1365.12.14

روزشمار جنگ سال 1365 1365.12.14
نام‌های دیگر	چهارده اسفند
تاریخ شمسی	1365.12.14
تاریخ میلادی	5 مارس 1987
تاریخ قمری	4 رجب 1407

1359.12.14

1360.12.14

1361.12.14

1362.12.14

1363.12.14

1364.12.14

1366.12.14

گزارش- 176

امروز آخرين روز از اجراي عمليات تكميلي كربلاي5 است. در اين مرحله از عمليات كه از شب گذشته به همت نيروهاي قرارگاه كربلا و قرارگاه قدس در منطقه عملياتي كربلاي5 آغاز شده‌است، با وجود پيشروي نيروهاي قرارگاه كربلا، خط دوم دشمن (موسوم به خط1000) تصرف نشد زيرا با ناهماهنگي در پيشروي يگان‌هاي قرارگاه قدس در حاشيه كانال پرورش ماهي، الحاق بين دو قرارگاه ايجاد نشد و اين سبب شد تا نيروهاي قرارگاه كربلا با تشديد فشار دشمن، ناچار به خط اول (موسوم به خط 500) بازگردند. همچنين نيروهاي لشكر41 ثارالله از قرارگاه قدس نيز كه پيشروي قابل ملاحظه‌اي كرده‌بودند، براي تأمين جناح‌هاي خود به هلالي ششم در حاشيه كانال ماهي‌گيري بازگشتند. در نتيجه نيروهاي دشمن در قسمتي از مواضع قبلي خود مستقر شدند. بعد از خروج نيروهاي خودي از برخي مواضع متصرفه، امروز بعدازظهر دشمن با اميد به بازپس‌گيري مواضع هلالي ششم و پنجم با استفاده از تيپ1 مكانيزه از لشكر 1 مكانيزه و يك گردان از تيپ115 خود، اقدام به پاتك كرد اما نيروهاي خودي با مقاومت شديد موفق شدند ضمن دفع پاتك، تعداد 10 دستگاه نفربر PT-76 را نيز به غنيمت بگيرند و هلالي پنجم در حاشيه كانال ماهي را تثبيت كنند. ليكن هلالي ششم كه هنوز نصف آن پاك‌سازي نشده‌بود، در دست دشمن باقي ماند. در اين روز، دشمن كه از نفوذ قواي اسلام در حاشيه كانال ماهي بسيار نگران بود، با اعزام تيپ99 مكانيزه خود و به‌كارگيري نيروهاي گارد قصد داشت كه خط 1000 خود را محكم كند اما متحمل تلفات بسياري شد. در پايان روز، تاريك شدن هوا و كيفيت نامطلوب زمين و وضعيت جوي نامساعد سبب گرديد كه دشمن عمده نيروهاي خود را عقب ببرد و به تقويت موانع و استحكامات بقيه منطقه بپردازد. در اين درگيري‌ها تيپ‌هاي 1 مكانيزه و 99 مكانيزه دشمن هريك بيش از 40% منهدم شدند و تيپ115 بيش از 70% ضربه ديد و ناچار منطقه را ترك كرد؛ تيپ82 نيز بيش از 60% و باقي‌مانده‌ تيپ‌هاي 20 و 15 و 26 هم به‌طور كامل منهدم شدند. همچنين يك گردان از تيپ86 كه در شمال تيپ115 جهت تقويت اين تيپ آمده‌بود، بيش از 40% نيروهاي آن كشته يا زخمي شدند و بقيه نيز گريختند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، شماري از افسران عراقي كه در غرب كانال پرورش ماهي به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند در گفت‌وگو با اين خبرگزاري، منطقه عملياتي كربلاي‌5 را كابوسي براي ارتشيان عراق توصيف كرده‌اند به‌طوري كه وحشت از اعزام به اين منطقه تاكنون باعث فرار روزافزون آن‌ها از جبهه شده‌است. يك افسر عراقي تلفات ارتش اين كشور را در اين منطقه عظيم دانست. اين افسر عراقي واحدهاي منهدم شده ارتش عراق در منطقه عملياتي كربلاي5 ، را 60 تيپ اعلام كرد.

گزارش- 177

بعد از برقراري آرامش نسبي در ميدان عمليات، جلسه مهمي در قرارگاه امام علي(ع) با حضور فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبيا (آقاي هاشمي رفسنجاني) و فرمانده كل سپاه و فرماندهان قرارگاه‌ها و يگان‌ها تشكيل شد كه پس از جمع‌بندي و بررسي نتايج عمليات، نحوه ادامه كار مورد بررسي عميق‌تر قرارگرفت و مقرر شد كه چند روز عمليات متوقف شود. هوشياري دشمن در مورد سمت تك خودي و خاك‌ريزهاي متعدد و مستحكمي كه دشمن ايجاد كرده‌بود، پيشروي را دشوار مي‌كرد، لذا يگان‌هاي خودي اگرچه تلفات بسيار سنگيني را به دشمن وارد مي‌آوردند، از آن جهت كه پيشروي‌شان محدود بود و مواضع آزاد شده را تثبيت مي‌كردند، همچنين بدان جهت كه نزديك به دو ماه جنگ سنگيني را هدايت كرده و چندين بار سازمان خود را ترميم كرده‌بودند، ادامه عمليات براي آنان بسيار سخت بود، ضمن آن كه براي پيشروي در زير آتش سنگين و عبور از انبوه موانع، تجهيزات زرهي نداشتند و همچنان به نيروي پياده متكي بودند حتي با كمبود آتش توپخانه نيز روبه‌رو شده‌بودند، بنابراين حداقل براي مدتي تمايلي به ادامه جنگ در آن منطقه نداشتند. به گزارش راوي قرارگاه نيروي زميني، در اين جلسه در جمع‌بندي علل عدم پيشروي در عمليات اخير، به مسائلي همچون پيچيده بودن زمين از لحاظ موانع و استحكامات دفاعي، عدم شناخت دقيق از زمين، كاهش كيفي و كمي يگان‌ها، عدم توجيه نيروها به مانور عمليات، كمبود فرصت مناسب براي توجيه رده‌هاي مختلف عمليات، نداشتن عقبه مناسب، هوشياري دشمن و كمبود مهمات و امكانات اشاره گرديد، اما آقاي هاشمي در اين‌باره بر ضعف مانور بيش‌تر تأكيد داشت. براين اساس پيشنهاد شد كه ادامه عمليات چند روز به تعويق افتد تا نيروها از نظر رزمي و شناسايي آماده شوند و اقدامات لازم را به منظور احداث جاده و عقبه انجام دهند و در اين مدت بر توان كيفي خود بيفزايند. در ادامه اين جلسه فرماندهان ضمن بيان گزارشي از وضعيت پاتك‌هاي دشمن و وضعيت فعلي نيروهاي خودي، مجدداً از ادامه عمليات و تكميل خطوط دفاعي به صورت تعجيلي، انتقاد كردند. آن‌ها اذعان داشتند كه تنها براي اداي تكليف مبادرت به انجام دادن اين‌گونه عمليات‌ها كرده‌اند. سپس آقاي هاشمي رفسنجاني در پاسخ گفت: «برداشت قبلي من غير از اين بود، زيرا تماس‌هاي زيادي كه از طرف سپاه انجام مي‌شد بر اين امر تأكيد مي‌گرديد كه تمامي امكانات براي عمليات مهياست و نيروها از آمادگي كامل براي ادامه كار برخوردارند؛ از سوي ديگر، عراق نيز در حال استفاده از فرصت و تشديد اقدامات مهندسي خود در منطقه بود كه مجموعه اين عوامل باعث گرديد كه بر تسريع و تداوم در عمليات‌ها تأكيدگردد.» در نهايت در اين جلسه مقرر گرديد به منظور طراحي دقيق‌تر مانور و ايجاد فرصت براي توجيه كادرها و آماده كردن نيروها براي تداوم عمليات، چند روز عمليات به تعويق افتد، اما در عين حال بر تداوم عمليات در همين منطقه تأكيد شد. در جلسه ديگري كه امروز در قرارگاه امام علي(ع) در جنوب با حضور مسئولان نيروي زميني سپاه و فرماندهان قرارگاه‌هاي قدس و كربلا و يگان‌هاي سپاه تشكيل شد، مجدداً فرماندهان يگان‌ها بر ضرورت ايجاد فرصت براي بازسازي يگان‌ها و طراحي دقيق‌تر عمليات تأكيد كردند. در اين جلسه زمان اجراي ادامه عمليات جهت پيشنهاد به رده بالاتر، 7/12/1365 تعيين شد.

گزارش- 178

در عمليات كربلاي5 حدود 210 هزار تن از رزمندگان شركت كردند كه به تفكيك بيش از 27هزار تن آنها پاسدار، 66هزار تن نيروي وظيفه و 120هزار تن بسيجي بودند. معاونت نيروي انساني نيروي زميني سپاه امروز آمار رزمندگان، شهدا، مجروحان و مفقودان نيروهاي خودي را در عمليات كربلاي5 ، اعلام كرد. در اين آمار كه به‌صورت مشروح وضعيت كلي يگان‌هاي عمل‌كننده را به تفكيك نيروهاي بسيجي، پاسدار و وظيفه مشخص كرده، آمده‌است: «در اين عمليات در مجموع 209705 نفر نيرو شامل 27094 پاسدار، 65977 نيروي وظيفه و 116634 نيروي بسيجي شركت كرده‌اند كه 13درصد از نيروهاي عمل‌كننده را نيروهاي پاسدار، 31درصد را وظيفه و 56درصد را نيروهاي بسيجي تشكيل مي‌دادند كه از اين تعداد، 7651 نفر شهيد (شامل 912 پاسدار، 978 وظيفه، 5761 بسيجي)، 53299 نفر مجروح (شامل 5899 پاسدار، 10572 وظيفه، 36828 نفر بسيجي) و 3529 نفر مفقود (شامل 257 پاسدار، 257 وظيفه و 3015 بسيجي) مي‌باشند.»

گزارش- 179

به دنبال عمليات ديروز نيروهاي خودي در منطقه عملياتي حاج‌عمران (عمليات كربلاي7)، دشمن امروز در ساعات 4:20، 6:20 ، 7، 10 و 16 در اين منطقه پاتك‌هاي متوالي انجام داد كه هر بار با مقاومت شديد نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران مواجه شد و با به جا گذاشتن تلفات و ضايعات فراوان ناگزير عقب‌نشيني كرد. نايب رئيس مجلس شوراي اسلامي (آقاي كروبي) در جلسه امروز مجلس ضمن تجليل از رزمندگان براي انجام دادن عمليات كربلاي‌7، گفت: «با آغاز اين عمليات، ضربه جديد و مهلكي بر پيكر پوسيده دشمن وارد شد و نيروهاي رزمنده ما در هواي سرد، قله‌هاي مرتفع و پر از برف را پيمودند و قله‌هاي بزرگ را فتح كردند و ضربه‌هاي اساسي بر دشمن وارد نمودند و براي چندمين بار برتري خود را بر دشمن ثابت كردند.»

گزارش- 180

در ادامه عمليات معارضان كرد عراقي، پيش‌مرگان حزب دمكرات كردستان عراق امروز موفق شدند در يك عمليات چريكي به داخل شهر "اتروش" از توابع استان "دهوك" عراق نفوذ كنند و ضمن منهدم كردن سازمان امنيت اين شهر، مقر حزب بعث را نيز به آتش بكشند. در گزارش اين عمليات به نقل از قرارگاه رمضان آمده‌است: «در اين عمليات موفقيت‌آميز، پيش‌مرگان به مقر پليس و مراكز حفاظتي شهر اتروش حمله برده و علاوه بر انهدام چندين دستگاه خودرو ايفا، عده‌اي از نيروهاي دولتي عراق را كشته و يا زخمي كردند.» گفتني است كه نيروهاي عمل‌كننده پس از اين عمليات همگي سالم به پايگاه‌هاي خود بازگشتند.

گزارش- 181

در ادامه درگيري‌هاي پراكنده نيروهاي خودي با عناصر ضدانقلاب در منطقه شمال غرب كشور، در هجوم امروز عناصر ضدانقلاب به نيروهاي خودي در منطقه "باويسي" واقع در شمال دشت ذهاب، چهار تن از مهاجمان كشته شدند و بقيه آن‌ها ناچار گريختند. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، اين درگيري دو ساعت ادامه داشت.

گزارش- 182

در پي حملات هوايي ديروز جنگنده‌هاي تركيه به شمال عراق، وزارت خارجه جمهوري اسلامي ايران اطلاعيه‌اي صادر كرد كه در آن آمده‌است: «جمهوري اسلامي ايران همچون گذشته تأكيد مي‌نمايد تماميت ارضي كشور عراق تحت هيچ شرايطي نبايد مورد تعرض قرار بگيرد . . . اين واقعه تزلزل و ضعف و زبوني رژيم حاكم بر عراق را نشان مي‌دهد و بيان‌گر آن است كه اين رژيم جنايت‌كار براي حفظ خويش و ادامه تجاوزش عليه جمهوري اسلامي ايران از خدشه‌دار شدن تماميت ارضي عراق و مورد تعرض قرار گرفتن مردم مسلمان و مظلوم شمال عراق استقبال مي‌كند.» در ادامه اين اطلاعيه با اظهار تأسف از كشته‌شدن جمعي از مردم مسلمان در شمال عراق، آمده‌است: «مقامات كشورمان بارها نقطه نظرات جمهوري اسلامي ايران را در خصوص حفظ تماميت ارضي عراق به مقامات كشور تركيه تذكر داده‌اند و ما معتقديم حوادث و وقايع داخلي تركيه نمي‌تواند مستمسكي جهت ورود به يك كشور همسايه قرارگرفته و باعث شود مردم بي‌گناهي كه هيچ‌گونه ارتباطي با اين حوادث نداشته‌اند و جهت مبارزه با رژيم حاكم بر بغداد و آزادشدن از سلطه اين رژيم در حال مبارزه‌اند، مورد تعرض قرار گيرند.» از سوي ديگر، به گزارش خبرگزاري فرانسه، دولت عراق تا امروز هيچ‌گونه واكنشي در مورد اين حمله از خود نشان نداده است. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، اين حمله بازتاب وسيعي در محافل خبري انگليس داشته‌است. روزنامه "گاردين" امروز در مقاله‌اي نوشته‌است: «تركيه بعد از جنگ جهاني اول بر اين منطقه ادعاي ارضي داشته‌است و در شش ماه گذشته كه جنگ ايران و عراق در جبهه جنوب شدت گرفته‌است، نيروهاي ارتش تركيه در مرز عراق تقويت شده و صدها تانك آلماني "لئوپارد" و تانك‌هاي پيشرفته امريكايي از انواع ام - 47 و ام- 48 به‌وسيله راه‌آهن به پايگاه‌هاي "سيرت" و "تتوان" در منطقه كردنشين تركيه انتقال داده شده‌اند.» روزنامه "تايمز مالي" چاپ لندن نيز نوشته‌است: «عراق كه نزديك‌ترين كشور دوست تركيه در منطقه است به خاطر هفت سال جنگ، توانايي خود را از دست داده و دولت مركزي قادر نيست شمال اين كشور را تحت كنترل داشته‌باشد به همين خاطر برخي از ديپلمات‌هاي سابق ترك و روشن‌فكران راست‌گرا از دولت آنكارا مي‌خواهند طرح مداخله درازمدتي در منطقه اطراف كركوك - موصل را در صورت باخت عراق در جنگ، در نظر بگيرد.» همچنين روزنامه تايمز لندن نوشته است: «در حمله ديروز - كه سومين حمله عمده تركيه در دو سال اخير محسوب مي‌شود و به تلافي قتل 14 غيرنظامي ترك توسط كردهاي جدايي‌طلب انجام شده‌است - حداقل 100 تن كشته شدند.» به گزارش "هژير تيموريان" خبرنگار كرد اين روزنامه، حمله اخير به حدي سنگين بوده كه تعدادي از روستاهاي كردنشين با خاك يكسان شده‌اند و اين حمله به احتمال قوي موجب پيچيده‌تر شدن روابط ايران و تركيه خواهد شد، چون جمهوري اسلامي ايران دولت "آنكارا" را به اين دليل كه با اين حملات ارتش عراق را از استقرار نيرو در اين منطقه بي‌نياز مي‌كند، محكوم كرده‌است. همچنين دولت تركيه علاوه بر حفظ امنيت مرزي خود، مصمم است تا كنترل اين منطقه كاملاً به دست نيروهاي كرد مخالف رژيم عراق نيفتد. چون اين امر موجب قطع خط لوله نفت عراق به تركيه و نيز قطع جاده ارتباطي اصلي بين دو كشور خواهد شد. يكي از رهبران كردهاي عراق به نام "سامي عبدالرحمن" نيز در گفت‌وگويي با راديو "بي.بي.سي." گفت: «دولت تركيه در واقع هم‌پيمان دولت عراق است ... دولت تركيه نمي‌خواهد كه كردهاي عراق به هدف خود يعني خودمختاري برسند زيرا اين پيروزي در كردهاي خود تركيه نيز الهام خواهد كرد كه براي رسيدن به اهداف خود و تحقق خودمختاري مبارزه كنند.»

گزارش- 183

"آباابان" (رئيس كميته روابط خارجي در پارلمان اسرائيل) در مصاحبه‌اي با راديو امريكا به تشريح موضع اسرائيل مبني بر خطرناك بودن پيروزي ايران در جنگ، پرداخت: «مطمئن هستم پيروزي ايران ضامن آسودگي و تسلي خاطر نمي‌شود. اسلامي كه با بنيادگرايي آميخته و عجين گردد و پر و بال بگستراند، خاورميانه را براي بقا و حيات اسرائيل به منطقه طاقت‌فرسا و غيرقابل تحملي مبدل مي‌سازد و در عين حال ديگر خاورميانه مساعد اشاعه آرمان‌هاي ايالات متحده نخواهد بود.» وي افزود: «به عقيده من جنگ لزوماً با پيروزي يكي از دو طرف خاتمه نمي‌پذيرد؛ تصور مي‌كنم بيش‌تر احتمال مي‌رود كه جنگ ايران و عراق از طريق سازش و مصالحه ميان دو دشمن فرسوده و از نفس افتاده، پايان خواهد گرفت نه از طريق ايجاد يك مركز جديد قدرت در خاورميانه. اما بدترين نتيجه ممكن براي وضع موجود، حصول جمهوري اسلامي ايران به يك پيروزي قاطع است چرا كه پيروزي عراق كه به‌هرحال غيرمحتمل است [و به فرض محال، در صورت پيروزي عراق] فقط پيروزي ارتش كشوري خواهد بود كه نقشي خدعه‌آميز و موذيانه اما اندك و جزئي در اختلاف و منازعه اعراب و اسرائيل دارد، اما پيروزي ايران پيروزي يك عقيده و آرمان است كه مي‌تواند لهيب آن صاعقه‌وار منطقه خاورميانه را به آتش بكشد و بر چهره اسلام نقابي از بنيادگرايي و كينه‌توزي غيرانساني بزند. براساس چنين استدلالي نبايد مسبب نيرو گرفتن ايران شد.» از سوي ديگر، روزنامه آلماني "دي ولت" خبر داده: «سفارت عراق در واشنگتن در تلاش است تا با رهبران يهودي امريكايي وارد مذاكره شود. اين مذاكرات حاكي از آمادگي عراق جهت سازش و رسيدن به نوعي توافق با اسرائيل است. اسرائيل به سهم خود در برخي از موارد كه هنوز محرمانه مانده، عراق را به ديده مثبت نگريسته است.» يكي از سرشناس‌ترين پژوهش‌گران رژيم صهيونيستي نيز گفته‌است: «سر سوزني از دشمني آيت‌الله‌ها نسبت به اسرائيل كاسته نشده‌است و هدف آنان همچنان آزادي قدس و نابودي اسرائيل است. در صورتي كه اسرائيل با عراق كه به تعصبات مذهبي دچار نشده‌است از در گفت‌وگو درآيد، اوضاع به شكل ديگري تحول مي‌يابد. اگر اسرائيل جنگ‌افزارهاي ويژه‌اي نظير هواپيماهاي بي‌سرنشين و اكتشافي "كرن" - كه گفته مي‌شود بهترين نوع اين‌گونه هواپيماها در جهان است- به عراق تحويل دهد، كمك بزرگي به ارتش عراق كه در اين زمينه با نقصان روبه‌روست، كرده‌است.»

گزارش- 184

نشريه "جينز ديفنس" با رد تحليل‌هاي منابع خبري مبني بر اين كه سلاح‌هاي امريكا سبب پيروزي‌هاي اخير ايران شده، به تعدد منابع تسليحاتي ايران اشاره كرده‌است: «ايرانيان از آتشي به‌مراتب سنگين‌تر از گذشته برخوردار شده‌اند، اما آن‌ها لزوماً تمامي اين توان را به خاطر دريافت سلاح‌هاي امريكايي به دست نياورده‌اند. به نظر مي‌رسد ايراني‌ها از امريكا يا جاي ديگري قطعات يدكي مورد نياز و رادارهاي كنترل آتش "اي.بي.كيو-12" را تهيه كرده‌اند. اين رادارها براي به‌كارگيري موشك‌هاي امريكايي هوا به هواي "اي.ام-7" توسط فانتوم‌هاي اف-4 ضروري است. همچنين ايراني‌ها توانايي خود براي خنثي كردن تدابير الكترونيكي عراق را بالا برده‌اند و به اين ترتيب دفاع موشكي خود را مؤثرتر كرده‌اند. شواهدي نيز وجود دارد كه ايراني‌ها موشك‌هاي ضدهواپيماي "اس.اي.ام" ساخت چين و "ار.بي.اس-70" ساخت سوئد را دريافت كرده‌اند. به نظر مي‌رسد بيش‌تر تلفاتي كه ايران در جريان عمليات اخير بر نيروي هوايي عراق وارد كرده‌اند، با استفاده از موشك‌هاي "هاوك" نبوده‌است و ايران بيش‌تر با به‌كارگيري آتشبارهاي ضدهوايي و موشك‌هاي اس.اي.ام توانسته است اين تلفات را به عراق وارد سازد.» به گزارش خبرگزاري آلمان، ريگان با اشاره به نتايج گزارش كميسيون تاور و ماجراي "مك فارلين"، به شكست امريكا در هدف اصلي از ارتباط با ايران كه بهبود رابطه بوده، اقرار كرده و گفته‌است: «چيزي كه به‌عنوان يك راه استراتژيك به سوي ايران بود، در زمان اجرا به قهقرا رفت و به مبادله اسلحه با گروگان‌ها تبديل گرديد. اين موضوع برخلاف باورهاي خود من و خلاف سياست دولت و استراتژي اوليه‌اي است كه ما در ذهن داشتيم و من ابتكار اوليه مربوط به ايران را با هدف ايجاد رابطه با افرادي كه ممكن بود پس از دولت آيت‌الله خميني رهبري را به دست گيرند، انجام دادم.» راديو بي.بي.سي. نيز در گزارشي درباره روابط ايران و امريكا گفت: «هم‌زمان با ادامه هجوم ايران عليه عراق، سياست‌مداران امريكا مجبور خواهند شد در سياست بي‌طرفي رسمي خود در مورد جنگ ايران و عراق تجديد نظر كنند. امريكا خواهان آن خواهد بود كه اعتبار از دست رفته خود را در عراق تجديد كند، اما در درازمدت نخواهد توانست اهميت استراتژيكي ايران را ناديده بگيرد.»

گزارش- 185

به دنبال پيشنهاد دبيركل سازمان ملل مبني بر لزوم برگزاري اجلاس وزيران خارجه كشورهاي عضو شوراي امنيت براي بررسي جنگ ايران و عراق، روزنامه كويتي "القبس" امروز گزارش داد: «كشورهاي عضو دائمي شوراي امنيت سازمان ملل سرگرم بررسي مسئله مسافرت دبيركل به ايران و عراق در يك مأموريت جديد صلح مي‌باشند و شوراي امنيت شرط كرده‌است قبل از برگزاري اجلاس وزراي خارجه كشورهاي عضو اين شورا، بايد ايران و عراق با يك آتش‌بس موقت در جبهه جنگ و همچنين اعلام پذيرش هرگونه مصوبات اين اجلاس پيرامون جنگ و قبول برقراري اصل مذاكرات ميان دو كشور، موافقت نمايند.» خبرگزاري جمهوري اسلامي در اين باره گزارش داد: «در حال حاضر مذاكرات و بحث‌هايي درباره جنگ ايران و عراق به ابتكار "خاوير پرز دكوييار" ميان اعضاي شوراي امنيت در جريان است.»

گزارش- 186

"السامه الباز" مشاور رئيس‌جمهور مصر، در خصوص نتايج احتمالي جنگ ايران و عراق هشدار داد. روزنامه كويتي "الرأي‌العام" كه با الباز گفت‌وگو كرده، امروز به نقل از وي نوشته‌است: «تحولات جنگ جاري ميان ايران و عراق ممكن است تغيراتي در منطقه ايجاد كند كه به نفع هيچ يك از ابرقدرت‌ها نباشد.» الباز سپس افزوده‌است: «هر ابرقدرتي كه گمان كند ادامه جنگ ايران و عراق به منافع آنان خدمت مي‌كند، خيال‌بافي كرده زيرا در اثر ادامه جنگ خليج‌فارس ممكن است وضعيت جديدي به وجود آيد كه به نفع هيچ كدام از ابرقدرت‌ها نباشد.» "محمد ال مين عبدالله" سفير سودان در كويت نيز در مصاحبه اختصاصي با روزنامه كويتي "الانباء" اعلام كرده‌است: «"صادق المهدي" نخست‌وزير سودان، هم‌اكنون سرگرم تنظيم ابتكار جديدي براي پايان دادن به بيش از شش سال جنگ خليج‌فارس مي‌باشد.» وي همچنين گفته‌است كه جنگ ايران و عراق توطئه‌اي با هدف از بين بردن نيروهاي بالقوه دو كشور همسايه مسلمان مي‌باشد. او سپس ابراز اميدواري كرده كه همه اين اوضاع خطرناك را تشخيص دهند و براي متوقف ساختن جنگ در نزديك‌ترين زمان ممكن، اقدام‌ كنند.

گزارش- 187

"كاظم‌پور اردبيلي" يكي از مسئولان شركت ملي نفت ايران، امروز در مصاحبه‌اي در خصوص هم‌كاري‌هاي جمهوري اسلامي ايران و عربستان به منظور تثبيت قيمت در بازار نفت و تأثير عمليات كربلاي5 بر محدود كردن توان توليد نفت عراق، توضيحاتي داده‌است. به گزارش خبرگزاري جمهوري اسلامي، وي در اين مصاحبه گفته‌است: «مصرف‌كنندگان اصلي نفت به‌ويژه شركت‌هاي عمده اروپايي، به طرق مختلف تأخيرهايي را در خريدهاي خود صورت دادند تا ثبات بازار نفت را متزلزل سازند.» وي سپس تأكيد كرده‌است: «جمهوري اسلامي ايران به همراه ديگر اعضاي سازمان اوپك، از جمله عربستان سعودي، مصمم‌اند تا قيمت‌هاي نفت را به مرحله تثبيت‌شده برسانند و سفر وزير نفت ايران به سه كشور آفريقايي در همين راستا است.» معاون وزير نفت ايران درباره اوضاع توليد نفت عراق نيز گفت: «با انجام عمليات كربلاي5 تمامي مراكز تسهيل‌كننده صادرات عراق كه به آن كشور كمك مي‌كند تا بيش از سهميه خود نفت صادر كند، در تيررس توپخانه نيروهاي ايران قرار دارد به ويژه تلمبه‌خانه "رميله" كه نفت خام عراق را به بندر "ينبع" عربستان سعودي انتقال مي‌دهد. به اين ترتيب عراق از اين پس نخواهد توانست تعهدات فروش نفت خود را به‌طور كامل به اجرا درآورد.» وي همچنين اظهار اميدواري كرده كه ساير اعضاي اوپك نيز با محدودتر كردن تعهدات اعطايي خود به عراق، اين رژيم را به واسطه نقض مصوبات اوپك و تعهداتش دراين سازمان، تحت فشار قرار دهند. به گزارش خبرگزاري فرانسه، "سامي شريف" مديركل سازمان نفت شمال عراق، امروز در مصاحبه‌اي در "كركوك" تأكيد كرده كه عراق توانسته‌است توطئه سوريه (كه هم‌پيمان ايران مي‌باشد) را براي مسدود كردن لوله نفت عراق به سوريه، خنثي سازد و ظرفيت لوله نفتي عراق به تركيه را بيش از 30% افزايش دهد و علاوه بر آن، حجم صادرات نفت عراق از راه نفت‌كش‌هاي زميني نيز افزايش يافته‌است.

گزارش- 188

وضعيت بودجه دولت جمهوري اسلامي ايران طي يازده ماهه اول سال جاري، در نشريه داخلي سپاه پاسداران مورد بررسي قرار گرفته كه در بخشي از آن آمده‌است: «طي يازده ماهه اول سال جاري بابت اعتبارات مصوب در قانون بودجه سال 1365 كل كشور، مجموعاً مبلغي در حدود 2739 ميليارد ريال پرداخت شده‌است كه 1539 ميليارد ريال آن از وجوه دريافتي از محل درآمدهاي عمومي تأمين شده و مابه‌التفاوت آن نيز از محل ساير منابع تأمين گرديده‌است. در اين خصوص درآمدهاي عمومي دولت شامل درآمدهاي مالياتي، درآمد حاصل از فروش نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي و ساير درآمدهاي پيش‌بيني شده در قانون بودجه سال 1365 كل كشور، در يازده ماهه اول سال جاري مجموعاً به 1539 ميليارد ريال بالغ مي‌گردد كه نسبت به ارقام مشابه سال گذشته به ترتيب 36، 33 و 35 درصد تقليل يافته‌است. پرداخت‌هاي كل كشور به دستگاه‌هاي اجرايي بابت هزينه‌هاي مربوط به فعاليت‌هاي جاري و جنگ تحميلي و همچنين فعاليت‌هاي عمراني مربوط به طرح‌هاي ملي و استاني و بازسازي مناطق جنگي و ساير رديف‌هاي منظور شده در قانون بودجه سال جاري طي يازده ماهه اول سال 1365 مجموعاً بالغ بر 2739 ميليارد ريال مي‌گردد كه اين رقم 77 درصد مجموع اعتبارات منظور شده در قانون بودجه سال جاري را تشكيل مي‌دهد. مجموع پرداخت‌هاي خزانه طي مدت مذكور در مقايسه با پرداخت‌هاي خزانه در يازده ماهه اول سه سال اخير در سال‌هاي 1362، 1363، 1364 به ترتيب 16 و 9 و 5/3 درصد كاهش نشان مي‌دهد. سهم هزينه‌هاي جنگ تحميلي از مبلغ فوق‌الذكر بالغ بر 411 ميليارد ريال مي‌باشد. همچنين خزانه‌داري كل كشور براي پرداخت اعتبارات تخصيص يافته عمومي دولت با توجه به درآمدهاي حاصله در يازده ماهه اول سال 1365 مجموعاً مواجه با 4/1200 ميليارد ريال كسري بوده‌است كه به موجب اختيارات قانوني و ساير مجوزها، كسري مذكور تأمين و پرداخت شده‌است. مبلغ 4/1200 ميليارد ريال تفاوت بين پرداخت‌ها و درآمدهاي حاصله مي‌باشد كه در مقايسه با رقم مشابه در سال‌هاي 1362 و 1363 و 1364 به ترتيب 40 و 70 و 155 درصد افزايش نشان مي‌دهد ضمن اين كه رقم مذكور 44% پرداخت‌هاي عمومي خزانه را تأمين نموده‌است و اين نسبت در مدت مشابه در سه سال اخير به ترتيب 26 و 23 و 17 درصد بوده‌است.» اين منبع در خاتمه نوشته‌است: «نسبت درصد درآمدهاي مالياتي به كل درآمدهاي دولت طي يازده ماهه اول سال جاري، 59 درصد مي‌باشد كه اين نسبت در مدت مشابه سال قبل حدود 38% بوده‌است. از طرفي نسبت درصد وصولي درآمد حاصل از فروش نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي صادراتي در يازده ماهه اول سال جاري به كل درآمدهاي عمومي طي همين مدت 22% مي‌باشد. اين نسبت به مدت مشابه سال گذشته 46% بوده‌است.» به دليل كاهش درآمدهاي ارزي كشور در سال جاري، امروز مجلس شوراي اسلامي لايحه اصلاحيه بودجه سال 1365 را به تصويب رسانيد. براساس مطالب مندرج در كتاب "رويدادهاي سال 65"، دولت جمهوري اسلامي ايران در سال 1364، لايحه بودجه 5/6934 ميليارد ريالي كل كشور را براي سال 1365 با احتساب 1867 ميليارد ريال درآمد نفت، تقديم مجلس شوراي اسلامي كرد. در اسفند ماه 1364 يعني زماني كه كار رسيدگي لايحه مزبور در جلسات علني مجلس شوراي اسلامي مراحل پاياني خود را پشت سر مي‌گذارد، "جنگ قيمت‌ها" در بازار جهاني نفت خام شدت گرفت و قيمت‌هاي نفت به‌شدت سقوط نمود و كسب درآمدهاي نفتي پيش‌بيني شده را زير سؤال برد. به هرحال مجلس شوراي اسلامي در اواخر اسفندماه سال 1364 قانون بودجه كل كشور در سال 1365 را به مبلغ 2/7465 ميليارد ريال از تصويب گذراند كه در اين بودجه درآمد نفت 1490 ميليارد ريال از مجموع 3399 ميليارد ريال درآمدهاي عمومي كشور را تأمين مي‌كرد. سرمايه‌گذاري ثابت دولت در اين سال 3/1229 ميليارد ريال و اعتبارات جاري آن به 7/2659 ميليارد ريال بالغ مي‌گرديد. قانون بودجه‌اي كه تصويب شد جمعاً 490 ميليارد ريال كسري را نشان مي‌داد كه قانون‌گذار تأمين 390 ميليارد ريال آن را از محل استقراض از سيستم بانكي كشور اجازه داده بود، اما تحولات ماه‌هاي بعد در سال 1365 مشخص كرد كه كاهش قيمت‌ها آن‌گونه كه در ابتدا پيش‌بيني شده بود زودگذر نبوده و احتمالاً در تمامي سال 1365 نيز ادامه خواهد داشت لذا تحقق ارقام مصوب بودجه سال 1365 از اولين فصل سال با ترديد وسيعي روبه‌رو گرديد. تداوم روند كاهش قيمت‌هاي نفت خام در بازار جهاني سرانجام در نيمه اول اسفند ماه سال 1365 دولت را ناگزير ساخت كه اصلاحيه بودجه را به منظور امكان اداره امور مالي كشور تنظيم كند كه اين اصلاحيه چند روز قبل تقديم مجلس شوراي اسلامي شد و مجلس نيز پس از بحث و بررسي در مورد لايحه اصلاحيه بودجه سال 1365، سرانجام قانون بودجه سال 1365 را در روز جاري اصلاح كرد. در اين اصلاحيه درآمد نفت كشور از رقم 1490 ميليارد ريال به 4/857 ميليارد ريال و ماليات‌ها از 8/1288 ميليارد ريال به 5/1139 ميليارد ريال و با احتساب تغييرات در ساير اقلام درآمدي، مجموعاً درآمدهاي عمومي دولت از 3990 ميليارد ريال به 2668 ميليارد ريال كاهش يافت. در اين اصلاحيه سرجمع پرداخت‌هاي دولت از محل درآمدهاي عمومي بدون تغيير باقي ماند، لذا رقم كسري بودجه عمومي دولت از 490 ميليارد ريال در سال 1365 به 1430 ميليارد ريال افزايش يافت و رقم استقراض از سيستم بانكي كشور براي كسري بودجه مزبور نيز از 390ميليارد ريال با افزايش معادل 241 درصد به 1330 ميليارد ريال بالغ گرديد.

منابع و مآخذ روزشمار 1365/12/14