1366.07.18

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1366
1366.07.18
نام‌های دیگر هجده مهر
تاریخ شمسی 1366.07.18
تاریخ میلادی 10 اکتبر 1987
تاریخ قمری 16 صفر 1408




گزارش- 310

پس از يك روز آرامش نسبي، حملات هوايي عراق عليه تأسيسات صنعتي و نفتي و خطوط كشتي‌راني و برخي شهرها دوباره آغاز شد. در حمله ساعت 9:55 صبح امروز هواپيماهاي عراقي به پالايشگاه گاز بيدبلند آغاجاري، بمب‌هاي پرتاب شده به محوطه پالايشگاه اصابت كرد و خساراتي به تأسيسات آن وارد شد. در اين حمله حدود 50 تن از كاركنان اين پالايشگاه مجروح شدند و انبار كالاهاي پالايشگاه دچار آتش‌سوزي گرديد.[۱] در ساعت 10:10 نيز يونيت شماره 1 شركت نفت اهواز هدف حمله هواپيماهاي ارتش عراق قرار گرفت كه قسمتي از آن دچار آتش‌سوزي شد و چهار تن مجروح شدند. همچنين تلمبه‌خانه شماره 1 اهواز واقع در مجاورت اين واحد بهره‌برداري - كه وظيفه مهم جمع‌آوري و پمپاژ نفت خام مناطق عملياتي اهواز به خارك را به عهده داشت - بمباران شد كه در نتيجه آن چهار دستگاه توربين اين تلمبه‌خانه به طور كلي منهدم گرديد.[۲] در ساعت 11 نيز يونيت شماره 2 شركت نفت اهواز هدف هجوم دو هواپيماي دشمن قرار گرفت و دچار آتش‌سوزي شد. در اين حمله هواپيماهاي عراقي به هنگام برگشت قسمت نگهباني زاغه‌هاي سپاه را به رگبار بسته و يكي از نگهبانان را مجروح كردند.[۳] در مجموع حملات امروز هواپيماهاي عراقي به سه واحد صنعتي - كارگري در استان خوزستان حدود 50 مجروح و چندين شهيد داشت.[۴] هواپيماهاي عراقي همچنين ساعت 13:04 امروز به تلمبه‌خانه "تنگه فني" در فاصله حدود 150 كيلومتري جنوب خرم‌آباد با بمب خوشه‌اي و موشك حمله كردند. در اين حمله يك جنگندة عراقي نقش فريب پدافندها را بازي ‌كرد و دو جنگندة ديگر اين تأسيسات را بمباران كردند. چون اين حمله در وضعيت عادي انجام شد و وضعيت قرمز اعلام نشده بود، 5 تن از كارگران اين واحد شهيد و 15 تن ديگر مجروح شدند. علاوه براين، يكي از مخازن نفت و پست نگهباني اين تلمبه‌خانه هدف بمب‌هاي خوشه‌اي قرار گرفت. در اين حمله به جريان پمپاژ مواد نفتي آسيبي نرسيد و انتقال نفت از اين مركز ادامه دارد.[۵] گزارش ديگر حاكي است كه در اين حمله 4 تن از افراد يگان پدافند مستقر در منطقه شهيد شده‌اند و يك سلاح پدافند هوايي و دو تانكر سوخت منهدم گرديده است.[۶] گفتني است كه تلمبه‌خانه تنگه فني از مهم‌ترين تأسيسات پمپاژ نفت در حد فاصل جلگه خوزستان تا ارتفاعات مركزي و شمالي ايران مي‌باشد كه از آغاز جنگ به طور مكرر هدف تهاجم هواپيماهاي عراقي قرار گرفته است. امروز همچنين فرودگاه شهرستان دهلران و مناطق عملياتي نفت‌شهر و سومار نيز هدف حمله هوايي دشمن قرار گرفت. ساعت 13 هواپيماهاي عراقي با تجاوز به حريم هوايي شهرستان دهلران، فرودگاه دهلران را بمباران كردند كه خسارتي به بار نيامد.[۷] در سومار نيز سه جنگنده عراقي در ساعت 13:23 براي سومين روز متوالي منطقه عملياتي نفت‌شهر و سومار را بمباران كردند. در اين حمله 4 تن از رزمندگان اسلام شهيد و 5 تن مجروح شدند.[۸] هواپيماهاي ارتش عراق امروز همچنين به آسمان مناطق نفتي گچساران و شهرهاي سنندج و باختران تجاوز كردند كه با آتش سلاح‌هاي پدافند هوايي مواجه شدند و پس از شكستن ديوار صوتي در برخي از مناطق گريختند.[۹] عراق در اطلاعيه نظامي خود با اعلام حمله به تأسيسات تنگه فني و يك كشتي در سواحل ايران، تعداد مأموريت‌هاي امروز نيروي هوايي عراق را 75 مأموريت اعلام كرد.[۱۰] ايران نيز طي نامه‌اي به سازمان ملل متحد، حملات هوايي امروز عراق و خسارات و تلفات ناشي از اين حملات را به اطلاع دبيركل سازمان ملل رساند.[۱۱]

گزارش- 311

در خليج فارس پس از يك روز آرامش نسبي، هم‌زمان با آمادگي كاروان جديد نفتكش‌هاي كويتي تحت اسكورت امريكا براي ورود به خليج فارس،[۱۲] بار ديگر هواپيماهاي عراقي حملات خود را عليه خطوط كشتي‌راني آغاز كردند. در حمله امروز هواپيماهاي عراقي، دو نفتكش مرلين(Murlin) و روسا(Rosa) هدف موشك‌هاي اگزوسه قرار گرفتند و آسيب ديدند.[۱۳] نفتكش روسا حامل نفت ايران، از جزيره خارك به مقصد خود در حركت بود كه هدف دو موشك اگزوسه قرار گرفت. بر اثر اين حمله 9 تن از كاركنان كشتي - كه عموماً از كشور يوگسلاوي بودند‌ - كشته شدند و 20 تن مجروح گرديدند.[۱۴] همچنين نفتكش استيجاري مرلين در ساعت 10:20 هنگام عزيمت به جزيره خارك، در 78 مايلي اين جزيره از سمت چپ موتورخانه هدف اصابت موشك قرار گرفت و دچار آتش‌سوزي شد كه پس از مهار آتش به طرف بندرعباس يدك كشيده شد. اين حمله تلفات جاني در بر نداشت و موشك شليك شده عمل نكرد.[۱۵] همچنين نيروي دريايي سپاه اعلام كرد:« در ساعت 18:30 امروز يك هواپيماي ناشناس در فضاي جزيره سيري پيدا شد كه با اجراي آتش پدافند مستقر در جزيره، فرار كرد. در ضمن امروز چند هلي‌كوپتر امريكايي به سكوي رشادت نزديك شدند كه بنا به گزارش فرماندهي مستقر در جزيره‌، اين هلي‌كوپترها با آتش پدافند مواجه و متواري شدند.»[۱۶] از سوي ديگر، بنا به نوشته روزنامه الراي‌العام كارشناسان خارجي، به خصوص حدود 30 كارشناس بلندپايه فرانسوي، در حال بررسي چگونگي اشغال جزاير تنب كوچك و تنب بزرگ و ابوموسي هستند تا در صورت حمله جمهوري اسلامي ايران آمادگي داشته باشند. كارشناسان ضمن اظهار اين مطلب، با ملاحظه نقشه خليج فارس در يك جلسه سرّي تأكيد كردند كه جزاير مزبور در حال حاضر در محاصره ناوهاي خارجي به خصوص امريكايي است.[۱۷]

گزارش- 312

ارتش عراق و استخبارات سليمانيه به سركرده‌هاي ضد انقلاب فراري دستور داده‌اند در آينده بايد فعاليت بيش‌تري در جهت خرابكاري و تبليغات عليه جمهوري اسلامي و جمع‌آوري اخبار و اطلاعات داشته باشند. فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان با اعلام اين خبر افزوده است: «به اين منظور دو اكيپ 15نفره از فراريان منطقه باويسي و نوسود وارد مناطق "دوبي‌دوره" و "خان‌اشوري" از توابع جوانرود شده‌اند كه در اين مناطق بر سر راه نيروهاي خودي مين‌هاي ضد نفر و ضد خودرو بگذارند.»[۱۸] در جنوب شرقي سنندج چته‌هاي كومه‌له ‌به پايگاه روستاي "هشميز" حمله كردند كه با مقاومت نيروهاي پايگاه روبه‌رو گرديدند و مجبور به عقب‌نشيني شدند. نيروهاي پايگاه به تعقيب عناصر كومه‌له پرداخته و در داخل روستا با آنها درگير شدند كه درگيري تا ساعت 24 ادامه داشت و نيروهاي ضد‌انقلاب پس از تحمل دو كشته از منطقه فرار كردند.[۱۹] از سوي ديگر، تعداد 11 تن از نيروهاي پايگاه كسري در منطقه بوكان كه در اسارت كومه‌له بودند، آزاد شدند. عناصر كومه‌له در حمله به پايگاه مذكور[ ر.ك به: 13/7/1366] تعدادي را اسير كردند كه امروز 11 تن از آنها را آزاد و 2 نفر را شهيد كردند. اين دو تن، يكي سرباز غير‌بومي و ديگري پاسدار رسمي اهل سنندج بودند.[۲۰]

گزارش- 313

اوايل بامداد امروز انفجار شديدي بغداد را لرزاند. خبرگزاري‌ها با اعلام اين خبر به نقل از منابع داخلي عراق، صداي مذكور را ناشي از انفجار بمبي دانستند كه مبارزان عراقي كار گذاشته بودند. خبرگزاري رويتر با اشاره به مطلب فوق گزارش داد: «تصور مي‌شود كه رسانه‌هاي عراق كه هماهنگ با رژيم اين كشور عمل مي‌كنند، بخواهند براي سر‌پوش گذاشتن روي اقدامات مؤثر و تلافي‌جويانه مبارزان و مردم عراق، اين انفجار مهيب را پرتاب موشك از سوي ايران قلمداد كنند.»[۲۱] يك مقام آگاه نظامي ايران اعلام كرد: «ايران پس از شليك دو فروند موشك كه هفته پيش بغداد را لرزاند، هيچ‌گونه حمله موشكي عليه اين شهر نداشته است و به احتمال قوي صداي انفجاري كه خبرگزاري‌هاي خارجي خبر آن ‌را منتشر كرده‌اند بر اثر بمب‌گذاري مبارزان عراقي كه عليه رژيم عراق در داخل اين كشور فعاليت مي‌كنند، بوده است.»[۲۲] وزارت كشور عراق پس از 12 ساعت سكوت، به وقوع انفجار اعتراف كرد. عراق اعلام كرد: «واقعه بامداد ديروز حادثه‌اي عادي و ناشي از انفجار در يك انبار مهمات ارتش در روستاي اسكندريه در 30 كيلومتري بغداد بوده است.»[۲۳] هفته‌نامه العمل‌الاسلامي در اين‌باره نوشته است: «در انفجار شديد روز دهم اكتبر كارخانه اسلحه و مهمات‌سازي الطيفه اسكندريه كه صداي آن در بغداد شنيده شده بود، 15 فروند موشك دوربرد زمين به زمين نابود شده است. اين انفجار ناشي از اقدام يك افسر مهندسي ارتش عراق در جاسازي بمب بوده است. ارتش بعث انبار موشك‌هاي دوربرد خود را به دليل ترس از بمباران آنها به وسيله نيروي هوايي ايران، در زير زمين احداث كرده بود و خسارات وارده بر اثر انفجار بمب در اين انبار بالغ بر ميليون‌ها دينار عراقي شد. در جريان اين انفجار شمار زيادي از افسران امنيتي محافظ انبار كشته يا زخمي شده‌اند.[۲۴]

گزارش- 314

نيروهاي حزب دمكرات كردستان عراق كه با قرارگاه رمضان همكاري مي‌كنند، به شهر شقلاوه، واقع در استان اربيل عراق حمله كردند. در اين حمله يازده تن از مسئولان حزب بعث شقلاوه و از جمله شهردار آن به نام "كمال حسن حسين" كشته و ده تن ديگر مجروح شدند‌. نيروهاي حزب دمكرات با به غنيمت گرفتن مقاديري سلاح و چند دستگاه خودرو منطقه را ترك كردند.[۲۵] در بغداد، در منطقه المنصور نيز يكي از افسران عالي‌رتبه حزب بعث به نام"جبار عبدالقادر الدوري" هدف حمله نيروهاي سازمان عمل اسلامي قرار گرفت وكشته شد.[۲۶]

گزارش- 315

در پي حمله امريكا به قايق‌هاي ايران، سفير سوئيس در ايران (هنري ريمان)، كه حافظ منافع امريكا در تهران است، به وزارت امور‌خارجه فراخوانده شد و يادداشت شديدالحن جمهوري اسلامي‌ در اعتراض به اقدام تجاوز‌كارانه و تحريك‌آميز نيروهاي نظامي امريكا به وي تسليم شد. در اين يادداشت مغايرت عمل جنگ‌افروزانه امريكا با قوانين و مقررات بين‌المللي تصريح و خاطر‌نشان شد اين عمل مبين انگيزه جنگ‌طلبانه امريكا براي شروع يك درگيري تمام عيار در خليج فارس است و جمهوري اسلامي حق پاسخگويي به اين‌گونه اعمال تجاوزكارانه را براي خود محفوظ مي‌دارد. در همين حال عده‌اي از مهاجران جنگ تحميلي در اعتراض به اقدام اخير امريكا در حمله به قايق‌هاي گشتي و منحرف نمودن هواپيماهاي گشتي رزمي جمهوري اسلامي ايران، در مقابل سفارت سوئيس راه‌پيمايي كردند.[۲۷] تهران: تظاهرات مردم در اعتراض به حمله به قايق‌هاي گشتي ايران در خليج فارس.

گزارش- 316

فرمانده كل سپاه پاسداران در يك مصاحبه مطبوعاتي در مشهد، ديدگاه‌هاي خود را درباره استفاده از موشك استينگر، سقوط هلي‌كوپتر امريكايي، احتمال درگيري و ماهيت علل حضور امريكا در منطقه تشريح كرد. محسن رضايي گفت: «علي‌رغم محاصره تسليحاتي از سوي ابرقدرت‌ها، انواع سلاح‌هاي شرقي و غربي را خريداري كرده و حتي موشك استينگر را نيز از محلي كشف و آن را وارد كشور كرده‌ايم و در حال حاضر علاوه بر دسترسي به تعداد زيادي موشك استينگر براي كپي‌سازي آن نيز اقدام كرده‌ايم و تكنولوژي توليد آن را داريم.» وي تأكيد كرد كه هدف امريكا نه ايران، بلكه وارد آوردن فشار سياسي به منظور بهره‌گيري سياسي بين‌المللي و بر‌طرف نمودن رعب و وحشت از دل سران دولت‌هاي كويت، عربستان و عراق است. فرمانده كل سپاه افزود: «اقدامات مذبو‌حانه امريكا به خاطر فشار بر جمهوري اسلامي است و حملات به قايق‌ها و كشتي "ايران - اجر" نيز در همين راستا انجام شد ولي حركات وسيع تجاوزكارانه از سوي اين ابرقدرت بعيد به نظر مي‌رسد؛ زيرا در صورت انجام هرگونه شرارتي قطعاً پاسخ لازم را دريافت مي‌كند. ما با تمام امكانات در خليج فارس خواهيم جنگيد و به ياري خدا به پيروزي‌هاي بزرگي دست خواهيم يافت كه اين پيروزي اعتبار و قدرت جهاني جمهوري اسلامي را بيش از پيش افزايش خواهد داد.»[۲۸]

گزارش- 317

ريگان، رئيس‌جمهوري امريكا، طي نامه‌اي به رهبران كنگره امريكا حمله هلي‌‌كوپترهاي امريكا به قايق‌هاي ايراني را يك اقدام دفاعي و تمام شده خواند. خبرگزاري آسوشيتدپرس از واشنگتن گزارش داد:« ريگان طبق خواسته قانون اختيارات جنگي، كنگره را از تحولات هفته گذشته خليج فارس مطلع كرد. ريگان و ديگر مقامات دولت وي همچون اسلاف خود در سال‌هاي اخير از گردن نهادن به اين قانون سر ‌باز زده و گفته‌اند اين قانون كه در عمليات نظامي امريكا به كنگره نيز حق تصميم‌گيري مي‌دهد، مخالف نظر قانون اساسي در مورد اختيارات رئيس‌جمهور به عنوان فرمانده كل نيروهاي نظامي امريكا است. در نامه ريگان همچنين آمده است: «گرچه پرسنل امريكا همچنان آماده خواهند ماند تا هر اقدام دفاعي لازم ديگر را براي حفاظت از نيروها و زندگي امريكاييان انجام دهند، ولي هيچ اقدام خصمانه ديگري به وسيله نيروهاي ايران صورت نگرفته و ما اين واقعه را خاتمه يافته تلقي مي‌‌كنيم.»[۲۹] ريگان‌ در مصاحبه با شبكه تلويزيوني سي.ان.ان درباره قانون اختيارات رئيس‌جمهور در زمان جنگ خليج فارس نيز گفت:«برخي چيزها بايد به فرمانده كل ستاد ارتش واگذار شود، اينكه يك ارگان قانون‌گذاري يك چيزي را در نظر بگيرد و تلاش وسيعي را براي تصويب آن به كار ببرد، آن‌هم در زماني‌كه منافع ملي در معرض تهديد قرار گرفته است، چيزي نيست كه امكان‌پذير باشد. رئيس‌جمهوري امريكا در صورتي موظف به مشورت با كنگره است كه وارد كردن نيروهاي امريكايي در يك حالت جنگي عليه يك كشور ديگر مطرح باشد در حالي ‌كه اسكورت نفتكش‌هاي كويتي داراي چنين وضعي نيست.»[۳۰] سردبير روزنامه "سونسكا داگبلادت" چاپ سوئد در اين باره كه چرا ريگان اين حملات را خاتمه يافته اعلام كرد، نوشته است:«رئيس‌جمهوري امريكا از آن جهت اين حمله نظامي را اتفاقي منفرد خوانده است كه بتواند از پاسخ دادن به خواست كنگره و اعمال قانون محدوديت اختيارات رياست جمهوري و نهايتاً بازگرداندن نيروهاي امريكايي رهايي يابد.»[۳۱] "ريچارد آرميتاژ" معاون وزير دفاع امريكا نيز در مصاحبه‌اي با شبكه سي.بي.اس امريكا اعلام كرد:«ما هيچ‌گونه تمايلي به نگاه‌داشتن دريانوردان ايراني به مدت طولاني نداريم و سعي خواهيم كرد هر‌چه زودتر كانال‌هاي ديپلماتيك براي باز گرداندن آنها به ايران را فراهم سازيم.‌» وي در بخش ديگري از اين مصاحبه تجاوز امريكا را يك اقدام دفاعي و بر اساس ضوابط درگيري و قوانين بين‌المللي خواند و ادعا كرد كه اقدام اخير امريكا براي ايران دو پيام دارد: يكي اعتماد به نفس نيروهاي امريكا در منطقه و ديگر اينكه ما يك قدرت بشردوست هستيم و مشتاقانه خواهان باز گرداندن اسيران و كمك به مجروحان ايراني و خوش‌رفتاري با آنها هستيم و قصد تحريك و استفاده از زور بيش از حد براي انجام مأموريت خود نداريم.[۳۲]

گزارش- 318

در پي آشكار شدن دست‌يابي ايران به موشك‌هاي استينگر، امريكا اقدامات تأميني، احتياطي و تقويتي خود را تشديد كرد و به هواپيماهاي خود دستور داد براي جلوگيري از خطرهاي احتمالي، پروازهاي خود را محدود كنند.[۳۳] بر اساس گزارش روزنامه كويتي الرأي‌العام، ايالات متحده مرخصي نيروهاي خود را در خليج فارس لغو كرده و در ناوگان دريايي خود در منطقه حالت فوق‌العاده اعلام نموده است.[۳۴] نيروهاي ايراني براي نخستين بار در جريان حمله هلي‌كوپترهاي امريكايي به قايق‌هاي تندرو، از موشك استينگر استفاده كردند.[ر.ك به: روزشمار16/7/1366-279] موشك استينگر ساخت امريكا و يكي از موشك‌هاي پيشرفته زمين به هواست كه از روي شانه افراد شليك مي‌شود. اين موشك حرارت را تعقيب مي‌كند و حداكثر بُرد آن 8 كيلومتر است. استينگر براي هواپيماهايي كه در ارتفاع كم (حداكثر تا 5/5 كيلومتر) پرواز مي‌كنند، مهلك و خطرناك مي‌باشد. تحليل‌گران نظامي غرب معتقدند، ميزان خطر موشك‌هاي استينگر به تعداد اين موشك‌ها كه ايران بدان دسته يافته است بستگي دارد.[۳۵] به علاوه فرمانده رزم‌ناو امريكايي "تي‌كان وي روگا" از تركيه خواست نقش فعال‌تري در بحران خليج فارس ايفا كند. وي گفت: «درگيري‌هاي بين ايران و امريكا روز به روز گسترش مي‌يابد و در حال حاضر همين قدر بگويم كه تركيه بايد نهايت همكاري را با نيروهاي امريكا و نيروي هوايي اين كشور انجام دهد.» وي در پاسخ به اين سؤال كه در صورت استفاده امريكا از تأسيسات نظامي‌ خود در تركيه، عكس‌العمل احتمالي شوروي و ايران چه خواهد بود، گفت: «روند حوادث را مي‌توان از هم اكنون پيش‌بيني كرد؛ حضور امريكا در منطقه خليج فارس تنها براي حفظ منافع خود نيست بلكه نيروهاي امريكايي براي حفظ منافع دنياي آزاد است كه به منطقه آمده‌اند.»[۳۶]

گزارش- 319

دست‌يابي ايران به موشك‌هاي استينگر از موضوعات مهم رسانه‌هاي غربي است. پس از گذشت دو روز از حمله امريكا به قايق‌هاي ايراني، اصل حادثه فراموش شده و همه توجه‌ها در غرب به اين قضيه جلب گرديده كه ايران چگونه به موشك‌هاي استينگر دست يافته است. در زماني كه تبليغات و فشارهاي امريكا براي تحريم تسليحاتي ايران هر روز در حال افزايش است و ماجراي ارسال پنهاني سلاح از امريكا به ايران پس از يك سال در اذهان عمومي رو به فراموشي مي‌رفت، استفاده نيروهاي ايراني از موشك استينگر بار ديگر توجه كشورهاي غربي را به سوي ايران جلب كرده و خاطره ماجراي مك‌فارلين مجدداً در اذهان زنده شده است. سناتور "دكونيستي" عضو كميته محرمانه سناي امريكا وجود موشك استينگر در دست ايران را بزرگ‌ترين سناريوي ممكن در خليج فارس خواند و گفت: «اين چيزي است كه من دو سال قبل درباره آن به رئيس‌جمهوري هشدار دادم. اكنون يكي از بدترين دشمنان ما ممكن است يكي از بهترين سلاح‌هايمان را در يكي از حساس‌ترين مناطق جهان در اختيار داشته باشد.»[۳۷] راديو بي.بي.سي در گزارشي از دوبي با تشريح ويژگي‌هاي موشك استينگر و نوع مأموريت و تجهيزات مورد استفاده امريكا، دست‌يابي ايران به اين موشك را مشكلي جديد و خطرناك براي امريكا توصيف كرد و گفت: «امريكا براي عمليات گشتي و تجسسي و عمليات مين‌روبي در سراسر خليج فارس و به خصوص در نزديكي جزاير و مواضع ايران از انواع مختلف هلي‌كوپتر استفاده مي‌كند. موشك استينگر روي شانه حمل مي‌شود و حرارت‌ياب است در اغلب موارد هلي‌كوپتر كه با سرعت كم حركت مي‌كند و تقريباً ساكن است، هدف مناسبي براي موشك‌هاي استينگر مي‌باشد.»[۳۸] اكنون سؤال اين است كه ايران چگونه به موشك‌هاي استينگر دست يافته است‌‌؟ محافل نظامي امريكا توليد موشك استينگر به وسيلة ايران را منتفي مي‌دانند و معتقدند كه ايرانيان آن ‌را از خارج تهيه كرده‌اند.[۳۹] پنتاگون و ساير ادارات دولتي امريكا براي پي بردن به اينكه چگونه موشك‌هاي استينگر به دست نيروها و خدمه قايق‌هاي ايراني رسيده است و نيز آنكه آيا احتمال دارد وجود ساير موشك‌هاي استينگر خطري براي نيروهاي امريكايي در منطقه خليج فارس باشد يا نه، تحقيقات گسترده‌اي را آغاز كرده‌اند.[۴۰] سفير ايران در سازمان ملل متحد، سعيد رجايي خراساني، مي‌گويد: «ايران همان طور كه در جريان ماجراي ايران گيت در ازاي آزادي گروگان‌هاي امريكايي در لبنان اسلحه از امريكا دريافت نمود، موشك‌هاي استينگر را از دلالان امريكايي خريداري كرده است.»[۴۱] تحليل‌گران نظامي غرب بر اين عقيده‌اند كه خريد موشك‌هاي استينگر از بازار بين‌المللي اسلحه امكان‌پذير است و امريكا اين سلاح‌ها را به امريكاي مركزي و آنگولا داده است ولي از ميان همه فرض‌هاي موجود در مورد احتمال تهيه موشك استينگر، نقش مجاهدان افغان محتمل‌تر به نظر مي‌رسد.[۴۲] راديو فرانسه نيز در تحليلي گفت: «اين موشك كه ساخت امريكاست، در حال حاضر از پيشرفته‌‌ترين سلاح‌هاي ضد هواييِ قابل حمل و نقل جهان مي‌باشد كه در سال 1981 وارد سيستم تسليحاتي ارتش امريكا شد. استينگر بسيار مدرن و با كارآيي بالا مي‌باشد. بدين منظور دولت و پارلمان امريكا براي فروش اين نوع موشك‌ها دقت بسيار كرده‌اند، طوري‌كه كنگره لايحه فروش استينگر به اميرنشين بحرين را لغو كرد. اما ايران به چه طريق اين موشك‌ها را به دست آورده است؛ با در نظر گرفتن كليه مسائل به نظر مي‌آيد مجاهدان افغاني آنها را با قيمت بسيار گزاف به ايران فروخته‌اند كه يكي از اعضاي كنگره امريكا اين اقدام را يك سناريوي كثيف خواند.»[۴۳] راديو بي.بي.سي در گزارش ديگري گفت: «به احتمال زياد اين موشك‌ها از افغانستان مي‌آيند. امريكا اين موشك‌ها را در اختيار مجاهدان افغان قرارداده و مجاهدان به خوبي از آنها استفاده كرده‌اند. از آنجا كه ايران يكي از مأمن‌هاي مجاهدان محسوب مي‌شود، اين موشك‌ها عاقبت از ايران سر در آورده‌اند. به درستي روشن نيست كه ايران چند عدد از اين موشك‌ها را در اختيار دارد. برخي از روزنامه‌ها نوشته‌اند ايران تا 200 موشك دارد. به نظر نمي‌رسد ايران توانسته باشد بيش از اين مقدار موشك به دست آورده باشد. البته براي ايران به دست آوردن موشك و سلاح از طريق مجاهدان افغاني كار آساني نيست؛ زيرا مجاهدان هر روز سلاح دريافت نمي‌كنند. تعداد سلاح‌هايي كه به دست آنها مي‌رسد محدود است و گروه‌هاي فراواني هستند كه مي‌خواهند سلاح‌ها را به هر قيمتي شده براي خود نگهدارند.»[۴۴] اينديپندنت نيز نوشته است: «اين موشك‌ها را گروه‌هاي مخالف رژيم افغانستان به پنج برابر قيمت اصلي به دولت ايران فروخته‌اند.»[۴۵] هفته‌نامه ساندي ‌تايمز نيز در مقاله‌اي با عنوان "ايران با دست‌يابي به موشك‌هاي استينگر، امريكا را در معرض تهديد قرار مي‌دهد،" حزب اسلامي "يونس خالص" را عامل فروش استينگر به ايران معرفي كرد. يونس خالص ضمن تكذيب اين خبر، ادعا كرد كه اين سلاح‌ها در جريان عمليات ايرانيان در داخل افغانستان به غنيمت گرفته شده است.[۴۶] در همين حال روزنامه القبس چاپ كويت مدعي شد كه ايران اخيراً مجموعه‌اي از موشك‌هاي مختلف از جمله موشك‌هاي استينگر را از اسرائيل دريافت كرده است. القبس به نقل از منابع آگاه در وزارت دفاع امريكا افزود كه اسرائيل ايران را به سلاح‌هاي مهمي از جمله موشك‌هاي هاوك، سيلك‌ورم، استينگر و تاو مجهز مي‌‌سازد.[۴۷]جيمز آدامز خبرنگار ساندي ‌تايمز نيز درباره تأثير موشك‌هاي استينگر بر اوضاع خليج فارس نوشته است:«اگر ايران تعداد زيادي موشك استينگر فراهم آورده باشد اين امر مي‌تواند به تشديد جدي جنگ در خليج فارس بينجامد. اين خبر امريكا را كه از افزايش درگيري در خليج‌[فارس] نگران است، شديداً ناراحت خواهد كرد ولي اكنون هر دو طرف لااقل دليلي دارند كه از خود خويشتن‌داري نشان دهند.»[۴۸]

گزارش- 320

بيش از 20‌هزار دانشجوي ايتاليايي در سه شهر اين كشور به خيابان‌ها آمدند و عليه اعزام ناوگان ايتاليا به خليج فارس تظاهرات كردند. خبرگزاري آسوشتيدپرس گزارش داد: «حدود10‌هزار تظاهر‌كننده علي‌رغم ممنوعيت تظاهرات، پليس را ناديده گرفته و با راه‌پيمايي در مركز پايتخت ايتاليا خواستار فراخواندن فوري ناوگان ايتاليا از خليج فارس و توقف صادرات سلاح شدند. در شهر شمالي ميلان نيز حدود 10‌هزار دانشجو با پلاكاردهايي با اين نوشته‌ها كه "چه صلحي، چه حفاظتي، اين دخالت تنها تجاوز است"، دست به راه‌پيمايي زدند. در شهر "تورين" هم 2 تا 3هزار دانشجو تظاهراتي برپا كردند كه روي يكي از پلاكاردهاي آن نوشته شده بود:"نه يك فرد، و نه يك پول سياه براي جنگ."»[۴۹] معاون مجلس سناي ايتاليا ضمن حمايت از اعتراض‌هاي مردمي گفت: «حضور نظامي در خليج فارس يك اقدام بي‌معنا بوده و حق كشتي‌راني در اين آبراه را بايد سازمان ملل تضمين كند و نيازي به ماجراجويي در چنين منطقه‌اي كه اوضاع در آن هر روز خطرناك‌تر مي‌شود نيست. انگيزه واقعي مداخله نظامي در خليج فارس حمايت از كشتي‌راني آزاد نيست بلكه منافع ديگري مطرح است.» وي اعزام ناوگان ايتاليا به خليج فارس را در تناقض با سياست‌هاي اعلام شده اين كشور دانست و گفت: «تنها راه بازگشتِ ناوگان ايتاليا از اين منطقه سازمان دادن اعتراضات مردمي است.»[۵۰] رويتر نيز گزارش داد: «ايتاليا در واكنش به برخورد ميان نيروهاي امريكا در خليج فارس برنامه محدود كردن مأموريت نيروي دريايي ايتاليا و صرفاً حفاظت از كشتي‌هاي تجاري اين كشور و احتمالاً مين جمع كردن را انتخاب كرده است. در بيانيه نخست‌وزير ايتاليا آمده است: محدوديت شديد در كار 8 فروند كشتي ايتاليايي در يك چارچوپ دفاعي، امنيت بيش‌تري را براي ملوانان ايتاليايي فراهم مي‌كند.»[۵۱]

گزارش- 321

حمله هلي‌كوپترهاي امريكا به قايق‌هاي ايراني علاوه بر اينكه وقوع جنگ تمام عيار بين دو كشور را محتمل‌تر كرده است پيامدهاي ديگري هم به دنبال خواهد داشت. راديو بي.بي.سي در بخش عربي خود در تحليلي از اين موضوع گفت: «اولاً اين حادثه مي‌تواند به راحتي به نيروهاي ساير كشورهاي منطقه سرايت كند. ثانياً احتمال اقدام ايران عليه ساير دولت‌هاي كوچك در منطقه را كه آسيب‌پذير هستند، زيادتر كرده است. اينها همواره از اين مي‌ترسند كه جنگ ايران و عراق سرانجام پاي آنها را نيز به ميان بكشد. ثالثاً اين حادثه اقدامات ديپلماتيك سازمان ملل را با مشكلات رو به رو مي‌سازد. قدم‌هاي عديده‌اي كه تاكنون در اين زمينه برداشته شده بود تا آتش‌بس حاصل شود، اكنون تحت تأثير حوادث جاري قرار گرفته است. حضور و تقويت غير‌منتظره نيروي دريايي كشورهاي غربي در خليج فارس اين امر را تقريباً حتمي كرده كه يكي از آنها دير يا زود و يا تصادفي هم كه شده با ايران درگيري نظامي پيدا خواهد كرد. به نظر مي‌رسد كه دولت امريكا جداً در‌صدد رويارويي با ايران است. علت ظاهري ماجرا مي‌تواند ميل امريكا را به حفظ امنيت آبراه‌هاي خليج فارس نشان دهد اما برخي از ناظران بر اين عقيده‌اند كه اعمال فعلي امريكا ضمناً عنصري عميقاً حساس را با خود حمل مي‌كند؛ يعني مي‌خواهد گروگان‌گيري ايران در سال اول انقلاب اسلامي را تلافي كرده و اعتبار از دست رفته در انظار داخلي و خارجي را باز گرداند. حضور نيروهاي نظامي خارجي در خليج فارس، كشورهاي كوچك عرب اين منطقه را به خودي خود در نگراني فرو برده است. گرچه اين كاري بود در جهت تأمين امنيت آنها، ولي تاكنون نتيجة عكس بخشيده است. تنها كشوري كه از واقعه اخير مسلماً احساس شعف مي‌كند عراق است. اين كشور اميد خود را به اين بسته كه دخالت ابر‌قدرت‌ها سرانجام به صلح بينجامد اما اگر عراق خيال مي‌كند امريكا مي‌تواند ايران را به پذيرش صلح وادار سازد به احتمال زياد در اشتباه است. درگير شدن در يك جنگ تمام عيار با ايران يعني دور كردن اين كشور از مجراي اقدامات ديپلماتيك در راه حصول به صلح. اميد اندكي وجود داشت كه كوشش‌هاي شوراي امنيت و همچنين دبيركل سازمان ملل بالاخره رهبران ايران را در موقعيتي قرار دهد كه آنها بتوانند صلح را به مردمشان به اصطلاح عرضه كنند، اما واقعه اخير موضع كساني را در هيئت رهبري ايران تقويت مي‌كند كه معتقدند جنگ را بايد تا پيروزي و سقوط رژيم عراق ادامه داد. از هر چيز كه بگذريم گزارش‌هايي در دست است كه رهبران افراطي ايران آخرين مراحل تعرض گسترده ديگري عليه عراق را تدارك مي‌بينند.»[۵۲]

گزارش- 322

ضرورت اقدام فوري شوراي امنيت سازمان ملل، با افزايش بحران خليج فارس، بار ديگر مورد توجه قرار گرفته است. خاوير پرز دكوئيار دبيركل سازمان ملل متحد اعلام كرد: «با توجه به درگيري اخير امريكا و ايران در آب‌هاي خليج فارس، بر‌قراري آتش‌بس فوري ميان ايران و عراق در چارچوب قطعنامه 598 شوراي امنيت ضروري است.» وي از كشورهاي عضو دائم شوراي امنيت خواست تا براي از سرگيري يك مأموريت ديپلماتيك تازه، هر چه زودتر او را به ايران و عراق اعزام بدارند. روزنامه الاتحاد در ادامه گزارش خود به نقل از منابع آگاه در سازمان ملل نوشته است: «كشورهاي عضو دائم شوراي امنيت دكوئيار را مأمور خواهند كرد تا مسئله آتش‌بس و عقب‌نشيني نيروها و تبادل اسيران جنگي، علاوه بر تشكيل كميته بي‌طرف بين‌المللي تحقيق را با مسئولان ايراني و عراقي در ميان بگذارد.»‌‌[۵۳] از سوي ديگر، راديو امريكا ضمن اينكه حمله به قايق‌هاي ايراني را دفاع مشروع دانست، گفت: «تازه‌ترين رويداد، اقدام سريع شوراي امنيت سازمان ملل در اِعمال قطعنامه 598 را - كه خواهان برقراري آتش‌بس و بازگشت نيروهاي دو كشور به مرزهاي قبل از آغاز جنگ شده است - بسيار ضروري‌تر مي‌سازد. تاكنون فقط عراق با مفاد اين قطعنامه موافقت كرده است. ايالات متحده بار ديگر از ايران مي‌خواهد كه به جنگ خاتمه دهد و اگر ايران باز هم از اين كار سر باز زند ايالات متحده از شوراي امنيت مي‌خواهد كه با برقراري تحريم، از جمله تحريم اسلحه عليه جمهوري اسلامي‌ ايران، قطعنامه 598 را به اجرا در آورد.»[۵۴] راديو بي.بي.سي نيز به نقل از خبرنگار گاردين گفت: «حمله امريكا باعث سردرگمي در ايران شده است. در كادر رهبري ايران تفرقه وجود دارد و در حالي‌كه عده‌اي معتقدند كه بايد واكنش سريع و خشونت‌آميزي نشان داد و گروه ديگري برآنند كه بايد با اين مسئله محتاطانه برخورد كرد، ناظران مي‌گويند كه اين موضوع قابل توجه است كه ايران به دنبال حادثه اخير سريعاً به سازمان ملل متحد شكايت كرده است و از اين مسئله نتيجه‌گيري مي‌كنند كه ايران هنوز اميد خود را به طرح آتش‌بس با نظارت سازمان ملل از دست نداده است.»[۵۵]

گزارش- 323

كنفرانس سه روزة بررسي جنگ ايران و عراق در خارطوم گشايش يافت. صادق‌المهدي نخست‌وزير سودان در سخنراني افتتاحيه اين كنفرانس يك پيشنهاد سه مرحله‌اي براي پايان جنگ ارائه نمود: مرحله اول، پيشنهاد كوتاه مدت: شناسايي عوامل آغاز جنگ و يافتن راه حل براي خاتمه‌اش. مرحله دوم، ميان مدت: همكاري براي بازسازي دو كشور. مرحله سوم، پيشنهاد دراز مدت: لزوم بررسي مسائل مسلمانان و پرهيز از دامن زدن به اختلافات. صادق‌المهدي در ادامه نطق خود بر لزوم همكاري با تلاش‌هاي مسالمت‌آميز مجامع بين‌المللي براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق تأكيد كرد. در اين كنفرانس گروهي از روشنفكران و سياستمداران و صاحب‌نظران عرب شركت دارند.[۵۶]

گزارش- 324

كشورهاي عربي در قبال جنگ ايران و عراق و تحولات خليج فارس مواضع متفاوتي دارند. سفير كويت در امريكا مواضع كشورش درباره تحولات منطقه را چنين تشريح كرد: «كويت خواهان برخورد با ايران نيست و تلاش مي‌كند يك راه حل سياسي به جاي راه حل‌هاي نظامي براي پايان بخشيدن به جنگ ايران و عراق بيابد. در صورتي‌كه جنگ ايران و عراق متوقف نگردد خطر ادامه آن به تمامي كشورها، از جمله امريكا سرايت خواهد كرد.» وي از تلاش‌هاي دولت ريگان در شوراي امنيت براي قطع صدور سلاح به ايران و همچنين از اقدامات كنگره امريكا در ممنوع ساختن واردات نفت ايران ستايش كرد و گفت:‌‌‌‌ «جلوگيري از صدور سلاح به ايران بهترين راه براي حل بحران منطقه خليج[فارس] به شمار مي‌رود.» سعود ناصر الصباح در توجيه اقدام كشورش در برافراشتن پرچم امريكا روي كشتي‌هاي كويتي گفت: «حملات ايران توانايي كويت در صدور نفت به خارج را به حداقل رسانده بود، براي همين كويت به برافراشتن پرچم امريكا بر نفتكش‌هايش اقدام نمود. دولت ريگان دوست اعراب منطقه خليج فارس است و دوست بايد در تنگنا ظاهر شود و كمك خود را برساند.»[۵۷] وي بدون اشاره به ادعاي بي‌طرفي كويت افزود: «كشورم در اجراي منشور اتحاديه جامعه عرب با كمك به عراق، مفاد پيمان دفاعي مشترك را در مورد عراق به مرحله اجرا گذاشته است و با انعقاد يك قرارداد ترانزيت با عراق، به اين كشور كمك مي‌كند.»[۵۸] از سوي ديگر، وزير خارجه الجزاير، احمد‌طالب ابراهيمي، ادامه جنگ ايران و عراق را به ضرر هر دو كشور توصيف كرد و گفت: «جنگ ايران و عراق امروز رو به گسترش نهاده است و خطر آن امنيت و ثبات منطقه خليج‌[فارس] و كشورهاي برادر منطقه را مورد تهديد قرار مي‌دهد. اين جنگ يكي از زيان‌بارترين جنگ‌ها در جهان معاصر ما مي‌باشد و با ادامه آن منافع واقعي دو ملت ايران و عراق نابود مي‌شود. دو ملت عراق و ايران به دليل سرنوشت مشترك خود بايد بيش از پيش در جهت ايجاد شرايط لازم براي يافتن راه‌حلي صلح‌آميز و دائم براي اين جنگ كوشا باشند تا بتوانند امكانات خود را با امكانات كشورهاي جهان سوم براي مقابله با مشكلات و مبارزه‌طلبي‌هاي سنگين و متعدد به كار گيرند.»[۵۹] روزنامه ژاپني يوميوري مواضع حكومت عمان را در قبال جنگ ايران و عراق و بحران خليج فارس بررسي كرده و نوشته است: «سلطان‌نشين عمان كه در اصل خط‌مشي سياست خارجي سنتي خود را دنبال مي‌كند، قصد دارد روابط خود را با ايران تحكيم كند تا جوّ مناسبي براي پايان دادن به مناقشه ايران و عراق ايجاد شود. ليكن با اين حضور نظامي عظيم در خليج فارس، حتي خطايي جزئي ممكن است به پيش‌بيني نشده‌ترين عواقب بينجامد. وزير صنعت و بازرگاني عمان گفته است كه تصميم اخير درباره ايجاد كميته مشترك همكاري اقتصادي ايران و عمان به برقراري روابط حسن همجواري با ايران و خاتمه مناقشه ايران و عراق كمك مي‌كند.»[۶۰]

گزارش- 325

رهبران كشورهاي منطقه از ديدگاه‌هاي گوناگون به مسائل جنگ و خليج فارس مي‌نگرند. در حالي‌كه كشورهاي عرب منطقه به حوادث خليج فارس بد‌بين هستند، عراق دخالت هر يك از دو ابرقدرت را در اوضاع منطقه، به نفع خود مي‌داند. روزنامه وال استريت ژورنال در مقاله‌اي به اين موضوع پرداخته و با توجه به تحولات خاورميانه و اوضاع ناآرام خليج فارس نوشته است: «گرچه جهان با انتظاري بزرگ به اين منطقه چشم دوخته است، اما كشورهاي منطقه اوضاع را از عينك بدبيني مي‌نگرند و در انتظار معجزه‌اي نيستند. با وجود اين بدبيني‌ها كشورهاي ميانه‌روِ عرب از اين واقعيت آگاهند كه امريكا يك ابرقدرت است و در صورتي كه بخواهد مي‌تواند تحولي در منطقه به وجود آورد. آنچه مورد ترديد است توانايي امريكا نيست بلكه اعتبار اين كشور است.» وال استريت ژورنال با اشاره به سفر مك‌فارلين به ايران افزوده است: «در پي لاس زدن‌هاي دولت پرزيدنت ريگان نمونه تازه‌ا‌ي از بي‌وفايي امريكا به كشورهاي ميانه‌روِ عرب آشكار شد. هر چند اكنون دولت ريگان مجدداً اندكي از اعتبار پيشين خود را بازيافته است. حكومت ريگان زماني به قدرت رسيد كه كشورهاي ميانه‌روِ عرب در انتظار اقداماتي قاطع از طرف دولت تازه بودند. زيرا دولت كارتر حكومت شاه را به ثمن بخس فروخت و نتوانست از عواقب پيمان صلح اسرائيل با مصر پيشگيري و از انورسادات حمايت كند. مصر بزرگ‌ترين كشور عرب كه خود با مسائل اقتصادي بسياري رو به رو است، همچنان به عراق جنگ‌افزار مي‌فروشد؛ زيرا پيروزي و يا قدرت ايران را به ضرر خود مي‌داند. كشورهاي آسيب‌پذير حوزه خليج فارس از جمله كويت و عربستان سعودي كه زماني به دليل پيمان صلح بين مصر و اسرائيل، مصر را به انزوا كشيده بودند، اكنون خود نظري مشابه مصر دارند. با آنكه رژيم عربستان سعودي در ظاهر در برابر رژيم ايران سينه سپر مي‌كند، اما به طور پنهاني از وزير امور خارجه الجزاير خواست به ايران برود و با مقام‌هاي اين كشور گفت‌وگو كند.» در پايان اين مقاله تصريح شده است كه دست‌كم در امان، بيت‌المقدس و قاهره رهبران اين كشورها مي‌خواهند باور كنند كه اين بار اوضاع به گونه‌اي ديگر خواهد بود. يعني اينكه اين بار ايالات متحده به تعهد خود عمل خواهد كرد و حضور خود را در منطقه تداوم خواهد بخشيد. اين آخرين فرصت براي دولت پرزيدنت ريگان است كه در منطقه خليج فارس اعتبار خود را باز يابد.[۶۱] باتريكسيل كارشناس امور خاورميانه در روزنامه آبزرور نيز طي مقاله‌اي نوشت: «برخي از كشورهاي عرب منطقه خليج فارس از آن بيم دارند كه در صورت وقوع درگيري واقعي بين امريكا و ايران اين كشورها آماج حملات ايران قرار خواهند گرفت. ضمناً در منطقه خليج فارس اين نگراني وجود دارد كه امريكا عاقبت از رقابت خسته شده و با خروج از منطقه اعراب را تنها خواهد گذاشت.»[۶۲]

گزارش- 326

به گزارش خبرگزاري خليج، مسئول بخش خليج فارس در وزارت امور خارجه شوروي از گفته مسئولان ايراني درباره گسترش روابط ايران و شوروي ابراز تأسف كرد و گفت: «هدف از پخش اين‌گونه خبرها ايجاد ترديد در روابط شوروي با اعراب است و شوروي در روابط خود با ايران، اوضاع عمومي منطقه از جمله مسئله جنگ ايران و عراق را كه خطرناك‌ترين مسئله در جهان شده است در نظر مي‌گيرد.» وي افزود: «شوروي خواستار گسترش روابط بازرگاني و اقتصادي با كشور همسايه خود، ايران است ولي ادامه جنگ ايران و عراق در حال حاضر از گسترش اين‌گونه روابط جلوگيري مي‌كند و هم اكنون حجم مبادلات اقتصادي و بازرگاني ميان دو كشور ناچيز است، ولي ايران از نظر سياسي سعي مي‌كند حجم اين مبادلات را به طور خيالي بالا ببرد.»[۶۳] از سوي ديگر، روزنامه كويتي القبس درباره روابط ايران و شوروي نوشته است: «شوروي به مقام‌هاي امريكايي اطلاع داده است كه در صورت حمله اين كشور عليه تأسيسات ايران و پايگاه‌هاي ايران مشرف بر خليج فارس، از جمله پايگاه بندرعباس، شوروي معاهده سال 1921 خود با ايران را فوراً معتبر و آن را احيا تلقي خواهد كرد.» القبس بدون اينكه منبع خود را ذكر كند، افزود است: «در پي تهديدات امريكا مبني بر حمله عليه تأسيسات نفتي ايران در پاسخ به حملات احتمالي ايران عليه ناوگان امريكا، گورباچف به مقام‌هاي امريكايي از طريق كانال‌هاي ارتباطي ميان دو كشور اطلاع داده است، شوروي معاهده سال 1921 خود با ايران را احياء شده تلقي مي‌كند.»[۶۴]

گزارش- 327

رزمندگان لشكرهاي عملياتي جبهه جنوب با ارسال نامه‌اي به محضر امام خميني ضمن محكوم كردن اقدامات امريكا در خليج فارس، آمادگي خود را براي مبارزه تا رسيدن به پيروزي اعلام كردند. در بخشي از اين نامه آمده است: «به استكبار جهاني هشدار مي‌دهيم كه رزمندگان اسلام آماده‌اند ضمن خرد كردن دندان‌هاي امريكا در خليج فارس با عمليات شهادت‌طلبانه، با تمام توان در جبهه‌ زميني براي فتح آخرين خاكريزهاي امريكاي جنايت‌كار در منطقه يعني حزب بعث عراق و اسرائيل غاصب و حصول پيروزي نهايي، به رزم بي‌امان خود ادامه دهند و امريكاييان بدانند كه اولين قربانيان اصلي طوفان سهمگين خليج فارس خواهند بود.»[۶۵] از سوي ديگر، دو گردان از روحانيون حوزه علميه قم به خليج فارس اعزام شدند. روابط عمومي نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران اعلام كرد: روحانيون اعزامي كه در دو گردان رزمي - تبليغاتي متشكل شده‌اند به منطقه خليج فارس عزيمت مي‌كنند تا با استقرار در جزاير و ناوهاي جنگي ارتش جمهوري اسلامي ايران آماده رويارويي با امريكاي جنايت‌كار شوند.[۶۶]

گزارش- 328

دانشگاه‌ها و دانشجويان ايران به صورت سازماني و انفرادي در تأمين نيازهاي فني - تخصصي و نيروي انساني جبهه و جنگ مشاركت فعالي دارند. معاون امور جنگ و مدير كل دفتر طرح‌هاي عمراني وزارت فرهنگ و آموزش عالي گفت: «امسال رقمي بالغ بر 12 ميليارد ريال اعتبار در جهت احداث و توسعه فضاهاي دانشگاهي و نيز ارائه تسهيلات هرچه بيش‌تر كمك آموزشي و رفاهي در مراكز آموزشي عالي سرمايه‌گذاري مي‌شود. از آغاز سال 1365 بيش از يك هزار پروژه تخصصي در رشته‌هاي مختلف علوم انساني، فني و مهندسي در كميته‌هاي تخصصي وزارت فرهنگ و آموزش عالي توسط اساتيد و دانشجويان متعهد و مجرب مورد تحقيق و پژوهش قرار گرفته كه تاكنون بخش عمده‌اي از اين پروژه‌ها به مرحله بهره‌برداري رسيده است. به موازات اجراي اين‌گونه برنامه‌هاي تحقيقاتي و تخصصي در سال گذشته 4300 تن از دانشجويان، كاركنان و اساتيد دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي به‌صورت اعزام سراسري به ياري رزمندگان اسلام شتافتند.» وي درباره ارائه تسهيلات آموزشي به دانشجويان رزمنده جبهه‌ها گفت: «در سال تحصيلي گذشته طرح "دانشگاه در جبهه" جهت جبران مسائل آموزشي دانشجويان عزيز رزمنده به مرحله اجرا درآمد و طي برگزاري سه دورة اين طرح در اهواز، تهران و باختران جمعاً حدود چهار هزار دانشجو موفق به گذراندن واحدهاي درسي معوقه خود شدند.» وي با تأكيد بر اينكه ادامه اجراي اين طرح سبب افزايش حضور دانشجويان در مناطق عملياتي خواهد بود، گفت: «در نظر است تا هر سال سه دوره دانشكده در جبهه‌هاي مناطق عملياتي تشكيل شود...در يك برنامه‌ريزي تصميم بر آن است تا در دوره‌هاي بعدي دانشگاه در جبهه، از كلاس‌هاي درس اساتيد نوارهاي ويدئويي تهيه و اين نوارها جهت آمادگي بيش‌تر دانشجويان عزيز رزمنده در اختيار لشكرهاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي قرار گيرد تا دانشجويان با بهره‌مندي از مزاياي اين نوارها با آمادگي لازم در كلاس‌هاي درس دانشگاه در جبهه حضور يابند.»‌[۶۷]

گزارش- 329

رژيم عراق با هدف شناسايي افراد فراري و ناراضيان كه به طريقي از خدمت در ارتش امتناع مي‌كنند اقدام به اجراي طرح سرشماري كرده است. قوات سيدالشهداء در بيانيه‌اي ضمن اعلام اين خبر نوشته است: «در پي اوج‌گيري تشنج و ناآرامي‌ها و كنترل شهرها و جلوگيري از فرار روز‌افزون نظاميان به خصوص سربازان از جبهه‌هاي جنگ، اقدام به اجراي طرح آمارگيري سراسري و همگاني نفوس نموده است. اين طرح درصدد است كليه ناراضياني را كه به طريقي از خدمت در ارتش فرار كرده و به هسته‌هاي مقاومت پيوسته‌اند و يا در هور‌هاي جنوب مخفي شده‌اند، شناسايي كند.»[۶۸]




منابع و مآخذ روزشمار 1366/07/18

  1. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه" شماره 205، 19/7/1366، ص 5، اهواز - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/7/1366.
  2. همان، ص 6.
  3. سند شماره 088280 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه ناحيه خوزستان، به ستاد مركزي سپاه - اطلاعات، 18/7/1366
  4. مأخذ 1، ص 7.
  5. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 206، 20/7/1366، ص3، خرم‌آباد - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/7/1366؛ و - مأخذ 1، ص7.
  6. سند شماره 088305 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر نمايندگي امام در سپاه ناحيه كردستان، 19/7/1366.
  7. سند شماره 088348 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر فرماندهي سپاه سوم قدس، به دفتر فرماندهي كل سپاه، 21/7/1366.
  8. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 206، 20/7/1366، ص 3، باختران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/7/1366.
  9. مأخذ 1، ص 5 و 6، ياسوج - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/7/1366.
  10. سند شماره 088287 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سماجا 2 - معاونت اطلاعات، به سماجا 3 - مركز فرماندهي، 18/7/1366
  11. U.N.Year book 1987, vol 41 p.229.
  12. مأخذ 8، ص 8، منامه - خبرگزاري آسوشيتدپرس، 18/7/1366.
  13. Sreed har kapiL kaul. Tanker War Aspect of Lraq - Iran war (1980 –88), New delhi, ABC publishing house.
  14. مأخذ 8، ص 7، بوشهر - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 19/7/1366.
  15. سندهاي 88283 و 88291 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر فرماندهي نيروي دريايي سپاه، به دفتر فرماندهي كل سپاه، 18 و 19/7/1376؛ و - مأخذ 1، ص 72، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/7/1366.
  16. سند شماره 088292 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر فرماندهي نيروي دريايي سپاه، به دفتر فرماندهي كل سپاه 19/7/1366.
  17. سند شماره 029399 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از شوراي عالي دفاع، به رياست ستاد مشترك ارتش، 18/7/1366.
  18. سند شماره 029390 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان - معاونت اطلاعات، به فرماندهي نيروي زميني سپاه، 18/7/1366.
  19. سند شماره 029446 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه پانزدهم امام حسن عسگري(ع) (كردستان) - اطلاعات، به ستاد مركزي سپاه پاسداران - واحد اطلاعات، 23/7/1366؛ و - سند شماره 046214 مركز مطالعات وتحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، به فرماندهي نيروي زميني سپاه، 18/8/1366؛ و - سند شماره 097720 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، به: فرماندهي نيروي زميني سپاه پاسداران، 29/7/1366.
  20. سند شماره 097701 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، به فرماندهي نيروي زميني سپاه پاسداران، 28/7/1366.
  21. روزنامه اطلاعات، 19/7/1366، ص 2، خبرگزاري رويتر.
  22. روزنامه جمهوري اسلامي، 19/7/1366، ص 2.
  23. روزنامه اطلاعات، 18/7/1366، ص 18.
  24. روزنامه رسالت، 20/7/1366، ص 2، تهران - واحد مركزي خبر.
  25. سند شماره 144647 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: آمار عمليات‌هاي انجام شده توسط گروه‌هاي مبارز عراق، 30/8/1366، ص 18.
  26. همان، ص 7.
  27. مأخذ 21، ص 3، تهران - خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  28. مأخذ 23، ص 18.
  29. مأخذ 8، ص 36، واشنگتن - آسوشيتدپرس.
  30. روزنامه اطلاعات، 20/7/1366، ص آخر.
  31. مأخذ 1،ص30، روزنامه سونسكا داگبلادت، چاپ سوئد.
  32. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 204، 18/7/1366، ص 15 و 16، واشنگتن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 17/7/1366.
  33. - خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 207، 21/7/1366، ص 24، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 20/7/1366.
  34. مأخذ شماره 1، ص28، روزنامه الرأي‌العام چاپ كويت.
  35. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره208، 22/7/1366، ص 25، بحرين - خبرگزاري رويتر، 21/7/1366.
  36. مأخذ 1، ص31، آنكارا - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 18/7/1366.
  37. روزنامه رسالت، 19/7/1366، ص آخر، روزنامه واشنگتن‌پست.
  38. مأخذ 8، ص 19 و 20، راديو بي.بي.سي، 19/7/1366.
  39. مأخذ35، ص 25، بحرين - خبرگزاري رويتر، 21/7/1366.
  40. مأخذ37، ص آخر، خبرگزاري كويت؛ و - مأخذ 1، ص 26، خبرگزاري رويتر، 18/7/1366.
  41. مأخذ33، ص 32، لندن - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 20/7/1366، به نقل از روزنامه گاردين.
  42. مأخذ33، ص 29، راديو بي.بي.سي، 20/7/1366.
  43. خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 206، 20/7/1366، ص26، راديو فرانسه، 19/7/1366.
  44. همان، ص 27 و 28، راديو بي.بي.سي.
  45. مأخذ 1، ص 51، روزنامه اينديپندنت چاپ لندن.
  46. مأخذ 35، ص 27، اسلام‌آباد - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 21/7/1366؛ و - روزنامه رسالت، 19/7/1366، ص آخر، هفته‌نامه ساندي تايمز.
  47. مأخذ 35، ص 26، روزنامه القبس.
  48. مأخذ 43، ص 20 و 21، راديو بي.بي.سي، 19/7/1366، به نقل از هفته‌نامة ساندي تايمز.
  49. مأخذ21، ص 20، رم - خبرگزاري آسوشيتدپرس.
  50. مأخذ 22، ص 3.
  51. مأخذ 22، ص3، رم - خبرگزاري رويتر.
  52. واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 19/7/1366ص 5، راديو بي.بي.سي، 18/7/1366.
  53. مأخذ 1، ص10، خبرگزاري خليج.
  54. مأخذ 52، ص 12، راديو امريكا، 18/7/1366.
  55. مأخذ 52، ص 10، راديو بي.بي.سي، 18/7/1366؛ - و مأخذ 1، ص36 و 37، روزنامه گاردين.
  56. مأخذ 43، ص 12، راديو مسقط.
  57. روزنامه جمهوري اسلامي، 19/7/1366؛ و - روزنامه
  58. روزنامه اطلاعات، 19/7/1366، ص آخر.
  59. مأخذ 1، ص 14.
  60. مأخذ 58، ص آخر، روزنامه ژاپني يوميوري.
  61. مأخذ 1، ص 20 تا 23، راديو امريكا، 18/7/1366، به نقل از روزنامه وال استريت ژورنال.
  62. مأخذ 43، ص 11، لندن - خبرگزاري آسوشيتدپرس، 19/7/1366.
  63. واحد سياسي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، نشريه "گزارش‌"، شماره 58، 24/7/1366، ص 13 و 14، خبرگزاري الخليج به نقل از روزنامه الاتحاد چاپ ابوظبي.
  64. مأخذ 1، ص 11.
  65. روزنامه كيهان، 19/7/1366، ص 3.
  66. روزنامه اطلاعات، 19/7/1366، ص 18.
  67. مأخذ 57، ص 4.
  68. روزنامه اطلاعات، 20/7/1366، ص 14، سنندج - واحد مركزي خبر.