1366.07.30

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1366
1366.07.30
نام‌های دیگر سی مهر
تاریخ شمسی 1366.07.30
تاریخ میلادی 22 اکتبر 1987
تاریخ قمری 28 صفر 1408


1359.07.30
1360.07.30
1361.07.30
1362.07.30
1363.07.30
1364.07.30
1365.07.30


گزارش- 529

امروز جلسه‌اي با حضور فرماندهان نيروي زميني سپاه، قرارگاه نجف، قرارگاه قدس و قرارگاه رمضان براي تعيين زمان عمليات در غرب منطقه ماووت برگزار شد. اطلاعاتي كه در جلسه ارائه شد همه از هشياري دشمن در اين منطقه حكايت داشت؛ دليل آن نيز اقدامات دشمن بود، از جمله: تقويت برخي محورها، افزايش نيرو، افزودن موانع، ديده‌باني و كنترل بي‌وقفه مسيرهاي تردد نيروهاي خودي. در اين جلسه گفته شد كه هر چند تعويق عمليات موجب استراحت و آمادگي نيروها شده است ولي نه تنها از هشياري دشمن كاسته نشده‏، بلكه مسيرهاي برگشت نيروها و همچنين وسايلي كه از رزمندگان در غرب رودخانه قلاچولان به جا مانده، دشمن را هشيارتر كرده است. البته در اين چند روز اقدامات مهندسي و فعاليت يگان‌ها براي يافتن محل مناسب، ايجاد پايه براي پل‌ها و مقدمات زدن پل روي رودخانه ادامه داشته است. با توجه به وضعيت هشياري دشمن، عدم امكان موفقيت عمليات در چنين موقعيتي و تأكيد بر اينكه عمليات فقط به شرط موفقيت بايد اجرا شود، فرمانده نيروي زميني سپاه با هدف كاستن از هشياري دشمن، درباره تأخير يك هفته‌اي عمليات نظرخواهي مي‌كند. فرمانده قرارگاه قدس با توجه به اينكه يك هفته تأخير روشن شدن ماه در اوايل شب و ديده شدن نيروهايي را كه به سمت خط دشمن پياده‌روي مي‌كنند سبب مي‌شود، تأخير 20 روزه را پيشنهاد كرد. علي شمخاني اشكال تأخير 20 روزه را احتمال آمدن برف و همچنين تمام شدن مدت مأموريت تعدادي از گردان‌ها اعلام كرد. فرمانده قرارگاه رمضان هم كه با هرگونه تأخيري مخالف است، دلايل خود را چنين برشمرد: 1- امكان نگه‌داري نيروها را در داخل عراق نداريم. 2- طالباني‌ها به نيروهاي خودشان نياز دارند، چون عراق به آنها فشار مي‌آورد. 3- انتقال نيروها از داخل عراق به اينجا و مجدداً برگشت آنها، كار خيلي دشواري است. 4- عراق اگر متوجه ]طرح عمليات[ بشود بستن راه ما كار ساده‌اي است؛ با تقويت نيروهايش در تپه منافقين راه‌مان را مي‌بندند.[۱] به هر صورت، در اين جلسه تكليف چگونگي اجراي عمليات و زمان آن مشخص نشد و تصميم‌گيري در اين زمينه به جلسه فردا موكول شد. از سوي ديگر، نيروهاي لشكر9 بدر و تيپ ويژه پاسداران كه در داخل عراق به سر مي‌برند، امروز به استراحت پرداختند و آماده مي‌شوند تا فردا به سوي روستاي چالاوه و از آنجا براي پيشروي به سمت اهداف حركت كنند. امروز نيروهاي شناسايي اين دو يگان به همراه راهنماياني از اتحاديه ميهني كردستان با تراكتور به سمت روستاي چالاوه حركت كردند تا شب را آنجا به سر برند و بامداد فردا براي شناسايي اهداف بروند. همچنين امروز فرمانده قرارگاه رعد و مسئولان اتحاديه ميهني درباره طرح مانور و اهداف عمليات مذاكره كردند. پيام‌هايي نيز بين قرارگاه رعد و فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان دربارة طرح مانور و اهداف عمليات رد و بدل شد. در آخرين پيامي كه امروز از فرمانده سپاه پانزدهم براي فرمانده قرارگاه رعد ارسال گرديد، هدف لشكر9 بدر، ارتفاعات گوجار؛ هدف تيپ ويژه پاسداران، باساوا و هدف اتحاديه ميهني بخشي از گوجار، گلاله و زرون اعلام شد.[۲]

گزارش- 530

در جبهه مياني، امروز رزمندگان در سه محور با گروه‌هايي از سازمان مجاهدين خلق (منافقين) درگير شدند. بنا به نوشته راوي مركز مطالعات در قرارگاه نيروي زميني سپاه، نيروهاي گردان قائم از تيپ88 انصار‌الرضا، شب گذشته در محور چنگوله به گروهي از منافقين كمين زدند. همچنين در شامگاه امروز نيروهاي گشتي رزمي گردان مذكور به گروهي ديگر از منافقين حمله كردند. در اين دو حمله حدود 15 جنازه از منافقين به جا مانده است.[۳] عده‌اي از آنها نيز زخمي شد‌ه‌اند و مقداري از تجهيزات آنها به غنيمت گرفته شده است. پس از اين حملات رزمندگان سالم به پايگاه خود بازگشتند.[۴] همچنين حفاظت اطلاعات قرارگاه مقدم نيروي زميني سپاه در جنوب گزارش داد كه در ساعت 17 امروز گروهي از منافقين به پايگاه قرارگاه حنين از سپاه يكم ثارالله در تنگه "قافله‌جا" از منطقه دهلران حمله كردند. در اين حمله به نيروهاي خودي خسارتي وارد نشد و احتمالاً تعدادي از منافقين زخمي شده‌اند.[۵] فرماندهي سپاه ايلام نيز اعلام كرد كه امروز در محور فصيل در منطقه دهلران، نيروهاي خودي گروهي از منافقين را شناسايي و در يك درگيري تارومار كردند. در اين درگيري سه تن از رزمندگان مجروح شدند.[۶]

گزارش- 531

به گزارش اطلاعات سپاه پانزدهم رمضان، با اجراي آتش توپخانه روي مواضع ارتش عراق و گروه‌هاي ضدانقلاب در شهرك زارين و ديسكره، چند ساختمانِ مقر نيروهاي ضدانقلاب علي مريواني منهدم شد؛ محل تجمع نيروهاي دشمن و ضدانقلاب در مركز اسكان زارين تخريب شد؛ تانك‌ها و آتشبارهاي 120 ميلي‌متري ارتش عراق كه روي منطقه قره‌داغ آتش مي‌ريختند، فرار كردند و تعدادي از نيروهاي دشمن كشته يا زخمي شدند و يك تانك آنها منهدم شد. در اين گزارش اضافه شده است كه نيروهاي عراق پس از انهدام كليه ساختمان‌هاي قره‌داغ، از منطقه و شهر قره‌داغ عقب‌نشيني كردند.[۷] گفتني است كه ارتش عراق روز گذشته با حمله به قره‌داغ كه در كنترل نيروهاي اتحاديه ميهني كردستان عراق بود، آنجا را اشغال كرده بود. سپاه پانزدهم در گزارش ديگري آورده است: «بر اثر اجراي آتش نيروهاي اسلام در تاريخ 30/7/1366 روي عوامل استكبار جهاني در "بياره" و "هاني‌گرمله" تلفات و خسارات زيادي به دشمن وارد شد كه منجر به متفرق شدن 20 تن از افراد حزب دمكرات در هاني‌گرمله و كشته يا زخمي شدن عدة زيادي از دشمن گرديد طوري كه آمبولانس‌ها و ماشين‌هاي آنها چند ساعت در منطقه تردد مي‌كردند. ضمناً انهدام تعدادي از سنگرها و ساختمان‌‌‌‌‌‌هاي حزب دمكرات و گروه رزگاري در منطقه براي اولين بار مي‌باشد و اين تخستين باري است كه حزب كومه‌له با حدود 150 نيرو به منطقه اعزام شده‌ است.»[۸] از سوي ديگر، ارتش عراق امروز شهر مريوان را به طور متناوب هدف گلولـه‌هاي توپ قرارداد و خساراتي وارد كرد.[۹]

گزارش- 532

سپاه يازدهم امام حسن‌عسكري(ع) كردستان گزارش داد كه گروهي از افراد حزب كومه‌له در ساعت19 به پايگاه عملياتي "گاوكج" از توابع "خورخور"سقز حمله كردند كه با مقاومت نيروهاي مستقر در پايگاه مواجه شدند و پس از يك ساعت و ‌نيم درگيري از منطقه متواري شدند. در اين درگيري يكي از افراد خودي مجروح شد و از تلفات ضدانقلاب اطلاعي در دست نيست.[۱۰] گزارشي ديگر حاكي است كه در طول پنج روز گذشته پنج تن از افراد حزب كومه‌له و حزب دمكرات خود را به سپاه بانه معرفي كرده و تسليم شده‌اند.[۱۱] از سوي ديگر، پنج تن از اهالي روستاي ناچيت كه قصد پيوستن به كومه‌له را داشتند، دستگير شدند. در پي اين دستگيري، مسئول هستة كومه‌له در اين روستا اقدام به فرار كرد كه بر اثر تيراندازي نيروهاي خودي كشته شد.[۱۲]

گزارش- 533

با وجود اقدامات سركوبگرانه شديد رژيم بعثي در مناطق كردنشين عراق، مبارزه كردهاي شمال اين كشور همچنان رو به گسترش است و اجراي عمليات عليه نيروهاي نظامي عراق به امري روزانه و عادي تبديل شده است. امروز در جاده ديانا به مرگه‌سور در استان اربيل، افراد حزب‌الله كردستان عراق سر راه افراد دشمن كمين گذاشتند كه با اين اقدام پنج نيروي دشمن را اسير كردند و يازده تن از آنها را كشتند. در اين درگيري يك خودرو عراقي منهدم شد و مقداري سلاح و مهمات به غنيمت نيروهاي مبارز كُرد درآمد.[۱۳] در كمين ديگري كه پيشمرگان كُرد در جاده كويه - كركوك اجرا كردند يك خودرو حامل جاش‌هاي عراقي هدف قرار گرفت كه سه تن از آنها كشته شدند. در ضمن فرمانده نيروهاي جاش اسير شد و يك خودرو به غنيمت درآمد.[۱۴] رژيم عراق در مناطق عرب‌نشين هم با مشكلات و مبارزات مردم مسلمان اين كشور روبه‌رو است. سازمان عمل اسلامي در يك عمليات تهاجمي به كارخانه اسلحه‌سازي الفارس در جاده بغداد، خساراتي به آن وارد كرد. در 15 روز گذشته اين پنجمين اقدام سازمان عمل اسلامي بود.[۱۵] همچنين هفته‌نامه العمل الاسلامي نوشته است "عبدالحسين مراهي فرعون" مسئول سازمان‌دهي حزب بعث عراق در منطقه فرات الاوسط، هدف حمله مجاهدين عراقي قرار گرفت و كشته شد.[۱۶] روزنامه لوموند چاپ فرانسه در گزارشي به بررسي عملكرد رژيم عراق در شمال اين كشور و مبارزات رو به گسترش مردم اين منطقه پرداخته و نوشته است: «رژيم بغداد از ماه مه (ارديبهشت) سال جاري براي مقابله با عمليات‌هاي كماندويي پيشمرگان كُرد، امكانات مهمي را به‌كار گرفته و براي محروم ساختن پيشمرگان از حمايت اهالي كُرد، به پاك‌سازي كردستان عراق اقدام نموده است. به اين ترتيب صدها روستا و دهكده در مسير جاده و محورهاي اصلي با خاك يكسان شده است. نظاميان عراق با بي‌رحمي پس از تخليه روستاييان به زور سرنيزه و انتقال آنها به مناطق تحت كنترل نيروهاي دولتي، منازل آنها را با ديناميت و يا بولدوزر تخريب نموده‌اند. … رژيم بغداد در بعضي از روستاها كه دسترسي به آن مشكل بوده، براي مجبور كردن اهالي به ترك محل، از بمب‌هاي فسفري استفاده كرده اما به‌رغم اين اقدامات و سركوب‌ها و همچنين استفاده بيش از پيش از نيروي هوايي عراق و از سلاح‌هاي شيميايي، اين رژيم موفق به درهم شكستن نهضت كُرد عراق نشده و پيشمرگان كُرد تحت حمايت ايرانيان، عمليات چريكي خود را چند برابر افزايش داده‌اند. … وضعيت امنيت در ساير مناطق عراق به ويژه در بغداد نيز وخيم‌تر شده ولي هنوز معلوم نيست اين امر اتفاقي است و يا با سركوب در كردستان ارتباط دارد.» لوموند افزوده است كه سركوب شديد و عدم ثأثير آن روي گروه‌هاي مبارز كُرد، اختلافاتي را بين سران رژيم بغداد پديد آورده است. از جمله عزت ابراهيم معاون صدام با ابراز مخالفت شديد با اين‌گونه رفتار، تاكتيك‌هاي جديد و انساني‌تر را پيشنهاد نموده است. عزل و نصب پياپي و نيز انفجارهاي متعدد در بغداد كه به عناصر اسلامي نسبت داده شده، به نظر مي‌رسد همه انتقام‌جويي مبارزان كُرد باشد.[۱۷]

گزارش- 534

پايانة برون ساحلي بندر الاحمدي كويت صبح امروز هدف يك موشك كرم ابريشم قرار گرفت و بر اثر نشت نفت دچار آتش‌سوزي شد. سازمان آتش‌نشاني كويت پس از دو ساعت موفق شد آتش آن را مهار كند. به هنگام اصابت موشك 20 تن روي اين پايانه بودند كه 3 تن از آنها مجروح شدند و خسارات زيادي به تأسيسات اين پايانه نفتي وارد شد. اين پايانه به صورت يك جزيره مصنوعي در 15 كيلومتري شرق بندر الاحمدي قرار دارد و در سال 1969 ساخته شده است و تأسيسات آن روي 93 پايه 27 متري استوار شده و در هر يك از اسكله‌هاي آن يك نفتكش پانصدهزار تني مي‌تواند بارگيري كند.[۱۸]

وزارت دفاع كويت اعلام كرد: ايران امروز يك فروند موشك سيلك‌ورم ساخت چين به ترمينال بارگيري ساحلي نفت كويت پرتاب كرد كه بر اثر آن انفجار شديدي ايجاد شد و تلفات و خساراتي بر آن وارد آمد. شيخ سالم‌الصباح وزير دفاع كويت گفت: نيروهاي كويتي مستقر در جزيره فيلكه يك فروند موشك سيلك‌ورم را به هنگام پرتاب از شبه جزيره فاو مشاهده كرده‌اند. وي بدون ارائه توضيحي افزود كه كويت در حال اتخاذ تدابيري براي مقابله با اين نوع موشك‌ها است.[۱۹] دولت كويت ضمن اعلام خبر اصابت يك موشك به پايانه نفتي بندر الاحمدي كويت به دبيركل سازمان ملل متحد،[۲۰] كاردار ايران در كويت را به وزارت خارجه احضار كرده و يادداشت شديداللحني را تسليم وي كرد. خبرگزاري كويت دراين باره گزارش داد: «دولت كويت به ايران هشدار داد كه چنانچه به تجاوزات خود عليه كويت ادامه بدهد اين كشور در تمامي روابط و مناسبات خود با ايران تجديد نظر خواهد كرد و ايران را مسئول نتايج آتي اين تجاوزات مي‌داند.»[۲۱]

گزارش- 535

اصابت يك موشك كرم ابريشم به پايانه نفتي بندر الاحمدي موجب افزايش 50 درصدي بهاي بيمه كشتي‌ها در خليج فارس و قيمت نفت و طلا در بازار جهاني گرديد.[۲۲] از آغاز اعلام خبر انهدام ترمينال نفتي الاحمدي قيمت طلا تا ظهر امروز در بازار بورس لندن به طور غير مترقبه‌اي افزايش يافت و هر اونس طلا در لندن 8/469 دلار معامله شد. اين رقم 3/3 دلار افزايش نسبت به قيمت روز قبل نشان مي‌دهد. قيمت نفت نيز به روند افزايشي خود ادامه داد و قيمت هر بشكه نفت برنت درياي شمال تا ظهر امروز به 2/19 دلار رسيد. از سوي ديگر ارزش سهام در بورس نيويورك و فرانكفورت كه پس از ضربه بي‌سابقه روز دوشنبه (27/7/1366) طي دو روز گذشته رو به بهبودي بود، از اولين ساعات صبح پنجشنبه با انتشار اخبار مربوط به بحران خليج فارس، بار ديگر رو به سقوط نهاد.[۲۳] اين حمله بر ميزان توليد نفت كويت نيز مؤثر است. آژانس بين‌المللي در اين خصوص نوشت: «توليد نفت خام كويت كه يك ترمينال بارگيري آن امروز هدف يك موشك ايران قرار گرفت تا پايان سال 1987 به 996 هزار بشكه در روز محدود شد. اين ميزان توليد در چارچوب سقف كلي توليد اوپك - كه 6/16 ميليون بشكه در روز است - قرار دارد. كويت در ماه اوت سال جاري به ميزان قابل توجهي از حد سهميه توليد خود تجاوز كرده و 4/1 ميليون بشكه در روز نفت توليد نموده است. لكن در ماه سپتامبر اين توليد كاهش يافته و به 1/1 ميليون بشكه در روز رسيده است.»[۲۴]

گزارش- 536

مقام‌هاي امريكايي در واكنش به حمله موشكي به بندر الاحمدي كويت اعلام كردند كه امريكا قصد تلافي عليه ايران را ندارد، يك مقام پنتاگون در مصاحبه با خبرنگاران گفت: «با وجودي كه دولت ريگان از حمله اخير نگران است ولي قصد هيچ‌گونه اقدام تلافي‌جويانه را ندارد. سياست ما كاملاً روشن است، براي حفاظت از كشتي‌هاي با پرچم امريكا آنجا هستيم.»[۲۵] اوكلي سخنگوي وزارت خارجه امريكا اين حمله را "تجاوز عريان" خوانده و در پاسخ به اينكه آيا امريكا به حمله موشكي ايران عليه كويت واكنش نشان خواهد داد، گفت: «حمله به طور واضح عليه كويت صورت گرفته است. دولت كويت مختار است در رابطه با اين عمل پاسخ دهد.» وي افزود ما با كويت در تماس و مشاوره هستيم. … تجاوز علني و اخير ايران به يك كشور غيرمتخاصم اين فكر را تلقين مي‌كند كه ايران قصد دارد نسبت به همسايگان خود سياست ارعاب را به كار ببرد. ما اين تجاوز را محكوم كرده و تصور مي‌كنيم جامعه بين‌المللي بايد هرچه سريع‌تر در اين مورد اقدام كند.»[۲۶] در همين حال اوكلي اعلام كرد: «واشنگتن در حال بررسي فروش تعداد محدودي موشك استينگر به بحرين است.» وي گفت: «اين موشك‌ها با دريافت تضمين از بحرين در مورد نحوه استفاده از آنها و مشورت با كنگره فروخته خواهند شد.»[۲۷] رونالد ريگان رئيس‌جمهور امريكا با شركت در كنفرانسي مطبوعاتي به سئوالات خبرنگاران درباره حمله موشكي عليه كويت و سياست‌هاي دولت امريكا در خليج فارس پاسخ داد. يكي از خبرنگاران از ريگان پرسيد: «سياست خاورميانه‌اي شما در سردرگمي، بلاتكليفي و ترس بسياري را برانگيخته است به نحوي كه ممكن است به انتقام‌جويي دوجانبه و به تروريسم بيش‌تر منجر شود. آيا شما در سياست خود دچار اشتباه محاسبه شده‌ايد و آيا در سياست شما حد و مرزي موجود است؟» رئيس‌جمهور امريكا پاسخ داد: «من فكر نمي‌كنم در هيچ چيز دچار اشتباه محاسبه شده باشيم. ما در آنجا براي آغاز جنگ حضور نداريم بلكه ما در آنجا براي حفاظت از كشتي‌راني كشورهاي بي‌طرف در آب‌هاي بين‌المللي و با توجه به قانون بين‌المللي حضور داريم و قانون بين‌المللي عبور و مرور را براي همه ملل جهان مجاز مي‌داند. اما از طرف ديگر غيرمعقول بودن ايرانيان است كه آنان را وادار به حمله كرده است كه تازه‌ترين نمونه آن حمله به كويت و به سكوي بارگيري نفت آب‌هاي ساحلي آن كشور است. آنچه كه ما گفته‌ايم اين است كه در صورتي كه مورد حمله واقع شويم، ما نيز از خود دفاع خواهيم كرد. آنچه كه مسلم است ما اين وظيفه را ادامه خواهيم داد. اكنون ملل ديگري نيز در باز نگه‌داشتن آب‌هاي بين‌المللي به ما پيوسته‌اند. آنچه كه مسلم است جنگي در بين نيست و كسي نيز نبايد دچار وحشت شود.» خبرنگار ديگري پرسيد: آقاي رئيس‌جمهوري اوايل اين هفته امريكا به يك سكوي نفتي ايران حمله كرد ولي به‌رغم اين اقدام تا امروز ايران يك موشك كرم ابريشم به طرف كويت شليك كرد. آيا شما فكر مي‌كنيد كه مي‌توانيد آيت‌الله را از اين گونه اعمال بازداريد؟ ريگان در پاسخ گفت: «آيت‌الله درگير جنگ است و اگر بخواهد به اقدامات تحريك‌آميز عليه ما يا هر كس ديگر ادامه دهد در اين صورت با ريسك بزرگي روبه‌رو خواهد شد، زيرا ما عكس‌العمل نشان خواهيم داد. مسلماً آنجا بي‌كار نمي‌نشينيم و با توجه به آنچه كه وي گفته و انجام داده اگر ما دست به تلافي نمي‌زديم، وي دوباره همان كاري را كه اول كرده بود، مجدداً انجام مي‌داد. ما سعي داريم به وي خاطرنشان كنيم اگر بنا باشد اين كارها را ادامه دهد كمي برايش گران تمام خواهد شد.»[۲۸]

گزارش- 537

وزارت خارجه شوروي كمي پس از شليك موشك به پايانه نفتي كويت با صدور اطلاعيه‌اي ضمن تأكيد بر استقلال و حاكميت كويت، خاطرنشان كرد كه اتحاد شوروي با نگراني بسياري تحولات پرمخاطره در خليج فارس را دنبال مي‌كند. در اطلاعيه مزبور پس از محكوم كردن حمله به پايانه بندر كويتي الاحمدي كه قربانياني به همراه داشته، آمده است: «شوروي بارها نظر منفي خويش را درباره اين گونه اقدام‌ها از جانب هركس كه باشد ابراز داشته است. اين اقدام‌ها نه تنها از نظر حقوق بين‌الملل و بشريت، بلكه از نقطه نظر اخلاقي نيز غيرقابل قبول است. تلاش براي كشاندن كشورهاي ثالث خليج فارس به درون جنگ از سوي هركسي كه باشد غيرقابل پذيرش است.» اطلاعيه رسمي وزارت امور خارجه شوروي افزود: «تلاش براي كشاندن كويت به درون جوشش جنگ ايران و عراق به نتيجه‌اي جز تشديد اوضاع در منطقه نخواهد رسيد و اين تلاش به موانعي كه در راه جست‌وجوي طرق پايان بخشيدن به جنگ و ثبات بخشيدن به اوضاع در منطقه ايجاد شده، افزوده خواهد شد.»[۲۹] حسني مبارك رئيس‌جمهور مصر نيز در واكنش به اين حمله موشكي، ضمن اعلام آمادگي براي كمك به كويت گفت: «تشديد اخير جنگ بين ايران فارسي و عراق عرب كه اكنون در هشتمين سال خود است، به حدي رسيده است كه نمي‌توان درباره آن ساكت يا بي‌اعتنا ماند؛ زيرا تأثير جدي بر امنيت ملي اعراب و موجوديت و آينده كشورهاي عرب دارد.»[۳۰] وزير دفاع سعودي نيز به كويت اطمينان داد كه ارتش سعودي از ارتش كويت حمايت خواهد كرد.[۳۱] شيخ‌ محمد ‌بن‌مبارك‌ آل ‌خليفه وزير خارجه بحرين با احضار كاردار ايران به وي گفت: «حمله موشكي امروز به پايانه نفتي كويت تشديد جدي وخامت اوضاع بوده و تشنج در منطقه را افزايش داده است.»[۳۲]

گزارش- 538

رسانه‌هاي غرب با اعلام خبر اصابت موشك كرم ‌ابريشم به سكوي نفتي كويت، به تفسير و تحليل آن پرداختند. راديو بي.بي.سي با بررسي اين حمله به محدوديت‌هاي امريكا در منطقه پرداخت و در تفسيري گفت: «چنانچه حمله امروز صبح ايران به قصد تلافي حمله امريكا به يك سكوي نفتي ايران صورت گرفته باشد، در اين صورت مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه سعي ايران بر اين است كه مانع دست زدن امريكا به يك اقدام تلافي‌جويانه ديگر باشد. با توجه به اينكه ايران براي اقدام متقابل آگاهانه يك هدف امريكايي را انتخاب نكرده است مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه اكنون هر دو طرف با حفظ آبرو خواهند توانست به حملات تلافي‌جويانه پايان دهند. با اين حال در واشنگتن و هم در ميان كشورهاي حوزه خليج فارس فشارهايي بر امريكا وارد مي‌شود كه پايگاه‌هاي موشكي ايران در شبه جزيره فاو را منهدم كند، امّا تا به حال دولت امريكا از بيم آنكه طرف سوم در جنگ ايران و عراق شود، از اجراي اين تقاضا شانه خالي كرده است. مقام‌هاي ايراني واقفند كه چنانچه حكومت امريكا دست به اين اقدام بزند فشار كنگره امريكا براي به اجرا گذاشتن قانون اختيارات جنگ افزايش خواهد يافت. به موجب اين قانون، كنترل كنگره امريكا بر فعاليت‌هاي نيروي دريايي اين كشور در خليج فارس افزايش خواهد يافت و ممكن است سبب شود كه نقش نيروي دريايي امريكا در اين منطقه مورد سؤال قرار گيرد. ايران منتهاي بهره‌برداري را از موقعيت دشوار رئيس‌جمهوري امريكا مي‌نمايد. اين وضع بغرنج سبب آسيب‌پذيري كويت شده است.[۳۳] خبرگزاري فرانسه در پي حمله موشكي به كويت، درباره پيمان دفاعي اعراب گزارشي تهيه كرده است: «در پيمان دفاعي اعراب كه در سال 1950 به تصويب شوراي وزيران اتحاديه عرب رسيده پيش‌بيني شده است كه هرگونه تجاوز مسلحانه عليه يك يا چند كشور عرب و يا عليه نيروهاي مسلح آنها تجاوز به تمامي كشورهاي عضو تلقي مي‌شود. در اين پيمان آمده است: در نتيجه طبق حق دفاع مشروع (فردي يا جمعي) امضا كنندگان متعهد مي‌شوند از كشور يا كشورهاي مورد تجاوز قرار گرفته حمايت كنند و بلادرنگ به طور مجزا يا جمعي هرگونه تدابير لازم را اتخاذ كرده و تمامي امكانات خود از جمله توسل به نيروهاي مسلح را براي پاسخگويي به تجاوز و استقرار امنيت و صلح به كار برند. البته ماده اول پيمان خاطرنشان كرده است كه امضا كنندگان نگران حفظ امنيت و صلح بوده و مصمم هستند اختلافات ميان يكديگر و يا كشورهاي ديگر را از طريق مسالمت‌آميز حل كنند.»[۳۴]

گزارش- 539

امروز نيز همانند روزهاي قبل چندين هواپيماي ناشناس كه به احتمال زياد امريكايي بودند، چند بار به حريم هوايي بندر چابهار تجاوز كردند. هواپيماهاي مذكور كه مجموعاً هفت فروند بودند، در ساعت‌هاي 17:55، 19:35، 20:18، 20:45، در ارتفاع بالا پرواز كردند و بدون اجراي عملياتي منطقه را ترك كردند.[۳۵]

گزارش- 540

به گزارش راديو بي.بي.سي قرار است يك ناو نيروي دريايي ايتاليا يك نفتكش ايتاليايي حامل نفت صادراتي ايران را در تنگه هرمز اسكورت كند. يكي از مفسرين بي.بي.سي در بررسي حساسيت نقش نيروي دريايي ايتاليا در خليج فارس براي دولت ائتلافي آن كشور گفت: «تحول امروز مي‌تواند نمايانگر تمايل ايتاليا به حفظ موضع بي‌طرفي خود در قبال جنگ ايران و عراق باشد و علاوه بر آن ايتاليا درصدد است كه به دنبال حمله امريكا عليه سكوهاي نفتي ايران در خليج فارس حسن‌نيت خود را نسبت به ايران نشان دهد. اين روش متعادل دولت ايتاليا نگراني دولت ائتلافي آن كشور را نيز منعكس مي‌سازد كه مي‌خواهد، ملت ايتاليا را متقاعد سازد آن بخش از نيروي دريايي كشور كه اكنون در خليج فارس مستقر است در معرض خطر درگيري و برخورد با هيچ يك از دو كشور در حال جنگ قرار نگرفته است.[۳۶]

گزارش- 541

مجلس شوراي اسلامي در طول مهرماه يازده جلسه علني داشت . بررسي يكي از حساس‌ترين لوايح (لايحه قانون كار) در اين ماه آغاز شد و بيش از 150 ماده آن پس از مباحث طولانيِ موافقان و مخالفان به تصويب رسيد. طرح ترخيص كالاهاي پزشكي ضروري و فوري مورد نياز بنياد شهيد، اصلاح احتساب خدمت افراد در جبهه جزو خدمت دوره ضرورت و اصلاح لايحه و الحاق يك ماده به قانون خدمت وظيفه عمومي درباره الزام آموزش نظامي دانش‌آموزان در مقطع راهنمايي و دبيرستان‏، از ديگر مصوبات مجلس شوراي اسلامي در زمينه مسائل جنگ در طول يك ماه اخير بود. موضوع‌ها و محورهاي عمده سخنان نمايندگان مجلس در سخنراني‌هاي قبل از دستور با توجه به حوادث و روديداهاي اين دوره از جنگ، به حضور و اقدامات نظامي امريكا در خليج فارس، قتل عام حجاج ايراني در مكه معظمه، گران فروشي و ضرورت مبارزه با فساد مالي و فساد اداري در جامعه و مسائل حوزه انتخابيه نمايندگان قابل تقسيم بندي است. نمايندگان در نطق‌هاي خود ضمن حمايت از سخنان رئيس‌جمهور در سازمان ملل، حضور نظامي امريكا در خليج فارس و حمله نيروهاي امريكايي به كشتي ايران - اجر، قايق‌هاي تندرو و سكوهاي نفتي را نشانه نگراني امريكا از شكست صدام اعلام كردند و خواستار مقابله همه‌جانبه با امريكا و حمايت بيش‌تر از جبهه‌هاي جنگ شدند. كشتار حجاج ايراني در مكه انعكاس گسترده‌اي در سخنان نمايندگان مجلس داشت كه آن را دست امريكا دانستند كه از آستين رژيم حاكم بر عربستان بيرون آمده بود. علاوه بر جنگ و مسائل بين‌المللي، ضرورت مبارزه با فساد مالي و مشكلات اداري و باند بازي و گروه گرايي از مسائل مهم داخلي بودند كه در صحن مجلس نمايندگان اهتمام بيش‌تري بر مقابله با آنها ابراز مي‌كردند؛ مسائلي كه آنها را با توجه به گرايش‌هاي فكري كه بعداً به اصطلاح به جناح چپ و راست معروف شدند، رو در روي هم قرار مي‌داد. حمايت از دولت مهندس ميرحسين موسوي، تعزيرات حكومتي، لايحه قانون‌كار، نحوه مقابله با فساد مالي و اقتصادي از موارد اختلاف اين دو جناح محسوب مي‌شدند. فساد مالي بنياد نبوت و قرض‌الحسنه ولي‌عصر(عج) در اين دوره افشا شد و به رويارويي بيش‌تر آنها منجر گرديد و عمدتاً در قالب شعارهايي چون جنگ بين فقر و غنا، تقابل فقه سنتي و فقه پويا بروز و نمود مي‌يافت.[۳۷]

گزارش- 542

دولت ايران اصول قطعنامه 598 شوراي امنيت را مي‌پذيرد. دكتر علي‌اكبر ولايتي وزير خارجه ايران، در ديدار با جوليو آندرئوتي، وزيرخارجه ايتاليا، اطمينان داد كه تهران درصدد است به طرح 9 ماده‌اي دبيركل سازمان ملل متحد ]ر.ك. به روزشمار 24/7/1366[ پاسخ دهد. خبرگزاري فرانسه در گزارشي نوشت: «اين اولين بار است كه ايران چنين مطلبي را عنوان كرده است و اين پذيرش به آن دليل است كه سازمان ملل متحد حمايت و پشتيباني خود را از يك صلح عادلانه و شرافتمندانه در خليج فارس ابراز داشته است. ولايتي افزود كه پيشنهادهاي دكوئيار را دولت تهران بايد به طور عميق و دقيق بررسي كند. آندرئوتي كه در حال حاضر رياست شوراي امنيت را به عهده دارد، به نوبه خود تصريح كرد كه در مذاكراتش با ولايتي بعضي نكات مورد بحث را مورد تعميق قرار داده است. وي افزود: در اين گفت‌وگوها يك سلسله قضاوت‌ها يا برداشت‌ها و فرض‌ها را توانسته‌ايم صادقانه مبادله كنيم كه در ملاقات آينده ما با دكوئيار بسيار سودمند خواهد بود. آندرئوتي گفت: هدف حداكثر حمايت و پشتيباني از مأموريت صلح دبيركل سازمان ملل متحد مي‌باشد.»[۳۸] ملاقات وزيران‌خارجه ايران و ايتاليا و پذيرش كليات قطعنامه 598 به وسيله ايران، انعكاس گسترده‌اي در مطبوعات ايتاليا داشت. روزنامه ايل‌مساجرو به نقل از آندرئوتي نوشت: از نظر وزيرخارجه ايران قضاوت براي شناسايي متجاوز چه به وسيله يك فرد مانند دبيركل سازمان ملل متحد و چه به وسيله يك گروه از قضات مانند دادگاه لاهه انجام شود، تفاوتي ندارد. دراين باره دومين روزنامه پرتيراژ ايتاليا موسوم به لار‌پوبليكا به نقل از منابع وزارت خارجه اين كشور ادعا كرد سفر ولايتي نكات تازه‌اي در برنداشت ليكن تا همين حد كه ايران بر لزوم سقوط صدام قبل از آغاز مذاكرات اصرار نمي‌ورزد، اميدواركننده است. لارپوبليكا افزوده است: «شرط اوليه ايران براي خاتمه جنگ، شناسايي و تنبيه متجاوز است و از نظر ايران ايده رسيدگي به مسئله تجاوز در تشكيلات بروكراتيك دادگاه قابل پذيرش نيست.[۳۹]

گزارش- 543

عراق تاكنون با آتش‌بس دو مرحله‌اي كه در طرح9 ماده‌اي دبيركل سازمان ملل ارائه شده، مخالفت كرده است.[۴۰] طارق عزيز وزير خارجه عراق ضمن تأكيد بر تداوم حمله به نفتكش‌ها تا پايان كامل جنگ، درباره طرح دبيركل گفت: «عراق با دادن وقت كافي براي اجراي حقيقي، جامع و شرافتمندانه قطعنامه598 شوراي امنيت مخالف نيست ولي اين نبايد به قيمت ]تغيير[ماهيت اين قطعنامه تمام شود.»[۴۱]

گزارش- 544

درپي اصابت يك موشك كرم ابريشم به نفتكش تحت اسكورت امريكا در خليج فارس در روز 24/7/1366، فشار دولت امريكا به چين براي جلوگيري از فروش سلاح به ايران بيش‌تر شده است. روزنامه وال‌استريت ژورنال در مقاله‌اي تحولات اخير در روابط واشنگتن - پكن را بررسي كرده و نوشته است: «دولت ريگان كه از ناديده گرفته شدن درخواست‌هايش جهت خودداري چين از فروش موشك‌هاي كرم ابريشم به ايران شكايت دارد، طرح فروش برخي از فرآورده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي امريكايي با تكنولوژي سطح بالا به چين را به بايگاني سپرده است. "وينستون‌ لرد" سفير امريكا در چين در پي اصابت موشك سيلك ورم ]كرم ابريشم[ به نفتكش تجديد پرچم شده كويتي "سي‌آيل‌سيتي" يادداشت اعتراضي را تسليم مقام‌هاي چين كرد. مقام‌هاي دولت امريكا ميزان فروش اسلحه چيني به تهران را در سال جاري در حدود يك ميليارد دلار برآورد كرده‌اند. دولت ريگان به اين اميد است كه با واداشتن چين به پرداخت تاوان، اين اقدام چيني‌ها را از فروش‌هايي كه جان نيروهايي امريكاييِ سرنشين 29 ناو جنگي ايالات متحده در خليج فارس را به مخاطره افكنده و به طول عمر جنگ هفت ساله ايران با عراق افزوده است، بازدارد. به‌رغم آخرين تلاش‌هاي ايالات متحده، واشنگتن در مناسباتش با پكن توان نفوذ محدودي دارد. بدون شك پكن خواستار تكنولوژي و تجهيزات نظامي ويژه امريكايي است.» به گزارش وال استريت ژورنال چين همچنان مُصرّانه فروش اسلحه به ايران را انكار مي‌كند. اما تلاش‌هاي بي‌سر و صداي امريكا از نظر دور نمانده است. به گفته مقام‌هاي امريكايي در تابستان گذشته دولت چين براي بررسي سياست تسليحاتي‌اش كنفرانسي در سطح عالي تشكيل داد. ظاهراً پكن تصميم گرفت كه همچنان به فروش اسلحه به ايران ادامه دهد. ولي در ماه گذشته در اقدامي كه مي‌توان به دادن امتيازي اندك تعبير كرد، يك مقام ارشد چيني اعلام كرد كه دولت وي درصدد است از صدور اسلحه چين به كشورهايي كه اين سلاح‌ها را در اختيار ايران مي‌گذارند، خودداري كند. بر اساس طرح مورد توافق چين و امريكا، ايالات متحده درخواست صدور جواز براي فروش كالاهايي را كه از نظر تكنولوژي پيشرفته در حد معيني قرار داشتند، لغو مي‌كرد. به نوشته وال ‌استريت ‌ژورنال ايالات متحده از سال گذشته شديداً در تلاش بوده است چين را از فروش اسلحه به ايران بازدارد و جرج شولتز (وزيرخارجه) و كاسپار واينبرگر (وزير دفاع امريكا) در اين زمينه چندين بار به مقام‌هاي چيني شكايت كرده‌اند. اخيراً نيز فرانك كارلوچي (مشاور امنيت ملي) در ديدارش با معاون وزارت خارجه چين مسئله مشابهي را مطرح كرده است.[۴۲] از سوي ديگر، به گزارش رويتر چين فروش موشك‌هاي ضد كشتي كرم ابريشم را به ايران تكذيب نمود و تصميم امريكا براي نفروختن تكنولوژي پيشرفته به اين كشور را نكوهش كرد. مقام‌هاي رسمي چين در پكن گفتند: «تسليحات چيني ممكن است بدون اطلاع چين از طريق كشوري ثالث در اختيار ايران قرار گرفته باشد.» خبرگزاري رسمي چين "شين‌هوا" نيز در اين‌باره نوشت: «اين به هيچ وجه منطقي نيست كه امريكا با مستمسك قرار دادن تشديد جنگ در خليج فارس، بررسي صدور تكنولوژي پيشرفته به چين را متوقف سازد. بر همگان روشن است كه تشنج كنوني در منطقه خليج فارس از تشديد جنگ ايران و عراق ناشي مي‌شود و اين در حالي است كه تشنج فوق با دخالت نظامي قدرت‌هاي بزرگ در اين منطقه شدت بيش‌تري يافته است.[۴۳]

گزارش- 545

در حالي كه شوروي بر گسترش روابط با كشورهاي عربي، خصوصاً تداوم روابط گرم خود با عراق تأكيد دارد، روزنامه‌هاي كويتي از موضع شوروي و سوريه در قبال تحولات خليج فارس و روابط آنها با ايران شديداً انتقاد مي‌كنند. روزنامه كويتي الراي‌العام در سرمقاله امروز خود از مواضع شوروي در قبال اقدامات ايران و حملات موشكي عليه نفتكش‌هاي امريكايي در آب‌هاي ساحلي كويت انتقاد كرد و آن را موضعي تأسف‌انگيز خواند. اين روزنامه نيمه‌رسمي دولت كويت نوشت: «دردناك است كه عكس‌العمل شوروي در قبال تجاوزات ايران عليه كويت تنها به ابراز تأسف محدود مي‌شود در صورتي كه اين كشور اقدامات اصولي و قابل توجيه امريكا عليه تأسيسات ايران را محكوم مي‌سازد.» اين روزنامه شوروي را متهم كرد كه مواضع سياسي خود را قرباني منافع آتي خود با ايران مي‌كند.[۴۴] از سوي ديگر، روزنامه القبس چاپ كويت ضمن انتقاد از موضع سوريه در قبال تحولات جاري در منطقه خليج فارس و حملات موشكي اخير عليه نفتكش‌هاي امريكايي، اين كشور را دعوت كرد تا مواضع قاطعي در قبال ايران اتخاذ نمايد. سردبير روزنامه القبس در نامه سرگشاده‌اي كه امروز در صفحه اول خود خطاب به حافظ اسد رئيس‌جمهور سوريه به چاپ رساند، از سوريه خواسته است تا در برابر حملات ايران عليه كويت و عراق موضع بگيرد. القبس از اظهارات قبلي حافظ اسد كه گفته بود سوريه سعي خواهد كرد از سرايت دامنه جنگ به كويت جلوگيري كند، انتقاد كرده و نوشته است: «تنها تلاش براي محصور كردن آتش جنگ ميان ايران و عراق خود برخلاف اصول قوميت عرب مي‌باشد و بايد اصل جنگ ايران عليه عراق محكوم شود.»[۴۵]

گزارش- 546

سياست شوروي در قبال جنگ ايران و عراق در مقاله‌اي در مجله انگليسي فارين‌ريپورت چنين بررسي شده است: «سياست پيچيده و ماهرانه شوروي مبني بر تلاش براي كسب نفوذ در ايران ضمن تأمين سلاح براي دشمن اين كشور، عراق، دشوارتر شده است. ايرانيان پيشنهاد كرده‌اند مجدداً ارتباط هوايي مستقيم بين ايران و شوروي برقرار شود و بين دو بندر ايران در ساحل درياي خزر و بندر باكو در آذربايجان شوروي يك خط كشتي‌راني به وجود آيد. آنها همچنين پيشنهاد كرده‌اند يك خط لولـه نفتي بين ايران و شوروي ساخته شود تا به كمك آن نفت ايران با عبور از خاك شوروي به سواحل درياي سياه منتقل گردد. وزير نفت ايران در روزهاي اخير در مسكو به سر مي‌برد. اكبر هاشمي رفسنجاني، رئيس مجلس ايران نيز در نظر دارد به زودي از مسكو ديدن كند. ظاهراً بايد اين ديدار براي روس‌ها فرصت خوبي جهت اعاده نفوذ‌شان در ايران باشد.» اين مجله در ادامه نوشته است: «تلاش براي حفظ توازن ادامه دارد. بعد از اصابت موشك‌هاي ايراني به دو نفتكش در خليج فارس كه با پرچم امريكا در حركت بودند، اتحاد شوروي پيغامي به ايران فرستاد و در آن خاطرنشان ساخت كه چنين حملاتي نقض قوانين بين‌المللي مي‌باشد. با وجود اين پس از تهاجم امريكا به سكوهاي نفتي ايران در خليج فارس، خبرگزاري تاس در تفسيري كه مي‌توان آن را واكنش از نوع بسيار ضعيف دانست، حمله مزبور را تجاوزي مسلحانه خواند كه به منظور اعاده اعتماد به دولت ريگان بعد از رسوايي "ايران گيت" صورت گرفته است. گرچه ممكن است رفتار مبهم شوروي رهبران ايران را تحريك نمايد، با اين حال شوروي‌ها تماس‌هاي نزديك خود را با رهبران ايران حفظ كرده‌اند پس جاي تعجب نيست اگر روس‌ها به تماس‌هاي نزديك خود با تهران به دور از انظار عمومي، ادامه دهند.»[۴۶]




منابع و مآخذ روزشمار 1366/07/30

  1. ↑ سند شماره 1518/ د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني سپاه (اسدالله احمدي)، 28/7 تا 1/8/1366، ص27 تا 39.
  2. ↑ سند شماره 1533/ د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوي قرارگاه رمضان در عمليات نصر8 (مسعود سرمدي)، 23/7 تا 2/8/1366 ص88 تا 97.
  3. ↑ مأخذ 1، ص46.
  4. ↑ سند شماره 046267 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه هشتم ثامن‌الائمه(ع)، به نيروي زميني سپاه (فرماندهي)، 1/8/1366.
  5. ↑ سند شماره 129097 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از حفاظت اطلاعات قرارگاه مقدم نيروي زميني سپاه در جنوب، 3/8/1366.
  6. ↑ سند شماره 046323 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر فرماندهي منطقه سوم قدس، به دفتر فرماندهي سپاه كشوري، 4/8/1366.
  7. ↑ سند شماره 046308 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان - معاونت اطلاعات، به فرماندهي نيروي زميني سپاه - معاونت اطلاعات، 4/8/1366.
  8. ↑ سند شماره 046301 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان - معاونت اطلاعات، 4/8/1366.
  9. ↑ سند شماره 046298 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: سپاه يازدهم امام حسن عسكري(ع)، 3/8/1366.
  10. ↑ سند شماره 046317 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي اطلاعاتي، شماره 54، ستاد سپاه يازدهم امام حسن عسكري(ع) كردستان، 4/8/1366.
  11. ↑ سند شماره 046334 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفتر نمايندگي حضرت امام در سپاه يازدهم امام حسن عسكري(ع)، 5/8/1366.
  12. ↑ سند شماره 046213 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي قرارگاه حمزه سيدالشهداء، 3/8/1366.
  13. ↑ سند شماره 144647 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: عمليات‌هاي انجام‌شده توسط يگان‌هاي مختلف عراقي، 11/8/1366، ص2.
  14. ↑ سند شماره 046220 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي سپاه پانزدهم رمضان، 18/8/1366.
  15. ↑ مأخذ 13، 30/8/1366، ص7.
  16. ↑ روزنامه رسالت، 20/8/1366، ص2، به نقل از هفته‌نامه العمل‌الاسلامي.
  17. ↑ روزنامه اطلاعات، 2/8/1366، ص14، پاريس - خبرگزاري جمهوري اسلامي، به نقل از روزنامه لوموند چاپ پاريس.
  18. ↑ روزنامه كيهان، 2/8/1366، ص2، خبرگزاري يونايتدپرس؛ و - خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 217، 1/8/1366، ص12، كويت - خبرگزاري فرانسه، 30/7/1366.
  19. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 217، 1/8/1366، ص11 و 12، كويت - خبرگزاري آسوشيتدپرس، 30/7/1366.
  20. ↑ سند شماره S/19227 شوراي امنيت سازمان ملل، 22 اكتبر 1987، ترجمه مركز مطالعات و تحقيقات جنگ.
  21. ↑ مأخذ19، ص13، كويت - خبرگزاري خليج، 30/7/1366.
  22. ↑ روزنامه رسالت، 2/8/1366، ص11.
  23. ↑ روزنامة كيهان، 2/8/1366، ص‌آخر.
  24. ↑ همان، ص2.
  25. ↑ مأخذ 19، ص17، خبرگزاري رويتر.
  26. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 218، 2/8/1366، ص8؛ و - مأخذ19، ص21، واشنگتن - خبرگزاري يونايتدپرس، 30/7/1366.
  27. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 218، 2/8/1366،ص7، واشنگتن - خبرگزاري رويتر، 1/8/1366.
  28. ↑ همان، ص16 تا 18، راديو امريكا، 1/8/1366.
  29. ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 219، 3/8/1366، ص20.
  30. ↑ مأخذ19، ص16، قاهره - خبرگزاري آسوشيتدپرس، 30/7/1366.
  31. ↑ مأخذ19، ص30، خبرگزاري فرانسه.
  32. ↑ مأخذ19، ص21، بحرين - خبرگزاري رويتر، 30/7/1366.
  33. ↑ مأخذ19، ص24 و 25، راديو بي‌بي‌سي، 30/7/1366.
  34. ↑ مأخذ19، ص20، تونس - خبرگزاري فرانسه، 30/7/1366.
  35. ↑ سند شماره 046276 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد سپاه ناحيه مستقل دهم نبي‌اكرم(ص) - اطلاعات، به ستاد مركزي سپاه - واحد اطلاعات، 2/8/1366؛ و - سند شماره 046287 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از: فرماندهي قرارگاه ثارالله - اطلاعات، به ستاد نيروي زميني سپاه - اطلاعات، 3/8/1366.
  36. ↑ مأخذ19، ص40 و 41، راديو بي‌بي‌سي، 30/7/1366.
  37. ↑ اداره كل تندنويسي مجلس شوراي اسلامي، "روزنامه رسمي" (مشروح مذاكرات جلسه علني مجلس)، از جلسه 450 تا جلسه 460، 2/7 الي 28/7/1366.
  38. ↑ مأخذ 27 ص32، رم - خبرگزاري فرانسه، 1/8/1366.
  39. ↑ مأخذ 29، ص4 و 5، رم - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 2/8/1366.
  40. ↑ مأخذ19، ص6، راديو بي‌بي‌سي.
  41. ↑ مأخذ19، ص5، لندن - خبرگزاري كويت، 30/7/1366.
  42. ↑ مأخذ19، ص44 تا 46، راديو امريكا، 30/7/1366، روزنامه وال ‌استريت‌ ژورنال.
  43. ↑ مأخذ23، ص20، پكن - خبرگزاري رويتر.
  44. ↑ مأخذ19، ص18 و 19، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 30/7/1366، به نقل از روزنامه كويتي الراي‌العام.
  45. ↑ مأخذ19، ص19، كويت - خبرگزاري جمهوري اسلامي، 30/7/1366، به نقل از روزنامه كويتي القبس.
  46. ↑ اداره كل مطبوعات و رسانه‌هاي خارجي وزارت ارشاد اسلامي، نشريه "بررسي مطبوعات جهان"، شماره 1276، 12/8/1366، ص7 و 8، به نقل از نشريه فارين‌ريپورت چاپ لندن، 30/7/1366.






برگرفته از «https://rozshomaredefamoghaddas.ir/index.php?title=1366.07.30&oldid=2319»