1366.12.14

روزشمار جنگ سال 1366 1366.12.14
نام‌های دیگر	چهارده اسفند
تاریخ شمسی	1366.12.14
تاریخ میلادی	4 مارس 1988
تاریخ قمری	15 رجب 1408

1359.12.14

1360.12.14

1361.12.14

1362.12.14

1363.12.14

1364.12.14

1365.12.14

گزارش - 1

1. وضعیت جوّی در منطقه عملیاتی حلبچه در محور مریوان، و در محل ارتفاع دزلی، شدیداً سرد و توأم با باد و برف است. چنین وضعی از یکسو مشکلزا است زیرا امکان کار از نیروهای مهندسی سلب میشود و از سوی دیگر مناسب است بهخاطر آنکه مانع دید دشمن گردیده و نقل و انتقال یگانها به میزان زیادی از چشم دشمن مصون میباشد. درباره جو، رنجبر راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ نوشته است: دیشب تا صبح هوا خوب شده بود اما از ساعت ٦:٣٠ الی ٧ ابری شد و دوباره کاملاً مه منطقه را فرا گرفت و دید را از بین برد. وی میافزاید: برادر محسن از این وضعیت راضی بود، بهطوری که صبح زود نگران صاف شدن هوا بودند. آسمان از حوالی ساعت ٧:٣٠ و پس از آمدن ابر و مه غلیظ، شروع به بارش برف کرد و کمکم شدت یافت. با دزلی هم تماس گرفته شد و گفتند آنجا هم برف میآید. علاوه بر برف، باد نیز وزیدن گرفت. از صبح باد شدیدی که گاه همراه با برف و گاه با باران و تگرگ و بیشتر فقط باد میوزید ادامه یافت. شدت باد شاید ٧٠ تا ٨٠ کیلومتر در ساعت است، بهطوری که صفحه فلزی دیوار توالت را واژگون ساخت و چه بسا اگر ماشینی نیز در این مسیر قرار گیرد آن را تکان دهد. در این شرایط کار کردن یگانها برای فراهم کردن مقدمات عملیات اعم از انتقال مهمات و... کار بسیار دشوار و سختی است. نکته دیگر به لحاظ شدت باد این است که امکان استفاده از هلیکوپتر ناممکن میباشد، قطعاً در این شرایط که هوا ابری و همراه با مه و باد و باران و برف و بوران است خلبانان هلیکوپتر نه میپرند و نه آنکه میتوانند پرواز کنند. به رغم چنین شرایطی، فرمانده سپاه به طور دائم مترصد وضعیت جاده است، ایشان بار دیگر، فردی را جهت بازدید و کسب خبر از وضعیت کار جهاد و پیشرفت جاده ملخور راهی محور دزلی کرد. همچنین فرمانده سپاه در ادامه پیگیری امور مهندسی و جادهسازی عملیات حلبچه در جلسه با شمایلی و روحالامین از مسئولین جهاد سازندگی پیشرفت کارهای انجام شده برای احداث جاده ملخور در محور شمالی عملیات را پیگیری کرد. در این جلسه که ساعت ٢١:١٠ برگزار شد، روحالامین گفت: قرار بود امروز چال زدن [برای انجام انفجار] روی صخره را شروع کنند، ولی متأسفانه به دلیل شرایط نامناسب جوی و آماده نبودن دستگاهها و طناب و... نتوانستیم از بالا چال بزنیم. وی افزود: روی صخرههای موجود در جاده، امروز ٢ تا انفجار داشتیم. شمایلی نیز درباره دوبانده کردن بخشهایی از جاده موردنظر در قسمت گردنه ملخور گفت: برادران را فرستادیم برای شناسایی و تعیین مسیر، اکنون کار شروع شده است. مسئول جهاد مربوطه میگوید کار دوبانده کردن جلو رفته است. رضایی به وی گفت: اولویت اول برای ما دوبانده شدن خود گردنه است که ما از این باتلاق فعلی نجات پیدا کنیم و بعد از تجمیع توان بیشتر، دوبانده کردن جاده را تا دزلی انجام میدهیم. روحالامین به توضیحات خود افزود: وضع باد و سرما و باران، انرژی نیروها را میگیرد و توان را به یكسوم کاهش میدهد، نیرو با بادگیر هم خیس میشود و یخ میزند، لذا باید زودبهزود لباس عوض کنند. علاوه بر جو و جاده، مسئله دیگری كه امروز مورد نظر فرماندهی قرار داشت و درباره آن اندیشه شد، کماطلاعی از دشمن است. غلامعلی رشید به محسن رضایی دراینباره گفت: ما چه میدانیم، شاید دشمن ٣٠ تا تیپ آورده حوالی کرکوک و بغداد آماده نگه داشته؛ اما فرمانده کل سپاه مبتنی بر اخبار و مشاهدات و تحلیل برآمده از آنها اظهار داشت: اگر دشمن حساس شده باشد باید بیاید خط تشکیل بدهد و تقویت کند. رشید گفت: دشمن نمیتواند خط تشکیل دهد، او الآن از سردشت تا ارتفاع بُمُو [در جنوب منطقه عملیاتی] از ما تحرک میبیند. کجای خط را تقویت کند؟ دشمن میترسد بیاید حلبچه، و از پنجوین با حمله ما مواجه شود، یا ... اما رضایی با ابهام فرماندهان نیز مواجه بود زیرا برخی از آنها احتمال حمله اصلی امسال را در جبهه جنوب میدانند، برخی فرماندهان دیگر نیز معتقدند که حمله اصلی امسال غرب است، اما تعداد دیگری از آنها باز نمیدانند که مسئله اصلی در جبهه شمالغرب، حلبچه است یا منطقه بیتالمقدس٢. در عین حال، یگانهای شرکت کننده در عملیات نیز در حال فعالیت برای انتقال امکانات و تجهیزات خود به منطقه عملیات، آمادهسازی زمین، نهایی کردن مانور و توجیه نیروهای عملیاتی خود نسبت به زمین، اهداف و چگونگی اجرای عملیات هستند.

گزارش - 2

2. امروز فرمانده قرارگاه رمضان، با استناد به گزارشهای ارسالی از داخل عراق، به فرمانده سپاه خبر داد که دشمن به ما و جلال طالبانی اخطار داده که منطقه را خالی کنید. اما رضایی تأکید کرد که حتی یک وجب از منطقه نباید از دست برود. وی همچنین در پیامی به حسن دانایی جانشین قرارگاه رمضان که در داخل عراق است ضمن تعریف و تمجید از آنها خواست که تدابیر لازم را برای این منظور به کار ببندند. لكن پیامی که از آن طرف خطاب به ذوالقدر آمد، حاوی نارضایتی از روند اقدامات و تصمیمات به عمل آمده بود. دانایی اظهار داشت: الحمدالله روحیه ما خیلی خوب است ولی انتظار معجزه از ما نداشته باشید. بدیهی است بر اثر عدم انجام اقدامات تأخیری و جدی نگرفتن خطر، از طرف برادران در ایران و همچنین واقعیات موجود، منطقه خودبهخود از دست خواهد رفت. دانایی مهمترین مشکلات موجود را نبودن نیرو در منطقه، نداشتن عقبه و اتمام مواد غذایی، فشارهای پیدرپی دشمن از تمام محورها و تصمیم اتحادیه میهنی کردستان عراق مبنی بر تخلیه منطقه عنوان کرده است. دانایی همچنین به ذوالقدر گفت: شما به برادر محسن از قول ما بگویید بهجای تأکید و تشویق لطف کنید عملیات در ٢ تا ٣ روز آینده انجام شود و انتظار معجزه نداشته باشند. این درحالی است که انجام ادامة عملیات بیتالمقدس٢ در داخل خاک عراق روی ارتفاعات شیخمحمد [ادامة ارتفاع گوجار] و آسوس از سمت مناطق دراختیار معارضین تقریباً منتفی شده است. از سوی دیگر انجام عملیات در داخل نیز با موانع عدیده روبهرو است. بهخصوص حملات اخیر دشمن نظم و برنامههای پیشبینی شده را به کل بههم زده است؛ اما همچنان این ذهنیت در داخل وجود دارد که بلكه با پشتیبانی و انتقال امکانات و نیرو بتوان حمله مناسبی را علیه ارتش عراق که در مواضع معارضین عراقی اقداماتی انجام داده آغاز کرد. سیدکمال حسینی راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ از قول یکی از فرماندهان مینویسد: شیخ عبدالکریم یکی از نیروهای اتحادیه گفته بود اگر نیروهای ایران وارد منطقه شده و دشمن را عقب بزنند اولین دولتی خواهد بود که پایش به تنگه چرمانوند، پیرمگرون و روستای شدله رسیده است، در این روستا تا به حال هیچ دولتی نتوانسته حاکمیت داشته باشد. قبلاً عثمانیها آمدند ولی ٨٠٠ کشته دادند. علاوه بر شرایط نظامی میان ایران و اتحادیه میهنی با ارتش عراق در شمال این کشور، کوچ مردم کرد منطقه نیز در حال تبدیل شدن به یک معضل بزرگ است. در حالی که هماکنون میان اتحادیه میهنی کردستان عراق (طالبانیها) و ارتش عراق جنگ سختی برقرار است و مردم نیز به اجبار مسکن و زندگی خود را ترک میکنند، گفته میشود که آنها بهرغم وفاداری به اتحادیه میهنی کردستان و استقبال از پاسداران، براثر وضعیت کنونی در میان خودشان، به اتحادیه و سپاه اعتراض میکنند.

گزارش - 3

3. پس از یک توقف حدوداً ٢٠ ساعته، عراق امروز نیز پرتاب موشک به تهران را از سر گرفت و ٣ فروند موشک به تهران شلیک کرد. یك موشك به محله نظامآباد اصابت كرد. موشك بعدی در آسمان منفجر شد و موشك سوم در اطراف دانشگاه تهران فرود آمد ولی منفجر نشد. موشك اول در ساعت ١٤:٢٠ در نظامآباد، محله وحیدیه به زمین نشست. خبرگزاری جمهوری اسلامی درباره وضعیت ناشی از اصابت موشک در نظامآباد نوشته است: محل انفجار بمب، واقع در خیابان وحیدیه مابین ایستگاه تسلیحات و درختی واقع در کوچه جبلی است. در این انفجار ١٠ منزل کوچک و پرجمعیت و ٥ مغازه ویران شد و ٢٥ تن شهید و ٢٠ تن نیز زخمی شدند. موشک دقیقاً در بخش مرکزی خیابان وحیدیه که از جنوب به خیابان دماوند و از شمال به خیابان نظامآباد متصل میشود بر روی مناطق مسکونی فرود آمده است. شعاع انفجار سه کوچه تنگ و باریک، در شمال و شرق خیابان کمعرض وحیدیه را در برگرفته است. اسامی کوچهها از شمال (خیابان نظامآباد) به جنوب (خیابان دماوند) به ترتیب عبارت است از کوچه جبلی، بنبست شهید بیژن براهویی و بنبست نیکپور. کانون انفجار موشک در کوچه شهید بیژن براهویی بوده که بیشترین تلفات و ضایعات را در برداشته است. خبرگزاری افزوده است: هادی غفاری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی که (خود از اهالی آن منطقه ـ خیابان دماوند، ایستگاه پمپبنزین نرسیده به منصورآباد ـ است) از نخستین ساعات انفجار در محل حادثه حضور یافته و نقش بسزایی در متفرق کردن جمعیت و سرعت عمل نیروهای امدادی ایفا کرد. همه مردم که شاهد صحنههای دلخراش هستند خواهان جواب فوری و قاطع و مقابله به مثل بوده و معتقدند اگر همان لحظهای که موشک به تهران اصابت میکند موشک به طرف بغداد شلیک شود یقینآً اثر بازدارندگی بیشتری دارد. تقریباً تمامی مجروحین به استثنای چند مورد به بیمارستانهای امام حسین و بوعلی که نزدیکترین بیمارستانها به محل حادثه هستند، انتقال یافتهاند. در محل انفجار موشک در وحیدیه چند نفر سارق دستگیر شدند. چهار نفر سارق در حین دستبرد به منازل مجاور و محل انفجار دستگیر شدند. ساعت ٢١:٥٣ نیز صدای انفجار دیگری مناطق مرکزی تهران را لرزاند. قبل از صدای انفجار که به نظر میرسید از شمالغرب تهران باشد صدای حرکت موشک در امتداد جنوب به شمال تهران شنیده شد. در پی این صدا در ساعت ٢٢:١٦ در تهران وضعیت قرمز اعلام شد. بعداً مشخص شد كه این صدا ناشی از انفجار موشک در آسمان بوده است. ساعت ١٨:٠٨ هم، موشک دیگری در اطراف دانشگاه تهران فرود آمد اما عمل نکرد. قطعات این موشک به کوچه بهنام در خیابان وصال پرتاب شد. محلی که قطعات اصلی موشک اصابت کرده است در فاصله ٢٠٠ متری شرق خیابان قدس مجاور دانشگاه تهران قرار دارد.*

گزارش - 4

4. نیروهای مسلح ایران در پاسخ به حملات ارتش عراق به شهرهای ایران، عصر امروز دو فروند موشک به بغداد، پایتخت عراق شلیک کردند. واکنش ایران به اقدامات عراق، همواره محدودتر و صرفاً به دلیل کاستن از تشدید موشکباران عراق علیه تهران و سایر شهرهای ایران است. بر این اساس در ساعت ١٧:١٥ دو موشک بهطور همزمان به سوی دو مرکز نظامی در بغداد شلیک شد. رادیو بغداد به نقل از اطلاعیه نظامی شماره ٣٠٤٩ ارتش عراق زمان حمله ایران را ساعت ٤:٥٥ عصر امروز گزارش کرد و ادعا نمود که این موشک به یکی از مناطق مسکونی اصابت کرده است. نیروی هوایی سپاه روز گذشته نیز سه فروند موشک به مراکز نظامی - امنیتی و حزب بعث در شهر بغداد شلیک کردند که خسارات سنگینی به دشمن وارد شد. ستاد کل سپاه پاسداران اعلام کرده است که رزمندگان اسلام روش مقابله به مثل را با قدرت ادامه خواهند داد. طی ٧٢ ساعت گذشته بیش از دو هزار گلوله توپ به سوی تأسیسات اقتصادی و نظامی عراق در شهرهای القرنه، الکساره، العزیز و البیضه واقع در شرق دجله شلیک شده است. گزارش خبرنگار جمهوری اسلامی به نقل از یکی از فرماندهان توپخانه الحدید حاکیست این گلولهها عمدتاً به فرودگاه نظامی القرنه و دستگاه تکرارکننده تلویزیون استان العماره و در سایر تأسیسات اقتصادی جنوب عراق اصابت کردهاند. عراق هم امروز با ارسال ٢ نامه به دبیرکل مدعی شد ایران مناطق مسکونی استان بصره و سلیمانیه را گلولهباران کرده است.

گزارش - 5

5. با هدف مسدود نمودن معابر ورود عناصر گروههای مسلح غیرقانونی به داخل ایران از طریق مرز عراق در استان آذربایجان غربی امروز دستور عملیاتی از سوی قرارگاه مشترک حمزه سیدالشهدا صادر گردید. براساس این دستور، قرارگاه شهید بروجردی شامل پایگاههای اشنویه، پیرانشهر و سردشت و قرارگاه شهید شهرامفر شامل پایگاههای بانه، از اول فروردین ١٣٦٧ پس از پاک كردن جادههای وصولی از برف و ایجاد بنه تدارکاتی، طرح مسدود کردن معابر ضدانقلاب را از طریق اقدامات آفندی و پدافندی اجرا و ضمن بستن معابر تردد آنها و گرفتن نقاط ییلاقی با احداث پایگاه در این مناطق نسبت به کار رفاهی و تبلیغاتی برای مردم این مناطق اقدام خواهند کرد. این پایگاهها همچنین بنا به مقتضیات پس از برپایی پایگاه برای هر عملیات وارد شده و پس از اتمام عملیات ٤٨ ساعت تا یکهفته در این مناطق حضور داشته باشند. براساس برآورد قرارگاه حمزه، استعداد نیروهای مسلح ضدانقلاب ٨ هیز (تیپ پارتیزانی) از حزب دموکرات به اسامی (آغری، کلاشین، قندیل، زمزیران، پیشوا، بیان، افشار)** و دو گردان از نیروهای سازمان کومله، مسلح به سلاحهای سنگین از نوع خمپارهانداز آرپیجی٧، تیربارهای نیمهسنگین مانند گرینوف و کلاشینکف و تفنگ انفرادی میباشند. کومله از نیمه دوم اردیبهشت هر سال فعالیت خرابکارانه خود را در منطقه شروع و با اولین برف زمستانی همان سال که معمولاً در آبانماه بر زمین مینشیند خاک کشور را ترک و به دامن کشور بعثی عراق پناه میبرد. طبق این دستور فرماندهان خودی موظف شدند قبل از ورود گروههای مسلح به خاک ایران، به محض مساعد شدن زمین، نیروهای خود را در نقاط تعیین شده مستقر نمایند. این دستور با امضای هدایت لطفیان فرمانده قرارگاه حمزه سیدالشهدا سپاه و سرهنگ ظهوری فرمانده قرارگاه عملیاتی شمالغرب نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی صادر گردید.

گزارش - 6

6. در ماه بهمن و نیمه اول اسفند امسال، تحرکات سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در خطوط جبهه فزونی گرفته است. این اقدام علاوهبر جبهه شمالغرب، اکنون در منطقه میانی نیز مشاهده شده است. فرماندهی قرارگاه سپاه هشتم ثامنالائمه به فرماندهی عملیات غرب اطلاع داد که اخیراً در محور مهران منافقین در منطقه نمهکلان بو اقدام به شناسایی و جمعآوری اطلاعات نموده است. این فرماندهی همچنین به یگانهای تحت امر خود (لشكر امیرالمؤمنین، تیپ انصارالرضا)، یگانهای قائم باختران و گردان قائم تبریز اعلام آمادهباش داد و اعلام كرد سازمان منافقین در منطقه اقدام به شناسایی و جمعآوری اطلاعات نموده و از دو محور (تپهگوش و جلوی ارتفاع ٢٢٣) معابری را باز نموده و گشتی شناسایی آنها نیز در پشت خط خودی دیده شده است. این نامه افزوده است كه منافقین تعداد ٣ آتشبار در روبهروی شیار میگ سوخته مستقر نمودهاند و احتمال تك آنها و دشمن بعثی توأمان متصور است، لذا لازم است آمادگی کامل به نیروها داده شود و تمامی ردههای نفوذی با استقرار کمین و اعزام گشتی برای سرکوبی هرگونه تحرک دشمن اقدام کنند. همچنین به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا امروز صدام حسین با مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدینخلق (منافقین) در بغداد دیدار کرد و درباره همکاری با گروه کومله و عملیاتهای سازمان و کومله در خاک ایران گفتوگو کردند. بر همین اساس قرار شده است عناصر کومله برای ورود نیروهای منافقین به کردستان ایران کمک کنند. بنابه همین گزارش، اتحادیه میهنی كردستان عراق پیشنهاد سازمان مجاهدین خلق برای هماهنگی و درگیر نشدن با یکدیگر در حین ترددها و فعالیتها را رد کرد.

گزارش - 7

7. به رغم واکنش جهانی نسبت به حملات عراق به تهران و شهرهای ایران، روزنامه القادسیه ارگان نیروهای مسلح عراق مجدداً تأکید کرد که تمامی شهرهای ایران ازجمله تهران و قم تا زمانی که رهبران تهران به بازی جنگ علاقه نشان میدهند تحت ضربات عراق قرار خواهند گرفت. در روزنامه مزبور خاطرنشان شده که موشک زمین به زمین الحسین*** شب و روز پناهگاههای رهبران ایران را خواهد کوبید تا اینکه آنها قطعنامه ٥٩٨ شورای امنیت سازمانملل را با همان ترتیب مواد آن اجرا نمایند. القادسیه افزود: عراق حق در هم کوبیدن و ویران ساختن شهرهای ایران و دفن کردن رهبرانش را برای خود محفوظ میدارد. رادیو بغداد هم در بخش عربی خود در تفسیری به توجیه حملات موشکی عراق علیه مناطق مسکونی ایران پرداخت و ادعا کرد: ایران تنها در سال گذشته به ٣٦٩ تجاوز علیه مناطق مسکونی در عراق دست زد که در اثر آن ٧٧٦ غیرنظامی کشته و ٢٤٩١ غیرنظامی عراقی مجروح شدهاند. این درحالی است که در سال گذشته بر اثر گلولهباران، بمباران و حملات موشکی عراق به مناطق مختلف ایران بیش از ٣٠٠٠ نفر شهید شدند، و امسال نیز ایران در جریان مقابله به مثل، علاوه بر اعلام به مردم عراق مبنی براینکه به چهار شهر امن کربلا، نجف، سامرا و کاظمین بروند، در سطح بسیار کمتر از عراق مقابله به مثل نموده است، اما واکنش عراق برعکس است. با وجود اینکه جمهوری اسلامی شهرهای مقدس کربلا، نجف، کاظمین و سامرا در عراق را امن اعلام كرده و از حمله به آنها خودداری میكند، رژیم عراق با حمله به شهر مقدس قم مقدسات مذهبی را زیر پا گذاشته است.

گزارش - 8

8. به ادعای رادیو امریکا محمدجعفر محلاتی نماینده ایران در سازمانملل، نامه چهار روز پیش علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران به دبیرکل سازمان ملل را به معنای پذیرش قطعنامه ٥٩٨ از جانب جمهوری اسلامی دانست. وی با بیان این مطلب که با دبیرکل و رئیس شورای امنیت سازمانملل متحد دیدار کرده است تا به آنها بگوید که تهران درخواست شورا را برای عدم ادامه حمله به مناطق غیرنظامی پذیرفته است و اکنون وظیفه شورای امنیت است که از عراق بخواهد از ادامه حملات علیه شهرها خودداری کند، گفت: در این نامه آقای ولایتی نوشته است که پذیرفتن طرح صلح دبیرکل مساوی است با پذیرفتن قطعنامه ٥٩٨ شورای امنیت. رادیو امریکا که این گفته را نقل میکرد افزود: به نظر آقای محلاتی حملات اخیر علیه شهرهای ایران برای از بین بردن جوّ سیاسی لازم برای ادامه کوششهای دیپلماتیک دبیرکل درجهت آتشبس در جنگ است. دیپلماتهای جمهوری اسلامی گفتند سفرای چین و شوروی به عنوان اعضای دائمی شورای امنیت، نامه آقای ولایتی را به عنوان پذیرش قطعنامه ٥٩٨ از سوی ایران میدانند. رادیو بیبیسی نیز از قول محلاتی گفت: ایران در محدود نمودن دامنه تلافیهایش در جنگ شهرها به درخواست دبیرکل سازمانملل متحد توجه داشته درحالی که عراق کمترین توجهی به آن ندارد. محلاتی گفت که از دبیرکل سازمان و از رئیس شورای امنیت خواسته است عراق را مجبور کنند که به حملاتش به شهرها پایان دهد. او افزود: دلیل اصلی توسل به این حملات این است که عراق فکر میکند شورای امنیت فروش اسلحه به ایران را تحریم نخواهد کرد. وی همچنین از دبیرکل سازمان و رئیس شورای امنیت خواست که عراق را به نام محکوم کنند، زیرا به نقاط مسکونی حمله میکند و میکوشد مساعی دیپلماتیک سازمان را خنثی سازد. نماینده ایران میگوید: دبیرکل سازمانملل را باید ترغیب کرد که به کوششهای خود در جهت اجرای قطعنامه ٥٩٨ و پایان دادن به جنگ ایران و عراق ادامه دهد. محلاتی گفت: نامهای که چند روز پیش وزیر خارجه ایران آقای ولایتی برای دبیرکل سازمان فرستاد هرگونه بهانهای را از دست کسانی که هنوز میخواهند ایران تحریم تسلیحاتی بشود گرفته است. رادیو بیبیسی گفت: از نامه آقای ولایتی چنین به نظر میرسد که ایران به طرف پذیرفتن قطعنامه ٥٩٨ قدم کوچکی برداشته است. بیبیسی میافزاید: نمایندگان سیاسی کشورهای مختلف در نیویورک میگویند که اگر ایران قطعنامه را بپذیرد وضع تغییر اساسی خواهد یافت. در هر صورت اینک امکان آن میرود که دست زدن دوباره عراق به جنگ شهرها و نامه وزیر خارجه ایران، باعث گردد شورای امنیت با پیشنهاد تحریم تسلیحاتی ایران موافقت نکند. یکی از نمایندگان غرب در شورای امنیت گفت که زشت است اگر بگذاریم عراق از راه بمباران به تحریم تسلیحاتی ایران دست یابد. یکی دیگر از نمایندگان بلندپایه غرب گفت که ایران این روزها نرمش بیشتری از خود نشان میدهد برخلاف عراق که دامنه جنگ را توسعه میدهد. او گفت تحولات تازه، موضع را تغییر داده و اکنون وقت آن نیست که قطعنامهای بهمنظور تحریم تسلیحاتی ایران تصویب شود. خاطرنشان میشود نامه ولایتی به دبیرکل، نکات مطروحه در سخنان محلاتی نماینده ایران و نیز مطالبی که از سوی رادیو امریکا و بیبیسی و سایر رسانهها مطرح شده، دال بر اینکه پذیرفتن طرح دبیرکل به معنای پذیرش قطعنامه ٥٩٨ میباشد، در منابع وجود ندارد و در این باره از سوی مسئولین ایرانی توضیحاتی مبنیبر اینكه تعامل با دبیركل دربارة طرح اجرایی منطقاً میتواند به منزله پذیرش قطعنامه ٥٩٨ تلقی گردد، ارائه شد.

گزارش - 9

9. حملات موشکی عراق به تهران و قم از دیدگاههای مختلف در رسانههای جهانی بازتاب یافته است. مهمترین موضوعاتی که مورد توجه واقع شده عبارتند از: ورود جنگ به دوره جدید، سختتر شدن امکان پایان جنگ، ممانعت از سازش اعراب و ایران، سیاست شوروی، فشار روی رهبران ایران برای تن دادن به صلح، معطوف نمودن رویکردها از فلسطین به خلیجفارس، كشور سازنده موشکها، تأثیر محدود آن بر شهروندان ایران و عراق و حمله به قم یک تحول مهم در جنگ. روزنامه فرانکفورتر روند شاو چاپ آلمان نوشته است: از دیدگاه کارشناسان نظامی، جنگ ایران و عراق کاملاً وارد دوره جدیدی شده است. عراق برای نخستینبار و بعد از هفت سال و نیم که از آغاز جنگ میگذرد از موشکهای برد متوسط که دارای بردی حدود ٦٥٠ کیلومتر میباشد برای حمله به پایتخت ایران که در فاصله ٥٠٠ کیلومتری از مرزهای مشترک قرار دارد استفاده کرده است. در اواسط سال گذشته اولین اطلاعات دراینباره منتشر گردید مبنی براینکه مهندسین نظامی بغداد مشغول کار بر روی یک راکت جدید و یا تکمیل و توسعه آن میباشند. به نظر میرسد موشکهایی که اکنون به تهران و قم پرتاب گردیده و آنها را زیر آتش گرفتهاند نوع اصلاحشدۀ موشکهای روسی اسکاد-بی هستند که بهآنها نام الحسین دادهاند. روزنامه امریکایی کریستین ساینسمانیتور دربارة حملات موشكی عراق به تهران این عمل را مانعی برای تصویب قطعنامهای در تحریم فروش تسلیحات ایران خواند و نوشت: وسعت فعلی حملات عراق از جمله زدن مرکز مطالعات مذهبی ایران در قم، موافقت روسیه جهت حمایت از قطعنامه شورای امنیت مبنی بر تحمیل یک تحریم تسلیحاتی علیه ایران را دشوارتر میسازد. ساینسمانیتور همچنین از زبان یک دیپلمات در خلیجفارس پیشبینی میکند زدن قم با موشک یک عامل جدید تشدید جنگ است و به همین علت من فکر نمیکنم شورای امنیت بتواند مطابق برنامهاش عمل کند چون شوروی از حمایت یک تحریم تسلیحاتی سر باز خواهد زد. این نشریه میافزاید: اگر چنین چیزی صحت یابد عراقیها که هدفشان از حملات وسیع موشکی جلب توجه جامعه بینالملل به لزوم یافتن یک راه حل مؤثر برای ختم جنگ بود خود را درگیر یک اشتباه عمده و جدی خواهند یافت. رادیو مسکو نیز در اخبار ساعت ٢٠:٣٠ خود میگوید: این اوجگیری جنگ در لحظهای به وقوع پیوست که در برخی محافل این نظر و عقیده پخش گردید که گویا بالاخره مناقشه به پایان خود نزدیک میشود. اکونومیست روابط اعراب و ایران را در این اقدام عراق مورد توجه قرار داده و نوشته: عراق میخواهد با تشدید جنگ از سازش کشورهای عرب منطقه با ایران جلوگیری کند. یکی از مقاصد عراق در جنگ شهرها جلوگیری از مصالحه کشورهای حوزه خلیجفارس با ایران بوده است. اکونومیست افزوده است: یکی از اهداف از سرگیری حملات عراق علیه شهرهای ایران به احتمال زیاد نشانههای خطرناک سازش با ایران میباشد. در زمینه نفوذ بر تصمیم سیاستمداران ایران، روزنامه کوریره دلاسرا پرتیراژترین روزنامه ایتالیا در این زمینه با انتشار گزارشی تحت عنوان "آیتاللهها از صلح سخن میگویند" میگوید: وزیرخارجه ایران به آندره اوتی اطلاع داده است که کشورش حاضر است به طور همزمان برقراری آتشبس و تشکیل یک کمیسیون تحقیق در مورد مسئول جنگ را بپذیرد. این روزنامه افزود: اما این تلطیف موضع با شروطی همراه است که پذیرش آنها توسط عراق بعید به نظر میرسد. بدین ترتیب که ایران همچنان اصرار دارد بازگشت به مرزهای بینالمللی و آزادسازی اسرای جنگی را پس از شناسایی متجاوز عملی سازد. موضوع دیگر در بازتاب حملات موشکی، عادی بودن زندگی مردم بهرغم تلفات انسانی و خسارات مادی جنگ شهرها توسط عراق است. خبرگزاری رویتر به نقل از یک تاجر اروپایی که در تهران است میگوید: سالن هتلها در شمال شهر طی حملات، پر از زنان و کودکان هراسان میشود ولی چندان نشانهای از وحشت و هجوم وجود ندارد. مسافران ایرانی گفتند انفجار موشکها صدای شدیدتری دارند و از بمبارانهای قبلی تهران، خسارت بیشتری وارد میکنند ولی هیچ ترس غیرعادی وجود ندارد. این تاجر گفت: من ترسیده بودم ولی این نخستین بار نیست و مردم دارند به آن عادت میکنند. وی افزود: مادربزرگی هم گفت ما چند سال قبل میترسیدیم ولی حالا این انفجارها همه یک صدا دارند. رویتر میافزاید: شاهدان گفتند اکثر ٢٥ موشکی که شلیک شده در نواحی فقیرتر مرکزی و جنوب تهران فرود آمده و هیچ یک حوالی حومههای ثروتمندتر شمال اصابت نکردهاند. رادیو مونت کارلو از عراق نیز چنین تصویری ارائه داد و گفت: علیرغم اینکه مناطق مسکونی در بغداد در معرض حملات موشکی ایران قرار میگیرد، زندگی در پایتخت عراق حالت عادی خود را در شبانهروز از دست نداده است. ولی این امر عراق را از در نظر گرفتن جانب احتیاط باز نداشته و امروز یک آزمایش موفقیتآمیز برای تخلیه دو منطقه مسکونی در بغداد صورت گرفت که این آزمایش برای رفتن به منطقه استقرار در خارج از پایتخت و بازگشت به آن، دو ساعت طول کشیده است.

گزارش - 10

10. در پی واکنش جمهوری اسلامی به سیاست شوروی در دادن موشک میانبرد به عراق و اخطار به سفیر این کشور در تهران و تظاهرات روز گذشته علیه مسکو در تهران، امروز ورنتسف قائم مقام وزیرخارجه شوروی، کاردار ایران در مسکو را فراخواند و با وی گفتوگو کرد. ورنتسف با اشاره به درجریان نبودن كشورش از حمله موشكی عراق به تهران و چند شهر ایران و همچنین دادن موشكهای با برد ٦٠٠ كیلومتر به این كشور گفت: من میخواهم به طور رسمی اعلام کنم که اتحاد شوروی همانطوری که در ارتباط با حملات موشکی شما به بغداد نبوده است نسبت به حملات عراق به تهران نیز بیارتباط است. اینکه حملات موشکی شما به بغداد توسط موشکهای روسی صورت میگیرد ما در جریان نبودهایم و حال هم که حملات موشکهای عراق به تهران، گرچه میتواند با موشکهای ساخت شوروی صورت بگیرد، ما دخالتی نداشته و نداریم. ما به طور رسمی به رهبران عراق در رابطه با استفاده عراق از موشکهای شوروی اعتراض کردهایم اما آنها در جواب گفته اند که این حملات ربطی به موشکهای روسی ندارد. آنها اعلام کردهاند که موشکها ساخت خود عراق بوده و این موشکها در کارخانههای عراق ساخته شده است که با بردی بیش از ٦٥٠ کیلومتر میباشد. در صورتی که موشکهایی که عراق چند سال پیش از شوروی خریداری کرده بود دارای بردی برابر ٣٠٠ کیلومتر میباشد و عراق این اعتراض مبنیبر افزایش برد موشکهای ساخت شوروی را رد نموده است. ورنتسف افزود: ما تصور داشتیم كه آنها توانستهاند موشكهای ساخت شوروی را به کمک کارشناسان برزیلی و آلمانغربی مدرنیزه کنند ولی عراق آن را رد نموده و میگوید که تمامی توافقهای مندرج در قرارداد با شوروی مبنی بر عدم مدرنیزه کردن موشکهایی با برد ٣٠٠ کیلومتر را رعایت کرده و از هیچ کارشناس خارجی در این رابطه استفاده نکرده است. وی افزود: راستش را میگویم ما نمیدانیم چگونه این ادعاهای عراق را کنترل کنیم که درست یا نادرست است، زیرا این موشکها در مالکیت ارتش عراق است و فقط میتوانیم باور کنیم یا نکنیم. اما من میخواهم شما رسماً به اطلاع مقامات ایران برسانید که: ١- شوروی موشکهای با برد ٦٠٠ کیلومتری را به عراق نداده است. ٢- همچنین اتحاد شوروی هیچ نقشی در مدرنیزه کردن احتمالی موشکهای ساخت شوروی با برد ٣٠٠ کیلومتر نداشته و هیچ اطلاعی هم راجع به آن ندارد. اما من مایل هستم که به اطلاع مقامات ایرانی برسانید که ما کاری به حملات موشکی نداریم چون هم شما و هم عراق موشکهای ساخت شوروی را در اختیار دارید و نه ایران نه عراق با اتحاد شوروی مشاوره نمیکنند و توافقی از سوی ما صورت نمیگیرد. سخنگوی وزارت امور خارجه اتحاد شوروی هم با بیپایهخواندن اخبار دادن موشكهای جدید به رژیم بغداد گفت: تلاشهای کسانی که سعی دارند طوری وانمود کنند که گویا اتحاد شوروی با از سرگیری جنگ شهرها بین ایران و عراق به نحوی ارتباط دارد کاملاً بیپایه و اساس است. اتحاد شوروی به هیچ یک از طرفین جنگ، اسلحه برای وارد آوردن یک چنین ضرباتی نفروخته و این قبیل عملیات را به هیچ وجه مجاز نمیشمارد. دیپلماسی شوروی، همچنین به تکرار مواضع گذشته در زمینه چگونگی پایان دادن جنگ مبادرت ورزیده است. ولادیمیر بولیاکوف معاون وزیر خارجه شوروی، شورای امنیت و سازمانملل را به همیاری در تسریع خاتمه دادن به این جنگ دعوت نمود. این مقام مسئول شوروی در گفتوگو با مجله الوطنالعربی بار دیگر موضع کشورش دایر بر لزوم اجرای قطعنامه شماره ٥٩٨ شورای امنیت را مورد تأکید قرار داد. وی همچنین گفت: شوروی در وهله نخست از عراق و ایران میخواهد تا بر سر میز مذاکره بنشینند و سپس هرگونه اقدام و حمایت از تلاشهای دبیرکل سازمانملل در اجرای کلیه مفاد این قطعنامه را مورد بحث قرار دهند.

گزارش - 11

11. در واکنش به سیاستهای شوروی، جو ضد روسی در ایران، امروز هم ادامه داشت. به خصوص که پس از نماز جمعه احتمال حمله به سفارت شوروی وجود داشت. از این رو همزمان با پایان یافتن نماز جمعه و برای پیشگیری از هر نوع تعرض احتمالی، سفارت شوروی در تهران که در نزدیکی دانشگاه تهران محل برگزاری نماز جمعه قرار دارد به محاصره کامل صدها پلیس و پاسدار کمیته انقلاب اسلامی درآمد. نیروهای پلیس برای جلوگیری از نزدیک شدن عابرین به ساختمان سفارت، این ساختمان را از چند صد متری آن بر روی عابرین بسته بودند. به رغم محاصره شوروی دهها نفر از نمازگزاران در نزدیکی محل سفارت تجمع کرده و به دادن شعار مرگ بر شوروی پرداختند. خیابانهای اطراف محوطه سفارت شوروی نیز به جز خیابان حافظ بر روی کلیه اتومبیلها بسته شده بود. با این حال تظاهرکنندگان تنها علیه شوروی و دادن موشک توسط آن کشور به رژیم عراق شعار میدادند و هیچ گونه کوششی برای نزدیک شدن به ساختمان سفارت به عمل نیاوردند.

گزارش - 12

12. شورای امنیت سازمان ملل، کشورهای خاورمیانه، آسیایی و آفریقایی هر یک، در موضوعات مورد توجه سیاست خارجی خود، به جنگ عراق و ایران و به طور خاص حمله موشکی عراق، توجه نشان دادند. رئیس کنونی شورای امنیت، بزرگترین مشغله این شورا را جنگ ایران و عراق دانست. دراگوسلاوپجیک رئیس یوگسلاو شورای امنیت سازمانملل به روزنامه یوگسلاو بوربا گفت: بزرگترین مشغله شورای امنیت در حال حاضر جنگ ایران و عراق است. وی گفت: همه موافقند که این جنگ باید متوقف شود ولی اختلاف نظرهایی در مورد چگونگی دستیابی به آن وجود دارد. کفیل نخستوزیر لبنان حمله موشکی عراق به شهرهای ایران را به زیان مبارزات مردم فلسطین دانست. سلیم الحص کفیل نخستوزیر لبنان، در جریان دیدار امروز خود با رایزن سیاسی جمهوری اسلامی ایران در بیروت ضمن ابراز تأسف از قربانی شدن بیگناهان در حملات موشکی رژیم عراق، تحتالشعاع قرار گرفتن مبارزات مردم فلسطین را از نتایج سوء تشدید حملات علیه مناطق مسکونی ایران عنوان کرد. خبرگزاری لیبی نیز از میانجیگری قذافی برای متوقف کردن جنگ شهرها خبر داد. به گزارش خبرگزاری عراق اینا، بشیر الشباری فرستاده لیبی با صدام رئیسجمهور عراق دیدار و پیام سرهنگ قذافی رهبر لیبی را به وی تسلیم کرد. جانا خبرگزاری رسمی لیبی امروز گزارش داد میانجیگری لیبی برای متوقف کردن جنگ شهرها میان ایران و عراق ممکن است. "جانا" افزود: خبرهای رسیده از ایران حاکی است که تهران به دنبال تلاش قذافی مایل است جنگ شهرها را متوقف کند. کشورهای ژاپن و کره جنوبی نگران اتباع و سفارتخانههای خود هستند. وزارت امور خارجه ژاپن از اتباع این کشور خواست به ایران و عراق سفر نکنند. به گزارش خبرگزاری آلمان وزارت خارجه ژاپن به اتباع ژاپنی توصیه کرد به خاطر حملات فشرده موشکی علیه مناطق مسکونی به ایران و عراق نروند. بنابراین گزارش، اکثر ژاپنیهای مقیم تهران و بغداد از زمان آغاز حملات موشکی به حومه پایتختهای دو کشور گریختهاند. وزارت امور خارجه کرهجنوبی در تهران توصیه کرده است تا سلامتی کارگران کرهای را که سرگرم کار در این دو کشور میباشند در مقابل تشدید یافتن جنگ ایران و عراق تضمین نمایند. به گزارش خبرگزاری کرهجنوبی یک مقام وزارت خارجه کرهجنوبی اعلام کرد که بر اثر بمبارانهای اخیر حومه تهران به وسیله هواپیماهای عراقی به چند پنجره ساختمان سفارت کرهجنوبی در تهران و ساختمانهای تجاری بخش خصوصی کرهجنوبی آسیب وارد شده است. به گفته این مقام دو تن از کارگران کره جنوبی در عراق چندی پیش ناپدید شدند و پس از آن اجسادشان در یک کارگاه ساختمانی در عراق کشف شد.

گزارش - 13

13. خبرهای دیگر امروز در جبهه و داخل کشور كه محل اعتنا است: o به گزارش قرارگاه رمضان، در یک عملیات نفوذی توسط تکاوران گردان ویژه شهادت و با همکاری پیشمرگان حزب دموکرات کردستان عراق طی دو روز گذشته مرکز استخبارات و سازمان امنیت شهر سمیل عراق واقع در مسیر بغداد- ترکیه از توابع استان کرکوک منهدم شد و جاده بینالمللی بغداد- ترکیه نیز به مدت ٦ ساعت در کنترل تکاوران مذکور قرار داشت. o همزمان با نهمین سالگرد تأسیس کمیته امداد امامخمینی بعدازظهر امروز کاروان بزرگ تدارکاتی پشتیبانی علیبنابیطالب شامل ٤٠ کامیون از هدایای مردمی جمعآوری شده توسط کمیتههای امداد سراسر کشور به جبهه فرستاده شد. ارزش هدایای آن بالغ بر ٥٧٠ میلیون ریال میباشد.

________________________________________

• هاشمی رفسنجانی در یادداشتهای روز خود درباره جنگ شهرها نوشته است: پیش از ظهر دکتر روحانی آمد. گزارش وضع موشکهای شلیکشده عراقیها را داد و درباره جنگ و ساخت موشک صحبت کردیم. عصر گروه موشکی سپاه آمدند. گزارش پیشرفت کار ساخت کپی موشک اسکاد - بی را دادند؛ جالب است. درباره موشکهای عراقی نظر دادند که همان اسکاد - بی روسی است که با افزایش سوخت و کاهش سرجنگی، برد آن زیاد و قدرت انفجاری آن کم شده است و عملآً کارآیی ندارد. یک پنجم قدرت اسکاد - بی را دارد و دارای نواقصی است که بیشتر آنها در هوا منفجر میشود و یا در زمین عمل نمیکنند. شب تا دیروقت کارهای عقبمانده روزهای سفر را انجام دادم. عراق امروز سه موشک به تهران پرتاب کرده که یکی از آنها موثر بوده است. ما هم دو موشک به بغداد زدهایم. (کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی سال ١٣٦٦: دفاع و سیاست، به اهتمام علیرضا هاشمی، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب ١٣٨٩.)
  • در متن اصلی نام ٧ هیز آمده است.
    • رژیم عراق در حرکتی تبلیغاتی موشکهای اسکاد-بی روسی را که به تهران پرتاب میکرد « الحسین» نامید.

گروهی از مردم در حال رفتن به پناهگاه همزمان با حملات هوایی و موشکی عراق به تهران

محله وحیدیه تهران پس از حمله موشکی عراق

منابع و مآخذ روزشمار 1366/12/14