز وارد خلیج [فارس] می‏شوند، برای ایالات متحده فراهم می‏نماید (به‏خصوص یازده نفت‏کش کویتی با پرچم امریکا). این سیستم همچنین به اسکورت‏های امریکایی، در صورت بروز هرگونه تهاجم قایق‏های تندرو، هلی‏کوپتر یا موشک‏های کرم ‏ابریشم چینی که ایرانی‏ها اکنون در تنگه آنها را کار گذاشته‏اند، اخطار خواهد داد.» روزنامه واشنگتن پست با اعلام این مطالب می‏افزاید: «ما از مذاکرات با سعودی‏ها خرسندیم و پیش‏بینی می‏کنیم که از جانب دولت سعودی، پاسخ‏های مناسبی را دریافت کنیم.» هم‏اکنون 9 فروند هواپیمای آواکس در عربستان وجود دارد که 4 فروند آن به ایالات متحده تعلق دارد و 5 فروند باقی‌مانده که به تازگی در اختیار عربستان قرار گرفته، هنوز برای نیروهای سعودی‏ قابل استفاده نیست.» خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز دربارة ظرفیت ناوگان جنگی امریکا در منطقه خلیج‌فارس و همچنین انتقاداتی که به دولت امریکا به دلیل حفاظت انحصاری از کشتی‏های کویتی و عدم توجه به حفاظت از سایر کشتی‌های امریکایی مطرح می‌شود، گزارش داد: «نیروی خاورمیانه‏ای امریکا که در خلیج‏فارس به گشت‌زنی می‏پردازد و عهده‏دار انجام عملیات اسکورت نیز می‏باشد، در حال حاضر از هشت فروند رزم‌ناو تشکیل شده است و این در حالی است که تعداد نامشخصی از واحدهای نیروی دریایی امریکا به همراه ناو هواپیمابر کانستلیشن در خارج از خلیج‏فارس به‏سر می‏برند. برخی از مقامات کشتی‏رانی در منطقه خلیج‏فارس اظهار کردند جالب اینجاست در حالی که نفت‏کش‏های کویتی در حفاظت پرچم امریکا و اسکورت نیروی دریایی این کشور قرارگرفته‏اند، کشتی‏های متعلق به امریکا یا در اجارة این کشور که در کشورهای خارجی به ثبت رسیده‏اند، بدون اقدامات حفاظتی در تردد هستند. در پی حمله به کشتی امریکایی پکونیک در اوایل ماه جاری، مسئله فوق مطرح گردید. کشتی پکونیک با پرچم لیبریا حرکت می‌کرده است، لکن متعلق به یک شرکت امریکایی است که در اجاره تگزاکو یک شرکت دیگر امریکایی قرار داشته است. یک منبع کشتی‏رانی در خلیج‏فارس که خواست نامش فاش نشود، گفت طرح تغییر پرچم سبب خواهد شد که امریکا به‏طور آشکارا از نفت‏کش‏های کویتی حفاظت به عمل آورد، ولی کشتی‏های متعلق به خود را در معرض حملات ایرانیان قرار ‏دهد. منبع مذکور افزود: حفاظت از نفت‏کش‏های کویتی هنگامی می‏توانست یک اقدام خوب و مطلوب محسوب شود که این اقدام در چارچوب بخشی از یک طرح گسترده‏تر حفاظت از تمامی کشتی‏ها در منطقه صورت می‏گرفت.» == گزارش- 17 == 821 شیخ صباح ‏الاحمد الصباح معاون نخست‏وزیر و وزیر امور خارجه کویت، در گفت‏وگو با روزنامه السیاسه تشکیل اجلاس آتی شورای امنیت سازمان ملل را پیروزی بزرگی برای کویت خواند. وی گفت: «تشکیل اجلاس شورای امنیت سازمان ملل به‏منظور بررسی جنگ عراق و ایران پیروزی بزرگ برای کویت است.» الصباح تشکیل این اجلاس را حاصل اقدام کویت در دعوت از کشورهای بزرگ برای محافظت از نفت‏کش‏های کویتی عنوان کرد. وی این موضوع را که کویت مسبب حضور ابرقدرت‏ها در خلیج‏فارس است، رد کرد و گفت: «حضور آنها در خلیج‏فارس نمی‏تواند به اقدام اخیر ما درباره نصب پرچم امریکا روی کشتی کویت یا اجارة نفت‏کش مربوط باشد.» او اضافه کرد: «قدرت‏های خارجی در چهل ‏سال گذشته در این منطقه بوده‏اند و امریکایی‏ها، روس‏ها و انگلیسی‏ها از مدت‏ها پیش خود، کشتی‏هایشان را اسکورت می‏کردند.» شیخ صباح گفت: «در آب‏های فلات قاره، هیچ ابرقدرتی وجود ندارد و مسئولیت حفاظت از این آب‌ها مسئولیت ما است و ما عقیده داریم که حفاظت کشتی‏ها در آب‏های بین‏المللی در مسئولیت کشوری است که پرچم آن بر فراز کشتی‏های مذکور نصب شده است.» الصباح از شورای امنیت سازمان ملل خواست تا در اجلاس روز دوشنبة (29/4/1366) خود، با اتخاذ تصمیمی، یک نیروی نظامی چندملیتی برای محافظت از حرکت کشتی‏ها در خلیج‏فارس تشکیل دهد. وی دربارة هزینه‏هایی که دولت کویت برای اسکورت کشتی‏های خود و ثبت یازده فروند از نفت‏کش‏های کویتی در امریکا می‏پردازد گفت: «کویت با اجرای طرح حمایت امریکا، بهای بسیار سنگینی را برای رساندن نفت خود به بازارهای جهانی متحمل شده است.» وی افزود: «دولت کویت پول‏های گزافی به‏عنوان مالیات تجاری و عوارض سنگین جهت حمل نفت خود توسط نفت‏کش‏های ثبت شده در امریکا به دولت امریکا می‏پردازد.» خبرگزاری رویتر از تلاش‏های سیاسی کویت خبر داد: «کویت اعلام کرد، به تلاش‏های دیپلماتیک خود برای توجیه موضع خود در قبال خلیج‏ [فارس] در نزد کشورهای اسلامی و غیرمتعهد ادامه خواهد داد. دیپلمات‏ها گفتند، هدف کویت، فراهم آوردن پشتیبانی بین‏المللی برای اجرای طرح تغییر پرچم‏ها می‏باشد.» خبرگزاری کویت نیز درباره جزئیات این طرح کویت اعلام کرد: «شیخ ناصر محمد الاحمد الصباح وزیر اطلاعات این کشور، قرار است به کشورهای چاد، نیجر، مالی، بورکینافاسو و گینه بیسائو سفر کند.» این خبرگزاری می‌افزاید: «فیصل عبدالرزاق الخالد وزیر بازرگانی و صنایع کویت نیز قرار است به جزایر کومور، کامرون، اوگاندا، بنین، گابن، سیرالئون و گامبیا برود و عبدالرحمن سالم‏ العتیقی مشاور امیر کویت سفر به هند و مالدیو را برعهده دارد. این مقامات کویتی، در جریان دیدار با رهبران کشورهای مورد بازدید، پیام‏های کتبی امیر کویت را در رابطه با خطرات روزافزون جنگ ایران - عراق به آنها تسلیم خواهند کرد.»

گزارش- 822

در ادامة تلاش‏های پاکستان برای ایفای نقش فعال سیاسی در بحران منطقه، امروز عبدالستار قائم‌مقام وزارت امور خارجه این کشور، پس از یک سفر دوره‏ای به کشورهای منطقه خلیج‏فارس، وارد تهران شد و با میرحسین موسوی نخست‏وزیر و علی‏اکبر ولایتی وزیر امورخارجه و سایر مقام‌های وزارت امورخارجه ایران دیدار کرد. عبدالستار در دیدار با نخست‌وزیر ایران گزارشی از نتایج سفر خود را به اطلاع وی رساند. در این دیدار، نخست‏وزیر کشورمان با تأکید بر سیاست‏های ناپختة امریکا در منطقه خلیج‏فارس، درباره استقلال سیاسی ایران، تأمین امنیت منطقه و افزایش قدرت کشورهای اسلامی مطالبی اظهار کرد. وی گفت: «موضع کشور ما کاملاً روشن است، ما تصمیم گرفته‏ایم به‏خاطر حفظ استقلال و آزادی کشورمان بایستیم و مقابله کنیم.» نخست‏وزیر تأکیدکرد: «هدف ما تأمین امنیت در منطقه است، اما هر قدم حساب نشدة امریکا می‏تواند منجر به بحرانی وسیع‏تر از آنچه امروز در منطقه به‏وجود آمده است، شود.» وی با اشاره به نفوذ صهیونیست‏ها در امریکا و توطئه آنان برای تضعیف کشورهای اسلامی گفت: «ما از هر حرکتی که منجر به تقویت نیروهای مسلمانان و افزایش قدرت کشورهای اسلامی شود حمایت می‏کنیم.» عبدالستار در دیدار با علی‌اکبر ولایتی با اشاره به وضعیت منطقه گفت: «ابرقدرت‌ها سعی دارند برخلاف منافع کشورهای منطقه، در خلیج‏فارس تشنج ایجاد کنند.» وی سیاست جمهوری اسلامی ایران در ایجاد امنیت و حسن هم‌جواری در خلیج‏فارس را یک سیاست موفق خواند. وزیرخارجه کشورمان نیز با اشاره به سیاست حسن هم‌جواری با کشورهای منطقه - به‏جز کویت - یک‌بار دیگر بر ضرورت حفظ امنیت خلیج‏فارس به دست خود کشورهای منطقه تأکید کرد. عبدالستار در دیدار با علی‏محمد بشارتی قائم‌مقام وزارت امورخارجه نیز با توجه به پیشنهاد ایران درباره اجرای آتش‏بس در خلیج‏فارس و عدم حمله به کشتی‏ها در این منطقه، گفت: «به نظر ما، حملات عراق به کشتی‏های ایران و کشورهای ثالث در خلیج‏فارس علت عمده احتمال گسترش جنگ است. وضعیت خلیج‏فارس و آزادی کشتی‏رانی باید جدا از جنگ مورد بررسی قرار گیرد.» وی افزود: «ما به تمام کشورهای منطقه و حتی مقام‏های امریکایی نیز گفته‏ایم که احترام دولت و ملت پاکستان نسبت به جمهوری اسلامی ایران به قدری زیاد است که نمی‏تواند هیچ‏گونه تجاوزی علیه ایران را تحمل کند.» قائم‌مقام وزارت امورخارجه پاکستان همچنین در گفت‌وگو با محمدجواد لاریجانی معاون وزیرخارجه، درباره موضع اخیر عراق در حمایت از افغانستان گفت: «به تازگی عراقی‏ها از رژیم کابل حمایت کرده‏اند. پاکستان این اقدام را یک توهین به ملت‏های پاکستان، افغانستان و ایران تلقی می‏کند.» از سوی دیگر، خبرگزاری رویتر از تمایل ایران برای انتخاب پاکستان به‏عنوان کشور حافظ منافع خود در فرانسه خبر داد. این خبرگزاری اعلام کرد: «یک مقام رسمی در وزارت خارجه پاکستان گفت: ایران از پاکستان درخواست کرده است که تهران را در رابطه با مذاکره پیرامون بازگشت چهل تن از دیپلمات‏ها و کارکنان خود از پاریس کمک کند. وی گفت: پاکستان هنوز به‏طور رسمی با این درخواست موافقت نکرده است ولی نسبت به قبول آن تمایل دارد.» در این حال، برخی از روزنامه‏های پاکستانی از دولت این کشور به‏ دلیل بازدید کشتی‏های جنگی امریکا از بندر کراچی که طبق برنامه در هفته آینده انجام خواهد گرفت، انتقاد کردند. روزنامه مسلم در این‏باره نوشت: «پهلو گرفتن کشتی‏های جنگی امریکا در آب‏های کراچی تناقض میان سیاست‏های پاکستان و امریکاست ... و روابط اسلام‏آباد با ایران را نیز به ‏مخاطره می‏اندازد و به نظر می‏آید دیدارهای (بازدیدهای) پی‏درپی کشتی‏های جنگی امریکا اوضاع منطقه را بیشتر بحرانی سازد و شدت جنگ ایران و عراق را افزایش می‏دهد ... ناظران سیاسی چنین می‏پندارند که پس از آنکه پاکستان آشکارا اعلام کرد اجازه استفاده از خاکش را برای استفاده علیه ایران نخواهد داد، اصرار امریکا در اعزام کشتی‏های جنگی به سواحل پاکستان با توجه به دیگر اقدامات امریکا علیه ایران در منطقه افزایش یافته است.» روزنامه اردو زبان حیدر نیز در این‏باره نوشت: «این بازدید زمانی انجام می‏گیرد که اوضاع خلیج‏فارس متشنج است و حکومت ریگان درصدد انجام عملیات تجاوزکارانه علیه کشور برادر، ایران اسلامی است. ما به‏شدت از این بازدید احساس نگرانی می‏کنیم و آن را ادامه زنجیره اقدامات تجاوزکارانه امریکا علیه ایران اسلامی و تلاش برای تیره ساختن روابط دوستانه ایران و پاکستان می‏دانیم. این موضوع حقیقت دارد که اخیراً فشار امریکا بر روی پاکستان در رابطه با شرکت پاکستان در طرح‏های ضدایرانی افزایش یافته است. اگر پاکستان بازدید کشتی‏های جنگی امریکا از بندر کراچی را لغو نکند، مشخص می‏شود که حکومت پاکستان فشار امریکا را درباره بحران خلیج‏فارس پذیرفته است.» این روزنامه ضیاء الحق را عامل سیاست طرف‌داری از امریکا معرفی کرده و از او خواسته است تا اجازه بازدید کشتی‏های جنگی امریکا از بندر کراچی را لغو کند.

گزارش- 823

رادیو بی‌بی‌سی به بررسی تفاوت رفتار امریکا و اروپا در خلیج‏فارس پرداخته و علل عملکرد آنها را با توجه به منافع ملی کشورشان بررسی کرده است. این رادیو نقش حیاتی نفت و صادرات کالا از کشورهای اروپایی و همچنین هراس این کشورها از اقدامات نسنجیده و مستقل امریکا در خلیج‏فارس را منشأ اصلی اختلاف رفتارهای دو قطب صنعتی جهان می‏داند: «خلیج‏فارس از نقطه نظر اقتصادی به دو دلیل برای اروپا دارای اهمیت است؛ دلیل اول این است که خلیج‏فارس بازار فوق‏العاده مهمی برای کالاها و خدمات اروپاییان به شمار می‏رود. دلیل دوم اهمیت خلیج‏فارس برای اروپا یعنی صدور نفت از طریق خلیج‏فارس، مسئله مهمی است که نباید آن را از نظر دور داشت. فرد هالیدی استاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه لندن، می‏گوید: روی هم رفته، کشورهای اروپای غربی هم‏اکنون به نفت صادراتی خلیج‏فارس وابسته هستند و برای دوره‏ای قابل ملاحظه یعنی لااقل تا بیست سال دیگر به این نفت وابسته خواهند بود و هرگونه وقفه طولانی در صدور نفت خلیج‏فارس برای کشورهای اروپای غربی پیامدهای نامطلوبی خواهد داشت. اما دراین‌باره به چند نکته باید توجه کرد، اول آنکه یک وقفه کوتاه‏مدت در صدور نفت خلیج‏فارس مسلماً موجب افزایش قیمت جهانی نفت خواهد شد اما هنوز هم در نقاطی دیگر مقادیر قابل ملاحظه‏ای نفت موجود است و بنابراین وقفه کوتاه‌مدت در صدور نفت خلیج‏فارس به تعطیل‌شدن دستگاه اقتصاد کشورهای اروپای غربی نخواهد انجامید. دوم اینکه باید توجه داشت که کلیه نفت تولیدی در حوزه خلیج‏فارس به یک طریق صادر نمی‏شود، بخشی از آن به‏وسیله کشتی و بخشی دیگر به وسیله خط لولـه و از راه خشکی صادر می‏گردد. این امکان وجود دارد که نفت عربستان سعودی و عراق به میزان بیشتری به جای حمل با کشتی به وسیله خط لولـه از حوزه‏های نفتی این کشور خارج شود به این ترتیب که با خط لولـه به ساحل دریای سرخ برسد و در آنجا در کشتی‏های نفت‏کش بارگیری شود. سوم آنکه حتی اگر تشنجات عظیمی هم در این منطقه روی دهد - به حدی که صدور نفت را موقتاً متوقف سازد - هنوز هم به نفع هر یک از کشورهای این منطقه خواهد بود که نفت خود را به قیمت بازار صادر کند. چنانچه این وضع در مورد ایران ملاحظه شده است، بنابراین احتمال وقفه در صدور نفت خلیج‏فارس برای مدتی طولانی وجود ندارد مگر اینکه کلیه تأسیسات نفتی در این منطقه منهدم گردد. ممکن است که چنین ملاحظاتی سبب شده باشد که اروپاییان در مقایسه با امریکا موضع نسبتاً محتاطانه‏تری را نسبت به وضع کنونی خلیج‏فارس اتخاذ کرده باشند. فرد هالیدی درباره دلیل ناموفق ماندن طرح امریکا در تشکیل یک نیروی دریایی مشترک برای منطقه خلیج می‏گوید: کشورهای اروپای غربی هم از قطع مجدد عرضه نفت بیمناک‌اند و هم نگرانِ برخورد احتمالی اشتباه و نسنجیده با بحران خلیج‏فارس و خط مشی نادرست امریکا در قبال این بحران می‏باشند. موضوع دیگری که ایجاد نگرانی می‏کند این است که هدف‏های سیاست امریکا روشن نیست و معلوم نیست که موضع این کشور در قبال جنگ ایران و عراق چیست. سیاست شوروی نیز در منطقه خلیج‏فارس با ابهاماتی روبه‏روست. همچنین روشن نیست که منافع مشترک امریکا با شوروی در خلیج‏فارس به چه میزان است و اصطکاک منافع آنها از کجا شروع می‏شود و در این روابط افغانستان تا چه حد یک مسئله محسوب می‏شود‌. تا زمانی که پاسخ این سؤالات معلوم نشود اروپاییان مطمئن نخواهند بود تا آنجا که به سیاست‏های خلیج‏فارس مربوط می‏شود دقیقاً خود را به چه متعهد می‏سازند. در حال حاضر، برای کشورهای عضو بازار مشترک تقریباً غیرممکن است که در قبال مسئله مهمی، سیاستی را که به‏طور اساسی با سیاست امریکا مباینت دارد، دنبال کنند. این هراس وجود دارد که دولت امریکا به دلایل متعدد از جمله به‏دلیل این ضرورت که در برابر افکار عمومی در داخل امریکا قدرتمند جلوه کند، در خلیج‏فارس واکنشی بیش از حد لازم نشان دهد و این امر به کشاندن پای کشورهای اروپای غربی به بحران بینجامد و این کشورها با پیامدهای درازمدت آن مواجه گردند و به این ترتیب، شتاب‏زدگی در خط مشی امریکا عملاً موجب تضعیف هدف عمده که حفاظت از منافع اقتصادی غرب است، بشود.» (ضمیمه دارد)

گزارش- 824

ژان برنارد ریمون وزیرخارجه فرانسه، اعلام کرد: «بین دولت‌های فرانسه و ایران مذاکراتی در مورد خروج هیئت نمایندگی سیاسی هریک از آنها از کشور دیگر که بر اثر قطع مناسبات سیاسی بین ایران و فرانسه باید انجام بگیرد، به جریان افتاده است. ولی موضوع مذاکرات به هیچ وجه مربوط به شخص مترجم سفارت ایران در فرانسه (وحید گرجی) نمی‏شود.» وزیرخارجه فرانسه درباره قطع روابط ایران و فرانسه ادعا کرد: «دولت فرانسه هنگامی تصمیم به قطع روابط سیاسی با ایران گرفت که در اولتیماتوم ایران به دولت فرانسه، شرایط غیرقابل قبولی اعلام شده بود.» وی افزود: «در ابتدا ماجرای آقای گرجی وجود داشت، اما به دنبال آن اقداماتی از ایران دیده شد؛ از جمله محاصره دیپلمات‏های ما در تهران، سپس حمله قایق‏های ایرانی به یک کشتی بازرگانی فرانسوی در خلیج[فارس] که این عمل ایران یک اقدام جنگی تلقی می‏شود و دیگری اولتیماتوم مقامات ایرانی به دولت فرانسه بود که در آن به قطع روابط اشاره شده بود. در این اولتیماتوم شرایط غیرقابل قبولی اعلام شده بود. در نتیجه دولت فرانسه تصمیم به قطع روابط سیاسی با ایران گرفت.» ریمون بار دیگر، تحویل سلاح به عراق را جزو سیاست‏های اصولی فرانسه اعلام کرد و گفت: «دولت فرانسه همیشه سیاست تعیین‌شده خود را تصریح کرده و هیچ‏گاه حاضر به چشم‏پوشی از اصول آن نشده است و یکی از این اصول تحویل اسلحه به عراق بوده که فرانسه از آن نیز صرف نظر نکرده است و دولت ایران هم این روش و موضع دولت فرانسه را پذیرفته است.» وی چنین ادامه داد: «اگر کسی تسلیم دیگران نشود، شکست محسوب نمی‏شود.» وی افزود: «ما همواره گفته‏ایم به ایران اسلحه نخواهیم فروخت و به گفته خود عمل کرده‏ایم. ما در این مورد پرونده کاملاً روشنی داریم و من حاضرم با هرکس که خلاف این را می‏گوید، مقابله نمایم.»

گزارش- 825

فرانسه در اجلاس آتی اتحادیه اروپا از کشورهای عضو این اتحادیه درخواست‏ کمک نخواهد کرد. خبرگزاری فرانسه دراین‌باره گزارش داد: «فرانسه روز دوشنبه آینده به کشورهای جامعه اروپا گزارشی از اوضاع پس از قطع روابط دیپلماتیک با ایران را ارائه خواهد کرد ولی برخلاف اقدام لندن که پس از قطع روابط با سوریه درخواست‏های همبستگی و کمک ارائه کرده بود، دست به چنین اقدامی نخواهد زد.» روزنامة ال ‏پائیس به‌طور تلویحی عدم درخواست کمک از کشورهای اروپایی را ناشی از سیاست تک‏روانه فرانسه در نزدیکی به ایران می‏داند. ال پائیس می‏نویسد: «امروز، مشکل است که فرانسه بتواند یک همبستگی اروپایی بدون قید و شرط را به دست آورد و این در حالی است که اقدامات سازمان ملل برای برقراری آتش‏بس میان ایران و عراق ایجاب می‏کند که پل‏های ارتباط با تهران قطع نشود.» این روزنامه می‌افزاید: «ریشة تشنج فعلی میان ایران و فرانسه از اشتباه سیاسی ژاک شیراک سرچشمه می‏گیرد، زیرا او فکر می‏کرد که از طریق دادن امتیاز به ایرانی‏ها می‏تواند آزادی گروگان‏های فرانسوی را در لبنان به ‏دست آورد و به این ترتیب به‏ یک موقعیت سیاسی دست یابد و با این هدف بود که دولت شیراک با پرداخت 330 میلیون دلار از بدهی‌اش به ایران و اخراج تقریباً آشکار دشمنان امام ‏خمینی، امتیازاتی را به دولت ایران داد.» این روزنامه اضافه می‌کند: «عجیب آن است که میان این موضع شیراک و منطقی که ریگان را به ماجرای ایران ‏گیت کشاند، همسویی دیده می‏شود.»

گزارش- 826

در پی اقدام فرانسه در قطع رابطه با ایران، برای اتباع فرانسه در شرق بیروت حالت فوق‏العاده اعلام شد. به‏گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس در شرق بیروت که منطقه‌ای مسیحی‌نشین است و سفارت‌خانه فرانسه در آنجا قرار دارد، دیپلمات‏ها تصمیم گرفته‏اند آمد و رفت خود را به حداقل برسانند. خبرگزاری فرانسه نیز با اشاره به سوء قصد سال قبل علیه نیروهای فرانسوی در لبنان، می‌افزاید: «سربازان فرانسوی پس از قطع شدن روابط میان پاریس و تهران دستور یافته‏اند حداکثر تدابیر امنیتی را رعایت کنند.»

گزارش- 827

مناسبات اقتصادی هند و عراق و تسهیلات دولت هند برای بدهی‏های معوقة عراق موضوع مقاله مجله اقتصادی مید است: «هند توافق کرد کلیه مطالبات ارزی مقاطعه‌کاران هندی از عراق را که قرار بود امسال وصول شوند، حداقل 28 ماه به‏تعویق اندازد. برپایه این توافق که به تأیید دولت هند رسیده است، بدهی‏های عراق در چهار قسط مساوی در 30 آوریل (دهم فروردین) و 31 اکتبر (نهم آبان) 1990 و 30 آوریل و 31 اکتبر 1991 بازپرداخت خواهد شد. نرخ بهره دیرکرد مطابق نرخ داخلی بانک‏های لندن محاسبه می‏شود و به‏صورت نفت به هند تحویل خواهد شد. جنبه‏های دیگر این موافقت‏نامه که در اوایل خرداد بین بانک صادرات و واردات هند و بانک مرکزی عراق انجام گرفت دو نکته اصلی را در بر می‏گیرد، اول تحویل نفت خام توسط عراق به هند به ازای اصل بدهی‏های معوقه است که می‏بایست در 30 ژوئن (9 تیر) بازپرداخت شوند. این بدهی در واقع خود یک بدهی عقب افتاده است که می‏بایست 31 دسامبر 1985 (10 دی 1364) بازپرداخت می‏گردید. دوم تسویه هشتاد درصد اصل بدهی عراق به‏وسیله نفت خام است که موعد بازپرداخت آن 15 مارس 1987 (نیمه دوم اسفند سال گذشته) بوده است. بازپرداخت بیست درصد باقی‌مانده نیز برای 24 ماه به‏تعویق افتاد. دومین قسط بدهی که به‏تاریخ 31 دسامبر 1987 بود نیز برای دو سال به‏تأخیر افتاد. مقاطعه‏کاران هندی قبول کرده‏اند که عراق بدهی خود را به‏صورت پول نقد یا نفت خام بپردازد. قابل ذکر است که در سال 1985 عراق 140هزار تن نفت‏ خام به ارزش 29 میلیون دلار را به ازای بدهی‏های خود، به هند تحویل داده است. در سال 1986 نیز عراق 680 هزار تن نفت‏ خام را به ارزش 67 میلیون دلار و طی ژانویه تا آوریل 1987 نیز 640 هزار تن نفت خام را به ارزش 82 میلیون دلار به هند تحویل داده است.»

گزارش- 828

انفجار یک بمب قوی در سد سیستان، صدمات فراوانی به این سد وارد کرد. خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از خبرنگار خود درباره این حادثه گزارش داد: «انفجار یک بمب بسیار قوی در سد سیستان که ساعت 23:30 یکشنبه 28 تیر جاری روی داد، حدود سیصدمیلیون ریال به این سد خسارت وارد کرد. این بمب در زیر ستون اصلی یکی از دریچه‏های شمال ‏این سد کار گذاشته شده بود که بر اثر انفجار آن این دریچه تخریب شد و آب از زیر آن جریان دارد و این سد از ناحیه انفجار، نزدیک به نیم متر منحرف شده و به برجک‌های بالای سد نیز خساراتی وارد گردیده است. قدرت انفجار این بمب به حدی بود که تا شعاع 1500 متری، شیشه‏های ساختمان‌های اطراف شکسته شده و صدای انفجار و لرزش حاصل از آن تا شعاع 30 کیلومتری شنیده شده است.» عاملان این حادثه تاکنون شناسایی نشده‏اند.

ضمیمه گزارش 823: تاریخچه حضور قدرت‌های دریایی در خلیج‌فارس خبرگزاری رویتر در گزارشی، از خلیج‏فارس به‏عنوان یک منطقه استراتژیک نام برده و تاریخچه مختصری درباره حضور قدرت‏های دریایی در این منطقه، از زمان پیدایش نفت و مشخص‌شدن موقعیت حساس تنگه هرمز، ارائه داده است. در این گزارش، به تاریخ باستان این منطقه نیز اشاره شده است: «دیپلماسی قایق توپ‌دار، چیز جدیدی در خلیج‏فارس - که زمانی به‏عنوان مأمن دزدان دریایی در طول یک مسیر تجاری با قدمت پنج‌هزار ساله شناخته می‏شده - نیست. تجارت نفت‏، انگیزه آخرین نمایش قدرت نیروهای دریایی و احتمال بروز رویارویی بین امریکا و ایران بوده است. نیروی دریایی امریکا که در هفته آینده مسئولیت حفاظت از نفت‏کش‏های کویتی را بر عهده می‏گیرد، از سال 1949 تاکنون در آبراه استراتژیک خلیج‏فارس حضور داشته است. فرانسه و شوروی و همچنین انگلیس که در اوایل قرن گذشته مأمن دزدان دریایی در خلیج‏فارس را مورد حمله قرار داده بودند، نیز دارای ناوهایی در منطقه هستند. در مقابلِ رزم‌ناوهای امریکایی که برای [با ادعای] تأمین آزادی کشتی‏رانی در خلیج‏فارس بسیج شده‏اند، قایق‏های توپ‌دار ایران قرار دارند که از آنها برای حمله به کشتی‏های کویت استفاده می‏شود. از زمان آغاز جنگ در ماه سپتامبر 1980 تاکنون بیش از سیصد فروند کشتی و نفت‏کش تجاری در خلیج‏فارس توسط ایران یا عراق - که توانایی آن در زمینه نیروی دریایی ناچیز است و برای حمله به کشتی‏ها و تأسیسات نفتی ایران از هواپیما استفاده می‏کند - هدف قرار گرفته‏اند. شش کشور از سیزده کشور عضو اوپک در سواحل خلیج‏فارس قرار دارند. اولین چاه نفت در منطقه در سال 500 قبل از میلاد در جنوب ایران حفر شد ولی در سال 1908 بود که نفت خام در سطح تجاری از این منطقه استخراج شد. در جناح عربی خلیج‏[فارس] نیز اولین چاه تجاری نفت در سال 1932 در بحرین و در سال 1938 در عربستان سعودی حفر شد و منابع عظیم ذخیره نفت کویت نیز تنها از سال 1946 به بعد مورد بهره‏برداری قرار گرفت. سابقه تجارت در آبراه خلیج‏فارس به پنج‌هزار سال قبل و زمان تجارت مردم بین‏النهرین واقع در بین دو رودخانه دجله و فرات در عراق امروزی با مناطق جنوب و شرق جهان باز می‏گردد. جزیره بحرین که به‏عنوان مهد تمدن باستان دیلمان شناخته می‏شود، مرکز زندگی شهری و یک رابط تجاری بین سومری‏های ساکن بین‏النهرین و دره هندوها در پاکستان امروزی بوده است. تجارت ماهی‏گیری و صید مروارید شاهرگ زندگی مناطق شهری را در اطراف واحدهای نزدیک به آب‏های شیرین و نخلستان‏های حاشیه صحرای بزرگ عربستان تشکیل می‏داده است. رهبر سومری‏ها دیلمان را بهشت نام‌گذاری کرد و این نام‏گذاری احتمالاً به دلیل منسوب بودن بهشت نمرود در انجیل به دیلمان بوده است. در زمان اسکندر کبیر - که مرگش در بابل و در نزدیکی بغداد امروزی در سال 323 قبل از میلاد در سن 22 سالگی به رؤیای فتح جهان وی پایان داد - نخلستان‏های حاشیه خلیج‏فارس شهره عام و خاص بودند. سابقه و قدمت تجارت بین فارس و چین از طریق خلیج‏فارس به سال 400 بعد از میلاد باز می‏گردد. ورود اسلام در قرن هفتم سبب شد مذهب و بعد سیاسی جدیدی در منطقه شکل گیرد. اختلاف بین سنی‏ها و شیعه‏ها سبب بروز تشنج‏ها و تشدید اختلافات قومی بین اعراب و ایرانی‏ها شد و این اختلاف و تشنج‏ها تا به امروز ادامه داشته است. قدرت دریایی غرب اولین‏بار در قرن شانزدهم میلادی توسط پرتغال به منطقه رسید. پرتغالی‏ها برای گسترش نفوذ خود تا آسیای جنوب شرقی از جزیره هرمز در نزدیکی تنگه استراتژیک هرمز به‏عنوان یک پایگاه استفاده کردند. پرتغالی‏ها سپس به مسقط راه یافتند ولی در سال 1650 عمان را ترک کردند تا انگلیس و هلند برای تصاحب آن به رقابت بپردازند. انگلیس با مستحکم کردن مسند قدرت خود در هند، به صورت قدرت بلامنازع خارجی خلیج‏فارس درآمد. این کشور در سال 1818 نیروهایی را برای نابود کردن مقرهای دزدان دریایی در رأس‏الخیمه و دیگر مأمن‏های آنها در طول سواحل گسیل کرد. انگلیس تا 150 سال دیگر به‏صورت کشور عمده صاحب نفوذ در خلیج‏فارس باقی ماند تا اینکه در اواخر دهه 1960 خروج نظامی آن از منطقه سبب به استقلال رسیدن شیخ‌نشین‏های عرب در منطقه شد.

منابع و مآخذ روزشمار 1366/04/28