1366.04.28: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « {{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1366 |نام = 1366.04.28 |نام دیگر=بیست و هشت تیر |روز=28 تیر 1366 |تاریخ شمسی= 1366.04.28 |تاریخ میلادی= 19 ژوئیه 1987 |تاریخ قمری= 22 ذیقعده 1407 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1360.04.28</div> <div class="bootstrap-btn...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
==گزارش -1== | |||
== گزارش- 805 == | |||
در پی اجرای عملیات شب گذشتة غواص‌های لشکر5 نصر در ضلع شرقی جزیره مجنون و قطع ارتباط آنها با فرماندهی، خبرهای اولیه از اوضاع منطقه در نخستین ساعات بامداد امروز به فرماندهی لشکر رسید که حاکی از موفق نشدن غواص‌ها در تثبیت مواضع تصرف شده بود. با مشخص‌تر شدن وضعیت عملیات و عقب‌نشینی نیروها، تثبیت خطوط پدافندی و جمع‌آوری غواص‌ها و انتقال مجروحان و شهیدان به عقب، در دستور کار قرار گرفت.<ref>سند شماره 549/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات مجنون، گزارش راوی قرارگاه کربلا، یدالله ایزدی، صص 37 - 30؛ و - سند شماره 25949/ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: هدایت عملیات.</ref> | |||
== گزارش- 806 == | |||
در پی ابلاغیه قرارگاه نصرت به تیپ12 قائم برای تصرف بخش‌هایی از دژ غربی جزیره جنوبی مجنون که در تهاجم مورخ 20/4/1366 ارتش عراق از دست رفته بود، این یگان عملیاتی را طراحی کرد. بر اساس این طرح قرار است 30 غواص (در 4 تیم) از 4 نقطه به دژ (غربی) حمله کرده و پس از تصرف و تأمین سنگرهای 2 و 3 و سپس فراهم کردن جا پای مناسب، امکان پهلو گرفتن قایق‌های حامل دو دسته نیروهای دنبال پشتیبان را فراهم کنند. طبق این طرح، باقی نیروهای موج دوم نیز از مسیر روی دژ غربی جزیره به نیروهای غواص ملحق می‌شوند و از منطقه تصرف شده پدافند می‌کنند. | |||
ضمناً علاوه بر مجموع 80 درصد قبضه‌های توپخانه موجود در منطقه جزیره که مأموریت پشتیبانی آتش در شب عملیات را بر عهده دارند، امکانات آتش تیپ شاملِ 8 قبضه توپ، 5 قبضه خمپاره و مینی‌کاتیوشا و 2 دستگاه تانک نیز از غواص‌ها حمایت می‌کنند. | |||
از عصر امروز نیروهای تیپ12 قائم حرکت خود را برای اجرای طرح مذکور، با هدف تصرف دژ غربی جزیره مجنون جنوبی آغاز کردند و پس از رسیدن به نهر صوئیب غواص‌های این یگان با هماهنگی مسئول محور در 4 تیم حرکت خود را به سمت اهداف تعیین شده که 4 نقطه جداگانه دژ بود، ادامه دادند. | |||
قایق‌های حامل نیروهای موج دوم نیز با حرکتی آرام، به نحوی که جلب توجه نکند، به تدریج به ضلع غربی نزدیک شدند و نیروهای تخریب مستقر در سنگر4 به سمت سنگر3 حرکت کردند تا مسیر را از موانع و مین‌های احتمالی پاک کنند. | |||
حدود ساعت 23:45 اولین تیم غواص در مسافتی جلوتر از سنگر1 روی دژ غربی رفتند و بلافاصله پس از آن دو تیم دیگر از وسط دژ غربی بالا آمدند. | |||
یکی از دو تیمی که از میانه دژ غربی روی آن رفته بود به سمت سنگر3 آمده و آن را تصرف کرد و سایر نیروها نیز سنگر2 و سپس سنگر1 را تصرف کردند. در مجموع عراقی‌ها مقاومت ویژه‌ای در ضلع غربی نشان ندادند و نیروها فشار خاصی را تحمل نکردند. از آغاز درگیری تا الحاق تمامی نیروها حدود یک ساعت به طول انجامید و این نیروها موفق شدند تا جلوی بریدگی دژ غربی (حدود 70 متر جلوتر از سنگر1) را که بیشتر از هدف تعیین شده اولیه بود، تصرف و پاک‌سازی کنند. | |||
پس از تصرف اهداف در ضلع غربی، عراق بلافاصله اقدام به اجرای آتش پر حجم با دو قبضه کاتیوشا و 80 موشک روی این منطقه کرد و چون از قبل گرای دقیق این دژ را داشت، آتش کاتیوشا بسیار دقیق و مؤثر بود. | |||
علاوه بر آتش ادوات و توپخانه دشمن که مجموع ضلع غربی و عقبه‌های نزدیک آبی و خشکی ضلع غربی را تحت پوشش داشت، عراق از چپ و راست از مناطق مسلط عقبة خودش با تسلط کامل روی ضلع غربی و با استقرار توپ23 میلی‌متری و تانک و قبضه‌های دوشکا روی این نقاط، ضلع غربی را زیر آتش مستقیم خود گرفت. این اقدام دشمن به دلیل محدود بودن زمین منطقه و بالا بودن حجم آتش، تلفات بسیاری به نیروهای خودی وارد می‌کرد و نبودن استحکامات و سنگر نیز آمار شهیدان و به‌ویژه مجروحان را افزایش می‌داد. | |||
توصیه قرارگاه به فرماندهی تیپ12 برای مقاومت در برابر آتش عراق، تعویض و کاهش دادن نیروهای در خط برای کاهش تلفات و استفاده سریع از وسایل مهندسی جهت احداث جان‌پناه و ساختن سنگر بود که مسئولان تیپ اجرای این اقدامات را به دلیل حجم بالای آتش، مشکل می‌دانستند. | |||
آغاز روشنی هوا میدان عمل بیشتری را برای ارتش عراق در اجرای آتش، به‌ویژه در هدایت آتش مستقیم فراهم کرد، طوری که نیروهای تیپ ناچار کم‌کم عقب آمده و حدود ساعت 10 صبح تا حوالی سنگر3 به عقب برگشتند.<ref>همان، صص49 تا 55.</ref> | |||
== گزارش- 807 == | |||
نیروهای تیپ ویژه هوابرد سپاه و لشکر اسلامی کردستان عراق در حمله‌ای مشترک و انهدامی با عنوان عملیات فتح8 که در 150 کیلومتری داخل خاک عراق انجام دادند، شهرک اطروش (اتروش) در استان موصل عراق را چندین ساعت تصرف کردند. در نخستین مرحله عملیات، نیروهای رزمنده موفق شدند، دژ مستحکم کانی‌کا را - که پانزده پایگاه اطراف این شهر را هدایت می‌کرد - به تصرف درآورند. آنها سپس مراکز امنیتی و نظامی شهر از جمله مقر استخبارات، مرکز بخشداری، مرکز مخابرات حزب بعث و مقر جیش‌الشعبی را که از پایگاههای اصلی سرکوب مردم منطقه به‌ویژه شهرهای عقره و شیخان بودند، پس از تخلیه اسناد و مدارک به آتش کشیدند. در این عملیات 200 تن از نیروهای نظامی و امنیتی شهر از جمله عبدالعیار حسن رمضان از مسئولان استخبارات اطروش، کشته و 350 تن نیز زخمی شدند. علی اطروش رئیس جاشهای منطقه، از جمله مجروحان این حمله بود. همچنین در جریان پاتک دشمن، یک دستگاه نفربر و یک عراده توپ 106 میلی‌متری نیز منهدم شد.<ref>سند شماره 28782 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد سپاه پانزدهم رمضان (اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (اطلاعات)، 5/5/1366؛ و - روزنامه کیهان، 29/4/1366، ص19.</ref> | |||
در عملیات دیگری در جاده خرمال به سیدصادق، نیروهای حزب دمکرات کردستان عراق، یک خودرو نظامی دشمن را منهدم کردند که بر اثر آن دو تن کشته و شش تن مجروح شدند.<ref>سند شماره 88182 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (معاونت اطلاعات)، 1/5/1366.</ref> | |||
== گزارش- 808 == | |||
در ساعت 8 صبح، در یک نبرد هوایی میان یک جنگنده اف-4 نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و شش میگ ارتش عراق در نزدیکی جزیره خارک، هواپیمای خودی بر اثر اصابت موشک‌های هوا به هوا سقوط کرد. در این حادثه خلبان و کمک خلبان هواپیما شهید شدند.<ref>همان، صص49 تا 55.</ref> | |||
== گزارش- 809 == | |||
ایران موفق شد از رسیدن پنج ناوچه جنگی عراق به سواحل این کشور جلوگیری کند. هفته‌نامه فرانسوی ژون آفریک با اعلام این خبر می‌افزاید: پنج ناوچه جزء سفارش عراق به ایتالیا بوده ولی ایران با استقرار موشک‌های سیلک ورم در تنگه هرمز و تهدید عراق به منهدم کردن این ناوچهها، از ورود آن به خلیج‌فارس مانع شد. به همین دلیل در حال حاضر یکی از ناوچهها در بنادر مصر لنگر انداخته است و ناوچههای دیگر کماکان در ایتالیا هستند.<ref>سند شماره 88182 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (معاونت اطلاعات)، 1/5/1366.</ref> | |||
== گزارش- 810 == | |||
در ادامة اعزام نیروهای داوطلب بسیجی، امروز در قالب دومین اعزام کاروان بسیج شهرهای استان گیلان، سه گردان و نخستین اعزام شهرستان قم، 100 نیروی بسیجی تخصصی و 130 رزمنده به جبهه‌های نبرد و مناطق دریایی جنوب اعزام شدند.<ref>معاونت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نشریه گزارش روزانه، شماره 249، 28/4/1366، ص4؛ و - روزنامه جمهوری اسلامی، 29/4/1366، ص2.</ref> همچنین سه گردان نیروهای رزمی - تخصصی از شهرها و بخشهای استان خوزستان با عنوان کاروان ثامنالائمه، عازم جبهه‌های نبرد شدند.<ref>روزنامه اطلاعات، 29/4/1366، ص14.</ref> پنجمین گروه از نیروهای تخصصی - پزشکی از مرکز پزشکی شهدای تجریش نیز برای یاری رساندن به نیروهای رزمنده به جبهه‌های نبرد اعزام شدند.<ref>سند شماره 28782 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد سپاه پانزدهم رمضان (اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (اطلاعات)، 5/5/1366؛ و - روزنامه کیهان، 29/4/1366، ص19.</ref> | |||
در گردهمایی مشترک مدیران کل و مسئولان ادارات و نهادهای انقلاب اسلامی استان تهران که با حضور استاندار تهران برگزار شد، رحیم صفوی قائم‌مقام فرمانده نیروی زمینی سپاه، دربارة اعزام نیروهای بسیجی گفت: «در ماه محرم نیروهای تازه نفس حماسه‌سازان عاشورا به میادین نبرد اعزام می‌شوند تا برای عملیاتی که در آینده نزدیک تمام برنامهریزی آن صورت گرفته است، شرکت کنند. این نیروها شامل نیروهای رزمی، تخصصی، پشتیبانی و آموزشی خواهند بود.» وی افزود: «سپاه یکم ثارالله متشکل از نواحی و پایگاههای بسیج استان‌های تهران و مرکزی، مسئولیت اعزام پانصد گردان رزمی تخصصی را به عهده گرفتهاند و از مسئولان استان تهران میخواهیم، هر چه بیشتر سپاه را یاری دهند تا نیروهای مورد نیاز این سپاه تأمین شود.»<ref>روزنامه کیهان، 28/4/1366، ص2.</ref> | |||
== گزارش- 811 == | |||
با توجه به حساسیت استان هرمزگان به دلیل مجاورت آن با خلیج‌فارس و احتمال حمله نظامی امریکا، مشاور استانداری این استان طرحها و اقدامات دفاعی انجام شده از جمله سنگرسازی، استقرار نیروهای نظامی در جزایر، تأمین راه و آب آشامیدنی را تشریح کرد. وی در گفتوگویی اختصاصی با خبرگزاری جمهوری اسلامی درباره طرحها و برنامههایی که اتاق جنگ استان به تازگی در این زمینه اجرا کرده است، اظهار کرد: «به دنبال تشدید اوضاع بحرانی در خلیج‌فارس و تنگههرمز با استفاده از تجربه جنگی که در خوزستان داشتیم، برای مقابله با حمله احتمالی دشمن، دفاع فراگیر خوبی را در سطح استان هرمزگان برنامهریزی کردهایم.» وی درباره مهم‌ترین تصمیمات دفاعی در اتاق جنگ استان گفت: «ذخیره ارزاق و مواد غذایی مورد نیاز مردم، تهیه و تأمین آب آشامیدنی جزایر و بندرعباس از منابع مختلف در صورت قطع خطوط لولـه فعلی آب از سد میناب، سنگرسازی بتونی مجموعاً در هفتاد نقطه شهر، همچنین استقرار نیروهای نظامی سپاه، ارتش و بسیج در جزایر و نوار ساحلی، ایجاد مواضع پدافندی و گسترش استحکامات دفاعی در نقاط حساس، تقویت پدافند عامل و غیرعامل، شناسایی مناطق خاصی از شهر برای اسکان مردم در صورت بمباران هوایی، انجام مانور مقاومت هرمزگان برای آماده کردن روحی مردم، ایجاد بیمارستانها و نقاهتگاههای صحرایی، از جمله اقداماتی بوده که هماکنون در سطح استان به مرحله اجرا درآمده است.» مشاور استاندار هرمزگان دربارة دیگر طرحهای دفاعی گفت: «به کلیه ادارات، آمادهباش 24 ساعته داده شده است و تمامی دستگاهها کشیک شبانهروزی دارند.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 123، 30/4/1366، صص 35 و 36، بندرعباس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 28/4/1366.</ref> | |||
== گزارش- 812 == | |||
ستاد کل نیروهای سهگانه سپاه پاسداران با صدور اطلاعیهای اعلام کرد که در مردادماه، مانور دریایی شهادت در آبهای خلیج‌فارس و دریای عمان اجرا خواهد شد. در این اطلاعیه آمده است: «رزمندگان نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به منظور نشان دادن ایمان، قدرت و توان رزمی و ارتقاء آمادگیهای لازم، یک مانور بزرگ تحت عنوان شهادت در مرداد ماه سال جاری در خلیج‌فارس، دریای عمان و تنگههرمز انجام خواهند داد.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 28/4/1366، ص2.</ref> | |||
== گزارش- 813 == | |||
آیتالله خامنهای رئیس‌جمهور، در سخنرانیهای امروز خود در شهر تبریز، دربارة اعمال نفوذ امریکا در تنظیم و تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، موضع ایران در قبال تشنجات خلیج‌فارس، پیشنهادهای جمهوری اسلامی برای دور نگاه داشتن این منطقه از بحران فعلی، دلایل ایران برای اقدامات مقابله به مثل و تشنج موجود در روابط ایران و فرانسه مطالبی ایراد کرد. گزیدهای از بیانات رئیس‌جمهور به شرح زیر است: | |||
«قطعنامه شورای امنیت که قرار است به زودی صادر شود تحت نفوذ امریکا و ریگان تهیه شده است و از نظر ما پشیزی ارزش نخواهد داشت. ... ما با سازمان ملل مخالف نیستیم، این سازمان یک سازمان بینالمللی است و دلیلی ندارد که ما با آن مخالف باشیم، لکن ما با روح نفوذپذیری آن از یک ابرقدرت مخالف هستیم. ... براساس این قطعنامه که طراح اصلی آن امریکای جنایت‌کار است، ایران را دعوت به نشستن در پای میز مذاکره برای قبول صلح تحمیلی می‌کنند و چنانچه ایران نپذیرفت آن را بیش از همه تحت فشارهای بینالمللی قرار می‌دهند.» وی افزود: «چرا به دبیرکل سازمان ملل نقش مستقلی داده نمیشود که او در این مسائل دخالت کند. ما خواستار این هستیم که سازمان ملل در شکل حقیقی خود و به دور از اعمال نفوذ قدرتها باشد. در این صورت ما به سازمان ملل به چشم یک مجمع جهانی و مجمع ملتها خواهیم نگریست.» رئیس‌جمهور گفت: «ما در خلیج‌فارس طرف‌دار صلح هستیم و معتقدیم در آنجا نباید هیچ‌کس به کشتیها حمله کند. پیشنهاد ما این است که باید در خلیج‌فارس همه کشتیها امنیت داشته باشند.»<ref>روزنامه کیهان، 29/4/1366، ص2.</ref> رئیس شورای عالی دفاع دربارة حمله به کشتیها در خلیج‌فارس گفت: «من به مأموری که از طرف هفت کشور صنعتی غرب آمده بودند، گفتم: کشتی شما را فرض کنید در دریا بزنند و آن کسی که کشتی شما را میزند، دستش زیر چنگ شما باشد آیا او را میزنید یا نمیزنید؟ ما میگوییم در آن وقتی که کشتیها با پرچم امریکایی میخواهند نفت کویت را حمل کنند از دو حال خارج نیست، یا کشتی‌های نفتی ما زده نمیشوند که بسیار خوب، امریکا به جای یازده کشتی صد کشتی بیاورد و نفت کویت را ببرد، اما وقتی که نفت کویت تحت پرچم امریکا حمل می‌شود و کشتی ما هدف موشکها و تیرها قرار بگیرد در این صورت ما ملاحظه نمیکنیم که این نفت زیر پرچم فلان کشور حرکت خواهد کرد. اگر پرچم امریکا هم باشد او را با این ضربه، بلکه مضاعف خواهیم زد.»<ref>روزنامه اطلاعات، 29/4/1366، ص14.</ref> وی همچنین گفت: «امروز استکبار جهانی احساس می‌کند که در مقابل اراده و توکل، روح شهادت‌طلبی و ایثار این ملت عاجز مانده است. به‌عنوان نمونه، میتوان به ماجرای زورآزمایی سیاسی دولت فرانسه با جمهوری اسلامی اشاره کرد که طی آن کلیه صاحبنظران و ناظران و تحلیل‌گران سیاسی و ناشران و مطبوعات جهان اعتراف کردند که فرانسه در مقابل یک قدرت عظیم و حریف نیرومند قرار گرفته است.»<ref>روزنامه کیهان، 29/4/1366، ص2.</ref> | |||
== گزارش- 814 == | |||
میرحسین موسوی نخست‌وزیر، در گفت‌وگو با خبرنگاران دربارة دلایل تلاشهای اخیر امریکا برای تصویب قطعنامه شورای امنیت گفت: «اصراری که اکنون امریکا برای تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل از خود نشان میدهد، به دلیل کسب مجوزی برای اقدامات تجاوزکارانه خود در خلیج‌فارس است.» وی تأکید کرد: «خوی ابرقدرت‌ها این است که حضور یکدیگر در منطقه را دلیلی برای حضور گستردهتر خود قلمداد می‌کنند. منتها موضعگیری اخیر شوروی در قبال خروج کلیه کشتی‌های جنگی از خلیج‌فارس مجالی برای این سیاست امریکا باقی نگذاشت.» وی تصریح کرد: «همان‌طوری که جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده است با خروج کشتی‌های جنگی ابرقدرت‌ها از خلیج‌فارس، کشورهای منطقه میتوانند حافظ منافع و امنیت خود باشند و ضرورتی برای حضور کشتی‌های جنگی قدرتها در خلیج‌فارس احساس نمیشود.» | |||
نخست‌وزیر در گفت‌وگو با خبرنگاران: | |||
اصرار امریکا برای تصویب قطعنامه در شورای امنیت، برای کسب مجوز اقدامات تجاوزکارانه در خلیج‌فارس است. | |||
وی دربارة برقراری آرامش در خلیج‌فارس گفت: «علیرغم مواضع صریح و آشکار ما در قبال مسائل خلیج‌فارس و علیرغم مخالفتهایی که در داخل امریکا جهت حضور نظامی در منطقه وجود دارد باز ما شاهد بهانهجویی امریکا در این زمینه هستیم.» | |||
نخست‌وزیر دربارة بحران موجود در روابط سیاسی ایران و فرانسه، به اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه تسلیم سلطه‌طلبی و روشهایی که ناشی از سیاستهای استکباری باشد، نخواهد شد و مدافع شهروندان خود در خارج از کشور خواهد بود، زیرا روابط ما با جهان خارج براساس یک اصول و برابری ارزشها - برآمده از انقلاب اسلامی - تنظیم میگردد و ما این اصول را برای آینده و استقلال کشور مهم میدانیم.» نخست‌وزیر اضافه کرد: «ما فکر میکنیم ایستادگی بر روی اصول خود به قدرت‌های استکباری نشان خواهد داد که با ایران به‌عنوان یک کشور زیر دست یا یک کشور جهان سومی وابسته نمیتوانند برخورد کنند، بلکه آنان با کشوری روبه‌رو هستند که به وسیله اسلام زنده شده است و از موضع برابر با آنها برخورد می‌کند و حاضر نیست اگر لطمهای از ابرقدرت‌ها دید ساکت بنشیند.» وی افزود: «اگر فرانسویان مثل آدم رفتار میکردند، طبیعی بود وقتی که دو کشور قطع رابطه می‌کنند، دیپلماتهای دو کشور یا از طریق هوایی یا زمینی از کشور خارج خواهند شد. اما فرانسه از همان گام اول نشان داد که آن خوی استکباری را در خود دارد و زمانیکه دیپلماتهای ما قصد خروج از فرانسه را داشتهاند، دولت فرانسه ممانعت به عمل آورده است و همانطور که از طریق فیلمی که از تلویزیون به نمایش درآمد، وحشیگری فرانسه بهخوبی نمایان بود که چگونه سفارت‌خانه ما را تحت تدابیر شدید امنیتی خشن و توهینآمیز قرار دادهاند.» وی گفت: «با اعلام قطع روابط ایران و فرانسه، اکنون مقامات وزارت خارجه دو کشور مشغول مذاکره پیرامون انتقال دیپلماتها به کشور متبوع خود هستند و از سوی دیگر دو کشور در پی تشکیل دفتر حفاظت منافع خود در سایه سفارتخانههای سایر کشورها میباشند که در این رابطه از سوی جمهوری اسلامی ایران کشور پاکستان و از سوی فرانسه، ایتالیا معرفی شده است.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 29/4/1366، ص12.</ref> | |||
نخست‌وزیر با توجه به بازگشت محمدجواد لاریجانی معاون وزیرخارجه، از شوروی و مذاکرات وی با مسئولان آن کشور دربارة انتقال نفت گفت: اخیراً مذاکرات مثبتی بین ایران و شوروی در زمینه انتقال نفت از خاک شوروی از طریق دریای سیاه انجام شد که در جلسه امروز مورد بحث قرار گرفت.<ref>روزنامه کیهان، 28/4/1366، ص17.</ref> | |||
== گزارش- 815 == | |||
محسن رفیقدوست وزیر سپاه پاسداران، در مراسم اعزام نیرو به جبهه‌های جنگ | |||
دربارة قطعنامه شورای امنیت و اقدامات ایران در صورت درگیری احتمالی با امریکا گفت: «ما به حکومتهای منطقه خصوصاً حکومت کویت هشدار میدهیم که در این درگیریها اولین کشوری که قربانی خواهد شد، کویت است.» وی همچنین دربارة عواقب حمایت کشورهای منطقه از حکومت عراق گفت: «تصمیم شورای امنیت، فقط در حیطه قدرت خودش است و ما قطعنامهای را که این شورا آنهم بدون حضور جمهوری اسلامی ایران صادر کند، قبول نداریم.» وزیر سپاه افزود: «امریکا در خلیج‌فارس نقاط ضعف بسیار دارد که ان‌شاءالله در صورت درگیر شدن نیروی پرتوان اسلام با امریکاییان متجاوز این ضعف معلوم خواهد شد.»<ref>همان، ص2.</ref> | |||
== گزارش- 816 == | |||
در پی دیدار روز گذشته سفیر آلمان با علی‌اکبر ولایتی، امروز محمد سالاری سفیر ایران در آلمان، با هانس دیتریش گنشر وزیرخارجه این کشور - پیش از پرواز این مقام آلمانی به نیویورک برای شرکت در جلسة تصمیمگیری شورای امنیت دربارة قطعنامه جنگ ایران و عراق - دیدار کرد. | |||
سفیر ایران در این دیدار پیام دکتر ولایتی را تقدیم گنشر کرد. در این پیام آمده بود: «با توجه به مسائلی که در حال حاضر میان ایران و فرانسه بهوجود آمده و فرانسه نیز رئیس شورای امنیت است، در چنین وضعی صحیح نیست که شورای امنیت تحت ریاست فرانسه قطعنامه درباره جنگ تحمیلی علیه ما صادر کند و ما خواهان آن هستیم که اجلاس شورای امنیت تا آخر ماه ژوئیه (دهم مرداد) به تعویق بیفتد.»<ref>سند شماره 28782 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد سپاه پانزدهم رمضان (اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (اطلاعات)، 5/5/1366؛ و - روزنامه کیهان، 29/4/1366، ص19.</ref> سفیر ایران نیز به وزیر امور خارجه آلمان گفت: «با توجه به ریاست دورهای کشور آلمان در شورای امنیت سازمان ملل در هفته آینده، ایران امکان همکاری بیشتری با این شورا را خواهد داشت.» در این حال، گنشر زمان درخواست تعویق یک هفتهای جلسه شورای امنیت را دیر هنگام خواند. وی گفت: «در حال حاضر، تعویق جلسه شورای امنیت بسیار دیر شده است و همة وزرای خارجه عضو شورای امنیت در نیویورک حاضر شدهاند.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 123، 30/4/1366، صص 10 و 11، بن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 29/4/1366.</ref> | |||
سعید رجایی خراسانی سفیر دائمی ایران در سازمان ملل نیز در اظهار نظری مشابه اعلام کرد: «اگر شورای امنیت عاقل باشد، بهتر است که دو هفته صبر کند و سپس قطعنامه (598 شورای امنیت) را به رأی بگذارد.»<ref>روزنامه اطلاعات، 28/4/1366، ص3.</ref> | |||
خبرگزاری رویتر دربارة گفتوگوی سفیر ایران با گنشر و مواضع ایران دربارة قطعنامه گزارش داد: «ایران قطعنامه سازمان ملل را نخواهد پذیرفت. منابع دیپلماتیک گفتند: ایران متن قطعنامه را طرف‌داری از عراق میداند. این منابع گفتند ایران خواستار آن است که در این قطعنامه عراق به‌عنوان آغازگر جنگ و همچنین بهخاطر کاربرد سلاح شیمیایی که نقض قوانین بینالمللی است، محکوم شود. ایران همچنین خواستار دریافت غرامت است. این منابع گفتند آلمان فدرال به تهران هشدار داده است اگر قطعنامه سازمان ملل را نپذیرد بر انزوای خود در جهان خواهد افزود. آنها افزودند: بُن که مشتاق است با تهران پیوندهایی به دور از (تشنج) داشته باشد، اعضای شورای امنیت را ترغیب کرده است در پیشنویس اصلی اصلاحاتی به عمل آورند به نحوی که بیشتر مورد قبول ایران باشد.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 30/4/1366، ص12.</ref> امروز همچنین گنشر با هیئت هفت نفرة عربی گفت‌وگو کرد. یک سخنگوی رسمی دولت آلمان غربی در اینباره گفت: «وزیرخارجه آلمان فدرال به شاذلی قلیبی (دبیرکل اتحادیه عرب) اطمینان داده است که کشور متبوعش تمام تلاشهایی که در توان دارد برای کمک به تصویب قطعنامه شورای امنیت در جست‌وجوی یک راهحل برای پایان دادن به جنگ خلیج‌فارس بهکار خواهد برد.»<ref>روزنامه اطلاعات، 29/4/1366، صفحه آخر.</ref> | |||
== گزارش- 817 == | |||
آخرین تلاشهای امریکا برای فراهم ساختن مقدمات حضور فعال‌تر و قوی‌تر فرانسه و انگلیس در جلسه شورای امنیت سازمان ملل؛ رادیو بی‌بی‌سی دراین‌باره خبر داد: «گفته می‌شود ایالات متحده امریکا از انگلیس و فرانسه خواسته است که وزرای خارجه خود را بهمنظور شرکت در جلسه شورای امنیت - که قرار است به قطعنامه پیشنهادی پنج عضو دائمی این شورا در مورد برقراری آتشبس میان ایران و عراق رسیدگی کند - به نیویورک اعزام کنند. این قطعنامه فردا تسلیم سازمان ملل خواهد شد و امریکا از انگلیس و فرانسه، دو متحد خود در اروپای غربی خواسته است که با اعزام وزرای خارجه خود بهمنظور شرکت در این جلسه، اهمیت رسیدگی به این قطعنامه را مورد تأیید قرار دهند. خبرنگار ما در نیویورک، طی گزارشی میگوید: مقامات وزارت خارجه امریکا تأیید کردهاند که جورج شولتز وزیرخارجه این کشور در رأس هیئت نمایندگی امریکا در شورای امنیت در این جلسه شرکت خواهد کرد و به گفته آنها شواهد موجود حاکی از آن است که جفری هاو وزیرخارجه انگلیس و ژان برنارد ریمون وزیرخارجه فرانسه نیز در جلسات بحث بر سر قطعنامه پیشنهادی شرکت کنند. ظاهراً پرزیدنت ریگان در جریان دیدارش با خانم تاچر نخست‌وزیر بریتانیا، در روز جمعه در واشنگتن اظهار امیدواری کرده بود که وزیرخارجه بریتانیا بتواند در این جلسه شرکت کند و گفته می‌شود که نخست‌وزیر بریتانیا با شرکت جفری هاو موافقت | |||
کرده است.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 122، 29/4/1366، صص 19 و 20، رادیو بی‌بی‌سی، 28/4/1366.</ref> | |||
== گزارش- 818 == | |||
مارگارت تاچر نخست‌وزیر انگلیس، عدم برقراری صلح در زمان باقی‌مانده از ریاست جمهوری ریگان را موجب به خطر افتادن صلح در زمان طولانی خواند. به گزارش خبرگزاری فرانسه وی گفت: «اگر طی هجده ماه آینده (فرصت باقی مانده از ریاست جمهوری ریگان) پیشرفتی در مورد استقرار صلح در خاورمیانه حاصل نشود، فرصت از دست خواهد رفت. تاچر گفت: اگر از این امکان بهرهبرداری نشود، برای مدتهای طولانی فرآیند صلح به خطر خواهد افتاد و فرصت از دست خواهد رفت. تاچر افزود: در جریان دیدار اخیرش از امریکا مسئله برپایی کنفرانس بینالمللی صلح در خاورمیانه را با ریگان در میان گذاشته است. وی تأکید کرد که ریگان نیز از این ابتکار حمایت می‌کند. تاچر همچنین از پیشنویس قطعنامه پیشنهادی شورای امنیت در ارتباط با جنگ ایران و عراق حمایت کرد و مدعی شد: زمان آن فرا رسیده است که پیشرفتی در این زمینه حاصل آید.»<ref>روزنامه کیهان، 28/4/1366، صفحه آخر.</ref> | |||
این مطلب در حالی گفته می‌شود که خبرگزاری جمهوری اسلامی از کمک این کشور به عراق برای ساخت مواد شیمیایی خبر داد: «انگلستان یک اعتبار جدید 32 میلیون دلاری در اختیار رژیم عراق قرار داد تا آن را جهت تهیه و خرید وسایل (مواد) شیمیایی سموم نباتی و دارویی از کارخانجات انگلیسی هزینه کند. اعتبار تازه انگلیس به عراق درست در زمان بمباران شیمیایی مردم سردشت به وسیله عراق به امضا رسیده است. قرارداد تأمین اعتبار مذکور ماه گذشتة مسیحی، میان بانک میدلند انگلستان و بانک رافدین عراق منعقد و بازپرداخت آن از سوی اداره دولتی تضمین اعتبارات صادرات انگلیس تضمین شده است. متن قرارداد صراحت دارد که این اعتبار، دقیقاً به مصرف خرید وسایل شیمیایی، حشرهکش و همچنین چند قلم وسایل به‌اصطلاح دارویی و توان‌بخشی از شرکتهای انگلیسی خواهد رسید. اعتبار خرید مواد شیمیایی و سموم نباتی در حالی از سوی انگلستان به عراق واگذار می‌شود که در پنجم آبان گذشته تلویزیون بی‌بی‌سی بهگونة بیسابقهای با نمایش یک فیلم مستند نود دقیقهای به صراحت اذعان کرد که اینگونه مواد اولیه در کارخانهای در شهر سامرای عراق به بمبها و سلاحهای شیمیایی تبدیل می‌شود.»<ref>همان.</ref> | |||
== گزارش- 819 == | |||
سفیر سوئیس به‌عنوان حافظ منافع امریکا در ایران، امروز با یکی از مقامات وزارت خارجه دیدار و پیام امریکا درباره شروع عملیات اسکورت نفتکشهای کویتی را ابلاغ کرد. متن کامل پیام به شرح زیر است: «تلاشها و اقدامات امریکا در شورای امنیت سازمان ملل به هیچوجه علیه مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران نیست. اقدامات ایالات متحده کمک کردن به پایان جنگ است که خسارات فراوانی بهبار آورده است. دولت ایالات متحده از پیش نگرانی عمیق خود را نسبت به تهدید کشتیرانی بینالمللی، از هنگامیکه ایران موشک سیلک ورم را در ماه فوریه آزمایش کرد، ابراز کرده است. جامعه بینالمللی در این دیدگاه که حضور موشکها در مقرهای عملیاتشان در کنار خطوط کشتیرانی بینالمللی، نشان دهنده یک وضعیت خطرناک و تهدیدکننده است، شریک میباشد. دولت ایران از مسئله ثبتنام کشتی‌های کویتی که ضمناً ربطی هم به شورای امنیت ندارد، آگاه است. ثبتنام کشتی‌های کویتی به‌عنوان کشتی‌های امریکایی است و بنابراین پرچم امریکا بر روی این کشتیها نصب خواهد شد. وقتی این کشتیها ثبتنام شدند و پرچم امریکا بر روی آنها نصب گردید، نیروی دریایی امریکا این کشتیها را اسکورت خواهند کرد. به نظر ایالات متحده ثبتنام کشتی‌های کویتی آنها را دارای وضعیتی شبیه کشتی‌های امریکایی خواهد کرد. این کشتیها در بنادر بیطرف رفت و آمد می‌کنند و حامل کالاهای غیرقانونی نیز نخواهند بود. به فرمانده نیروی دریایی امریکا دستور داده شده است که به فرمانده ناوگانی که کشتی را اسکورت می‌کند اطلاع دهد که کشتی مورد اسکورت دارای کالای غیرقانونی نیست (اختیار دارد که تضمین کند کالای غیرقانونی حمل نمیشود)، وقتی از این واحد دریایی پرسیده می‌شود که بار آنها چیست؟ فرمانده واحد دریایی با اسکورت کننده کشتی باید پاسخ دهد. نیروی دریایی ایران حق دارد که بپرسد که در کشتی چیست و فرمانده ناوی که کشتی را اسکورت می‌کند باید پاسخ دهد. تماس با نیروی دریایی، بدینترتیب خواهد بود. ایالات متحده بهدنبال ایجاد هیچگونه حادثهای در خلیج‌فارس نیست. ایالات متحده میخواهد روابط تجاری را در منطقه در کنار جنگ حفظ کند و خود را ملزم به رعایت تمامی قوانین بینالمللی میداند. در عین حال دولت ایران باید به‌طور کامل آگاه باشد که ایالات متحده تمامی اقدامات شایسته برای حمایت و دفاع از کشتی‌های با پرچم امریکا در مقابل حمله از سوی سیلک ورم یا هر سلاح دیگری را به عمل خواهد آورد و در مقابل حمله حق دفاع از خود دارد تا در صورت بروز حادثه، اقدامی انجام دهد که دیگر این حادثه اتفاق نیفتد.»<ref>دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 155، 8/5/1366، صص 6 - 4.</ref> | |||
== گزارش- 820 == | |||
یک سخنگوی وزارت خارجه امریکا درباره آخرین وضعیت هواپیماهای شناسایی امریکا در منطقه و همچنین همکاری دولت عربستان سعودی در واگذاری امکانات به امریکا به منظور گسترش فعالیتهای جاسوسی هوایی گفت: «دولت امریکا از مذاکرات با سعودیها جهت استقرار یک مدار دوم بر فراز جنوب خلیج [فارس] برای آواکسهایی که از پایگاههای سعودیها به پرواز درمیآیند، اظهار رضایت مینماید. سعودیها با جنگندههای اف - 15، از آواکسهای امریکا در قسمت جنوبی خلیج [فارس] پشتیبانی خواهند کرد. توسعه این سیستم در بخش جنوبی امکان رهگیری همه کشتیهایی را که از تنگه هرمز وارد خلیج [فارس] می‌شوند، برای ایالات متحده فراهم مینماید (بهخصوص یازده نفتکش کویتی با پرچم امریکا). این سیستم همچنین به اسکورتهای امریکایی، در صورت بروز هرگونه تهاجم قایق‌های تندرو، هلیکوپتر یا موشک‌های کرم ابریشم چینی که ایرانیها اکنون در تنگه آنها را کار گذاشتهاند، اخطار خواهد داد.» روزنامه واشنگتن پست با اعلام این مطالب می‌افزاید: «ما از مذاکرات با سعودیها خرسندیم و پیشبینی میکنیم که از جانب دولت سعودی، پاسخهای مناسبی را دریافت کنیم.» هماکنون 9 فروند هواپیمای آواکس در عربستان وجود دارد که 4 فروند آن به ایالات متحده تعلق دارد و 5 فروند باقی‌مانده که به تازگی در اختیار عربستان قرار گرفته، هنوز برای نیروهای سعودی قابل استفاده نیست.»<ref>سند شماره 225777 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: روزنامه واشنگتن پست، 28/4/1366.</ref> | |||
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز دربارة ظرفیت ناوگان جنگی امریکا در منطقه خلیج‌فارس و همچنین انتقاداتی که به دولت امریکا به دلیل حفاظت انحصاری از کشتی‌های کویتی و عدم توجه به حفاظت از سایر کشتی‌های امریکایی مطرح می‌شود، گزارش داد: «نیروی خاورمیانهای امریکا که در خلیج‌فارس به گشت‌زنی میپردازد و عهدهدار انجام عملیات اسکورت نیز میباشد، در حال حاضر از هشت فروند رزم‌ناو تشکیل شده است و این در حالی است که تعداد نامشخصی از واحدهای نیروی دریایی امریکا به همراه ناو هواپیمابر کانستلیشن در خارج از خلیج‌فارس بهسر میبرند. برخی از مقامات کشتیرانی در منطقه خلیج‌فارس اظهار کردند جالب اینجاست در حالی که نفتکشهای کویتی در حفاظت پرچم امریکا و اسکورت نیروی دریایی این کشور قرارگرفتهاند، کشتی‌های متعلق به امریکا یا در اجارة این کشور که در کشورهای خارجی به ثبت رسیدهاند، بدون اقدامات حفاظتی در تردد هستند. در پی حمله به کشتی امریکایی پکونیک در اوایل ماه جاری، مسئله فوق مطرح گردید. کشتی پکونیک با پرچم لیبریا حرکت می‌کرده است، لکن متعلق به یک شرکت امریکایی است که در اجاره تگزاکو یک شرکت دیگر امریکایی قرار داشته است. یک منبع کشتیرانی در خلیج‌فارس که خواست نامش فاش نشود، گفت طرح تغییر پرچم سبب خواهد شد که امریکا به‌طور آشکارا از نفتکشهای کویتی حفاظت به عمل آورد، ولی کشتی‌های متعلق به خود را در معرض حملات ایرانیان قرار دهد. منبع مذکور افزود: حفاظت از نفتکشهای کویتی هنگامی میتوانست یک اقدام خوب و مطلوب محسوب شود که این اقدام در چارچوب بخشی از یک طرح گستردهتر حفاظت از تمامی کشتیها در منطقه صورت میگرفت.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 122، 29/4/1366، صص 5 و 6، منامه - خبرگزاری آسوشیتدپرس، 28/4/1366.</ref> | |||
== گزارش- 17 == 821 | |||
شیخ صباح الاحمد الصباح معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه کویت، در گفت‌وگو با روزنامه السیاسه تشکیل اجلاس آتی شورای امنیت سازمان ملل را پیروزی بزرگی برای کویت خواند. وی گفت: «تشکیل اجلاس شورای امنیت سازمان ملل بهمنظور بررسی جنگ عراق و ایران پیروزی بزرگ برای کویت است.» الصباح تشکیل این اجلاس را حاصل اقدام کویت در دعوت از کشورهای بزرگ برای محافظت از نفتکشهای کویتی عنوان کرد. وی این موضوع را که کویت مسبب حضور ابرقدرت‌ها در خلیج‌فارس است، رد کرد و گفت: «حضور آنها در خلیج‌فارس نمیتواند به اقدام اخیر ما درباره نصب پرچم امریکا روی کشتی کویت یا اجارة نفتکش مربوط باشد.» او اضافه کرد: «قدرت‌های خارجی در چهل سال گذشته در این منطقه بودهاند و امریکاییها، روسها و انگلیسیها از مدتها پیش خود، کشتیهایشان را اسکورت میکردند.» شیخ صباح گفت: «در آبهای فلات قاره، هیچ ابرقدرتی وجود ندارد و مسئولیت حفاظت از این آب‌ها مسئولیت ما است و ما عقیده داریم که حفاظت کشتیها در آبهای بینالمللی در مسئولیت کشوری است که پرچم آن بر فراز کشتی‌های مذکور نصب شده است.» | |||
الصباح از شورای امنیت سازمان ملل خواست تا در اجلاس روز دوشنبة (29/4/1366) خود، با اتخاذ تصمیمی، یک نیروی نظامی چندملیتی برای محافظت از حرکت کشتیها در خلیج‌فارس تشکیل دهد. وی دربارة هزینههایی که دولت کویت برای اسکورت کشتی‌های خود و ثبت یازده فروند از نفتکشهای کویتی در امریکا میپردازد گفت: «کویت با اجرای طرح حمایت امریکا، بهای بسیار سنگینی را برای رساندن نفت خود به بازارهای جهانی متحمل شده است.» وی افزود: «دولت کویت پولهای گزافی به‌عنوان مالیات تجاری و عوارض سنگین جهت حمل نفت خود توسط نفتکشهای ثبت شده در امریکا به دولت امریکا میپردازد.»<ref>روزنامه کیهان، 29/4/1366، صفحه آخر.</ref> خبرگزاری رویتر از تلاشهای سیاسی کویت خبر داد: «کویت اعلام کرد، به تلاشهای دیپلماتیک خود برای توجیه موضع خود در قبال خلیج [فارس] در نزد کشورهای اسلامی و غیرمتعهد ادامه خواهد داد. دیپلماتها گفتند، هدف کویت، فراهم آوردن پشتیبانی بینالمللی برای اجرای طرح تغییر پرچمها میباشد.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 122، 29/4/1366، صص 9 و 10، خبرگزاری رویتر، 28/4/1366.</ref> | |||
خبرگزاری کویت نیز درباره جزئیات این طرح کویت اعلام کرد: «شیخ ناصر محمد الاحمد الصباح وزیر اطلاعات این کشور، قرار است به کشورهای چاد، نیجر، مالی، بورکینافاسو و گینه بیسائو سفر کند.» این خبرگزاری می‌افزاید: «فیصل عبدالرزاق الخالد وزیر بازرگانی و صنایع کویت نیز قرار است به جزایر کومور، کامرون، اوگاندا، بنین، گابن، سیرالئون و گامبیا برود و عبدالرحمن سالم العتیقی مشاور امیر کویت سفر به هند و مالدیو را برعهده دارد. این مقامات کویتی، در جریان دیدار با رهبران کشورهای مورد بازدید، پیامهای کتبی امیر کویت را در رابطه با خطرات روزافزون جنگ ایران - عراق به آنها تسلیم خواهند کرد.»<ref>همان، صص 9 و 10، کویت - خبرگزاری رویتر، 28/4/1366.</ref> | |||
== گزارش- 822 == | |||
در ادامة تلاشهای پاکستان برای ایفای نقش فعال سیاسی در بحران منطقه، امروز عبدالستار قائم‌مقام وزارت امور خارجه این کشور، پس از یک سفر دورهای به کشورهای منطقه خلیج‌فارس، وارد تهران شد و با میرحسین موسوی نخست‌وزیر و علی‌اکبر ولایتی وزیر امورخارجه و سایر مقام‌های وزارت امورخارجه ایران دیدار کرد. | |||
عبدالستار در دیدار با نخست‌وزیر ایران گزارشی از نتایج سفر خود را به اطلاع وی رساند. در این دیدار، نخست‌وزیر کشورمان با تأکید بر سیاستهای ناپختة امریکا در منطقه خلیج‌فارس، درباره استقلال سیاسی ایران، تأمین امنیت منطقه و افزایش قدرت کشورهای اسلامی مطالبی اظهار کرد. وی گفت: «موضع کشور ما کاملاً روشن است، ما تصمیم گرفتهایم بهخاطر حفظ استقلال و آزادی کشورمان بایستیم و مقابله کنیم.» نخست‌وزیر تأکیدکرد: «هدف ما تأمین امنیت در منطقه است، اما هر قدم حساب نشدة امریکا میتواند منجر به بحرانی وسیعتر از آنچه امروز در منطقه بهوجود آمده است، شود.» وی با اشاره به نفوذ صهیونیستها در امریکا و توطئه آنان برای تضعیف کشورهای اسلامی گفت: «ما از هر حرکتی که منجر به تقویت نیروهای مسلمانان و افزایش قدرت کشورهای اسلامی شود حمایت میکنیم.»<ref>روزنامه کیهان، 29/4/1366، ص18.</ref> | |||
عبدالستار در دیدار با علی‌اکبر ولایتی با اشاره به وضعیت منطقه گفت: «ابرقدرت‌ها سعی دارند برخلاف منافع کشورهای منطقه، در خلیج‌فارس تشنج ایجاد کنند.» وی سیاست جمهوری اسلامی ایران در ایجاد امنیت و حسن هم‌جواری در خلیج‌فارس را یک سیاست موفق خواند. وزیرخارجه کشورمان نیز با اشاره به سیاست حسن هم‌جواری با کشورهای منطقه - بهجز کویت - یک‌بار دیگر بر ضرورت حفظ امنیت خلیج‌فارس به دست خود کشورهای منطقه تأکید کرد.<ref>همان.</ref> | |||
عبدالستار در دیدار با علیمحمد بشارتی قائم‌مقام وزارت امورخارجه نیز با توجه به پیشنهاد ایران درباره اجرای آتشبس در خلیج‌فارس و عدم حمله به کشتیها در این منطقه، گفت: «به نظر ما، حملات عراق به کشتی‌های ایران و کشورهای ثالث در خلیج‌فارس علت عمده احتمال گسترش جنگ است. وضعیت خلیج‌فارس و آزادی کشتیرانی باید جدا از جنگ مورد بررسی قرار گیرد.» وی افزود: «ما به تمام کشورهای منطقه و حتی مقام‌های امریکایی نیز گفتهایم که احترام دولت و ملت پاکستان نسبت به جمهوری اسلامی ایران به قدری زیاد است که نمیتواند هیچگونه تجاوزی علیه ایران را تحمل کند.»<ref>روزنامه اطلاعات، 28/4/1366، ص3؛ و - روزنامه کیهان، 28/4/1366، ص3.</ref> | |||
قائم‌مقام وزارت امورخارجه پاکستان همچنین در گفت‌وگو با محمدجواد لاریجانی معاون وزیرخارجه، درباره موضع اخیر عراق در حمایت از افغانستان گفت: «به تازگی عراقی‌ها از رژیم کابل حمایت کردهاند. پاکستان این اقدام را یک توهین به ملتهای پاکستان، افغانستان و ایران تلقی می‌کند.»<ref>روزنامه اطلاعات، 29/4/1366، ص3.</ref> از سوی دیگر، خبرگزاری رویتر از تمایل ایران برای انتخاب پاکستان به‌عنوان کشور حافظ منافع خود در فرانسه خبر داد. این خبرگزاری اعلام کرد: «یک مقام رسمی در وزارت خارجه پاکستان گفت: ایران از پاکستان درخواست کرده است که تهران را در رابطه با مذاکره پیرامون بازگشت چهل تن از دیپلماتها و کارکنان خود از پاریس کمک کند. وی گفت: پاکستان هنوز به‌طور رسمی با این درخواست موافقت نکرده است ولی نسبت به قبول آن تمایل دارد.»<ref>روزنامه کیهان، 30/4/1366، ص18.</ref> | |||
در این حال، برخی از روزنامههای پاکستانی از دولت این کشور به دلیل بازدید کشتی‌های جنگی امریکا از بندر کراچی که طبق برنامه در هفته آینده انجام خواهد گرفت، انتقاد کردند. روزنامه مسلم در اینباره نوشت: «پهلو گرفتن کشتی‌های جنگی امریکا در آبهای کراچی تناقض میان سیاستهای پاکستان و امریکاست ... و روابط اسلامآباد با ایران را نیز به مخاطره میاندازد و به نظر میآید دیدارهای (بازدیدهای) پیدرپی کشتی‌های جنگی امریکا اوضاع منطقه را بیشتر بحرانی سازد و شدت جنگ ایران و عراق را افزایش میدهد ... ناظران سیاسی چنین میپندارند که پس از آنکه پاکستان آشکارا اعلام کرد اجازه استفاده از خاکش را برای استفاده علیه ایران نخواهد داد، اصرار امریکا در اعزام کشتی‌های جنگی به سواحل پاکستان با توجه به دیگر اقدامات امریکا علیه ایران در منطقه افزایش یافته است.»<ref>روزنامه کیهان، 28/4/1366، صفحه آخر.</ref> | |||
روزنامه اردو زبان حیدر نیز در اینباره نوشت: «این بازدید زمانی انجام میگیرد که اوضاع خلیج‌فارس متشنج است و حکومت ریگان درصدد انجام عملیات تجاوزکارانه علیه کشور برادر، ایران اسلامی است. ما بهشدت از این بازدید احساس نگرانی میکنیم و آن را ادامه زنجیره اقدامات تجاوزکارانه امریکا علیه ایران اسلامی و تلاش برای تیره ساختن روابط دوستانه ایران و پاکستان میدانیم. این موضوع حقیقت دارد که اخیراً فشار امریکا بر روی پاکستان در رابطه با شرکت پاکستان در طرحهای ضدایرانی افزایش یافته است. اگر پاکستان بازدید کشتی‌های جنگی امریکا از بندر کراچی را لغو نکند، مشخص می‌شود که حکومت پاکستان فشار امریکا را درباره بحران خلیج‌فارس پذیرفته است.» این روزنامه ضیاء الحق را عامل سیاست طرف‌داری از امریکا معرفی کرده و از او خواسته است تا اجازه بازدید کشتی‌های جنگی امریکا از بندر کراچی را لغو کند.<ref>همان، صص 1 و آخر.</ref> | |||
== گزارش- 823 == | |||
رادیو بی‌بی‌سی به بررسی تفاوت رفتار امریکا و اروپا در خلیج‌فارس پرداخته و علل عملکرد | |||
آنها را با توجه به منافع ملی کشورشان بررسی کرده است. این رادیو نقش حیاتی نفت و صادرات کالا از کشورهای اروپایی و همچنین هراس این کشورها از اقدامات نسنجیده و مستقل امریکا در خلیج‌فارس را منشأ اصلی اختلاف رفتارهای دو قطب صنعتی جهان میداند: «خلیج‌فارس از نقطه نظر اقتصادی به دو دلیل برای اروپا دارای اهمیت است؛ دلیل اول این است که خلیج‌فارس بازار فوقالعاده مهمی برای کالاها و خدمات اروپاییان به شمار میرود. دلیل دوم اهمیت خلیج‌فارس برای اروپا یعنی صدور نفت از طریق خلیج‌فارس، مسئله مهمی است که نباید آن را از نظر دور داشت. فرد هالیدی استاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه لندن، میگوید: روی هم رفته، کشورهای اروپای غربی هماکنون به نفت صادراتی خلیج‌فارس وابسته هستند و برای دورهای قابل ملاحظه یعنی لااقل تا بیست سال دیگر به این نفت وابسته خواهند بود و هرگونه وقفه طولانی در صدور نفت خلیج‌فارس برای کشورهای اروپای غربی پیامدهای نامطلوبی خواهد داشت. اما دراین‌باره به چند نکته باید توجه کرد، اول آنکه یک وقفه کوتاه‌مدت در صدور نفت خلیج‌فارس مسلماً موجب افزایش قیمت جهانی نفت خواهد شد اما هنوز هم در نقاطی دیگر مقادیر قابل ملاحظهای نفت موجود است و بنابراین وقفه کوتاه‌مدت در صدور نفت خلیج‌فارس به تعطیل‌شدن دستگاه اقتصاد کشورهای اروپای غربی نخواهد انجامید. دوم اینکه باید توجه داشت که کلیه نفت تولیدی در حوزه خلیج‌فارس به یک طریق صادر نمیشود، بخشی از آن بهوسیله کشتی و بخشی دیگر به وسیله خط لولـه و از راه خشکی صادر میگردد. این امکان وجود دارد که نفت عربستان سعودی و عراق به میزان بیشتری به جای حمل با کشتی به وسیله خط لولـه از حوزههای نفتی این کشور خارج شود به این ترتیب که با خط لولـه به ساحل دریای سرخ برسد و در آنجا در کشتی‌های نفتکش بارگیری شود. سوم آنکه حتی اگر تشنجات عظیمی هم در این منطقه روی دهد - به حدی که صدور نفت را موقتاً متوقف سازد - هنوز هم به نفع هر یک از کشورهای این منطقه خواهد بود که نفت خود را به قیمت بازار صادر کند. چنانچه این وضع در مورد ایران ملاحظه شده است، بنابراین احتمال وقفه در صدور نفت خلیج‌فارس برای مدتی طولانی وجود ندارد مگر اینکه کلیه تأسیسات نفتی در این منطقه منهدم گردد. ممکن است که چنین ملاحظاتی سبب شده باشد که اروپاییان در مقایسه با امریکا موضع نسبتاً محتاطانهتری را نسبت به وضع کنونی خلیج‌فارس اتخاذ کرده باشند. | |||
فرد هالیدی درباره دلیل ناموفق ماندن طرح امریکا در تشکیل یک نیروی دریایی مشترک برای منطقه خلیج میگوید: کشورهای اروپای غربی هم از قطع مجدد عرضه نفت بیمناک‌اند و هم نگرانِ برخورد احتمالی اشتباه و نسنجیده با بحران خلیج‌فارس و خط مشی نادرست امریکا در قبال این بحران میباشند. موضوع دیگری که ایجاد نگرانی می‌کند این است که هدفهای سیاست امریکا روشن نیست و معلوم نیست که موضع این کشور در قبال جنگ ایران و عراق چیست. سیاست شوروی نیز در منطقه خلیج‌فارس با ابهاماتی روبهروست. همچنین روشن نیست که منافع مشترک امریکا با شوروی در خلیج‌فارس به چه میزان است و اصطکاک منافع آنها از کجا شروع می‌شود و در این روابط افغانستان تا چه حد یک مسئله محسوب می‌شود. تا زمانی که پاسخ این سؤالات معلوم نشود اروپاییان مطمئن نخواهند بود تا آنجا که به سیاستهای خلیج‌فارس مربوط می‌شود دقیقاً خود را به چه متعهد میسازند. در حال حاضر، برای کشورهای عضو بازار مشترک تقریباً غیرممکن است که در قبال مسئله مهمی، سیاستی را که به‌طور اساسی با سیاست امریکا مباینت دارد، دنبال کنند. این هراس وجود دارد که دولت امریکا به دلایل متعدد از جمله بهدلیل این ضرورت که در برابر افکار عمومی در داخل امریکا قدرتمند جلوه کند، در خلیج‌فارس واکنشی بیش از حد لازم نشان دهد و این امر به کشاندن پای کشورهای اروپای غربی به بحران بینجامد و این کشورها با پیامدهای درازمدت آن مواجه گردند و به این ترتیب، شتابزدگی در خط مشی امریکا عملاً موجب تضعیف هدف عمده که حفاظت از منافع اقتصادی غرب است، بشود.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 122، 29/4/1366، ص12، رادیو بی‌بی‌سی، 28/4/1366.</ref> (ضمیمه دارد) | |||
== گزارش- 824 == | |||
ژان برنارد ریمون وزیرخارجه فرانسه، اعلام کرد: «بین دولت‌های فرانسه و ایران مذاکراتی در مورد خروج هیئت نمایندگی سیاسی هریک از آنها از کشور دیگر که بر اثر قطع مناسبات سیاسی بین ایران و فرانسه باید انجام بگیرد، به جریان افتاده است. ولی موضوع مذاکرات به هیچ وجه مربوط به شخص مترجم سفارت ایران در فرانسه (وحید گرجی) نمیشود.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 123، 30/4/1366، صص 43 و 44، رادیو کلن، 29/4/1366.</ref> وزیرخارجه فرانسه درباره قطع روابط ایران و فرانسه ادعا کرد: «دولت فرانسه هنگامی تصمیم به قطع روابط سیاسی با ایران گرفت که در اولتیماتوم ایران به دولت فرانسه، شرایط غیرقابل قبولی اعلام شده بود.» وی افزود: «در ابتدا ماجرای آقای گرجی وجود داشت، اما به دنبال آن اقداماتی از ایران دیده شد؛ از جمله محاصره دیپلماتهای ما در تهران، سپس حمله قایق‌های ایرانی به یک کشتی بازرگانی فرانسوی در خلیج[فارس] که این عمل ایران یک اقدام جنگی تلقی می‌شود و دیگری اولتیماتوم مقامات ایرانی به دولت فرانسه بود که در آن به قطع روابط اشاره شده بود. در این اولتیماتوم شرایط غیرقابل قبولی اعلام شده بود. در نتیجه دولت فرانسه تصمیم به قطع روابط سیاسی با ایران گرفت.»<ref>همان، صص 40 و 41، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 29/4/1366.</ref> | |||
ریمون بار دیگر، تحویل سلاح به عراق را جزو سیاستهای اصولی فرانسه اعلام کرد و گفت: «دولت فرانسه همیشه سیاست تعیین‌شده خود را تصریح کرده و هیچگاه حاضر به چشمپوشی از اصول آن نشده است و یکی از این اصول تحویل اسلحه به عراق بوده که فرانسه از آن نیز صرف نظر نکرده است و دولت ایران هم این روش و موضع دولت فرانسه را پذیرفته است.» وی چنین ادامه داد: «اگر کسی تسلیم دیگران نشود، شکست محسوب نمیشود.»<ref>همان، صص 42 و 43، رادیو کلن، 29/4/1366.</ref> وی افزود: «ما همواره گفتهایم به ایران اسلحه نخواهیم فروخت و به گفته خود عمل کردهایم. ما در این مورد پرونده کاملاً روشنی داریم و من حاضرم با هرکس که خلاف این را میگوید، مقابله نمایم.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 126، 2/5/1366، صص 63 و 64، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1/5/1366.</ref> | |||
== گزارش- 825 == | |||
فرانسه در اجلاس آتی اتحادیه اروپا از کشورهای عضو این اتحادیه درخواست کمک نخواهد کرد. خبرگزاری فرانسه دراین‌باره گزارش داد: «فرانسه روز دوشنبه آینده به کشورهای جامعه اروپا گزارشی از اوضاع پس از قطع روابط دیپلماتیک با ایران را ارائه خواهد کرد ولی برخلاف اقدام لندن که پس از قطع روابط با سوریه درخواستهای همبستگی و کمک ارائه کرده بود، دست به چنین اقدامی نخواهد زد.»<ref>روزنامه کیهان، 28/4/1366، ص2.</ref> | |||
روزنامة ال پائیس به‌طور تلویحی عدم درخواست کمک از کشورهای اروپایی را ناشی از سیاست تکروانه فرانسه در نزدیکی به ایران میداند. ال پائیس مینویسد: «امروز، مشکل است که فرانسه بتواند یک همبستگی اروپایی بدون قید و شرط را به دست آورد و این در حالی است که اقدامات سازمان ملل برای برقراری آتشبس میان ایران و عراق ایجاب می‌کند که پلهای ارتباط با تهران قطع نشود.» این روزنامه می‌افزاید: «ریشة تشنج فعلی میان ایران و فرانسه از اشتباه سیاسی ژاک شیراک سرچشمه میگیرد، زیرا او فکر می‌کرد که از طریق دادن امتیاز به ایرانیها میتواند آزادی گروگانهای فرانسوی را در لبنان به دست آورد و به این ترتیب به یک موقعیت سیاسی دست یابد و با این هدف بود که دولت شیراک با پرداخت 330 میلیون دلار از بدهی‌اش به ایران و اخراج تقریباً آشکار دشمنان امام خمینی، امتیازاتی را به دولت ایران داد.» این روزنامه اضافه می‌کند: «عجیب آن است که میان این موضع شیراک و منطقی که ریگان را به ماجرای ایران گیت کشاند، همسویی دیده می‌شود.»<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، 28/4/1366، ص11.</ref> | |||
== گزارش- 826 == | |||
در پی اقدام فرانسه در قطع رابطه با ایران، برای اتباع فرانسه در شرق بیروت حالت فوقالعاده اعلام شد. بهگزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس در شرق بیروت که منطقه‌ای مسیحی‌نشین است و سفارت‌خانه فرانسه در آنجا قرار دارد، دیپلماتها تصمیم گرفتهاند آمد و رفت خود را به حداقل برسانند. خبرگزاری فرانسه نیز با اشاره به سوء قصد سال قبل علیه نیروهای فرانسوی در لبنان، می‌افزاید: «سربازان فرانسوی پس از قطع شدن روابط میان پاریس و تهران دستور یافتهاند حداکثر تدابیر امنیتی را رعایت کنند.»<ref>روزنامه کیهان، 28/4/1366، ص2.</ref> | |||
== گزارش- 827 == | |||
مناسبات اقتصادی هند و عراق و تسهیلات دولت هند برای بدهیهای معوقة عراق موضوع | |||
مقاله مجله اقتصادی مید است: «هند توافق کرد کلیه مطالبات ارزی مقاطعه‌کاران هندی از عراق را که قرار بود امسال وصول شوند، حداقل 28 ماه بهتعویق اندازد. برپایه این توافق که به تأیید دولت هند رسیده است، بدهیهای عراق در چهار قسط مساوی در 30 آوریل (دهم فروردین) و 31 اکتبر (نهم آبان) 1990 و 30 آوریل و 31 اکتبر 1991 بازپرداخت خواهد شد. نرخ بهره دیرکرد مطابق نرخ داخلی بانکهای لندن محاسبه می‌شود و بهصورت نفت به هند تحویل خواهد شد. جنبههای دیگر این موافقتنامه که در اوایل خرداد بین بانک صادرات و واردات هند و بانک مرکزی عراق انجام گرفت دو نکته اصلی را در بر میگیرد، اول تحویل نفت خام توسط عراق به هند به ازای اصل بدهیهای معوقه است که میبایست در 30 ژوئن (9 تیر) بازپرداخت شوند. این بدهی در واقع خود یک بدهی عقب افتاده است که میبایست 31 دسامبر 1985 (10 دی 1364) بازپرداخت میگردید. | |||
دوم تسویه هشتاد درصد اصل بدهی عراق بهوسیله نفت خام است که موعد بازپرداخت آن 15 مارس 1987 (نیمه دوم اسفند سال گذشته) بوده است. بازپرداخت بیست درصد باقی‌مانده نیز برای 24 ماه بهتعویق افتاد. دومین قسط بدهی که بهتاریخ 31 دسامبر 1987 بود نیز برای دو سال بهتأخیر افتاد. مقاطعه‌کاران هندی قبول کردهاند که عراق بدهی خود را بهصورت پول نقد یا نفت خام بپردازد. قابل ذکر است که در سال 1985 عراق 140هزار تن نفت خام به ارزش 29 میلیون دلار را به ازای بدهیهای خود، به هند تحویل داده است. در سال 1986 نیز عراق 680 هزار تن نفت خام را به ارزش 67 میلیون دلار و طی ژانویه تا آوریل 1987 نیز 640 هزار تن نفت خام را به ارزش 82 میلیون دلار به هند تحویل داده است.»<ref>همان، صفحه آخر.</ref> | |||
== گزارش- 828 == | |||
انفجار یک بمب قوی در سد سیستان، صدمات فراوانی به این سد وارد کرد. خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از خبرنگار خود درباره این حادثه گزارش داد: «انفجار یک بمب بسیار قوی در سد سیستان که ساعت 23:30 یکشنبه 28 تیر جاری روی داد، حدود سیصدمیلیون ریال به این سد خسارت وارد کرد. این بمب در زیر ستون اصلی یکی از دریچههای شمال این سد کار گذاشته شده بود که بر اثر انفجار آن این دریچه تخریب شد و آب از زیر آن جریان دارد و این سد از ناحیه انفجار، نزدیک به نیم متر منحرف شده و به برجک‌های بالای سد نیز خساراتی وارد گردیده است. قدرت انفجار این بمب به حدی بود که تا شعاع 1500 متری، شیشههای ساختمان‌های اطراف شکسته شده و صدای انفجار و لرزش حاصل از آن تا شعاع 30 کیلومتری شنیده شده است.»<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 125، 1/5/1366، صص 55 و 56، زاهدان - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 31/4/1366.</ref> عاملان این حادثه تاکنون شناسایی نشدهاند. | |||
ضمیمه گزارش 823: تاریخچه حضور قدرت‌های دریایی در خلیج‌فارس | |||
خبرگزاری رویتر در گزارشی، از خلیج‌فارس به‌عنوان یک منطقه استراتژیک نام برده و تاریخچه مختصری درباره حضور قدرت‌های دریایی در این منطقه، از زمان پیدایش نفت و مشخص‌شدن موقعیت حساس تنگه هرمز، ارائه داده است. در این گزارش، به تاریخ باستان این منطقه نیز اشاره شده است: | |||
«دیپلماسی قایق توپ‌دار، چیز جدیدی در خلیج‌فارس - که زمانی به‌عنوان مأمن دزدان دریایی در طول یک مسیر تجاری با قدمت پنج‌هزار ساله شناخته میشده - نیست. تجارت نفت، انگیزه آخرین نمایش قدرت نیروهای دریایی و احتمال بروز رویارویی بین امریکا و ایران بوده است. نیروی دریایی امریکا که در هفته آینده مسئولیت حفاظت از نفتکشهای کویتی را بر عهده میگیرد، از سال 1949 تاکنون در آبراه استراتژیک خلیج‌فارس حضور داشته است. فرانسه و شوروی و همچنین انگلیس که در اوایل قرن گذشته مأمن دزدان دریایی در خلیج‌فارس را مورد حمله قرار داده بودند، نیز دارای ناوهایی در منطقه هستند. | |||
در مقابلِ رزم‌ناوهای امریکایی که برای [با ادعای] تأمین آزادی کشتیرانی در خلیج‌فارس بسیج شدهاند، قایق‌های توپ‌دار ایران قرار دارند که از آنها برای حمله به کشتی‌های کویت استفاده می‌شود. از زمان آغاز جنگ در ماه سپتامبر 1980 تاکنون بیش از سیصد فروند کشتی و نفتکش تجاری در خلیج‌فارس توسط ایران یا عراق - که توانایی آن در زمینه نیروی دریایی ناچیز است و برای حمله به کشتیها و تأسیسات نفتی ایران از هواپیما استفاده می‌کند - هدف قرار گرفتهاند. شش کشور از سیزده کشور عضو اوپک در سواحل خلیج‌فارس قرار دارند. اولین چاه نفت در منطقه در سال 500 قبل از میلاد در جنوب ایران حفر شد ولی در سال 1908 بود که نفت خام در سطح تجاری از این منطقه استخراج شد. در جناح عربی خلیج[فارس] نیز اولین چاه تجاری نفت در سال 1932 در بحرین و در سال 1938 در عربستان سعودی حفر شد و منابع عظیم ذخیره نفت کویت نیز تنها از سال 1946 به بعد مورد بهرهبرداری قرار گرفت. | |||
سابقه تجارت در آبراه خلیج‌فارس به پنج‌هزار سال قبل و زمان تجارت مردم بینالنهرین واقع در بین دو رودخانه دجله و فرات در عراق امروزی با مناطق جنوب و شرق جهان باز میگردد. جزیره بحرین که به‌عنوان مهد تمدن باستان دیلمان شناخته می‌شود، مرکز زندگی شهری و یک رابط تجاری بین سومریهای ساکن بینالنهرین و دره هندوها در پاکستان امروزی بوده است. تجارت ماهیگیری و صید مروارید شاهرگ زندگی مناطق شهری را در اطراف واحدهای نزدیک به آبهای شیرین و نخلستانهای حاشیه صحرای بزرگ عربستان تشکیل میداده است. | |||
رهبر سومریها دیلمان را بهشت نام‌گذاری کرد و این نام‌گذاری احتمالاً به دلیل منسوب بودن بهشت نمرود در انجیل به دیلمان بوده است. در زمان اسکندر کبیر - که مرگش در بابل و در نزدیکی بغداد امروزی در سال 323 قبل از میلاد در سن 22 سالگی به رؤیای فتح جهان وی پایان داد - نخلستانهای حاشیه خلیج‌فارس شهره عام و خاص بودند. سابقه و قدمت تجارت بین فارس و چین از طریق خلیج‌فارس به سال 400 بعد از میلاد باز میگردد. ورود اسلام در قرن هفتم سبب شد مذهب و بعد سیاسی جدیدی در منطقه شکل گیرد. اختلاف بین سنیها و شیعهها سبب بروز تشنجها و تشدید اختلافات قومی بین اعراب و ایرانیها شد و این اختلاف و تشنجها تا به امروز ادامه داشته است. | |||
قدرت دریایی غرب اولینبار در قرن شانزدهم میلادی توسط پرتغال به منطقه رسید. پرتغالیها برای گسترش نفوذ خود تا آسیای جنوب شرقی از جزیره هرمز در نزدیکی تنگه استراتژیک هرمز به‌عنوان یک پایگاه استفاده کردند. پرتغالیها سپس به مسقط راه یافتند ولی در سال 1650 عمان را ترک کردند تا انگلیس و هلند برای تصاحب آن به رقابت بپردازند. | |||
انگلیس با مستحکم کردن مسند قدرت خود در هند، به صورت قدرت بلامنازع خارجی خلیج‌فارس درآمد. این کشور در سال 1818 نیروهایی را برای نابود کردن مقرهای دزدان دریایی در رأسالخیمه و دیگر مأمنهای آنها در طول سواحل گسیل کرد. انگلیس تا 150 سال دیگر بهصورت کشور عمده صاحب نفوذ در خلیج‌فارس باقی ماند تا اینکه در اواخر دهه 1960 خروج نظامی آن از منطقه سبب به استقلال رسیدن شیخنشینهای عرب در منطقه شد.<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 122، 29/4/1366، ص10، بحرین - خبرگزاری رویتر، 28/4/1366.</ref> | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۱۱
| روزشمار جنگ سال 1366 1366.04.28 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | بیست و هشت تیر |
| تاریخ شمسی | 1366.04.28 |
| تاریخ میلادی | 19 ژوئیه 1987 |
| تاریخ قمری | 22 ذیقعده 1407 |
گزارش- 805
در پی اجرای عملیات شب گذشتة غواص‌های لشکر5 نصر در ضلع شرقی جزیره مجنون و قطع ارتباط آنها با فرماندهی، خبرهای اولیه از اوضاع منطقه در نخستین ساعات بامداد امروز به فرماندهی لشکر رسید که حاکی از موفق نشدن غواص‌ها در تثبیت مواضع تصرف شده بود. با مشخص‌تر شدن وضعیت عملیات و عقب‌نشینی نیروها، تثبیت خطوط پدافندی و جمع‌آوری غواص‌ها و انتقال مجروحان و شهیدان به عقب، در دستور کار قرار گرفت.[۱]
گزارش- 806
در پی ابلاغیه قرارگاه نصرت به تیپ12 قائم برای تصرف بخش‌هایی از دژ غربی جزیره جنوبی مجنون که در تهاجم مورخ 20/4/1366 ارتش عراق از دست رفته بود، این یگان عملیاتی را طراحی کرد. بر اساس این طرح قرار است 30 غواص (در 4 تیم) از 4 نقطه به دژ (غربی) حمله کرده و پس از تصرف و تأمین سنگرهای 2 و 3 و سپس فراهم کردن جا پای مناسب، امکان پهلو گرفتن قایق‌های حامل دو دسته نیروهای دنبال پشتیبان را فراهم کنند. طبق این طرح، باقی نیروهای موج دوم نیز از مسیر روی دژ غربی جزیره به نیروهای غواص ملحق می‌شوند و از منطقه تصرف شده پدافند می‌کنند. ضمناً علاوه بر مجموع 80 درصد قبضه‌های توپخانه موجود در منطقه جزیره که مأموریت پشتیبانی آتش در شب عملیات را بر عهده دارند، امکانات آتش تیپ شاملِ 8 قبضه توپ، 5 قبضه خمپاره و مینی‌کاتیوشا و 2 دستگاه تانک نیز از غواص‌ها حمایت می‌کنند. از عصر امروز نیروهای تیپ12 قائم حرکت خود را برای اجرای طرح مذکور، با هدف تصرف دژ غربی جزیره مجنون جنوبی آغاز کردند و پس از رسیدن به نهر صوئیب غواص‌های این یگان با هماهنگی مسئول محور در 4 تیم حرکت خود را به سمت اهداف تعیین شده که 4 نقطه جداگانه دژ بود، ادامه دادند. قایق‌های حامل نیروهای موج دوم نیز با حرکتی آرام، به نحوی که جلب توجه نکند، به تدریج به ضلع غربی نزدیک شدند و نیروهای تخریب مستقر در سنگر4 به سمت سنگر3 حرکت کردند تا مسیر را از موانع و مین‌های احتمالی پاک کنند. حدود ساعت 23:45 اولین تیم غواص در مسافتی جلوتر از سنگر1 روی دژ غربی رفتند و بلافاصله پس از آن دو تیم دیگر از وسط دژ غربی بالا آمدند. یکی از دو تیمی که از میانه دژ غربی روی آن رفته بود به سمت سنگر3 آمده و آن را تصرف کرد و سایر نیروها نیز سنگر2 و سپس سنگر1 را تصرف کردند. در مجموع عراقی‌ها مقاومت ویژه‌ای در ضلع غربی نشان ندادند و نیروها فشار خاصی را تحمل نکردند. از آغاز درگیری تا الحاق تمامی نیروها حدود یک ساعت به طول انجامید و این نیروها موفق شدند تا جلوی بریدگی دژ غربی (حدود 70 متر جلوتر از سنگر1) را که بیشتر از هدف تعیین شده اولیه بود، تصرف و پاک‌سازی کنند. پس از تصرف اهداف در ضلع غربی، عراق بلافاصله اقدام به اجرای آتش پر حجم با دو قبضه کاتیوشا و 80 موشک روی این منطقه کرد و چون از قبل گرای دقیق این دژ را داشت، آتش کاتیوشا بسیار دقیق و مؤثر بود. علاوه بر آتش ادوات و توپخانه دشمن که مجموع ضلع غربی و عقبه‌های نزدیک آبی و خشکی ضلع غربی را تحت پوشش داشت، عراق از چپ و راست از مناطق مسلط عقبة خودش با تسلط کامل روی ضلع غربی و با استقرار توپ23 میلی‌متری و تانک و قبضه‌های دوشکا روی این نقاط، ضلع غربی را زیر آتش مستقیم خود گرفت. این اقدام دشمن به دلیل محدود بودن زمین منطقه و بالا بودن حجم آتش، تلفات بسیاری به نیروهای خودی وارد می‌کرد و نبودن استحکامات و سنگر نیز آمار شهیدان و به‌ویژه مجروحان را افزایش می‌داد. توصیه قرارگاه به فرماندهی تیپ12 برای مقاومت در برابر آتش عراق، تعویض و کاهش دادن نیروهای در خط برای کاهش تلفات و استفاده سریع از وسایل مهندسی جهت احداث جان‌پناه و ساختن سنگر بود که مسئولان تیپ اجرای این اقدامات را به دلیل حجم بالای آتش، مشکل می‌دانستند. آغاز روشنی هوا میدان عمل بیشتری را برای ارتش عراق در اجرای آتش، به‌ویژه در هدایت آتش مستقیم فراهم کرد، طوری که نیروهای تیپ ناچار کم‌کم عقب آمده و حدود ساعت 10 صبح تا حوالی سنگر3 به عقب برگشتند.[۲]
گزارش- 807
نیروهای تیپ ویژه هوابرد سپاه و لشکر اسلامی کردستان عراق در حمله‌ای مشترک و انهدامی با عنوان عملیات فتح8 که در 150 کیلومتری داخل خاک عراق انجام دادند، شهرک اطروش (اتروش) در استان موصل عراق را چندین ساعت تصرف کردند. در نخستین مرحله عملیات، نیروهای رزمنده موفق شدند، دژ مستحکم کانی‌کا را - که پانزده پایگاه اطراف این شهر را هدایت می‌کرد - به تصرف درآورند. آنها سپس مراکز امنیتی و نظامی شهر از جمله مقر استخبارات، مرکز بخشداری، مرکز مخابرات حزب بعث و مقر جیش‌الشعبی را که از پایگاههای اصلی سرکوب مردم منطقه به‌ویژه شهرهای عقره و شیخان بودند، پس از تخلیه اسناد و مدارک به آتش کشیدند. در این عملیات 200 تن از نیروهای نظامی و امنیتی شهر از جمله عبدالعیار حسن رمضان از مسئولان استخبارات اطروش، کشته و 350 تن نیز زخمی شدند. علی اطروش رئیس جاشهای منطقه، از جمله مجروحان این حمله بود. همچنین در جریان پاتک دشمن، یک دستگاه نفربر و یک عراده توپ 106 میلی‌متری نیز منهدم شد.[۳] در عملیات دیگری در جاده خرمال به سیدصادق، نیروهای حزب دمکرات کردستان عراق، یک خودرو نظامی دشمن را منهدم کردند که بر اثر آن دو تن کشته و شش تن مجروح شدند.[۴]
گزارش- 808
در ساعت 8 صبح، در یک نبرد هوایی میان یک جنگنده اف-4 نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و شش میگ ارتش عراق در نزدیکی جزیره خارک، هواپیمای خودی بر اثر اصابت موشک‌های هوا به هوا سقوط کرد. در این حادثه خلبان و کمک خلبان هواپیما شهید شدند.[۵]
گزارش- 809
ایران موفق شد از رسیدن پنج ناوچه جنگی عراق به سواحل این کشور جلوگیری کند. هفته‌نامه فرانسوی ژون آفریک با اعلام این خبر می‌افزاید: پنج ناوچه جزء سفارش عراق به ایتالیا بوده ولی ایران با استقرار موشک‌های سیلک ورم در تنگه هرمز و تهدید عراق به منهدم کردن این ناوچهها، از ورود آن به خلیج‌فارس مانع شد. به همین دلیل در حال حاضر یکی از ناوچهها در بنادر مصر لنگر انداخته است و ناوچههای دیگر کماکان در ایتالیا هستند.[۶]
گزارش- 810
در ادامة اعزام نیروهای داوطلب بسیجی، امروز در قالب دومین اعزام کاروان بسیج شهرهای استان گیلان، سه گردان و نخستین اعزام شهرستان قم، 100 نیروی بسیجی تخصصی و 130 رزمنده به جبهه‌های نبرد و مناطق دریایی جنوب اعزام شدند.[۷] همچنین سه گردان نیروهای رزمی - تخصصی از شهرها و بخشهای استان خوزستان با عنوان کاروان ثامنالائمه، عازم جبهه‌های نبرد شدند.[۸] پنجمین گروه از نیروهای تخصصی - پزشکی از مرکز پزشکی شهدای تجریش نیز برای یاری رساندن به نیروهای رزمنده به جبهه‌های نبرد اعزام شدند.[۹] در گردهمایی مشترک مدیران کل و مسئولان ادارات و نهادهای انقلاب اسلامی استان تهران که با حضور استاندار تهران برگزار شد، رحیم صفوی قائم‌مقام فرمانده نیروی زمینی سپاه، دربارة اعزام نیروهای بسیجی گفت: «در ماه محرم نیروهای تازه نفس حماسه‌سازان عاشورا به میادین نبرد اعزام می‌شوند تا برای عملیاتی که در آینده نزدیک تمام برنامهریزی آن صورت گرفته است، شرکت کنند. این نیروها شامل نیروهای رزمی، تخصصی، پشتیبانی و آموزشی خواهند بود.» وی افزود: «سپاه یکم ثارالله متشکل از نواحی و پایگاههای بسیج استان‌های تهران و مرکزی، مسئولیت اعزام پانصد گردان رزمی تخصصی را به عهده گرفتهاند و از مسئولان استان تهران میخواهیم، هر چه بیشتر سپاه را یاری دهند تا نیروهای مورد نیاز این سپاه تأمین شود.»[۱۰]
گزارش- 811
با توجه به حساسیت استان هرمزگان به دلیل مجاورت آن با خلیج‌فارس و احتمال حمله نظامی امریکا، مشاور استانداری این استان طرحها و اقدامات دفاعی انجام شده از جمله سنگرسازی، استقرار نیروهای نظامی در جزایر، تأمین راه و آب آشامیدنی را تشریح کرد. وی در گفتوگویی اختصاصی با خبرگزاری جمهوری اسلامی درباره طرحها و برنامههایی که اتاق جنگ استان به تازگی در این زمینه اجرا کرده است، اظهار کرد: «به دنبال تشدید اوضاع بحرانی در خلیج‌فارس و تنگههرمز با استفاده از تجربه جنگی که در خوزستان داشتیم، برای مقابله با حمله احتمالی دشمن، دفاع فراگیر خوبی را در سطح استان هرمزگان برنامهریزی کردهایم.» وی درباره مهم‌ترین تصمیمات دفاعی در اتاق جنگ استان گفت: «ذخیره ارزاق و مواد غذایی مورد نیاز مردم، تهیه و تأمین آب آشامیدنی جزایر و بندرعباس از منابع مختلف در صورت قطع خطوط لولـه فعلی آب از سد میناب، سنگرسازی بتونی مجموعاً در هفتاد نقطه شهر، همچنین استقرار نیروهای نظامی سپاه، ارتش و بسیج در جزایر و نوار ساحلی، ایجاد مواضع پدافندی و گسترش استحکامات دفاعی در نقاط حساس، تقویت پدافند عامل و غیرعامل، شناسایی مناطق خاصی از شهر برای اسکان مردم در صورت بمباران هوایی، انجام مانور مقاومت هرمزگان برای آماده کردن روحی مردم، ایجاد بیمارستانها و نقاهتگاههای صحرایی، از جمله اقداماتی بوده که هماکنون در سطح استان به مرحله اجرا درآمده است.» مشاور استاندار هرمزگان دربارة دیگر طرحهای دفاعی گفت: «به کلیه ادارات، آمادهباش 24 ساعته داده شده است و تمامی دستگاهها کشیک شبانهروزی دارند.»[۱۱]
گزارش- 812
ستاد کل نیروهای سهگانه سپاه پاسداران با صدور اطلاعیهای اعلام کرد که در مردادماه، مانور دریایی شهادت در آبهای خلیج‌فارس و دریای عمان اجرا خواهد شد. در این اطلاعیه آمده است: «رزمندگان نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به منظور نشان دادن ایمان، قدرت و توان رزمی و ارتقاء آمادگیهای لازم، یک مانور بزرگ تحت عنوان شهادت در مرداد ماه سال جاری در خلیج‌فارس، دریای عمان و تنگههرمز انجام خواهند داد.»[۱۲]
گزارش- 813
آیتالله خامنهای رئیس‌جمهور، در سخنرانیهای امروز خود در شهر تبریز، دربارة اعمال نفوذ امریکا در تنظیم و تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، موضع ایران در قبال تشنجات خلیج‌فارس، پیشنهادهای جمهوری اسلامی برای دور نگاه داشتن این منطقه از بحران فعلی، دلایل ایران برای اقدامات مقابله به مثل و تشنج موجود در روابط ایران و فرانسه مطالبی ایراد کرد. گزیدهای از بیانات رئیس‌جمهور به شرح زیر است: «قطعنامه شورای امنیت که قرار است به زودی صادر شود تحت نفوذ امریکا و ریگان تهیه شده است و از نظر ما پشیزی ارزش نخواهد داشت. ... ما با سازمان ملل مخالف نیستیم، این سازمان یک سازمان بینالمللی است و دلیلی ندارد که ما با آن مخالف باشیم، لکن ما با روح نفوذپذیری آن از یک ابرقدرت مخالف هستیم. ... براساس این قطعنامه که طراح اصلی آن امریکای جنایت‌کار است، ایران را دعوت به نشستن در پای میز مذاکره برای قبول صلح تحمیلی می‌کنند و چنانچه ایران نپذیرفت آن را بیش از همه تحت فشارهای بینالمللی قرار می‌دهند.» وی افزود: «چرا به دبیرکل سازمان ملل نقش مستقلی داده نمیشود که او در این مسائل دخالت کند. ما خواستار این هستیم که سازمان ملل در شکل حقیقی خود و به دور از اعمال نفوذ قدرتها باشد. در این صورت ما به سازمان ملل به چشم یک مجمع جهانی و مجمع ملتها خواهیم نگریست.» رئیس‌جمهور گفت: «ما در خلیج‌فارس طرف‌دار صلح هستیم و معتقدیم در آنجا نباید هیچ‌کس به کشتیها حمله کند. پیشنهاد ما این است که باید در خلیج‌فارس همه کشتیها امنیت داشته باشند.»[۱۳] رئیس شورای عالی دفاع دربارة حمله به کشتیها در خلیج‌فارس گفت: «من به مأموری که از طرف هفت کشور صنعتی غرب آمده بودند، گفتم: کشتی شما را فرض کنید در دریا بزنند و آن کسی که کشتی شما را میزند، دستش زیر چنگ شما باشد آیا او را میزنید یا نمیزنید؟ ما میگوییم در آن وقتی که کشتیها با پرچم امریکایی میخواهند نفت کویت را حمل کنند از دو حال خارج نیست، یا کشتی‌های نفتی ما زده نمیشوند که بسیار خوب، امریکا به جای یازده کشتی صد کشتی بیاورد و نفت کویت را ببرد، اما وقتی که نفت کویت تحت پرچم امریکا حمل می‌شود و کشتی ما هدف موشکها و تیرها قرار بگیرد در این صورت ما ملاحظه نمیکنیم که این نفت زیر پرچم فلان کشور حرکت خواهد کرد. اگر پرچم امریکا هم باشد او را با این ضربه، بلکه مضاعف خواهیم زد.»[۱۴] وی همچنین گفت: «امروز استکبار جهانی احساس می‌کند که در مقابل اراده و توکل، روح شهادت‌طلبی و ایثار این ملت عاجز مانده است. به‌عنوان نمونه، میتوان به ماجرای زورآزمایی سیاسی دولت فرانسه با جمهوری اسلامی اشاره کرد که طی آن کلیه صاحبنظران و ناظران و تحلیل‌گران سیاسی و ناشران و مطبوعات جهان اعتراف کردند که فرانسه در مقابل یک قدرت عظیم و حریف نیرومند قرار گرفته است.»[۱۵]
گزارش- 814
میرحسین موسوی نخست‌وزیر، در گفت‌وگو با خبرنگاران دربارة دلایل تلاشهای اخیر امریکا برای تصویب قطعنامه شورای امنیت گفت: «اصراری که اکنون امریکا برای تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل از خود نشان میدهد، به دلیل کسب مجوزی برای اقدامات تجاوزکارانه خود در خلیج‌فارس است.» وی تأکید کرد: «خوی ابرقدرت‌ها این است که حضور یکدیگر در منطقه را دلیلی برای حضور گستردهتر خود قلمداد می‌کنند. منتها موضعگیری اخیر شوروی در قبال خروج کلیه کشتی‌های جنگی از خلیج‌فارس مجالی برای این سیاست امریکا باقی نگذاشت.» وی تصریح کرد: «همان‌طوری که جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده است با خروج کشتی‌های جنگی ابرقدرت‌ها از خلیج‌فارس، کشورهای منطقه میتوانند حافظ منافع و امنیت خود باشند و ضرورتی برای حضور کشتی‌های جنگی قدرتها در خلیج‌فارس احساس نمیشود.»
نخست‌وزیر در گفت‌وگو با خبرنگاران: اصرار امریکا برای تصویب قطعنامه در شورای امنیت، برای کسب مجوز اقدامات تجاوزکارانه در خلیج‌فارس است. وی دربارة برقراری آرامش در خلیج‌فارس گفت: «علیرغم مواضع صریح و آشکار ما در قبال مسائل خلیج‌فارس و علیرغم مخالفتهایی که در داخل امریکا جهت حضور نظامی در منطقه وجود دارد باز ما شاهد بهانهجویی امریکا در این زمینه هستیم.» نخست‌وزیر دربارة بحران موجود در روابط سیاسی ایران و فرانسه، به اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه تسلیم سلطه‌طلبی و روشهایی که ناشی از سیاستهای استکباری باشد، نخواهد شد و مدافع شهروندان خود در خارج از کشور خواهد بود، زیرا روابط ما با جهان خارج براساس یک اصول و برابری ارزشها - برآمده از انقلاب اسلامی - تنظیم میگردد و ما این اصول را برای آینده و استقلال کشور مهم میدانیم.» نخست‌وزیر اضافه کرد: «ما فکر میکنیم ایستادگی بر روی اصول خود به قدرت‌های استکباری نشان خواهد داد که با ایران به‌عنوان یک کشور زیر دست یا یک کشور جهان سومی وابسته نمیتوانند برخورد کنند، بلکه آنان با کشوری روبه‌رو هستند که به وسیله اسلام زنده شده است و از موضع برابر با آنها برخورد می‌کند و حاضر نیست اگر لطمهای از ابرقدرت‌ها دید ساکت بنشیند.» وی افزود: «اگر فرانسویان مثل آدم رفتار میکردند، طبیعی بود وقتی که دو کشور قطع رابطه می‌کنند، دیپلماتهای دو کشور یا از طریق هوایی یا زمینی از کشور خارج خواهند شد. اما فرانسه از همان گام اول نشان داد که آن خوی استکباری را در خود دارد و زمانیکه دیپلماتهای ما قصد خروج از فرانسه را داشتهاند، دولت فرانسه ممانعت به عمل آورده است و همانطور که از طریق فیلمی که از تلویزیون به نمایش درآمد، وحشیگری فرانسه بهخوبی نمایان بود که چگونه سفارت‌خانه ما را تحت تدابیر شدید امنیتی خشن و توهینآمیز قرار دادهاند.» وی گفت: «با اعلام قطع روابط ایران و فرانسه، اکنون مقامات وزارت خارجه دو کشور مشغول مذاکره پیرامون انتقال دیپلماتها به کشور متبوع خود هستند و از سوی دیگر دو کشور در پی تشکیل دفتر حفاظت منافع خود در سایه سفارتخانههای سایر کشورها میباشند که در این رابطه از سوی جمهوری اسلامی ایران کشور پاکستان و از سوی فرانسه، ایتالیا معرفی شده است.»[۱۶] نخست‌وزیر با توجه به بازگشت محمدجواد لاریجانی معاون وزیرخارجه، از شوروی و مذاکرات وی با مسئولان آن کشور دربارة انتقال نفت گفت: اخیراً مذاکرات مثبتی بین ایران و شوروی در زمینه انتقال نفت از خاک شوروی از طریق دریای سیاه انجام شد که در جلسه امروز مورد بحث قرار گرفت.[۱۷]
گزارش- 815
محسن رفیقدوست وزیر سپاه پاسداران، در مراسم اعزام نیرو به جبهه‌های جنگ دربارة قطعنامه شورای امنیت و اقدامات ایران در صورت درگیری احتمالی با امریکا گفت: «ما به حکومتهای منطقه خصوصاً حکومت کویت هشدار میدهیم که در این درگیریها اولین کشوری که قربانی خواهد شد، کویت است.» وی همچنین دربارة عواقب حمایت کشورهای منطقه از حکومت عراق گفت: «تصمیم شورای امنیت، فقط در حیطه قدرت خودش است و ما قطعنامهای را که این شورا آنهم بدون حضور جمهوری اسلامی ایران صادر کند، قبول نداریم.» وزیر سپاه افزود: «امریکا در خلیج‌فارس نقاط ضعف بسیار دارد که ان‌شاءالله در صورت درگیر شدن نیروی پرتوان اسلام با امریکاییان متجاوز این ضعف معلوم خواهد شد.»[۱۸]
گزارش- 816
در پی دیدار روز گذشته سفیر آلمان با علی‌اکبر ولایتی، امروز محمد سالاری سفیر ایران در آلمان، با هانس دیتریش گنشر وزیرخارجه این کشور - پیش از پرواز این مقام آلمانی به نیویورک برای شرکت در جلسة تصمیمگیری شورای امنیت دربارة قطعنامه جنگ ایران و عراق - دیدار کرد. سفیر ایران در این دیدار پیام دکتر ولایتی را تقدیم گنشر کرد. در این پیام آمده بود: «با توجه به مسائلی که در حال حاضر میان ایران و فرانسه بهوجود آمده و فرانسه نیز رئیس شورای امنیت است، در چنین وضعی صحیح نیست که شورای امنیت تحت ریاست فرانسه قطعنامه درباره جنگ تحمیلی علیه ما صادر کند و ما خواهان آن هستیم که اجلاس شورای امنیت تا آخر ماه ژوئیه (دهم مرداد) به تعویق بیفتد.»[۱۹] سفیر ایران نیز به وزیر امور خارجه آلمان گفت: «با توجه به ریاست دورهای کشور آلمان در شورای امنیت سازمان ملل در هفته آینده، ایران امکان همکاری بیشتری با این شورا را خواهد داشت.» در این حال، گنشر زمان درخواست تعویق یک هفتهای جلسه شورای امنیت را دیر هنگام خواند. وی گفت: «در حال حاضر، تعویق جلسه شورای امنیت بسیار دیر شده است و همة وزرای خارجه عضو شورای امنیت در نیویورک حاضر شدهاند.»[۲۰] سعید رجایی خراسانی سفیر دائمی ایران در سازمان ملل نیز در اظهار نظری مشابه اعلام کرد: «اگر شورای امنیت عاقل باشد، بهتر است که دو هفته صبر کند و سپس قطعنامه (598 شورای امنیت) را به رأی بگذارد.»[۲۱] خبرگزاری رویتر دربارة گفتوگوی سفیر ایران با گنشر و مواضع ایران دربارة قطعنامه گزارش داد: «ایران قطعنامه سازمان ملل را نخواهد پذیرفت. منابع دیپلماتیک گفتند: ایران متن قطعنامه را طرف‌داری از عراق میداند. این منابع گفتند ایران خواستار آن است که در این قطعنامه عراق به‌عنوان آغازگر جنگ و همچنین بهخاطر کاربرد سلاح شیمیایی که نقض قوانین بینالمللی است، محکوم شود. ایران همچنین خواستار دریافت غرامت است. این منابع گفتند آلمان فدرال به تهران هشدار داده است اگر قطعنامه سازمان ملل را نپذیرد بر انزوای خود در جهان خواهد افزود. آنها افزودند: بُن که مشتاق است با تهران پیوندهایی به دور از (تشنج) داشته باشد، اعضای شورای امنیت را ترغیب کرده است در پیشنویس اصلی اصلاحاتی به عمل آورند به نحوی که بیشتر مورد قبول ایران باشد.»[۲۲] امروز همچنین گنشر با هیئت هفت نفرة عربی گفت‌وگو کرد. یک سخنگوی رسمی دولت آلمان غربی در اینباره گفت: «وزیرخارجه آلمان فدرال به شاذلی قلیبی (دبیرکل اتحادیه عرب) اطمینان داده است که کشور متبوعش تمام تلاشهایی که در توان دارد برای کمک به تصویب قطعنامه شورای امنیت در جست‌وجوی یک راهحل برای پایان دادن به جنگ خلیج‌فارس بهکار خواهد برد.»[۲۳]
گزارش- 817
آخرین تلاشهای امریکا برای فراهم ساختن مقدمات حضور فعال‌تر و قوی‌تر فرانسه و انگلیس در جلسه شورای امنیت سازمان ملل؛ رادیو بی‌بی‌سی دراین‌باره خبر داد: «گفته می‌شود ایالات متحده امریکا از انگلیس و فرانسه خواسته است که وزرای خارجه خود را بهمنظور شرکت در جلسه شورای امنیت - که قرار است به قطعنامه پیشنهادی پنج عضو دائمی این شورا در مورد برقراری آتشبس میان ایران و عراق رسیدگی کند - به نیویورک اعزام کنند. این قطعنامه فردا تسلیم سازمان ملل خواهد شد و امریکا از انگلیس و فرانسه، دو متحد خود در اروپای غربی خواسته است که با اعزام وزرای خارجه خود بهمنظور شرکت در این جلسه، اهمیت رسیدگی به این قطعنامه را مورد تأیید قرار دهند. خبرنگار ما در نیویورک، طی گزارشی میگوید: مقامات وزارت خارجه امریکا تأیید کردهاند که جورج شولتز وزیرخارجه این کشور در رأس هیئت نمایندگی امریکا در شورای امنیت در این جلسه شرکت خواهد کرد و به گفته آنها شواهد موجود حاکی از آن است که جفری هاو وزیرخارجه انگلیس و ژان برنارد ریمون وزیرخارجه فرانسه نیز در جلسات بحث بر سر قطعنامه پیشنهادی شرکت کنند. ظاهراً پرزیدنت ریگان در جریان دیدارش با خانم تاچر نخست‌وزیر بریتانیا، در روز جمعه در واشنگتن اظهار امیدواری کرده بود که وزیرخارجه بریتانیا بتواند در این جلسه شرکت کند و گفته می‌شود که نخست‌وزیر بریتانیا با شرکت جفری هاو موافقت کرده است.»[۲۴]
گزارش- 818
مارگارت تاچر نخست‌وزیر انگلیس، عدم برقراری صلح در زمان باقی‌مانده از ریاست جمهوری ریگان را موجب به خطر افتادن صلح در زمان طولانی خواند. به گزارش خبرگزاری فرانسه وی گفت: «اگر طی هجده ماه آینده (فرصت باقی مانده از ریاست جمهوری ریگان) پیشرفتی در مورد استقرار صلح در خاورمیانه حاصل نشود، فرصت از دست خواهد رفت. تاچر گفت: اگر از این امکان بهرهبرداری نشود، برای مدتهای طولانی فرآیند صلح به خطر خواهد افتاد و فرصت از دست خواهد رفت. تاچر افزود: در جریان دیدار اخیرش از امریکا مسئله برپایی کنفرانس بینالمللی صلح در خاورمیانه را با ریگان در میان گذاشته است. وی تأکید کرد که ریگان نیز از این ابتکار حمایت می‌کند. تاچر همچنین از پیشنویس قطعنامه پیشنهادی شورای امنیت در ارتباط با جنگ ایران و عراق حمایت کرد و مدعی شد: زمان آن فرا رسیده است که پیشرفتی در این زمینه حاصل آید.»[۲۵] این مطلب در حالی گفته می‌شود که خبرگزاری جمهوری اسلامی از کمک این کشور به عراق برای ساخت مواد شیمیایی خبر داد: «انگلستان یک اعتبار جدید 32 میلیون دلاری در اختیار رژیم عراق قرار داد تا آن را جهت تهیه و خرید وسایل (مواد) شیمیایی سموم نباتی و دارویی از کارخانجات انگلیسی هزینه کند. اعتبار تازه انگلیس به عراق درست در زمان بمباران شیمیایی مردم سردشت به وسیله عراق به امضا رسیده است. قرارداد تأمین اعتبار مذکور ماه گذشتة مسیحی، میان بانک میدلند انگلستان و بانک رافدین عراق منعقد و بازپرداخت آن از سوی اداره دولتی تضمین اعتبارات صادرات انگلیس تضمین شده است. متن قرارداد صراحت دارد که این اعتبار، دقیقاً به مصرف خرید وسایل شیمیایی، حشرهکش و همچنین چند قلم وسایل به‌اصطلاح دارویی و توان‌بخشی از شرکتهای انگلیسی خواهد رسید. اعتبار خرید مواد شیمیایی و سموم نباتی در حالی از سوی انگلستان به عراق واگذار می‌شود که در پنجم آبان گذشته تلویزیون بی‌بی‌سی بهگونة بیسابقهای با نمایش یک فیلم مستند نود دقیقهای به صراحت اذعان کرد که اینگونه مواد اولیه در کارخانهای در شهر سامرای عراق به بمبها و سلاحهای شیمیایی تبدیل می‌شود.»[۲۶]
گزارش- 819
سفیر سوئیس به‌عنوان حافظ منافع امریکا در ایران، امروز با یکی از مقامات وزارت خارجه دیدار و پیام امریکا درباره شروع عملیات اسکورت نفتکشهای کویتی را ابلاغ کرد. متن کامل پیام به شرح زیر است: «تلاشها و اقدامات امریکا در شورای امنیت سازمان ملل به هیچوجه علیه مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران نیست. اقدامات ایالات متحده کمک کردن به پایان جنگ است که خسارات فراوانی بهبار آورده است. دولت ایالات متحده از پیش نگرانی عمیق خود را نسبت به تهدید کشتیرانی بینالمللی، از هنگامیکه ایران موشک سیلک ورم را در ماه فوریه آزمایش کرد، ابراز کرده است. جامعه بینالمللی در این دیدگاه که حضور موشکها در مقرهای عملیاتشان در کنار خطوط کشتیرانی بینالمللی، نشان دهنده یک وضعیت خطرناک و تهدیدکننده است، شریک میباشد. دولت ایران از مسئله ثبتنام کشتی‌های کویتی که ضمناً ربطی هم به شورای امنیت ندارد، آگاه است. ثبتنام کشتی‌های کویتی به‌عنوان کشتی‌های امریکایی است و بنابراین پرچم امریکا بر روی این کشتیها نصب خواهد شد. وقتی این کشتیها ثبتنام شدند و پرچم امریکا بر روی آنها نصب گردید، نیروی دریایی امریکا این کشتیها را اسکورت خواهند کرد. به نظر ایالات متحده ثبتنام کشتی‌های کویتی آنها را دارای وضعیتی شبیه کشتی‌های امریکایی خواهد کرد. این کشتیها در بنادر بیطرف رفت و آمد می‌کنند و حامل کالاهای غیرقانونی نیز نخواهند بود. به فرمانده نیروی دریایی امریکا دستور داده شده است که به فرمانده ناوگانی که کشتی را اسکورت می‌کند اطلاع دهد که کشتی مورد اسکورت دارای کالای غیرقانونی نیست (اختیار دارد که تضمین کند کالای غیرقانونی حمل نمیشود)، وقتی از این واحد دریایی پرسیده می‌شود که بار آنها چیست؟ فرمانده واحد دریایی با اسکورت کننده کشتی باید پاسخ دهد. نیروی دریایی ایران حق دارد که بپرسد که در کشتی چیست و فرمانده ناوی که کشتی را اسکورت می‌کند باید پاسخ دهد. تماس با نیروی دریایی، بدینترتیب خواهد بود. ایالات متحده بهدنبال ایجاد هیچگونه حادثهای در خلیج‌فارس نیست. ایالات متحده میخواهد روابط تجاری را در منطقه در کنار جنگ حفظ کند و خود را ملزم به رعایت تمامی قوانین بینالمللی میداند. در عین حال دولت ایران باید به‌طور کامل آگاه باشد که ایالات متحده تمامی اقدامات شایسته برای حمایت و دفاع از کشتی‌های با پرچم امریکا در مقابل حمله از سوی سیلک ورم یا هر سلاح دیگری را به عمل خواهد آورد و در مقابل حمله حق دفاع از خود دارد تا در صورت بروز حادثه، اقدامی انجام دهد که دیگر این حادثه اتفاق نیفتد.»[۲۷]
گزارش- 820
یک سخنگوی وزارت خارجه امریکا درباره آخرین وضعیت هواپیماهای شناسایی امریکا در منطقه و همچنین همکاری دولت عربستان سعودی در واگذاری امکانات به امریکا به منظور گسترش فعالیتهای جاسوسی هوایی گفت: «دولت امریکا از مذاکرات با سعودیها جهت استقرار یک مدار دوم بر فراز جنوب خلیج [فارس] برای آواکسهایی که از پایگاههای سعودیها به پرواز درمیآیند، اظهار رضایت مینماید. سعودیها با جنگندههای اف - 15، از آواکسهای امریکا در قسمت جنوبی خلیج [فارس] پشتیبانی خواهند کرد. توسعه این سیستم در بخش جنوبی امکان رهگیری همه کشتیهایی را که از تنگه هرمز وارد خلیج [فارس] می‌شوند، برای ایالات متحده فراهم مینماید (بهخصوص یازده نفتکش کویتی با پرچم امریکا). این سیستم همچنین به اسکورتهای امریکایی، در صورت بروز هرگونه تهاجم قایق‌های تندرو، هلیکوپتر یا موشک‌های کرم ابریشم چینی که ایرانیها اکنون در تنگه آنها را کار گذاشتهاند، اخطار خواهد داد.» روزنامه واشنگتن پست با اعلام این مطالب می‌افزاید: «ما از مذاکرات با سعودیها خرسندیم و پیشبینی میکنیم که از جانب دولت سعودی، پاسخهای مناسبی را دریافت کنیم.» هماکنون 9 فروند هواپیمای آواکس در عربستان وجود دارد که 4 فروند آن به ایالات متحده تعلق دارد و 5 فروند باقی‌مانده که به تازگی در اختیار عربستان قرار گرفته، هنوز برای نیروهای سعودی قابل استفاده نیست.»[۲۸] خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز دربارة ظرفیت ناوگان جنگی امریکا در منطقه خلیج‌فارس و همچنین انتقاداتی که به دولت امریکا به دلیل حفاظت انحصاری از کشتی‌های کویتی و عدم توجه به حفاظت از سایر کشتی‌های امریکایی مطرح می‌شود، گزارش داد: «نیروی خاورمیانهای امریکا که در خلیج‌فارس به گشت‌زنی میپردازد و عهدهدار انجام عملیات اسکورت نیز میباشد، در حال حاضر از هشت فروند رزم‌ناو تشکیل شده است و این در حالی است که تعداد نامشخصی از واحدهای نیروی دریایی امریکا به همراه ناو هواپیمابر کانستلیشن در خارج از خلیج‌فارس بهسر میبرند. برخی از مقامات کشتیرانی در منطقه خلیج‌فارس اظهار کردند جالب اینجاست در حالی که نفتکشهای کویتی در حفاظت پرچم امریکا و اسکورت نیروی دریایی این کشور قرارگرفتهاند، کشتی‌های متعلق به امریکا یا در اجارة این کشور که در کشورهای خارجی به ثبت رسیدهاند، بدون اقدامات حفاظتی در تردد هستند. در پی حمله به کشتی امریکایی پکونیک در اوایل ماه جاری، مسئله فوق مطرح گردید. کشتی پکونیک با پرچم لیبریا حرکت می‌کرده است، لکن متعلق به یک شرکت امریکایی است که در اجاره تگزاکو یک شرکت دیگر امریکایی قرار داشته است. یک منبع کشتیرانی در خلیج‌فارس که خواست نامش فاش نشود، گفت طرح تغییر پرچم سبب خواهد شد که امریکا به‌طور آشکارا از نفتکشهای کویتی حفاظت به عمل آورد، ولی کشتی‌های متعلق به خود را در معرض حملات ایرانیان قرار دهد. منبع مذکور افزود: حفاظت از نفتکشهای کویتی هنگامی میتوانست یک اقدام خوب و مطلوب محسوب شود که این اقدام در چارچوب بخشی از یک طرح گستردهتر حفاظت از تمامی کشتیها در منطقه صورت میگرفت.»[۲۹] == گزارش- 17 == 821 شیخ صباح الاحمد الصباح معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه کویت، در گفت‌وگو با روزنامه السیاسه تشکیل اجلاس آتی شورای امنیت سازمان ملل را پیروزی بزرگی برای کویت خواند. وی گفت: «تشکیل اجلاس شورای امنیت سازمان ملل بهمنظور بررسی جنگ عراق و ایران پیروزی بزرگ برای کویت است.» الصباح تشکیل این اجلاس را حاصل اقدام کویت در دعوت از کشورهای بزرگ برای محافظت از نفتکشهای کویتی عنوان کرد. وی این موضوع را که کویت مسبب حضور ابرقدرت‌ها در خلیج‌فارس است، رد کرد و گفت: «حضور آنها در خلیج‌فارس نمیتواند به اقدام اخیر ما درباره نصب پرچم امریکا روی کشتی کویت یا اجارة نفتکش مربوط باشد.» او اضافه کرد: «قدرت‌های خارجی در چهل سال گذشته در این منطقه بودهاند و امریکاییها، روسها و انگلیسیها از مدتها پیش خود، کشتیهایشان را اسکورت میکردند.» شیخ صباح گفت: «در آبهای فلات قاره، هیچ ابرقدرتی وجود ندارد و مسئولیت حفاظت از این آب‌ها مسئولیت ما است و ما عقیده داریم که حفاظت کشتیها در آبهای بینالمللی در مسئولیت کشوری است که پرچم آن بر فراز کشتی‌های مذکور نصب شده است.» الصباح از شورای امنیت سازمان ملل خواست تا در اجلاس روز دوشنبة (29/4/1366) خود، با اتخاذ تصمیمی، یک نیروی نظامی چندملیتی برای محافظت از حرکت کشتیها در خلیج‌فارس تشکیل دهد. وی دربارة هزینههایی که دولت کویت برای اسکورت کشتی‌های خود و ثبت یازده فروند از نفتکشهای کویتی در امریکا میپردازد گفت: «کویت با اجرای طرح حمایت امریکا، بهای بسیار سنگینی را برای رساندن نفت خود به بازارهای جهانی متحمل شده است.» وی افزود: «دولت کویت پولهای گزافی به‌عنوان مالیات تجاری و عوارض سنگین جهت حمل نفت خود توسط نفتکشهای ثبت شده در امریکا به دولت امریکا میپردازد.»[۳۰] خبرگزاری رویتر از تلاشهای سیاسی کویت خبر داد: «کویت اعلام کرد، به تلاشهای دیپلماتیک خود برای توجیه موضع خود در قبال خلیج [فارس] در نزد کشورهای اسلامی و غیرمتعهد ادامه خواهد داد. دیپلماتها گفتند، هدف کویت، فراهم آوردن پشتیبانی بینالمللی برای اجرای طرح تغییر پرچمها میباشد.»[۳۱] خبرگزاری کویت نیز درباره جزئیات این طرح کویت اعلام کرد: «شیخ ناصر محمد الاحمد الصباح وزیر اطلاعات این کشور، قرار است به کشورهای چاد، نیجر، مالی، بورکینافاسو و گینه بیسائو سفر کند.» این خبرگزاری می‌افزاید: «فیصل عبدالرزاق الخالد وزیر بازرگانی و صنایع کویت نیز قرار است به جزایر کومور، کامرون، اوگاندا، بنین، گابن، سیرالئون و گامبیا برود و عبدالرحمن سالم العتیقی مشاور امیر کویت سفر به هند و مالدیو را برعهده دارد. این مقامات کویتی، در جریان دیدار با رهبران کشورهای مورد بازدید، پیامهای کتبی امیر کویت را در رابطه با خطرات روزافزون جنگ ایران - عراق به آنها تسلیم خواهند کرد.»[۳۲]
گزارش- 822
در ادامة تلاشهای پاکستان برای ایفای نقش فعال سیاسی در بحران منطقه، امروز عبدالستار قائم‌مقام وزارت امور خارجه این کشور، پس از یک سفر دورهای به کشورهای منطقه خلیج‌فارس، وارد تهران شد و با میرحسین موسوی نخست‌وزیر و علی‌اکبر ولایتی وزیر امورخارجه و سایر مقام‌های وزارت امورخارجه ایران دیدار کرد. عبدالستار در دیدار با نخست‌وزیر ایران گزارشی از نتایج سفر خود را به اطلاع وی رساند. در این دیدار، نخست‌وزیر کشورمان با تأکید بر سیاستهای ناپختة امریکا در منطقه خلیج‌فارس، درباره استقلال سیاسی ایران، تأمین امنیت منطقه و افزایش قدرت کشورهای اسلامی مطالبی اظهار کرد. وی گفت: «موضع کشور ما کاملاً روشن است، ما تصمیم گرفتهایم بهخاطر حفظ استقلال و آزادی کشورمان بایستیم و مقابله کنیم.» نخست‌وزیر تأکیدکرد: «هدف ما تأمین امنیت در منطقه است، اما هر قدم حساب نشدة امریکا میتواند منجر به بحرانی وسیعتر از آنچه امروز در منطقه بهوجود آمده است، شود.» وی با اشاره به نفوذ صهیونیستها در امریکا و توطئه آنان برای تضعیف کشورهای اسلامی گفت: «ما از هر حرکتی که منجر به تقویت نیروهای مسلمانان و افزایش قدرت کشورهای اسلامی شود حمایت میکنیم.»[۳۳] عبدالستار در دیدار با علی‌اکبر ولایتی با اشاره به وضعیت منطقه گفت: «ابرقدرت‌ها سعی دارند برخلاف منافع کشورهای منطقه، در خلیج‌فارس تشنج ایجاد کنند.» وی سیاست جمهوری اسلامی ایران در ایجاد امنیت و حسن هم‌جواری در خلیج‌فارس را یک سیاست موفق خواند. وزیرخارجه کشورمان نیز با اشاره به سیاست حسن هم‌جواری با کشورهای منطقه - بهجز کویت - یک‌بار دیگر بر ضرورت حفظ امنیت خلیج‌فارس به دست خود کشورهای منطقه تأکید کرد.[۳۴] عبدالستار در دیدار با علیمحمد بشارتی قائم‌مقام وزارت امورخارجه نیز با توجه به پیشنهاد ایران درباره اجرای آتشبس در خلیج‌فارس و عدم حمله به کشتیها در این منطقه، گفت: «به نظر ما، حملات عراق به کشتی‌های ایران و کشورهای ثالث در خلیج‌فارس علت عمده احتمال گسترش جنگ است. وضعیت خلیج‌فارس و آزادی کشتیرانی باید جدا از جنگ مورد بررسی قرار گیرد.» وی افزود: «ما به تمام کشورهای منطقه و حتی مقام‌های امریکایی نیز گفتهایم که احترام دولت و ملت پاکستان نسبت به جمهوری اسلامی ایران به قدری زیاد است که نمیتواند هیچگونه تجاوزی علیه ایران را تحمل کند.»[۳۵] قائم‌مقام وزارت امورخارجه پاکستان همچنین در گفت‌وگو با محمدجواد لاریجانی معاون وزیرخارجه، درباره موضع اخیر عراق در حمایت از افغانستان گفت: «به تازگی عراقی‌ها از رژیم کابل حمایت کردهاند. پاکستان این اقدام را یک توهین به ملتهای پاکستان، افغانستان و ایران تلقی می‌کند.»[۳۶] از سوی دیگر، خبرگزاری رویتر از تمایل ایران برای انتخاب پاکستان به‌عنوان کشور حافظ منافع خود در فرانسه خبر داد. این خبرگزاری اعلام کرد: «یک مقام رسمی در وزارت خارجه پاکستان گفت: ایران از پاکستان درخواست کرده است که تهران را در رابطه با مذاکره پیرامون بازگشت چهل تن از دیپلماتها و کارکنان خود از پاریس کمک کند. وی گفت: پاکستان هنوز به‌طور رسمی با این درخواست موافقت نکرده است ولی نسبت به قبول آن تمایل دارد.»[۳۷] در این حال، برخی از روزنامههای پاکستانی از دولت این کشور به دلیل بازدید کشتی‌های جنگی امریکا از بندر کراچی که طبق برنامه در هفته آینده انجام خواهد گرفت، انتقاد کردند. روزنامه مسلم در اینباره نوشت: «پهلو گرفتن کشتی‌های جنگی امریکا در آبهای کراچی تناقض میان سیاستهای پاکستان و امریکاست ... و روابط اسلامآباد با ایران را نیز به مخاطره میاندازد و به نظر میآید دیدارهای (بازدیدهای) پیدرپی کشتی‌های جنگی امریکا اوضاع منطقه را بیشتر بحرانی سازد و شدت جنگ ایران و عراق را افزایش میدهد ... ناظران سیاسی چنین میپندارند که پس از آنکه پاکستان آشکارا اعلام کرد اجازه استفاده از خاکش را برای استفاده علیه ایران نخواهد داد، اصرار امریکا در اعزام کشتی‌های جنگی به سواحل پاکستان با توجه به دیگر اقدامات امریکا علیه ایران در منطقه افزایش یافته است.»[۳۸] روزنامه اردو زبان حیدر نیز در اینباره نوشت: «این بازدید زمانی انجام میگیرد که اوضاع خلیج‌فارس متشنج است و حکومت ریگان درصدد انجام عملیات تجاوزکارانه علیه کشور برادر، ایران اسلامی است. ما بهشدت از این بازدید احساس نگرانی میکنیم و آن را ادامه زنجیره اقدامات تجاوزکارانه امریکا علیه ایران اسلامی و تلاش برای تیره ساختن روابط دوستانه ایران و پاکستان میدانیم. این موضوع حقیقت دارد که اخیراً فشار امریکا بر روی پاکستان در رابطه با شرکت پاکستان در طرحهای ضدایرانی افزایش یافته است. اگر پاکستان بازدید کشتی‌های جنگی امریکا از بندر کراچی را لغو نکند، مشخص می‌شود که حکومت پاکستان فشار امریکا را درباره بحران خلیج‌فارس پذیرفته است.» این روزنامه ضیاء الحق را عامل سیاست طرف‌داری از امریکا معرفی کرده و از او خواسته است تا اجازه بازدید کشتی‌های جنگی امریکا از بندر کراچی را لغو کند.[۳۹]
گزارش- 823
رادیو بی‌بی‌سی به بررسی تفاوت رفتار امریکا و اروپا در خلیج‌فارس پرداخته و علل عملکرد آنها را با توجه به منافع ملی کشورشان بررسی کرده است. این رادیو نقش حیاتی نفت و صادرات کالا از کشورهای اروپایی و همچنین هراس این کشورها از اقدامات نسنجیده و مستقل امریکا در خلیج‌فارس را منشأ اصلی اختلاف رفتارهای دو قطب صنعتی جهان میداند: «خلیج‌فارس از نقطه نظر اقتصادی به دو دلیل برای اروپا دارای اهمیت است؛ دلیل اول این است که خلیج‌فارس بازار فوقالعاده مهمی برای کالاها و خدمات اروپاییان به شمار میرود. دلیل دوم اهمیت خلیج‌فارس برای اروپا یعنی صدور نفت از طریق خلیج‌فارس، مسئله مهمی است که نباید آن را از نظر دور داشت. فرد هالیدی استاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه لندن، میگوید: روی هم رفته، کشورهای اروپای غربی هماکنون به نفت صادراتی خلیج‌فارس وابسته هستند و برای دورهای قابل ملاحظه یعنی لااقل تا بیست سال دیگر به این نفت وابسته خواهند بود و هرگونه وقفه طولانی در صدور نفت خلیج‌فارس برای کشورهای اروپای غربی پیامدهای نامطلوبی خواهد داشت. اما دراین‌باره به چند نکته باید توجه کرد، اول آنکه یک وقفه کوتاه‌مدت در صدور نفت خلیج‌فارس مسلماً موجب افزایش قیمت جهانی نفت خواهد شد اما هنوز هم در نقاطی دیگر مقادیر قابل ملاحظهای نفت موجود است و بنابراین وقفه کوتاه‌مدت در صدور نفت خلیج‌فارس به تعطیل‌شدن دستگاه اقتصاد کشورهای اروپای غربی نخواهد انجامید. دوم اینکه باید توجه داشت که کلیه نفت تولیدی در حوزه خلیج‌فارس به یک طریق صادر نمیشود، بخشی از آن بهوسیله کشتی و بخشی دیگر به وسیله خط لولـه و از راه خشکی صادر میگردد. این امکان وجود دارد که نفت عربستان سعودی و عراق به میزان بیشتری به جای حمل با کشتی به وسیله خط لولـه از حوزههای نفتی این کشور خارج شود به این ترتیب که با خط لولـه به ساحل دریای سرخ برسد و در آنجا در کشتی‌های نفتکش بارگیری شود. سوم آنکه حتی اگر تشنجات عظیمی هم در این منطقه روی دهد - به حدی که صدور نفت را موقتاً متوقف سازد - هنوز هم به نفع هر یک از کشورهای این منطقه خواهد بود که نفت خود را به قیمت بازار صادر کند. چنانچه این وضع در مورد ایران ملاحظه شده است، بنابراین احتمال وقفه در صدور نفت خلیج‌فارس برای مدتی طولانی وجود ندارد مگر اینکه کلیه تأسیسات نفتی در این منطقه منهدم گردد. ممکن است که چنین ملاحظاتی سبب شده باشد که اروپاییان در مقایسه با امریکا موضع نسبتاً محتاطانهتری را نسبت به وضع کنونی خلیج‌فارس اتخاذ کرده باشند. فرد هالیدی درباره دلیل ناموفق ماندن طرح امریکا در تشکیل یک نیروی دریایی مشترک برای منطقه خلیج میگوید: کشورهای اروپای غربی هم از قطع مجدد عرضه نفت بیمناک‌اند و هم نگرانِ برخورد احتمالی اشتباه و نسنجیده با بحران خلیج‌فارس و خط مشی نادرست امریکا در قبال این بحران میباشند. موضوع دیگری که ایجاد نگرانی می‌کند این است که هدفهای سیاست امریکا روشن نیست و معلوم نیست که موضع این کشور در قبال جنگ ایران و عراق چیست. سیاست شوروی نیز در منطقه خلیج‌فارس با ابهاماتی روبهروست. همچنین روشن نیست که منافع مشترک امریکا با شوروی در خلیج‌فارس به چه میزان است و اصطکاک منافع آنها از کجا شروع می‌شود و در این روابط افغانستان تا چه حد یک مسئله محسوب می‌شود. تا زمانی که پاسخ این سؤالات معلوم نشود اروپاییان مطمئن نخواهند بود تا آنجا که به سیاستهای خلیج‌فارس مربوط می‌شود دقیقاً خود را به چه متعهد میسازند. در حال حاضر، برای کشورهای عضو بازار مشترک تقریباً غیرممکن است که در قبال مسئله مهمی، سیاستی را که به‌طور اساسی با سیاست امریکا مباینت دارد، دنبال کنند. این هراس وجود دارد که دولت امریکا به دلایل متعدد از جمله بهدلیل این ضرورت که در برابر افکار عمومی در داخل امریکا قدرتمند جلوه کند، در خلیج‌فارس واکنشی بیش از حد لازم نشان دهد و این امر به کشاندن پای کشورهای اروپای غربی به بحران بینجامد و این کشورها با پیامدهای درازمدت آن مواجه گردند و به این ترتیب، شتابزدگی در خط مشی امریکا عملاً موجب تضعیف هدف عمده که حفاظت از منافع اقتصادی غرب است، بشود.»[۴۰] (ضمیمه دارد)
گزارش- 824
ژان برنارد ریمون وزیرخارجه فرانسه، اعلام کرد: «بین دولت‌های فرانسه و ایران مذاکراتی در مورد خروج هیئت نمایندگی سیاسی هریک از آنها از کشور دیگر که بر اثر قطع مناسبات سیاسی بین ایران و فرانسه باید انجام بگیرد، به جریان افتاده است. ولی موضوع مذاکرات به هیچ وجه مربوط به شخص مترجم سفارت ایران در فرانسه (وحید گرجی) نمیشود.»[۴۱] وزیرخارجه فرانسه درباره قطع روابط ایران و فرانسه ادعا کرد: «دولت فرانسه هنگامی تصمیم به قطع روابط سیاسی با ایران گرفت که در اولتیماتوم ایران به دولت فرانسه، شرایط غیرقابل قبولی اعلام شده بود.» وی افزود: «در ابتدا ماجرای آقای گرجی وجود داشت، اما به دنبال آن اقداماتی از ایران دیده شد؛ از جمله محاصره دیپلماتهای ما در تهران، سپس حمله قایق‌های ایرانی به یک کشتی بازرگانی فرانسوی در خلیج[فارس] که این عمل ایران یک اقدام جنگی تلقی می‌شود و دیگری اولتیماتوم مقامات ایرانی به دولت فرانسه بود که در آن به قطع روابط اشاره شده بود. در این اولتیماتوم شرایط غیرقابل قبولی اعلام شده بود. در نتیجه دولت فرانسه تصمیم به قطع روابط سیاسی با ایران گرفت.»[۴۲] ریمون بار دیگر، تحویل سلاح به عراق را جزو سیاستهای اصولی فرانسه اعلام کرد و گفت: «دولت فرانسه همیشه سیاست تعیین‌شده خود را تصریح کرده و هیچگاه حاضر به چشمپوشی از اصول آن نشده است و یکی از این اصول تحویل اسلحه به عراق بوده که فرانسه از آن نیز صرف نظر نکرده است و دولت ایران هم این روش و موضع دولت فرانسه را پذیرفته است.» وی چنین ادامه داد: «اگر کسی تسلیم دیگران نشود، شکست محسوب نمیشود.»[۴۳] وی افزود: «ما همواره گفتهایم به ایران اسلحه نخواهیم فروخت و به گفته خود عمل کردهایم. ما در این مورد پرونده کاملاً روشنی داریم و من حاضرم با هرکس که خلاف این را میگوید، مقابله نمایم.»[۴۴]
گزارش- 825
فرانسه در اجلاس آتی اتحادیه اروپا از کشورهای عضو این اتحادیه درخواست کمک نخواهد کرد. خبرگزاری فرانسه دراین‌باره گزارش داد: «فرانسه روز دوشنبه آینده به کشورهای جامعه اروپا گزارشی از اوضاع پس از قطع روابط دیپلماتیک با ایران را ارائه خواهد کرد ولی برخلاف اقدام لندن که پس از قطع روابط با سوریه درخواستهای همبستگی و کمک ارائه کرده بود، دست به چنین اقدامی نخواهد زد.»[۴۵] روزنامة ال پائیس به‌طور تلویحی عدم درخواست کمک از کشورهای اروپایی را ناشی از سیاست تکروانه فرانسه در نزدیکی به ایران میداند. ال پائیس مینویسد: «امروز، مشکل است که فرانسه بتواند یک همبستگی اروپایی بدون قید و شرط را به دست آورد و این در حالی است که اقدامات سازمان ملل برای برقراری آتشبس میان ایران و عراق ایجاب می‌کند که پلهای ارتباط با تهران قطع نشود.» این روزنامه می‌افزاید: «ریشة تشنج فعلی میان ایران و فرانسه از اشتباه سیاسی ژاک شیراک سرچشمه میگیرد، زیرا او فکر می‌کرد که از طریق دادن امتیاز به ایرانیها میتواند آزادی گروگانهای فرانسوی را در لبنان به دست آورد و به این ترتیب به یک موقعیت سیاسی دست یابد و با این هدف بود که دولت شیراک با پرداخت 330 میلیون دلار از بدهی‌اش به ایران و اخراج تقریباً آشکار دشمنان امام خمینی، امتیازاتی را به دولت ایران داد.» این روزنامه اضافه می‌کند: «عجیب آن است که میان این موضع شیراک و منطقی که ریگان را به ماجرای ایران گیت کشاند، همسویی دیده می‌شود.»[۴۶]
گزارش- 826
در پی اقدام فرانسه در قطع رابطه با ایران، برای اتباع فرانسه در شرق بیروت حالت فوقالعاده اعلام شد. بهگزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس در شرق بیروت که منطقه‌ای مسیحی‌نشین است و سفارت‌خانه فرانسه در آنجا قرار دارد، دیپلماتها تصمیم گرفتهاند آمد و رفت خود را به حداقل برسانند. خبرگزاری فرانسه نیز با اشاره به سوء قصد سال قبل علیه نیروهای فرانسوی در لبنان، می‌افزاید: «سربازان فرانسوی پس از قطع شدن روابط میان پاریس و تهران دستور یافتهاند حداکثر تدابیر امنیتی را رعایت کنند.»[۴۷]
گزارش- 827
مناسبات اقتصادی هند و عراق و تسهیلات دولت هند برای بدهیهای معوقة عراق موضوع مقاله مجله اقتصادی مید است: «هند توافق کرد کلیه مطالبات ارزی مقاطعه‌کاران هندی از عراق را که قرار بود امسال وصول شوند، حداقل 28 ماه بهتعویق اندازد. برپایه این توافق که به تأیید دولت هند رسیده است، بدهیهای عراق در چهار قسط مساوی در 30 آوریل (دهم فروردین) و 31 اکتبر (نهم آبان) 1990 و 30 آوریل و 31 اکتبر 1991 بازپرداخت خواهد شد. نرخ بهره دیرکرد مطابق نرخ داخلی بانکهای لندن محاسبه می‌شود و بهصورت نفت به هند تحویل خواهد شد. جنبههای دیگر این موافقتنامه که در اوایل خرداد بین بانک صادرات و واردات هند و بانک مرکزی عراق انجام گرفت دو نکته اصلی را در بر میگیرد، اول تحویل نفت خام توسط عراق به هند به ازای اصل بدهیهای معوقه است که میبایست در 30 ژوئن (9 تیر) بازپرداخت شوند. این بدهی در واقع خود یک بدهی عقب افتاده است که میبایست 31 دسامبر 1985 (10 دی 1364) بازپرداخت میگردید. دوم تسویه هشتاد درصد اصل بدهی عراق بهوسیله نفت خام است که موعد بازپرداخت آن 15 مارس 1987 (نیمه دوم اسفند سال گذشته) بوده است. بازپرداخت بیست درصد باقی‌مانده نیز برای 24 ماه بهتعویق افتاد. دومین قسط بدهی که بهتاریخ 31 دسامبر 1987 بود نیز برای دو سال بهتأخیر افتاد. مقاطعه‌کاران هندی قبول کردهاند که عراق بدهی خود را بهصورت پول نقد یا نفت خام بپردازد. قابل ذکر است که در سال 1985 عراق 140هزار تن نفت خام به ارزش 29 میلیون دلار را به ازای بدهیهای خود، به هند تحویل داده است. در سال 1986 نیز عراق 680 هزار تن نفت خام را به ارزش 67 میلیون دلار و طی ژانویه تا آوریل 1987 نیز 640 هزار تن نفت خام را به ارزش 82 میلیون دلار به هند تحویل داده است.»[۴۸]
گزارش- 828
انفجار یک بمب قوی در سد سیستان، صدمات فراوانی به این سد وارد کرد. خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از خبرنگار خود درباره این حادثه گزارش داد: «انفجار یک بمب بسیار قوی در سد سیستان که ساعت 23:30 یکشنبه 28 تیر جاری روی داد، حدود سیصدمیلیون ریال به این سد خسارت وارد کرد. این بمب در زیر ستون اصلی یکی از دریچههای شمال این سد کار گذاشته شده بود که بر اثر انفجار آن این دریچه تخریب شد و آب از زیر آن جریان دارد و این سد از ناحیه انفجار، نزدیک به نیم متر منحرف شده و به برجک‌های بالای سد نیز خساراتی وارد گردیده است. قدرت انفجار این بمب به حدی بود که تا شعاع 1500 متری، شیشههای ساختمان‌های اطراف شکسته شده و صدای انفجار و لرزش حاصل از آن تا شعاع 30 کیلومتری شنیده شده است.»[۴۹] عاملان این حادثه تاکنون شناسایی نشدهاند.
ضمیمه گزارش 823: تاریخچه حضور قدرت‌های دریایی در خلیج‌فارس خبرگزاری رویتر در گزارشی، از خلیج‌فارس به‌عنوان یک منطقه استراتژیک نام برده و تاریخچه مختصری درباره حضور قدرت‌های دریایی در این منطقه، از زمان پیدایش نفت و مشخص‌شدن موقعیت حساس تنگه هرمز، ارائه داده است. در این گزارش، به تاریخ باستان این منطقه نیز اشاره شده است: «دیپلماسی قایق توپ‌دار، چیز جدیدی در خلیج‌فارس - که زمانی به‌عنوان مأمن دزدان دریایی در طول یک مسیر تجاری با قدمت پنج‌هزار ساله شناخته میشده - نیست. تجارت نفت، انگیزه آخرین نمایش قدرت نیروهای دریایی و احتمال بروز رویارویی بین امریکا و ایران بوده است. نیروی دریایی امریکا که در هفته آینده مسئولیت حفاظت از نفتکشهای کویتی را بر عهده میگیرد، از سال 1949 تاکنون در آبراه استراتژیک خلیج‌فارس حضور داشته است. فرانسه و شوروی و همچنین انگلیس که در اوایل قرن گذشته مأمن دزدان دریایی در خلیج‌فارس را مورد حمله قرار داده بودند، نیز دارای ناوهایی در منطقه هستند. در مقابلِ رزم‌ناوهای امریکایی که برای [با ادعای] تأمین آزادی کشتیرانی در خلیج‌فارس بسیج شدهاند، قایق‌های توپ‌دار ایران قرار دارند که از آنها برای حمله به کشتی‌های کویت استفاده می‌شود. از زمان آغاز جنگ در ماه سپتامبر 1980 تاکنون بیش از سیصد فروند کشتی و نفتکش تجاری در خلیج‌فارس توسط ایران یا عراق - که توانایی آن در زمینه نیروی دریایی ناچیز است و برای حمله به کشتیها و تأسیسات نفتی ایران از هواپیما استفاده می‌کند - هدف قرار گرفتهاند. شش کشور از سیزده کشور عضو اوپک در سواحل خلیج‌فارس قرار دارند. اولین چاه نفت در منطقه در سال 500 قبل از میلاد در جنوب ایران حفر شد ولی در سال 1908 بود که نفت خام در سطح تجاری از این منطقه استخراج شد. در جناح عربی خلیج[فارس] نیز اولین چاه تجاری نفت در سال 1932 در بحرین و در سال 1938 در عربستان سعودی حفر شد و منابع عظیم ذخیره نفت کویت نیز تنها از سال 1946 به بعد مورد بهرهبرداری قرار گرفت. سابقه تجارت در آبراه خلیج‌فارس به پنج‌هزار سال قبل و زمان تجارت مردم بینالنهرین واقع در بین دو رودخانه دجله و فرات در عراق امروزی با مناطق جنوب و شرق جهان باز میگردد. جزیره بحرین که به‌عنوان مهد تمدن باستان دیلمان شناخته می‌شود، مرکز زندگی شهری و یک رابط تجاری بین سومریهای ساکن بینالنهرین و دره هندوها در پاکستان امروزی بوده است. تجارت ماهیگیری و صید مروارید شاهرگ زندگی مناطق شهری را در اطراف واحدهای نزدیک به آبهای شیرین و نخلستانهای حاشیه صحرای بزرگ عربستان تشکیل میداده است. رهبر سومریها دیلمان را بهشت نام‌گذاری کرد و این نام‌گذاری احتمالاً به دلیل منسوب بودن بهشت نمرود در انجیل به دیلمان بوده است. در زمان اسکندر کبیر - که مرگش در بابل و در نزدیکی بغداد امروزی در سال 323 قبل از میلاد در سن 22 سالگی به رؤیای فتح جهان وی پایان داد - نخلستانهای حاشیه خلیج‌فارس شهره عام و خاص بودند. سابقه و قدمت تجارت بین فارس و چین از طریق خلیج‌فارس به سال 400 بعد از میلاد باز میگردد. ورود اسلام در قرن هفتم سبب شد مذهب و بعد سیاسی جدیدی در منطقه شکل گیرد. اختلاف بین سنیها و شیعهها سبب بروز تشنجها و تشدید اختلافات قومی بین اعراب و ایرانیها شد و این اختلاف و تشنجها تا به امروز ادامه داشته است. قدرت دریایی غرب اولینبار در قرن شانزدهم میلادی توسط پرتغال به منطقه رسید. پرتغالیها برای گسترش نفوذ خود تا آسیای جنوب شرقی از جزیره هرمز در نزدیکی تنگه استراتژیک هرمز به‌عنوان یک پایگاه استفاده کردند. پرتغالیها سپس به مسقط راه یافتند ولی در سال 1650 عمان را ترک کردند تا انگلیس و هلند برای تصاحب آن به رقابت بپردازند. انگلیس با مستحکم کردن مسند قدرت خود در هند، به صورت قدرت بلامنازع خارجی خلیج‌فارس درآمد. این کشور در سال 1818 نیروهایی را برای نابود کردن مقرهای دزدان دریایی در رأسالخیمه و دیگر مأمنهای آنها در طول سواحل گسیل کرد. انگلیس تا 150 سال دیگر بهصورت کشور عمده صاحب نفوذ در خلیج‌فارس باقی ماند تا اینکه در اواخر دهه 1960 خروج نظامی آن از منطقه سبب به استقلال رسیدن شیخنشینهای عرب در منطقه شد.[۵۰]
منابع و مآخذ روزشمار 1366/04/28
- ↑ سند شماره 549/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات مجنون، گزارش راوی قرارگاه کربلا، یدالله ایزدی، صص 37 - 30؛ و - سند شماره 25949/ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: هدایت عملیات.
- ↑ همان، صص49 تا 55.
- ↑ سند شماره 28782 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد سپاه پانزدهم رمضان (اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (اطلاعات)، 5/5/1366؛ و - روزنامه کیهان، 29/4/1366، ص19.
- ↑ سند شماره 88182 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (معاونت اطلاعات)، 1/5/1366.
- ↑ همان، صص49 تا 55.
- ↑ سند شماره 88182 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه پانزدهم رمضان (معاونت اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (معاونت اطلاعات)، 1/5/1366.
- ↑ معاونت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نشریه گزارش روزانه، شماره 249، 28/4/1366، ص4؛ و - روزنامه جمهوری اسلامی، 29/4/1366، ص2.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 29/4/1366، ص14.
- ↑ سند شماره 28782 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد سپاه پانزدهم رمضان (اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (اطلاعات)، 5/5/1366؛ و - روزنامه کیهان، 29/4/1366، ص19.
- ↑ روزنامه کیهان، 28/4/1366، ص2.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 123، 30/4/1366، صص 35 و 36، بندرعباس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 28/4/1366.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 28/4/1366، ص2.
- ↑ روزنامه کیهان، 29/4/1366، ص2.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 29/4/1366، ص14.
- ↑ روزنامه کیهان، 29/4/1366، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 29/4/1366، ص12.
- ↑ روزنامه کیهان، 28/4/1366، ص17.
- ↑ همان، ص2.
- ↑ سند شماره 28782 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد سپاه پانزدهم رمضان (اطلاعات) به فرماندهی نیروی زمینی سپاه (اطلاعات)، 5/5/1366؛ و - روزنامه کیهان، 29/4/1366، ص19.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 123، 30/4/1366، صص 10 و 11، بن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 29/4/1366.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 28/4/1366، ص3.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 30/4/1366، ص12.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 29/4/1366، صفحه آخر.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 122، 29/4/1366، صص 19 و 20، رادیو بی‌بی‌سی، 28/4/1366.
- ↑ روزنامه کیهان، 28/4/1366، صفحه آخر.
- ↑ همان.
- ↑ دفتر سیاسی نمایندگی امام در سپاه پاسداران، نشریه رویدادها، شماره 155، 8/5/1366، صص 6 - 4.
- ↑ سند شماره 225777 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: روزنامه واشنگتن پست، 28/4/1366.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 122، 29/4/1366، صص 5 و 6، منامه - خبرگزاری آسوشیتدپرس، 28/4/1366.
- ↑ روزنامه کیهان، 29/4/1366، صفحه آخر.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 122، 29/4/1366، صص 9 و 10، خبرگزاری رویتر، 28/4/1366.
- ↑ همان، صص 9 و 10، کویت - خبرگزاری رویتر، 28/4/1366.
- ↑ روزنامه کیهان، 29/4/1366، ص18.
- ↑ همان.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 28/4/1366، ص3؛ و - روزنامه کیهان، 28/4/1366، ص3.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 29/4/1366، ص3.
- ↑ روزنامه کیهان، 30/4/1366، ص18.
- ↑ روزنامه کیهان، 28/4/1366، صفحه آخر.
- ↑ همان، صص 1 و آخر.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 122، 29/4/1366، ص12، رادیو بی‌بی‌سی، 28/4/1366.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 123، 30/4/1366، صص 43 و 44، رادیو کلن، 29/4/1366.
- ↑ همان، صص 40 و 41، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 29/4/1366.
- ↑ همان، صص 42 و 43، رادیو کلن، 29/4/1366.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 126، 2/5/1366، صص 63 و 64، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1/5/1366.
- ↑ روزنامه کیهان، 28/4/1366، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 28/4/1366، ص11.
- ↑ روزنامه کیهان، 28/4/1366، ص2.
- ↑ همان، صفحه آخر.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 125، 1/5/1366، صص 55 و 56، زاهدان - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 31/4/1366.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره 122، 29/4/1366، ص10، بحرین - خبرگزاری رویتر، 28/4/1366.