1367.01.01
| روزشمار جنگ سال 1367 1367.01.01 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | یک فروردین |
| تاریخ شمسی | 1367.01.01 |
| تاریخ میلادی | 21 مارس 1988 |
| تاریخ قمری | 2 شعبان 1408 |
گزارش - 151
جلسه‌ي نيروي زميني سپاه پاسداران ساعت 19:30 امشب در محل اين قرارگاه با حضور فرماندهان نيروي زميني، قرارگاه فتح (كربلا) و يگان‌هاي شركت‌كننده در عمليات بيت‌المقدس4 با هدف بررسي آخرين آمادگي يگان‌هاي شركت‌كننده در عمليات جنوب درياچه‌ي دربنديخان و بررسي وضعيت دشمن در اين منطقه تشكيل شد. در ابتداي جلسه، احمد غلامپور خلاصه‌‌يي از نتيجه‌ي فعاليت‌هاي انجام‌شده‌ي يگان‌هاي تحت امر قرارگاه فتح را در چند روز گذشته براي اجراي عمليات بيت‌المقدس4 در ارتفاعات شاخ سورمر، شاخ شميران و برددكان بيان كرد. وي گفت كه هيچ يك از يگان‌ها در چند شب گذشته موفق به انجام شناسايي از طريق درياچه‌ي دربنديخان نشده و قرار است امشب لشكر27 حضرت رسول(ص) و لشكر10 سيدالشهدا(ع) از اين مسير غواص بفرستند. موضوع بعدي مشخص كردن "نقطه رهايي" گردان‌ها است. به دليل "تسلط ديد و تير دشمن" و "دور بودن از اهداف و محدوديت زمان" گردان‌هاي عملياتي بايد با قايق از درياچه عبور كنند و فقط از قايق‌هاي جي.مي.ني. به دليل سبك بودن مي‌توان استفاده كرد و قايق‌هاي ديگر به دليل سنگيني و مشكل انتقال به ساحل درياچه قابل بهره‌برداري نيستند.** لذا، بايد تعداد مورد نياز از اين نوع قايق در اختيار يگان‌ها قرار گيرد. غلامپور همچنين با تأكيد بر اجراي هر چه سريع‌تر عمليات گفت: من اعتقادم اين است كه چون دشمن در ساحل جنوب درياچه‌ي دربنديخان (دشت تولبي) مشغول ايجاد خط دفاعي است، شناسايي زياد لازم نيست. لذا، با 24 ساعت تأخير بايد عمليات را انجام داد وگرنه عمليات با مشكل مواجه مي‌شود. براي جلوگيري از برخورد با كمين‌هاي دشمن بايد با غواص خط شكسته شود و اين تدبير بستگي به نتيجه‌ي شناسايي امشب دارد. گزارش فرمانده قرارگاه فتح حاكي از آن است كه به جز لشكر10 سيدالشهدا(ع) ساير يگان‌ها از جمله لشكر27 حضرت رسول(ص) و لشكر57 ابوالفضل(ع) در كارها عقب هستند، اما وي تأكيد مي‌كند: اگر نقاط ضعفي هم داريم بايد آن‌ها را قبول كنيم، ولي زمان عمليات را عقب نيندازيم. احمد غلامپور همچنين درباره‌ي عمق اهداف عمليات با اعلام اين‌كه قرارگاه نيروي زميني هدف نهايي عمليات را ارتفاع زيمناكوه اعلام كرده است، تصريح و تأكيد مي‌كند: «آنچه مسلم است ابتدا بايد يك جاي پا بگيريم و جاده را احداث كنيم و بعد توسعه دهيم. اهدافي كه به يگان‌ها گفته‌ايد هيچ كدام قادر به انجام آن نيستند، چون دشمن در نقاط مختلف ساحل [جنوبي درياچه‌ي دربنديخان] كمين و تيربار گذاشته و اگر زودتر عمل نكنيم، خط تشكيل خواهد داد.» مجموع اطلاعات رسيده حاكي از آن است كه دشمن از دو روز قبل روي ساحل شمال ارتفاعات شاخ شميران و شاخ سورمر به‌سرعت در حال ايجاد مواضع دفاعي از جمله احداث مواضع تانك، استقرار كمين و همچنين نصب سيم‌خاردار در محل اسكله‌هايش است. رحيم صفوي جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه نيز بر سه موضوع "استقرار ديد‌بان در عمق منطقه‌ي دشمن براي هدايت آتش توپ‌خانه"، "حل كردن عبور قايق‌ها" و «اتصال جاده‌ي عقبه‌ي زميني شيخ‌صله به منطقه‌ي عملياتي" تأكيد كرد. علاوه بر اين، مقرر شد براي جلوگيري از اقدامات مهندسي و ايجاد خط توسط دشمن، توپ‌خانه‌ي 63 خاتم‌الانبيا(ص) و واحد توپ‌خانه‌ي لشكر10 سيدالشهدا(ع) روي ساحل جنوبي درياچه اجراي آتش كنند. پس از آن، فرماندهان لشكر سيدالشهدا(ع) و لشكر محمد رسول‌الله(ص) مانور يگان‌هاي خود را توضيح دادند و پس از گفت و گو درباره‌ي مانور، براي حل مشكل كمبود زمان قرار شد غواص‌ها با عبور از درياچه در ساحل دشمن خط را بشكنند و سپس گردان‌هاي عمل‌كننده به وسيله‌ي قايق با موتور روشن و به‌سرعت خود را به ساحل دشمن برسانند. در پايان جلسه، رحيم صفوي با تأكيد بر هوشيار بودن دشمن و پيچيده بودن زمين و مانور، زمان عمليات را ساعت‌هاي پاياني روز چهارشنبه 3/1/1367 تعيين كرد و بنا به دستور وي، قرار شد تا قبل از آغاز عمليات، 5 هزار گلوله‌ي تانك و 10 هزار موشك كاتيوشا به منطقه برسد. براي ايجاد عقبه‌ي زميني و تدارك نيروها از راه زمين، مسئوليت اتصال جاده‌ي عقبه‌ي شيخ‌صله به منطقه‌ي عمليات، به لشكر27 محمد رسول‌الله(ص) واگذار شد و جهاد لرستان نيز به اين يگان مأمور شد. همچنين درباره‌ي هوشياري دشمن و پيچيده بودن زمين و مانور تذكر داده شد.[۱]
گزارش - 152
در آستانه‌ي شروع عمليات بيت‌المقدس4، امروز طرح آتش توپ‌خانه از سوي نيروي زميني سپاه به قرارگاه فتح و يگان‌هاي عملياتي شركت‌كننده در عمليات ابلاغ گرديد و برخي هماهنگي‌ها نيز براي آماده شدن شرايط عمليات انجام شد. در بخش مأموريت اين ابلاغيه آمده است: قرارگاه فتح نيروي زميني (سپاه) با استعانت از خداوند تبارك و تعالي در ساعت (س) روز (ر) در منطقه‌ي عمومي دربنديخان تك كرده، ارتفاعات شاخ سورمر، شاخ شميران، برددكان، زيمناكوه و دامنه‌هاي شمالي آن‌ها را در مجاورت درياچه‌ي دربنديخان تأمين مي‌كند. يگان‌هاي شركت‌كننده در عمليات عبارت‌اند از لشكر27 حضرت رسول(ص)، لشكر10 سيدالشهدا(ع)، لشكر55 ويژه‌ي شهدا، لشكر57 ابوالفضل(ع)، و تيپ18 الغدير. همچنين لشكر8 نجف اشرف و لشكر14 امام حسين(ع) كه به دليل شركت در عمليات والفجر10 در عقبه‌ي اين منطقه داراي امكانات هستند، در احتياط عمليات قرار گرفتند. در مورد "اجراي آتش" نيز اشاره شده است: تيپ توپ‌خانه‌ي 63 خاتم‌الانبيا(ص) با برقراري تطبيق عمل كلي، آتش پشتيباني قرارگاه را تأمين مي‌كند و مسئوليت تطبيق كمك مستقيم "كربلاي1" (توپ‌خانه‌ي 91 بقية‌الله (عج)) و "كربلاي2" (توپ‌خانه‌ي لشكر14 امام حسين(ع)) را عهده‌دار مي‌باشد. در سازمان رزم توپ‌خانه نيز دو گردان و 7 آتشبار توپ 130 ميلي‌متري و 2 آتشبار كاتيوشا، 9 آتشبار توپ122 ميلي‌متري و يك آتشبار توپ155 ميلي‌متري براي اجراي آتش در عمليات پيش‌بيني شده است.[۲] به علاوه، از سوي جانشين فرمانده نيروي زميني سپاه، احمد كاظمي فرمانده لشكر8 نجف، جانشين قرارگاه فتح معرفي شد و همه‌ي امكانات قرارگاه فتح در عمليات والفجر10 در اختيار فرماندهي جديد اين قرارگاه قرار گرفت و بر اجراي عمليات در روز سه‌شنبه دوم فرودين 1367 تأكيد شد. علاوه بر اين، 120 فروند قايق و 100 دستگاه موتور قايق براي توزيع بين يگان‌ها در اختيار قرارگاه فتح قرار گرفت.[۳] از سوي ديگر، يگان‌ها در اين روزها به‌سرعت درصدد آماده كردن يگان خود براي اجراي عمليات هستند. از جمله نيروهاي لشكر سيدالشهدا(ع) علاوه بر تعيين محل اسكله، اقدام به برپايي و راه‌اندازي و آماده كردن يك گروهان غواص براي شناسايي و باز كردن محور عملياتي كرده‌اند.[۴]
گزارش - 153
صبح امروز رحيم صفوي در جلسه با سرهنگ انصاري فرمانده هوانيروز نيروي زميني ارتش، وي را از مأموريت و عمليات بيت‌المقدس4 آگاه كرد. در نتيجه مقرر شد گروه هوانيروز مسجدسليمان براي پشتيباني عمليات در منطقه حضور داشته باشد و علاوه بر آن، 2 فروند بال‌گرد شنوك به اين گروه مأمور شوند. همچنين هوانيروز مأموريت يافت يك تيم پشتيباني در محدوده‌ي منطقه‌ي طويله مستقر كرده، آمادگي خود را در محور قرارگاه قدس در شمال منطقه‌ي عملياتي والفجر10 نيز حفظ كند. جهاد سازندگي نيز مأمور شد براي هوانيروز سنگر احداث كند تا در صورت بمب‌باران منطقه به وسيله‌ي دشمن، خلبانان از آن به عنوان جان‌پناه استفاده كنند. افزون بر اين، تصميم گرفته شد براي جلوگيري از استراق سمع مكالمات بيسيمي، ارتباط قرارگاه هوانيروز (در منطقه لشكرگاه در جنوب كوه گوزيل) با قرارگاه نيروي زميني از طريق تلفن صحرايي برقرار شود.[۵] در همين چارچوب، هماهنگي‌هايي با پدافند هوايي براي پوشش دادن به منطقه‌ي عمليات انجام شد. از سوي ديگر، مسئولان گروه هوانيروز كرمان كه در منطقه‌ي عملياتي بيت‌المقدس حضور دارند، با طرح دلايلي از جمله حضور هواپيماهاي PC7 عراقي در فضاي منطقه؛ مستهلك شدن بال‌گردهاي موجود؛ نزديك بودن به منطقه‌ي درگيري و تسلط ديد و تير دشمن از ارتفاع الاغلو و برخي دلايل ديگر، در امر كمك‌رساني به رزمندگان مستقر در ارتفاع گوجار فعال نيستند و مذاكرات نسبتاً طولاني محمدباقر قاليباف با مسئولان هوانيروز كرمان تا كنون به نتيجه‌ي روشني نرسيده است و مسئولان قرارگاه نجف خواهان دخالت مسئولان رده‌هاي بالاتر هوانيروز براي حل اين مشكل هستند. از سوي ديگر، رابطان هوانيروز اعلام كرده‌اند كه يك گروه تازه‌نفس از خلبانان و چند بال‌گرد مأموريت يافته‌اند تا 48 ساعت آينده به منطقه آمده، نياز پشتيباني رزمندگان را برطرف كنند.[۶]
گزارش - 154
حساسيت ارتش عراق در مورد احتمال اجراي عمليات از جانب ايران در جبهه‌هاي جنوب با وجود گذشت بيش از يك هفته از عمليات والفجر10 و بيت المقدس3 در استان سليمانيه همچنان ادامه دارد. بر اساس گزارش‌هاي اطلاعاتي مربوط به فعاليت‌هاي ارتش عراق در اين مناطق، يگان‌هاي عراقي در مناطق عملياتي فاو تا چزابه ـ كه جبهه‌هاي جنوب محسوب مي‌شوند ـ با حفظ هوشياري و افزايش فعاليت‌هاي نظامي، اوضاع اين جبهه‌ها را كنترل مي‌كنند. افزايش فعاليت‌هاي مهندسي؛ ايجاد موانع و كنترل ميادين مين؛ جا به جايي واحدهاي زرهي؛ مانور زرهي در شرق و غرب كانال ماهي؛ افزايش قابل توجه گشت‌زني هواپيماها و بال‌گردهاي دشمن و ايجاد درگيري محدود در حد فاصل جاده‌ي استراتژيك تا نخلستان در منطقه‌ي فاو، از جمله فعاليت‌هايي است كه در گزارش‌هاي عملياتي امروز به آن‌ها اشاره شده است.[۷] گزارش‌ها بيان‌كننده‌ي آن است كه حجم آتش توپ‌خانه‌ي عراق به صورت نيمه‌سنگين در خطوط مقدم، عقبه‌ها، مواضع توپ‌خانه و جاده‌هاي ارتباطي به طور مستمر ادامه دارد. در عين حال، ستون‌كشي‌هاي متعدد اغلب در شب و از طريق جاده‌هاي عمق منطقه‌ي دشمن و از سمت جنوب انجام مي‌شود.[۸] همچنين بنا به گزارش ديد‌بان‌هاي در خط، حضور غواص‌هاي دشمن در حد فاصل خط اول عراق و خط مقدم نيروهاي ايراني در منطقه‌ي فاو از جمله در تقاطع ضلع غربي كارخانه‌ي نمك و استفاده از گلوله‌هاي منور از حساسيت بالا و هوشياري دشمن حكايت مي‌كند.[۹]
گزارش - 155
با تلاش شبانه‌روزي نيروهاي امدادي و رزمندگان حاضر در منطقه‌ي عملياتي والفجر10، كار انتقال مصدومان شيميايي حلبچه به بيمارستان‌هاي پشت جبهه به اتمام رسيد و اقدامات درماني آن‌ها در حال انجام است و تعداد زيادي از آوارگان حلبچه نيز در اردوگاه‌هاي داخل ايران اسكان يافته‌اند. پس از رسيدگي و مداواي اوليه، افرادي كه آسيب‌هاي كم‌تري ديده‌اند در چندين نقاهتگاه در استان‌هاي باختران و كردستان تحت درمان قرار گرفتند و كار انتقال كساني كه دچار آسيب‌هاي شديدتري شده و نياز به خدمات درماني پيشرفته‌تري دارند، به تهران و چند شهر ديگر آغاز شده است. به گزارش خبرنگار روزنامه‌ي اطلاعات كه از مصدومان ديدن كرده است، تعدادي از مصدومان منتقل‌شده به تهران در بيمارستان‌هاي بقية‌الله و لقمان‌الدوله بستري‌اند. آمار كودكان مصدوم در اين بيمارستان‌ها قابل توجه است و اغلب آن‌ها آثار شديدي از سوختگي و التهاب در همه جاي بدن از جمله در صورت و چشمان دارند و تعدادي نيز به دليل مشكلات تنفسي در زير چادر اكسيژن هستند و از درد، دائماً در حال گريه و ناله هستند. در بخش زنان نيز ده‌ها زن جوان و پير از جمله دختر امام‌جمعه‌ي حلبچه بستري هستند و در چهره‌شان زجر و آثار سوختگي بدن و ناراحتي ريه ديده مي‌شود. در بخش ديگر بيمارستان نيز ده‌ها مرد در سنين مختلف كه همگي از كردهاي منطقه‌ي حلبچه‌اند، بستري مي‌باشند.[۱۰] مطابق گزارش‌ها، تا امروز حدود 10 هزار نفر از مردم شهرهاي حلبچه و خرمال با كمك هلال احمر در شهر هرسين اسكان داده شده‌اند. حجم كار مشكلاتي را در حين انتقال آنان به وجود آورده است؛ از جمله تعدادي از عوامل استخبارات عراق با استفاده از شلوغي اوضاع هم‌راه با مردم وارد ايران شدند كه مردم حلبچه 3 نفر از آنان را به نيروهاي نظامي معرفي كردند و اين افراد در نهايت دست‌گير شدند. در ميان مصدومان شيميايي هم يكي از عناصر فعال استخبارات كه چندين مدال شجاعت از صدام حسين گرفته است حضور دارد. وي هنگام انتقال به تهران كارت شناسايي و مدال شجاعتش را جا گذاشت و اين گونه شناسايي شد.[۱۱]
گزارش - 156
پيش‌مرگان حزب دمكرات كردستان عراق (بارزاني‌ها) امروز در 3 عمليات جداگانه در استان سليمانيه تعدادي از عناصر استخبارات نيروهاي جاش عراقي را به هلاكت رسانده يا زخمي كردند و 4 نفر را نيز اسير كرده و مقاديري اسلحه، مهمات و يك خودرو به غنيمت گرفتند. در يكي از اين عمليات‌ها، پيش‌مرگان در شهر عقره با حمله به چند ساختمان نظامي، چند نفر را كشته يا زخمي كردند و 3 نفر را نيز به اسارت درآوردند: آنان علاوه بر غنيمت گرفتن 7 قبضه اسلحه‌ي انفرادي، يك بيسيم و 40 خشاب و مقاديري اسناد و مدارك قضايي نيز به دست آوردند.[۱۲] در عمليات دوم، پيش‌مرگان يك پايگاه نيروهاي جاش عراقي در منطقه‌ي كاني‌قژاره؛ يك خودرو و يك قبضه اسلحه‌ي انفرادي را غنيمت گرفتند و يك نفر را نيز اسير كردند.[۱۳] آخرين عمليات نيز مربوط به اجراي دو عمليات هم‌زمان شامل يك كمين در جاده‌ي دهوك به زاويته است كه به انهدام يك خودرو نظامي و هلاكت 3 نظامي عراقي انجاميد و حمله به دو مقر جاش‌هاي عراقي كه سبب كشته شدن تعدادي از عناصر حاضر در اين مقرها از جمله يكي از فرماندهان استخبارات منطقه شد.[۱۴]
گزارش - 157
در واكنش به حملات عراق به نفت‌كش‌ها در خليج فارس، در دو اقدام جداگانه يك كشتي كانتينربر اسپانيايي و يك نفت‌كش ليبريايي در نزديكي تنگه‌ي هرمز، هدف حملات قايق‌هاي تندرو قرار گرفته، دچار خسارت شدند. در يكي از اين اقدامات، كشتي كانتينربر اسپانيايي "ايبريان ريفر" به ظرفيت 168,10 تن كه از عربستان عازم استراليا بود، در نزديكي تنگه‌ي هرمز مورد اصابت چند راكت قرار گرفت كه سبب آتش‌سوزي شديدي در عرشه‌ي آن گرديد كه با درخواست كمك سرنشينان آن، يدك‌كش‌هاي امداد دريايي به كمك كشتي شتافتند.[۱۵] ساعت 13 امروز نيز يك نفت‌كش ليبريايي به نام "فومي" ـ كه در اجاره‌ي يك شركت ژاپني قرار دارد ـ در حال خروج از تنگه‌ي هرمز مورد اصابت 12 راكت چند فروند قايق تندرو قرار گرفت.[۱۶] بر اثر اصابت راكت‌ها، نفت‌كش دچار آتش‌سوزي وسيع شد و از كار افتاد و تقاضاي كمك كرد. حادثه زماني رخ داد كه 3 فروند ناو جنگي در حال مشايعت چند فروند نفت‌كش حين ورود به خليج فارس در نزديكي محل حادثه حضور داشتند، اما هيچ واكنشي نشان ندادند.[۱۷] در پي اين حملات، بيمه‌گران شركت لويدز لندن با اعلام خبر اين دو حادثه اعلام كردند اين حملات كشته و زخمي نداشته است و در خصوص نفت‌كش فومي اعلام كردند بدنه‌ي كشتي آسيب ديده كه سبب نشت نفت از مخزن‌هاي آن شده و در موتورخانه‌ي كشتي نيز آتش‌سوزي رخ داده است.[۱۸] خبرگزاري آسوشيتدپرس نيز به نقل از كارشناسان امداد دريايي خليج فارس، آتش‌سوزي در عرشه‌ي كشتي اسپانيايي را شديد اعلام كرد.[۱۹] به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس از مادريد، در پي حمله به كشتي تجاري اسپانيايي، سفير ايران در اسپانيا به وزارت خارجه‌ي اين كشور فراخوانده شد و مقامات اين وزارت‌خانه به وي درباره‌ي آنچه كه اقدام تجاوزكارانه عليه كشتي تجاري يك كشور بي‌طرف در استفاده از يك آبراه بين‌المللي خوانده مي‌شد، اعتراض كردند. در ادامه‌ي گزارش اين خبرگزاري آمده است: اين وزارت‌خانه يادآور شده كه به هيچ كدام از 20 نفر كاركنان كشتي مذكور آسيبي نرسيده و ملوانان آتش را مهار كرده و كشتي به سوي بندر فجيره در امارات متحده‌ي عربي حركت كرده است.[۲۰]
گزارش - 158
امام خميني به مناسبت فرارسيدن نوروز در پيامي راديو تلويزيوني مطالبي خطاب به مردم ايران ايراد كردند. رهبر انقلاب در اين پيام با توجه به تقارن آغاز سال با ميلاد امام حسين(ع)، اقامه‌ي عدل و جلوگيري از حكومت ظلم را مهم‌ترين پيام حضرت سيدالشهدا(ع) و به تبع آن اصلي‌ترين شاخصه‌ي حكومت آخرالزماني امام مهدي(عج) عنوان كردند و هدف امام حسين(ع) از قيام را به دست گرفتن حكومت دانستند و گفتند: «بايد ما توجه به اين معنا بكنيم كه ما بايد چه بكنيم، با اين طاغوت‌ها بايد چه بكنيم؟ بايد همان طوري كه سيدالشهدا ـ سلام‌الله عليه ـ تمام حيثيت خودش، جان خودش را و بچه‌هايش را، همه چيز را در صورتي كه مي‌دانست قضيه اين طور مي‌شود، كسي كه فرمايشات ايشان را از وقتي كه از مدينه بيرون آمدند و به مكه آمدند و از مكه آمدند بيرون حرف‌هاي ايشان را مي‌شنود همه را، مي‌بيند كه ايشان متوجه بوده است كه چه دارد مي‌كند، اين جور نبود كه آمده است ببيند كه بلكه آمده بود حكومت هم مي‌خواست بگيرد، اصلاً براي اين معنا آمده بود و اين يك فخري است و آن‌هايي كه خيال مي‌كنند كه حضرت سيدالشهدا(ع) براي حكومت نيامده، خير؛ اين‌ها براي حكومت آمدند، براي اين‌كه بايد حكومت درست مثل سيدالشهدا(ع) باشد، مثل كساني كه شيعه سيدالشهدا(ع) هستند باشد؛ اصل قيام انبيا از اول تا آخر اين بوده است. در طبيعت قيام انبيا ـ قيام مسلحانه يا غير مسلحانه ـ در مقابل همه‌ي كساني كه به جور داشتند مردم را از بين مي‌بردند باشد.» امام در بخش ديگري از سخنان خود درباره‌ي پيروزي رزمندگان در عمليات والفجر10 اظهار كردند: «امروز شما مي‌بينيد كه اين صدام را كه بحمدالله سيلي خورده است و الان محو اين سيلي است، الان نمي‌فهمد دارد چه مي‌كند؛ شما ببينيد كه اين همه پيروزي‌اي كه واقع شده، اصلاً اين انكار مي‌كند كه اين‌جا چيزي واقع شده، اين نمي‌فهمد كه فردا اين خبرنگارها، اين خارجي‌ها مي‌آيند مي‌روند آنجا مي‌بينند چه خبر است. اين يك همچو حيواني است كه مملكت خودش را، افراد خودش را، اشخاصي كه مربوط به خودش هستند، آن‌ها را بمب‌باران مي‌كند، بمب‌باران شيميايي مي‌كند كه بايد پاسدارهاي ما به داد آن‌ها برسند.» امام خميني در قسمت ديگري از پيام نوروزي خود در قدرداني از مردم نيز گفتند: «من بايد تشكر كنم از اين ملت، اين ملت شريف خودمان و خصوصاً از اين كساني كه در جبهه‌ها مشغول هستند يا پشت جبهه‌ها مشغول به اين هستند كه آن‌ها را كمك كنند، ما بايد تشكر كنيم از اين‌ها و خصوصاً از اين جوان‌هايي كه همه چيزشان را در راه اسلام دادند. شما ملاحظه مي‌كنيد كه اشخاصي مي‌آيند اين‌جا، همه چيزشان را كانّه دادند، مع‌ذلك مي‌گويند كاش كه ما يك بچه‌ي كوچكي كه داريم بزرگ بشود، برود جنگ بكند، اين‌ها حجت بر ما هست، اين‌ها حجت بر آن اشخاصي هست كه تو خانه نشستند و نق مي‌زنند، تو خانه نشستند و به مردم تزريق مي‌كنند كه نه، نرويد جايي؛ خدا ان‌شاءالله بيدار كند اين‌ها را، خداوند ان‌شاءالله اشخاصي را كه مخالفت مي‌كنند يا از روي عمد يا از روي ـ عرض مي‌كنم ـ نفهمي مخالفت مي‌كنند، اين‌ها را بيدار كند و اين‌ها را در اين سال نو تجديد كند. و خداوند ان‌شاءالله اين اسراي ما را، اين كساني كه محبوب ما هستند، محبوب ملت ما هستند، اين معلولين را، اين اسرا را و اين تمام كساني كه در آن جا دربند هستند، همه اين‌ها را خداوند ان‌شاءالله آزاد كند و ما را هم به وظيفه خودمان آشنا كند.»[۲۱]
گزارش - 159
چند روز پس از بمب‌باران‌هاي شيميايي منطقه‌ي حلبچه و برخي روستاهاي مريوان و سردشت كه سبب كشته يا مجروح شدن حدود ده هزار نفر از ساكنان اين منطقه شد، تلاش‌هاي جمهوري اسلامي ايران در انعكاس ابعاد اين فاجعه و درخواست كمك‌هاي جهاني براي درمان مصدومان به طور گسترده‌تري آغاز شد و وزارت‌خانه‌هاي امور خارجه، ارشاد اسلامي، بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، سازمان هلال احمر، راديو و تلويزيون و ستاد تبليغات جنگ در اين زمينه فعال شدند. به دستور حجت‌الاسلام و المسلمين هاشمي رفسنجاني نماينده‌ي امام در شوراي عالي دفاع و فرمانده قرارگاه عملياتي خاتم‌الانبيا(ص)، دستگاه‌ها و وزارت‌خانه‌هاي مرتبط فعاليت‌هاي خود را در اين زمينه به طور گسترده آغاز كردند. از جمله امروز محمدجعفر محلاتي نماينده‌ي ايران در سازمان ملل متحد خواستار كمك‌هاي بين‌المللي براي مداواي مصدومان شيميايي به جا مانده از حملات شيميايي عراق به مردم كرد منطقه‌ي حلبچه شد كه اكثراً زنان، كودكان و افراد مسن هستند. محلاتي كه در يك كنفرانس مطبوعاتي شركت كرده بود، اعلام كرد كه از دبيركل سازمان ملل متحد خواسته است همه‌ي جوامع بين‌المللي را براي رساندن كمك به مجروحان شيميايي به‌ويژه قربانيان گاز فلج‌كننده‌ي اعصاب، بسيج كند. نماينده‌ي ايران در سازمان ملل متحد همچنين گفت كه ايران آماده‌ي پذيرفتن هدايا از هر كشوري براي مجروحان مي‌باشد، زيرا به دليل كثرت مصدومان، ظرفيت‌هاي موجود در ايران براي مداواي آنان كافي نيست. وي افزود: اين اولين باري است كه عراق از اين نوع گاز استفاده مي‌كند و بمب‌باران [حلبچه] با استفاده از بمب‌هاي خوشه‌‌يي محتوي گاز خردل و سيانور انجام شده است و وظيفه‌ي شوراي امنيت و دبيركل است كه عراق را براي ارتكاب اين حملات به‌شدت محكوم كنند. شوراي امنيت 2 سال قبل عراق را در دو نوبت براي به‌كارگيري سلاح شيميايي محكوم كرده بود اين در حالي است كه دبيركل سازمان ملل تا كنون واكنشي رسمي در برابر اين اقدامات انجام نداده است.[۲۲] محمدجعفر محلاتي همچنين در نامه‌‌يي خطاب به دبيركل كه با شماره S/19665 به عنوان سند شوراي امنيت منتشر شده است، مقامات اين سازمان را از بمب‌باران شيميايي روستاهاي قلعه‌جي و مرگشاراني در حومه‌ي مريوان و سه‌راه حزب‌الله واقع در بزرگراه مريوان ـ سنندج كه حداقل 40 شهيد و بيش از 100 مجروح بر جاي گذارد، مطلع كرد و از آنان خواست تا تيم كارشناسان تسليحات شيميايي را براي تحقيق و تهيه‌ي گزارشي از اين اقدام عراق به منطقه اعزام كنند.[۲۳]** به علاوه، سازمان هلال احمر ايران از همه‌ي مجامع بين‌المللي و درماني به‌ويژه صليب سرخ جهاني خواستار كمك فوري جهاني براي نجات جان مصدومان شيميايي حلبچه شد. دكتر مرندي وزير بهداشت و درمان و آموزش پزشكي ايران هم در پيامي به مدير كل سازمان بهداشت جهاني خواستار اعزام كارشناسان اين سازمان به ايران براي ديدار از مصدومان شيميايي شد.[۲۴]
گزارش - 160
حملات موشكي و هوايي ارتش عراق عليه مردم شهرهاي ايران همچنان ادامه دارد. امروز بر اثر اصابت يك فروند موشك به تهران و بمب‌باران چند شهر كشور 9 نفر شهيد و 24 نفر مجروح شدند و چندين منزل مسكوني و يك مسجد تخريب و چند دستگاه خودرو نيز منهدم شد و خسارات فراواني به بار آمد. موشك شليك‌شده به تهران در ساعت 16:08 به يك ساختمان دو طبقه در كوچه‌ي دوم شرقي معروف به كوچه‌ي انقلاب اسلامي در جنوب بلوار ابوذر در شرق پايتخت اصابت كرد كه سبب انهدام كامل اين خانه و 3 باب مغازه‌ي جواهرسازي، ساعت‌سازي و قصابي در طبقه‌ي زيرين آن شد و منزل مجاور را به ميزان 50 درصد تخريب كرد و به شهادت 9 نفر و مجروح شدن 24 نفر ديگر انجاميد. در اين حادثه همچنين به چند خانه و يك مسجد حدود 30 درصد خسارات وارد آمد و در شعاع 300 متري در و پنجره‌ي بسياري از ساختمان‌ها كنده شد و تا فاصله‌ي 500 متري اغلب شيشه‌ها شكست. چند خودرو هم منهدم شد يا آسيب ديد. راديو بغداد به نقل از سخن‌گوي نظامي از شليك سي و چهارمين موشك به سوي تهران در ساعت 15:30 به وقت بغداد خبر داد.[۲۵] علاوه بر حمله‌ي موشكي به تهران، در ساعت 15:25، در تجاوز 2 فروند هواپيماي عراقي به آسمان دزفول، 8 راكت به نقاطي از شهر پرتاب شد كه به بيابان‌هاي اطراف روستاي بن‌جعفر اصابت كرد و تلفات و خساراتي در پي نداشت.[۲۶] همچنين، در ساعت‌هاي 15:10 و 15:20 چند فروند هواپيماي عراقي چند نقطه در حد فاصل نودشه و نوسود در استان كردستان را بمب‌باران كردند كه تلفاتي به نيروهاي رزمنده وارد كرد. علاوه بر آن، حداقل 15 روستاي اطراف مريوان بمب‌باران شيميايي و گلوله‌باران شد كه تلفات و خساراتي به بار آورد.[۲۷] متقابلاً، جمهوري اسلامي نيز ساعت 7:55 امروز يك فروند موشك به سوي يك مركز نظامي در شهر بغداد شليك كرد.[۲۸] خبرگزاري خليج از بغداد اعلام كرد، عراق امروز (دوشنبه) ساعتي پيش از نيمه‌شب، يك‌صد و يكمين موشك خود را به سوي تهران شليك و تأكيد كرد كه اين حملات را تا زماني كه ايران با پايان يافتن جنگ موافقت كند، ادامه خواهد داد. عراق پايان جنگ شهرها، منهاي پايان تمام‌عيار جنگ را رد كرده و از شوراي امنيت خواسته است ايران را به دليل رد قطع‌نامه‌ي598 تحريم تسليحاتي كند. ناظران سياسي معتقدند عراق با توجه به موفقيتش در به‌كارگيري زرادخانه‌ي موشكي خود به منظور شدت بخشيدن به فشار سياسي و نظامي عليه ايران براي پذيرش پايان جنگ، ابتكار عمل را در دست دارد.[۲۹]
گزارش - 161
امروز اعضاي خانواده‌ي كاركنان سفارت پاكستان در ايران با يك فروند هواپيماي ويژه تهران را به مقصد اسلام‌آباد و كراچي ترك كردند. هرچند مقامات وزارت خارجه‌ي پاكستان علت اين اقدام را اعلام نكردند، اما به گزارش خبرگزاري كويت از اسلام‌آباد، مقامات مطلع گسترش موج جنگ شهرها و كشيده شدن دامنه‌ي آن به پايتخت ايران و جلوگيري از خطري كه متوجه جان وابستگان كاركنان سفارت پاكستان است را دليل آن عنوان كردند. اين پرواز پس از يك تأخير 48 ساعته به دليل نقص فني هواپيما و تأخير در ارسال آن از پاكستان، انجام شد.[۳۰] بيش‌تر مطبوعات پاكستان با درج عكس‌ها و گزارش‌هايي از ورود اين افراد، ادعاهايي را درباره‌ي فلج شدن زندگي در تهران و وحشت عموم از اصابت موشك در تهران درج كردند.[۳۱] راديو امريكا نيز به نقل از خبرگزاري ژاپن اعلام كرد: مقامات سفارت ژاپن در تهران تصميم به خارج كردن خانواده‌هاي خود گرفتند. اكثر ژاپني‌هاي ساكن تهران كه بيش از 200 نفر مي‌باشند قبلاً از ايران خارج شده يا از پايتخت به ساير نقاطي كه از حمله در امان مانده‌اند، منتقل شده‌اند. هندوستان نيز اعضاي خانواده‌هاي كارمندان سفارت خود را از تهران برده است.[۳۲]
گزارش - 162
نگراني عراق از اصلي شدن موضوع فلسطين در بين كشورهاي عرب به جاي جنگ با ايران و از سوي ديگر تلاش سوريه براي اصلاح رابطه‌ي جمهوري اسلامي با كشورهاي حاشيه‌ي خليج فارس دلايل اصلي حكومت بغداد براي شروع مجدد جنگ شهرها تحليل شده است. روزنامه‌ي السفير چاپ بيروت با طرح اين موضوع كه انگيزه‌ي پرتاب‌كنندگان موشك به تهران و قم هدف قرار دادن قيام مردم فلسطين و به شكست كشاندن تلاش‌هاي سوريه در نزديك كردن ايران به رژيم‌هاي حاشيه‌ي خليج فارس مي‌باشد، نوشته است: 1. عراق از اين‌كه امريكا مسائل فلسطين اشغالي را در اولويت قرار داده و سفر شولتز وزير خارجه‌ي امريكا به منطقه تنها به حل مناقشه‌ي اعراب و اسرائيل اختصاص دارد، نگران است. 2. تلاش‌هاي سوريه در نزديك كردن ايران به كشورهاي حاشيه‌ي خليج فارس حاكمان عراق را خشمگين كرده و آنان را به تلاش براي خنثي كردن كوشش‌هاي سوريه وادار كرده است. 3. بدون شك، دعوت الجزاير مبني بر تشكيل كنفرانس سران عراب در خصوص قيام مردم فلسطين نيز عراق را نگران كرده است، چراكه حكومت عراق چندي قبل در جريان كنفرانس امان، جنگ خود با ايران را موضوعي درصدر موضوعات اعراب مطرح كرد و حال اين اولويت تحت‌الشعاع قيام مردم در فلسطين قرار مي‌گيرد. اين روزنامه اضافه كرد، با در نظر گرفتن موضوعات فوق، هدف اصلي عراق از موشك‌باران تهران مي‌تواند جلب افكار عمومي به سوي خود تلقي شود تا شايد بدين وسيله همه‌ي تحركات ديگر را درهم شكند. السفير در بخش ديگري از تحليل خود با مورد سؤال قرار دادن دست‌يابي عراق به موشك‌هاي ميان‌برد مي‌نويسد: آيا دست يافتن عراق به اين گونه موشك‌ها و استفاده از آن مي‌تواند به دور از يك هماهنگي بين‌المللي باشد. عامل بين‌المللي بر اساس اتهامات ايران، شوروي ذكر شده، ولي آنچه كه مسلم است، تهران اين تحرك عراق را بدون پاسخ نخواهد گذاشت.[۳۳]
گزارش - 163
تصميم حكومت عراق مبني بر اجراي مانور تخليه‌ي بغداد به‌ويژه پس از استقرار رزمندگان ايران در ساحل درياچه‌ي دربنديخان در عمليات والفجر10 و احتمال دست‌رسي به سد دربنديخان در عمليات بيت‌المقدس4 و انفجار آن، موضوعاتي است كه راديو امريكا به آن‌ها توجه كرده و به آن دامن زده است. راديو امريكا با اعلام اين‌كه آب در اطراف پايتخت عراق به بالاترين حد در 20 سال اخير رسيده است، گزارش داد: بغداد بين سي تا چهل روز آينده با خطر سيل عظيم و جدي رو به روست و دليل آن ذوب سريع برف در تركيه و پر شدن آب پشت سد صدام در شمال موصل در 160 كيلومتري شمال بغداد است و به گفته‌ي منابع ديپلماتيك وحشت از سيل دليل تمرين‌هايي بوده كه اخيراً براي تخليه‌ي بغداد انجام شده است. اين راديو به نقل از منابع ديپلماتيك افزود: بغداد در محافظت يك سيستم قديمي خاك‌ريزهايي قرار دارد كه سال ها پيش ساخته شده است. سطح آب هنوز چند متر از اين خاك‌ريزها پايين‌تر است، اما در برخي نواحي از سطح عادي بالاتر مي‌باشد و اما ممكن است به‌زودي سيل نيز در حمله به بغداد به جنگ بپيوندد.[۳۴] اين در حالي است كه قرارگاه رمضان گزارش داده كه حكومت عراق اخيراً فرم‌هايي در ميان مردم بغداد توزيع و در آن 6 سؤال به شرح زير طرح كرده است: 1. تعداد منازلي كه اين خانواده مالك آن است. 2. اموال موجود خانواده در بانك‌ها. 3. تعداد خودروهايي كه هر خانواده دارد. 4. مقدار طلا و جواهراتي كه دارند. 5. اسامي خويشاوندان‌شان در ديگر استان‌هاي عراق. 6. نام استاني كه دوست دارند در آن زندگي كنند. در بين مردم شايع شده است كه هدف حكومت از اين اقدام بيم از وقوع سيلاب به دليل احتمال دست‌رسي ايران به سد دربنديخان و سد دوكان و انهدام آن‌ها مي‌باشد. در گزارش اين قرارگاه به نقل از اسراي عراقي عمليات والفجر10، ضمن تأييد تخليه‌ي بغداد گفته شده كه مانور در بعضي محلات شهر بغداد به مدت 2 ساعت اجرا شده است و مردم بيش‌تر دليل آن را علاوه بر بيم از دست‌رسي رزمندگان ايراني به سد دربنديخان و دوكان، آگاهي يافتن حكومت عراق از ميزان دارايي‌هاي مردم و بهره‌برداري از آن در مواقع لزوم دانسته‌اند.[۳۵]
گزارش - 164
هفدهمين اجلاس وزيران خارجه‌ي كشورهاي عضو سازمان كنفرانس اسلامي عصر امروز در امان پايتخت اردن با سخنان جانب‌دارانه‌ي پادشاه اردن در حمايت از عراق در جنگ با ايران؛ حمايت ضمني اغلب سخن‌رانان روز اول اجلاس از عراق و دعوت ايران به پذيرش قطع‌نامه‌ي598 آغاز شد. جنگ ايران و عراق؛ قيام مردم فلسطين در سرزمين‌هاي اشغالي؛ كشتار حجاج ايراني در مراسم حج سال گذشته در مكه و موضوع افغانستان محورهاي اصلي مذاكرات اين كنفرانس است. به گزارش خبرگزاري عراق، ملك حسين در سخن‌راني افتتاحيه، جنگ ايران و عراق را زخمي عميق بر پيكر امت اسلامي خواند و اظهار اميدواري كرد كه ايران به حكم الهي و نداي وجدان و منافع ملتش و جهان اسلام پاسخ مثبت گفته، و براي بازگشت ثبات و امنيت به خليج فارس، اجراي مفاد قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت را بر حسب ترتيب مندرج بپذيرد. شريف‌الدين پيرزاده دبيركل پاكستاني كنفرانس اسلامي نيز در نطق خود ضمن ستايش از عراق براي پذيرش قطع‌نامه‌ي598 گفت: ايران با نپذيرفتن قطع‌نامه، جنگ را به بن‌بست كشانده است. وزير خارجه‌ي مغرب هم با اشاره به اين مطلب كه تلاش‌هاي انجام‌شده تا كنون به خاتمه‌ي جنگ كمكي نكرده است از طرفين خواست تلاش براي خاتمه دادن به جنگ را ادامه دهند و وزير خارجه‌ي مصر نيز از ادامه يافتن جنگ ابراز تأسف كرد.[۳۶] در واكنش به اين سخنان، حجت‌الاسلام تسخيري رئيس هيئت ايراني در كنفرانس، ضمن گفت و گو با خبرگزاري فرانسه، اين اجلاس را متهم كرد كه به نفوذ برخي از كشورهاي عضو كه هزينه‌ي مالي آن را تأمين مي‌كنند، گردن مي‌نهد. به گزارش خبرگزاري فرانسه، وي بدون نام بردن از كشورهاي مورد نظر گفت: اين كشورها اراده‌ي خود را به ديگر كشورهاي عضو تحميل مي‌كنند، زيرا آن‌ها هستند كه در خصوص كمك‌هاي اقتصادي تصميم مي‌گيرند. وي افزود: به همين دليل است كه ايران انتظار چنداني از اين كنفرانس كه در آن 44 كشور و ساف به عنوان نمايندگان 765 ميليون مسلمان شركت كرده‌اند، ندارد.[۳۷] وزير مشاور در امور خارجه‌ي كويت نيز به خبرنگاران درباره‌ي دستور كار كنفرانس گفت: اين اجلاس با توجه به رويدادهاي فعلي جهان اسلام و در رأس آن جنگ عراق و ايران از اهميت ويژه‌‌يي برخوردار مي‌باشد. وي تأكيد كرد كه قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت محور بحث در مورد موضوع پايان جنگ عراق و ايران خواهد بود، به‌ويژه كه همه‌ي مصوبات اخير منطقه‌‌يي، اسلامي و بين‌المللي مؤيد اين قطع‌نامه مي‌باشد. وي همچنين گفت مشاركت ايران در اجلاس مي‌تواند به تلاش‌ها براي پايان بخشيدن به جنگ كمك كند.[۳۸] راديو امريكا نيز در بخش فارسي امروز خود اعلام كرد: يك رشته مناقشات منطقه‌‌يي در دستور كار كنفرانس قرار دارد. به گفته‌ي تحليل‌گران، هنگام بحث درباره‌ي مسئله‌ي فلسطين اختلاف چنداني روي نخواهد داد، اما پيش‌بيني مي‌شود زماني كه سخن به جنگ خليج فارس بكشد كار بحث و جدل بالا بگيرد. هر دو سوي جنگ خليج فارس در نشست امان حضور دارند و منابع وابسته به كنفرانس از يك برخورد لفظي ميان نمايندگان ايران و عراق در گفت و گوهاي مقدماتي ياد مي‌كنند. گروه اسلامي بارها براي ميانجي‌گري در مناقشه‌ي ايران و عراق تلاش كردند. يك كميته‌ي حسن نيت كوتاه زماني پس از بروز جنگ در سال 1980 تشكيل شد، اما كوشش‌هاي ديپلماتيك كنفرانس اسلامي با موفقيت بيش‌تري از فعاليت‌هاي سازمان ملل متحد يا جنبش عدم تعهد هم‌راه نبوده است. سال گذشته ايران كنفرانس سران اسلامي را كه در كويت برگزار شد تحريم و اين كشور را به جانبداري از عراق متهم كرد. تصميم ايران درباره‌ي اعزام هيئتي به امان برخي از ناظران را شگفت‌زده كرد، زيرا اردن نيز يكي از هواداران پر و پا قرص عراق به شمار مي‌آيد، اما تحليل‌گران ترديد دارند كه حضور هر دو سوي جنگ خليج فارس به گشايش بن‌بست و يافتن راهي براي برقراري صلح بينجامد.[۳۹] هم‌زمان با آغاز اين اجلاس، تلاش‌هاي عراق براي ايجاد فضاي تبليغاتي ضد ايراني در بين كشورهاي عربي هم‌سو با بغداد ادامه دارد. از جمله تعدادي از سفيران كشورهاي عربي حامي عراق در يونان امروز با صدور بيانيه‌‌يي، آنچه را كه مخالفت ايران با اجراي قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت سازمان ملل خوانده شده، محكوم كردند. به گزارش خبرگزاري عراق از آتن، سفير عربستان سعودي اين بيانيه را در يك كنفرانس مطبوعاتي و در جمع خبرنگاران يوناني قرائت كرد. بر اساس بيانيه، سفيران مذكور، ايران را مسئول دور جديد جنگ شهرها معرفي كردند و جامعه‌ي بين‌الملل را به مقابله با ايران فراخواندند. آنان همچنين خواستار اعمال مجازات‌هاي بين‌المللي و عدم هم‌كاري با ايران به دليل مخالفت اين كشور با اجراي قطع‌نامه‌ي598 شدند.[۴۰]
گزارش - 165
اختلاف نظر امريكا و شوروي درباره‌ي چگونگي اجراي قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت سازمان ملل و جنگ شهرها ميان ايران و عراق امروز در رسانه‌هاي شنيداري دو كشور بازتاب داشت. در حالي كه امريكا به پذيرش قطع‌نامه‌ي598 از سوي ايران و عراق و آغاز شدن مراحل اجرايي آن اصرار مي‌ورزد و مطرح شدن هر طرح ديگري در شوراي امنيت را اخلال در اجراي قطع‌نامه قلمداد مي‌كند، شوروي درصدد است در وهله‌ي اول موضوع پايان دادن به جنگ شهرها را به نتيجه برساند و سپس به موضوع قطع‌نامه‌ي598 بپردازد. راديو امريكا در برنامه‌ي ساعت 21:30 خود در تبيين ديدگاه رسمي مسئولان امريكا درباره‌ي قطع‌نامه‌ي598 و جنگ شهرها با ذكر اين مطلب كه "جنگ شهرها نتيجه‌ي نظامي در بر نخواهد داشت"، گفـت: روز 16 مارس (26 اسفند 1366)، شوراي امنيت سازمان ملل متحد از ايران و عراق خواست تا از حمله به شهرها خودداري كنند. آقاي پيجيك رئيس كنوني شوراي امنيت گفت: تشديد اخير جنگ نشان‌دهنده‌ي ضرورت به اجرا درآمدن سريع و كامل قطع‌نامه‌‌يي است كه ماه ژوئيه ( تير ـ مرداد 1366) گذشته به تصويب شوراي امنيت سازمان ملل رسيد. قطع‌نامه‌ي598 تأكيد مي‌كند كه وظيفه‌ي همه‌ي كشورهاي عضو سازمان ملل متحد آن است كه اختلافات را از طريق صلح‌آميز بدون به خطر انداختن صلح بين‌المللي، امنيت و عدالت حل و فصل كنند. قطع‌نامه خاطرنشان مي‌كند كه اين جنگ، بمب‌باران مراكز صرفاً غير نظامي و پرجمعيت؛ حمله به كشتي‌هاي بي‌طرف يا هواپيماهاي غير نظامي و نقض قوانين انساني، بين‌المللي و ديگر قوانين درگيري مسلحانه را درپي داشته است. قطع‌نامه روشن مي‌كند در صورتي كه ايران يا عراق از پذيرش آن خودداري كنند شوراي امنيت به دليل پيروي نكردن يكي از طرفين، به تحريم بين‌المللي تسليحاتي عليه آن كشور متوسل خواهد شد. عراق آمادگي خود را براي پيروي از قطع‌نامه اعلام كرده، ولي ايران هشت ماه پس از صدور آن هنوز تمايل مشابهي نشان نداده است. مدت‌هاست كه امريكا از شوراي امنيت مي‌خواهد تا با اجراي تحريم تسليحاتي عليه ايران كه همه‌ي اعضاي سازمان ملل بايد آن را رعايت كنند، قطع‌نامه‌ي598 را به جريان بيندازد. متأسفانه ديگر اعضاي شوراي امنيت، به‌خصوص شوروي تا به حال از برداشتن گام‌هاي لازم خودداري كرده‌اند. جنگ شهرها به لزوم اجراي تحريم تسليحاتي عليه ايران فوريت بخشيده است. بار ديگر امريكا از شوروي، جمهوري خلق چين و ديگر اعضاي شوراي امنيت مي‌خواهد تا اين گام مهم را در جهت صلح در منطقه‌ي خليج فارس بردارند.[۴۱] متقابلاً راديو مسكو نيز در تفسيري درباره‌ي نظر مسئولان كشور شوروي درباره‌ي اقدام اين كشور براي تشكيل جلسه‌ي شوراي امنيت سازمان ملل و صدور بيانيه به منظور توقف فوري جنگ شهرها اعلام كرد: آيا وقت آن فرانرسيده است كه از همه‌ي امكانات براي پايان دادن به جنگ شهرها استفاده شود؟ ما موضع اصولي مستمر اتحاد شوروي را مبني بر قطع هر چه زودتر جنگ ايران و عراق يادآوري مي‌كنيم. اتحاد شوروي با وجود هر گونه شايعات بي‌اساس كه گاهي در اين مورد پخش مي‌شود، از اين موضع خود هم در مناسبات با ايران و عراق و هم در عرصه‌ي بين‌المللي دفاع مي‌كند. به عقيده‌ي اتحاد شوروي، قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت اساس حل و فصل عادلانه و جامع اختلاف را تشكيل مي‌دهد. دليل شعله‌ور شدن كنوني جنگ آن است كه تا كنون امكان اجرا شدن اين قطع‌نامه يا حداقل آغاز اين فرايند ايجاد نشده است. به هر حال، اتحاد شوروي در اين اوضاع بسيار حساس كه با خطر به درازا كشيدن جنگ طولاني و خونين هم‌راه است، غير فعال نيست. با توجه به ابتكار اتحاد شوروي، جلسه‌ي شوراي امنيت سازمان ملل متحد تشكيل شد كه اعضاي آن بر ضرورت متوقف كردن بي‌درنگ حملات به شهرها و خودداري از هر اقدامي كه مي‌تواند سبب گسترش دامنه‌ي مناقشه شود و موانع تازه‌‌يي در راه اجراي قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت به وجود آورد، تأكيد كرده‌اند. پرز دكوئيار، دبيركل سازمان ملل متحد به منظور پايان دادن به جنگ شهرها اكنون سعي دارد موجبات ديدار نمايندگان عالي‌رتبه‌ي ايران و عراق را فراهم كند. وي از طارق عزيز وزير امور خارجه، دعوت كرد كه تا چند روز ديگر براي مذاكره وارد نيويورك شود. اميد است كه اين تلاش به موفقيت برسد و خصومت ديرين و آشتي‌ناپذيري كه در نتيجه‌ي جنگ شهرها شدت يافته است، جاي خود را به ارزيابي واقع‌بينانه‌ي اوضاع و برخوردي سازنده بدهد.[۴۲]
گزارش - 166
"مسكو عقيده دارد كه پيروزي ايران يا عراق در جنگ موجب بي‌ثباتي در منطقه خواهد شد و بهتر اين است كه جنگ بدون غلبه‌ي يكي بر ديگري پايان يابد. "جملات فوق بخشي از سخنان الكسي نيكيخورف ديپلمات سفارت شوروي در لندن است كه در برنامه‌ي تلويزيوني شبكه‌ي4 انگليس عنوان گرديد. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، در اين برنامه كه سر آلفرد شرمن يكي از مشاوران سابق مارگارت تاچر نخست‌وزير انگليس، جلال طالباني رهبر اتحاديه‌ي ميهني كردستان عراق و اين ديپلمات شوروي شركت داشتند، شرمن ضمن ابراز نگراني از تأثيرات پيروزي نظامي ايران در جنگ با عراق، بر كشورهاي عرب منطقه پيش‌بيني كرد در صورتي كه جنگ به شكل حاضر ادامه يابد جمهوري اسلامي در درازمدت شانس خوبي براي بردن جنگ دارد؛ به شرطي كه عزم سياسي‌اش به همين صورت باشد. در ادامه‌ي اين گفت و گو، جلال طالباني نيز با تأييد گفته‌هاي اين ديپلمات انگليسي، با اشاره به پيروزي‌هاي اخير رزمندگان ايراني به‌ويژه در عمليات والفجر10 در حلبچه گفت: نتايج عمليات ايران در چند روز گذشته نشان مي‌دهد در صورتي كه ايران عمليات را ادامه دهد به پيروزي خواهد رسيد. در اين ميان، ديپلمات روسي با تأكيد بر سياست كشورش مبني بر ضرورت "نداشتن برنده در جنگ" گفت: مسكو عقيده دارد كه پيروزي ايران يا عراق در جنگ موجب بي‌ثباتي در منطقه خواهد شد و بهتر اين است كه جنگ بدون غلبه‌ي يكي بر ديگري پايان يابد. وي اعتراف كرد كه شوروي اسلحه به عراق تحويل داده است، اما بدون توضيح بيش‌تر مدعي شد: شوروي خيلي وقت پيش به عراق اسلحه فرستاده و سياست كنوني مسكو اين است كه به هيچ يك از طرفين اسلحه ندهد.[۴۳]
گزارش - 167
آسيب‌هاي وارد شده به پالايشگاه‌هاي ايران بر اثر حملات عراق سبب شده است اين كشور روزانه 200 تا 300 هزار بشكه فراورده‌هاي نفتي از جمله سوخت جت، گازوئيل و نفت سفيد را براي مصارف خانگي وارد كند. روزنامه‌ي امريكايي نيويورك تايمز در گزارشي با اشاره به تأثير حملات هوايي عراق به پالايشگاه‌ها، تدابير ايران را براي افزايش ذخاير استراتژيك فراورده‌هاي نفتي در بندرعباس اقدامي احتياطي دانسته و يادآور شده است: به گفته‌ي منابع صنعت نفت ايران، اين كشور اخيراً يك نفت‌كش عظيم را براي وارد كردن 2 ميليون بشكه گازوئيل براي مصرف كاميون‌هاي سنگين و ماشين‌آلات ديگر از بندر رتردام هلند به ايران به خدمت گرفته است. گفته مي‌شود كه در واكنش به حملات عراق به پالايشگاه‌هاي تبريز و تهران در ماه ژانويه و فوريه (دي، بهمن و اسفند 1366)، محموله‌هاي بيش‌تري از فراورده‌هاي نفتي راهي ايران است و ايران از پالايشگاه‌هاي اصفهان و شيراز نيز بهره مي‌گيرد. ظرفيت پالايشي 4 پالايشگاه پيش از آسيب حملات هوايي به 530 هزار بشكه در روز مي‌رسيد. به نوشته‌ي روزنامه‌ي نيويورك تايمز كارشناسان نفتي مي‌گويند كه ايران همين چند هفته‌ي پيش نيمي از ميزان كنوني را وارد مي‌كرد. به گفته‌ي اين مقامات، پيش از آغاز جنگ ايران و عراق در سال 1980، ايران روزانه تا 550 هزار بشكه فراورده صادر مي‌كرد. پس از آغاز جنگ، پالايشگاه آبادان ايران كه در آن زمان با ظرفيت 600 هزار بشكه در روز بزرگ‌ترين پالايشگاه جهان به شمار مي‌آمد به وسيله‌ي توپ‌خانه‌ي عراق ويران شد. از سوي ديگر، حملات اخير عراق به پايانه‌ي نفتي بزرگ جزيره‌ي خارك در خليج فارس ـ كه هنوز هم 90 درصد نفت ايران را صادر مي‌كند ـ ايران را به برقراري يك سيستم پرهزينه و پرمخاطره‌ي ترابري براي صدور نفت به اروپا با استفاده از ناوگان نفت‌كش‌هاي خود به جاي روال معمولي (استفاده از ناوگان بين‌المللي) وادار كرد. اين ناوگان مركب از 25 فروند نفت‌كش، ظرفيت حمل روزانه 3 ميليون و 700 هزار بشكه نفت از جزيره‌ي خارك به اروپاي غربي، آسيا و خاورميانه براي تصفيه و بازگشت به ايران را دارد، اما به دليل اين‌كه چند فروند از اين نفت‌كش‌ها ضربه خورده يا در دست تعمير است، اينك فقط از 18 نفت‌كش استفاده مي‌شود. برخي از اين نفت‌كش‌ها نفت خام را به كشتي‌هاي كوچك‌تري كه در پايانه‌ي نفتي لارك در نزديكي تنگه‌ي هرمز پهلو گرفته‌اند منتقل مي‌كنند و برخي ديگر نفت خام را به طور مستقيم به بندر رتردام يكي از مراكز بزرگ پخش نفت در اروپاي غربي مي‌برند. كارشناسان صنعت نفت مي‌گويند: اين سيستم ترابري نفت پرهزينه، اما ضرورت اساسي دارد، زيرا صادرات نفت، 95 درصد درآمد ايران را تأمين مي‌كند. نويسنده‌ي مقاله‌ي نيويورك تايمز از قول مقام‌هاي صنعت نفت و مقامات اوپك سازمان كشورهاي صادركننده‌ي نفت مي‌نويسد كه ظرفيت توليدي كنوني نفت خام در ايران به 2 ميليون بشكه در روز مي‌رسد كه يك ميليون و نيم آن به خارج صادر مي‌شود. البته، اين رقم نفت خام مورد استفاده براي تصفيه در خارج و بازگشت به ايران را نيز شامل مي‌گردد. ميزان سهميه‌ي توليدي مجاز ايران، يعني ميزاني كه اوپك تعيين كرده 2 ميليون و 400 هزار بشكه در روز است كه ظاهراً به دليل آسيب وارد شده به تأسيسات نفتي، ايران توانايي توليد كافي ندارد. در اين گزارش همچنين آمده است: بنا به گزارش خبرنامه‌ي نفتي پترو استراتژيز چاپ پاريس، آخرين محاسبات نشان مي‌دهد كه 5 درصد از درآمد نفتي ايران، يعني معادل 62 سنت بابت هر بشكه براي تأمين صادرات نفت هزينه مي‌شود. هزينه‌‌يي كه قابل انتقال به خريداران نيست، زيرا بهاي نفت را رقابت‌ناپذير مي‌كند. خبرنامه‌ي پترو استراتژيز جمع هزينه‌هاي ترابري نفت صادراتي و فراورده‌هاي وارداتي ايران را در سال جاري دست كم 420 ميليون دلار برآورد كرده، خاطرنشان مي‌كند كه در صورت ادامه‌ي جنگ ايران و عراق تا پايان سال، اين مبلغ ممكن است افزايش يابد. كارشناسان نفتي مي‌گويند ايران ناگزير شده است كه مقدار فراواني از نفت خامش را به كشورهاي ديگر بفرستد.[۴۴]
گزارش - 168
روزنامه‌ي كره تايمز چاپ سئول نوشت: حكومت عراق نتوانسته است در موعد مقرر بدهي 83 ميليون دلاري خود را كه با ضمانت بانك مركزي عراق براي شركت ساختماني هيونداي صادر شده بود پرداخت كند. نشريه‌ي پيك سياسي وزارت امور خارجه‌ي ايران با درج اين مطلب در شماره‌ي امروز خود درباره‌ي سابقه‌ي اين قرارداد بين عراق و اين شركت كره‌ي جنوبي آورده است: شركت هيونداي در سال 1985 حدود 2 ميليارد دلار پروژه‌ي ساختماني در عراق داشته و براي تأمين منابع مالي پروژه‌هاي ساختماني خود در عراق، بدهي 83 ميليون دلاري را به ارزيابي هنك‌كنگ عرضه كرده است. در همين حال، مقامات شركت ساختماني گفته‌اند كه حكومت عراق به آن‌ها پيشنهاد كرده است كه نصف اين مبلغ به طور نقدي و مابقي را بعداً پرداخت كند. روزنامه‌ي كره تايمز به نقل از نمايندگي جمهوري اسلامي ايران در سئول درباره‌ي روابط اقتصادي كره‌ي جنوبي و عراق آورده است: بانك‌هاي كره‌ي جنوبي از حدود يك سال و نيم پيش بدون ضمانت بانك ثالث از گشايش اعتبار براي صادرات كالا به عراق خودداري مي‌كنند. همچنين در سال گذشته، شركت JUNGWOO به دليل دريافت نكردن اقساط پروژه‌هاي ساختماني خود در عراق ورشكست شده است. در حال حاضر، شركت هيونداي در پروژه‌ي كشيدن خط لوله‌ي نفت عراق به عربستان مشغول فعاليت است.[۴۵]
گزارش - 169
وزارت خارجه‌ي چين با صدور بيانيه‌‌يي اعلام كرد موشك‌هاي زمين به زمين چيني فروخته‌شده به عربستان سعودي غير اتمي و فقط براي دفاع است. به گزارش خبرگزاري رويتر، در بيانيه‌ي وزارت خارجه‌ي چين آمده است كه چين به هيچ كشوري اسلحه‌ي اتمي نمي‌فروشد و ما به تعهد دولت عربستان سعودي مبني بر اين‌كه از اين اسلحه فقط براي مقاصد دفاعي استفاده خواهد شد، اطمينان داريم.[۴۶] اين در حالي است كه يك ديپلمات يوگسلاو در پكن گفت: طبق اطلاعاتي كه ما داريم عربستان به بقيه‌ي كشورها اعلام كرده كه اين موشك‌ها فقط براي حفاظت از حملات و تهديدات ايران است. در اين باره در امريكا هم دودستگي بروز كرده است، زيرا كنگره مخالف و دولت موافق بوده و چراغ سبز را به چيني‌ها داده است و حتي امريكايي‌ها به آن‌ها گفته بودند در صورت قطع رابطه‌ي تسليحاتي چين با ايران بازار بيش‌تري براي تسليحات چين در منطقه به وجود خواهد آمد. وي در ادامه افزود: طبق اطلاع ما تا كنون يك سري شامل 12 فروند از اين موشك‌ها تحويل حجاز شده و چين بابت هر كدام 12 ميليون دلار پول گرفته و آن‌ها را نصب كرده است. تعدادي كارشناس چيني نيز بر روي آن‌ها در عربستان كار خواهند كرد. چون در حال حاضر امكان ندارد عربستان به‌تنهايي بتواند آن‌ها را راه‌اندازي و اداره كند. يك ديپلمات مالزيايي مقيم رياض نيز گفته است: حدود 250 نفر از كاركنان سعودي هم‌اكنون در پكن سرگرم فراگيري شيوه‌ي به‌كارگيري موشك‌ها مي‌باشند و اين تعداد غير از آن تعداد سعودي است كه در اين كشور زير نظر 350 الي 400 چيني تعليم مي‌بينند. به گفته‌ي وي تا به حال همه‌ي قطعات موشك‌ها با هدف عدم شناسايي توسط كارشناسان غربي جدا از هم به سعودي حمل و در محل كار گذاشته شده است.[۴۷] خبرگزاري فرانسه هم با اشاره به اين‌كه فروش موشك‌هاي چيني به عربستان نشانه‌ي گسترش تأثير چين در بازار جهاني صادرات اسلحه است و امريكا هم اين نكته را تأييد مي‌كند، درباره‌ي فروش اسلحه‌ي چيني به ايران و عراق گزارش داد: به گفته‌ي سرويس‌هاي مخفي امريكايي، چين در حال حاضر پنجمين صادركننده‌ي ادوات نظامي در جهان و عمده‌ترين تأمين‌كننده‌ي نيازهاي تسليحاتي عراق و ايران در جنگ است. مبلغ كل فروش‌هاي تسليحاتي چين در سال گذشته فقط به ايران به بيش از يك ميليارد دلار مي‌رسد. امريكا اخيراً به چين فشار آورده و اين كشور را براي فروش ادوات نظامي به ايران به‌ويژه موشك‌هاي كرم ابريشم نكوهش كرده است. فروش سلاح‌هاي چيني به ايران در اوايل سال 1980 هنگامي كه جنگ خليج فارس در سپتامبر همان سال آغاز گرديده بود، شروع شد. پكن كه رسماً در جنگ اعلام بي‌طرفي كرده است، فروش مستقيم سلاح به دو كشور درگير جنگ را تكذيب كرده، لكن افزوده كه سلاح‌هاي چيني كه عراق و ايران در اختيار دارند احتمالاً به وسيله‌ي واسطه‌هاي بين‌المللي به دست آن‌ها رسيده است. در پي تصميم واشنگتن در ماه اكتبر گذشته مبني بر معلق گذاردن تسهيلات مربوط به دست‌يابي به تكنولوژي فوق مدرن توسط چين، سفير پكن در امريكا اظهار كرد كه كشور متبوع وي تدابيري را براي جلوگيري از موشك‌هاي سيلك ورم يا همان كرم ابريشم به بازار بين‌المللي اتخاذ كرده است.[۴۸] خبرگزاري آلمان غربي نيز در گزارشي به نقل از روزنامه‌ي سعودي الشرق‌الاوسط درباره‌ي فروش هواپيماهاي نظامي چيني به ايران نوشت: چين در عرض چند هفته‌ي آينده حدود 30 جنگنده بمب‌افكن كيانك7 و كيانك6 كه نوع چيني ميگ‌هاي 21 و 19 روسي مي‌باشند، به ايران تحويل خواهد داد. اين هواپيماها به ايران اين امكان را خواهند داد كه نيروي هوايي خود را بار ديگر فعال كند و شايد سبب شوند نوع جديدي از حملات مرزي عليه عراق با حمايت هوايي انجام شود. اين نشريه در ادامه افزوده است كه اين بخش از معاملات ايران با چين و كره‌ي شمالي براي دريافت مجموعاً 80 فروند هواپيماست.[۴۹]
گزارش - 170
نهضت آزادي ايران در اطلاعيه‌‌يي كه به مناسبت فرارسيدن سال نو منتشر كرد، ادامه‌ي جنگ را خلاف مصلحت كشور خواند و از رهبري امام و وضعيت اقتصادي كشور انتقاد كرد. در قسمتي از اين اطلاعيه آمده است: «سالي كه گذشت سالي پرمرارت بود. در اين سال طبل جنگ مستمراً نواخته مي‌شد و علي‌رغم مصلحت كشور خون و خرابي ادامه داشت. جوانان ما در آتش جنگي ناخواسته كه پايان آن ناپيداست به كام مرگ فرورفتند و خانواده‌هاي بيش‌تري به سوگ عزيزان خود نشستند [!] سالي بود كه با وجود تعزيرها، تهديدها و تبليغات، قيمت‌ها به صورت سرسام‌آوري بالا رفت، اندوخته‌ها كاهش يافت و مردم در حالي كه بار سنگين گراني و بي‌عدالتي را به دوش مي‌كشيدند براي لقمه ناني در تكاپو بودند [!] سالي بود كه حاكميت با اعلام اعمال قدرت مطلقه‌ي ولي‌فقيه، به اعتبار قانون اساسي كه خون‌بهاي شهيدان انقلاب و ميثاق جمهوري اسلامي است لطمه‌‌يي بنيادي وارد ساخت [!]» در نشريه‌ي داخلي يكي از نهادهاي امنيتي در ادامه‌ي اين خبر آمده است: برخي عناصر نهضت آزادي هم‌سو با تحليل عراقي‌ها مبني بر افزايش فشار بر مردم ايران و در نتيجه افزايش نارضايتي آنان، نتيجه‌ي حملات موشكي عراق به تهران را پايان يافتن جنگ قلمداد كرده، از ادامه يافتن حملات به دليل مؤثر بودن آن ابراز رضايت كردند.[۵۰]
گزارش - 171
حزب توده‌ي ايران با چاپ اطلاعيه‌‌يي در نامه‌ي مردم نشريه‌ي رسمي حزب، ضمن محكوم كردن جنگ شهرها، از همه‌ي گروه‌هاي مخالف نظام دعوت كرد با كنار گذاشتن اختلافات عقيدتي و سياسي ميان خود براي دست‌يابي به صلح در جنگ ايران و عراق متحد شوند. در بخشي از اين اطلاعيه، حزب توده بدون اشاره به عراق به عنوان آغازگر دوره‌ي جديد جنگ شهرها، ادامه يافتن حملات موشكي را صرفاً به نفع دولت‌هاي غربي دانسته و آورده است: به اين جنگ ويران‌گر و بي‌حاصل كه جز به سود سوداگران مرگ، انحصارطلبان اسلحه‌سازي غرب و مشتي صاحبان ثروت در داخل كشور نيست بايد هر چه زودتر پايان داده شود. كميته‌ي مركزي حزب توده‌ي ايران بار ديگر همه‌ي نيروهاي مترقي و ملي و ميهن‌دوست را مخاطب قرار داده و از آن‌ها مي‌خواهد كه صرف نظر از اختلاف‌هاي عقيدتي و سياسي در صف واحدي براي استقرار صلح عادلانه ميان دو كشور همسايه‌ي ايران و عراق متحد شوند. حزب توده همچنين به هواداران خود تأكيد مي‌كند كه موظف‌اند با تشكيل كميته‌هاي ضد جنگ در كارخانه‌ها و كارگاه‌ها و در محلات شهرهاي بزرگ و كوچك و … مبارزه با سياست "جنگ جنگ تا پيروزي" را به‌موقع به اجرا بگذارند و سپس مي‌افزايد همه‌ي هواداران و دوستداران حزب در خارج از كشور با ارسال نامه‌هايي به دبيركل سازمان ملل متحد، به رئيس نوبتي جنبش كشورهاي غيرمتعهد و… فجايعي را كه در نتيجه‌ي سياست رژيم در زمينه‌ي ادامه‌ي جنگ در ميهن ما به بار آمده است، بازگو كنند. بايد از هواداران ديگر سازمان‌هاي انقلابي و مترقي و ميهن‌دوست در خارج از كشور دعوت كرد تا مشتركاً در كارزار براي پايان دادن به جنگ ايران و عراق شركت جويند. گفتني است كه تقريباً همه‌ي گروه‌هاي مخالف نظام از جمله حزب توده و نهضت آزادي به هواداران خود توصيه كرده‌اند با ارسال نامه به سازمان ملل متحد و ساير مجامع بين‌المللي خواستار آتش‌بس در جنگ؛ خاتمه‌ي جنگ شهرها و محكوم كردن ايران در افكار عمومي دليل مخالفت با تلاش‌هاي صلح‌آميز شوند.[۵۱]
گزارش - 172
در پي بروز اختلاف بين كادر رهبري حزب دمكرات كردستان ايران، 15 نفر از اعضاي كميته‌ي مركزي و دفتر سياسي اين حزب با صدور بيانيه‌‌يي كه امروز منتشر شد، به طور رسمي جدايي خود را از فراكسيون حاكم بر حزب اعلام كردند. اين انشعاب پس از علني شدن اختلافات و اعلام بركناري 13 نفر از افراد مؤثر حزب از كميته‌ي مركزي و دفتر سياسي در كنگره‌ي هشتم حزب انجام شد.** در قسمتي از اين اطلاعيه كه با امضاي حزب دمكرات كردستان ايران ـ رهبري انقلابي، در نشريه‌ي اتحاديه‌ي انجمن‌هاي دانشجويان مسلمان خارج از كشور ـ هواداران سازمان مجاهدين خلق ـ چاپ شد، درباره‌ي دلايل جدايي انشعابيون به موضوعاتي مانند انزواي نسبي حزب به دليل پيروي از نظرهاي قاسملو ـ شرفكندي، تصفيه‌هاي گسترده در حزب، تمايل به مذاكره با جمهوري اسلامي و اعمال نفوذ در اركان حزب به نفع شخص اشاره شده است. همچنين اصول ده‌گانه‌‌يي از جمله نفي مذاكره با جمهوري اسلامي؛ كوشش براي توسعه‌ي رابطه با كشورهاي سوسياليستي؛ پشتيباني از تلاش‌هاي بين‌المللي براي اجراي قطع‌نامه‌ي598 و… خط مشي سياسي انشعابيون اعلام شده است. سازمان مجاهدين خلق و كومه‌له از اين انشعاب حمايت كردند. نماينده‌ي حزب دمكرات در پاريس در گفت و گو با خبرگزاري فرانسه اظهار كرد كه بيانيه‌ي افراد انشعابي را رجوي به آن‌ها ديكته كرده و راديو دمكرات نيز سازمان مجاهدين را به دخالت در امور داخلي حزب دمكرات متهم كرد،[۵۲] اما سازمان مجاهدين خلق اين ادعا را تكذيب كرد؛ با وجود اين، متن كامل بيانيه‌ي اتحاديه‌ي انجمن‌هاي دانشجويان مسلمان خارج كشور (هواداران سازمان مجاهدين خلق) در نشريه‌ي شماره 133 به طور كامل درج شد.[۵۳] اين انشعاب با استقبال گروه كومه‌له مواجه شد و يكي از افراد مركزيت اين گروه در جلسه‌‌يي در اردوگاه چناره در استان سليمانيه (عراق)، اعلام كرد كه از آنجا كه جناح منشعب‌شده از حزب، مخالف درگيري با كومه‌له هستند بايد به آنان كمك كرد، ولي اين موضوع به منزله‌ي تأييد خط سياسي آن‌ها از طرف ما نخواهد بود و راديو كومه‌له هم در گفتاري وقايع كنگره‌ي هشتم حزب دمكرات را نشان آشكار شدن بحران عميق در همه‌ي تشكيلات و پيامد طبيعي بن‌بست در سياست‌هاي ضد دمكراتيك و ارتجاعي حزب دمكرات خواند.[۵۴] پس از انشعاب و تبليغات انشعابيون، عده‌‌يي از افراد كه در سال‌هاي گذشته از حزب اخراج شده بودند به انشعابيون پيوستند و اين اقدام، حزب دمكرات را با مشكلات بيش‌تري رو به رو كرد.[۵۵]
گزارش - 173
ساير خبرهاي امروز عبارت‌اند از: 1. دو تيم 20 نفره از نيروهاي گشتي تيپ مستقل88 انصارالرضا(ع) تحت امر سپاه هشتم ثامن‌الائمه(ع) به قصد شناسايي و انتخاب مكان مناسب براي اجراي عمليات كمين در مسير نيروهاي دشمن، در ساعت 11:15 صبح امروز در منطقه‌ي كوه تونل در شمال سد دربنديخان، با ستوني از نيروهاي عراقي به استعداد 150 نفر كه قصد عمليات روي 2 پايگاه تيپ انصارالرضا(ع) را داشتند برخورد كرده و درگير شدند. در نتيجه‌ي درگيري، 10 نفر از عناصر دشمن كشته يا زخمي شدند. همچنين از نيروهاي خودي 5 نفر شهيد؛ 8 نفر مجروح و 4 نفر اسير شدند و 4 نفر از جمله فرمانده گردان القارعه نيز مفقود شدند.[۵۶] 2. دشمن امروز صبح زود محدوده‌ي پل ژاژيله (امام علي(ع)) را در منطقه‌ي عملياتي بيت‌المقدس3 گلوله‌باران شيميايي كرد كه بر اثر آن تعدادي از نيروهاي لشكر43 مهندسي امام علي(ع) مصدوم شدند. نيروهاي لشكر43 مهندسي كه از عصر روز قبل براي تعمير پل در منطقه حضور داشتند، بلافاصله پس از انتقال مصدومان شيميايي به بهداري، كار تكميل تعمير پل را مجدداً آغاز كردند.[۵۷] 3. امروز در تك ايذايي نيروهاي گردان قائم(عج) تبريز عليه يكي از واحدهاي ارتش عراق در منطقه‌ي چنگوله، اغلب نيروهاي يك گروهان از دشمن كشته يا زخمي شدند و مواضع و تجهيزات آنان منهدم شد. نيروهاي خودي نيز با به غنيمت درآوردن مقاديري سلاح و تجهيزات به پايگاه‌هاي خود مراجعه كردند.[۵۸] 4. به گزارش قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع)، امروز حزب دمكرات كردستان ايران، 12 تن از افرادي را كه در اسارت داشت از طريق پاسگاه مرزي ميرآباد آزاد كرد كه تحويل سپاه پاسداران سردشت شدند. 10 تن از افراد در مرداد سال جاري و يك نفر از آنان نيز در تيرماه سال 1364 به اسارت حزب درآمده بودند.[۵۹] 5. پس از اتمام كار انتقال مصدومان شيميايي منطقه‌ي حلبچه به بيمارستان‌هاي داخل خاك ايران و هدايت اهالي منطقه به اردوگاه‌هاي استان‌هاي كردستان و كرمانشاه، اوضاع منطقه تا حدي سامان يافته است و نيروي زميني سپاه نيز درصدد رفع نياز يگان‌هايي است كه در ساحل شرقي درياچه‌ي دربنديخان خط پدافندي دارند.[۶۰]
ضميمه‌ي گزارش172: متن بيانيه‌ي منشعب‌شدگان از حزب دمكرات كردستان ايران در قسمتي از بيانيه‌ي انشعابيون كه در نشريه‌ي شماره 133 اتحاديه‌ي انجمن‌هاي دانشجويان مسلمان خارج از كشور (هواداران سازمان مجاهدين خلق) چاپ شد، چنين آمده است: به موازات مبارزه‌ي قهرمانانه‌ي خلق كرد، دكتر قاسملو بي‌اعتنا به آرمان‌هاي والاي حزب و بي‌توجه به مصالح جنبش ملي ـ دمكراتيك خلق ما، و نيز بعضاً تحت تأثير القائات و رهنمودهاي انحرافي و راست‌گرايانه‌ي آقاي صادق شرفكندي (سعيد بدل)، به اعمال سياست‌هايي در درون حزب و خارج از آن دست يازيده است كه هدف غايي و نهايي آن‌ها سازش با محافل امپرياليستي و گريز از جبهه‌ي انقلاب، چه در سطح ايران و كردستان و چه در سطح جهان بوده است. … بازتاب سياست راست‌گرايانه‌ي فراكسيون شرفكندي ـ قاسملو در سطح كردستان و ايران انزواي نسبي حزب در ميان اپوزيسيون انقلابي را فراهم ساخته و در خارج از ايران نيز مانع استقرار روابط اصولي با كشورهاي سوسياليستي شده است. اين فراكسيون براي خاموش كردن صداي هرگونه اعتراضي عليه چنين سياستي، در هر مقطعي به بهانه‌‌يي، به تصفيه‌هاي بي‌رويه و غيرموجه در داخل حزب دست زده؛ تصفيه‌هايي كه در نتيجه‌ي آن هر بار شمار قابل‌توجهي از افراد آگاه و مبارز از حزب اخراج گشته يا به انفعال كشانده شده‌اند. يكي ديگر از مظاهر خط مشي انحرافي اين فراكسيون در تمايلات سازش‌كارانه و مذاكره‌جويانه‌ي آن در برابر رژيم ارتجاعي و ضد خلقي جمهوري اسلامي متجلي گشته است. وجود چنين تمايلاتي هر از گاهي باعث ايجاد نوسان در موضع‌گيري سياسي حزب در برابر رژيم شده و در هر مقطعي توهماتي به ماهيت واپس‌گرايانه و اهداف شوم اين رژيم دامن زده است. با گذشت زمان و برملا شدن هر چه بيش‌تر اهداف واقعي فراكسيون، اوج‌گيري و گسترش ابعاد مخالفت‌ها با خط مشي سياسي آن از طرف بدنه‌ي حزب، توطئه‌گري‌ها و زد و بندهاي اين فراكسيون نيز وسعت و حِدّت بيش‌تري پيدا مي‌كرد تا جايي كه كارگزاران آن برخلاف نص صريح اسا‌س‌نامه، در نحوه‌ي گزينش نمايندگان اعزامي به كنگره‌ي هشتم آشكارا به اعمال نفوذ در جلسه‌‌هاي ارگان‌ها و كميته‌هاي شهرستان پرداختند. سرانجام در كنگره‌ي هشتم، گردانندگان فراكسيون كذايي، با زير پا نهادن روش‌هاي معمول و دمكراتيك در انتخابات حزبي، نمايندگان حاضر در كنگره را از حق آزادانه انتخاب كردن و انتخاب شدن محروم كردند. … به طور خلاصه، فتنه‌‌يي كه دكتر قاسملو در كنگره برانگيخت نه يك مسئله‌ي خلق‌الساعه بلكه نتيجه‌ي محتوم سياست‌ها و عملكردهاي خود او و هم‌دستان وي در طول سال‌هاي گذشته بود. در اين مدت آن‌ها با ترويج آيين فردپرستي، باندبازي و دسته‌بندي، ايجاد نوعي شبكه‌ي جاسوسي و خبرچيني، دامن زدن به شايعه‌پراكني عليه مخالفان و ترور شخصيت، نقص مستمر اسا‌س‌نامه و پاي‌مال نمودن دمكراسي و استقرار ديكتاتوري درون‌حزبي، سركوب عواطف انساني در برخورد با اعضاي كادرها و پيش‌مرگان، تشويق گرايشات ارتجاعي و نفي اصول و ارزش‌هاي ترقي‌خواهانه و… چنان وضعيتي به وجود آوردند كه حزب ما را در خطر فروپاشي قرار دادند.[۶۱] با درك اين واقعيات … ما، اعضاي دفتر سياسي، اعضاي اصلي، علي‌البدل و مشاوران كميته‌ي مركزي ضمن طرد فراكسيون شرفكندي ـ قاسملو اصول زيرين را به عنوان خط مشي اساسي سياست‌هاي حزب اعلام مي‌داريم؛ اصولي كه بر اثر عملكرد نادرست فراكسيون مذكور در بسيار از جهات و به‌كرات مورد دست‌برد قرار گرفته و خدشه‌دار شده است. پشتيباني همه‌ي اعضا كادرها و پيش‌مرگان قهرمان حزب و نيز حمايت كليه‌ي احزاب و سازمان‌هاي انقلابي و همه‌ي كساني كه دل در گرو آزادي و دمكراسي دارند، پيروزي ما را در نيل به اين اهداف و تحقق اين اصول تسريع خواهد كرد. 1. بازسازي مباني ضد امپرياليستي در حزب و طرد سياست‌ها و مانورهاي سازش‌كارانه و راست‌گرايانه‌ي فراكسيون شرفكندي ـ قاسملو در مماشات با محافل امپرياليستي و اپوزيسيون ضد انقلابي وابسته به آن. 2. كوشش در راه استقرار روابط دوستانه با كشورهاي سوسياليستي و مترقي؛ گسترش و تقويت روابط با احزاب و سازمان‌هاي مترقي و هم‌بستگي با جنبش‌هاي رهايي‌بخش ملي. 3. تأكيد بر ادامه‌ي گسترش مبارزه‌ي مسلحانه و نفي سياست سازش‌كارانه و مذاكره‌جويانه در برابر رژيم جمهوري اسلامي؛ سياستي كه جز ايجاد توهم نسبت به ماهيت رژيم نتيجه‌‌يي در بر نداشته است. 4. پشتيباني از مساعي بين‌المللي در جهت خاتمه بخشيدن به جنگ ويران‌گر ايران و عراق و استقرار صلح ميان دو كشور بر اساس قطع‌نامه‌ي598 شوراي امنيت. 5. تلاش در جهت تشنج‌زدايي ميان حزب و سازمان‌هاي مبارز دمكرات و انقلابي در سطح كردستان و ايران و … 6. حذف مطالب و موضوعات انحرافي و ارتجاعي كه بر اثر اعتقادات و گرايشات غير دمكراتيك اين فراكسيون در برنامه و اسا‌س‌نامه وارد شده است. 7. اعاده‌ي اصول و ارزش‌هاي دمكراتيك در ارگان‌هاي حزبي. 8. طرد آيين شخصيت‌پرستي و مبارزه با تمركز قدرت و تمايلات ديكتاتورمآبانه‌ي افراد. 9. كوشش براي جذب مجدد كادرها، اعضا و پيش‌مرگان … 10. حراست از ارزش‌هاي بشردوستانه و رعايت هر چه بيش‌تر مباني اخلاقي و اجتماعي در جهت ايجاد حسن نيت و هم‌بستگي رفيقانه در كليه‌ي ارگان‌هاي حزب. [حزب دمكرات كردستان ايران ـ رهبري انقلابي ـ 1/1/1367][۶۲]»
منابع و مآخذ روزشمار 1367/01/1
- ↑ سند شماره 1683/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه كربلا (فتح) در عمليات بيت‌المقدس4 (عبدالله درويش)، صص 14 ـ 1.
- ↑ سند شماره 30336 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي نيروي زميني سپاه پاسداران، 1/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 30337 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سيدرحيم صفوي به برادر غلامپور، 1/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 259780 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش عملكرد عمليات والفجر10 ئ بيت‌المقدس4، از لشكر10 سيدالشهدا(ع)، 29/12/1366، ص 1.
- ↑ سند شماره 1640/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نيروي زميني در عمليات والفجر10 (اسدالله احمدي)، 28/12/1366 تا 3/1/1367، صص 103 ـ 101.
- ↑ سند شماره 1678/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نجف در عمليات بيت‌المقدس3 (مرتضي نوروزشاد)، 28/12/1366 تا 1/1/1367، صص 47 ـ 29.
- ↑ سند شماره 171951 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اداره كل اطلاعات قرارگاه رمضان عمليات والفجر 10 سپاه پاسداران، 23/12/1366، ص 5؛ و ـ سند شماره 199969 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌يي سپاه ششم امام جعفرصادق(ع) (معاونت اطلاعات)، از معاونت اطلاعات سپاه ششم امام صادق(ع) به فرماندهي سپاه ششم امام صادق(ع)، 1/1/1367، صص 1 و 5.
- ↑ سند شماره 121390 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اط (قرارگاه مقدم كربلا) به فرماندهي مقدم قرارگاه كربلا، 1/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 121388 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از اطلاعات قرارگاه مقدم كربلا به فرماندهي قرارگاه مقدم كربلا، 4/1/1367، صص 2 ـ 1.
- ↑ سند شماره 1678/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نجف در عمليات بيت‌المقدس3 (مرتضي نوروزشاد)، 28/12/1366 تا 1/1/1367، صص 47 ـ 29.
- ↑ روزنامه‌ي اطلاعات، 6/1/1367، ص 10.
- ↑ سند شماره 86009 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از نمايندگي امام در سپاه چهارم بعثت باختران به نمايندگي امام در سپاه، 1/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 178177 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده قرارگاه نصر رمضان (روابط عمومي) به فرمانده سپاه پانزدهم رمضان (روابط عمومي)، 14/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 179152 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قدس به نقده، 14/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 179157 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ياليان به نقده، 10/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ مأخذ 7، بخش اول، ص 8.
- ↑ سند شماره 179155 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قدس به نقده، 14/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 157974 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده نيروي دريايي سپاه به فرمانده كل سپاه، 3/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 86001 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از نيروي دريايي (مد عمليات) به ستاد كل سپاه (معاونت عمليات)، 2/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 158014 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از منطقه دوم دريايي فرماندهي به نيروي دريايي مركز فرماندهي، 1/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 85996 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از نيروي دريايي سپاه (معاونت عمليات) به ستاد كل سپاه (معاونت عمليات)، 2/1/1367.
- ↑ سند شماره 157871 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ستاد منطقه دوم نيروي دريايي سپاه (معاونت اطلاعات) به ستاد نيروي دريايي سپاه (معاونت اطلاعات)، 7/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 2، 2/1/1367، ص 8، لندن ـ خبرگزاري فرانسه، 1/1/1367؛ و ـ روزنامه‌ي جمهوري اسلامي، 6/1/1367، ص 3.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، ص 8، منامه ـ آسوشيتدپرس، 1/1/1367.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 3، 3/1/1367، ص 16، مادريد ـ آسوشيتدپرس، 2/1/1367.
- ↑ مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني(ره)، صحيفه امام (مجموعه آثار امام خميني)، جلد 21، تهران: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني(ره)، چاپ دوم، 1379، صص 5 ـ 4.
- ↑ مأخذ 20، ص 32، نيويورك ـ خبرگزاري فرانسه، 2/1/1367.
- ↑ مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، جنگ ايران و عراق در اسناد سازمان ملل، ترجمه‌ي محمدعلي خرمي، جلد 8، تهران: مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، 1389، ص 133.
- ↑ مأخذ 10، ص 7.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، صص 5 ـ 3، 1/1/1367.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، ص 6، اهواز، 1/1/1367؛ و ـ سند شماره 86007 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از ژاجا ر2 مركز فرماندهي به نخست‌وزير، 1/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 380861 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه واحد اطلاعات قرارگاه سيدالشهدا(ع)، 10/1/1367، ص 2؛ و ـ سند شماره 380942 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌يي از سپاه مريوان (اطلاعات) به سپاه يازدهم امام حسن عسگري(ع) (اطلاعات)، 2/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 380848 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش روزانه، از مركز خبر واحد اطلاعات قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) به طرح و عمليات، 3/1/1367، ص 1.
- ↑ مأخذ 18، بخش دوم، ص 7.
- ↑ سند شماره 1678/د مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: دفترچه‌ي ثبت جنگ راوي قرارگاه نجف در عمليات بيت‌المقدس3 (مرتضي نوروزشاد)، 28/12/1366 تا 1/1/1367، صص 47 ـ 29.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 365، 29/12/1366، ص 17، اسلام‌آباد ـ خبرگزاري كويت، 28/12/1366؛ و ـ مأخذ 20، صص 23 ـ 22، اسلام‌آباد.
- ↑ خبرگزاري جمهوري اسلامي، نشريه‌ي گزارش‌هاي ويژه، شماره 1، 1/1/1367، ص 17، تهران، 30/12/1366.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، صص 21 ـ 18، تهران، 1/1/1367.
- ↑ مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، جنگ ايران و عراق در اسناد سازمان ملل، ترجمه‌ي محمدعلي خرمي، جلد 8، تهران: مركز اسناد و تحقيقات دفاع مقدس، 1389، ص 133.
- ↑ مأخذ 30، بخش اول، صص 42 ـ 41.
- ↑ سند شماره 213383 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: بولتن پيك سياسي، وزارت خارجه، شماره 1، 1/1/1367، صص 36 ـ 35.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، صص 25 ـ 24، امان ـ خبرگزاري عراق، 1/1/1367.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، صص 24 ـ 23، امان ـ خبرگزاري فرانسه، 1/1/1367.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، ص 23، راديو كويت، 1/1/1367.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، ص 22، تهران، 1/1/1367.
- ↑ مأخذ 20، ص 31، آتن ـ خبرگزاري عراق، 2/1/1367.
- ↑ مأخذ 30، بخش اول، صص 42 ـ 41.
- ↑ مأخذ 20، ص 25، راديو مسكو، 1/1/1367.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، صص 16 ـ 15، لندن، 1/1/1367؛ و ـ دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، نشريه‌ي رويدادها، شماره 189، 15/1/1367، ص 43.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، صص 32 ـ 30، راديو امريكا، 1/1/1367.
- ↑ مأخذ 33، ص 42.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، ص 35، پكن ـ خبرگزاري رويتر، 1/1/1367.
- ↑ دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، نشريه‌ي رويدادها، شماره 193، 8/2/1367، صص 11 ـ 10.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، ص 33، پكن ـ خبرگزاري فرانسه، 1/1/1367.
- ↑ مأخذ 18، بخش اول، ص 29، تهران، 1/1/1367.
- ↑ سند شماره 200763 گزارش روزانه، وزارت اطلاعات، شماره 785، 25/12/1366، صص 4 و7.
- ↑ دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، نشريه‌ي رويدادها و تحليل، شماره 192، 1/2/1367، صص 28 ـ 27.
- ↑ سند شماره 077862 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر نمايندگي امام در قرارگاه حمزه(ع) به دفتر نمايندگي امام در سپاه (دفتر سياسي)، 30/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ اتحاديه‌ي انجمن‌هاي دانشجويان مسلمان خارج كشور (هواداران سازمان مجاهدين خلق)، شماره 133، 26/1/1367، صص 30 ـ 29.
- ↑ سند شماره 77746 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر نمايندگي امام در قرارگاه حمزه(ع) به نمايندگي امام در سپاه (دفتر سياسي)، 24/1/1367، صص 2 ـ 1.
- ↑ سند شماره 380956 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه پاسداران پيرانشهر (اطلاعات) به قرارگاه حمزه(ع) (اطلاعات)، 3/1/1367، سند تك‌برگي؛ و ـ سند شماره 411797 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از سپاه پاسداران پيرانشهر (اطلاعات) به قرارگاه حمزه(ع) (اطلاعات)، 29/12/1366، سند تك‌برگي.
- ↑ سند شماره 308688 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرماندهي تيپ مستقل 88 انصارالرضا(ع) به فرماندهي سپاه هشتم ثامن الائمه(ع)، 2/1/1367، ص 2.
- ↑ مأخذ 6، ص 47.
- ↑ مأخذ 7، بخش اول، ص 2.
- ↑ سند شماره 380855 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از قرارگاه حمزه سيدالشهدا(ع) به ستاد مركزي سپاه كشوري (اطلاعات)، 5/1/1367، سند تك‌برگي.
- ↑ مأخذ 2، صص 120 ـ 119.
- ↑ مأخذ 53.
- ↑ دفتر سياسي نمايندگي امام در سپاه، نشريه‌ي رويدادها، شماره 190، 20/1/1367، صص 12 ـ 11؛ و ـ سند شماره 178250 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: پخش اعلاميه عليه حزب دمكرات، 1/1/1367، سند تك‌برگي.