1366.12.27
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.12.27 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست و هفت اسفند |
| تاریخ شمسی | 1366.12.27 |
| تاریخ میلادی | 17 مارس 1988 |
| تاریخ قمری | 28 رجب 1408 |
گزارش- 76
تصرف هدف‌هاي مرحله‌ي سوم عمليات والفجر10، اين امكان را براي يگان‌هاي خودي فراهم كرد كه به تحكيم مواضع و كسب آمادگي براي مقابله با ضد حمله‌هاي احتمالي دشمن بپردازند. در محور قرارگاه قدس، عزيز جعفري فرمانده قرارگاه، مقر خود را از ارتفاع هاني‌قل به اطراف تپه‌ي شيرمر در شمال رودخانه‌ي آوي‌زلم منتقل كرد. با وجود آن‌كه اين تپه زير آتش مستقيم و توپ‌خانه‌ي عراق قرار دارد، وي براي تسلط بيش‌تر بر اوضاع خط و نظارت بهتر بر آتش توپ‌خانه‌ي خودي و همچنين كنترل تحركات دشمن ترجيح داد در اين مكان مستقر شود. فرمانده قرارگاه قدس همچنين ديدبان‌هاي توپ‌خانه را روي تپه‌ي شيرمر مستقر كرد تا تسلط بهتر و كامل‌تري بر اجراي آتش داشته باشند.[۱] همچنين رزمندگان قرارگاه قدس مواضع خود را در حاشيه‌ي رودخانه‌ي چم‌ريشن قرار داده، خط پدافندي جديدي با تسلط بيش‌تر بر عقبه و خطوط مواصلاتي دشمن تشكيل دادند. در اين مرحله، رزمندگان با قرار گرفتن در سه‌تپان، جاده‌ي ارتباطي و تپه‌ي مشرف بر پل ملاويسي، بيش از پيش بر جاده‌ي مهم سيدصادق تسلط يافتند. موقعيت تپه‌ي سه‌تپان به گونه‌يي است كه در امتداد جاده قرار گرفته است و نيروهاي خودي با استقرار چند دستگاه تانك بر روي آن مي‌توانند جاده‌ي سيدصادق به ملاويسي را كاملاً براي دشمن عبورناپذير كنند. همچنين استقرار در نزديكي پل ملاويسي سبب شده است تانك‌هاي دشمن تا روستاي گردنازي عقب نشسته، در آن‌جا آرايش بگيرند، علاوه بر اين‌كه جاده‌ي ريشن به سه‌تپان نيز به طور كامل تحت كنترل درآمده است و نيروهاي خودي بر آن تسلط كامل دارند. از آن‌جايي كه مهم‌ترين نقطه‌ي درگيري با دشمن، خط قرارگاه قدس در جناح شمالي عمليات به سمت شهر سيدصادق است و احتمال ضد حمله‌ي دشمن در آن‌جا كاملاً محتمل است، بر اساس تصميمات فرماندهان قرارگاه خاتم(ص) در جلسه‌ي روز گذشته و پيرو جلسه‌ي شب گذشته در قرارگاه قدس كه با حضور فرماندهان لشكرهاي 17 علي بن ابي‌طالب(ع)، 41 ثارالله(ع)، 19 فجر، 25 كربلا و 33 المهدي(عج) تشكيل شده است، يگان‌هاي فوق از صبح امروز در شمال منطقه‌ي عمليات به ترتيب زير خط دفاعي تشكيل دادند: - لشكر33 المهدي(عج) در پشت رودخانه‌ي چم‌ريشن از پل ملاويسي تا درياچه‌ي دربنديخان مستقر شد. - لشكر25 كربلا از تپه‌ي 521 تا 500 متر سمت راست سه‌راهي ارتباطي (تا نيمه‌ي جاده‌ي ارتباطي) مستقر شده است. - لشكر41 ثارالله(ع) از ادامه‌ي جاده‌ي ارتباطي تا سه‌راهي ارتفاع سه‌تپان را پوشش داد. - لشكر19 فجر روي ارتفاع سه‌تپان و يال آموره حضور يافت. لشكرهاي 25 كربلا و 33 المهدي(عج) همچنان در محور جاده‌ي گردكو به دوجيله به سمت غرب داراي خط پدافندي هستند و پدافند و تأمين حد فاصل ميان جاده تا درياچه‌ي دربنديخان نيز به عهده‌ي اين دو يگان است و براي لشكر17 علي بن ابي‌طالب(ع) تا زمان اجراي مرحله‌ي چهارم عمليات خط پدافندي در نظر گرفته نشده است.[۲] در محور قرارگاه ثامن‌الائمه(ع) نيز پاك‌سازي ارتفاعات مشرف به شهرهاي نوسود ايران و طويله‌ي عراق به طور كامل انجام شد و نيروهاي قرارگاه با تصرف پايگاه‌هاي دشمن، بر نقاط مهم ارتفاعات مستقر شدند.[۳] نيروهاي عراقي نيز در مكالمات خود، استقرار رزمندگان را در اين ارتفاعات تأييد كردند.[۴] در محور قرارگاه فتح و ثامن‌الائمه(ع) با توجه به اتمام مأموريت هجومي يگان‌هاي تحت امر اين دو قرارگاه و با توجه به بمب‌باران‌هاي وسيع شيميايي منطقه توسط عراق، تمركز فعاليت يگان‌ها معطوف به كنترل وضعيت و كمك به تخليه‌ي مردم از شهرهاي حلبچه، دوجيله و روستاهاي اطراف و انتقال آن‌ها به مرزهاي ايران شد. از سوي ديگر، تحركات دشمن نسبت به روزهاي گذشته بيش‌تر شده و حجم آتش توپ‌خانه و تانك‌هاي عراقي روي مراكز تجمع رزمندگان تمركز يافته است. فعاليت‌هاي هوايي دشمن نيز افزايش چشمگيري يافته است و فقط در يك مورد بمب‌باران يكي از بيمارستان‌هاي عقبه، 8 نفر شهيد و بيش از 50 نفر مجروح به جاي گذارد و به 3 فروند هلي‌كوپتر نيز خسارت وارد شد.[۵]
گزارش- 77
در پي تصرف منطقه‌ي دشت زور در جريان سه مرحله عمليات والفجر10، ارتش عراق با هدف جلوگيري از پيشروي رزمندگان ايراني به سمت شهر سيدصادق اقدام به تحكيم مواضع دفاعي خود در محور شمالي عمليات و تمركز دادن به يگان‌هاي زرهي در اين منطقه كرد؛ از جمله در جنوب شهرك نظامي در شمال شهر سيدصادق، 38 دستگاه تانك آرايش داد كه با بمب‌باران‌هاي نيروي هوايي ارتش آرايش آن‌ها به هم ريخت. علاوه بر آن، در دو سمت جاده‌ي سيدصادق به پل ملاويسي و روستاي گردنازي 25 دستگاه تانك مستقر كرد. همچنين تردد خودروهاي نظامي از سيدصادق به شاندري و تپه ريشن به طور فزاينده‌يي افزايش يافت.[۶] اخبار رسيده از ديدباني نيز حاكي از آن بود كه عراق در شمال شهر سيدصادق در جاده‌ي اربت حدود 180 تا 200 دستگاه تانك، نفربر و خودرو را متمركز كرده است كه فرمانده كل سپاه در تماس با علي شمخاني فرمانده نيروي زميني و عزيز جعفري فرمانده قرارگاه قدس درباره‌ي محكم كردن خاكريزها و حفظ هوشياري يگان‌هاي در خط براي مقابله با ضد حمله‌ي احتمالي دشمن هشدار داد.[۷] آخرين گزارش دريافتي درباره‌ي آمار اسراي عمليات در ساعت 14 نشان مي‌داد كه تا كنون بالغ بر 5250 اسير جمع‌آوري شده‌اند كه از اين تعداد 1750 اسير در محور جنوبي و 1500 اسير در محور شمالي عمليات تخليه شده و حدود 2000 نفر ديگر در محور جنوبي عمليات هنوز تخليه نشده‌اند. همچنين آمار اوليه‌ي واحد اطلاعات عمليات از ميزان خسارت يگان‌هاي عراقي حاكي از آن بود كه 26 يگان درگير در اين عمليات از 50 تا 100 درصد متحمل خسارت شده‌اند كه رزمندگان از همه‌ي آن‌ها اسير گرفته‌اند.[۸] (ضميمه دارد) تا عصر گزارشي از ديدبان‌ها مي‌رسد مبني بر اين كه عراق در حال انتقال تعداد قابل توجهي وسايل شناور، قطعات پل و قايق در آن سوي درياچه‌ي دربنديخان است؛ لذا فرمانده كل سپاه كه احتمال مي‌دهد تعدادي از فرماندهان عراقي در حاشيه‌ي شرقي درياچه حضور داشته باشند و عراق نيز درصدد تقويت آن‌ها باشد، از فرمانده نيروي زميني و فرماندهان يگان‌ها مي‌خواهد به تحركات دشمن از سوي درياچه و عبور دادن نيرو از اين نقطه براي دست‌يابي به جاده‌ي دوجيله توجه لازم را داشته باشند.[۹]
گزارش- 78
از صبح امروز، فرماندهان سامان‌دهي به امور مناطق تصرف‌شده از جمله رسيدگي به مصدومان بمب‌باران روز گذشته‌ي حلبچه، دوجيله و روستاهاي اطراف؛ انتقال اهالي دشت زور به اردوگاه‌هاي داخل خاك ايران و جمع‌آوري غنائم و اسرا را وجهه‌ي همت خويش قرار دادند.* با توجه به اين‌كه بمب‌باران شيميايي منطقه‌ي حلبچه درسطح بسيار وسيعي انجام شد، از صبح امروز سامان‌دهي انتقال مردم و مجروحان اين حادثه مهم‌ترين فعاليت فرماندهي بود. ساعت 8:15 صبح دكتر رجايي و دكتر خاتمي، دو تن از مسئولان بهداري سپاه به مقر فرماندهي كل سپاه آمدند و درباره‌ي آخرين وضعيت مصدومان بمب‌باران‌هاي شيميايي گزارش دادند. استفاده‌ي وسيع از عوامل اعصاب و خردل، آمار مجروحان شيميايي را در حلبچه و بمب‌باران شيميايي بانه و مناطق بين سه‌راه حزب‌الله و سروآباد در محور دزلي در محور قرارگاه قدس، به طور فزاينده‌يي افزايش داده است. با توجه به باز شدن جاده‌ي نوسود، بنا به دستور محسن رضايي محور پاوه ـ نوسود به عنوان عقبه‌ي اصلي براي انتقال مجروحان در نظر گرفته شد. همچنين مقرر شد، علاوه بر فعال كردن بيمارستان‌هاي شهرهاي نزديك به مناطق مرزي در ايران، بيمارستان‌هاي حلبچه نيز براي رسيدگي به مصدومان تجهيز و تدارك شوند و چند اورژانس در منطقه احداث شود. آمارها نشان مي‌داد كه تعداد مجروحان در محور جنوبي عمليات بالغ بر 2000 نفر و در محور شمالي عمليات حداقل 1000 نفر است. فرمانده كل سپاه پاسداران نيز آخرين خبرهاي مربوط به بمب‌باران‌هاي شيميايي را به اطلاع آقاي انصاري از بيت امام و آقاي هاشمي رفسنجاني رساند.[۱۰] همچنين براي پاك‌سازي مناطق آلوده به عوامل شيميايي، يك گردان ش.م.ر از تيپ حُجر بن عُدَي به منطقه احضار شد.[۱۱] تعداد بسيار زياد شهدا در سطح منطقه همه را به‌شدت تحت تأثير قرار داده است. محمد باقري مسئول اطلاعات قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) كه پس از بازديد از منطقه به قرارگاه نيروي زميني آمده، مي‌گويد: «عراق در بمب‌باران شيميايي از گازهاي اعصاب و سيانور استفاده كرده و عده‌ي زيادي زن و بچه در كنار شهر حلبچه در حالي كه دهان‌شان كف كرده، شهيد شده‌اند. بعضي كه هنوز جان و رمقي در بدن داشتند وقتي متوجه عبور خودرو يا انساني شدند و از بي‌حالي دراز كشيده بودند، با زحمت دست خود را بلند كرده و يا نيم‌خيز مي‌شدند مگر اين‌كه كسي به آن‌ها كمك كند، ولي آن قدر زياد هستند كه كسي نمي‌تواند كاري انجام بدهد.» رحيم صفوي جانشين نيروي زميني سپاه نيز با ابراز ناراحتي در اين باره مي‌گويد: «ناموس مسلمين در منطقه پراكنده شده‌اند. لشكرها هر قدر مي‌توانند كمك‌شان كنند. مردم را تا جايي كه مي‌توانيد به عقب تخليه كنيد تا در شهر نمانند، چون عراق امروز هم مي‌آيد و منطقه را بمب‌باران مي‌كنند. برادرها مجازند از امكانات جنگ به اين‌ها لباس، پتو و غذا بدهند.» شمخاني فرمانده نيروي زميني سپاه هم تأكيد مي‌كند: «بگوييد [بال‌گردهاي] شنوك و 214 بيايند و مردم را از منطقه خارج كنند چون الآن 500 نفر مصدوم شيميايي در نزديك اورژانس مانده‌اند.»[۱۲] به‌مرور كمك‌رساني به مردم حلبچه سامان يافت. از نيمه‌شب تا صبح امروز 80 دستگاه اتوبوس مردم را به پاوه منتقل كردند تا از آن‌جا به مناطق تعيين‌شده توزيع شوند.[۱۳] ساعت 15 حدود 20 دستگاه اتوبوس و چندين دستگاه كاميون و كمپرسي و همچنين 2 فروند بال‌گرد براي تخليه‌ي مردم حلبچه و مجروحان و توزيع آب و غذا بين مردم بسيج شدند. به هوانيروز توصيه شد علاوه بر تخليه‌ي مجروحان نظامي، به انتقال مردم نيز اقدام كند. هوانيروز هم مجروحان را از 3 نقطه در روستاي دالامار، روستاي باباكوچك و دشت سازان به وسيله‌ي بال‌گرد به عقب منتقل كرد.[۱۴] محور اصلي انتقال مردم جاده‌ي نوسود ـ بياره است. نامناسب بودن جاده‌هاي شمالي در محور ملخور و كندي حركت وسايل نقليه در ارتفاعات اين منطقه مسئولان را به اين نتيجه رساند كه مردم مناطق شمالي دشت زور را نيز از محور نوسود به اردوگاه‌هاي داخل ايران منتقل كنند.[۱۵] مقدم فرمانده تيپ75 ظفر، آخرين وضعيت شهر حلبچه را به فرمانده كل سپاه اين گونه گزارش مي‌دهد: شهر حلبچه از سكنه خالي شده، اما يك عده پيرمرد و پيرزن در خيابان‌ها راه مي‌روند، ولي نمي‌دانند كجا بروند؛ يك دفعه شيميايي مي‌شوند و مي‌افتند. يك عده داخل شهر مانده‌اند گو اين‌كه منتظرند مرگ‌شان فرابرسد، يعني چاره‌يي ندارند. اغلب مردم كه به كوه‌ها و شيارهاي اطراف فرار كرده و در سراسر منطقه پراكنده شده‌اند غذا و وسايل گرمايي به هم‌راه نبردند؛ لذا مقرر مي‌شود در كمك‌رساني به آنان آب و غذا و پتو برسانند تا از گرسنگي و سرما از بين نروند. با توجه به اين‌كه عراق همه‌ي مناطق اعم از شهر و روستا و هر محل تجمع مردم را بمب‌باران مي‌كند، فرماندهي كل سپاه در گفت و گو با برخي فرماندهان و بررسي اوضاع به اين نتيجه مي‌رسد كه براي حفظ جان مردم بايد همه‌ي آنان را براي مدت چند ماه به داخل ايران منتقل كرد و در محل‌هايي اسكان داد و بعد از بهبود اوضاع به محل سكونت‌شان بازگرداند. خبر مي‌رسد مدارس و برخي اماكن عمومي شهر هرسين در استان باختران آماده‌ي اسكان حدود 20 هزار نفر از اهالي حلبچه است و سپاه پاسداران نيز به صورت تعجيلي غذاي اين تعداد را براي حداقل 3 روز فراهم كرده است.[۱۶] تعيين تكليف احشام و دام‌هاي مردم كه بلاتكليف در سطح منطقه پراكنده شده‌اند از جمله مشكلات پيش رو است كه قرار مي‌شود در اين باره از دفتر امام سؤال شود.[۱۷]
گزارش- 79
پس از ورود رزمندگان به شهر حلبچه، در موارد محدودي از سوي برخي نيروهاي تك‌ور و اكراد معارض به اموال غير دولتي و مردم تعرض‌هايي شد كه با واكنش سريع و قاطع فرماندهان مواجه گرديد. اين موضوع ضرورت نظارت دقيق‌تر و جزئي‌تر اوضاع را به فرماندهان نشان داد. به دليل محاصره‌ي كلي دشت زور و نبود جاده بين منطقه‌ي عمليات با عقبه‌ي يگان‌ها و نياز نيروها به خودرو، برخي نيروهاي رده‌پايين در كنار به غنيمت گرفتن تجهيزات نظامي و خودروهاي دولتي براي انجام دادن كارهاي يگان خود، ماشين‌ها و برخي لوازم دولتي و بعضاً خصوصي را نيز ضبط كردند. در اختيار گرفتن ماشين‌هاي شخصي و اموال خصوصي هرچند كمبود وسيله‌ي نقليه و مشكل تدارك را برطرف مي‌كرد، لكن در بين فرماندهان بازتاب منفي داشت. فرمانده كل سپاه به محض اطلاع يافتن از اين اتفاقات، مراتب را به فرماندهان رده‌هاي پايين‌تر ابلاغ كرد و مقرر شد با استقرار پست دژباني اوضاع كنترل شود و فرماندهان نيز در صورت برخورد با اين گونه موارد با آن برخورد مي‌كردند.[۱۸]* از سوي ديگر، با هدف ايجاد امنيت در شهرها و حفظ اموال مردم، به پيشنهاد محمدباقر ذوالقدر فرمانده قرارگاه رمضان و حكم محسن رضايي فرمانده كل سپاه پاسداران، محمد مقدم فرمانده تيپ75 ظفر به فرماندهي نظامي منطقه‌ي عمومي حلبچه شامل شهرهاي حلبچه، دوجيله، خرمال، طويله و بياره منصوب شد. برادر عروج نيز مأموريت يافت به مدت 15 روز براي تأمين امنيت شهر با به‌كارگيري نيروهايش با تيپ75 ظفر هم‌كاري كند. در قسمتي از حكم فرمانده كل سپاه در خصوص حفظ جان و مال مردم با موظف كردن همه‌ي يگان‌هاي سپاه و ارتش و نيروهاي دولتي به تبعيت از مأموران منصوب فرماندهي نظامي منطقه آمده است: «1. كليه‌ي يگان‌هاي سپاه و ارتش و نيروهاي دولتي همه بدون چون و چرا موظف هستند كه از شما و مأموران منصوب شما تبعيت كنند. 2. هيچ كس حق تعرض به اموال مردم را ندارد و در صورت تخلف طبق قوانين شرع مقدس اسلام معامله خواهد شد. 3. هيچ كس حق اهانت، بي‌احترامي و انتقام از كس ديگر را ندارد و بايد بدانند در اين سرزمين مقدس محمدي هر نوع ظلمي عقوبت دنيايي و اخروي دارد. 4. كليه‌ي مردم را به محل‌هاي امن منتقل كنيد و تمام امكانات يگان‌هاي زميني سپاه بايستي در اختيار اين امر مهم اسلامي و انساني قرار گيرد. 5. در اين نبرد كه مي‌بايستي با تلفات سنگيني به پايان مي‌رسيد، الحمدلله با كم‌ترين تلفات پيروزي عظيمي كه هديه‌ي الهي بود، نصيب ما شد و لذا ممكن است با توجه به فرار نظامي‌هاي عراق به ميان مردم تخلفاتي از سوي رزمندگان به دليل عدم شناخت اشخاص صورت گرفته باشد. هر كسي چنين اشتباهي را مرتكب شده بايستي به هر طريق كه شده جبران كند.[۱۹] فرمانده كل سپاه همچنين در پيامي جداگانه خطاب به رزمندگان، ضمن تبريك پيروزي‌هاي به دست آمده ضرورت حفظ جان و مال اهالي را به اين شرح يادآور شده است: «1. فرماندهي نظامي شهرهاي آزادشده جهت كنترل منطقه به عهده‌ي برادر محمد مقدم [است] و عموم برادران رزمنده بايد با انضباط كامل از ايشان تبعيت كنند. 2. فردفرد شما در قبال حفظ جان و مال مردم مسئوليت داريد؛ لذا لازم است از هرگونه تعرض به جان و مال مردم شهرهاي آزادشده به‌شدت جلوگيري نماييد كه در صورت بروز و مشاهده‌ي تخلف با متخلفين طبق ضوابط شرعي برخورد خواهد شد. 3. همان طور كه امام عزيز فرمودند هر رزمنده‌يي موظف است سلام گرم و خالصانه‌ي ملت شهيدپرور ايران را به مردم از بند رسته‌ي سرزمين محمدي شهرهاي آزادشده ابلاغ كند و با كمال محبت و برادري برخورد نموده و دل آنان را پس از سال‌ها تحمل رنج‌هاي برخاسته از ظلم صداميان شاد نمايد.»[۲۰]
گزارش- 80
تحركات هوايي دشمن در منطقه‌ي عملياتي والفجر10 و بمب‌باران عقبه‌ها از صبح شروع شده و نسبت به روز گذشته تا حدي شدت يافته است. جنگنده بمب‌افكن‌هاي نيروي هوايي ارتش نيز براي مقابله با اين اقدام و همچنين بمب‌باران مواضع عراقي‌ها وارد آسمان منطقه‌ي عمليات شده‌اند. مسئولان سايت مي‌گويند هواپيماهاي عراقي در ارتفاع پايين و در داخل شيارها پرواز مي‌كنند و رادارها قادر به شناسايي آن‌ها نيستند. فرمانده كل سپاه پيشنهاد مي‌كند از پشتيباني رادار همدان استفاده كنند، اما مسئولان پدافند مي‌گويند اگر منتظر اطلاع رادار همدان باشند زمان كافي براي هدف‌گيري ندارند. بنابراين، استفاده از ديدبان در بالاي ارتفاعات مورد توجه قرار مي‌گيرد، اما با وجود اين اقدامات، كاركنان نيروي هوايي اعلام كردند سايت موشك هاوگ از صبح امروز فعال شده و تا عصر 5 شليك داشته كه 2 موشك به اهداف اصابت كرده است. هم‌زمان شنود نيز اطلاع داد كه در تهاجم هوايي امروز عراق ارتباط فرماندهي با يك فروند هواپيما قطع شده كه اين امر سقوط هواپيما تلقي مي‌شود. با توجه به بمب‌باران عقبه‌هاي محور دزلي در شمال منطقه‌ي عمليات، قرار شد يك سايت هاوگ در ارتفاعات سه‌راه حزب‌الله و دزلي در داخل خاك ايران مستقر و راه‌اندازي شود.[۲۱] از سوي ديگر، در طول امروز، جنگنده بمب‌افكن‌هاي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در پشتيباني از رزمندگان در جبهه‌ي شمالي عمليات، 32 بار مواضع و تجمع نيروهاي دشمن را بمب‌باران كردند.[۲۲]
گزارش- 81
پس از تأكيد فرمانده كل سپاه پاسداران بر ادامه‌ي عمليات والفجر10 در ارتفاعات شاخ سورمر و شاخ شميران در جنوب درياچه‌ي دربنديخان در جلسه‌ي فرماندهان قرارگاه‌ها،* امروز چگونگي اجراي اين عمليات توسط نيروي زميني سپاه پاسداران پي‌گيري شد. در جلسه‌ي جمع‌بندي عملكرد يگان‌هاي قرارگاه ثامن‌الائمه(ع) كه ساعت 14 در محل اين قرارگاه تشكيل شد، جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه اعلام كرد: «ادامه‌ي عمليات، در ارتفاعات شاخ سورمر و شاخ شميران است.» وي همچنين تأكيد كرد عمليات در اين منطقه يكي از محورهاي اصلي فعاليت عملياتي ايران در جبهه‌هاي شمالي است.[۲۳] همچنين در جلسه‌ي عصر امروز نيروي زميني سپاه پاسداران كه با حضور علي شمخاني فرمانده نيروي زميني، احمد كاظمي فرمانده قرارگاه تاكتيكي فتح در عمليات والفجر10، علي فضلي فرمانده لشكر10 سيدالشهدا(ع) و حسين نجات مسئول حفاظت اطلاعات نيروي زميني سپاه برگزار شد، حاضران درباره‌ي ضرورت استمرار پيشروي به سمت جنوب و تصرف ارتفاعات جنوب درياچه‌ي دربنديخان اتفاق نظر داشتند و معتقد بودند اين اقدام، اهداف عمليات والفجر10 را تكميل خواهد كرد. محور گفت و گو و توافقات جلسه عبارت بود از: - زمين منطقه‌ي عمليات 4 هدف دارد: ارتفاعات شاخ سورمر، شاخ شميران، زيمناكوه، خشيكه. - مستحكم كردن خط حاشيه‌ي درياچه‌ي دربنديخان با احداث خاكريز بايد در اولويت قرار بگيرد. - به دليل سردي آب درياچه از غواص نمي‌توان استفاده كرد؛ لذا، در شروع عمليات حتماً بايد از قايق استفاده شود. - زمين‌هاي جنوب درياچه‌ي دربنديخان از روي ارتفاع تمورژنان شناسايي كلي شود. - ساحل درياچه به جز قسمت‌هايي كه آب در خشكي پيشروي دارد، 200 تا 300 متر زمين باتلاق است؛ بنابراين، براي استفاده از درياچه بايد ساحل‌سازي شود. - براي جلوگيري از موضع‌سازي دشمن در غرب شاخ سورمر و شاخ شميران بايد چند دستگاه تانك به آن سوي آب منتقل گردد و با شليك گلوله در فعاليت دشمن اختلال ايجاد شود. - تعجيل در اجراي عمليات ضروري است. در آخرين جلسه‌ي امروز نيروي زميني نيز ـ كه ساعت 21:30 در هانسوره يكي از يال‌هاي شمال غربي ارتفاع بالامبو و با موضوع تعيين خط حد يگان‌ها در عمليات بيت‌المقدس4 تشكيل شد ـ* فرمانده نيروي زميني پيشنهاد كرد در شاخ سورمر لشكر55 ويژه شهدا؛ شاخ شميران لشكر57 ابوالفضل(ع) و در برددكان و يال ارتباطي با زيمناكوه لشكر10 سيدالشهدا(ع) و لشكر27 عمل كنند كه بحث‌ها بدون دست‌يابي به نتيجه‌ي قطعي به پايان رسيد.[۲۴] سپس محمد باقري درباره‌ي وضعيت يگان‌هاي عراقي در اين منطقه اعلام كرد عراق در ارتفاع شاخ سورمر، شميران و برددكان، 7 گردان در خط و 5 گردان در احتياط دارد. يگان‌هايي نيز احتياط دور در عقبه‌هاي منطقه هستند و دشمن در حال حاضر مواضع خود را با نيرو پر كرده و به منطقه حساس است و شب‌ها به طور مداوم در منطقه منور مي‌زند.
گزارش- 82
در حالي كه عمليات والفجر10 به پايان خود نزديك مي‌شود، دريافت اخباري درباره‌ي جا به جايي ستون‌هايي از نيرو و تجهيزات ارتش عراق از جبهه‌هاي جنوب به سوي جبهه‌هاي شمالي، اين ذهنيت را در فرماندهان سپاه پديد آورده كه توجه دشمن به جبهه‌هاي شمالي معطوف شده و احتمال حمله به فاو در جبهه‌هاي جنوب منتفي شده است. تماس ساعت 11 صبح احمد غلامپور فرمانده قرارگاه كربلا از جنوب و اعلام اين خبر كه: «400 دستگاه ايفا، كفي، كمرشكن، اتوبوس و جيپ از مناطق عملياتي شلمچه و هورالعظيم (به سمت شمال) راه افتاده‌اند»، آمدن دشمن از منطقه‌ي جنوب به جبهه‌هاي شمال تلقي شد و همچنين برخي گزارش‌هاي ديگر حاكي از آن بود كه چند ستون نظامي شامل 70 تا 80 خودرو به سوي استان سليمانيه در حال حركت هستند. اين اخبار، افزايش حساسيت و توجه دشمن به جبهه‌هاي شمالي و احتمال افزايش فشار دشمن در منطقه‌ي عملياتي والفجر10 را محتمل مي‌كرد، لذا فرمانده كل سپاه در تماس با فرماندهان نيروي زميني سپاه و قرارگاه قدس درباره‌ي محكم كردن خطوط پدافندي در محدوده‌ي قرارگاه قدس و ضرورت حفظ هوشياري نيروها در جناح شمالي عمليات به آنان تذكر داد، اما بر خلاف انتظار، پاتك سنگين و قابل توجهي از سوي نيروهاي عراقي انجام نشد.[۲۵] از طرف ديگر، در گزارش‌هاي نوبه‌يي واحد اطلاعات قرارگاه كربلا نيز فعاليت امروز عراق در خطوط مقدم جبهه‌هاي جنوب در مقايسه با روزهاي گذشته عادي عنوان شده و تنها در مواردي محدود، تردد خودروها به هنگام شب بر روي جاده‌ي اتوبان با مسير جنوب به شمال در منطقه‌ي شرق بصره گزارش گرديده كه در كل بيان‌كننده‌ي وضعيت عادي اين مناطق است.[۲۶] حتي در گزارش امروز اطلاعات قرارگاه كربلا آمده است كه: «تمامي فعاليت‌هاي عمومي دشمن به استثناي فعاليت‌هاي توپ‌خانه كه افزايش داشته، نسبت به دوره‌ي گذشته كاسته شده است.»[۲۷] در گزارش وضعيت روزانه‌ي شماره364 ارتش نيز به افزايش يگان‌هاي جديد عراق در مناطق عملياتي شمال غرب، غرب و مناطق العماره و بصره اشاره شده و در تحليل‌هاي مربوط به آن به فعاليت‌هاي عراق در فاو هيچ اشاره‌يي نشده است.[۲۸] بنابراين، گزارش‌هاي فوق از يك سو و دريافت خبر حركت ستون‌هايي از نيرو و امكانات زرهي از جبهه‌هاي جنوبي به سمت شمال از سوي ديگر سبب مي‌گردد احتمال تحرك دشمن در جبهه‌هاي جنوب منتفي دانسته شود تا جايي كه فرمانده قرارگاه كربلا كه پس از چند روز حضور در منطقه‌ي عملياتي والفجر10 به جنوب رفته است، در تماس ساعت 8:45 صبح با فرمانده كل سپاه از جا به جايي يگان‌هاي عراقي به شمال خبر داده، درخواست مي‌كند چون در جنوب كاري ندارد بار ديگر براي كمك به منطقه‌ي عملياتي والفجر10 بيايد.* محسن رضايي آمدن احمد غلامپور به حلبچه را منوط به هماهنگي با علي شمخاني فرمانده نيروي زميني سپاه مي‌كند.[۲۹] افزايش خوش‌بيني‌ها درباره‌ي معطوف شدن توجه دشمن به جبهه‌هاي شمالي به حدي است كه سبب مي‌شود تحليل‌هاي دو سه روز قبل فرماندهان در مورد چرايي عدم مقاومت نه‌چندان جدي عراق در حلبچه، به عواملي از جمله عقب ماندن دشمن در مقايسه با سرعت عمل رزمندگان خودي؛ غافل‌گيري كامل ارتش عراق؛ قوت آتش توپ‌خانه‌ي خودي و محدوديت‌هاي نيروهاي عراقي در اجراي مانور زرهي؛ وسعت منطقه؛ ترس از دادن تلفات زياد و تصورات غلط عراقي‌ها از نوع مانور يگان‌هاي سپاه پاسداران و امثال آن تعبير و تحليل شود. در اين ميان چند خبر پراكنده درباره‌ي احتمال حمله‌ي عراق به فاو و تدارك وسيع دشمن براي اجراي آن و حضور كارشناسان نظامي خارجي براي اجراي اين حمله نيز در بين اخبار وجود داشت كه چندان توجه فرماندهي را به خود جلب نكرد و بيش‌تر انتشار شايعه تلقي گرديد.[۳۰] در اين ميان، خبرگزاري عراق اعلام كرد جلسه‌ي فرماندهي كل نيروهاي مسلح عراق با حضور صدام حسين، ارتشبد ستاد عدنان خيرالله معاون فرماندهي كل نيروهاي مسلح و وزير دفاع عراق، ارتشبد ستاد عبدالجبار شنشل وزير مشاور در امور نظامي و سرهنگ حسين كامل مسئول ناظر بر سازمان صنايع نظامي و همچنين منشي صدام تشكيل شد، اما درباره‌ي موضوع گفت و گوها و تصميمات جلسه خبري منتشر نگرديد.[۳۱]
گزارش- 83
اوضاع در منطقه‌ي عمليات بيت‌المقدس3 در طول امروز با آرامش نسبي هم‌راه بود و از درگيري بين رزمندگان و نيروهاي دشمن در ارتفاع گوجار خبري نبود، اما اوضاع جوي روي ارتفاع گوجار و تدارك نيروها و حمل مجروحان به پايين ارتفاع همچنان يكي از مشكلات اصلي يگان‌ها است. گزارش مسئول ستاد تيپ12 قائم(عج) در قرارگاه نجف گوشه‌هايي از اين شرايط سخت را ترسيم مي‌كند. در گزارش وي آمده است: «انتقال يك مجروح كه از ظهر امروز به طرف پايين ارتفاع شروع شده بود تا لحظاتي پيش ادامه يافت و مجروح در بين راه به شهادت رسيد. همچنين براي حمل بار در روي ارتفاع دو قاطر را به سمت خشك يال گوجار منتقل كرده بودند كه يكي از شدت سرما يخ زده، ديگري نيز در برف فرورفته است. همچنين يكي از دو دستگاه ماشين مخصوص مناطق برفي كه روي ارتفاع از دشمن به غنيمت گرفته شده با پاره شدن زنجير از كار افتاده است.» وي در ادامه مي‌افزايد: «شب اول عده‌ي زيادي به خاطر نشستن روي برف دچار اسهال خوني شدند. من باور نمي‌كردم تا اين‌كه خودم دچار شدم. با همه‌ي اين اوصاف توجه فرماندهي به موضوع عمليات امشب است. علي‌رغم كمبود نيروي كمكي، مشكلات جاده و عدم هم‌راهي مناسب و مورد انتظار هوانيروز، چشم‌اندازي براي بهبودي اوضاع و چاره‌يي جز انجام عمليات وجود ندارد.» از سوي ديگر، از صبح، بمب‌باران‌هاي دشمن در عقبه‌ها و اطراف پل‌ها شدت گرفت و بر نگراني فرماندهان افزود.[۳۲] پل دوم قلعه چولان در زير ارتفاع گرده‌رش به نام پل بيت‌المقدس از جمله نقاطي بود كه مورد اصابت يك موشك ليزري هوا به زمين قرار گرفت و از وسط دو نيم شد. حدود 80 نفر نيروهاي واحد مهندسي كه در اطراف پل مشغول كار بودند كه به آنان آسيبي نرسيد. هم‌زمان با آن، يك موشك ديگر به طرف پل امام علي(ع) (پل ژاژيله ـ پل اصلي عقبه‌ي عمليات) شليك شد كه تعدادي مجروح به جا گذاشت، اما به پل آسيب نرسيد. بر اساس تصميم روز گذشته در قرارگاه نجف قرار است لشكر5 نصر و 31 عاشورا امشب روي بخش باقي‌مانده‌ي ارتفاع گوجار شامل قله‌ي گرده هلكان، يال 1 و يال صخره‌يي عمليات كنند. هنگامي كه فعاليت‌ها براي كسب آمادگي به منظور اجراي عمليات در گوجار ادامه داشت، قرارگاه رمضان خبر داد كه نيروهاي اين قرارگاه كه در گاراده مستقر هستند، حاضر به انجام حمله‌يي از سمت غرب روي يال گاراده (يال3 گوجار) مي‌باشند. اين سخنان كه به دليل تكرار آن در شب‌هاي گذشته و انجام نشدن اقدام جدي، براي قرارگاه نجف عادي شده بود، جدي تلقي نشد و فقط به تيپ12 قائم(عج) اعلام شد كه در صورت مشاهده و درگيري در سمت راست خود از قضيه بااطلاع باشد و هرگونه كمكي را كه در امر پشتيباني آتش و الحاق مي‌تواند، انجام دهد. همچنين فرمانده قرارگاه نجف براي هدايت بهتر عمليات، محمدباقر قاليباف جانشين خود را از بعد از ظهر به مقر تاكتيكي لشكر5 نصر فرستاد تا به اين وسيله هم از تجارب پيشين وي در هدايت لشكر5 نصر استفاده كند و هم به طور مستقيم در جريان هدايت نيروها قرار گيرد.[۳۳] آخرين هماهنگي‌هاي مانور لشكر5 نصر، ساعت 15:45 در محل قرارگاه تاكتيكي اين يگان با حضور فرمانده لشكر و مسئولان واحدهاي توپ‌خانه، ادوات و فرماندهان گردان سيف‌الله، انجام و قرار شد نيروهاي عمل‌كننده در نهايت، ساعت 17 براي حركت به سمت منطقه‌ي عمليات آماده باشند. ساعت 00:30 بامداد نيز زمان درگيري اعلام شد.[۳۴] لشكر31 عاشورا نيز آخرين هماهنگي‌هاي مربوط به مانور عمليات را بعد از ظهر امروز انجام داد و نيروهاي گردان حضرت علي‌اكبر و گردان امام سجاد(ع) پس از اجراي مراسم عزاداري، در ساعت 19 از كنار قرارگاه لشكر در حد فاصل ارتفاع گوجار و قميش به سمت هدف حركت كردند[۳۵] و تا ساعت 24، حركت نيروها به سمت نقطه‌ي رهايي و از آن‌جا به سمت اهداف بدون مشكل انجام شد.[۳۶]
گزارش- 84
در ادامه‌ي پاك‌سازي مناطق حد فاصل شهر دوجيله تا درياچه‌ي دربنديخان، امروز يك گردان از گروه كومه‌له با نيروهاي لشكر25 كربلا درگير شدند كه در نتيجه شماري از آنان كشته و 12 نفر هم اسير شدند. از آن جايي كه در مرحله‌ي سوم عمليات والفجر10 در طراحي مانور براي تصرف شهر دوجيله يگاني براي پاك‌سازي زمين‌هاي غرب شهر دوجيله در نظر گرفته نشد، استعداد قابل توجهي از نيروهاي عراق و عناصر ضد انقلاب با گريختن به سمت درياچه‌ي دربنديخان خود را در بين عوارض طبيعي منطقه و پوشش‌هاي گياهي حاشيه‌ي شرقي درياچه‌ي دربنديخان پنهان كرده، منتظر فرصت براي فرار از طريق درياچه بودند؛[۳۷] از جمله حدود 150 نفر از افراد گردان شوان از گروه كومه‌له قصد داشتند با استفاده از قايق‌هايي كه به وسيله‌ي بال‌گردهاي دشمن به درياچه انداخته مي‌شد، از طريق درياچه‌ي دربنديخان فرار كنند كه در ساعت 18:20 به كمين نيروهاي گردان امام محمدباقر(ع) لشكر25 كربلا افتادند. در درگيري انجام‌شده، 55 نفر از جمله فرمانده و معاون گردان شوان و حداقل 15 نفر از كادر اصلي اين گردان كشته و 12 نفر ديگر از جمله مسئول سياسي و چند تن از مسئولان دسته دست‌گير شدند.[۳۸]* علاوه بر اين، تعدادي از نيروهاي اين گردان سوار بر قايق در وسط درياچه شناسايي شده، هدف آتش توپ‌خانه قرار گرفتند كه تعدادي از آنان به هلاكت رسيدند و چند نفر نيز خود را به ساحل درياچه رساندند كه با تلاش رزمندگان دست‌گير شدند. همچنين با توجه به پراكنده شدن افرادي از گروه‌هاي مسلح مخالف جمهوري اسلامي در منطقه‌ي عمومي حلبچه، سپاه پاسداران با تشكيل گروه‌هاي ضربت در منطقه‌ي اورامان، بياره و اجراي عمليات گشت و كمين، منطقه را براي آنان ناامن كرد و در چند مورد نيز نيروهاي سپاه با آنان درگير شدند كه در اين درگيري‌ها عده‌يي از اين افراد به هلاكت رسيدند و تعدادي اسير شدند.[۳۹] استانداري كردستان با ارسال نامه‌يي به وزارت كشور ضربات واردشده به گروه‌هاي مسلح مخالف جمهوري اسلامي در جريان عمليات والفجر10 را اعلام كرد. بر اساس اين گزارش، از حزب دمكرات كردستان علاوه بر كشته شدن تعدادي از آنان، از رده‌هاي پايين حزب حدود 350 نفر و از اعضاي نسبتاً مؤثر آن 35 نفر اسير يا تسليم شدند. از گروه رزگاري نيز 7 نفر كشته و 45 نفر اسير شدند. از گروه كومه‌له هم حدود 80 نفر به هلاكت رسيدند يا اسير شدند.[۴۰]
گزارش- 85
محسن رضايي فرمانده كل سپاه پاسداران امروز، در سال‌روز بعثت پيامبر اكرم(ص) با ارسال پيامي به امام خميني پيروزي عمليات والفجر10 را به رهبر انقلاب تبريك گفت. در قسمتي از اين پيام آمده است: «انشاءالله اخبار اين موفقيت‌ها قلب عزيز شما و ملت مقاوم ايران را كه با سرافرازي و افتخار در برابر حملات بزدلانه و ددمنشانه‌ي عفلقيان مقاومت مي‌كنند، شادمان كرده باشد. اين جانب از سوي خود و فرمانده شجاع نيروي زميني، برادر عزيز آقاي شمخاني و عموم فرماندهان يگان‌ها و لشكرها و تيپ‌هاي مستقل و قاطبه‌ي رزمندگان و بسيجيان كه در عمليات پيروزمند والفجر10 عاشقانه جنگيدند و حماسه‌ها آفريدند و نيز از سوي همه‌ي جهادگران مجاهد جهاد سازندگي، عزيزان هوانيروز و نيروي هوايي و امدادگران و كليه‌ي حاميان ميدان‌هاي نبرد، اين پيروزي بزرگ را به محضر امام تبريك عرض مي‌نمايم.»[۴۱] امام خميني نيز متقابلاً به پيام فرمانده كل سپاه پاسخ دادند. در قسمتي از پاسخ امام خميني به پيام فرمانده كل سپاه آمده است: «جناب آقاي محسن رضايي فرمانده محترم كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ... اخبار پيروزي‌هاي و حماسه‌هاي دلاوران اسلام نه تنها دل ملت ما، كه قلب همه مستضعفان و محرومان را شادمان نمود و صدام و عفلقيان و حاميان و اربابان او خصوصاً آمريكا و اسرائيل را عزادار كرد. سلام خالصانه مرا به همه فرماندهان عزيز و شجاع و رزمندگان ظفرمند پيروز سپاه و بسيج و ارتش و هوانيروز و كليه نيروهاي مردمي و كرد ابلاغ كنيد و سلام و تشكر ملت ايران را به مرم شهرهاي آزادشده عراقي كه بدون اين كه حتي يك گلوله هم به طرف آنان و شهرهاي آنان شليك شود، با آغوش باز و فرياد الله‌اكبر از رزمندگان ما استقبال نمودند برسانيد و به آن‌ها بگوييد كه مي‌بينيد صدام چگونه ديوانه‌وار شما و شهرهايتان را بمبارن خوشه‌يي و شيميايي مي‌كند و خواهيم ديد كه جهانخواران چگونه در تبليغات مسموم خود از كنار اين پيروزي‌هاي بزرگ و جنايات صداميان خواهند گذشت. اينجانب با تشكر مجدد از ملت مقاوم ايران و رزمندگان عزيز از جوانان غيرتمند كشور سرافراز اسلامي ايران مي‌خواهم كه به جبهه‌ها عزيمت كنند و با تداوم عمليات خود مجال تجديد سازمان و تنفس عفلقيان شكست‌خورده و مستأصل را بگيرند. دست قدرت و نصرت بي‌انتهاي خداوند يار و ناصرتان باد.»[۴۲]
گزارش- 86
چند فروند قايق تندرو در 5/3 مايلي جزيره‌ي فارسي به يك كشتي تجاري حمله كرده، به سوي آن شليك كردند كه 4 گلوله به آن اصابت كرد، اما كشتي به راه خود ادامه داد.[۴۳] همچنين هواپيماهاي گشتي نيروي دريايي ارتش در 2 نوبت و جمعاً به مدت 4 ساعت و 55 دقيقه بر فراز خليج فارس به گشت‌زني پرداختند و 12 فروند ناو امريكايي، فرانسوي، انگليسي و ايتاليايي؛ 6 نفت‌كش و چندين شناور، قايق و لنج را شناسايي كردند. در تماس راديويي، ناوها خود را معرفي و مسير خود را به خلبانان گشت دريايي ايران اعلام كردند.[۴۴]
گزارش- 87
اصابت يك فروند موشك به تهران و حمله‌ي هواپيماهاي عراقي به 17 شهر كشور، بالغ بر 87 شهيد و 320 مجروح بر جاي گذاشت و خسارات فراواني به بار آورد. در حمله‌ي موشكي به تهران، ساعت 10:9 صبح يك فروند موشك به باغ نهالستان صبا در خيابان محمديه در جنوب ميدان بريانك در جنوب غرب پايتخت اصابت كرد و يك شهيد و 6 مجروح بر جاي گذاشت، همچنين سبب انهدام 3 واحد مسكوني و خسارت به دبيرستان سردار اسلام و 3 منزل ديگر شد. شيشه‌هاي ساختمان‌هاي اطراف هم تا شعاع 500 متري شكست و گودالي به عمق 4 متر و قطر 10 متر در محل اصابت موشك ايجاد شد.[۴۵] عراق با صدور اطلاعيه‌يي كه متن آن از راديو صوت‌الجماهير پخش شد، شليك اين موشك به تهران را اعلام كرد.[۴۶] همچنين هواپيماهاي عراقي در اولين حمله‌ي هوايي در 3 نوبت شهر باختران (كرمانشاه) را به طور وسيع بمب‌باران كردند. در نوبت اول ساعت 8 صبح، 5 نقطه‌ي مسكوني شهر شامل: كوچه‌ي حدادي در خيابان شريعتي حد فاصل خيابان شهيد رحمان‌پور و ميدان شهيد گمنام؛ خيابان آيت‌الله كاشاني و ميدان جمهوري اسلامي؛ خيابان سيدجمال‌الدين اسدآبادي جنب آتش‌نشاني و اطراف مدرسه‌ي رشيدي؛ محله‌ي جم‌خانه در محدوده جعفرآباد و ساختمان سابق پشتيباني آموزش و پرورش در خيابان سعدي كوچه‌ي مريخ بمب‌باران شد كه در نتيجه 26 نفر شهيد و 25 نفر كه بسياري از آنان كودك و زن بودند، مجروح شدند. همچنين چندين منزل مسكوني ويران گرديد و به تعدادي ديگر خسارت وارد شد و شيشه‌ي بسياري از منازل و مغازه‌هاي اطراف شكست.[۴۷] در حمله‌ي نوبت دوم كه ساعت 14:30 رخ داد، 2 نفر شهيد و 21 نفر مجروح شدند. در اين بمب‌باران به يك دبستان و يك بيمارستان خساراتي وارد شد. همچنين ساعت 21:30، هواپيماهاي عراقي براي سومين بار چند نقطه از شهر باختران را بمب‌باران كردند كه به شهادت حداقل 13 نفر و مجروح شدن 32 تن ديگر انجاميد. در اين حمله، هم‌زمان ساختمان بنياد مهاجرين جنگ و انبار دارويي سازمان بهداري باختران واقع در جاده‌ي كمربندي شهر و 2 منطقه‌ي مسكوني در خيابان چاله چالزه و يك مدرسه‌ي راهنمايي در شهرك الهيه مورد اصابت موشك هوا به زمين هواپيماهاي دشمن قرار گرفت و 3 كانكس حامل دارو و تجهيزات پزشكي و 10 دستگاه كاميون و خودرو منهدم شد و چند دستگاه ديگر آسيب ديد. 4 منزل مسكوني نيز كاملاً تخريب شد و حداقل 30 منزل ديگر آسيب ديد.[۴۸] علاوه بر اين، ساعت 17 حومه‌ي روستاي احمدوند در 20 كيلومتري غرب باختران به وسيله‌ي 4 راكت حاوي گازهاي شيميايي بمب‌باران شد كه بر اثر آن 2 نفر به شهادت رسيدند.[۴۹] هواپيماهاي عراقي چند نقطه‌ي مسكوني بخش آبدانان از توابع شهرستان دره‌شهر استان ايلام را نيز در ساعت‌هاي 9 صبح و 12:30 بمب‌باران كردند. در اين حملات 37 تن شهيد و 151 نفر مجروح شدند و چند واحد مسكوني منهدم و به تعدادي نيز آسيب وارد شد. پس از بمب‌باران، بيش‌تر مردم، شهر را تخليه كردند و به روستاهاي اطراف پناه بردند.* ساعت 11 صبح نيز 2 فروند از هواپيماي دشمن 5 نقطه از شهر ايلام را بمب‌باران كردند كه بر اثر آن تعدادي واحد مسكوني منهدم شد و به تعداد ديگري خساراتي وارد آمد.[۵۰] علاوه بر كرمانشاه و ايلام، هواپيماهاي عراقي به آسمان استان آذربايجان شرقي تجاوز كرده، 3 شهر آذرشهر، ميانه و تبريز را بمب‌باران كردند. بدين ترتيب كه ساعت 10:50 صبح، 3 نقطه‌ي مسكوني شهرستان آذرشهر مورد حمله هوايي قرار گرفت. اين بمب‌باران 8 شهيد و 35 مجروح بر جاي گذاشت و سبب تخريب 20 واحد مسكوني شد. در حمله به شهرستان ميانه در ساعت 10:45 امروز، 3 نقطه‌ي مسكوني شهر بمب‌باران شد و حداقل 6 نفر شهيد يا مجروح شدند و به 10 واحد مسكوني و تجاري خسارت وارد شد.[۵۱] دقايقي بعد، چند فروند هواپيماي عراقي وارد حريم هوايي تبريز شدند و 3 نقطه‌ي شهر را بمب‌باران كردند. راكت‌هاي پرتاب‌شده در مناطق حاشيه‌يي شهر به يك كوره‌پزخانه، يك انبار آهن‌آلات و زمين‌هاي زراعي اصابت كردند و بر اثر آن 2 نفر مجروح شدند و 2 خودرو نيز خساراتي ديدند. در اين اثنا يك فروند از هواپيماهاي دشمن هدف آتش يگان پدافند نيروي هوايي ارتش مستقر در شهر تبريز قرار گرفت و سرنگون گرديد و لاشه‌ي هواپيما و جنازه‌ي خلبان در منطقه كشف شد.[۵۲] آسمان استان كردستان نيز مورد تجاوز هواپيماهاي عراقي قرار گرفت و در بمب‌باران چند شهر و روستا تلفاتي به مردم مناطق مختلف آن وارد شد. در مريوان اردوگاه پناهندگان كرد عراقي بمب‌باران شد كه بر اثر آن 20 نفر شهيد يا مجروح شدند. هواپيماهاي عراقي با پرواز در سطح پايين، يك ميني‌بوس را نيز در جاده‌ي كرآباد به وسيله‌ي رگبار مسلسل هواپيما هدف قرار دادند كه اين اقدام مجروح شدن 5 نفر از اهالي را در پي داشت. بعد از ظهر امروز نيز 3 نقطه‌ي مسكوني شهر مرزي نوسود و 2 روستاي دزلي و قلعه‌جي به وسيله‌ي گاز خردل بمب‌باران شيميايي شد و در نتيجه چند تن از اهالي از جمله تعدادي كودك شهيد و حداقل 20 نفر مجروح شدند.[۵۳] شهر مريوان و حومه‌ي آن نيز به طور متناوب زير آتش توپ‌خانه‌ي دوربرد عراق قرار گرفت كه بر اثر آن چند نفر از مردم مجروح شدند و چند واحد مسكوني آسيب ديدند.[۵۴] در اقدامي ديگر، چند فروند هواپيماي عراقي در ساعت 11:33 صبح به حريم هوايي شيراز تجاوز كردند و چند بمب به سوي پالايشگاه اين شهر پرتاب كردند. فعاليت به‌موقع پدافند هوايي مستقر در پالايشگاه مانع هدف‌گيري دقيق هواپيما‌ها شد. بنابراين، بمب‌هاي آتش‌زا و خوشه‌يي پرتاب‌شده خسارت چنداني به بار نياوردند و فقط چند ساختمان و ماشين آتش‌نشاني و يك خودرو وانت آسيب جزئي ديدند.[۵۵] هواپيماهاي دشمن در ساعت 16:05 وارد آسمان استان خوزستان شدند و شهر دزفول را بمب‌باران كردند كه بمب‌هاي رهاشده به بيابان‌هاي اطراف شهر اصابت كرد و تلفاتي به بار نياورد.[۵۶] هواپيماهاي عراقي همچنين حريم هوايي شهرهاي اروميه، زنجان، سقز، بانه، مريوان، نقده و پاوه را نيز مورد تجاوز قرار داده، ديوار صوتي را بر فراز اين شهرها شكستند. به گزارش ژاندارمري جمهوري اسلامي، يك فروند از هواپيماي دشمن كه قصد بمب‌باران شهر پاوه را داشت مورد اصابت گلوله‌ي پدافند هوايي مستقر در منطقه قرار گرفت و سقوط كرد. خلبان اين هواپيما دست‌گير شد.[۵۷] ارتش عراق با صدور 2 اطلاعيه بمب‌باران شهرهاي ايران و سقوط يك فروند هواپيماي خود را تأييد كرد.[۵۸] متقابلاً نيز نيروي هوايي ارتش در ساعات 8:06، 11:16 و 18:49 تأسيسات نظامي و اقتصادي شهرهاي كوي سنجيق و العماريه و اربيل عراق را بمب‌باران كرد. تأسيسات اقتصادي شهرهاي بصره و خانقين نيز هدف 3 موشك ميان‌برد ارتش قرار گرفت. همچنين يگان موشكي سپاه پاسداران هم 20 موشك به سوي تأسيسات صنعتي و نظامي شهر بصره شليك كرد.[۵۹]
گزارش- 88
ادامه يافتن جنگ شهرها بين ايران و عراق واكنش و اظهار نظر مقامات سياسي برخي كشورها از جمله چين، شوروي، تركيه و كشورهاي عضو شوراي هم‌كاري خليج فارس را به دنبال داشت. به گزارش راديو پكن، سخن‌گوي دولت چين از ايران و عراق خواست تا از انجام دادن اقداماتي كه سبب تشديد جنگ مي‌شود، خودداري كنند.[۶۰] همچنين سفير شوروي در كويت، در يك كنفرانس مطبوعاتي با هشدار دادن درباره‌ي احتمال به‌كارگيري سلاح‌هاي شيميايي در جنگ شهرها در آينده‌ي نزديك، دليل پيشنهاد شوروي براي توقف جنگ شهرها را ملاحظات انساني عنوان كرد و گفت اين پيشنهاد به هيچ وجه به جنگ ميان دو كشور مربوط نمي‌شود. به گزارش خبرگزاري فرانسه با اين سخنان، سفير شوروي در كويت تلويحاً به گفته‌هاي طارق عزيز وزير خارجه‌ي عراق كه گفته بود: "ابتكار شوروي در سازمان ملل متحد درباره‌ي جنگ شهرها يك پيشنهاد اشتباه است و با حل جامع مسئله‌ي جنگ منطبق نيست"، پاسخ مي‌داد. وي اضافه كرد: «به نفع همه است كه جنگ شهرها متوقف شود و سپس تلاش‌ها براي پايان دادن به حالت مخاصمه ميان دو كشور ادامه يابد.» وي همچنين گفت: «شوروي امكان يك ملاقات ميان نمايندگان ايران و عراق را در دست مطالعه دارد، اما براي ترتيب دادن چنين ملاقاتي بايستي از بار تشنجي كه در حال حاضر حاكم است كاست و به‌ويژه لازم به نظر مي‌رسد بر دو كشور فشار وارد كرد تا به جنگ پايان دهند.»[۶۱] روزنامه‌ي اخبار چاپ مسكو نيز به نقل از مقامات شوروي اعلام كرد كه تهران براي حمله‌ي موشكي به بغداد از موشك‌هاي روسي كه از ليبي دريافت كرده است استفاده مي‌كند. راديو اسرائيل كه اين خبر را مخابره كرده، در ادامه افزوده است: «شوروي هفته‌ي پيش تأييد كرد كه به عراق نيز موشك‌هاي زمين به زمين فرستاده، ولي ادعا نمود كه برد اين موشك‌ها براي رسيدن به تهران كافي نبوده است. بدين ترتيب معلوم مي‌شود كه درهم كوبيده شدن تهران و بغداد به طور يك‌سان توسط موشك‌هاي روسي انجام مي‌شود.»[۶۲] از سوي ديگر، وزيران خارجه‌ي كشورهاي عرب خليج فارس در پايان اجلاس دو روزه در رياض پايتخت عربستان، متعهد شدند كه بر تلاش‌هاي خود براي خاتمه‌ي جنگ ايران و عراق بيفزايند. بر اساس بيانيه‌ي پاياني اجلاس، دولت‌هاي عضو شوراي هم‌كاري خليج فارس، تماس در سطوح بينالمللي به‌ويژه با اعضاي دائم شوراي امنيت سازمان ملل را براي تضمين اجراي قطع‌نامه‌ي598 شدت خواهند بخشيد.[۶۳] مطبوعات استانبول نيز در شماره‌هاي امروز خود از بسته شدن حريم هوايي تركيه به روي تمامي پروازهاي نظامي به طرف ايران و عراق خبر دادند. به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، روزنامه‌هاي جمهوريت و صباح به نقل از تورگوت اوزال نخست‌وزير تركيه نوشتند: «اين تصميم در پي ازسرگيري جنگ شهرها اتخاذ شده است. اين ممنوعيت در مورد تمامي هواپيماهاي حامل محموله‌ي نظامي به مقصد ايران و عراق به مورد اجرا گذاشته شده است.» در اين گزارش‌ها به نقل از تورگوت اوزال آمده است: اين اقدام فقط بنا بر دلايل انسان‌دوستانه انجام شده است.[۶۴]* در اين حال، وزير خارجه‌ي اردن ضمن دعوت از ايران براي پذيرش راه حل مسالمت‌آميز در جنگ، ابراز اميدواري كرد اجلاس وزيران خارجه‌ي كشورهاي اسلامي كه هفته‌ي آينده در امان برگزار مي‌شود بتواند راه حل مثبتي براي متوقف كردن جنگ ايران و عراق ارائه كند. محمد الشريف‌المساعديه مسئول دبيرخانه‌ي دائمي كميته‌ي مركزي حزب آزادي‌بخش ملي الجزاير كه وي را مرد شماره 2 الجزاير مي‌نامند، با اشاره به تلاش‌هاي كشورش از آغاز جنگ براي صلح، يك بار ديگر آمادگي الجزاير را براي پادرمياني در جهت پايان دادن به جنگ ايران و عراق اعلام كرد.[۶۵]
گزارش- 89
شوراي امنيت سازمان ملل متحد امروز 4 سند در خصوص جنگ شهرها ميان ايران و عراق منتشر كرد. در يكي از اسناد كه به وسيله‌ي نماينده‌ي ايران خطاب به دبيركل تسليم دبيرخانه‌ي سازمان ملل متحد گرديده، به استفاده‌ي وسيع عراق از تسليحات شيميايي در منطقه‌ي عملياتي والفجر10 اشاره شده و در قسمتي از آن آمده است: «در واكنش عملي عراق به بيانيه‌ي (S/19626) شوراي امنيت مورخ 16 مارس 1988، اين رژيم از تسليحات شيميايي به مقياس وسيع در منطقه‌ي عملياتي والفجر10 و نيز در مجاورت مناطق كردستان عراق استفاده كرد. اين حملات ضد انساني، نقض آشكار پروتكل 1925 ژنو مبني بر ممنوعيت استفاده از گازهاي سمي، خفه‌كننده و ساير گازها بوده و نيز علي‌رغم محكوميت مكرر عراق از سوي شوراي امنيت به خاطر استفاده از تسليحات شيميايي عليه نيروهاي نظامي و غير نظامي ايران است كه آخرين بار در بيانيه‌ي شوراي امنيت مورخ 14 مي1987 اين اقدامات عراق محكوم شده است. سازمان ملل به طور كلي و شوراي امنيت به طور اخص به صورت قانوني مسئول هستند كه با اقدامات مؤثر، اقتدار پروتكل 1925 ژنو را محفوظ نگه دارند. از همين رو، جمهوري اسلامي ايران از اين سازمان بينالمللي درخواست مي‌كند كه جهت تحقق تعهداتش، رژيم جنايت‌كار عراق را وادار سازد از استفاده‌ي مداوم تسليحات شيميايي پرهيز نمايد. در غير اين صورت، جمهوري اسلامي ايران، اقدامات تلافي‌جويانه را مورد ملاحظه قرار خواهد داد.» در دومين نامه‌ي ايران به بمب‌باران روز گذشته‌ي شيراز و هدف قرار گرفتن يك دبيرستان و يك بيمارستان و شهادت 6 غير نظامي و مجروح شدن 93 نفر ديگر و همچنين بمب‌باران روز جاري كرمانشاه كه 36 شهيد و 185 مجروح بر جاي گذاشته اشاره شده است نمايندگي دائمي عراق در سازمان ملل نيز خطاب به دبيركل نامه‌يي را تسليم كرد كه در آن ادعا شده است ايران مناطق صرفاً مسكوني عراق را در روز گذشته و امروز در 6 استان عراق به وسيله‌ي توپ‌خانه، هواپيما و موشك هدف قرار داده است. علاوه بر موارد فوق، بيانيه‌ي وزير خارجه‌ي فيليپين درباره‌ي ازسرگيري جنگ شهرها ميان ايران و عراق توسط كاردار موقت اين كشور تسليم سازمان شده، به عنوان سند شوراي امنيت منتشر گرديد. در اين بيانيه از طرفين خواسته شده است با حفظ خويشتن‌داري در جنگ شهرها، قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت را براي حل و فصل اختلاف في‌مابين بپذيرند.[۶۶]
گزارش- 90
حملات موشكي و بمب‌باران‌هاي هواپيماهاي عراقي در دور جديد جنگ شهرها سبب مهاجرت بسياري از ساكنان تهران شده، اما بر عزم مردم ايران براي شكست دادن عراق در جنگ افزوده است. مطلب فوق بخشي از گزارش خبرگزاري فرانسه به نقل از مسافران ايراني است كه وارد پاريس شده‌اند. در قسمتي از اين گزارش كه با عنوان "اوضاع شهر تهران" مخابره شده، آمده است: مسافران ايراني به خبرگزاري فرانسه گفتند خيابان‌هاي تهران تقريباً خالي است و مقامات دولتي براي كساني كه قصد عزيمت به شهرها و روستاهاي اطراف تهران را دارند تسهيلاتي فراهم كرده‌اند. در اين گزارش آمده است: تا شعاع صد كيلومتري تهران مساجد تبديل به مركز اسكان شده و مردم محلي مبادرت به توزيع مواد خوراكي مي‌كنند. در تهران نيز در ساختمان‌هاي دولتي و سينماها پناهگاه ساخته شده و عده‌يي تمام شب را در اين مكان‌ها به سر مي‌برند. مقامات ايران از ايام تعطيل يك هفته‌يي سال نو ايراني استفاده كرده و با اعلام روز تعطيل از چهارشنبه اين ايام را طولاني‌تر كرده‌اند. خبرگزاري فرانسه مي‌افزايد: اين تصميم دولت به هزاران نفر امكان داد تا تهران را ترك كنند. مسافران ايراني گفتند: مقامات همچنين كميته‌هاي انقلاب اسلامي را به جاي مأموران پليس، مأمور حراست از منازل و جلوگيري از دزدي اموال مردم كردند. كميته با انتشار اعلاميه‌يي متذكر شد كه تهراني‌ها مي‌توانند بدون نگراني شهر را ترك كنند و امنيت اموال‌شان كاملاً تأمين است. در ادامه‌ي گزارش درباره‌ي واكنش مردم آمده است: يكي از مسافران ايراني مي‌گويد آهنگ زندگي با سقوط موشك تنظيم شده است. هنگامي كه يك موشك سقوط مي‌كند مردم انتظار مي‌كشند تا موشك بعدي نيز چند دقيقه‌ي بعد سقوط كند. پس از آن، دو تا سه ساعت ديگر هيچ اتفاقي روي نمي‌دهد و هر كس به كار و زندگي عادي خود مي‌پردازد. اين شخص خاطرنشان كرد: برخلاف جنگ شهرهاي قبلي، اين بار هم‌بستگي گسترده‌يي پديد آمده و در شهرستان‌ها از اهالي تهران به‌خوبي استقبال مي‌شود. شاهدان عيني مي‌گويند اين عزيمت جمعي موجب افزايش فوق‌العاده‌ي اجاره‌خانه و كرايه‌ي حمل و نقل شده است. اتوبوس‌ها و تاكسي‌ها كرايه را تا چهار يا پنج برابر افزايش داده‌اند. در همين حال، قيمت بنزين در بازار سياه به سيصد ريال مي‌رسد حال آن‌كه بهاي هر ليتر دولتي 30 ريال است.[۶۷] خبرگزاري فرانسه در گزارش مشابه ديگري از قول مسافران ايراني كه وارد فرودگاه "لارناكا" در قبرس شده‌اند وضعيت تهران را در بمب‌باران توضيح داده كه به نقل از راديو امريكا اين‌گونه است: مسافراني كه ديروز وارد فرودگاه لارناكا در قبرس شده‌اند گفتند كه همه‌ي هواپيماهاي مسافري مملو از مسافر تهران را ترك مي‌كنند و براي يافتن جايي در پروازهاي خارجي مدت‌ها بايد در انتظار ماند. ساير ساكنان ثروتمند تهران به روستاها و استراحتگاه‌ها در مناطق كوهستاني نزديك پايتخت ايران و نيز ساحل درياي خزر كوچ كرده‌اند در حالي كه گفته مي‌شود ساكنان محلات فقيرنشين تهران در بيابان‌هاي پيرامون گورستان بهشت زهرا در 30 كيلومتري جنوب شهر شب‌هاي خود را به صبح مي‌رسانند. در تعطيلات نوروزي فعاليت‌هاي بازرگاني متوقف مي‌شود و از ديرباز رسم بر آن بوده است كه بسياري از ساكنان تهران براي ديدار بستگان‌شان به استان‌هاي ديگر مي‌روند. به گفته‌ي خارجيان ساكن تهران، هم‌اكنون و در حالي كه تعطيلات نوروزي هنوز آغاز نشده است، صد‌ها هزار تن از ساكنان پايتخت ايران كه دست كم 6 ميليون نفر جمعيت دارد،^ آن شهر را ترك كرده‌اند. راديو تهران ديروز در بيانيه‌يي رسمي از استانداران و مسئولان دولتي در سراسر ايران خواست از مسافراني كه به شهرها مي‌آيند پذيرايي كنند. بخش ديگري از گزارش راديو امريكا به اين شرح است: خبرنگار خبرگزاري فرانسه مي‌افزايد: يك مسافر تازه‌وارد ديگر ايراني در فرودگاه نيكوزيا گفت حكومت ايران چند تونل زيرزميني كه بتوان به عنوان پناهگاه‌هاي ضد حملات هوايي از آن‌ها استفاده كرد ساخته است، اما در حقيقت بيش‌تر اين پناهگاه‌ها پاركينگ‌هاي زيرزميني هستند كه به اين منظور از آن‌ها استفاده مي‌شود. خبرنگار خبرگزاري فرانسه در نيكوزيا در پايان گزارش خود مي‌نويسد: بيش‌تر تازه‌واردان ايراني كه در فرودگاه لارناكا با آنان مصاحبه شده، گفتند كه جديدترين دور جنگ شهرها بر عزم ايران براي شكست عراق افزوده است. به گفته‌ي يكي از آنان: ما ممكن است با حكومت‌مان و سياست‌هايش مخالف باشيم، اما هنگامي‌كه مسئله‌ي نبرد با يك اشغال‌گر در ميان است از ميهن دفاع مي‌كنيم.[۶۸]
گزارش- 91
بر اساس مصوبه‌ي هيئت وزيران و به منظور تأمين بخشي از هزينه‌هاي ارزي سازمان هواپيمايي كشور، از امروز صدور بليط همه‌ي پروازهاي خارجي هما به پول رايج ايران ممنوع شد و مسافران بايستي از اين پس بليط خود را به دلار خريداري كنند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، مدير عامل هواپيماهاي جمهوري اسلامي درباره‌ي دلايل اين اقدام گفت: «دولت به دليل مشكلات ارزي و همچنين به منظور تأمين بخشي از ارز مورد نياز سازمان هواپيمايي كشور مصوبه‌يي را در تاريخ 23/12/1366 با حضور هيئت وزيران به تصويب رساند كه بر اساس آن بخشي از هزينه‌هاي ارزي سازمان تأمين خواهد شد. به دنبال آن، بخش‌نامه‌يي از سوي سازمان هواپيمايي كشور و معاونت وزارت راه و ترابري صادر شد كه بر اساس آن خروج مسافرين با بليط‌هاي خريداري‌شده‌ي قبلي از تاريخ 20/1/1367 (براي كشورهاي حوزه‌ي خليج فارس از همان تاريخ 27/12/1367) ممنوع مي‌باشد.» وي گفت: «دولت جهت تأمين ارز مورد نياز هر ساله مبلغ 200 ميليون دلار به اين سازمان اختصاص مي‌داد كه اين رقم در سال گذشته به 95 ميليون دلار و در سال جاري به 60 ميليون دلار كاهش يافت و رقم فوق فقط در مورد استثنائات مندرج در بخش‌نامه‌ي سازمان هزينه خواهد شد.»[۶۹] بر اساس اين مصوبه، دولت در مواردي از جمله مأموريت‌هاي دولتي، سفر مطالعاتي اساتيد و دانشجويان شاغل به تحصيل در دانشگاه‌ها، بيماران با تأييديه‌ي مربوط و... استثنا قائل شده است.[۷۰] مدير عامل هواپيمايي با اشاره به بدهكاري 30 ميليون دلاري هواپيمايي جمهوري اسلامي به سازمان حمل و نقل بينالمللي (ياتا) و در پيش بودن مراسم حج سال جاري و سفرهاي سوريه و... پيش‌بيني كرد كه اين سازمان در آينده به طور جدي با مشكلات پروازهاي بينالمللي و حتي پروازهاي داخلي مواجه شود.[۷۱]
گزارش- 92
عصام عبدالرحيم وزير نفت عراق امروز اعلام كرد: عراق تدابيري اتخاذ كرده كه به ثبات بازارهاي بينالمللي نفت و حمايت از قيمت‌ها كمك خواهد كرد. اين تدابير شامل مراجعه به معدل توليد ماهانه با عدم اعلان ارقام و برنامه‌ريزي بر اين اساس مي‌باشد. وي افزود: عراق به هيچ طرفي اجازه نمي‌دهد جزئي از سهم عراق در بازارهاي نفتي را به خود اختصاص دهد و سياستش در خصوص سهميه‌ي توليد در هيچ شرايطي تغيير نخواهد كرد.[۷۲] اين سخنان در آخرين روز از چهارمين كنفرانس انرژي عرب كه در بغداد برگزار گرديد،* عنوان شد. به منظور انجام دادن هماهنگي‌هاي لازم براي كنفرانس، جلساتي با حضور عبدالعزيز الوتاري جانشين دبيركل اوآپك و مقامات وزارت نفت عراق برگزار شد. تشكيل اين كنفرانس در بغداد و با فاصله‌ي كوتاه پس از جنگ شهرها داراي ابعاد تبليغي سياسي براي حكومت عراق بود. همچنين در جلسه‌يي كه 17 دسامبر (26 آذر 1366) در مركز اوآپك به منظور پوشش خبري و تبليغاتي اين كنفرانس تشكيل شده بود، الوتاري گفت: اين كنفرانس در شرايطي در عراق برگزار مي‌شود كه به‌رغم ادامه‌ي جنگ، زندگي و توسعه در عراق مانند هميشه ادامه دارد و امور انرژي نيز به دقت تحت كنترل است. عبدالعزيز الوتاري چندي پيش با بركناري دبيركل اوآپك، جانشين، اما عملاً دبيركل اوآپك شد. وي فردي عراقي است كه قبلاً سمت‌هايي در وزارت نفت عراق داشته و با توجه به اين‌كه چلابي جانشين دبيركل اوپك نيز عراقي است، هماهنگي‌هاي لازم به نفع حكومت عراق انجام مي‌شود.[۷۳]
گزارش- 93
كارشناسان نفتي غرب كشف منابع نفتي جديد در سوريه را كه سبب اميدواري محافل سياسي و رسانه‌يي امريكا به كاهش وابستگي اين كشور به نفت ارزان‌قيمت ايران شده، يك تحول مهم در اقتصاد ضعيف اين كشور قلمداد مي‌كنند. روزنامه‌ي امريكايي تايمز به نقل از ديپلمات‌هاي خارجي در دمشق با ابراز اميدواري به قطع وابستگي نفتي سوريه به ايران نوشت: در فرودين‌ماه سال جاري، عربستان سعودي به منظور كاهش وابستگي سوريه به نفت ايران به اين كشور پيشنهاد ارسال روزانه 000,50 بشكه نفت كرده است، سوري‌ها آن را رد كرده‌اند. مقامات سوري تأكيد دارند كه روابط‌شان با دولت ايران يك رابطه‌ي سوقالجيشي است و بستگي بسيار كمي به ادامه‌ي دريافت ذخاير نفتي از ايران دارد. نيويورك تايمز ادعا مي‌كند كه سوريه تا سال پيش تا حدي وابسته به نفت مجاني از ايران بود كه در طول چند سال اخير به طور متوسط روزانه 000,20 بشكه را به عنوان هديه دريافت كرده و 000,40 بشكه‌ي ديگر را با تخفيف بشكه‌يي دو دولار خريداري كرده است. متخصصان سياسي و صنعت نفت خاطرنشان مي‌سازند كه سوريه هنوز يك تا 5/1 ميليارد دلار بابت صورت‌حساب‌هاي نفتي پرداخت‌نشده از سال 1362 به ايران مقروض مي‌باشد، اما اكتشافات نفتي سوريه فشار بدهي‌هاي اين كشور به ايران را تعديل كرده است و اين امر به سوريه قدرت عمل بيش‌تري در ميانجي‌گري ميان ايران و كشورهاي عرب خليج فارس خواهد بخشيد. بنا بر اين گزارش، بسياري از كارشناسان صنعت نفت اكنون معتقدند كه ذخاير نفتي سوريه مي‌تواند بسيار بيش‌تر از آنچه كه تا كنون 8/1 ميليارد بشكه براورد شده، باشد. كارشناسان صنعت نفت اين امر را يك تحول مهم استراتژيك و اقتصادي خوانده، خاطرنشان مي‌كنند كه تا دو سال پيش سوريه واردكننده‌ي عمده‌ي نفت و ديگر فراورده‌هاي نفتي بود. اين روزنامه به نقل از متخصصان نفتي در دمشق و امريكا مي‌افزايد: سوريه چند سال پيش به‌آرامي از شركت‌هاي نفتي امريكا و ديگر كشورهاي غربي دعوت كرد براي يافتن صنايع نفتي اقدام كنند و آن‌ها تا كنون به اندازه‌يي نفت كشف كرده‌اند كه سوريه را تا چندين سال آتي در رده‌ي كشورهاي صادركننده نفت نگه مي‌دارد. دعوت شركت‌هاي خارجي به منظور انجام دادن اكتشافات نفتي براي سوريه اجتناب‌ناپذير بود، زيرا اين كشور با توجه به وضعيت اقتصادي‌اش به‌تنهايي قادر به تحمل مخارج آن نبود. نيويورك تايمز در خاتمه ضمن برشمردن شركت‌هاي نفتي امريكايي و اروپايي دست‌‌اندركار اكتشافات نفتي در سوريه تأكيد مي‌كند كه صنعت نفت و توسعه‌ي آن در سوريه به عنوان يكي از منابع سوقالجيشي اين كشور از اهميت بسيار زيادي برخوردار است و بنابراين تحت نظر و سرپرستي مستقيم شخص حافظ اسد رئيس‌جمهور اين كشور اداره مي‌شود.[۷۴]
گزارش- 94
به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، سيروس ناصري سرپرست هيئت ديپلماتيك ايران در دفتر سازمان ملل در ژنو، براي تشريح موضع ايران مبني بر پاي‌بندي جمهوري اسلامي به كنوانسيون‌هاي بينالمللي با مقامات كميته‌ي جهاني صليب سرخ در مقر اين كميته ديدار كرد. اين ديدار پس از آن انجام شد كه محمدحسين ملائك كاردار ايران در برن (سوئيس) گفته بود ايران همه‌ي تماس‌هاي خود را با شوراي امنيت سازمان ملل قطع كرده است و ديگر به هيچ يك از كنوانسيون‌هاي بينالمللي پاي‌بندي ندارد.[۷۵]
ضميمه‌ي گزارش77: ميزان خسارت واردشده به يگان‌هاي عراقي در جريان سه مرحله از عمليات والفجر10 آمار اعلام‌شده از يگان‌هايي كه تا امروز در منطقه‌ي عمليات حضور داشته يا وارد شده و متحمل ضربات شده‌اند به شرح زير است:[۷۶] 1. گردان24 حفاظت نفت 100% 2. گردان25 مستقل حفاظت نفت 100% 3. گردان كماندويي لشكر35 90% 4. گردان كماندويي لشكر25 90% 5. گردان كماندويي لشكر43 100% 6. گردان كماندويي لشكر37 90% 7. گردان 673 توپ‌خانه 50% 8. گردان 664 توپ‌خانه‌ي سبك 50% 9. گردان 1 كماندويي لشكر28 80% 10. گردان توپ‌خانه‌ي638 100% 11. گردان توپ‌خانه از لشكر18 70% 12. گردان مخابرات لشكر43 100% 13. فرماندهي نيروهاي دفاع الوطني5 100% (شامل 4 گردان) 14. فرماندهي نيروهاي دفاع الوطني 5 100% (شامل 3 گردان) 15. فرماندهي نيروهاي دفاع الوطني 7 100% (شامل 3 گردان) 16. تيپ1 كماندويي سپاه يكم 100% 17. تيپ1 كماندويي سپاه چهارم 100% 18. تيپ443 سپاه يكم 100% 19. تيپ80 زرهي لشكر17 80% 20. تيپ68 نيروي مخصوص 90% 21. تيپ437 از لشكر27 80% 22. تيپ424 از لشكر27 50% 23. تيپ65 نيروي مخصوص 70% 24. تيپ66 نيرو مخصوص 70% 25. تيپ602 از لشكر36 80% 26. تيپ238 از لشكر36 60%
منابع و مآخذ روزشمار 1366/12/27
- ↑ سند شماره 683/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در عمليات والفجر10 (داود رنجبر و غلامرضا ظريفيان شفيعي)، صص 101 ـ 100؛ و ـ سند شماره 482/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه قدس در عمليات والفجر 10 (احمد نيك‌روش)، صص 19 و 21.
- ↑ سند شماره 683/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در عمليات والفجر10 (داود رنجبر و غلامرضا ظريفيان شفيعي)، صص 101 ـ 100؛ و ـ سند شماره 482/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه قدس در عمليات والفجر 10 (احمد نيك‌روش)، صص 19 و 21.
- ↑ سند شماره 1649/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه قدس در عمليات والفجر10 (احمد نيك‌روش)، 19/12/1366 تا 30/12/1366، ص 123.
- ↑ سند شماره 30310 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: متن كامل مكالمات شنود شده دشمن، 27/12/1366، صص 3 ـ 1.
- ↑ سند شماره 1636/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در عمليات والفجر10 (داود رنجبر)، 25/12/1366 تا 30/12/1366، ص 71.
- ↑ روزنامه‌ي اطلاعات، 6/1/1367، ص 10؛ و ـ سند شماره 86528 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه چهارم نيروي زميني به ستاد كل سپاه پاسداران، 27/12/1366.
- ↑ مأخذ 5، صص 63 ـ 62.
- ↑ مأخذ 5، صص 70 ـ 69.
- ↑ مأخذ 5، صص 70 ـ 69.
- ↑ مأخذ 5، صص 60 ـ 58.
- ↑ سند شماره 86513 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي كل سپاه به فرماندهي نيروي دريايي سپاه، 27/12/1366، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 1639/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 و بيت‌المقدس3 (اسدالله احمدي)، ص 132؛ و ـ سند شماره 1647/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه ثامن‌الائمه(ع) در عمليات والفجر10 (سيدعلي خاتمي)، 23/12/1366 تا 7/1/1367، ص 81.
- ↑ سند شماره 28246/پ ن مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: (قرارگاه خاتم(ص) در عمليات والفجر10، 27/12/1366، دست‌نويس نوار شماره 16919)، داود رنجبر، ص 38.
- ↑ مأخذ 12، بخش دوم، ص 69.
- ↑ مأخذ 5، صص 71 و 75 ـ 74؛ و ـ مأخذ 13، ص 28.
- ↑ مأخذ 13، صص 29، 56 و 38.
- ↑ مأخذ 12، بخش دوم، ص 79.
- ↑ سند شماره 1640/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 (اسدالله احمدي)، 28/12/1366 تا 3/1/1367، صص 112 ـ 111؛ و ـ مأخذ 13، صص 36 ـ 30.
- ↑ سند شماره 261630 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي كل سپاه به فرماندهي تيپ75 ظفر، 27/12/1367.
- ↑ سند شماره 30307 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: پيام، ف كل، 27/12/1366.
- ↑ سند شماره 683/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در عمليات والفجر10 (داود رنجبر و غلامرضا ظريفيان شفيعي)، صص 101 ـ 100؛ و ـ سند شماره 482/گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه قدس در عمليات والفجر 10 (احمد نيك‌روش)، صص 19 و 21.
- ↑ سند شماره 135169 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش وضعيت روزانه، ستاد مشترك ارتش (اداره سوم معاونت عمليات ـ مركز فرماندهي)، شماره 364، 27/12/1366، ص 3.
- ↑ ند شماره 1649/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه قدس در عمليات والفجر10 (احمد نيك‌روش)، 19/12/1366 تا 30/12/1366، ص 123.
- ↑ مأخذ 12، بخش اول، صص 145 ـ 129.
- ↑ مأخذ 5، صص 67 ـ 63.
- ↑ سند شماره 113044 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌يي، اطلاعات مقدم قرارگاه كربلا به فرماندهي مقدم قرارگاه كربلا، شماره195، 29/12/1366، صص1و 7.
- ↑ سند شماره 113043 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اطلاعات قرارگاه مقدم كربلا به فرماندهي مقدم كربلا، 27/12/1366، ص 1.
- ↑ مأخذ 5، صص 71 و 75 ـ 74؛ و ـ مأخذ 13، ص 28.
- ↑ مأخذ 12، بخش اول، صص 145 ـ 129.
- ↑ سند شماره 1640/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 (اسدالله احمدي)، 28/12/1366 تا 3/1/1367، صص 112 ـ 111؛ و ـ مأخذ 13، صص 36 ـ 30.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 364، 28/12/1366، ص 6، تهران، 27/12/1366.
- ↑ سند شماره 1677/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نجف در عمليات بيت‌المقدس3 (نادر نوروزشاد و جواد زمان‌زاده)، 24/12/1366 تا 29/12/1366، صص 67 و 69.
- ↑ سند شماره 674 /گ مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش راوي قرارگاه نجف در عمليات بيت‌المقدس3 (نادر نوروزشاد)، ص 114.
- ↑ سند شماره 1680/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي لشكر5 نصر در عمليات بيت‌المقدس3 (بشارت)، 23/12/1366 تا 2/1/1367، صص 59 ـ 58.
- ↑ سند شماره 1679/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي لشكر عاشورا در عمليات بيت‌المقدس3 (ابراهيم‌پور)، 23/12/1366 تا 1/1/1367، ص 27.
- ↑ مأخذ 34، ص 60.
- ↑ مأخذ 2، بخش اول، ص 57.
- ↑ سند شماره 28246/پ ن مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: (قرارگاه خاتم(ص) در عمليات والفجر10، 27/12/1366، دست‌نويس نوار شماره 16919)، داود رنجبر، ص 38.
- ↑ سند شماره 411808 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه مريوان به فرماندهي سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع)، 28/12/1366، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 341417 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از استانداري كردستان به وزارت كشور، 16/1/1367، ص 1.
- ↑ مأخذ 3، بخش اول، ص 2.
- ↑ مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني(ره)، صحيفه‌ي امام (مجموعه آثار امام خميني)، جلد 20، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني(ره)، چاپ دوم، 1379، صص 502 ـ 501.
- ↑ سند شماره 157915 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از منطقه دوم دريايي سپاه (مركز فرماندهي) به نيروي دريايي سپاه (مركز فرماندهي)، 27/12/1366.
- ↑ سند شماره 86523 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از نداجا پست فرماندهي به سماجا 2 مركز فرماندهي، 27/12/1366، سند تك‌برگي.
- ↑ مأخذ 31، ص 7، تهران، 27/12/1366.
- ↑ مأخذ 31، ص 5، راديو صوت الجماهير، 27/12/1366.
- ↑ سند شماره 86512 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه قرارگاه نجف به دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، 27/12/1366.
- ↑ مأخذ 31، ص 10، باختران، 27/12/1366؛ و ـ سند شماره 86550 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر نمايندگي امام در قرارگاه نجف به دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، 28/12/1366، صص 2 ـ 1.
- ↑ سند شماره 36184 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه ناحيه چهارم بعثت باختران، مديريت (ش م ر) معاونت عمليات به ستاد كل سپاه (معاونت عمليات قرارگاه مركزي) فرماندهي كل، 27/12/1366.
- ↑ مأخذ 31، ص9، ايلام.
- ↑ مأخذ 31، صص 9 ـ 8، تبريز، 27/12/1366؛ و ـ سند شماره 86517 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر فرماندهي سپاه پنجم باقرالعلوم به نيروي زميني سپاه (دفتر روابط عمومي)، 27/12/1366.
- ↑ سند شماره 86516 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر فرماندهي ستاد پنجم به نيروي زميني سپاه (دفتر روابط عمومي)، 27/12/1366.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 365، 29/12/1366، ص 32، تهران، 28/12/1366؛ و ـ سند شماره 86527 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ژاجا ر 2 م ف به دفتر نخست‌وزير، 27/12/1366؛ و ـ مأخذ 39.
- ↑ مأخذ 31، ص 11، سنندج، 27/12/1366؛ و ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 10، 10/1/1367، ص 6، باختران، 9/1/1367.
- ↑ مأخذ 31، صص 10 ـ 9، تهران، 27/12/1366.
- ↑ مأخذ 31، ص 10، اهواز، 27/12/1366.
- ↑ مأخذ 2، بخش اول، ص 57.
- ↑ مأخذ 5، صص 60 ـ 58.
- ↑ مأخذ 3، بخش اول، ص 7؛ و ـ مأخذ 22، ص 4.
- ↑ مأخذ 34، ص 60.
- ↑ مأخذ 31، صص 27 ـ 26، كويت، خبرگزاري فرانسه.
- ↑ مأخذ 5، صص 63 ـ 62.
- ↑ مأخذ 5، صص 67 ـ 63.
- ↑ مأخذ 31، ص 37، آنكارا، آسوشيتدپرس، 27/12/1366.
- ↑ مأخذ 5، صص 60 و 75 ـ 65.
- ↑ روزنامه‌ي اطلاعات، 6/1/1367، ص 10؛ و ـ سند شماره 86528 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي سپاه چهارم نيروي زميني به ستاد كل سپاه پاسداران، 27/12/1366.
- ↑ سند شماره 261630 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي كل سپاه به فرماندهي تيپ75 ظفر، 27/12/1367.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 363، 27/12/1366، صص 25 ـ 23، بخش فارسي راديو امريكا، 26/12/1366.
- ↑ مأخذ 5، صص 70 ـ 69.
- ↑ روزنامه‌ي جمهوري اسلامي، 9/1/1367، ص 12.
- ↑ سند شماره 1636/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در عمليات والفجر10 (داود رنجبر)، 25/12/1366 تا 30/12/1366، ص 71.
- ↑ مأخذ 5، ص 72.
- ↑ سند شماره 201776 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن خبرها و نظرها، وزارت اطلاعات، شماره 701، 22/12/1366، ص 4.
- ↑ مأخذ 31، صص 40 ـ 39.
- ↑ مأخذ 53، بخش اول، ص 39، آسوشيتدپرس، 27/12/1366.
- ↑ مأخذ 5، صص 70 ـ 69.